Quản lý hoạt động ngoài khóa trong dạy học môn tiếng anh cho học sinh thpt miền núi tỉnh thái nguyên

..

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
...............o0o...............

LÊ DUY NAM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHỐ TRONG DẠY HỌC
MƠN TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT MIỀN NÚI
TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS Phạm Hồng Quang

THÁI NGUYÊN - 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



1


LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập tại Trƣờng Đại học Sƣ

phạm - Đại học Thái Ngun và q trình cơng tác của bản thân tại trƣờng
THPT trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên trong các năm qua.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến quý thầy
cô giáo đã tham gia giảng dạy lớp cao học khoá 17 chuyên ngành Quản lý
giáo dục, Khoa Sau Đại học, Khoa Tâm lý - Giáo dục của Trƣờng Đại học
Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Thái
Nguyên, Phòng Giáo dục Trung học - Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên,
tất cả cán bộ quản lý và các thầy cô giáo giảng dạy bộ môn Tiếng Anh của
03 trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái
Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong q trình học tập
và hồn thành đề tài luận văn này.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Phạm
Hồng Quang đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tác giả nghiên cứu đề tài và
hoàn chỉnh luận văn.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng nhƣng chắc chắn luận văn không tránh
khỏi những thiếu sót, rất mong đƣợc nhận những ý kiến đóng góp bổ sung
của q thầy cơ cùng các đồng nghiệp.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011
Tác giả luận văn

Lê Duy Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



i


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

Trang

1. Lý do chọn đề tài………………………………………… .. ……………..1
2. Mục đích nghiên cứu……………………………………………………....3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu……………………………………….3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………………………...4
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài……………………… …………..4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu…………………………………………………..5
7. Đóng góp của đề tài………………………………………………………..5
8. Cấu trúc của luận văn……………………………………………………...6
CHƢƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA TRONG
DẠY HỌC BỘ MÔN TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG THPT
MIỀN NÚI TỈNH THÁI NGUYÊN
1.1 Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ………………………………………...7
1.2. Một số khái niệm cơ bản ………………………………………………12
1.2.1. Quản lý hoạt động dạy học…………………………………………...12
1.2.2. Quản lý hoạt động ngoại khoá ………………………………………..14
1.3. Cơ sở tâm lý học - giáo dục học của việc tổ chức hoạt động ngoại
khoá ............................................................................................................... 17
1.3.1. Cơ sở tâm lí học… .. …………………………………………………17
1.3.2. Cơ sở giáo dục học…………………………………………………...19
1.4. Vai trị ý nghĩa của hoạt động ngoại khố tiếng Anh trong việc
nâng cao chất lƣợng giáo dục học sinh …………………………………….20
1.5. Quản lý hoạt động ngoại khoá trong dạy học bộ môn tiếng Anh………23
Tiểu kết chương 1………………………………………………….. ………29
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA TRONG DẠY

HỌC MƠN TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG THPT MIỀN NÚI HUYỆN VÕ
NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN
2.1. Vài nét về học sinh miền núi và giáo dục huyện Võ Nhai, tỉnh
Thái Nguyên ...................................................................................................................... 30
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



ii


2.1.1. Về giáo dục huyện Võ Nhai ................................................................ 30
2.1.2. Về học sinh miền núi........................................................................... 31
2.2. Thực trạng nhận thức, quản lí và các điều kiện tổ chức hoạt động
ngoại khố của các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Võ Nhai…… .......... ..32
2.2.1. Nhận thức về hoạt động ngoại khoá bộ môn tiếng Anh trong các nhà
trƣờng THPT Huyện Võ Nhai………………………………………………33
2.2.2. Thực trạng về cơng tác quản lí hoạt động ngoại khố bộ mơn tiếng Anh....... 39
2.2.2.1. Các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa đang thực hiện……...39
2.2.2.2. Thực trạng hoạt động dạy tiếng Anh của giáo viên……………… . 43
2.2.2.3. Thực trạng hoạt động học tiếng Anh của học sinh THPT miền núi .45
2.2.2.4. Thực trạng các điều kiện tổ chức hoạt động ngoại khố bộ mơn
tiếng Anh… ................................................................................................... 45
2.2.2.5 Hiệu trƣởng hƣớng dẫn thực hiện hoạt động ngoại khoá tiếng Anh .49
2.3. Thực trạng tổ chức hoạt động ngoại khố bộ mơn .............................. 49
2.3.1. Khái qt chung .................................................................................. 49
2.3.2. Đánh giá cụ thể thực trạng tổ chức một số hình thức hoạt động ngoại
khố tiếng Anh… .......................................................................................... 51
2.4. Kết quả tổ chức hoạt động ngoại khoá tiếng Anh .................................. 52
2.5. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức hoạt động ngoại khố bộ mơn

tiếng Anh ở 3 trƣờng… ................................................................................. 54
2.5.1 Ƣu điểm…………………………………………………… .............. 54
2.5.2 Hạn chế…………………………………………………… .............. .56
Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................ 58
CHƢƠNG 3
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHỐ TRONG
DẠY HỌC BỘ MƠN TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT MIỀN NÚI
TỈNH THÁI NGUYÊN
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................. 60
3.2. Hệ thống các biện pháp…… .................................................................. 60
3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền nâng cao nhận thức về tác dụng
của hoạt động ngoại khóa trong dạy học bộ mơn tiếng Anh cho giáo viên và
học sinh... ...................................................................................................... 60
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



iii


3.2.2. Biện pháp 2: Nâng cao năng lực lập kế hoạch cho hiệu trƣởng, tổ trƣởng
bộ môn tiếng Anh trong việc tăng cƣờng quản lý hoạt động ngoại khoá......... 63
3.2.3. Biện pháp 3: Rèn luyện kỹ năng cho giáo viên tiếng Anh về tổ chức
hoạt động ngoại khoá …………… ........................................................... …69
3.2.4. Biện pháp 4: Xây dựng các điều kiện để tổ chức tốt hoạt động
ngoại khóa mơn tiếng Anh… ........................................................................ 74
3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức đa dạng hình thức ngoại khóa tiếng Anh và kết
hợp với các bộ mơn ...................................................................................... 77
3.2.6. Biện pháp 6: Trao đổi kinh nghiệm giữa các trƣờng… ...................... 79
3.2.7. Biện pháp 7: Sử dụng phối kết hợp các biện pháp…… ..................... 81

3.3. Khảo nghiệm…………… ..................................................................... .82
3.4. Một số kết luận chung về tính khả thi và tầm quan trọng của các biện
pháp qua khảo nghiệm …… ......................................................................... 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ…… ................................................... ..86
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



iv


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong giai đoạn công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nƣớc, với đƣờng
lối đổi mới và chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà
nƣớc ta hiện nay, ngoại ngữ đóng vai trị hết sức quan trọng. Do đó có
thể khẳng định rằng việc dạy và học bộ môn ngoại ngữ chiếm vị trí rất
quan trọng trong cơng tác giáo dục và đào tạo ở nƣớc ta. Điều này đƣợc
thể hiện thông qua các đƣờng lối chính sách của Đảng và Nhà nƣớc;
Nghị quyết số 40/2000/QH10 của Quốc hội khoá 10 về đổi mới
chƣơng trình giáo dục phổ thơng đã u cầu xây dựng đề án dạy và học
ngoại ngữ ở trƣờng phổ thơng đến năm 2010
Ngày 11/6/2001, Thủ tƣớng chính phủ ra Chỉ thị số 14/2001/CTTTg về đổi mới chƣơng trình và sách giáo khoa phổ thơng, trong đó
u cầu xây dựng đề án “Giảng dạy, học tập ngoại ngữ trong trƣờng
phổ thơng.”
Báo cáo của Chính phủ tại kì họp thứ 6 Quốc hội khoá XI
(12/2004) cũng đã nêu lên một trong những giải pháp đẩy mạnh khả
năng chủ động hợp tác quốc tế trong giáo dục là “Triển khai chiến lƣợc

dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, tập trung chủ
yếu vào tiếng Anh, khuyến khích dạy và học ngoại ngữ thứ hai. Cho
phép một số cơ sở giáo dục đại học và sau đại học giảng dạy song ngữ
(bằng tiếng Việt và tiếng nƣớc ngoài) ở một số môn học, ngành học.”
Kỳ họp thứ 7 của Quốc hội khóa XI đã thơng qua Luật giáo
dục (sửa đổi), trong đó có quy định tại Điều 7, mục 3 nhƣ sau: “Ngoại
ngữ đƣợc quy định trong chƣơng trình giáo dục là ngơn ngữ đƣợc sử
dụng phổ biến trong giao dịch quốc tế. Việc tổ chức dạy ngoại ngữ
trong nhà trƣờng và cơ sở giáo dục khác cần bảo đảm để ngƣời học
đƣợc học liên tục và có hiệu quả” [13;6]

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



1


Chính vì bộ mơn ngoại ngữ có vai trị quan trọng nhƣ đã nêu ở
trên, nên trong những năm vừa qua công tác đào tạo giáo viên ngoại
ngữ, công tác quản lý dạy học, công tác giảng dạy ngoại ngữ ngày càng
đòi hỏi, yêu cầu cao hơn về chất lƣợng và hiệu quả.
Việc đổi mới chƣơng trình, phƣơng pháp, hình thức dạy học luôn
đƣợc quan tâm hàng đầu. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao chất
lƣợng dạy học môn tiếng Anh đáp ứng yêu cầu hiện nay về sử dụng
ngoại ngữ trong thời kỳ hội nhập. Việc dạy và học tiếng Anh không
đơn thuần chỉ để lấy chứng chỉ, để thi tốt nghiệp THPT, mà nó đòi hỏi
phát triển đầy đủ các kỹ năng ở ngƣời học, đặc biệt là kỹ năng giao
tiếp, nghe, nói. Để giải quyết vấn đề nêu trên, đối các cấp quản lý giáo
dục cũng nhƣ các nhà trƣờng đang từng bƣớc tìm ra các giải pháp. Một

trong những giải pháp đang đƣợc các nhà trƣờng quan tâm, đó là việc
tổ chức hoạt động ngoại khóa bộ mơn trong nhà trƣờng, hoạt động ngoại
khố bộ mơn đƣợc xem là một hình thức tổ chức dạy học quan trọng, là một
trong những con đƣờng để thực hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học theo
định hƣớng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh,
phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dƣỡng phƣơng pháp
tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức đó vào thực tiễn, tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
Tuy vậy, nhìn chung, hiệu quả các hoạt động dạy học nói chung và
hoạt động ngoại khóa mơn tiếng Anh chƣa cao. Khả năng sử dụng
ngoại ngữ của học sinh yếu, đặc biệt là ở vùng núi, vùng có đối tƣợng
ngƣời học, học sinh hầu hết là ngƣời dân tộc thiểu số, điều kiện sống,
học tập và giảng dạy còn nhiều thiếu thốn, khó khăn, chất lƣợng dạy
học rất thấp. Nguyên nhân là do việc tổ chức quản lý dạy và học ngoại
ngữ còn nhiều hạn chế, một bộ phận giáo viên dạy ngoại ngữ cịn yếu
kém về năng lực chun mơn, lạc hậu về phƣơng pháp, cơ sở vật chất,
phƣơng tiện phục vụ cho việc dạy và học ngoại ngữ còn nghèo nàn, lạc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



2


hậu, đối tƣợng ngƣời học đa số là ngƣời dân tộc thiểu số có vốn từ
tiếng Việt ít, nhút nhát trong tham gia các hoạt động, ngại giao tiếp và
khả năng giao tiếp hạn chế…Vì vậy nhiệm vụ cấp thiết đặt ra là làm thế
nào để nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy ngoại ngữ nói chung và chất
lƣợng dạy Tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi nói riêng, giúp học
sinh THPT miền núi khắc phục hạn chế vùng miền, học tiếng Anh tốt

hơn và đặc biệt là phát triển các kỹ năng tốt hơn thơng qua hoạt động
ngoại khóa. Là một cán bộ quản lý, vừa là một giáo viên trực tiếp giảng
dạy môn Tiếng Anh ở một trƣờng THPT miền núi. Tôi luôn quan tâm
đến việc làm thế nào để quản lý tốt hoạt động ngoại khóa trong dạy học
môn Tiếng Anh với mục tiêu làm cho giáo viên phát huy tính tự chủ
sáng tạo trong hoạt động dạy, khơi dậy tính tích cực trong tham gia
hoạt động của học sinh nhằm nâng cao chất lƣợng giảng dạy mơn tiếng
Anh. Thơng qua hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh khơng chỉ có kiến
thức để tham gia kỳ thi tốt nghiệp mà cịn có thể phát triển tốt các kỹ
năng, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp, cải thiện hạn chế của học sinh miền
núi về khả năng tham gia các hoạt động tập thể, hoạt động ngoại khóa
và mong muốn góp phần đào tạo thế hệ trẻ có năng lực tiếng Anh phục
vụ cho bối cảnh đất nƣớc trƣớc thềm hội nhập. Chính vì lý do trên tơi
quyết định chọn đề tài: “ Quản lý hoạt động ngoại khố trong dạy học
mơn Tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi tỉnh Thái Nguyên ” làm
đề tài luận văn tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu cơng tác quản lý và tổ chức hoạt động ngoại khóa bộ mơn
tiếng Anh ở nhà trƣờng THPT, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt
động này một cách có hiệu quả để góp phần nâng cao chất lƣợng học tập của
học sinh.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



3

Cơng tác quản lý hoạt động ngoại khóa trong dạy học môn tiếng
Anh của các trƣờng THPT ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa trong dạy học mơn tiếng
Anh của các trƣờng THPT huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa
trong dạy học tiếng Anh ở trƣờng THPT
4.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động ngoại khóa trong dạy học môn
tiếng Anh ở các trƣờng THPT ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên và
nguyên nhân của thực trạng đó
4.3. Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động ngoại
khóa trong dạy học mơn tiếng Anh ở các trƣờng THPT ở huyện Võ Nhai,
tỉnh Thái Nguyên
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài
5.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa
trong dạy học môn tiếng Anh của các trƣờng THPT huyện Võ Nhai, tỉnh
Thái Nguyên.
5.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Đề tài chỉ nghiên cứu ở 3 trƣờng THPT thuộc huyện Võ Nhai,
tỉnh Thái Nguyên
Trƣờng THPT Võ Nhai
Trƣờng THPT Hoàng Quốc Việt
Trƣờng THPT Trần Phú
5.3 Giới hạn khách thể điều tra
Đề tài tiến hành khảo sát trên các đối tƣợng cụ thể sau:
- 3 Hiệu trƣởng
- 5 Hiệu phó
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4


- 3 Tổ trƣởng tổ chun mơn
- 3 Nhóm trƣởng tổ bộ môn
- 16 Giáo viên dạy tiếng Anh
- 120 HS của các khối lớp
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các tài liệu có
liên quan đến cơng tác quản lý hoạt động ngoại khóa bộ mơn: các bài báo
trong các tạp chí, các văn bản hƣớng dẫn, chỉ đạo công tác hoạt động ngoại
khóa, sách và các cơng trình nghiên cứu khoa học, phân tích, đánh giá tìm ra
các cơ sở lí luận đã đƣợc nghiên cứu và những vấn đề cần giải quyết.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Khảo sát qua:
+ Bảng hỏi
+ Tham dự các hoạt động ngoại khóa bộ mơn
+ Phỏng vấn cán bộ quản lí nhà trƣờng, giáo viên, học sinh.
nhằm đánh giá đúng thực trạng quản lí và tổ chức các hoạt đơng ngoại khố
bộ mơn và kết qủa của nó.
- Phương pháp tốn thống kê để xử lý số liệu
7. Đóng góp của đề tài:
Đề tài hệ thống hố lại lí luận tổ chức và quản lí các hoạt động ngoại
khố mơn tiếng Anh, đƣa ra bức tranh về thực trạng cơng tác quản lí hoạt
động này, làm rõ hơn vai trò quan trọng của nó đối với việc nâng cao chất
lƣợng dạy học mơn tiếng Anh, các kỹ năng sử dụng tiếng Anh của học sinh
ở trƣờng THPT miền núi - một vấn đề bức xúc hiện nay và đƣa ra một số

biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa mơn tiếng Anh có hiệu quả để giúp
các nhà trƣờng THPT miền núi tổ chức tốt hoạt động này.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



5


8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung chính của luận văn gồm:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ngoại khóa trong dạy
học môn tiếng Anh ở các trƣờng THPT.
- Chương 2: Thực trạng hoạt động quản lý hoạt động ngoại khóa
trong dạy học môn tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi tỉnh Thái
Nguyên.
- Chương 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa trong
dạy học mơn tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi tỉnh Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



6


CHƢƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA

TRONG DẠY HỌC BỘ MƠN TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG THPT
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Trên thế giới, hoạt động ngoài giờ lên lớp và hoạt động ngoại khố là
một phần quan trọng trong chƣơng trình giáo dục ở hầu hết tất cả các nƣớc.
Hoạt động này đƣợc chú trọng nghiên cứu và thực hiện nhƣ là một cơng cụ
hữu ích để giúp học sinh học tập có kết quả hơn và phát triển toàn diện hơn
nhân cách của các em.
Tại Anh , gần 7 triệu học sinh hàng năm đƣợc tham gia vào các hoạt
động ngoại khoá và hoạt động ngồi giờ lên lớp, có nghĩa là hàng tuần có
hàng nghìn em đƣợc đi tham quan hay tham gia vào các câu lạc bộ học tập.
Theo các nhà giáo dục Anh, các hoạt động này giúp học sinh gắn kiến thức
với cuộc sống. Chính phủ Anh cho rằng, cần xem các hoạt động này là một
phần quan trọng của công tác giáo dục thế hệ trẻ. Để nâng cao chất lƣợng và
tăng cƣờng số lƣợng các hoạt đơng này, chính phủ Anh đã đƣa ra các qui
định về trách nhiệm của giáo viên và nhà trƣờng, tăng cƣờng các nguồn lực
và các điều kiện cho việc tổ chức các hoạt động ngoại khố và các hoạt động
ngồi giờ lên lớp khác. Bà Ruth Kelly, Bộ trƣởng Bộ Giáo dục Anh nhận
xét: các hoạt động ngoài giờ lên lớp, nhất là các hoạt động ngoại khoá đã
làm giàu chƣơng trình học, tạo dựng niềm tin và củng cố kĩ năng cho học
sinh. Quy định mới của Bộ Giáo dục Anh về tổ chức và quản lí các hoạt
động ngồi giờ lên lớp nêu rõ:
• Cần cam kết rằng tất cả mọi trẻ em phải có cơ hội tham gia
một cách có chất lƣợng các hoạt động ngồi giờ lên lớp, học
tập các kinh nghiệm sống;
• Khuyến khích các trƣờng học liên kết với nhau trong việc tổ
chức các hoạt động này;
• Khuyến khích cha mẹ học sinh tham gia;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

7


• Đƣa ra các hỗ trợ và các lời khuyên;
• Cung cấp thông tin và các hƣớng dẫn thực hành; và
• Đặt mục tiêu ƣu tiên cho việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ
lên lớp.
Các nhà giáo dục Nhật Bản nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt
động ngoài giờ lên lớp và hoạt động ngoại khoá. Học sinh Nhật Bản dành
khá nhiều thời gian cho các hoạt động này vì hầu hết các trƣờng học ở Nhật
Bản là các trƣờng bán trú. Tuy nhiên, các hoạt động ngoài giời lên lớp này
tập trung chủ yếu vào việc giáo dục đạo đức và giáo dục truyền thống cho
học sinh nhƣ dạy các nghi thức giao tiếp theo tập tục của ngƣời Nhật, dạy
cách pha trà, nấu nƣớng, các nghề truyền thống của Nhật Bản... Ngoại khố
các mơn học chủ yếu tổ chức qua các cuộc thi, các trò chơi ở trƣờng và trên
ti vi. Chƣơng trình cải cách giáo dục của Nhật Bản giảm bớt thời lƣợng các
giờ trên lớp để tăng cƣờng nhiều hơn các hoạt động ngoài giờ lên lớp cho
học sinh.
Nghiên cứu của các nhà giáo dục Mĩ gần đây cho rằng, hoạt động ngoài
giờ lên lớp và ngoại khoá là một trong những điều kiện đem lại chất lƣợng
giáo dục cao ở các nƣớc.
Các hình thức hoạt đơng ngoại khố của các trƣờng học phổ thơng ở
các nƣớc chủ yếu tập trung vào: các trị chơi trí tuệ, dạ hội, câu lạc bộ nhạc,
kịch, thể thao, hội hoạ...
Nhà sƣ phạm ngƣời Nga T.V Smiêc nô va cũng tổng kết lại rằng:
“Muốn giáo dục học sinh thành ngƣời có kiến thức văn hố, trong các bài
nội khố về văn học, tơi đã giới thiệu cho các em về các mặt khác nhau của
nghệ thuật, đào sâu những kiến thức đó trong hoạt động ngoại khố bộ
mơn”. Ông cho rằng “ Ngoại khoá để thu hút học sinh, làm cho họ hứng thú

và đi đến kết luận rằng cơng tác ngoại khố cần đƣợc suy nghĩ kỹ và tiến
hành ở tất cả các lớp trong hệ thống giáo dục mà khơng đƣợc mang tính chất
thất thƣờng”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



8


Nhà sƣ phạm A.T. Côp chi ê va xem hoạt động ngoại khố bộ mơn là
để nâng cao đạo đức và năng khiếu mọi mặt của học sinh và kết luận:
“Cơng việc ngoại khố nếu đƣợc tiến hành có hệ thống khơng những nâng
cao trình độ chung về sự tiến bộ của học sinh mà cịn cả về trình độ ngôn
ngữ, kiến thức của các em” .
Cai Rôp - Nhà giáo dục học ngƣời Nga đã viết : “ Khi đặt kế hoạch
công tác giảng dạy chung cho cả năm học mới, ngƣời hiệu trƣởng phải xét
kết quả hoạt động ngồi lớp năm học trƣớc và nhằm mục đích nâng cao
thành tích của học sinh, củng cố kỷ luật và nâng cao chất lƣợng giảng dạy
của nhà trƣờng, mà định nhiệm vụ hoạt động ngoài lớp cho năm học sắp tới.
Trong kế hoạch cơng tác của nhà trƣờng có dành một mục riêng cho hoạt
động ngồi lớp. Mục đích đó gồm mấy yếu tố sau: Xây dựng điều kiện và cơ
sở vật chất cho hoạt động ngoài lớp năm tới, các hoạt động ngoài lớp của
nhà trƣờng và của lớp, phân phối lực lƣợng và định kỳ hạn cho kế hoạch. Về
kế hoạch tỷ mỉ, cụ thể về cách tổ chức các hoạt động quần chúng đặc biệt,
hoặc các ngày nghỉ… thì ngƣời phụ trách tổ chức và ngƣời chỉ đạo sẽ quyết
định riêng và bổ sung cho kế hoạch toàn năm. Những ngƣời phụ trách tổ
chức và ngƣời chỉ đạo ấy chính là những ngƣời đƣợc uỷ nhiệm thi hành
những điều khoản bổ sung kia”.
Nhƣ vậy, các cơng trình nghiên cứu này đã làm nổi rõ tầm quan trọng

của các hoạt động ngoại khoá và chỉ ra một số biện pháp cần thiết cho ngƣời
hiệu trƣởng phải làm gì để tổ chức và quản lí tốt các hoạt động này nhằm
nâng cao chất lƣợng giáo dục.
Ở trong nƣớc, từ những năm 60, khi xây dựng chƣơng trình giáo dục,
Bộ Giáo dục đã xác định rõ trong cuốn “ Giải thích chƣơng trình quốc văn 1961 - 1962”:
“ Muốn thực hiện giáo dục và giáo dƣỡng trong các môn học đạt kết
quả đầy đủ thì ở nhà trƣờng cần tổ chức ngoại khố. Hồn cảnh kháng chiến
trƣớc đây chƣa cho phép chúng ta thực hiện đầy đủ công tác này cho nên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



9


trong chƣơng trình cũng chƣa ghi phần ngoại khố. Từ lúc hồ bình đƣợc
lập lại, vấn đề này đƣợc nêu ra và đƣợc các địa phƣơng thực hiện lẻ tẻ.
Trong chƣơng trình mới cơng tác ngoại khố trở thành một phần quan trọng,
khăng khít với nội khố. Cơng tác ngoại khố khơng nên vì cái tên ngoại
khóa của nó mà bị đặt vào một vị trí quá ƣ thấp kém nhƣ một số trƣờng vẫn
làm nhƣ vậy. Công tác ngoại khố khơng hề mâu thuẫn gì với nội dung giáo
dục, giáo dƣỡng của nhà trƣờng XHCN mà trái lại bổ sung và nâng cao chất
lƣợng của nội khoá lên một bƣớc”.
Tác giả Phạm Lăng khi tìm hiểu hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
ở trƣờng trung học Chu Văn An - Hà Nội đã xác định nhiều hình thức hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp và nhấn mạnh : Nếu tổ chức hoạt động này
một cách khoa học sẽ không làm giảm đi chất lƣợng các môn học.
Tác giả Nguyễn Văn Thiềm trong bài “ Mấy biện pháp giáo dục học
sinh ngoài giờ lên lớp theo địa bàn dân cƣ” cho rằng chất lƣợng giáo dục
học sinh ở nhà trƣờng giảm sút có nguyên nhân từ việc tổ chức các hoạt

động giáo dục ngoài giờ lên lớp bị bng lỏng.
Tác giả Đinh Xn Huy với cơng trình nghiên cứu các biện pháp quản
lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của ngƣời hiệu trƣởng trong trƣờng
phổ thông Dân Tộc Nội Trú - Tỉnh Lai Châu đã khẳng định vai trò quan
trọng của tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với việc nâng
cao chất lƣợng giáo dục của trƣờng phổ thông Dân Tộc Nội Trú, xây dựng
các biện pháp quản lý hoạt động này của ngƣời hiệu trƣởng, trong đó có
hoạt động ngoại khố bộ mơn .
Các tác giả Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt trong cuốn giáo dục học
cũng nhấn mạnh vai trị và tác dụng của hình thức họat động ngọai khố, coi
đây là một trong những hình thức dạy học có khả năng tạo hứng thú cho học
sinh, giúp các em mở rộng, nâng cao, khắc sâu kiến thức đƣợc tốt hơn.
Nhìn chung các tác giả trên thế giới và trong nƣớc đều đề cao vai trò
và tác dụng của hoạt động ngoài giờ lên lớp, hay hoạt động ngoại khố bộ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



10


mơn nói riêng trong q trình giáo dục học sinh, xem hoạt động ngoại khố
bộ mơn là một trong những hình thức tổ chức dạy học quan trọng, khơng thể
thiếu trong quá trình dạy học và giáo dục học sinh.
Tuy nhiên bên cạnh việc khẳng định tính cần thiết của việc tổ chức
hoạt động ngoại khố bộ mơn, những cơng trình nghiên cứu này chƣa chỉ ra
một cách cụ thể việc cần tổ chức và quản lý hoạt động ngoại khố bộ mơn ra
sao? Làm thế nào để hoạt động ngoại khố bộ mơn trong nhà trƣờng trung
học phổ thơng thực sự là một hoạt động thƣờng xuyên có kết quả tốt? Các
cơng trình nghiên cứu chƣa chỉ ra cách thức cho nhà quản lý khi tổ chức

hƣớng dẫn thực hiện các tổ nhóm chun mơn đƣa hoạt động ngoại khố bộ
mơn vào trong kế hoạch năm học và tổ chức thực hiện một cách có hiệu quả
… Điều này khiến cho khơng ít trƣờng trung học phổ thơng vẫn cảm thấy
hoạt động ngoại khố bộ mơn cịn là việc làm có tính hình thức, ép
buộc…Và trong các cơng trình nghiên cứu về hoạt động ngoài giờ lên lớp,
hoạt động ngoại khóa, chƣa có cơng trình nào nghiên cứu về việc quản lý
hoạt động ngoại khóa bộ mơn Tiếng Anh ở các trƣờng THPT miền núi, nơi
có học sinh đa phần là ngƣời dân tộc thiểu số, nơi có chất lƣợng dạy học
ngoại ngữ thấp. Vai trò của hoạt động ngoại khóa bộ mơn nói chung và
ngoại khóa bộ tiếng Anh nói riêng chƣa thực sự đƣợc quan tâm, chƣa đƣợc
tổ chức quản lý có hiệu quả.
Vì thế việc xây dựng cơ sở lý luận cho quản lý hoạt động ngoại khố
bộ mơn hay ngoại khóa bộ mơn tiếng Anh là cần thiết, giúp nhà quản lý có
cơ sở điều hành cơng tác chun mơn của nhà trƣờng nói chung, hoạt động
ngoại khố bộ mơn tiếng Anh nói riêng đạt kết quả tốt hơn, nhằm cải thiện
tình trạng dạy học tiếng Anh hiện nay còn yếu kém ở các trƣờng THPT
miền núi.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý hoạt động dạy học
1.2.1.1 Quản lý
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



11


Quản lý là một hoạt động quan trọng nhất trong các hoạt động của
con ngƣời. Quản lý đúng tức là con ngƣời đã nhận thức đƣợc quy luật, vận
động theo quy luật và sẽ đạt đƣợc những thành công to lớn. Nghiên cứu về

quản lý sẽ giúp cho con ngƣời có đƣợc những kiến thức cơ bản nhất, chung
nhất đối với hoạt động quản lý
Quản lý chính là các hoạt động do một hoặc nhiều ngƣời điều phối
hành động của những ngƣời khác nhằm thu đƣợc kết quả mong muốn.
Từ những định nghĩa trên, có thể hiểu một cách khái quát về quản lý
nhƣ sau: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản
lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [13;12]
Nhƣ vậy, bản chất của quản lý là sự tác động có mục đích, có kế hoạch
của chủ thể quản lý đến đối tƣợng quản lý nhằm đạt đƣợc những mục tiêu cơ
bản của quản lý.
1.2.1.2 Quản lý hoạt động dạy học
* Quản lý hoạt động dạy học là gì?
Quản lý hoạt động dạy học chính là các biện pháp tác động của chủ thể
quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh, …khác nhằm huy động và sử dụng có
hiệu quả các nguồn lực vốn có, tạo động lực đẩy mạnh quá trình dạy học của
nhà trƣờng nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng theo yêu cầu
năm học.
Quản lý hoạt động dạy học chính là sự tác động lên đội ngũ giáo viên,
học sinh qua việc thực thi các chức năng quản lý kế hoạch, tổ chức chỉ đạo,
kiểm tra, điều chỉnh nhằm thực hiện tốt nhất mục tiêu giáo dục. Trong đó
ngƣời thầy đóng vai trị hƣớng dẫn, dẫn dắt học sinh đi tìm chân lý. Ngƣời
học chủ động tiếp cận chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng theo yêu cầu. Đặc biệt
vai trò ngƣời học trên cơ sở hƣỡng dẫn của ngƣời giáo viên biết tự xây dựng
kế hoạch, tự kiểm tra đánh giá để đạt chuẩn với yêu cầu trong giáo dục.
* Bản chất quản lý hoạt động dạy học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

12


Quản lý hoạt động dạy - học thực chất là những tác động của chủ thể
quản lý vào quá trình dạy học nhằm hình thành và phát triển tồn diện nhân
cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trƣờng
* Đặc điểm quản lý hoạt động dạy học
Hoạt động dạy học là một bộ phận trong hoạt động giáo dục tồn diện
của trƣờng phổ thơng, do đó việc quản lý hoạt động dạy học vừa phải phù
hợp với quản lý giáo dục nói chung, vừa phải mang tính đặc thù của hoạt
động dạy học. Xuất phát từ yêu cầu trên, quản lý hoạt động dạy học có
những đặc điểm sau:
Quản lý hoạt động dạy học mang tính chất quản lý hành chính sƣ
phạm, đặc điểm này thể hiện ở chỗ: Quản lý theo pháp luật, theo những nội
qui, qui chế, quyết định có tính bắt buộc trong hoạt động dạy học. Đồng thời
việc quản lý phải tuân thủ các qui luật của quá trình dạy học, giáo dục diễn
ra trong môi trƣờng sƣ phạm, lấy hoạt động và quan hệ dạy - học của thầy
và trò làm đối tƣợng quản lý.
Quản lý hoạt động dạy học mang tính đặc trƣng của khoa học quản lý,
bởi vì, nó phải vận dụng có hiệu quả các chức năng quản lý trong việc điều
khiển quá trình dạy học
Quản lý hoạt động dạy học có tính xã hội hóa cao do chịu sự chi phối
trực tiếp của các điều kiện kinh tế - xã hội và có mối quan hệ tƣơng tác
thƣờng xuyên với đời sống xã hội.
* Mục tiêu quản lý hoạt động dạy học
- Đảm bảo thực hiện đầy đủ các mục tiêu, kế hoạch đào tạo và nội
dung, chƣơng trình giảng dạy theo đúng tiến độ, thời gian quy định.
- Đảm bảo hoạt động dạy học đạt chất lƣợng cao.
* Nội dung quản lý hoạt động dạy học
- Quản lý mục tiêu, nội dung dạy học: Quản lý việc xây dựng, quản lý

việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục, thái độ và phát triển trí tuệ cho

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



13


học sinh, việc chấp hành nội quy, quy chế về đào tạo, nhƣ: điều lệ, nội quy,
chế độ…
- Quản lý chất lƣợng dạy học: Việc phát hiện kịp thời các nguyên nhân
dẫn đến tình trạng yếu kém, đề ra và tổ chức thực hiện các biện pháp khắc
phục những yếu kém nhằm đảm bảo đƣợc chất lƣợng dạy học và đạt đƣợc
yêu cầu của xã hội đối với dạy học.
Bên cạnh đó, các nhà trƣờng cần chú trọng đến các nội dung quản lý nhƣ:
- Quản lý kiểm tra, đánh giá, xác nhận trình độ văn bằng, chứng chỉ.
- Quản lý hoạt động ngoài lớp, ngoài nhà trƣờng và quản lý điều phối
các hoạt động của các tổ chức sƣ phạm trong nhà trƣờng.
Việc quản lý hoạt động dạy học phải tuân thủ đầy đủ những nguyên tắc
quản lý giáo dục nói chung và áp dụng những nguyên tắc đó vào quá trình
dạy học ở phạm vi một nhà trƣờng nói riêng.
1.2.2 Quản lý hoạt động ngoại khố
1.2.2.1 Khái niệm về hoạt động ngoại khoá
Đến nay khái niệm ngoại khoá cũng chƣa đƣợc lý giải cặn kẽ, thấu
đáo và nhất qn. Ngoại khố bộ mơn là hình thức học tập hay vui chơi? là
chính khố hay ngồi chính khố? Dạy thêm, bồi dƣỡng học sinh giỏi, giúp
đỡ học sinh kém có phải là ngoại khố hay khơng? Trong điều kiện dạy học
hiện nay, do yêu cầu về sự cập nhật thông tin, tri thức khoa học những khái
niệm của lý luận dạy học nhƣ: lớp học, giờ học, bài học sẽ có sự thay đổi.

Ranh giới giữa trong lớp học và ngoài lớp học, trong giờ học và ngoài giờ
học cũng sẽ khác đi . … cần phải đổi mới và khẳng định lại nhận thức về
khái niệm ngoại khoá, vai trị và tác dụng của nó cho cả ngƣời dạy, ngƣời
học và nhà quản lý.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



14


Theo Phan Trọng Luận, Trƣơng Dĩnh, Nguyễn Thanh Hùng, Trần Thế
Duật- (Phƣơng pháp dạy học văn- NXB Đại học quốc gia -Hà Nội 1998,
trang 378-389):
“Ngoại khố khơng nên hiểu là cơng việc ngồi giờ học, ngồi
chƣơng trình, thực hiện tuỳ tiện đƣợc sao hay vậy. Ngoại khố chỉ có nghĩa
là không đặt sự giảng dạy của giáo viên bộ môn lên hàng đầu mà xem trọng
hoạt động tự giác vận dụng sáng tạo của học sinh. Đó cũng là việc học đích
thực, do học sinh tự nguyện, tự chọn, tự làm ra mà học’’
Vì vậy, có thể nói, ngoại khố bộ mơn là một hình thức tổ chức học
tập ngồi giờ lên lớp có kế hoạch có phương hướng xác định được học sinh
tiến hành theo nguyên tắc tự nguyện ở ngồi giờ lên lớp chính khố, dưới sự
điều khiển, hướng dẫn của giáo viên, nhằm bổ sung, củng cố, mở rộng và
nâng cao kiến thức, kỹ năng bộ môn đã được học trong chương trình chính
khố, đồng thời góp phần giáo dục học sinh một cách toàn diện.
Với cách hiểu nhƣ trên, ngoại khố bộ mơn đƣợc xem là một hình
thức tổ chức dạy học quan trọng, là một trong những con đƣờng để thực
hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học theo định hƣớng “ phát huy tính tích cực,
tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp

học, môn học, bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng
kiến thức đó vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng
thú học tập cho học sinh’’ (Điều 24.2 Luật giáo dục )
1.2.2.2 Vai trò, ý nghĩa, đặc điểm của hoạt động ngoại khóa
Vai trị: Hoạt động ngoại khố phát huy cao độ tính năng động sáng
tạo, niềm hứng thú của học sinh, phát triển tri thức, kỹ năng hoạt động học
tập của học sinh.
Ý Nghĩa: Hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa hỗ trợ cho giáo dục nội
khóa, góp phần phát triển và hồn thiện nhân cách, bồi dƣỡng năng khiếu và
tài năng sáng tạo của học sinh. Nội dung của giáo dục ngoại khóa rất phong
phú và đa dạng thể hiện qua các hoạt động xã hội, văn nghệ, thể dục thể
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



15


thao, tham quan, lao động, nghiên cứu khoa học v.v…nhờ đó các kiến thức
tiếp thu đƣợc ở trên lớp có cơ hội đƣợc áp dụng, mở rộng thêm trên thực tế,
đồng thời có tác dụng nâng cao hứng thú học tập nội khóa.
Đặc điểm: Hoạt động ngoại khóa đƣợc tổ chức dựa trên tinh thần
tham gia tự nguyện của học sinh
1.2.2.3 Mối quan hệ giữa hoạt động chính khóa với hoạt động ngoại
khố:
Việc tổ chức hoạt động chính khóa và tổ chức hoạt động ngoại khóa
là hai bộ phận hữu cơ hợp thành một thể thống nhất trong quá trình giáo dục
học sinh nhằm đạt mục tiêu đào tạo của nhà trƣờng THPT. Những đặc điểm
cơ bản của hai dạng hoạt động này có ý nghĩa làm cơ sở để tổ chức thực
hiện các biện pháp sƣ phạm thích hợp. Do vậy các biện pháp tổ chức hoạt

động ngoại khóa phải đƣợc đặt trong mối quan hệ học tập chính khố và học
tập ngoại khố. Trong nhà trƣờng muốn hồn thành tốt nhiệm vụ của việc
giảng dạy môn học, ngƣời giáo viên cần phải phối hợp một cách khéo léo
các mặt hoạt động chính khố và ngoại khố này.
Hoạt động chính khóa là hoạt động đƣợc thực hiện theo các văn bản
pháp quy, đƣợc quản lý và thực hiện chặt chẽ, quy định cụ thể về thời gian,
nội dung, chƣơng trình, hoạt động của thầy và của trị. Trong khi đó, hoạt
động ngoại khóa đƣợc thực hiện theo hƣớng thốt khỏi những khn khổ,
những quy định, gị bó của hoạt động chính khóa nhằm khơi gợi sự hứng
thú, sự sáng tạo, cởi mở từ phía học sinh. Tuy nhiên, hoạt động ngoại khóa
đƣợc triển khai dựa trên nền tảng, khung chƣơng trình của hoạt động chính
khóa và nó cùng hƣớng tới mục tiêu là nâng cao chất lƣợng dạy học.
1.2.2.4 Quản lý hoạt động ngoại khóa bộ mơn
Từ cách hiểu về các khái niệm quản lý liên quan và khái niệm hoạt
động ngoại khố bộ mơn có thể xem quản lý hoạt động ngoại khố bộ mơn
trong nhà trƣờng phổ thông trung học là công việc của ngƣời hiệu trƣởng đặt
ra các mục tiêu, lập kế hoạch, xây dựng các điều kiện, tổ chức, chỉ đạo thực
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



16


hiện và kiểm tra giám sát các hoạt động này trong mối quan hệ với các hoạt
động chính khố để củng cố, nâng cao chất lƣợng học tập của học sinh, phát
triển toàn diện nhân cách cho các em.
1.3 Cơ sở tâm lý học, giáo dục học của việc tổ chức hoạt động ngoại
khố
1.3.1 Cơ sở tâm lí học:

Hoạt động ngoại khoá dựa trên sự hứng thú, tự nguyện của học sinh
Khác biệt căn bản của cơng tác ngoại khố với việc học chính khố là
ở chỗ học chính khố mang tính chất học bắt buộc đối với học sinh, cịn việc
tham gia các hoạt động ngoại khố địi hỏi có tinh thần tự nguyện. Khi tham
gia hoạt động ngoại khố bộ mơn, trên cơ sở sở thích và hứng thú học tập,
học sinh sẽ thể hiện đƣợc nhiều nhất tính năng động và tính sáng tạo của
mình. Học sinh thoải mái hơn khi tham gia hoạt động ngoại khóa do thoát
khỏi những quy định khắt khe nặng nề về kiểm tra đánh giá, chấm điểm xếp
loại, học sinh không sợ sai khi mắc lỗi, đặc biệt là học sinh miền núi.
Giáo viên không nên áp đặt học sinh trong việc tham gia vào hoạt
động ngoại khóa mà nên định hƣớng, thu hút học sinh tham gia bằng chính
những hình thức tổ chức phong phú và những biện pháp phù hợp với từng
đối tƣợng học sinh. Đầu năm khi thành lập tổ ngoại khoá, câu lạc bộ, giáo
viên phụ trách cần để cho học sinh tự mình ghi nguyện vọng. Các em tham
gia hoạt động ngoại khoá theo nguyên tắc tự nguyện, đƣợc tự do lựa chọn
những hoạt động mình thích và lấy tinh thần tự giác, tinh thần xung phong
làm cơ sở. Tuy nhiên sự tự nguyện của học sinh là một sự tự nguyện có
hƣớng dẫn. Muốn thế giáo viên cần có một sự hiểu biết khá kỹ năng lực
ngoại ngữ và giải thích đả thơng kỹ càng cho các em để các em tự nguyện ra
nhập tổ ngoại khố mà mình thấy tự tin nhất, thích nhất.
Để đảm bảo đƣợc tính chất tự nguyện có ý thức khơng phải cảm tính,
tuỳ hứng, giáo viên cần làm cho học sinh thấy đƣợc ý nghĩa của cơng tác

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



17

ngoại khố nói chung và nội dung, đặc điểm của tổ mà học sinh sắp tham
gia.
Tính tự nguyện của học sinh trong việc tham gia hoạt động ngoại
khoá quyết định sự hào hứng của bản thân học sinh. Và điều đó có ảnh
hƣớng đến phong trào chung của tổ ngoại khóa. Trên lớp học học sinh bị
ràng buộc bởi tinh thần trách nhiệm, kỷ luật, nội quy chặt chẽ của trƣờng,
của giáo viên. Cịn trong ngoại khố, cái chủ yếu ràng buộc học sinh với tổ
chính là lịng say mê hoạt động, lòng hứng thú đƣợc phát huy khả năng và
sở thích của bản thân mình.
Phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi của học sinh THPT miền núi
Nhƣng sự bảo đảm về nguyên tắc tƣ tƣởng của tổ chức đó vẫn chƣa
phải hồn tồn quyết định sự hào hứng hoạt động của học sinh. Bản thân nội
dung hoạt động của tổ có phong phú hay khơng, có thích hợp với tuổi hay
không cũng quyết định phần lớn tinh thần tham gia của họ. Nếu tổ ngoại
khoá biến thành một buổi học phụ đạo với nội dung qúa trừu tƣợng, thiếu
tính chất thực hành … thì nhất định học sinh khơng thể thiết tha với tổ chức
ngoại khố nữa. ở đây chúng ta cần giải quyết cho rõ ràng mối quan hệ giữa
nội và ngoại khoá nhƣ thế nào? Giải quyết đƣợc vấn đề này tức là quy định
dứt khoát nội dung của hoạt động ngoại khoá.
Nội dung ngoại khố phải phù hợp với trình độ tâm sinh lý của học
sinh miền núi. Cơng tác ngoại khố bộ mơn cần đƣợc nghiên cứu một cách
hợp lý, giáo viên có thể dành một số thời gian cho công tác tranh luận, báo
cáo, thuyết trình về một vấn đề nào đó của mơn học …trình độ tƣ duy và
tính ổn định về tâm lý của học sinh trung học phổ thông có thể thực hiện
đƣợc cơng việc ấy. Các em sẽ có đƣợc sự hứng thú, niềm tin khi tham gia,
các em muốn đƣợc học tập.
Xuất phát từ điều kiện tâm sinh lý của học sinh mà cơng tác ngoại
khố cần phải đƣợc tổ chức sinh động với nhiều hình thức phong phú. Sự
nghèo nàn về hình thức tổ chức sẽ làm các em có tâm lý chán chƣờng, thiếu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

18


hứng thú. Giáo viên khi làm cơng tác ngoại khố cần phải có sự tìm tịi, sáng
tạo nhiều cách tổ chức mới.
Tất nhiên khi những hình thức tổ chức càng phong phú bao nhiêu thì
tính kế hoạch lại càng phải đƣợc đề cao bấy nhiêu. Cần phân phối hoạt động
ngoại khố bộ mơn cho cả năm, từng học kỳ, từng tháng. Khi tổ chức, giáo
viên là ngƣời hƣớng dẫn cho các em vận dụng hiểu biết vào việc làm cụ thể.
Một khi tính tự lập của các em đƣợc đề cao, các em có thể phát biểu ý kiến
chủ quan về một vấn đề cụ thể. Khi đó trình độ tƣ duy, khả năng vận dụng
kiến thức của các em sẽ đƣợc nâng cao một bƣớc.
1.3.2 Cơ sở giáo dục học:
Hoạt động ngoại khố bộ mơn tiếng Anh trong nhà trƣờng trung học
phổ thông phải xuất phát từ mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng: đào tạo học
sinh thành con ngƣời phát triển tồn diện, có khả năng thích ứng nhanh với
hồn cảnh xã hội, có khả năng sử dụng và giao tiếp bằng ngoại ngữ tƣơng
ứng với quy định về khung năng lực ngoại ngữ đối với học sinh ở cấp bậc
học, đáp ứng yêu cầu về hội nhập quốc tế trong giai đoạn hiện nay.
Bất cứ hoạt động ngoài lớp, hoạt động ngoài trƣờng nào, bất cứ hoạt
động văn hố quần chúng nào cũng đều phải hồn tồn phù hợp với mục
đích và nhiệm vụ của giáo dục.
Để có kiến thức sâu rộng, học sinh khơng chỉ học tập trên lớp mà có
thể học ở nhiều hình thức khác nhau. Trên lớp, đó chỉ là kiến thức phổ thông
cơ bản, do điều kiện thời gian hạn chế thầy cô không thể đi sâu. Muốn hiểu
biết tƣờng tận, học sinh phải có ý thức tự giác, phải có hứng thú tìm tịi.
Ngoại khố bộ mơn sẽ giúp học sinh làm đƣợc điều này.

Thái độ của các em cũng vậy, tham gia các buổi sinh hoạt ngoại khoá,
các em đƣợc giao lƣu, đƣợc học tập kinh nghiệm thực tế. Nhờ đó các em tự
rút ra cho mình kinh nghiệm ứng xử, giao tiếp sẽ thấy tự tin.
Học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động ngoại khố với các mối
quan hệ đa dạng sẽ giúp các phẩm chất, tính cách, năng lực của các em đƣợc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



19


hình thành.Tham gia tổ ngoại khố sẽ giúp trí tuệ các em phát triển đƣợc tốt,
tình u với mơn học, với tri thức lồi ngƣời sẽ khiến các em có ý thức tự
giác vƣơn lên để tiếp thu sáng tạo.
Tham gia các hình thức ngoại khố có tính quần chúng, các em đƣợc
giao lƣu tình cảm.Tính đa dạng của hoạt động tạo nên tính đa dạng của giao
lƣu, mục đích và phƣơng thức tiến hành. Trong giao lƣu các em hiểu hơn giá
trị đích thực của cuộc sống. Từ đó có thái độ và hành động đúng trƣớc cuộc
sống. Hoạt động ngoại khố bộ mơn giúp các em có dịp bộc lộ sự hiểu biết
và thái độ ứng xử của mình. Nhờ hoạt động này sự phát triển về mặt thể
chất, tâm lý, xã hội - biểu hiện của sự phát triển nhân cách của các em đƣợc
tốt hơn.
1.4. Vai trị ý nghĩa của hoạt động ngoại khố tiếng Anh trong việc nâng
cao chất lƣợng giáo dục học sinh
Giúp học sinh củng cố, mở rộng, nâng cao kiến thức
Thông qua các hình thức học tập ngoại khóa dễ hiểu, dễ thực hiện
giúp học sinh ôn lại những kiến thức cơ bản trên lớp; những từ vựng, cánh
phát âm, cấu trúc ngữ pháp đơn giản. Từ việc nắm bắt đƣợc những kiến thức
cơ bản, học sinh cảm thấy tự tin, hứng thú và sẽ chủ động tìm tịi những kiến

thức mới.
Khối lƣợng tri thức nhân loại ngày càng tăng lên nhanh chóng. Các dự
báo khoa học cho thấy vào thập niên đầu của thế kỷ 21, cứ khoảng 5 năm tri
thức nhân loại lại tăng gấp đôi. Nhà trƣờng không thể cung cấp tất cả nguồn
tri thức đó mà chỉ có thể trang bị cho học sinh kiến thức cơ bản của các môn
học. Ngay trong những bài học trên lớp, học sinh cũng chỉ có thể học đƣợc
những kiến thúc cơ bản nhất, những khái niệm những quy tắc chung nhất mà
thơi. Cịn rất nhiều kiến thức khác cần phải nắm, phải hiểu, phải vận dụng
đƣợc vào trong thực tế cuộc sống của mình nhƣng lại chƣa đƣợc đƣa và
cũng khơng thể đƣa hết vào trong chƣơng trình. Vì thế ngoại khố bộ mơn là
một trong những cách thức, những con đƣờng tốt nhất giúp học sinh bổ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



20