BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
................./................
BỘ NỘI VỤ
...../.....
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
BẠCH KHÁNH HUYỀN
TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN
MÔN THUỘC UỶ BAN NHÂN DÂN QUÂN CẦU GIẤY,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Luật hiến Pháp Luật Hành chính
Mã số: 8.38.01.02
TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH
HÀ NỘI - NĂM 2020
Cơng trình được hồn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN KIÊN
Phản biện 1: TS. Trần Thuý Vân
Phản biện 2: TS. Phan Văn Hùng
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện
Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phịng 204 Nhà A
- Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa – TP Hà Nội
Thời gian: vào hồi 15h30, ngày 13 tháng 12 năm 2019.
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên
trang Web Ban Quản lý đào tạo Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khởi đầu từ Ủy ban hành chính các cấp (theo Sắc lệnh số 63/SL ngày
22/11/1945 của Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa về tổ
chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính), nay là
Uỷ ban nhân dân có vai trị quan trọng trong hệ thống cơ quan quản lý nhà
nước, là thành tố trong hệ thống cơ quan thực hiện quyền hành pháp, là
một bộ phận trong cơ quan hành chính nhà nước thống nhất mà cao nhất là
Chính phủ.
Qua thực tiễn quản lý đời sống kinh tế-xã hội (KT-XH) ở địa
phương, cùng với q trình xây dựng và hồn thiện hệ thống pháp luật về
tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, trong đó có UBND.
Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, cơ quan
chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân được tổ chức ở cấp tỉnh, cấp huyện, là
cơ quan tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà
nước về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện các nhiệm vụ, quyền
hạn theo sự phân cấp, ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên.
Trong thời gian vừa qua, Đảng ta đã ban hành những chủ trương
quan trọng làm nền tảng cho việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà
nước, cải cách nền hành chính, trong đó có liên quan đến UBND và cơ
quan chuyên môn thuộc UBND:
- Tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hồn thiện thể chế xây dựng chính quyền
địa phương theo hướng phân định rõ hơn tổ chức bộ máy chính quyền đơ
thị, nơng thơn, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; chủ động thí
điểm ở những nơi có đủ điều kiện.
- Quy định khung số lượng các cơ quan trực thuộc Hội đồng nhân
dân, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và khung số lượng cấp phó của
các cơ quan này. Căn cứ điều kiện cụ thể, tiêu chí và quy định khung của
Trung ương, cấp uỷ địa phương lãnh đạo việc sắp xếp, bố trí cho phù hợp.
- Rà sốt, điều chỉnh, sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động của
chính quyền địa phương, góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là
1
cải cách thủ tục hành chính theo hướng dân chủ, cơng khai, minh bạch,
chun nghiệp; tổ chức thực hiện có hiệu quả mơ hình trung tâm phục vụ
hành chính cơng, cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở các cấp [2]; v.v…
Bên cạnh những mặt tích cực cơ bản, cho đến nay, tổ chức và hoạt
động của các cơ quan chun mơn thuộc Uỷ ban nhân dân vẫn cịn bộc lộ
những bất cập nhất định, cơ cấu tổ chức chưa thực sự hợp lý, chức năng
chưa rõ ràng, cụ thể; so với yêu cầu đổi mới theo chủ trương của Đảng,
yêu cầu của thực tiễn về việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tiếp
tục xây dựng và hoàn thiện nền hành chính hiệu lực, hiệu quả thì cịn chưa
đáp ứng đầy đủ yêu cầu.
Về cơ sở hạ tầng: Ở khu vực nội thành, nội thị có tính thống nhất,
liên thông và phức tạp, tạo thành những mạng lưới, hệ thống đồng bộ,
xuyên suốt địa bàn, không phụ thuộc vào địa giới hành chính, địi hỏi quản
lý tập trung, thống nhất theo ngành là chủ yếu...
Về mặt lý luận, đã có những cơng trình nghiên cứu khác nhau về tổ
chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND nói chung, tuy
nhiên, việc nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp huyện, mà cụ thể là tổ chức và hoạt động của cơ quan
chun mơn thuộc UBND quận Cầu Giấy thì chưa có.
Từ những lý do trên, tơi chọn chủ đề: “Tổ chức và hoạt động của
cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quân Cầu Giấy, thành
phố Hà Nội” làm chủ đề nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu
Mặc dù chưa có cơng trình nghiên cứu trực tiếp về tổ chức và hoạt
động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, song liên
quan đến chủ đề nghiên cứu của Đề tài, trong thời gian vừa qua, cũng đã có
những cơng trình nghiên cứu khoa học đề cập đến ở những khía cạnh, giác
độ khác nhau về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc
UBND cấp huyện, có thể kể đến như:
- “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính quyền địa phương ở
Việt Nam hiện nay” (Lê Minh Thông, Nguyễn Như Phát đồng chủ biên,
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002) là cơng trình nghiên cứu
2
chuyên sâu về kinh nghiệm, lịch sử xây dựng và phát triển chính quyền địa
phương ở nước ta [37].
- “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp thành phố
trực thuộc trung ương qua kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của Ủy ban
nhân dân thành phố Hải Phòng”, tác giả Vũ Hữu Kháng, Luận văn thạc sỹ
(2001) [17].
“Kinh nghiệm quốc tế về tự quản địa phương và khả năng áp dụng tại
Việt Nam” (Nhà xuất bản Tư pháp), sách chuyên khảo, do TS. Nguyễn
Văn Cương - Viện Khoa học pháp lý Bộ Tư pháp chủ biên (trên cơ sở kết
quả nghiên cứu do Viện Khoa học pháp lý Bộ Tư pháp chủ trì từ năm 2014
– 2015) [11].
“Xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với Hiến
pháp nước CHXHCN Việt Nam” (kỷ yếu hội thảo), do Viện Nghiên cứu
lập pháp thuộc UBTVQH và Viện Rosa Luxemburg CHLB Đức chịu trách
nhiệm ấn bản, Nxb Lao động (2014) [48].
- “Cải cách nền hành chính Việt Nam-Thực trạng và giải pháp”, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009, sách do Ban Dân chủ pháp luật-Ủy ban
trung ương MTTQ Việt Nam và Trung tâm nghiên cứu phát triển hỗ trợ
cộng đồng (CECODES) thuộc Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt
Nam (VUSTA) phối hợp tổ chức nghiên cứu [5].
- “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới cơ cấu tổ chức, hoạt động của
chính quyền đô thị” [39], tác giả Phan Trung Tuấn, Bộ Nội vụ, trên cơ sở
phân tích các quy định pháp luật và một số thực tiễn liên quan.
- “Đổi mới và hồn thiện cơ quan chun mơn thuộc Ủy ban nhân
dân cấp huyện từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh”, ThS. Huỳnh Thu
Thảo, Tạp chí Khoa học Chính trị, số 4, năm 2011.
- “Tổ chức và hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương trong điều kiện không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận,
phường-Thực tiễn thí điểm tại tỉnh Nam Định”, luận văn thạc sỹ luật học,
tác giả Đỗ Thị Thanh Vân (2012). Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tổ
chức và hoạt động của UBND huyện, quận, phường
3
- Đổi mới tổ chức chính quyền đơ thị ở nước ta hiện nay, Luận án
tiến sỹ, tác giả Phạm Văn Đạt (2012) [14].
- “Giáo trình Luật hành chính Việt Nam”, Trường Đại học Luật Hà
Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2013 [42].
- “Đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy
ban nhân dân ở Việt Nam hiện nay”, tác giả Tạ Quang Ngọc (2013), Luận
án tiến sỹ luật học [19].
- Tổ chức chính quyền đơ thị, nơng thơn theo Hiến pháp năm 2013,
Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 19/2014, tác giả Thái Thị Tuyết Dung
[12]. Trong bài viết này, tác giả có đề cập đến một số khía cạnh về các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND , chủ yếu dừng ở mức nêu vấn đề trên cơ
sở quy định của Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm
2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
- “Đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền địa phương và những vấn đề
đặt ra trong bối cảnh xây dựng Chính phủ kiến tạo ở Việt Nam hiện nay”,
tác giả TS. Bùi Thị Hải, Học viện Hành chính quốc gia, Tạp chí Cộng sản,
2018 [16].
- “Tổ chức, sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân
dân trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước (tcnn.vn) ngày
08/3/2019, PTS.TS. Trần Thị Diệu Oanh [20].
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu nêu trên, ở những chừng mực
khác nhau, đã tiếp cận, phản ánh các khía cạnh liên quan đến đối tượng
nghiên cứu của đề tài và có giá trị tham khảo hữu ích. Kế thừa những kết
quả đó, phù hợp với phạm vi nghiên cứu, Đề tài được thực hiện nhằm
nghiên cứu theo hướng cố gắng vừa làm rõ hơn về khía cạnh lý luận, đồng
thời hệ thống, tập trung và cập nhật hơn về tổ chức và hoạt động các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy trong bối cảnh hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Đề tài hướng đến việc đề xuất những quan điểm khoa học và giải pháp
khả thi đối với tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ
4
ban nhân dân ở nước ta nói chung hiện nay; cũng như đối với các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội nói riêng.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Thứ nhất, phân tích các quan điểm có liên quan để đưa ra khái niệm
phù hợp về cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân, tổ chức và hoạt
động của cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân ở nước ta hiện nay.
- Thứ hai, nghiên cứu thực trạng về tổ chức và hoạt động của các cơ
quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân ở nước ta hiện nay, chỉ ra ưu
điểm và hạn chế trong thực tiễn tổ chức và hoạt động của các cơ quan
chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy, ngun nhân dẫn đến
tình trạng đó.
- Thứ ba, trên cơ sở đã phân tích, đề xuất một số quan điểm, giải
pháp nhằm góp phần nghiên cứu đổi mới, kiện toàn tổ chức và hoạt động
của các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Đề tài ở đây là tổ chức và hoạt động của
các cơ quan chuyên môn của UBND quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội;
các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật có liên
quan đến tổ chức và hoạt động của cơ quan chun mơn thuộc Uỷ ban
nhân dân cấp huyện nói chung.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề tổ chức và hoạt động của các cơ
quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy, thành phố Hà
Nội thông qua các quy định của pháp luật có liên quan và trong thực tiễn tổ
chức thực hiện hiện nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Cơng trình được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận khoa học của
chủ nghĩa Mác-Lê Nin, trên cơ sở các quan điểm của chủ nghĩa duy vật
biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; nghiên cứu về mối quan hệ giữa
tổ chức bộ máy nhà nước mà cụ thể là cơ quan hành chính nhà nước và cơ
cấu tổ chức và hoạt động của các thiết chế bên trong thuộc UBND ở địa
5
phương với điều kiện kinh tế, xã hội, yêu cầu quản lý cụ thể của chính
quyền đơ thị là thành phố Hà Nội.
Đề tài nghiên cứu cũng được thực hiện trên cơ sở quan điểm, đường
lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước về
xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
về xây dựng và hồn thiện chính quyền địa phương theo hướng hoạt động
hiệu lực, hiệu quả, vì lợi ích của Nhân dân, vì Nhân dân phục.
Việc nghiên cứu được tiến hành trên cơ sở vận dụng các phương
pháp nghiên cứu cụ thể như phân tích và tổng hợp, phương pháp so sách,
giải thích...
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung, hoàn thiện và làm củng cố
thêm những vấn đề lý luận về tổ chức bộ máy cơ quan hành chính nhà
nước cũng như tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc
Uỷ ban nhân dân cấp huyện ở nước ta hiện nay.
7. Kết cấu
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung nghiên cứu bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của cơ quan
chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện
Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên
môn thuộc Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy
Chương 3: Quan điểm, giải pháp bảo đảm tổ chức và hoạt động của
cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy
6
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC VÀ
HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN
NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
1.1. Khái niệm, đặc điểm cơ quan chuyên môn thuộc UBND
cấp huyện
1.1.1. Khái niệm cơ quan chuyên mơn thuộc UBND cấp huyện
Mơ hình cơ quan quản lý nhà nước ở bất kỳ quốc gia nào đều có
những cơ cấu tổ chức bên trong, phù hợp với đặc điểm thực tiễn quản lý
của từng quốc gia. Phạm vi quản lý nhà nước ở cấp huyện cũng rất đa
dạng, nên việc tổ chức các cơ quan chuyên môn của UBND cấp huyện là
điều kiện quan trọng, không thể thiếu để cơ quan này thực hiện tốt được
nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn.
1.1.2. Đặc điểm cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện
Nghiên cứu các quy định pháp luật liên quan, từ thực tiễn tổ chức và
hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, có thể thấy cơ
quan chun mơn thuộc UBND cấp huyện có những đặc điểm như sau:
Thứ nhất, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện là các cơ cấu
bên trong của UBND cấp huyện.
Thứ hai, về mặt cơ sở pháp lý thành lập, thông thường, các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND cấp huyện được thành lập và hoạt động trực tiếp
bởi các văn bản dưới luật, thường là các văn bản do Chính phủ ban hành.
Thứ ba, xét về tính chất, hoạt động của các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp huyện về cơ bản có chức năng tham mưu, giúp việc cho
UBND cùng cấp mà cụ thể là Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý nhà
nước về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện một số nhiệm vụ,
quyền hạn theo sự ủy quyền của Ủy ban nhân dân cấp huyện và theo quy
định của pháp luật; góp phần bảo đảm sự thống nhất quản lý của ngành
hoặc lĩnh vực công tác ở địa phương.
Thứ tư, tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND
cấp huyện chịu sự chi phối của nguyên tắc vừa bảo đảm sự chỉ đạo, quản lý…
7
Thứ năm, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện được tổ
chức và hoạt động theo chế độ thủ trưởng.
1.2. Chức năng của cơ quan chuyên môn thuộc UBND
Trước hết, có thể thấy cơ quan chun mơn thuộc UBND cấp huyện
chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế cơng chức, cơ
cấu ngạch công chức và công tác của Ủy ban nhân dân cấp huyện, đồng
thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của cơ
quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
1.3. Pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp huyện
1.3.1. Đánh giá quy định của pháp luật về tổ chức cơ quan chuyên
môn thuộc UBND cấp huyện
Trong mơ hình tổ chức chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay
(3 cấp tỉnh, huyện, xã), thì cấp huyện được xác định là cấp trung gian, cấp
xã là cấp cơ sở của chính quyền địa phương. Nằm trong cơ cấu tổ chức của
UBND cấp huyện, cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND có những bước phát triển khác nhau qua các thời kỳ,
theo yêu cầu thực tiễn ở từng thời điểm.
1.3.2. Hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện
Một số vấn đề chung
Trước hết, ở góc độ ngơn ngữ học, hoạt động có thể được hiểu là: “Làm
những việc khác nhau với mục đích nhất định trong đời sống xã hội”, là “vận
động, vận hành để thực hiện chức năng nào hoặc gây tác động nào đó” [13]
hay hoạt động là việc “thực hiện một chức năng nào đó trong một chỉnh thể”,
“tiến hành những việc làm có quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm một mục đích
chung, trong một lĩnh vực nhất định” [21, tr.583].
1.4. Vai trò của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện
1.4.1. Việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn của
UBND quyết định đến hoạt động quản lý nhà nước của UBND quận trên
địa bàn
Các cơ quan chuyên môn là các cấu trúc bên trong, mang tính bắt
buộc trong mơ hình của cơ quan quản lý hành chính nhà nước ở cấp huyện
8
ở nước ta. Khơng thể nói đến sự tồn tại và hoạt động của UBND quận nếu
khơng có các cơ quan chuyên môn thuộc UBND.
1.4.2. Hoạt động hiệu quả, chuyên sâu của các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND
Phạm vi nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cấp huyện (mà ở đây
là quận Cầu Giấy) rất lớn, lĩnh vực phong phú, đa dạng (xây dựng, y tế,
kiến trúc, văn hóa xã hội, v.v…).
1.4.3. Khả năng kết nối theo chiều dọc và chiều ngang tổ chức và
hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
Việc thành lập và hoạt động của các cấu trúc bên trong của UBND
(các cơ quan chuyên môn) cho phép sự vận hành bên trong của cấu trúc
này-giữa các cơ quan chuyên môn với nhau để bảo đảm cho công tàc quản
lý nhà nước trên địa bàn được liên thơng, có sự tính tốn tồn diện ở các
lĩnh vực, đáp ứng nhiều khía cạnh, yêu cầu của hoạt động quản lý nhà
nước vốn mang tính tồn diện, đa chiều, nhiều tương tác như hiện nay.
1.5. Các yếu tố bảo đảm hoạt động của cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp huyện
1.5.1. Các quy định của pháp luật
Trên thực tế, hệ thống pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan
chun mơn thuộc UBND đóng vai trị nền tảng, là cơ sở để cơ quan
chun mơn thuộc UBND cấp huyện hoạt động. Từ cơ cấu tổ chức, chức
năng nhiệm vụ, quyền hạn, các điều kiện bảo đảm hoạt động của cơ quan
chuyên môn…
1.5.3. Đội ngũ công chức
Đội ngũ công chức trong các cơ quan chuyên môn chính là những
hạt nhân làm nên kết quả hoạt động cụ thể của cơ quan này. Đội ngũ công
chức cần được bảo đảm đủ về số lượng, tinh gọn, hoạt động chất lượng,
hiệu quả. Đội ngũ công chức này, mà đứng đầu là Trưởng phòng (hay
trưởng cơ quan tương đương phòng) chịu trách nhiệm trong hoạt động của
cơ quan chuyên mơn; địi hỏi phải là những người có năng lực, trình độ,
mẫn cán với cơng việc; có phẩm chất, đạo đức, năng lực.
9
Để xây dựng được đội ngũ cơng chức có năng lực, phẩm chất, cũng
đỏi hỏi phải hoàn thiện các quy trình, thủ tục liên quan để lựa chọn, tuyển
dụng được vào đội ngũ những người thực sự có năng lực; có kỷ luật, kỷ
cương, tận tụy phục vụ; đáp ứng các yêu cầu về tuyển chọn, bồi dưỡng;
trong quá trình hoạt động địi hỏi phải có sự đánh giá thường xuyên, sàng
lọc nghiêm túc theo nguyên tắc có vào, có ra; sao cho cơng chức có động
lực phấn đấu, khơng ỷ lại vấn đề biên chế…Bên cạnh đó, chế độ đãi ngộ
đối với công chức cũng là vấn đề cần được chú trọng, bảo đảm để cơng
chức nói khơng với những biểu hiện tiêu cực có thể nảy sinh trong q
trình thực thi cơng vụ.
1.5.4. Điều kiện vật chất, kỹ thuật, khoa học công nghệ
Trong điều kiện hiện nay, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
sẽ không thể hoạt động hiệu lực, hiệu quả mà không dựa trên nền tảng
hỗ trợ, bảo đảm về điều kiện vật chất kỹ thuật, khoa học cơng nghệ. Q
trình cải cách nền hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử…địi hỏi cần
có sự đầu tư thích đáng của Nhà nước về cơ sở vật chất, điều kiện làm
việc, trang thiết bị..theo hướng văn minh, hiện đại để đội ngũ công chức
các cơ quan chuyên mơn thuộc UBND cấp huyện có điều kiện thực hiện
tốt chức năng, nhiệm vụ. Điều này cũng có ý nghĩa lớn, nhất là trong
điều kiện Việt Nam tăng cường hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế như
hiện nay.
1.6. Liên hệ kinh nghiệm một số nước trên thế giới
Khi nghiên cứu về các cơ quan chuyên môn của một địa bàn cấp
quận ở Hà Nội, thì việc tìm hiểu các mơ hình liên quan ở các thành phố
lớn, nhất là Thủ đô của một số nước (Nhật Bản, Hoa Kỳ, CHLB Đức,
Pháp, Hàn Quốc, Trung Quốc…) cũng là điều cần quan tâm.
10
Chương 2
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN
CHUYÊN MÔN THUỘC UBND QUẬN CẦU GIẤY
2.1. Thực trạng tổ chức, chức năng nhiệm vụ của cơ quan
chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
Cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn của UBND quận Cầu
Giấy hiện nay gồm có 12 đầu mối: (i) Thanh tra Quận Cầu Giấy; (ii) Phịng
Nội vụ; (iii) Phịng Tài chính-Kế hoạch; (iv) Phịng Kinh tế; (v) Phịng Văn
hóa và Thơng tin; (vi) Phịng Tư pháp; (vii) Phòng Lao động-Thương binh và
xã hội; (viii) Phòng Giáo dục và Đào tạo; (ix) Phòng Y tế; (x) Phịng Tài
ngun và Mơi trường; (xi) Phịng Quản lý đơ thị; (xii) Văn phịng HĐND và
UBND quận Cầu Giấy [49]. Về mặt bộ máy biên chế cụ thể: các cơ quan
chun mơn đều có Trưởng phịng, các phó trưởng phịng (và tương đương)
và cơng chức. Các phó trưởng phịng (tương đương từ 1-3 người). Bên cạnh
đội ngũ công chức, cũng tương tự như một số địa bàn khác, các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy do yêu cầu cơng việc thực tế có
thời điểm phải sử dụng lao động hợp đồng để làm nhiệm vụ chuyên môn.
Hướng tới sẽ bố trí đủ biên chế bảo đảm tinh gọn, khơng duy trì lao động hợp
đồng để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn là chủ trương chung của thành phố.
Thực trạng quy định về tổ chức, chức trách, nhiệm vụ của các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy như sau:
a) Thanh tra
Thanh tra quận là cơ quan chun mơn thuộc UBND quận Cầu
Giấy có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về
công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống
tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra quận có tư cách
pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ
chức, biên chế và công tác của UBND quận mà trực tiếp là Chủ tịch
UBND quận; đồng thời chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về
nghiệp vụ của Thanh tra Thành phố.
11
b) Phòng Nội vụ
Phòng Nội vụ là cơ quan chuyên mơn thuộc UBND quận Cầu Giấy
có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về: Tổ chức
bộ máy; vị trí việc làm; biên chế cơng chức và cơ cấu ngạch công chức
trong các cơ quan, tổ chức hành chính nhà nước; vị trí việc làm, cơ cấu
viên chức theo chức danh nghề nghiệp và số lượng người làm việc trong
các đơn vị sự nghiệp công lập; tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên
chức, lao động hợp đồng trong cơ quan, tổ chức hành chính, đơn vị sự
nghiệp cơng lập; cải cách hành chính; chính quyền địa phương; địa giới
hành chính; cán bộ, cơng chức, viên chức; cán bộ, công chức cấp phường
và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp phường; hội, tổ chức
phi chính phủ; văn thư, lưu trữ nhà nước; tơn giáo; thi đua - khen thưởng;
cơng tác thanh niên. Phịng Nội vụ có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài
khoản riêng; chấp hành sự lãnh đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm,
biên chế cơng chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND quận,
đồng thời chấp hành sự chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra, hướng dẫn về chuyên
môn, nghiệp vụ của Sở Nội vụ.
c) Phịng Tài chính-Kế hoạch
Phịng có chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước
về lĩnh vực tài chính, tài sản; quy hoạch, kế hoạch và đầu tư theo quy định
của pháp luật. Phịng Tài chính - Kế hoạch có con dấu và tài khoản riêng;
chịu sự chỉ đạo, quản lý về quản lý và tổ chức, vị trí việc làm, biên chế
công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND quận; đồng
thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ thuộc
lĩnh vực kế hoạch và đầu tư của Sở Kế hoạch và Đầu tư, về chuyên môn
nghiệp vụ thuộc lĩnh vực tài chính của Sở Tài chính.
Nhiệm vụ của Phịng:
* Về lĩnh vực tài chính:
* Về lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch và đầu tư
d) Phịng Kinh tế
Phịng có chức năng là tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức
năng quản lý nhà nước về công thương; khoa học và công nghệ trên địa
12
bàn quận; tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà
nước về nông nghiệp; thủy sản trên địa bàn quận.
Nhiệm vụ
* Về lĩnh vực công thương
* Về lĩnh vực khoa học và công nghệ
* Về lĩnh vực nơng nghiệp
* Về lĩnh vực Kế hoạch đầu tư
đ) Phịng Văn hóa và Thơng tin
Phịng Văn hóa và Thơng tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND
quận Cầu Giấy thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý
nhà nước về văn hóa, gia đình; thể dục, thể thao, du lịch và quảng cáo; báo
chí; xuất bản; bưu chính; viễn thơng; cơng nghệ thơng tin; phát thanh
truyền hình; thơng tin cơ sở; thông tin đối ngoại và hạ tầng viễn thơng trên
địa bàn...
e) Phịng Tư pháp
Phịng Tư pháp là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, thực
hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận quản lý nhà nước về: Công
tác xây dựng và thi hành pháp luật; theo dõi thi hành pháp luật; kiểm tra,
xử lý văn bản quy phạm pháp luật; kiểm sốt thủ tục hành chính; phổ biến,
giáo dục pháp luật; hịa giải ở cơ sở; ni con nuôi; hộ tịch; chứng thực;
bồi thường nhà nước; trợ giúp pháp lý; quản lý công tác thi hành pháp luật
về xử lý vi phạm hành chính và cơng tác tư pháp khác theo quy định của
pháp luật. Phòng Tư pháp chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc
làm, biên chế cộng chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND
quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra, hướng dẫn về chun
mơn nghiệp vụ của Sở Tư pháp.
Về nhiệm vụ
- Trình UBND quận ban hành quyết định; quy hoạch, kế hoạch dài
hạn, 05 năm và hàng năm về lĩnh vực tư pháp; chương trình, biện pháp tổ
chức thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây
dựng, hoàn thiện pháp luật về các lĩnh vực thuộc phạm vi thẩm quyền
quyết định của HĐND và UBND quận trong lĩnh vực tư pháp.
13
f) Phòng Lao động-Thương binh và xã hội
Phòng LĐ - TB&XH là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận,
tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về
lĩnh vực lao động, người có cơng và xã hội; thực hiện một số nhiệm vụ,
quyền hạn theo sự uỷ quyền của UBND quận và theo quy định của pháp
luật. Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội có tư cách pháp nhân, có
con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế
và công tác của UBND quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm
tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Lao động-Thương binh và
Xã hội.
g) Phòng Giáo dục và đào tạo
Phòng Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chuyên môn thuộc UBND
quận; giúp UBND quận thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục
và đào tạo ở địa phương và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo
phân công hoặc ủy quyền của UBND quận, Chủ tịch UBND quận và theo
quy định của pháp luật. Phòng Giáo dục và Đào tạo có tư cách pháp nhân,
có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế
và công tác của UBND quận, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm
tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Giáo dục và Đào tạo.
h) Phòng Y tế
Phịng Y tế là cơ quan chun mơn thuộc UBND quận, có chức
năng tham mưu, giúp UBND quận thực hiện quản lý nhà nước về y tế, bao
gồm: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng; y dược
cổ truyền; sức khỏe sinh sản; trang thiết bị y tế; dược; mỹ phẩm; an tồn
thực phẩm
i) Phịng Tài ngun và Mơi trường
Phịng Tài ngun và Mơi trường là cơ quan chuyên môn thuộc
UBND quận Cầu Giấy thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND quận
quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường gồm: đất đai, tài ngun
nước, khống sản, mơi trường, biến đổi khí hậu.
k) Phịng Quản lý đơ thị
Phịng có chức năng tham mưu giúp UBND quận, huyện thực hiện
14
chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch, kiến trúc, xây dựng nhà ở và
công sở, giao thông, bưu chính, viễn thơng.
l) Văn phịng HĐND và UBND
Văn phịng HĐND và UBND quận là cơ quan tham mưu, giúp việc,
phục vụ hoạt động của HĐND và UBND quận. Văn phòng HĐND và UBND
quận có chức năng tham mưu, tổng hợp giúp HĐND và UBND về các nội
dung sau: (i) Hoạt động của HĐND, UBND; tham mưu giúp Chủ tịch UBND
về chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch UBND; cung cấp thông tin phục vụ quản
lý và hoạt động của HĐND, UBND và các cơ quan nhà nước ở địa phương;
bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động của HĐND và UBND.
2.2. Về kết quả hoạt động của cơ quan chun mơn thuộc
UBND quận Cầu Giấy
2.2.1. Đóng góp tích cực vào kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tếxã hội của UBND quận Cầu Giấy
a) Trong lĩnh vực Kinh tế:
Trên cơ sở sự tham mưu của phòng chuyên môn, căn cứ vào các quy
định của pháp luật, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, hoạt động
thương mại-dịch vụ ngoài nhà nước được UBND quận quan tâm, tạo điều
kiện phát triển. Năm 2016, Tổng mức luân chuyển hàng hoá và doanh thu
dịch vụ tiêu dùng xã hội ước đạt: 206.137,270 tỷ đồng, tăng 17,8% so với
cùng kỳ năm trước. Giá trị sản xuất cơng nghiệp ngồi nhà nước ước đạt
7.982,487 tỷ đồng, tăng 1,0% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị sản xuất
ngành Xây dựng ngoài Nhà nước ước đạt 26.778,071 tỷ đồng, tăng 16,7%
so với cùng kỳ năm trước [43].
b) Trong lĩnh vực văn hóa - xã hội
* Về công tác Giáo dục và Đào tạo: Năm 2016, UBND quận đã hoàn
thành tốt nhiệm vụ năm học 2015 – 2016 với 16/16 chỉ tiêu công tác
(trong đó 11/16 chỉ tiêu xuất sắc). Năm thứ 8 liên tiếp dẫn đầu Thành phố
về kết quả thi vào lớp 10-THPT; Năm thứ 11 được UBND Thành phố tặng
cờ đơn vị thi đua xuất sắc. Quận cũng đã tổ chức tốt công tác tuyên dương
khen thưởng học sinh giỏi tiêu biểu năm học 2015 - 2016 và triển khai kế
hoạch năm học mới 2016-2017 theo đúng chỉ đạo của Thành phố [43].
15
* Về công tác an sinh xã hội:
* Về hoạt động Văn hóa thơng tin - Thể dục thể thao
c) Trong lĩnh vực đầu tư, Quản lý và phát triển đô thị, Quản lý tài
nguyên và môi trường:
* Công tác đầu tư xây dựng cơ bản
* Về lĩnh vực giải phóng mặt bằng
* Về lĩnh vực Quản lý đơ thị và trật tự xây dựng
* Về lĩnh vực Tài nguyên và Mơi trường
d) Cơng tác Xây dựng chính quyền
* Về cơng tác nội vụ và cải cách hành chính: Cơng tác nội vụ và cải
cách hành chính có ý nghĩa khá then chốt trong việc nâng cao năng lực, hiệu
quả hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận nói riêng và
hoạt động của UBND quận nói chung.
* Về việc triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thơng
trong giải quyết thủ tục hành chính (Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg ngày
25 tháng 3 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thực
hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành
chính tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương hết hiệu lực kể từ
ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành và hiện nay là theo Nghị định số
61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ về thực hiện cơ chế một
cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính):
2.2.2. Đánh giá về kết quả đạt được
Thứ nhất, nhìn ở khía cạnh tổng thể, có thể nói cơ cấu tổ chức và
hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã
bảo đảm tuân thủ pháp luật, cơ bản phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước
về KT-XH trên địa bàn quận thời gian qua. Những thành tựu đạt được
trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, phát triển kinh tế-xã hội của quận Cầu
Giấy trong những năm vừa qua có phần đóng góp quan trọng của các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy-thành phố Hà Nội.
Thứ hai, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã
triển khai đồng bộ, toàn diện các chức năng, nhiệm vụ trên cơ sở quy định
của pháp luật hiện hành.
16
Thứ ba, như đã trình bày, kết quả hoạt động của các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND trên địa bàn quận Cầu Giấy đã trực tiếp, góp phần giúp
UBND quận Cầu Giấy thực hiện toàn diện, cơ bản các chức năng, nhiệm
vụ quản lý nhà nước về kinh tế-xã hội, các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh
trên địa bàn.
Thứ tư, hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận
Cầu Giấy trong thời gian qua đã có những bước cải tiến, đổi mới, phù hợp
với yêu cầu về cải cách nền hành chính; quy trình, thủ tục hoạt động ngày
càng hoàn thiện, đầy đủ, rõ ràng hơn.
Thứ năm, mối quan hệ phối hợp công tác giữa các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND quận Cầu Giấy đã bảo đảm nhịp nhàng, đồng bộ, có sự
liên thơng, phối hợp chặt chẽ trong thực hiện chức năng nhiệm vụ, bảo
đảm tính đồng bộ trong cơng tác quản lý nhà nước nói chung của trên địa
bàn Quận Cầu Giấy.
2.2.3. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế
a) Những tồn tại hạn chế
Thứ nhất, mặc dù cơ bản phù hợp với giai đoạn trước đó, nhưng
trước u cầu đổi mới, hồn thiện, sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND hiện nay, cơ cấu tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND quận Cầu Giấy cũng đã bộc lộ một số hạn chế, cịn cồng kềnh.
Thứ hai, mặc dù Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã
có bổ sung một số nội dung mới làm tiền đề cho việc tiếp tục đổi mới tổ
chức và hoạt động của chính quyền đơ thị, nhưng về cơ bản thẩm quyền,
mơ hình tổ chức chính quyền ở đơ thị khơng có khác biệt nhiều so với ở
nông thôn.
Thứ ba, hoạt động của một số phịng chun mơn cịn có những
giao thoa, dễ tạo sự chồng lần về thẩm quyền, nhất là trong lĩnh vực quản
lý nhà nước ở đô thị (xây dựng, kiến trúc…);
Thứ ba, đội ngũ cán bộ cịn có những bất cập cả về số lượng và
trình độ, năng lực chun mơn cịn chưa đáp ứng đầy đủ, tồn diện u cầu
ngày càng cao đang đặt ra hiện nay.
17
Thứ tư, mặc dù đã thực hiện những đổi mới, cải cách về quy trình,
thủ tục hành chính trong việc thực hiện nhiệm vụ của các phịng chun
mơn thuộc UBND quận, tuy nhiên, để bảo đảm phúc đáp yêu cầu ngày
càng cao đang đặt ra, đáp ứng đòi hỏi của người dân, tổ chức, doanh
nghiệp trên địa bàn.
Thứ năm, cơ sở vật chất kỹ thuật, việc ứng dụng khoa học cơng
nghệ trong cơng tác quản lý có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn còn chưa đáp ứng
đầy đủ yêu cầu, xu thế phát triển KT-XH, khoa học công nghệ hiện nay.
b) Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
Thứ nhất, cơ chế pháp lý về khuôn khổ tổ chức và hoạt động của
các cơ quan chun mơn thuộc UBND nói chung và UBND huyện, quận
nói riêng cịn chậm đổi mới, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Thứ hai, việc hoàn thiện, sửa đổi bổ sung về hệ thống pháp luật liên
quan còn chậm, do những phức tạp của vấn đề cải cách, đổi mới về mặt tổ
chức bộ máy, sắp xếp nhân sự; không dễ thống nhất ngay.
Thứ ba, cơ chế, chính sách đãi ngộ, tuyển chọn, sàng lọc, bồi dưỡng
đào tạo nguồn…đối với đội ngũ cơng chức nói chung và công chức thuộc
các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện và quận Cầu Giấy nói
riêng cịn có những hạn chế, có những điểm chưa phù hợp, chưa đáp ứng
đầy đủ yêu cầu.
Thứ tư, là một quận của Thủ đô Hà Nội, quận Cầu Giấy có các đặc
điểm của chính quyền đô thị; tuy nhiên, về mặt pháp lý, hệ thống văn bản
pháp lyhs làm cơ sở để chính quyền địa phương, chính quyền đơ thị có thể
hoạt động một cách thực sự hiệu lực, hiệu quả có thể nói là cịn có những
khiếm khuyết, chưa đầy đủ, tồn diện.
Thứ năm, thực tiễn công tác quản lý nhà nước trên địa bàn quận đòi
hỏi ngày càng cao, áp lực hơn, nhanh hơn; tuy nhiên, nhìn chung đội ngũ
cán bộ thực thi cơng vụ cịn có những hạn chế, bất cập nhất định cần tiếp
tục củng cố, kiện toàn. Phương thức lựa chọn cán bộ công tác tại các co
quan chuyên mơn thuộc UBND quận cịn có những bất cập, chưa cơ cơ chế
hữu hiệu để gắn kết với việc có thể lựa chọn được cán bộ có năng lực hoạt
động thực tiễn tốt từ ở cấp cơ sở.
18
Chương 3
QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN
QUẬN CẦU GIẤY
3.1. Quan điểm của Đảng về hoàn thiện tổ chức và hoạt động của
cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
3.1.1. Quan điểm chung
Thứ nhất, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong hoàn thiện, sắp xếp lại
tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND; quán triệt, thể
chế hóa các quan điểm của Đảng, trong đó có Kết luận của Hội nghị Trung
ương 7 khóa XI và Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6
khóa XII:
Thứ hai, trên cơ sở Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 03/02/2018 của
Chính phủ về ban hành Chương trình hành đồng của Chính phủ thực hiện
Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới,
sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực,
hiệu quả.
Thứ ba, cần nghiên cứu xem xét việc đa dạng hóa mơ hình tổ chức
chính quyền địa phương theo quy định của Hiến pháp [32, Điều 111].
Thứ tư, việc hoàn thiện, sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND quận phải bảo đảm nguyên tắc pháp chế, sự đồng thuận, thống
nhất cao giữa các bộ, ngành trung ương và địa phương.
Thứ năm, nghiên cứu điều chỉnh và bổ sung chức năng, nhiệm vụ của
một số phòng và tương đương để khắc phục sự chồng chéo chức năng,
nhiệm vụ, thẩm quyền, phù hợp với mơ hình chính quyền đô thị, bảo đảm
sự chỉ đạo thống nhất, thông suốt của các Bộ, cơ quan ngang Bộ ở Trung
ương và UBND thành phố, UBND quận.
Thứ sáu, đổi mới cơ cấu tổ chức, hoạt động của cơ quan chuyên
môn thuộc UBND quận Cầu Giấy cần góp phần hướng tới xây dựng
được bộ máy chính quyền đơ thị được tổ chức và hoạt động phù hợp với
19
đặc điểm, tính chất của đơ thị; tổ chức bộ máy quản lý hành chính
chun nghiệp, đội ngũ cơng chức mẫn cán với công vụ.
3.1.2. Quan điểm tiếp cận từ yêu cầu quản lý của địa phương
- Một là, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND quận Cầu Giấy cần hướng tới việc nhằm tổ chức lại hợp
lý các đơn vị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với thực
tiễn và xu thế phát triển của thành phố, của đất nước.
- Hai là, việc hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy cần bảo đảm tính tổng thể, đồng
bộ và thực hiện theo từng giai đoạn; bảo đảm các yếu tố thuận lợi, không
gây xáo trộn lớn, gắn với trọng tâm, trọng điểm với cách làm phù hợp, chặt
chẽ, thận trọng, hiệu quả ở từng giai đoạn đã xác định.
- Ba là, đối với cơ quan chuyên môn của UBND khu vực đô thị như
UBND quận Cầu Giấy, xem xét việc tổ chức một số cơ quan chun mơn
theo nhóm ngành phù hợp và ngành dọc xuyên suốt để quản lý đa ngành,
đa lĩnh vực, bảo đảm quản lý thống nhất, liên thông ở đô thị.
3.2. Giải pháp bảo đảm tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên
môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
3.2.1. Giải pháp chung
Thứ nhất, trong điều kiện hiện nay, việc kiến nghị hồn thiện, tổ
chức lại mơ hình cơ cấu tổ chức cơ quan chun mơn ở UBND quận cũng
gặp nhiều khó khăn, bởi đây cũng là những vấn đề đang nằm trong tiến
trình được các cơ quan có thẩm quyền xem xét.
Thứ hai, trên cơ sở đó, kiến nghị Chính phủ cần sớm ban hành quy
định khung các cơ quan chuyên môn giúp việc cho UBND cấp huyện.
Thứ ba, kiến nghị Bộ Nội vụ, Chính phủ xem xét việc sửa đổi, bổ sung
và sớm ban hành quy định về nguyên tắc tổ chức cơ quan chuyên môn; nhiệm
vụ, quyền hạn (nghiên cứu đặc thù đối với cơ quan chuyên môn thuộc UBND
khu vực đô thị, trong đó có đơ thị đặc thù là Thủ đơ Hà Nội); chế độ làm việc
của cơ quan chuyên môn và trách nhiệm của trưởng phịng chun mơn của
UBND quận; thẩm quyền của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh,
quận liên quan đến cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận.
20
Thứ tư, kiến nghị Bộ Nội vụ sớm triển khai tổ chức thực hiện và hoàn
thành các nội dung thuộc trách nhiệm được giao theo Nghị quyết số 10/NQCP ngày 03/02/2018 của Chính phủ về ban hành Chương trình hành đồng của
Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội
nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII Một số vấn đề
về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn,
hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Kế hoạch số 07-KH/TW ngày 27/11/2017 của
Bộ Chính trị thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW; Nghị quyết số
56/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội về việc tiếp tục cải cách tổ
chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
3.2.2. Giải pháp cụ thể
a) Xác định rõ vị trí, tính chất của cơ quan chun mơn thuộc UBND
Về vị trí, các cơ quan chun mơn thuộc UBND quận Cầu Giấy được
xác định là cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận, phù hợp với chức
năng, nhiệm vụ và đặc thù yêu cầu quản lý của địa bàn cấp quận của đơ thị
thủ đơ Hà Nội.
Về tính chất, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận là các cơ
quan có chức năng tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức năng quản
lý nhà nước về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện các nhiệm vụ,
quyền hạn theo sự phân cấp, uỷ quyền của cơ quan nhà nước cấp trên.
b) Đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND
* Về việc tổ chức lại các phịng chun mơn thuộc UBND quận :
- Thứ nhất, Các phòng được tổ chức thống nhất trên phạm vi cả
nước, gồm 5 phịng chun mơn.
- Thứ hai, Các phịng chun mơn do UBND quận trình Hội đồng
nhân dân quận xem xét, quyết định giữ ổn định hoặc hợp nhất, gồm 2
phịng chun mơn: Nội vụ; Lao động - Thương binh và Xã hội.
Thứ ba, đối với một phịng chun mơn do UBND quận trình Hội
đồng nhân dân quận quyết định giữ ổn định hoặc sáp nhập.
3.2.3. Giải pháp bảo đảm khác
a) Kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đang làm việc
trong các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
21
Thứ nhất, về số lượng Phó Trưởng phịng chun mơn thuộc UBND
Có thể nói, trong cơng tác hồn thiện, sắp xếp tổ chức bộ máy, vấn
đề bố trí cán bộ, biên chế ln là vấn đề phức tạp, khó khăn, vì đụng chạm
đến quyền lợi, tâm tư tình cảm của cán bộ. Về chủ trương chung, đối với
quy định khung biên chế tối thiểu và số lượng cấp phó tối đa để thành lập
các tổ chức bên trong của các cơ quan chuyên môn cấp huyện nên giao cho
HĐND thành phố quyết định là phù hợp, phù hợp với chủ trương của Đảng
về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương theo tinh thần Nghị
quyết số 18-NQ/TW và Kết luận số 34-KL/TW.
b) Đổi mới nội dung hoạt động cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ
của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
Thực hiện theo hướng chuyên nghiệp hóa, chun mơn hóa; có các
quy trình cơng việc rõ ràng, cụ thể hơn, không chi niêm yết công khai mà
còn đưa trên mạng; đẩy mạnh việc thực hiện dịch vụ công theo quy định.
c) Đẩy mạnh cải cách hành chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
Thứ nhất, hiện nay, để tránh các thủ tục, quy trình phức tạp, phiền hà
cho người dân, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp…trên địa bàn, trong việc
thực thi yêu cầu quản lý nhà nước ở địa bàn, các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình cần tiếp tục rà
soát các văn bản, quy định của cơ quan, đơn vị, hay các văn bản pháp luật
của UBND quận, để qua đó tự mình hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền
loại bỏ những văn bản đã hết hiệu lực, còn chồng chéo hay trái với quy
định của cấp trên; tổ chức việc hệ thống hóa, chọn lọc và cung cấp cho
công chức đầy đủ thông tin về chính sách, pháp luật của Nhà nước liên
quan đến lĩnh vực quản lý để nghiên cứu vận dụng, giải quyết theo chức
trách, nhiệm vụ của công chức, của cơ quan, đơn vị.
d) Kiến nghị về các nhiệm vụ, giải pháp trong tổ chức thực hiện
Trên cơ sở các chủ trương, chính sách hiện hành của Đảng và Nhà
nước về cải cách hành chính, sắp xếp kiện tồn bộ máy (như Nghị quyết số
37-NQ/TƯ ngày 24/12/2018 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp
huyện và cấp xã; v.v…) [3];
22
KẾT LUẬN
Tiếp tục củng cố, kiện toàn về tổ chức và hoạt động của các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND cấp huyện nói chung nhằm nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của các cơ quan này nói riêng cũng như của cơ quan
quản lý nhà nước, chính quyền địa phương nói chung đang là một chủ
trương lớn của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Việc nghiên cứu về tổ chức
và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy
cũng được đặt trong bối cảnh đó. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích
về tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận
Cầu Giấy, cho phép rút ra một số kết luận như sau:
Thứ nhất, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy là
các cơ cấu tổ chức bên trong của UBND quận, giúp UBND, Chủ tịch
UBND thực thi nhiệm vụ, quyền hạn trong quản lý nhà nước về các lĩnh
vực của đời sống xã hội trên địa bàn.
Thứ hai, việc xây dựng hoàn thiện đổi mới về tổ chức và hoạt động
của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy phải dựa trên
quy định của pháp luật về chính quyền địa phương, về chức năng, nhiệm
vụ của chính quyền cấp huyện.
Thứ ba, việc kiện toàn, nghiên cứu đổi mới tổ chức và hoạt động của
các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Cầu Giấy cần xuất phát từ nhu
cầu, địi hỏi về việc khơng ngừng củng cố và hồn thiện bộ máy hành
chính nhà nước, tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương; thực
hiện tích cực, chủ động và đồng bộ, tồn diện các giải pháp như: thể chế,
sắp xếp cơ cấu tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ, cải cách hành chính,
mối quan hệ với người dân, ứng dụng thành tựu của khoa học công
nghệ…trong công tác quản lý, tác nghiệp của cá nhân thuộc các phịng, bộ
phận chun mơn thuộc phòng thuộc UBND quận Cầu Giấy. Thứ tư, trong
việc thực hiện nhiệm vụ của mình, với trách nhiệm là các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND quận Cầu Giấy, trực tiếp hoạt động mang tính chất cơ
bản là tham mưu, giúp việc, gắn với việc bảo đảm thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của UBND quận, Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy, hoạt động
23