SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỊA BÌNH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM HỊA BÌNH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NÂNG CAO NĂNG LỰC SỬ DỤNG TIẾNG ANH CHO HỌC SINH
THƠNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TẠO MƠI TRƯỜNG TIẾNG ANH
TẠI TRƯỜNG PHỔ THƠNG THỰC HÀNH CHẤT LƯỢNG CAO
NGUYỄN TẤT THÀNH
Tác giả: Qch Thị Thúy Thiện
Năm học: 20192020
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN
1. Lý do chọn viết sáng kiến kinh nghiệm
2. Cơ sở lý luận
3. Phương pháp tiếp cận
CHƯƠNG 2. MÔ TẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Vấn đề của sáng kiến kinh nghiệm
2. Giải pháp thực hiện
3. Khả năng áp dụng, nhân rộng sáng kiến kinh nghiệm
CHƯƠNG 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Trang
1
1
2
4
6
6
7
18
19
22
23
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1. Lý do chọn viết sáng kiến kinh nghiệm
Tiếng Anh một trong những bộ môn mũi nhọn tại các trường phổ
thơng, tiếng Anh khơng chỉ là bộ mơn giúp học sinh hình thành và phát triển
cơng cụ giao tiếp quốc tế quan trọng mà cịn góp phần hình thành các năng
lực và phẩm chất của thế hệ trẻ năng động, linh hoạt với những chuyển biến
của xã hội. Hiện nay, mục tiêu chương trình bộ mơn tiếng Anh tại các trường
phổ thơng chú trọng đến năng lực giao tiếp của học sinh. Năng lực giao tiếp
chính là năng lực đặc thù của mơn học này và được coi là mục tiêu của q
trình dạy và học tiếng Anh. Chương trình nhấn mạnh một số quan điểm sau:
Xây dựng dựa trên nền tảng lý luận và thực tiễn, cập nhật thành tựu của khoa
học hiện đại; năng lực giao tiếp là mục tiêu của q trình dạy học; kiến thức
ngơn ngữ là phương tiện để hình thành và phát triển các kỹ năng giao tiếp
thơng qua nghe, nói, đọc, viết; xây dựng theo hướng mở; khơng quy định chi
tiết về nội dung dạy học mà chỉ qui định những u cầu cần đạt về năng lực
giao tiếp nghe, nói, đọc và viết cho mỗi lớp và gợi ý một số chủ đề, chủ
điểm chính gắn với chuẩn đầu ra từng cấp học; đảm bảo lấy hoạt động học
của học sinh làm trung tâm trong q trình dạy học; đảm bảo tinh liên thơng
́
và tiếp nối của việc dạy học Tiếng Anh giữa các cấp; đảm bảo tính linh
hoạt, mềm dẻo và tính mở nhằm đáp ứng nhu cầu và phù hợp với điều kiện
dạy học tiếng Anh đa dạng ở các địa phương.
Để hình thành được năng lực giao tiếp tiếng Anh học sinh cần có mơi
trường học tiếng Anh. Mơi trường tiếng Anh trong các trường phổ thơng
chính là cơ sở để học sinh phát triển ngơn ngữ đang học trong các tiết học là
cơng cụ giúp học sinh ghi nhớ kiến thức và thực hành thành thạo các kỹ năng
ngơn ngữ thơng qua ba loại hình mội trường chính là mơi trường tĩnh, mơi
trường động và mơi trường kết hợp tĩnhđộng. Mơi trường giao tiếp được
thực hiện sẽ tạo ra một mơi trường học tiếng Anh hữu ích cho học sinh, giúp
các em có hứng thú với mơn học, ln đổi mới cập nhật ngơn ngữ, ơn luyện
kiến thức thường xun, liên tục và sử dụng những kiến thức ngơn ngữ đã
học vào trong các tình huống thực tiễn của cuộc sống. Từ đó, học sinh trải
nghiệm kiến thức bằng sự tự tin khi sử dụng tiếng Anh khi giao ti ếp với
người nước ngồi. Ngồi ra, việc rèn luyện tiếng Anh thơng qua mơi trường
giao tiếp tiếng Anh giúp học sinh hình thành thói quen sử dụng ngơn ngữ, ghi
nhớ kiến thức một cách chủ động, " khơng học cũng nhớ và khống biết cũng
dần quen". Với học sinh lứa tuổi trung học cơ sở, các hoạt động mơi trường
tiếng Anh sẽ thật sự hữu ích cho việc học của các em; các em sẽ chủ động
tiếp nhận kiến thức mà khơng cảm thấy nhàm chán. Tuy nhiên, năng lực giao
tiếp của học sinh trong trường Phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn
Tất Thành cịn khá hạn chế, học sinh cịn rụt rè khi giao tiếp trong và ngồi
lớp học và những kiến thức ngơn ngữ mà học sinh đã học chưa được phát huy
một cách trọn vẹn. Một trong những ngun nhân chính dẫn đến những hạnh
chế đó chính là vì mơi trường giao tiếp tiếng Anh trong trường học chưa
được chú trọng xây dựng hoặc các hoạt động khơng được thể hiện rõ ràng,
chưa thu hút được hứng thú và niềm đam mê của học sinh với mơn học. Do
đó, vai trị quan trọng và tính cần thiết để xây dựng một mơi trường tiếng
Anh trong trường Phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành cần
được chú trọng phát triển nhằm tạo ra một khơng gian học tập tích cực, hiệu
quả cho học sinh trong nhà trường. Xuất phát từ những lí do trên đây, tơi thực
hiện sáng kiến kinh nghiệm " Nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học
sinh trường thơng qua các hoạt động tạo mơi trường tiếng Anh tại trường
Phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành" trong năm học 2019
2020.
2. Cơ sở lý luận
2.1. Khái niệm về năng lực và năng lực sử dụng tiếng Anh.
Tiếng Anh là ngơn ngữ có thể được học sinh tiếp cận từ lứa tuổi mẫu
giáo, bắt đầu từ những câu giao tiếp đơn giản. Nhưng năng lực sử dụng tiếng
Anh của học sinh chưa cao do học sinh chưa có phương pháp học tiếng Anh.
Tác giả Đặng Thành Hưng cho rằng, về mặt thực hiện, kỹ năng phản ánh
năng lực làm, tri thức phản ánh năng lực nghĩ và thái độ phản ánh năng lực
cảm nhận. Năng lực là “tổ hợp những hành động vật chất và tinh thần tương
ứng với dạng hoạt động nhất định dựa vào những thuộc tính cá nhân (sinh
học, tâm lý và giá trị xã hội) được thực hiện tự giác và dẫn đến kết quả phù
hợp với trình độ thực tế của hoạt động”. Wikipedia đưa ra hai loại năng lực
là năng lực chung và năng lực chun mơn trong đó cấu trúc năng lực gồm
kiến thức, kỹ năng và thái độ. Điều này chỉ nghĩa rằng năng lực sử dụng
tiếng Anh chính là năng lực chun mơn thuộc năng lực ngơn ngữ, nhưng
năng lực này sẽ được tạo thành từ kiến thức ngơn ngữ và sự u thích đam
mê ngơn ngữ tiếng Anh. Theo Chung Lợi và Chung Thị Thanh Hằng (tạp chí
Khoa học trường Đại học Cần Thơ2014 cho rằng có bốn yếu tố ảnh hưởng
đến năng lực tiếng Anh của người học là yếu tố tự học, cơ hội tiếp xúc và sử
dụng ngơn ngữ, động cơ và thái độ học tập và phương pháp kiểm tra đánh
giá.
1.2. Khái niệm về giao tiếp, mơi trường giao tiếp tiếng Anh
và hoạt động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh.
Giao tiếp là hoạt động trao đổi, chia sẻ thơng tin giữa hai hay nhiều đối
tượng. Giao tiếp có thể được thể hiện bằng giao tiếp lời nói và giao tiếp phi
lời nói như bằng hình ảnh, âm thanh, cử chỉ, ngữ điệu. Tác giả Đình Anh Vũ
cho rằng trong q trình giao tiếp lời nói gồm 3 yếu tố chính là ngơn ngữ,
cường độ giọng nói và phi ngơn ngữ. Trong đó, ngơn ngữ góp phần nhỏ nhất
với 7,01% tác động đến người nghe, 37,98% là cường điệu giọng nói và phi
ngơn ngữ trở nên quan trọng nhất với 55,01%. Chức năng của giao tiếp phi
ngơn ngữ là giúp cho thơng điệp được truyền tải nhanh chóng, dễ dàng, giúp
người tham gia giao tiếp hiểu rõ hơn về cảm xúc của người đối diện nhằm
đạt được mục đích giao tiếp.
Mơi trường là tập hợp tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội bao quanh
con người, ảnh hưởng tới con người và tác động đến các hoạt động sống của
con người như: khơng khí, nước, độ ẩm, sinh vật, xã hội lồi người và các
thể chế. Mơi trường của một điều kiện hồn cảnh, các đối tượng khác hay
các điều kiện nào đó mà chúng bao quanh khách thể này hay các hoạt động
của khách thể diễn ra trong chúng. Một vài nhà nghiên cứu đưa ra khái niệm
về mơi trường học lý tưởng là nơi mà học sinh được giao tiếp, tương tác với
bạn, với thầy, được chơi, vận động, hát, nhảy múa, kể chuyện, hay làm thủ
cơng… việc học trong những mơi trường như vậy giúp người học nhớ hơn
80% những gì đã học trong một năm sau đó. Một mơi trường tối ưu đối với
học tập là mơi trường tối ưu về cả thể chất lẫn tinh thần cho người học. Các
yếu tố tạo nên mơi trường tối ưu là Các trang thiết bị, cách xắp xếp, ánh
sáng, giáo cụ trực quan đáp ứng đúng nhu cầu của người học. Tác giả Hồng
Giang (2015) trong sáng kiến kinh nghiệm Tạo mơi trường thực hành tiếng
anh qua các hoạt động ngoại khóa nhằm phát triển kỹ năng giao tiếp cho học
sinh trưởng Trung học phổ thơng cho rằng học tập trong mơi trường thực
hành tiếng tích cực sẽ giúp cho học sinh tự tin trong giao tiếp và duy trì thái
độ tập trung. Tạo mơi trường thực hành tiếng Anh tích cực sẽ giúp cho học
sinh tự tin, năng động trong rèn luyện và sử dụng ngoại ngữ thành thạo. Mơi
trường thực hành tiếng lý tưởng sẽ giúp học sinh phát triển tồn diện các kỹ
năng.
Mơi trường tiếng Anh là mơi trường học tập ngơn ngữ tiếng Anh với
mục đích phát triển ngơn ngữ hữu hiệu giúp bạn ghi nhớ các kiến thức, thực
hành từng kỹ năng một cách thành thạo. Vì vậy, hoạt động tạo mơi trường
giao tiếp tiếng Anh tại trường phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn
Tất Thành chính là hoạt động dạy học của giáo viên trên lớp học, giáo viên
tạo ra các tình huống học tập thực tế để học sinh tham gia xây dựng bà học
một cách hứng thú, tiếp cận bài học chủ động và tích cực hơn. Hoạt động tạo
mơi trường giao tiếp tiếng Anh ngồi lớp học là hoạt động tạo sự giao tiếp
bằng các giác quan như học sinh có thể nghe và nhảy theo các bài hát trong
các tiết mục tập thể tồn trường. Học sinh tiếp xúc qua các poster, tranh ảnh
minh họa các nội dung kiến thức đã học một cách cập nhật, thường xun,
liên tục. Học sinh được thỏa sức thể hiện sự đam mê với mơn học của mình
với sự hứng khởi, sự tị mà và sự thơi thúc tìm hiểu thơng tin và thu thập kiến
thức về những miền đất, con người, nền văn hóa và văn minh trên thế giới.
3. Phương pháp tiếp cận
3.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu lý thuyết về giao tiếp, giao tiếp tiếng Anh , năng lực tiếng
Anh và mơi trường giao tiếp và hoạt động tạo ra mơi trường giao tiếp tiếng
Anh. Từ đó phân tích các u tố liên quan đến năng lực tiếng Anh của học
sinh.
3.2. Phương pháp quan sát
Quan sát và tri giác sự hứng thú của học sinh đối với các hoạt động tạo
ra mơi trường giao tiếp tiếng Anh và ảnh hưởng của các hoạt động đó đối
với sự tiến bộ về năng lực giao tiếp tiếng Anh của học sinh.
3.3. Phương pháp thực nghiệm
Triển khai các hoạt động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh trong và
ngồi lớp học và đánh giá hiệu quả của việc chú trọng xây dựng và nhiệm vụ
thực hiện các hoạt động đó. Đánh giá tính khả thi và sự hứng thứ của học
sinh với các hoạt động đó.
4. Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm
Sáng kiến kinh nghiệm thực hiện nghiên cứu vấn đề thực hành giao
tiếp tiếng Anh của học sinh, từ đó đề ra một số hoạt động giao tiếp tiếng
Anh nhằm nâng cao năng lực tiếng Anh cho học sinh khối trung học cơ sở
trường phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành. Các hoạt
động giao tiếp tiếng Anh kết hợp đa dạng các loại hình giao tiếp tạo cơ hội
cho học sinh tham gia vào các hoạt động chung của tập thể, theo nhóm, theo
cặp, từng cá nhân học sinh tại mơi trường lớp học và ngồi lớp học nhằm
mục đích giúp học sinh phát triển toàn diện năng lực sử dụng tiếng
Anh.Thơng qua đó, học sinh học tập thói quen khơng chỉ sử dụng tiếng Anh
trong các giờ học mà cịn thường xun sử dụng ngoại ngữ bất cứ nơi nào có
thể, học sinh được khuyến khích nâng cao tính tự giác, mạnh dạn giao tiếp
với, giáo viên nước ngồi, tận dụng mọi cơ hội để giao tiếp với người bản
ngữ nhằm hồn thiện các kỹ năng thực hành tiếng Anh của bản thân.
CHƯƠNG 2: MƠ TẢ SÁNG KIẾN
1. Vấn đề của sáng kiến kinh nghiệm
Theo quan sáng của giáo viên bộ mơn tiếng Anh cho thấy đa số học
sinh có năng lực sử dụng tiếng Anh và tự tin giao tiếp tốt với giáo viên bản
ngữ. Tuy nhiên, một số học sinh khác cịn rụt rè ngại giao tiếp tiếng Anh do
kiến thức ngơn ngữ cịn hạn chế. Mặc dù, học sinh lứa tuổi trung học cơ sở
rất thích học mơn học này, các em ln hứng thú trong các tiết học tiếng Anh
sơi động, vui vẻ và sáng tạo. Trong các giờ học tiếng Anh, học sinh chưa sử
dụng ngơn ngữ tiếng Anh là ngơn ngữ giao tiếp với thầy cơ và bạn bè. Các
em cịn trao đổi với nhau bằng tiếng Việt hoặc có thể hiểu bài nhưng khơng
thể sử dụng ngơn ngữ mình đang học để thảo luận và trình bày hay nêu quan
điểm của mình. Ngồi ra, mơi trường tiếng Anh trong lớp học cũng chưa
được xây dựng, do đó khơng tạo ra một thói quen tri giác và tronư duy bằng
tiếng Anh một cách thường xun chủ động cho học sinh. Hơn nữa, do mơi
trường học tập chủ yếu của học sinh là giáo viên khơng phải nguời bản ngữ
và ít có cơ hội tiếp xúc giao tiếp với nguời bản ngữ, khi có cơ hội giao tiếp
thì học sinh cịn sợ sai, lo ngại và khơng hiểu được nội dung của cuộc giao
tiếp dẫn tới hiệu quả giao tiếp chưa cao.
Khơng gian ngồi lớp học cũng hạn chế khả năng giao tiếp của học
sinh trường phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành. Ở một
vài khu vực, học sinh được tiếp xúc với các khẩu hiệu tiếng Anh, nhưng các
khẩu hiệu đó ít và chưa tạo được sự chú ý và gây sự tị mị, kích thích sự học
sinh khám phá, tìm hiểu. Một trong những lí do dẫn tới hạn chế về mơi
trường tiếng Anh ngồi lớp học là do nhà trường vừa mới thành lập, cơ sở
vật chất trang bị và phục vụ cho việc học tập các bộ mơn đang trong q trình
hồn thiện. Sự kết hợp giữa giáo viên tiếng Anh với hoạt động Đồn Đội
cịn chưa nổi trội và chưa phát huy được hết thế mạnh về bộ mơn. Vì vậy,
một mơi trường tiếng Anh được xây dựng trong các lớp học và ngồi lớp học
thực sự rất quan trọng và cần thiết đối với chất lượng dạy học bộ mơn tiếng
Anh và để nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh trường phổ
thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành.
2. Giải pháp thực hiện
2.1. Tạo tình huống giao tiếp tiếng Anh trong các tiết học.
Mơi trường giao tiếp tiếng Anh trong các tiết học chính là việc học sinh
đực tham gia trải nghiệm kiến thức ngơn ngữ thơng qua tất cả các kỹ năng
nghe, nói, đọc , viết và thực hành kiến thức ngơn ngữ như ngữ âm và ngữ
pháp. Mục tiêu của các tiết học thay đổi từ việc ghi nhớ máy móc từ vựng,
cấu trúc ngữ pháp thay bằng việc tăng cường và phát huy khả năng và năng
lực giao tiếp ngơn ngữ đích. Do đó, các hoạt động học tập và hình thức tổ
chức dạy học của giáo viên cũng cần chú trọng thay đổi như sau:
+ Tăng thời gian học sinh được nghe và nói nhiều hơn so với thời gian học
ngữ pháp hay làm bài tập ngữ pháp. Bởi vì nghe và nói là mục tiêu chính của
việc học ngơn ngữ vì vậy, học sinh cần nghe được thơng tin từ những người
tham giao giao tiếp và sử dụng được kiến thức ngơn ngữ đã học để giao tiếp
và trao đổi thơng tin một cách lịch sự, tế nhị và phù hợp.
+ Tăng cường các hoạt động làm việc theo cặp, nhóm tạo cơ hội cho học sinh
có thể thực hành nói cùng một lúc thay vì hoạt động của giáo viên chữa bài
của một giáo viên và một vài học sinh;
+ Giảm thời gian thuyết trình, giảng giải của giáo viên và tạo ra cơ hội cho
học sinh được trình bày hiểu biết, rèn luyện khả năng thuyết trình, hệ thống
và khái qt hóa kiến thức của học sinh;
+ Tạo nhiều tình huống giao tiếp cho học sinh các tiết dạy giáo viên nên trình
bày ngơn ngữ theo ngữ cảnh bằng cách sử dụng một tình huống hoặc một
kịch bản, ngơn ngữ mới trở nên dễ nhớ bài học dễ hiểu hơn. Đặc biệt, trong
sách giáo khoa tiếng Anh mới, học sinh được tiếp cận với rất nhiều cụm từ
được dùng để thể hiện bày tỏ quan điểm, tình cảm, sự đồng tình, khích lệ,
ngạc nhiên… Việc giáo viên bổ sung các tình huống sẽ tạo cơ hội cho học
sinh sử dụng được các cụm từ đó trong giao tiếp một cách tự nhiên, phong
phú hơn trong lỗi giao tiếp và mở rộng được vốn từ của các em.
Trong Unit 7 – Lesson 1: Getting started (SGk ti ếng Anh 7 t ập 2) có sử dụng
các cụm từ như hey, great idea, can’t wait.(Hoạt động 58 phút)
Step 1(2 mis): Elicit how to use this expressions from the conversation so that
student will know how and when to use these expressions.
Step 2 (2 mis): Give some situations and student have to decide when to use
these expressions.
Hey: to have someone’s attention
Great idea: When you strongly support or agree with something
Can’t wait: very excited and keen to do something
Situation 1:Peter and Jane doesn’t know where to go tonight and then Peter
say:
Peter: What about going to the cinema tonight, Jane?
Jane: …………………………
Situation 2: Mai is making a phone call to Nam
Mai: Can you go to the zoo with us?
Nam: Ok, I ……………..! what time shall we go?
Situation 3:
Nick: ………………….. Phong. How about cycling to school with me tomorrow?
Phong: …………………. Can you come to my house at 6:30?
Nick: Ok Phong. I ……………………. See you then.
Step 3 ( 3mis): Students make their own situation and their friend will give
respond. Teacher will give complements and correct their mistake while
speaking and their pronunciation.
+ Ứng dựng công nghệ thông tin cho học sinh nghe băng đài tiếng Anh thường
xuyên, các tiết học như Getting started, Pronunciation và Listening đảm bảo
100% giáo viên sử dụng băng đài để học sinh nghe và luyện. Ngồi ra giáo
viên cần sử dụng các clip dạy phát âm bằng tiếng Anh, sử dụng hợp lý những
nội dung dạy học và hướng dẫn học trên Sachmem.com thay vì viết bảng q
nhiều.
+ Giáo viên nghiên cứu bài dạy lấy mục tiêu học sinh là trung tâm của tiết
học, khuyến khích học sinh tích cực, chủ động tham gia vào các tiết học một
cách có hiệu quả hơn
Dưới đây là ví dụ về việc tổ chức hoạt động học tập khi học sinh phần ngữ
pháp về can/can’t (SGK, tiếng Anh 6, unit 11Lesson 1: Getting started) Hoạt
động (1012 phút)
Step 1 (2 mis): Elicite how to use and when to use can/can’t from the
conversation among Dr Alex, Nick and Phong.
(Teacher points out: We use can/can’t to talk about ability in the present)
Step 2 (3 mis):: Ask some students to stand in front of the class and do some
actions about what they can/can’t do. The rest have to say
She/He(or Trang) can……………
She/He (or Trang) can’t……………..
Step 3 (4’): Make a class survey: Ask student to go around the class and ask the
given questions and they can add more.
Survey Friend Friend
question
…
….
s
1. Can you pkay table tennis?
2. Can you do karate?
3. Can you play chess?
4. Can you do judo?
5. Can you sing an English song?
6. Can you climb a moutain?
7.
8.
….
Friend …
Yes
No
Yes
* Step 4 (23 mis): Ask student to report
How many friend can you make survey in 4 minutes
What can they all do?
What can’t they all do?
No
Yes
No
Xây dựng mơi trường giao tiếp tích cực trong các tiết học khơng chỉ
khuyến khích học sinh tham gia hoạt động học tập hiệu quả mà học sinh có
thể phát huy được năng lực sử dụng ngơn ngữ tiếng Anh một cách tự nhiên.
Qua đó cá nhân học sinh đồn kết, hợp tác trong các hoạt động theo nhóm,
theo cặp thơng qua việc được trao đổi, được góp ý và xây dựng ý kiến cho tổ
nhóm của mình. Từ đó củng cố được sức mạnh của tập thể, sự hỗ trợ lẫn
nhau vì mục tiêu học tập chung. Ngồi ra, giáo viên cũng sẽ chủ động hơn
trong các bài dạy của mình, tiết kiệm thời gian và cơng sức chuẩn bị cho tiết
học mà cịn gây được hứng thú cho học sinh. Giáo viên khơng cịn vất vả vì
việc ghi bảng hay thuyết trình vấn đề mà học sinh sẽ chủ động tiếp thu và rút
ra kiến thức cho bản thân. Một tiết học có tính giao tiếp và chú trọng giao
tiếp sẽ giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu hơn và thực tế hơn, năng lực sử
dụng ngơn ngữ tiếng Anh được cải thiện, nâng cao.
2.2. Tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh tĩnhđộng trong khơng
gian lớp học và ngồi lớp học.
Giao tiếp khơng chỉ là dùng ngơn ngữ để trao đổi thơng tin. Ngồi ra
việc giao tiếp cịn thể hiện thơng qua mơi trường tĩnh động đó là các bảng
biểu, logo, poster, sơ đồ tư duy…. Tại trường phổ thơng thực hành CLC
Nguyễn Tất Thành mỗi lớp đều có góc tiếng Anh riêng (English corner) ở đó
giáo viên dạy tiếng Anh sẽ trưng bày các sản phẩm mơn học theo nội dung đã
được cung cấp trên lớp.
Lớp 6: Khi học sinh học kiến thức there is (isn’t)/there are (aren’t) Giáo viên
sẽ trưng bày sản phẩm sơ đồ tư duy như sau:
Chủ đề: There is/There are
Chủ đề : Our Greener World
Học sinh giao tiếp gián tiếp qua thị giác để tiếp nhận thơng tin và hiểu
thơng tin và thơng điệp từ những hình ảnh tại các góc học tập. Nếu trong tiết
học các em chưa kịp ghi chép nội dung có thể xem và ghi chép lại bất kỳ lúc
nào. Những thơng tin đã được hệ thống giúp cho việc tóm tắt kiến thức và
qua trình ơn tập cho các bài kiểm tra trở nên dễ dàng hơn.Hơn nữa, học sinh
cũng có khả năng tự tổng hợp kiến thức khơng chỉ mơn học tiếng Anh mà cịn
các mơn học khác bằng việc học hỏi, bắt trước và làm theo cách học của bộ
mơn tiếng Anh. Khi kiến thức ngơn ngữ ln được lặp đi lặp lại khơng khơng
gian thị giác của học sinh có thể tăng cường khả năng ghi nhớ thị giác. Học
sinh khơng phải ghi nhớ máy móc hay học thuộc mà gián tiếp học thuộc và
tạo dựng được kiến thức linh hoạt và dần hình thành được cơ bản kiến thức
mà khơng bị gị ép và khơng tốn thời gian. Ngồi ra, việc trưng bày các sản
phẩm kiến thức tổng hợp của mơn học đa dạng và thân thiện sẽ giúp làm
khơng gian lớp học lành mạnh, khuyến khích học sinh u trường lớp hứng
thú với việc học tập và rèn luyện kiến thức. Khơng chỉ việc tự ý thức cá
nhân, ý thức tập thể trong học tập và rèn luyện sẽ được nâng cao mà học sinh
cịn ý thức được trách nhiệm với gia đình, nhà trường và thế giới từ những
thơng điệp mà mơi trường giao tiếp tĩnhđộng mang lại.
2.3. Tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh tĩnhđộng ngồi khơng
gian lớp học.
Mơi trường lớp học, khơng gian lớp học mang lại cho học sinh khn
khổ và sự tập trung nhất định. Các bài học trong khơng gian lớp học cung cấp
cho học sinh kiến thức cơ bản theo chuẩn kiến thức kỹ năng của Bộ Giáo
dục và Đào tạo đề ra. Tuy nhiên, mơi trường đó sẽ hạn chế cho các hoạt
động chung với sự tham gia của số lượng lớn học sinh, hạn chế sự vận động
của học sinh và hạn chế về thời gian của tiết học vì thế mà giáo viên chỉ có
thể tổ chức các hoạt động theo sách giáo khoa. Với mục đích để học sinh có
mơi trường học rộng mở, có cơ hội giao lưu kiến thức với các bạn cũng khối
và học sinh khác trong nhà trường. Nhóm giáo viên bộ mơn tiếng Anh tạo cơ
hội cho học sinh được tham gia vào các hoạt động ngoại khóa trong và ngồi
nhà trường như về chủ đề Festival, Christmas và Halloween Festival. Năm
học 20192020, hoạt động ngoại khóa chủ đề Halloween Festival đã mang lại
sân chơi bổ ích khơng chỉ là cơ hội để học sinh tìm hiểu về một lễ hội truyền
thống của các quốc gia nói tiếng Anh, am hiểu thêm về phong tục tập qn và
phát huy được năng lực sử dụng tiếng Anh thơng qua các hoạt động trong
buổi ngoại khóa đó. Nội dung chương trình ngày hội Halloween 2019 của
trường Phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành được thực
hiện ngày 31 tháng 10 năm 2019 với của đề Halloween Festival có bản kế
hoạch chi tiết kèm theo.(Phụ lục)
Ngồi ra, mơi trường giao tiếp ngồi khơng gian lớp học cịn được giáo
viên bộ mơn thực hiện tại bảng tin của nhà trường. Hàng tuần, học sinh khối
tiểu học và trung học cở sở của trường Phổ thơng thực hành CLC Nguyễn
Tất Thành sẽ được trải nghiệm kiến thức và hiểu biết về trường học, bạn
bè, thầy cơ và nền văn hóa của các nước sử dụng tiếng Anh đặc biệt là trải
nghiệm kiến thức liên mơn qua kênh ngơn ngữ tiếng Anh. Học sinh sẽ ghi lại
đáp án của mình rồi chuyển cho giáo viên phụ trách. Đáp án đúng và nhanh
nhất sẽ được tổng hợp và trao giải vào các buổi sáng thứ hai hàng tuần. Một
lần nữa, trong 10 phút dành cho bộ mơn tiếng Anh nhắc lại kiến thức cho tồn
trường cùng biết và thơi thúc các em nỗ lực giành giải và qua đó chiếm lĩnh
kiến thức cho bản thân và khẳng định được mình.
2.4. Tạo câu lạc bộ tiếng Anh.
Qua 3 năm dạy học tiếng Anh tại trường Trung học cơ sở tơi thất rằng
phần lớn học sinh khơng thể vận dụng tiếng Anh trong các tình huống nhất
định, các em có thể hiểu được nhưng khơng thể dùng ngơn ngữ học để tham
gia giao tiếp. Do đó Câu lạc bộ của nhà trường cần được xây dựng và đưa
vào hoạt động để góp phần hồn thiện năng lực giao tiếp của học sinh, giúp
ngơn ngữ các em đang học được sử dụng và sử dụng có hiệu quả. Từ những
ngày đầu thành lập, Ban Giám Hiệu nhà trường ln chú trọng xây dựng Câu
lạc bộ tiếng Anh và coi hoạt động của câu lạc bộ tiếng Anh là một trogn
những đặc trung của trường Phổ thơng thực hành CLC Nguyễn Tất Thành.
Câu lạc bộ hoạt động vào thứ 5 hàng tuần do giáo viên nước ngồi phụ trách
hoạt động. Chủ đề hoạt động của câu lạc bộ là chủ đề về văn hóa, về cuộc
sống xung quanh thơng qua game, quiz, các hoạt động nhóm các dự án về Mơi
trường, Từ thiện và Kỹ năng sống. Câu lạc bộ tiếng Anh đã giúp các em thấy
tự tin hơn khi giao tiếp bằng tiếng Anh, tạo ra m ột kho ảng th ời gian th ư
giãn, thoải mái cho các em đắm chìm trong mơi trường thực hành tiếng với
các hình thức đa dạng phong phú để từ đó hoạt động giao tiếp ngơn ngữ trở
nên thiết thực hơn, hiệu quả hơn.
Để có một câu lạc bộ hoạt động hiệu quả thì cần có sự chỉ đạo và
thống nhất hoạt động trong tổ bộ mơn tiếng Anh về phân cơng nhiệm vụ và
chương trình hoạt động. Các thành viên tham dự câu lạc bộ cần tn thủ theo
quy chế hoạt động. Sự hoạt động tích của của các giáo viên trợ giảng nước
ngồi và giáo viên bộ mơn tiếng Anh câu lạc bộ đã thu hút đơng đảo sự tham
gia đăng kí của các em học sinh các khối, thúc đẩy được phong trào học tiếng
Anh với các nội dung tạo sự phần khích, vui nhộn trẻ trung đã khuyến khích
các ý tưởng mới lạ từ các thành viên của câu lạc bộ. Việc thực hiện câu lạc
bộ hiệu quả cũng có sự ảnh hưởng khơng nhỏ đến các tổ bộ mơn khác và
khuyến khích sự ra đời của các câu lạc bộ khác trong nhà trường.
2.5. Khuyến khích học sinh tham gia các cuộc thi tiếng Anh trên
mạng Internet.
Trong năm học vừa qua và các năm học trước nhà trường ln khuyến
khích học sinh tham gia các cuộc thi tiếng Anh, các cuộc thi giao lưu tiếng
Anh trên mạng Internet. Giáo viên bộ mơn tích cực hướng dẫn và hỗ trợ học
sinh trong suốt q trình rèn luyện và thi đấu qua các vịng thi. Việc khuyến
khích học sinh tham gia các cuộc thi tiếng Anh trên mạng khơng chỉ giúp các
em tham gia thi kiến thức và khẳng định mình mà cịn là cơ hội cho học sinh
giao lưu, học hỏi, để biết mình cịn thiếu sót năng lực ngơn ngữ ở đâu và cần
khắc phục điểm yếu của mình như thế nào thơng qua bạn bè cùng thi trong
nhà trường và của các bạn từ các trường khác trong thành phố và khắp nơi
trên đất nước ta. Qua các cuộc thi các em sẽ được củng cố kiến thức đã học
và tìm hiểu sâu hơn về đất nước và con người của các quốc gia nói tiếng Anh
trên thế giới bằng việc trải nghiệm kiến thức ngơn ngữ. Học sinh sẽ có q
trình luyện tập sử dụng đúng ngữ pháp và ngữ nghĩa một cách tích cực, chủ
động và trải nghiệm vui vẻ qua các phần thi mà khơng hề bị căng thẳng hay
q áp lực.
2.6. Các hoạt động khác
Mỗi học sinh đề có năng lực học riêng, do đó giáo viên cần nắm bắt
thế mạnh của học sinh và hướng dẫn học sinh phát huy năng lực giao tiếp
của mình bằng cách:
Luyện nghe qua các kênh CNN, BBC, StarMovies hay HBO, AXN,
Warner TV hoặc kênh cho trẻ em như CN, Disney sẽ là sự lựa chọn tốt cho
học sinh. Xem các chương trình nước ngồi trên ti vi ít nhất 30 phút mỗi ngày
là cách hiệu quả lại khơng tốn nhiều cơng sức để luyện nghe tiếng Anh.
Ngồi ra, học sinh có thể tham gia các hoạt động xem phim với phụ đề tiếng
Anh và sau đó giáo viên tổng hợp thu hoạch. Trong học kỳ I, học sinh tồn
trường đã được xem bộ phim “ Sur le Chemin de L’école – On the way to
school” đã được học sinh trường Phổ thông thực hành CLC Nguyễn Tất
Thành đón nhận với đầy tình cảm u thương, qua bộ phim các em vừa được
học tiếng Anh vừa biết đồng cảm, sẻ chia hiểu được giá trị của việc được
đến trường học tập để từ đó phát triển bản thân và tiến bộ hơn. Qua buổi
xem phim, các em đã chia sẻ tình cảm của mình qua nhiều hình thức. Những
chia sẻ của cá em học sinh đã được Thạc sĩ Lê Thị Thu Hương giảng viên bộ
mơn tiếng Anh tổng hợp và biên soạn. Điều đó cho thấy xem phim, hay xem
các kênh giải trí tiếng Anh, khơng chỉ mục đích giải trí mà mục đích giao tiếp
vẫn được chú trọng phát huy nếu người học được định hướng đúng đắn.
Luyện đọc: Ở trường học, ở nhà và ở mọi nơi hãy người học hãy chú
ý đọc thơng tin nhất là các biển hiệu bằng tiếng Anh. Hoặc khi mua sản
phẩm bất kỳ, hãy đọc hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Anh. Hãy đọc báo
bằng tiếng Anh và nếu khơng hiểu hãy tìm các tra cứu bằng tiếng Việt. dần
dần lượng từ vựng và khả năng phán đốn từ sẽ được cải thiện mà thơng tin
kiến thức sẽ được bổ sung phong phú hơn. Tại sân trường hay mọi góc của
nhà trường học sinh sẽ dễ dàng nhìn thấy các tiêu đề, khẩu ngữ bằng tiếng
Anh. Các em chú ý tìm hiểu sẽ thu thêm một phần kiến thức về ngơn ngữ cho
bản thân mình.
Luyện nói: Học sinh sẽ gặp khó khăn khi thiếu mơi trường thực hành.
Nếu khơng có thời gian đến các lớp học ngoại ngữ, học sinh nên tập hợp
nhóm bạn cùng luyện tập. Mỗi tuần hãy gặp nhau khoảng 12 lần, chọn chủ
đề hấp dẫn để thực hành như nói về sở thích cá nhân, hay kể các câu chuyện
hằng ngày, hay tâm sự bằng tiếng Anh, cùng hát những bài hát Tiếng Anh vui
tươi, sơi động…. Học sinh đừng sợ sai, bởi nếu vậy, học sinh sẽ khơng thể
nói tốt được. Bên cạnh đó, học sinh có thể tự ghi âm giọng nói của mình và
gửi phần nghe cho giáo viên dạy bộ mơn tiếng Anh hoặc nhờ người giỏi
ngoại ngữ sửa giúp. Sau mỗi lần nghe, mỗi lần luyện tập học sinh sẽ rút ra
được điểm thiếu sót và dần khắc phục cho chính bản thân mình. Cách học
này rất hiệu quả, giúp bạn nhanh cải thiện khả năng nói và khả năng ngơn
ngữ sử dụng sẽ được khắc sâu hơn.
Q trình tự học, tự nghiên cứu được thực hiện thường xun sẽ giúp
học sinh phát triển vững chắc năng lực sử dụng tiếng Anh của mình, cá nhân
học sinh sẽ trở nên năng động và sáng tạo hơn nhờ kiên trì học hỏi và rèn
luyện một cách chủ động trong mơi trường thực hành tiếng phù hợp với sự
phát triển của mỗi cá nhân người học.
3. Khả năng áp dụng, nhân rộng sáng kiến kinh nghiệm
Sau một năm thực hiện các hoạt động nhằm nâng cao năng lực sử dụng
tiếng Anh cho học sinh khối thơng qua hoạt động tạo mơi trường tiếng Anh
tại trường phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành đã bước
đầu cho thấy hiệu quả của các phương pháp nhằm khuyến khích học sinh
học tập bộ mơn tiếng Anh và sử dụng tiếng Anh. Những giải pháp mà sáng
kiến đã đưa ra trên đây đã góp phần tạo cơ hội cho các em học sinh thể hiện
khả năng ngơn ngữ, tạo động lực học tiếng Anh trong nhà trường, xóa đi
những mặc cảm, những khó trong việc học tiếng Anh. Giúp các em chủ động
lĩnh hội kiến thức, tự tin vận dụng tiếng Anh trong giao tiếp và học tập .
Thơng qua các hoạt động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh, các em được
trau dồi, nâng cao năng lực tin học, ngoại ngữ; khơi dậy ở học sinh tính tích
cực chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, đối với tập
thể và cộng đồng; hình thành, củng cố và phát triển ở học sinh kỹ năng hoạt
động độc lập, kỹ năng giao tiếp, ứng xử trong các mối quan hệ tập thể lớp và
ngồi xã hội. Sáng kiến kinh nghiệm đã khích lệ phát triển những năng lực
sẵn có của học sinh, giúp các em rèn luyện và phát triển ý chí độc lập, tự chủ,
sáng tạo, hồn thiện kỹ năng sống cho các em để đáp ứng được u cầu đổi
mới hiện nay. Vì vậy, sáng kiến kinh nghiệm tiếp tục được áp dụng trong nhà
trường và trong các trường trung học cơ sở, thậm chí là các trường tiểu học
hay trung học phổ thơng đều có thể áp dụng các biện pháp tạo mơi trường
tiếng Anh đã nêu trong sáng kiến kinh nghiệm này để cải thiện năng lực sử
dụng tiếng Anh của học sinh trường mình.
CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Năng lực giao tiếp tiếng Anh của học sinh trường phổ thơng thưc hành
chất lượng cao Nguyễn Tất Thành chưa được phát huy và chưa có chất lượng
cao vì thời gian chú trọng xây dựng mơi trường thực hành tiếng Anh chưa lâu
và học sinh chưa được trải nghiệm để phát triển năng lực giao tiếp của bản
thân nhiều trong năm học 20192020.Tuy nhiên, hiệu quả trong sự nỗ lực của
Ban giám hiệu, tổ chun mơn và sự đồng hành của học sinh trong q trình
dạy học và các hoạt động tạo mơi trường tiếng đã góp phần nâng cao ý thức
học tập mơn học tiếng Anh của học sinh. Tạo cho các em học sinh cơ hội để
nhận ra thế mạnh bản thân và phát triển năng lực giao tiếp tiếng Anh như
một nhu cầu giao tiếp hàng ngày. Do đó, việc tiếp tục xây dựng các hoạt
động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh là nhu cầu thiết yếu của nhà trường,
tổ bộ mơn tiếng Anh và của chính học sinh nhằm mục đích giúp học sinh
nâng cao chất lượng học tập mơn học tiếng Anh và cải thiện năng lực giao
tiếp tiếng Anh. Từ đó, tạo sự u thích mơn học, thay đổi cách học, cách tư
duy kiến thức khuyến khích sự chủ động hình thành tri thức và luyện tập
kiến thức học sinh đã được trang bị và thay đổi phương pháp dạy học của
giáo viên trong nhà trường. Một mơi trường học tập mới sẽ mang lại hứng
thú đến trường cho học sinh, tạo khơng khí mới mẻ giúp học sinh và giáo viên
trong trường thực hiện nhiệm vụ dạy học tích cực có chất lượng hơn.
2. Kiến nghị
Xây dựng các hoạt động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh là nhiệm
vụ cấp thiết của trường phổ thơng thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất
Thành nói riêng và các trường phổ thơng tại Hịa Bình nói chung. Vì vậy, nhà
trường cần chú trọng đầu tư và trang bị thêm cơ sở vật chất phục vụ mục
đích và nhiệm vụ dạy và học bộ mơn tiếng Anh để việc học tập gây hứng
thú, có sức hút và tạo hiệu quả cao.
Giáo viên bộ mơn cần có kế hoạch xây dựng mơi trường giao tiếp tiếng
Anh và xây dựng các hoạt động tạo mơi trường giao tiếp tiếng Anh, báo cáo
và xét trình lên Ban Giám Hiệu nhà trường phê duyệt và hướng dẫn thực
hiện. Giáo viên bộ mơn cần phối hơp tốt với giáo viên chủ nhiệm và phụ
huynh để trang trí khơng gian lớp học hợp lí, tạo mỹ quan, có hiệu quả.
Học sinh tích cực chủ động với việc học của mình, học tập có mục
đích, có động cơ và tự khơi niềm đam mê với mơn học, thực hành giao tiếp
thường xun và tự bổ sung kiến thức cịn thiếu sót.
Mơi trường giao tiếp sẽ mang lại hiệu quả cao nếu nhà trường, giáo
viên bộ mơn, giáo viên chủ nhiệm và học sinh tích cực chủ động với nhiệm
vụ xây dựng mơi trường giao tiếp tiếng Anh và tích cực tham gia các hoạt
động tạo mơi trường tiếng Anh trong tại trường phổ thơng thực hành chất
lượng cao Nguyễn Tất Thành. Tác giả mong rằng những nghiên cứu và trải
nghiệm của bản thân khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao nâng cao
năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh thơng qua các hoạt động tạo mơi
trường tiếng Anh sẽ góp phần thay đổi cách học tập tiếng Anh tích cực, hiệu
quả cho học sinh trong nhà trường và cịn thúc đẩy q trình dạy học của giáo
viên ngày càng tiến bộ, gây được húng thú và tình cảm của học sinh với bộ
mơn tiếng Anh. Trong hiện tại và tương lai, hy vọng những nghiên cứu mà
sáng kiến thực hiện sẽ được áp dụng rộng rãi trong các nhà trường nhằm
mang lại lợi ích học tập bộ mơn tiếng Anh cho học sinh, giúp các em học sinh
hay chính những thế hệ cơng dân tương lai có phẩm chất đạo đức tốt, có ý
chí vươn lên, có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin giao tiếp, học
tập, làm việc trong mơi trường hội nhập, đa ngơn ngữ, đa văn hóa, biến ngoại
ngữ trở thành thế mạnh của người Việt, đáp ứng được u cầu phát triển của
đất nước góp phần xây dựng và bảo vệ tổ Quốc, khẳng định vị thế Việt
Nam trên thế giới.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chung Lợi và Chung Thị Thanh Hằng (2014). Các yếu tố ảnh hưởng năng
lực tiếng Anh của sinh viên sư phạm tiếng Anh. Tạp chí khoa học số 26, NXB
Đại học Cần Thơ.
2. Đinh Anh Vũ. Giao tiếp phi ngơn ngữ là gì? Chức năng của giao tiếp phi
ngơn ngữ. Ngày truy cập 12/10/2019.
/>3. Hồng Giang (2015). Tạo mơi trường thực hành tiếng anh qua các hoạt
động ngoại khóa nhằm phát triển kỹ năng giao tiếp cho học sinh trưởng
Trung học phổ thơng.
4. Đặng Thành Hưng (2018). Chương trình mơn Tiếng Anh mới tập trung
năng lực giao tiếp của học sinh.
5. Sách giáo khoa tiếng Anh 6,7,8 (2018). NXB Bộ Giáo Dục và Đào Tạo –
2019.