Giáo án Ngữ văn 6 tiết 19: Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 6. Tuaàn : 05 Tieát : 19. Ngày soạn : Ngaøy daïy : Tieáng Vieät. TỪ NHIỀU NGHĨA VAØ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪ. I. YEÂU CAÀU :. HS cần nắm: Khái niệm từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa của từ, nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ. II. CHUAÅN BÒ : - GV : Tham khảo tài liệu SGK, SGV, thiết kế giáo án, tra từ điển, bảng phụ. - HS : Đọc – trả lời câu hỏi SGK . III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG :. Nội dung hoạt động Hoạt động giáo viên + Hoạt động 1 : Khởi động. - OÅn ñònh neà neáp – kieåm tra sæ soá. - Ổn định lớp. Hỏi: Em hiểu như thế nào về nghĩa của từ? - Kieåm tra baøi cuõ. Có mấy cách giải thích nghĩa của từ? - Tạo tình huống về nghĩa của từ (Bảng - Giới thiệu bài mới. phụ) -> dẫn vào bài -> ghi tựa. + Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm - Gọi HS đọc bài thơ SGK. từ nhiều nghĩa và hiện Hỏi : tượng chuyển nghĩa của + Mấy sự vật có chân (Nhìn thấy, sờ thaáy)? từ. - Tìm hiểu khái niệm từ nhiều + Sự vật nào không chân nhưng vẫn được ñöa vaøo thô? nghóa. - Yêu cầu HS tra từ điển để hiểu nghĩa của I. Từ nhiều nghĩa: từ chân. - VD: Từ “Mũi”: + Bộ phận cơ thể người hoặc - GV chốt lại: Từ chân là từ có nhiều động vật dùng để thở, ngữi nghĩa. - Yêu cầu HS tìm một số từ nhiều nghĩa -> (Mũi trâu, mũi người……). + Bộ phận phía trước của GV ghi bảng. phương tiện giao thông đường thuyû (Muõi thuyeàn, muõi taøu……). + Bộ phận phía trước của vũ khí saéc, nhoïn (Muõi dao, muõi kim……).. - Ghi nhớ SGK trang 56. - Tìm hiểu hiện tượng chuyển nghĩa của từ.. Hoạt động học sinh. - Baùo caùo sæ soá. - Trả lời cá nhân. - Nghe, ghi tựa.. - Đọc SGK. - Cá nhân dựa vào bài thô phaùt hieän: + Sự vật có chân. + Sự vật không chân: cái võng -> Ca ngợi anh bộ đội hành quân. - Nghe.. - Caù nhaân phaùt hieän: Muõi (Muõi thuyeàn, muõi dao,……) - Yêu cầu HS tìm một số từ chỉ 1 nghĩa -> - HS tìm từ 1 nghĩa. VD: Xe đạp, hoa GV ghi baûng. hoàng,…… Hỏi: Em rút ra nhận xét gì về nghĩa của - Nhận xét: Từ có thể có 1 nghĩa hoặc nhiều từ? nghóa. - 1 HS đọc ghi nhớ. - Gọi HS đọc lại ghi nhớ. - Cho HS xem lại ngữ liệu: nghĩa của từ - Quan sát ngữ liệu. - Suy nghĩ trả lời: “chaân” qua baûng phuï. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 6. II. Hiện tượng chuyển nghĩa Hỏi: Nghĩa đầu tiên của từ chân? của từ: -> Đó là nghĩa gốc (Đen, chính), những nghóa coøn laïi laø nghóa chuyeån. - Cho HS đặt câu có từ chân. VD1 : Caùi chaân toâi ñau quaù. - GV ghi baûng. -> Duøng nghóa nhaát ñònh. Hỏi: Trong câu trên, từ chân được hiểu nhö theá naøo? - Cho HS xem ngữ liệu: “Gần mực……”. Nghĩa đầu tiên là chân trâu, chân người. - Nghe. - 2 HS ñaët caâu.. - Cá nhân trả lời: Dùng 1 nghóa nhaát ñònh. - Đọc – quan sát. - Thaûo luaän nhanh (2 VD2 : Gần mực thì đen, gần HS) -> Nhaän xeùt. đèn thì sáng. Hỏi: Từ “đen” và ”sáng” trong câu trên + Đen: màu đen -> xấu. + Ñen: Maøu ñen (Caùi xaáu). + Sáng: cường độ ánh được hiểu theo mấy nghĩa? + Sáng: Chỉ cường độ ánh - Yêu cầu HS tìm ví dụ tương tự. saùng -> toát. saùng (Caùi toát). Hỏi: Từ các ví dụ trên, em hiểu như thế - Trả lời ghi nhớ SGK. - Ghi nhớ SGK trang 56. nào là hiện tượng chuyển nghĩa của từ? - Cá nhân đọc ghi nhớ. - Gọi 1 HS đọc ghi nhớ. + Hoạt động 3: Hướng daãn luyeän taäp: Baøi taäp 1: + Đầu: Đầu bàn, đầu bảng, đầu tiên, …… + Tay: Tay suùng, tay caøy, tay anh chò, …… + Muõi: Muõi dao, muõi kim, muõi thuyeàn, …… Baøi taäp 2: + Laù: Laù phoåi, laù gan, laù laùch, + Quaû: Quaû tim, quaû thaän, …… Baøi taäp 3: a. Mẫu: Sự vật -> Hành động + Hộp sơn -> Sơn cửa. + Caùi baøo -> Baøo goã. b. Mẫu: Hành động -> Đơn vị + Gaùnh luùa -> Moät gaùnh luùa. + Cuoän giaáy laïi -> 3 cuoän giaáy Baøi taäp 4: a. Tác giả nêu 2 nghĩa của từ buïng, coøn thieáu moät nghóa: Phần phình to của một số sự vaät. VD: Buïng chaân. b. + Aùm buïng nghóa a1. + Toát buïng nghóa a2. + Buïng chaân nghóa a3. Baøi taäp 5: Vieát chính taû.. - Gọi HS đọc + xác định yêu cầu bài tập. - Gọi 3 HS lên bảng thực hành. -> Nhận xét, sửa chữa.. - Đọc + nắm yêu cầu baøi taäp. -> 3 HS lên bảng thực hành -> lớp nhận xét.. - Yêu cầu HS đọc xác định yêu cầu bài tập - Đọc + xác định yêu 2, cho HS thaûo luaän nhanh. caàu baøi taäp 2. -> GV nhaän xeùt, boå sung. - Thaûo luaän nhanh (2 HS). - Yêu cầu HS đọc xác định yêu cầu bài tập - Đọc SGK. - 2 HS lên bảng thực 3. hành -> lớp nhận xét. - Gọi HS tìm hiện tượng chuyển nghĩa.. - Gọi HS đọc đoạn trích -> nêu yêu cầu bài - 1 HS đọc SGK + nắm taäp cho HS thaûo luaän. yeâu caàu baøi taäp. - GV nhaän xeùt, boå sung. - Thaûo luaän -> trình baøy keát quaû thaûo luaän.. - Yêu cầu HS viết đúng một sớ từ dễ sai. - Cho HS đọc thêm. Lop7.net. - Lớp viết chính tả. - Đọc SGK..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 6. + Hoạt động 4: Củng cố – daën doø. - Cho câu tục ngữ: “Tốt gỗ……” - Cuûng coá:. - Daën doø:. - Cá nhân trả lời: 2. Hỏi: Từ “gỗ” và từ ”nước sơn” được dùng với nghĩa. mấy nghĩa? Giải thích nghĩa của 2 từ trên. -> Cuûng coá laïi baøi hoïc. - Thực hiện theo yêu - Yêu cầu học ghi nhớ. caàu GV. - Chuẩn bị: Lời văn, đoạn văn tự sự. - Trả bài: hiểu đề và cách làm văn tự sự.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>