Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (523.23 KB, 18 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Môn học:Ngữ văn 9

Ng ời thực hiện

:

Nguyễn Thị Chiến.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

1. Hàm ý là phần thông báo:

A. Trái ng ợc với nghĩa t ờng minh.

B. Cïng mét néi dung víi nghÜa t êng minh.

Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái tr ớc 
câu trả lời đúng nhất.

C. Không đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nh ng có
thể suy ra từ những từ ngữ ấy.

D. đ ợc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.

3. Khi nµo ng êi ta dïng hµm ý ?

A. Khi không muốn nói thẳng.
B. Muốn ng ời nghe kh«ng hiĨu.

C. Kh«ng biÕt râ ý.

D. Mn chÊm døt cc thoại.

2. Trong lời nói hàng ngày:

A. Tt c cỏc cõu đều có hàm ý.
B. Khơng có câu nào có hàm ý.

C. Có câu có, có câu không có hàm ý.
D. Hàm ý đ ợc nhiều ng ời dùng.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

TiÕt 128

:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

ChÞ DËu võa nãi võa mÕu:

- Thơi u không ăn, để phần cho con. Con 
chỉ đ ợc ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không
muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no,
khơng phải nh ờng nhịn cho u.

C¸i TÝ ch a hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó
xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu
ngó con bằng cách xót xa:

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn §oµi.

Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét
đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và ồ
lên khóc:

- U bán con thật đấy ? Con van u, con

lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con
đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với
em con. (Ngụ Tt T, Tt ốn)

Câu 1: Bữa sau con không đ ợc ăn ở 
nhà nữa. U phải bán con.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

*Để sử dụng hàm ý cần hai điều kiÖn:

-Ng êi nãi(ng êi viÕt) cã ý thức đ a hàm

ý vào c©u nãi.

-Ng ời nghe (ng ời đọc) có năng lực giải

đốn hàm ý.

*Chó ý khi dïng hµm ý:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

MÈu chun vui

1.NHÇM

Một anh sờ lên cổ áo, thấy con rận, Sợ ng ời ta c ời
vội vàng hất nó xuống đất núi:

- T ởng là con rận, hoá ra không phải.

Cú ng ời cúi xuống đất cố tình tìm đ ợc con rận nhặt
lên:

- T ởng là không phải, hoá ra con rận.

(Truyện c ời dân gian Việt Nam)

Mình 
không ở 
bẩn làm

gì có 
rận!

T ởng là 
không 
bẩn, thế

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

II. Lun tËp:

Bµi tËp 1: (sgk – 91) Ng ời nói, ng ời nghe 
những câu in đậm d ới đây là ai ? Xác

nh hm ý ca mỗi câu ấy. Theo em, ng 
ời nghe có hiểu hàm ý của ng ời nói

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ng êi nãi Ng êi nghe Hµm ý Chi tiết. 
a)Anh thanh niên Ông họa sĩ và cô gái Mời bác và cô vào

nhà uống n ớc

Ông theo liền anh thanh 
niên vµo trong nhµ vµ

ngåi xuèng ghÕ

“ ”

b) Anh TÊn Chị hàngđậu Chúng tôi không 
thể cho đ ợc

Tht là càng giàu có 
càng khơng dám rời 
một đồng xu . Càng ”

không dám rời đồng 
xu lại càng giu cú.

Hoạn Th hồn lạc 
phách xiêu

Khấu đầu d ới tr ờng 
liệu điều kêu ca.
1. mát mẻ , giƠu “ ” “

cỵt : qun q nh ”

tiểu th cũng có lúc 
phải đến tr ớc Hoa 
nô này .

2.Hãy chuẩn bị 
nhận sự báo ốn

thích đáng

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Bµi tËp 2: (sgk

–

tr91)

? Hàm ý của câu in đậm d ới đây là gì ? Vì sao em bé không nói 
thẳng đ ợc mà phải sử dụng hàm ý ? Việc sử dụng hàm ý có thành 
công không ? Vì sao ?

Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:

- Cơm sôi rồi, chắt n ớc giùm cái ! Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng më ® êng cho nã:

- Cháu phải gọi “Ba chắt n ớc giùm con”, phải nói nh vậy.
Nó nh khơng để ý đến câu nói của tơi, nú li kờu lờn:

- Cơm sôi rồi, nhÃo bây giờ !

Anh S¸u vÉn ngåi im […]

(Ngun Quang S¸ng, ChiÕc l ợc ngà)

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

II. Luyện tập:

Bài tập 3: (sgk

tr91)

HÃy điền vào l ợt lời của B trong

đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.

A

: Mai về quê với mình đi !

B

: /

/

A. Đành vậy.

Ví dụ:

A

: Mai về quê với mình đi !

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

.

II. Luyện tập:

Bài tập 4: (sgk

tr91)

Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh hy vọng với con

đ ờng trong các câu sau:

Tụi nghĩ bụng: Đã gọi là hy vọng thì khơng thể nói đâu 
là thực đâu là h cũng giống nh những con đ ờng trên mặt đất; 
kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đ ờng. Ng i ta i mói thỡ 
thnh ng thụi.

(Lỗ Tấn, Cố h ơng)

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

II. Luyện tập:

Bài tập 5: (sgk

–

tr91

Tìm những câu có hàm ý mời mọc hoặc từ chối

trong các đoạn đối thoại giữa em bé với những ng ời

ở trên mây và sóng ( trong bài Mây và sóng của

“

”

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Mây và sóng.

MĐ ¬i, trên mây có ng ời gọi con:

Bn t chi t khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ 
chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.”

Con hỏi: Nh ng làm thế nào mình lên đó đ ợc?“ ”

Họ đáp: Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đ a tay lên trời, “

cËu sẽ đ ợc nhấc bổng lên tận tầng mây .

M mình đang đợi ở nhà -con bảo - Làm thế nào có thể ” “

rời mẹ mà đến đ ợc?”

ThÕ là họ mỉm c ời bay đi.

Nh ng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng.

Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời

xanh thẳm (Ta-go)

Có thể viết thêm câu có hàm ý mời mäc :

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

1- Khoanh tròn vào đáp án đúng cho câu hỏi sau:
Việc sử dụng hàm ý cần những điều kiện nào ?
A. Ng ời nói (ng ời viết) có trình độ văn hố cao.
B. Ng ời nghe (ng ời đọc) có trình độ văn hố cao.

C. Ng ời nói (ng ời viết) có ý thức đ a hàm ý vào câu còn ng ời nghe (ng ời 
đọc) phải có năng lực giải đốn hàm ý.

D. Ng êi nãi (ng êi viÕt) ph¶i sư dơng phÐp tu tõ.

A
1. Tôi làm bài rồi.

2. Bây giờ bạn mới làm bµi 
sao.

3. Lan ơi ! Đã m ời hai giờ ri 
y !

B

a. Câu có sử dụng hàm ý.
b. Câu cã nghÜa t êng minh.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

*§Ĩ sư dơng hàm ý cần hai điều kiện:

-Ng i núi(ng i vit) có ý thức đ a hàm ý vào câu nói.
-Ng ời nghe (ng ời đọc) có năng lực giải đốn hm ý.

*Chú ý khi dùng hàm ý:

-Đối t ợng tiếp nhận hàm ý.
-Ngữ cảnh sử dụng hàm ý.

*Sử dụng hàm ý có tác dụng:

-Trong giao tiếp:

+ Đảm bảo lịch sù, tÕ nhÞ .

+ Dễ dàng chối bỏ yêu cầu nào đó khi cần vì khơng trực tiếp
nói ra điều đó mà do ng ời nghe tự suy ra.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Sơ đồ kiến thức bài học

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Sơ đồ kiến thức bài học

§iỊu kiƯn sư dơng hµm ý

Ng ời nghe

(ng ời đọc)

Ng ời nói

(ng êi viÕt)

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18></div>

Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

<i><b>Môn học:Ngữ văn 9</b></i>

<b>Ng ời thực hiện</b>

:

<b>Nguyễn Thị Chiến.</b>

<b>TiÕt 128</b>

<b>:</b>

<b>NghÜa t êng minh vµ hµm ý</b>

<b>*Để sử dụng hàm ý cần hai điều kiÖn:</b>

<b>-Ng êi nãi(ng êi viÕt) cã ý thức đ a hàm </b>

<b>ý vào c©u nãi.</b>

<b>-Ng ời nghe (ng ời đọc) có năng lực giải </b>

<b>đốn hàm ý.</b>

<b>*Chó ý khi dïng hµm ý:</b>

<b>MÈu chun vui</b>

<b>MÈu chun vui</b>

<b>Bµi tËp 2: (sgk </b>

–

<b> tr91)</b>

<b>II. Luyện tập:</b>

<b>Bài tập 3: (sgk </b>

<b> tr91)</b>

HÃy điền vào l ợt lời của B trong

đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.

<b>A</b>

<i><b>: Mai về quê với mình đi !</b></i>

<b>B</b>

<i><b>: /</b></i>

<i><b></b></i>

<i><b>/</b></i>

<i><b>A. Đành vậy.</b></i>

<b>Ví dụ:</b>

<b>A</b>

<i><b>: Mai về quê với mình đi !</b></i>

<b>.</b>

<b>II. Luyện tập:</b>

<b>Bài tập 4: (sgk </b>

<b> tr91)</b>

<b>II. Luyện tập:</b>

<b>Bài tập 5: (sgk </b>

–

<b> tr91</b>

<b>Tìm những câu có hàm ý mời mọc hoặc từ chối </b>

<b>trong các đoạn đối thoại giữa em bé với những ng ời </b>

<b>ở trên mây và sóng ( trong bài Mây và sóng của </b>

“

”

<b>Mây và sóng.</b>

<b>Sơ đồ kiến thức bài học</b>

<b>Sơ đồ kiến thức bài học</b>

§iỊu kiƯn sư dơng hµm ý

Ng ời nghe

(ng ời đọc)

Ng ời nói

(ng êi viÕt)

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về