Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 16 - Năm học 2004-2005

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8 (HKI) Tuaàn 16 BAØI 15+16: Tiết 61: Thuyết minh một thể loại văn học. Tieát 62: Muoán laøm thaèng Cuoäi. Tieát 63: OÂn taäp Tieáng Vieät Tieát 64: Traû baøi taäp laøm vaên soá 3.. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : 1/- Hiểu được tâm sự của nhà thơ lãng mạn TẢN ĐAØ : buồn chán trước thực tại đen tối và tầm thường, muốn thoát ly khỏi thực tại ấy bằng một ước mộng rất “ngông” - Cảm nhận được cái mới mẻ trong hình thức một bài thơ thất ngọn bát cú (đường luật) của Tản Đà ; lời lẽ thật giản dị, trong sáng, rất gần với lời nói thông thường, không cách điệu, xa vời, ý tứ hàm súc, khoáng đạt, cảm xúc bộc lộ thật tự nhiên, thoải mái, giọng thơ thanh thoạt , nhẹ nhàng, pha chút hóm hỉnh, duyên dáng. 2/ Giúp học sinh nắm vững nội dung về từ vựng và ngữ pháp Tiếng Việt đã học ở học kỳ 1 3/ Giuùp hoïc sinh : - Tự đánh giá bài làm của mình theo yêu cầu văn bản và nội dung của đề bài. - Hình thành năng lực tự đánh giá và sữa chữa bài văn của mình.. Tieát 61:. THUYẾT MINH VỀ MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3. Giới thiệu bài mới : CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. - Giáo viên ghi đề bài lên bảng. PHAÀN GHI BAÛNG. I. Từ quan sát đến mô tả thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học - Học sinh đọc đề bài và tìm hiểu đề : Đề bài : “Thuyết minh đặc điểm thể + Giaùo vieân cheùp 2 baøi thô leân baûng. thô thaát ngoân baùt cuù” + Học sinh quan sát 2 bài thơ và trả lời các câu 1. Quan sát : hoûi sau : - Baøi “Vaøo nhaø nguïc Quaûng Ñoâng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. PHAÀN GHI BAÛNG. - Moãi baøi thô goàm maáy doøng maáy tieáng? Coù caûm taùc” thêm bớt gì ở số dòng, số tiếng được không? - Bài “Đập đá ở Côn Lôn” - Haõy ghi kyù hieäu baèng traéc cho 02 baøi thô?  Cả 2 bài thơ đều làm theo luật bằng * Moãi baøi 8 doøng, moãi doøng 7 tieáng.. * Kyù hieäu baèng traéc - Vaøo nhaø nguïc Quaûng Ñoâng caûm taùc :. Hãy nhận xét quan hệ bằng trắc giữa các dòng với nhau? Tìm những tiếng hiệp vần với nhau, những tiếng đó nằm ở vị trí nào trong dòng thơ? Đó là thanh baèng hay thanh traéc? Haõy nhaän xeùt caùch ngaét nhòp cuûa 2 baøi thô treân? Phần mở bài nên dùng những phương pháp gì?. Lop8.net. b b b t t. t. b t. b b t. b b t t. t. b. b b t. t. b b b t. t. b b. * Quan heä baèng traéc : - Đối nhau : 1-2; 3-4; 5-6; 7-8. - Nieâm : 1-8; 2-3; 4-5; 6-7. * Vaàn : - Những tiếng cuối các âm 1, 2, 4, 6, 8  Vaàn baèng * Nhòp : 2-2-3; 4-3 2. Laäp daøn baøi : a- Mở bài : - Thaát ngoân baùt cuù laø moät theå thô thông dụng trong các thể thơ Đường luaät..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. PHAÀN GHI BAÛNG. - Các nhà thơ cổ đei63những Việt Nam raát yeâu chuoäng theå thô naøy. b- Thaân baøi : Ñaëc ñieåm cuûa theå thô - 8 câu 7 chữ - Luaät baèng traéc - Caùch gieo vaàn - Đối - Ngaét nhòp c. Keát baøi : - Thaát ngoân baùt cuù laø moät theå thô quan troïng, coù nieàu baøi thô hay thuoäc theå loại này (có kế thừa và sáng tạo) - Ngaøy nay, thô thaát ngoân baùt cuù vaãn được ưa chuộng. II. Ghi nhớ : SGK/154 III. Luyeän taäp : Laøm baøi taäp 1 SGK/154 4. CUÛNG COÁ : - Làm thành bài thuyết minh minh ngắn về thể thơ đường luật thất ngôn bát cuù. 5. DAËN DOØ : - Laøm baøi taäp 1, taäp thuyeát minh ñaëc ñieåm truyeän ngaén qua 2 baøi : Laõo Haïc vaø Chieác laù cuoái cuøng . Tieát 62:. MUOÁN LAØM THAÈNG CUOÄI. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 4. Ổn định lớp. 5. Kieåm tra baøi cuõ : 6. Giới thiệu bài mới :. CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. PHAÀN GHI BAÛNG. - Gọi học sinh đọc chú thích *155/156 (SGK) I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH và rút ra vài nét chính về nhà thơ Tản Đà. - Bài thơ được trích từ tập thơ nào của tác giả. 1. Tác giả - Bài thơ được sáng tác theo thể loại nào? - Trích “Khối tình con I” (1917). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. Hãy thuyết minh vài nét chính về thể loại ấy. - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc văn bản (diễn cảm, nhẹ nhàng, hóm hỉnh, vui đùa) - Giáo viên đọc mẫu, gọi học sinh đọc lại - Phương thức biểu đạt chính của văn bản này là phương thức nào?Vì sao? - Bố cục của một bài thơ đường luật thất ngọn bát cú gồm mấy phần?Kể ra từng phần. - Học sinh đọc hai câu đề và cho biết đây là lời của ai nói với ai? Nói trong thời điểm nào? Lời nói ấy có phải là lời nói thường không? Căn cứ vào dấu hiệu nào mà em biết? - Qua cách xưng hô của tác giả với chị Hằng, em thaáy moái quan heä cuûa hoï ra sao? - Tác giả đã tâm sự điều gì với chị Hằng? Em hieåu ñeâm thu vaø traàn theá laø gì? - Để bộc lộ được tâm sự, tác giả đã sử dụng loại câu gì? Những từ dùng để diễn tả tâm trạng là những từ nào? Vậy, tác giả đã sử dụng phương thức biểu cảm nào? - Thông qua biểu cảm trực tiếp, em nghĩ tác giaû ñang mang taâm traïng gì? - Vì sao tác giả lại buồn và chán đời? (liên hệ với hoàn cảnh lịch sử lúc bấy giờ). - Đọc hai câu thực và cho biết từ nỗi buồn chán đối với thực tại, tác giả đã xảy ra ý tưởng gì? Em hiểu cung quế và cành đa là gì? Em thấy những ý tưởng đó như thế nào ? (So sánh với người bình thường, nếu buồn chán họ laøm gì) - Từ đó, em thấy thái dộ của nhà thái độ của nhà thơ đối với thực tại cuộc sống. - Để thoát ly trần thế, nhà thơ đã chọn cách leân cung traêng. Em coù suy nghó gì veà caùch chọn lựa này không? - Đọc hai câu 5-6. Lên cung trăng nhà thơ đã có những thú vui nào? - Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ và nhịp thơ ở hai câu luận không? - Thông qua những thú vui đó, em thấy tâm hồn của Tản Đà như thế nào? - THẢO LUẬN : nhiều người đã cho rằng Tản Đà là một hồn thơ “ngông”. Em hiểu “ngông “ là gì? Hãy phân tích cái “ngông” đó. Lop8.net. PHAÀN GHI BAÛNG. - Thể thơ : Đường luật thất ngôn bát cú - Chuù thích : 2, 3, 4, vaø 5.. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN. 1-Đề Ñeâm thu buoàn laém …! Trần thế … chán nửa rồi. (Lời than, câu cảm, biểu cảm trực tiếp).  nổi buồn chánh đối với thực tại.. 2- Thực : Cung queá >< caønh ña .. Đó chửa >< nhaéc leân chôi. (Phép đối, câu hỏi tu từ)  khao khát thoát ly trần thế (ý tưởng mới lạ, độc đáo)..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. PHAÀN GHI BAÛNG. trong hai cặp câu thực – luận. - Trong hai caâu cuoái, hình aûnh cuûa caùi ngoâng ở đỉnh cao là hình ảnh nào? - Tại sao nhà thơ lại chọn thời điểm là rằm 3- Luận : thaùng 8. - Coù baàu coù baïn >< cuøng gioù cuøng maây - Em hiểu cái cười ở đây có ý nghĩa gì ? - Can chi tuûi >< theá maø vui (điệp ngữ, từ bình dân, nhịp 2/2/3) - Em có nhận xét gì về ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ? Nó có gì khác so với các bài thơ đường luật thất ngôn bát cú mà em đã  lãng mạn, tự do, vui thích khi được hoïc. thoát trần - Thoâng qua baøi thô, em hieåu gì veà nhaø thô Tản Đà. 4- Keát : - … raèm thaùng taùm - Tựa nhau trông xuống thế gian cười (hình ảnh tưởng tượng bất ngờ thú vị)  thích thú pha chút mỉa mai, giễu cợt cuộc sống đầy rẫy xấu xa, bẩn thỉu, bon chen lợi danh. III. TỔNG KẾT : Ghi nhớ 157. IV. LUYEÄN TAÄP 4. CỦNG CỐ : Đọc lại bài thơ 5. DAËN DOØ : - Soạn “Hai chữ nước nhà” - Xem trước bài ôn tập và kiểm tra Tiếng Việt . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tieát 63:. OÂN TAÄP VAØ KIEÅM TRA PHAÀN TIEÁNG VIEÄT. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3. Giới thiệu bài mới : CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. PHAÀN GHI BAÛNG. - Giáo viên hướng dẫn học sinh ôn lại các bài học của phần từ vựng theo các bước sau : + Mỗi học sinh đã chuẩn bị kỹ bài ở nhà (học thuộc các ghi nhớ và biết cho ví duï) + Thảo luận theo tổ (nhắc nhở và bổ sung kiến thức) + Các tổ trình bày trước lớo (có bổ sung) + Giaùo vieân nhaän xeùt – cho ñieåm. - Hãy điền những từ ngữ vào ô trống dựa trên kiến thức đã học trong bài “Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ” - Giải thích những từ ngữ có nghĩa hẹp trong sơ đồ trên. Cho biết trong những câu giải thích ấy có từ ngữ nào chung.. I. TỪ VỰNG : 1/ Lyù thuyeát : - Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ - Trường từ vựng. - Từ tượng hình, từ tượng thanh - Từ địa phương và biệt ngữ xã hội - Các biện pháp tu từ + Noùi quaù + Noùi giaûm noùi traùnh. 2/ Thực hành : a. Điền từ thích hợp vào ô trống theo sơ đồ:. - Tìm trong ca dao Vieät Nam 02 ví duï về biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giaûm noùi traùnh.. b. - Noùi quaù : Ra đi vừa gặp bạn hiền Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời. - Noùi giaûm – noùi traùnh : Meï giaø nhö chuoái chín caây Gioù lay meï ruïng con phaûi moà coâi. c.- Từ tượng thanh Tiếng suối chảy róc rách trong rừng - Từ tượng hình : Ngọn cây dừa cao chót vót trên bầu trời. II. NGỮ PHÁP: 1/ Lyù thuyeát : - Trợ từ - Thán từ - Tình thái từ. - Đặt câu có dùng từ tượng hình, từ tượng thanh.. - Học sinh tự nhắc lại các ghi nhớ về kiến thức trợ từ, thán từ, tình thái từ, caâu gheùp vaø bieát cho ví duï.. Truyeän daân gian. Truyeàn thuyeát. Lop8.net. Truyeän coå tích. Nguï ngoân. Cười.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. Ñaët caâu theo yeâu caàu : + 01 câu có trợ từ tính thái + 01 câu có trợ từ, thán từ Xác định câu ghép trong đoạn trích và cho biết có thể tách câu ghép đó thaønh caùc caâu ñôn khoâng/ Neáu taùch được thì có làm thay đổi ý cần diễn đạt không? - Xác định câu ghép trong đoạn trích vaø neâu caùch noái caùc veá caâu trong đoạn trích. PHAÀN GHI BAÛNG. - Caâu gheùp. 2/ Thực hành a- Ñaët caâu : + Trợ từ tình thái : Chính chaùu cuõng khoâng bieát oâng a ! + Trợ từ, thán từ : Vâng, đích thực là cậu ấy b.- Xaùc ñònh caâu gheùp : caâu 1 Coù theå taùch caâu 1 thaønh 3 caâu ñôn nhöng moái liên hệ, sự liên lạc của 3 sự việc không được rõ baèng gheùp chuùng laïi thaønh 1 caâu gheùp. c.- Xaùc ñònh caâu gheùp : caâu 1, 3 - Các vế câu trong 2 câu ghép trên được nối với nhau bằng quan hệ từ : cũng như , bởi vì.. DẶN DÒ : Ôn lại kiến thức cho kỹ chuẩn bị thi học kỳ 1.. . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> baøi 16 Tieát 64:. TRAÛ BAØI VIEÁT SOÁ 3. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3. Giới thiệu bài mới : CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS. - Học sinh đọc đề bài đã làm. - Xác định thể loại và đối tưỡng - Nhaéc laïi daøn yù chung cuûa baøi vaên + Mở bài? (bằng cách nêu định nghĩa). + Thaân baøi? Nguoàn goác. Quaù trình phaùt trieån. + Keát baøi?. Nhaän xeùt baøi laøm hoïc sinh veà : + Tri thức + Caùch choïn loïc , saép xeáp chi tieát + Vận dụng những phương pháp phù hợp + Cách diễn đạt. (Có thể nêu tên cụ thể để học sinh rút kinh nghieäm) - Lỗi từ (dùng không chính xác, không chuẩn mực, sai chính tả, lặp từ) - Lỗi câu : (chưa đúng ngữ pháp, thiếu dấu câu, diễn đạt vụng …) - Thoâng baùo keát quaû (tæ leä) - Đọc bài hay nhất.. PHAÀN GHI BAÛNG. Đề bài : Giới thiệu về chiếc áo dài Vieät Nam. 1. Yêu cầu của đề : a/ Thể loại : Văn thuyết minh b/ Đối tượng : chiếc áo dài Việt Nam 2. Daøn yù chung : a/. Mở bài Chiếc áo dài là một trong những trang phục truyền thống và đẹp của người Vieät Nam. b/. Thaân baøi : - Nguoàn goác : + Xuất hiện từ thời gian nào? + Đối tượng sử dụng : + Teân goïi (kieåu aùo) + Chaát lieäu vaûi + Hoa vaên trang trí. - Quaù trình phaùt trieån raát ña daïng + Xöa + Nay c/. Keát baøi : Aùo dài Việt Nam ngày nay vẫn giữ được bản sắc truyền thống và trở thành biểu tượng cho người phụ nữ Vieät Nam 3. Nhaän xeùt chung : a- Öu b- Khuyeát. 4. Sửa lỗi : a- Lỗi từ b- Loãi caâu Câu chưa sửa. DẶN DÒ : Ôn lại văn thuyết minh để chuẩn bị thi học kỳ1. Lop8.net. sửa câu.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>