Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 103: Văn bản Bàn về phép học - Năm học 2010-2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 09/3/2011 Ngµy gi¶ng: 14/3/ 2011 Bµi 25 TiÕt 103 v¨n b¶n: Bµn vÒ phÐp häc NguyÔn ThiÕp I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc - Những hiểu biết bước đầu về tấu. - Quan điểm tư tưởng tiến bộ của tác giả về mục đích, phương pháp học và mối quan hệ của việc học với sự phát triển của đất nước. - §Æc ®iÓm h×nh thøc lËp luËn cña v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng - §äc hiÓu mét v¨n b¶n viÕt theo thÓ tÊu. - NhËn biÕt, ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy luËn ®iÓm trong mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch vµ quy n¹p, c¸ch s¾p xÕp vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm trong v¨n b¶n. 3.Thái độ Có ý thức học tập để làm tốt bổn phận và trách nhiệm của người công dân đối với đất nước. II. C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi 1. KÜ n¨ng giao tiÕp 2. Kĩ năng xác định giá trị 3. KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc 4. KÜ n¨ng hîp t¸c III. ChuÈn bÞ 1. Giáo viên: các vấn đề liên quan đến tác giả và tác phẩm 2. Học sinh: đọc và trả lời câu hỏi sgk IV. Phương pháp và kĩ thuật dạy học Đọc sáng tạo, phân tích và bình giảng, nêu vấn đề ( động não, nêu câu hỏi); thảo luËn nhãm( chia nhãm, giao nhiÖm vô) V. Các bước lên lớp 1. ổn định tổ chức ( 1’) 2. KiÓm tra ®Çu giê ( 5’) H. Đọc thuộc lòng văn bản Nước Đại Việt ta và nêu nội dung văn bản? - HS đọc thuộc văn bản. - Nội dung: Nước Đại Việt ta có nền văn hóa lâu đời, có chủ quyền riêng, lãnh thổ riêng, lịch sử riêng và có phong tục tập quán. Kẻ thù đến xâm lược nhất định bị đánh bại. 3. Bµi míi * Khởi động ( 1’) Vấn đề học đã được ông cha ta bàn đến từ lâu. Một trong những ý kiến ngắn gọn nhưng rất sâu sắc và thấu tình đạt lí là đoạn “ Bàn luận về phép häc” trong b¶n tÊu tr×nh vua Quang Trung cña nhµ nho lõng danh NguyÔn ThiÕp Hoạt độntg của thầy và trò T/g Néi dung 28’ Hoạt động 1. Đọc- hiểu văn bản Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> * Môc tiªu - §äc s¸ng t¹o v¨n b¶n. - Những hiểu biết bước đầu về tấu. - Quan điểm tư tưởng tiến bộ của tác giả về mục đích, phương pháp học và mối quan hệ của việc học với sự phát triển của đất nước. - §Æc ®iÓm h×nh thøc lËp luËn cña v¨n b¶n. GV hướng dẫn học sinh đọc: chân tình, vừa tù tin, võa khiªm tèn. - GV đọc mẫu, Hs đọc,GV nhận xét uốn n¾n. H. Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - HS tr¶ lêi, Gv chèt H. Em hiÓu tÊu lµ g×? NÐt kh¸c c¬ b¶n cña tÊu so víi ChiÕu, c¸o , hÞch? - Hịch, cáo, chiếu thường do vua chúa viết ban xuèng cho thÇn d©n. - TÊu: do thÇn d©n viÕt d©ng giö lªn vua chóa. H. Bµi v¨n thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? v× sao - VBNL vì đề xuất ý kiến, trình bày, chủ trương quan điểm. H. Hoàn cảnh ra đời bài tấu? H. Trong v¨n b¶n chó thÝch nµo khã vµ quan träng ? v× sao? - HS th¶o luËn nhãm bµn/ 2’ - C¸c nhãm b¸o c¸o, nhËn xÐt, GV chèt. GV mÆc dï lµ ®o¹n trÝch song ®o¹n trÝch gåm néi dung: + Nêu mục đích chân chính của việc học + Phª ph¸n nh÷ng lÖch l¹c sai tr¸i trong viÖc häc. + Khẳng định quan điểm và phương pháp đúng đắn trong việc học. + T¸c dông cña viÖc häc ch©n chÝnh. H. Từ những nội dung trên hãy xác định những phần văn bản ứng với nội dung đó? Lop8.net. I. §äc vµ th¶o luËn chó thÝch 1. §äc. 2.Th¶o luËn chó thÝch a.Chó thÝch * - NguyÔn ThiÕp ( 1723- 1804) Quê Hà Tĩnh là người học rộng, hiểu sâu, đỗ đạt dưới triều Lê, được người đời rất kính trọng - T¸c phÈm +TÊu: lµ thÓ lo¹i v¨n th­ cña bÒ t«i ®­îc viÕt b»ng v¨n xu«I, v¨n vÇn, hoÆc biÒn ngÉu , tr×nh lên vua chúa đề nghị, kiến nghị cña m×nh.. + §o¹n trÝch lµ mét phÇn b¶n tÊu cña NguyÔn ThiÕp giö vua Quang Trung khi «ng vµo Phó Xu©n héi kiÕn víi nhµ vua. b.C¸c chó thÝch kh¸c 2, 3 II. Bè côc.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ chèt. H.Theo dâi phÇn v¨n b¶n nãi vÒ néi dung trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu vµ lËp luËn cña t¸c gi¶? - Dïng c©u c h©m ng«n dÔ hiÓu, t¨ng søc thuyÕt phôc, kh¸i niÖm häc ®­îc gi¶i thÝch b»ng h×nh ¶nh so s¸nh cô thÓ, dÔ hiÓu, kh¸i niệm “đạo” vốn trìu tượng phức tạp được giải thích một cách đơn giản. H. Qua đó tác giả đã xác định mục đích ch©n chÝnh cña viÖc häc lµ g×?. GV dÉn d¾t H. Theo dõi văn bản, tác giả đã phê phán nh÷ng lèi häc lÖch l¹c sai tr¸i nµo? - Phª ph¸n lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi H. NguyÔn NhiÕp quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ lèi häc chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi? - Lèi häc chuéng h×nh thøc: häc thuéc c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng cã chÊt. - Cầu danh lợi: học để có danh tiếng, được träng väng, ®­îc nhµn nh·, ®­îc nhiÒu lîi léc H. T¸c h¹i cña lèi häc Êy lµ g×? - Chỉ ra hậu quả: Chúa tầm thường, thần nịnh hót-> nước mất, nhà tan. GV: GV nói về sự thối nát của triều đình Lê- Trịnh: Vua Lê, chúa Trịnh đều là bạo chóa, bï nh×n, d©m lo¹n, hÌn nh¸t, tÇm thường, thần nịnh hót, người trên, kẻ dưới đều thích sự chạy chọt, luồn cúi không có thực chất.-> nước mất, nhà tan. H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông trong ®o¹n v¨n nµy? t¸c dông?. Lop8.net. III.T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Nêu mục đích chân chính cña viÖc häc. Tác giả xác định mục đích ch©n chÝnh cña viÖc häc lµ “ học để làm người” 2.Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i lÖch l¹c.. B»ng phÐp liªn kÕt chÆt chÏ, c©u v¨n ng¾n, ý v¨n râ rµng, mạch lạc tác giả đã phê phán những quan niệm không đúng vÒ viÖc häc: häc cÇu danh lîi cho c¸ nh©n; lèi häc chuéng h×nh thøc..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> H. §Ó khuyÕn khÝch viÖc häc NguyÔn ThiÕp khuyªn vua Quang Trung thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch nµo? - ViÖc häc ph¶i phæ biÕn réng kh¾p: më thêm trường, mở rộng thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi cho người đi häc. GV liªn hÖ tinh thÇn häc tËp cña häc sinh và những chính sách của nhà nước trong viÖc khuyÕn khÝch häc tËp H. Bài tấu có đoạn bàn về phép học đó là nh÷ng phÐp häc nµo? - Phương pháp học + Tõ thÊp lªn cao + Học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lược những ®iÒu c¬ b¶n cèt yÕu. + Häc kÕt hîp víi hµnh H.Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ trong ®o¹n nµy? t¸c dông?. H. PhÐp häc Êy sÏ cã t¸c dông, ý nghÜa nh­ thÕ nµo? - HS tr¶ lêi, GV kh¸i qu¸t Gv: cuèi bµi tÊu t¸c gi¶ mong muèn vua xem xÐt, ban chiÕu vµ thùc thi. 8’ Hoạt động 2. Rút ra ghi nhớ * Môc tiªu - Trình bày được giá trị đặc sắc về nghệ thuËt vµ néi dung, ý nghÜa mµ v¨n b¶n thÓ hiÖn. H. Em có nhận xét đánh giá chung gì về nghÖ thuËt vµ néi dung mµ v¨n b¶n thÓ hiÖn? - HS th¶o luËn nhãm 8/ 3’ - C¸c nhãm b¸o c¸o, nhËn xÐt - GV chèt + Lập luận: đối lập hai quan điểm về việc häc, cã luËn ®iÓm râ rµng, lÝ lÏ chÆt chÏ, lêi Lop8.net. 3.Khẳng định quan điểm và phương pháp đúng đắn trong häc tËp. B»ng h×nh thøc lËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n khóc chiÕt t¸c gi¶ cho thấy học phải có phương ph¸p, häc réng råi tãm lÊy tinh chất, học đi đôi với hành. 4. T¸c dông cña phÐp häc Đất nước có nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, chính quyÒn h­ng thÞnh. IV.Ghi nhí.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> v¨n khóc chiÕt, thÓ hiÖn tÊm lßng cña mét trí thức đối với đất nước - NT - HS đọc ghi nhớ sgk, cho biết nội dung cần - ND n¾m trong ghi nhí. H. Qua bài văn em hiểu gì về tác giả? Từ đó gióp em hiÓu ®iÒu g×? - Yêu nước, quan tâm đến vận mệnh đất nước, trọng chữ, trọng tài - HS tù liªn hÖ GV liên hệ ý nghĩa bài tấu trong thời đại ngµy nay. H. Bµi v¨n theo em cã ý nghÜa g×? - B»ng lËp luËn chÆt chÏ, s¸ng tá. NguyÔn ThiÕp nªu lªn quan niÖm tiÕn bé cña «ng vÒ viÖc häc. Hoạt động Luyện tập không thực hiện trên líp GV hướng dẫn học sinh về nhà liên hệ mục đích và phương pháp học tập 4. Cñng cè ( 1’) GV hÖ thèng l¹i bµi theo néi dung häc tËp trªn líp 5. Hướng dẫn học tập ( 1’) - VÒ nhµ häc bµi theo néi dung ghi nhí - Nhí ®­îc 10 yÕu tè h¸n ViÖt ®­îc sö dông trong v¨n b¶n - ChuÈn bÞ bµi: luyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm ( §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>