Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 21 - Trường THCS Thạnh Hải

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Ngày soạn:………………………………….. Ngaøy daïy:……………………………………. Tuaàn 21. Tieát 76.. Viếât đoạn văn trong văn bản thuyết minh I. Mục tiêu cần đạt . 1. Kiến thức: - Nắm vững kiến thức về văn bản thuyết minh. - Caùc phöông phaùp laøm vaên thuyeát minh . 2. Kóõ naêng: - Viết đoạn văn thuyết minh đúng yêu cầu. - Bieát caùch saép xeáp caùc yù trong vaên baûn thuyeát minh. - Sửa các lỗi sai khi viết đoạn tách đoạn. 3. Thái độ : - Xác định đúng cách viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh. - Có ý thức viết và sửa chữa đoạn văn thuyết minh . II. Chuaån bò. 1. Giáo viên : Sgk , sgv , bồi dưỡng Ngữ văn 8 . 2. Học sinh : Xem bài trước ở nhà, đọc kĩ các đoạn văn và trả lời các câu hỏi trong sgk . III. Tổ chức các hoạt động dạy - học. Hoạt động của thầy Hoạt động 1 : Khởi động . (5’). Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt. Thực hiện theo yêu cầu .. - Vaên baûn thuyeát minh laø kieåu vaên baûn thoâng duïng trong mọi lĩnh vực đời sống. * Muïc tieâu : - Tạo hứng thú, tâm thế tìm hiểu bài mới. - Kiểm tra kiến thức đã hoïc.. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kieåm tra baøi cuõ . Theá naøo laø vaên baûn thuyeát minh ? Neâu caùc phöông phaùp chuû yeáu khi laøm vaên thuyeát minh ?. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. nhằm cung cấp tri thức ( kiến thức) về đặc điểm, tính chaát, nguyeân nhaân cuûa các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thieäu, giaûi thích. - Caùc phöông phaùp thuyeát minh : neâu ñònh nghóa, giaûi thích, lieät keâ, duøng soá lieäu, so saùnh, phaân tích, phân loại, … 3. Giới thiệu bài . Chúng ta đã biết, bài văn do nhiều đoạn văn tạo thaønh. Baøi hoïc hoâm nay giuùp chuùng ta bieát caùch vieát đoạn văn trong một văn baûn thuyeát minh, bieát caùch saép xeáp vaø trình baøy caùc yù trong đoạn văn thuyết minh. Vậy cách viết đoạn vaên thuyeát minh nhö theá naøo ? Ta ñi vaøo tìm hieåu bài “Viết đoạn văn trong vaên baûn thuyeát minh”. Hoạt động 2 : Hướng daãn hoïc sinh nhaän daïng đoạn văn trong văn bản thuyeát minh. (10’). Nghe .. I. Đoạn văn trong văn baûn thuyeát minh .. * Muïc tieâu : Nhận dạng được đoạn văn, mối quan hệ giữa các câu trong đoạn văn .. 1. Nhận dạng các đoạn Nhắc lại kiến thức cũ. vaên thuyeát minh . - Đoạn văn là một bộ phận cuûa baøi vaên - Vai trò của đoạn văn - Nhiều đoạn văn kết thành trong baøi vaên ? baøi vaên. 1. Thế nào là đoạn văn ?. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. - Cấu tạo thường gặp của - Đoạn văn phải có từ hai câu trở lên . đoạn văn ? -> Saéêp xeáp theo moät trình tự nhất định. Trình baøy . 2. Em hieåu theá naøo laø chuû - Chủ đề: ý chính (chủ đề trong đoạn văn ? choát, khaùi quaùt nhaát cuûa đoạn văn) . Một đoạn văn chỉ có một chủ đề . - Câu chủ đề trong đoạn - Câu chủ đề thường là câu ngaén goïn, khaúng ñònh yù vaên laø caâu nhö theá naøo ? chính của đoạn văn. Tùy theo loại đoạn văn mà câu chủ đề có thể đặt ở 3. Gọi học sinh đọc đoạn những vị trí khác nhau . Đọc đoạn văn . vaên. 4. Đoạn văn trên gồm có mấy câu ? Từ nào được nhắc lại trong các câu đó ? Dụng ý của người viết ra sao ? 5. Trong đoạn văn câu nào là câu chủ đề ?. Xaùc ñònh . Đoạn văn có 5 câu. Từ “ nước” được sử dụng nhiều lần. Từ quan trọng nhất thể hiện chủ đề đoạn văn. Xaùc ñònh .. 6. Vai trò của từng câu Trình baøy . trong đoạn văn như thế nào - Câu 1: Tác giả giới thiệu trong vieäc theå hieän vaø phaùt khái quát vấn đề thiếu nước triển của chủ đề ? ngọt trên thế giới . (Sử dụng bảng phụ chốt ý) - Câu 2 : Cho biết tỉ lệ nước ngọt ít so với tổng lượng nước trên trái đất. - Câu 3 : Giới thiệu sự mất tác dụng của phần lớn lượng nước ngọt. - Câu 4: Giới thiệu lượng người khổng lồ thiếu nước ngoït. - Câu 5 : Dự báo tình hình thiếu nước. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. a. Chủ đề đoạn văn :. - Thế giớùi đang đứng trước nguy cơ thiếu nước saïch nghieâm troïng..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. 7. Đây có phải là đoạn Xaùc ñònh . văn miêu tả, kể chuyện, Đoạn văn viết về nước biểu cảm nghị luận không ? nhưng không phải là đoạn vaên : Vì sao? + Miêu tả, vì đoạn văn khoâng taû maøu saéc, muøi vò, hình daùng, chuyeån vaän …. của nước. + Kể chuyện, vì đoạn văn khoâng keå, khoâng thuaät những chuyện, việc về nước. + Biểu cảm, vì đoạn văn khoâng bieåu hieän caûm xuùc gì của người viết trực tiếp hay giaùn tieáp . + Nghị luận, vì đoạn văn khoâng baøn luaän, phaân tích, chứng minh, giải thích những vấn đề về nước. -> Đoạn văn trên là đoạn văn thuyết minh vì cả đoạn nhằm giới thiệu vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay. Thuyết minh về một sự việc, hiện tượng tự nhiên – xã hội . 8. Vai trò của từng câu Nhaän xeùt . trong đoạn văn như thế nào - Câu 1: Nêu chủ đề khái trong vieäc theå hieän vaø phaùt quaùt . triển chủ đề ? - Câu 2 , 3 , 4 : giới thiệu cụ Mối quan hệ giữa các thể những biểu hiện của sự caâu nhö theá naøo ? thiếu nước . - Câu 5 : dự báo sự việc trong töông lai . -> Caùc caâu coøn laïi boå sung ý nghĩa cho câu chủ đề . 9. Lệnh học sinh đọc Đọc đoạn văn . đoạn văn b . 10. Đoạn văn có mấy câu Xaùc ñònh . ? Đoạn văn có 3 câu . Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.  Đoạn văn giới thiệu về vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay. -> Thuyết minh một sự việc, hiện tượng tự nhiên , xaõ hoäi.. - Mối quan hệ giữa các câu với nhau rất chặt chẽ thể hiện chủ đề.. b. Chủ đề đoạn văn :.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. 11. Chủ đề đoạn văn trên Xaùc ñònh . laø gì ? 12. Từ nào là từ ngữ chủ Xaùc ñònh . Cụm từ trung tâm là Phạm đề ? Văn Đồng . Trình baøy . 13. Neâu moái quan heä giữa các câu trong đoạn - Câu 1 : Vừa nêu chủ đề vừa giới thiệu quê quán, vaên . khaúng ñònh phaåm chaát vaø vai troø cuûa oâng : Nhaø caùch maïng vaø nhaø vaên hoùa . - Câu 2 : Sơ lược quá trình hoạt động cách mạngvà những cương vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước mà đồng chí Phạm Văn Đồng từng traûi qua . - Caâu 3 : Moái quan heä cuûa ông với Chủ tịch Hồ Chí Minh. ->Đoạn văn thuyết minh – giới thiệu về một danh nhân, một con người nổi tieáng theo kieåu cung caáp thông tin về các mặt hoạt động khác nhau của người đó . Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh sửa các đoạn vaên thuyeát minh.(10’) * Muïc tieâu : Sửa chữa lại các đoạn văn chöa chuaån. Rút ra những diều cần lưu ý khi viết đoạn văn.. - Giới thiệu về đồng chí Phạm Văn Đồng .. -> Đoạn văn thuyết minh – Giới thi danh nhân : Phạm Văn Đồng và những hoạt động cách mạng của oâng .. 2. Sửa lại các đoạn văn thuyeát minh chöa chuaån.. a.. 14. Lệnh học sinh đọc Đọc đoạn văn . Đoạn văn giới thiệu đoạn đoạn văn (a) duïng cuï hoïc taäp : caây buùt 15. Đoạn văn trên thuyết Xaùc ñònh . bi. minh veà caùi gì ? Đoạn văn thuyết minh chiếc buùt bi. Trình baøy . 15.Viết được đoặn văn ta Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. cần chú ý những yêu cầu gì Những điều cần chú ý : ? Cách sắp xếp như thế + Nêu rõ chủ đề . + Caáu taïo cuûa buùt bi. naøo? + Coâng duïng cuûa buùt bi. + Cách sử dụng bút bi. So sánh đối chiếu . 16. Đối chiếu với những yêu cầu trên đoạn văn này mắc những lỗi gì ?. 17. Cần nên sửa chữa bổ sung nhö theá naøo ?. 18. Lệnh học sinh đọc đoạn văn (b) . 19. Đoạn văn thuyết minh veà caùi gì ? 20. Đoạn văn trên mắc loãi gì ?. - Lỗi của đoạn văn : + Không rõ câu chủ đề. + Chöa coù yù neâu coâng duïng . + Caùc yù coøn loän, thieáu maïch laïc. Thaûo luaän ñoâi baïn . - Cách sửa chữa : Hiện nay, bút bi là loại bút Caàn taùch thaønh ba yù nhoû thông dụng trên toàn thế rõ ràng : cấu tạo, công giới. Bút bi khác bút mực ở dụng, sử dụng. chỗ là đầu bút có hòn bi nhỏ xíu . Ngoài ống nhựa có vỏ bút. Đầu bút có nắp đậy, có móc thẳng để cài vào túi áo. Loại bút không có nắp đậy thì có lò xo và nuùt baám. Khi vieát, hoøn bi lăn làm mực trong ống nhựa chảy ra, ghi thành chữ. Khi viết, người ta ấn đầu cán bút cho ngồi bi trồi ra, khi thoâi vieát thì aán nuùt baám cho ngoøi bi thuït vaøo beân trong voû buùt. Duøng buùt bi rất nhẹ nhàng, tiện lợi. Nhưng học sinh các lớp tiểu học chưa nên sử dụng vì đầu bút bi tròn, cứng và trôn neân khoù coù theå luyeän b. viết chữ nét thanh, nét đậm. Đọc đoạn văn . Đoạn văn giới thiệu cấu tạo của chiếc đèn bàn . Xaùc ñònh . - Lỗi của đoạn văn : lộn xộn , phức tạp khi giới Xaùc ñònh .. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Câu 1 với các câu khác gắn thiệu cấu tạo của chiếc đèn kết gượng gạo ý lộn xôn bàn – một đồ dùng quen phức tạp. thuoäc trong gia ñình . 21. Có thể sửa lại như thế Sửa chữa . naøo ? - Nhận xét chốt ý, sửa Đèn bàn là chiếc đèn để treân baøn laøm vieäc ban ñeâm. loãi. Đèn bàn có hai loại chủ yếu : đèn điện, đèn dầu. Ở đây chỉ giới thiệu cấu tạo sơ lược của một kiểu đèn bàn chaùy saùng baèng ñieän. Neáu tính từ dưới lên, từ ngoài vào trong, ta thấy đầu tiên là đế đèn ( được làm bằng một khối thủy tinh vững chãi ) có gắn công tắc để bật hay tắt đèn, tùy ý người sử dụng. Dây dẫn điện từ nguồn điện qua đế đèn nối với công tắc, luồng hướng leân trong moät oáng theùp không gỉ thẳng đứng tới đầu ống nối với đui đèn. Bóng đèn bàn công suất có thể từ 20 – 75 oát . Để tập trung nguồn sáng, trên bóng đèn là chao đèn làm bằng đồng, sắt hay hợp kim ( hoặc vải, luïa coù khung saét vaø voøng 3. Ghi nhớ . thép gắn vào bóng đèn ) . - Khi laøm baøi vaên thuyeát 22. Khi laøm baøi vaên Trình baøy . minh cần xác định ý lớn thuyeát minh caàn chuù yù xaây mỗi ý viết thành một đoạn dựng những đoạn văn như vaên . theá naøo ? - Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đạo của đoạn tránh lẫn ý của đoạn vaên khaùc - Các ý trong đoạn văn Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Thạnh Hải. 23.Trình tự sắp xếp các ý trong đoạn văn ra sao ?. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Trình baøy .. Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh thực hành đạt các yeâu caàu baøi taäp . (18’) * Muïc tieâu : Rèn kĩ năng viết đoạn văn mở bài, kết bài. Viết đoạn văn thuyết minh từ câu chủ đề.. 24.Lệnh học sinh đọc, thực hiện theo yêu cầu bài taäp 1 . Gợi ý : - Mở bài : Giới thiệu đối tượng thuyết minh -> trường em . - Kết bài : Bày tỏ thái độ đối với trường em . * Yeâu caàu : - Ngắn gọn : từ 1-2 câu / đoạn . - Hấp dẫn, ấn tượng kết hợp miêu tả, biểu cảm, kể chuyeän . Nhận xét, sửa chữa . 25. Viết đoạn văn theo chủ đề: “ Hoà Chí Minh vò laõnh tựu vĩ đại của nhân dân Vieät Nam”. sắp xếp theo thứ tự cấu tạo của sự vật, thứ tự nhận thức ( từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần ) thứ tự diễn biến sự việc trong thời gian trước sau hay theo thứ tự chính phuï ( caùi chính noùi trước cái phụ nói sau ) II. Luyeän taäp.. 1. Viết đoạn văn mở bài và kết bài cho đề văn : “ Đọc, xây dựng đoạn văn . Giới thiệu trường em . - Mở bài : Mời bạn đến thăm trường tôi – ngôi trường be bé, nằm giữa đồng xanh – ngôi trường thân yêu – mái nhaø chung cuûa chuùng ta . - Kết bài : Trường tôi như thế đó : giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn boù. Chuùng toâi yeâu quyù voâ cùng ngôi trường như yêu ngoâi nhaø cuûa mình. Chaéc chắn những kỉ niệm về trường sẽ đi theo suốt cuộc đời. 2. Viết đoạn văn thuyết Viết đoạn văn, trình bày, minh từ câu chủ đề . nhận xét, sửa chữa . Câu chủ đề : “Hồ Chí Minh lãnh tụ vĩ đại của nhaân daân Vieät Nam” . Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Gợi ý : Từ câu chủ đề triển khai thành những ý nhỏ sau : - Naêm sinh, naêm maát, queâ quaùn, gia ñình. - Ñoâi neùt veà quaù trình hoạt động, sự nghiệp . - Vai troø vaø coáng hieán to lớn đối với dân tộc và thời đại .. 26. Lệnh học sinh đọc baøi taäp 3 . Hướng dẫn học sinh về nhà làm : Đọc kĩ phần mục lục, dựa vào đó giới thiệu sơ lược về số lượng các tuần, bài, tên và sự sắp xếp các bài, tiết học trong từng phaàn . 27. Haõy saép xeáp caùc caâu văn dưới đây theo thứ tự hợp lý để hình thành một đoạn văn giới thiệu Động Chính Phong Nha, theo trình tự tham quan từ ngoài vaøo trong : a. Động Chính Phong Nha gồm 14 buồng nối với nhau bởi một hình lang dài hơn ngàn rưỡi mét, cùng nhieàu haønh lang phuï daøi 100m. b. Từ buồng thứ tư trở đi gồm hoang dã cao tới 25 đến 40 m c. Ở các buồng ngoài, taàng hôi thaáp chæ caùch maët. Đọc, nghe .. Saép xeáp .. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. - Hoà chí Minh laõnh tuï vó đại của nhân dân Việt Nam. Cả cuộc đời Người đã hi sinh vì nước vì non, chính người đã tìm ra con đường cứu nước cho Cách mạng Việt Nam. Người đã lãnh đạo Cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Cuối cùng Cách Mạng toàn thắng đất nước được thống nhaát. 3. Viết đoạn văn giới thiệu bố cục sách Ngữ văn 8, taäp moät ..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. nước độ 10m d. Đến buồng thứ 14, có theå theo caùc haønh lang heïp để đến các hang to ở sâu phía trong. - Các ý trong đoạn văn được sắp xếp như thế nào ? Hoạt động 4 : Hướng dẫn công việc ở nhà . (2’) * Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh coù taâm theá, cách chuẩn bị bài ở nhà.. - Thực hiện bài tập 3 . - Chuaån bò phaàn hoïc : “ Queâ höông” theo dònh hướng câu hỏi sgk . Tìm đọc những bài phân tích, bình luaän veà baøi thô .. Nghe .. * Nhaän xeùt – Ruùt kinh nghieäm . ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….…………………… ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………….………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………….…………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… …….………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………….………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………….……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….  Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Ngày soạn:………………………………….. Ngaøy daïy:……………………………………. Tuaàn 21. Tieát 77.. Queâ höông. Teá Hanh. I. Mục tiêu cần đạt . 1. Kiến thức: - Cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng giàu sức sống của một làng quê miền biển được miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hương đầm thấm của tác giả. Thấy được những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. 2. Kóõ naêng: - Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm và ngắt nhịp thơ mới. Phân tích các hình ảnh nhaân hoùa, so saùnh ñaëc saéc . 3. Thái độ : - Giáo dục lòng yêu quê hương, làng xóm, đất nước . II. Chuaån bò. 1. Giáo viên : Sgk, sgv, đọc những điều cần lưu ý ở sgv, tìm những bài thơ khác của Tế Hanh về chủ đề quê hương, tranh ảnh minh hoạ, tuyển tập thơ Tế Hanh . 2. Học sinh : Xem và soạn bài trước ở nhà theo câu hỏi gợi dẫn sgk . III. Tổ chức các hoạt động dạy – học. Hoạt động của thầy Hoạt động 1 : Khởi động .(5’). Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt. * Muïc tieâu : - Tạo hứng thú, tâm thế tìm hiểu bài mới. - Kiểm tra những kiến thức đã học.. 1. Ổn định tổ chức . 2. Kieåm tra baøi cuõ . 2.1 Hoài Thanh cho rằng : “ Ta tưởng chừng thấy. Thực hiện theo yêu cầu . Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. 2.1 a.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Thạnh Hải. những chữ bị xô đẩy, bị dằn vặt bởi một sức mạnh phi thường” . Theo em , ý kiến đó chủ yếu nói về đặc điểm gì của bài thơ “ Nhớ rừng” a. Tràn đầy cảm xúc maõnh lieät . b. Giaøu nhòp ñieäu . c. Giaøu hình aûnh . d. Giaøu giaù trò taïo hình . 2.2 YÙ nghóa cuûa caâu “ Than ôi ! Thời oanh liệt nay coøn ñaâu ?” trong baøi thơ “ Nhớ rừng” là gì ? a. Thể hiện nỗi nhớ da diết cảnh nước non hùng vĩ b. Theå hieän nieàm tieác nuối khôn nguôi quá khứ vàng son đã mất . c. Theå hieän nieàm khao khát tự do một cách mãnh lieät. d. Theå hieän noãi chaùn gheùt cảnh sống thực tại nhạt nheõo, tuø tuùng . 3. Giới thiệu bài . Ai cuõng coù moät gia ñình, moät queâ höông. Queâ höông để lại trong ta biết bao kỉ niệm khó nói thành lời. Moãi nhaø thô vieát veà queâ hương mình tuy có những cách khác nhau nhưng đều giống nhau ở tình yêu đầm thắm. Tế Hanh sinh ra ở một làng chài nên được meänh danh laø “Nhaø thô sông nước”. Ông đã gởi. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. 2.2 b. Nghe .. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. loøng mình qua baøi thô “ Quê hương”, bài thơ đã góp moät tieáng noùi vaøo hoàn thô Việt Nam hiện đại. Hoạt động 2 : Hướng daãn hoïc sinh khaùi quaùt vaøi neùt veà taùc giaû, taùc phaåm .(5’) * Muïc tieâu : Khái quát nắm những nét chính về tác giả, hoàn cảnh ra đời tác phẩm, xác định thể thô.. 1. Nêu vài nét sơ lược về taùc giaû ? ( Quan saùt chaân dung nhaø thô ). 2. Hãy cho biết xuất xứ cuûa baøi thô.. 3. Em coù nhaän xeùt gì veà theå thô vaø caùch gieo vaàn cuûa baøi thô ?. I. Giới thiệu .. 1. Taùc giaû. Khaùi quaùt . - Teá Hanh (1921 – 2009 ) - Một nhà thơ mới tiêu biểu, với phong cách hồn haäu, saùng trong, ñaèm thaém, thanh thoát, nhẹ nhàng. - Được Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät ( 1996 ) - Taùc phaåm chính : Hoa niên ( 1945 ), Gửi miền Baéc ( 1955 ), Tieáng soùng ( 1960 ), Hai nửa yêu thương ( 1963 ), ……. 2. Taùc phaåm. Trình baøy . - Bài thơ được sáng tác naêm 1939, luùc nhaø thô ñang học ở Huế, rất nhớ nhà, nhớ quê hương. - Ruùt trong taäp Ngheïn ngào ( 1939 ), sau được in laïi trong taäp Hoa nieân ( 1945 ) Trình baøy. - Thể thơ tự do ( tám Theå thô taùm tieáng, gieo vaàn tieáng ) oâm vaø vaàn lieàn. Nghe. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Thạnh Hải. - Theå taùm tieáng / caâu ; 2, 4, 6 , 8 caâu / khoå – moät theå thô khaù phoå bieán trong phong trào thơ mới . - Nhòp 3/2/3 ; 3/5 . - Vaàn : chaân, lieàn : soâng – hoàng, caù – maõ, giang – làng, gió – đỗ, về – ghe, traéng – naéng, xaêm – naèm, vỏ – nhớ, vôi – khơi …..; bằng trắc tiếp nối từng cặp moät. - Vaàn löng – vaàn thoâng : khôi – muøi . Queâ höông laø nguoàn caûm hứng lớn trong suốt đời thơ cuûa Teá Hanh, maø baøi “Queâ hương” là sự mở đầu -> nhớ con sông quê hương, trở về con sông quê hương. 4. Haõy giaûi thích nghóa những từ : cánh buồm vôi, phaêng maùi cheøo, ngheà chaøi lưới .. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Giải nghĩa từ . - Caùnh buoàm voâi : caùnh buoàm baèng vaûi maøu traéng nhö voâi . - Phaêng maùi cheøo : maùi chèo quạt nước nhanh và maïnh . - Nghề chài lưới : nghề quăng chài, thả lưới, nghề đánh cá . II. Đọc - hiểu văn bản.. Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh đọc, phân tích những giá trị đặc sắc cuûa baøi thô . (21’) * Muïc tieâu : Cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng giàu sức sống của một làng quê miền biển được miêu taû trong baøi thô vaø tình caûm quê hương đầm thấm của tác Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Thạnh Hải giả. Thấy được những nét đặc saéc ngheä thuaät cuûa baøi thô.. 5. Hướng dẫn cách đọc : - Tám câu đầu : giọng tha thiết, tự hào . - Taùm caâu tieáp : gioïng soâi noåi -> dieãn taû caûnh thuyền đánh cá trở về. - Bốn câu cuối : sự thiết tha chaân thaønh. - Đọc, lệnh học sinh đọc, nhaän xeùt. 6. Bài thơ được chia làm mấy đoạn ? Nêu nội dung chính từng đoạn. Nhận xét, sử dụng bảng phuï choát yù .. 7. Đại ý bài thơ nêu vấn đề gì ?. 8. Bài thơ được trình bày theo phương thức biểu đạt naøo ? 9. Quê hương được tác giả giới thiệu như thế nào ?. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Nghe . Đọc . 1. Đọc văn bản .. Xaùc ñònh 2. Boá cuïc . - Hai câu đầu : Giới thiệu chung veà “ laøng toâi”â . - Sáu câu tiếp : Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá trong buổi sớm mai hồng . - Taùm caâu tieáp theo : Caûnh đoàn thuyền cá trở về bến . - Bốn câu cuối : Nỗi nhớ làng, nhớ biển quê hương cuûa taùc giaû. Trình baøy . Hình aûnh queâ höông thaân thương luôn in đậm trong taâm trí nhaø thô. 3. Tìm hieåu vaên baûn . Xaùc ñònh . Miêu tả (phần đầu), biểu caûm (phaàn sau). a. Giới thiệu chung về Trình baøy . laøng queâ. - Làng quê làm nghề đánh - Ngheà cuûa laøng -> chaøi caù -> laøng queâ ven bieån. lưới. => Bình dò, chaân thaät nhö - Vị trí của làng -> cửa baûn chaát daân laøng queâ oâng : soâng gaàn bieån. “ vốn, nửa ngày sông”. => Giới thiệu ngắn gọn vò trí, ñòa theá, ngheà nghieäp “ laøng toâi”. b. Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá. Trình baøy. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Thạnh Hải. 10. Phong caûnh thieân nhiên khi đoàn thuyền ra khơi được miêu tả như thế naøo ? 11. Đó là phong cảnh như theá naøo ?. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Thiên nhiên : trời trong, gió - Thieân nhieân töôi saùng, nhẹ, sớm mai hồng. khoáng đạt. Nhaän xeùt. - Thiên nhiên tươi đẹp lí tưởng cho những ai làm nghề chài lưới -> Báo hiệu chuyến đi biển đầy hứa hẹn. Trình baøy.. 12. Hình ảnh những con người ra khơi được miêu tả nhö theá naøo ? 13. Hình aûnh chieác thuyền được miêu tả ra sao ? Tác giả sử dụng biện phaùp ngheä thuaät gì ?. Trình baøy . Chieác thuyeàn haêng nhö tuaán maõ -> So saùnh ( ca ngợi vẻ đẹp dũng mãnh khi lướt sóng ra khơi của con thuyeàn). Giaûi thích . 12. Theo em tuấn mã ở Tuấn mã: ngựa đẹp, khoẻ, phi nhanh. ñaây coù nghóa laø gì? Nhaän xeùt.. 13. Việc tác giả sử dụng các từ ngữ chọn lọc : hăng, phăng, vượt nó có tác dụng gì khi miêu tả đoàn thuyền ra khôi ? Xaùc ñònh. 14. Ở đây còn hình ảnh so sánh độc đáo nào được Cánh buồm / mảnh hồn laøng nói tới ? Cụ thể – hữu hình / trừu tượng – vô hình Trình baøy . 15. Vì sao taùc giaû ví caùnh Hình ảnh cánh buồm trở buoàm nhö maûnh hoàn laøng nên lớn lao, thiêng liêng và qua đó cho biết cảm xúc thô moäng -> Caûm xuùc tin cuûa taùc giaû veà queâ höông. yêu tự hào về quê hương. Nghe . Bình : Sự so sánh mới lạ, độc đáo, kết hợp nghệ thuật Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. - Con người : dân trai tráng -> những chàng trai khỏe mạnh, vạm vỡ.. - Chieác thuyeàn haêng nhö con tuaán maõ -> Khí theá băng tới dũng mãnh của con thuyền, toát lên một sức sống mạnh mẽ, một vẻ đẹp hùng tráng đầy hấp daãn.. - Caùnh buoàm nhö maûnh hồn làng -> Linh hồn, sự soáng cuûa laøng chaøi. Bieåu tượng của làng quê, hồn người..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Thạnh Hải. nhaân hoùa, buùt phaùp laõng mạn gợi ra một vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao. Hình aûnh caùnh buoàm traéng caêng gioù bieån khôi quen thuộc bổng trở nên lớn lao, thieâng lieâng vaø raát thô mộng. Hình như đó chính là biểu tượng của linh hồn làng chài. Nhà thơ vừa vẽ ra chính xác cái hình vừa cảm nhận được cái hồn của sự vật. Cánh buồm giương to ngang dọc giữa biển khơi baùt ngaùt – maûnh hoàn laøng chài mạnh khỏe, đầy căng sức sống trong niềm vui lao động và khao khát chân chính của những ngư dân moäc maïc . 16. Baèng caùc bieän phaùp nghệ thuật, ngôn ngữ giàu giaù trò bieåu caûm, buùt phaùp lãng mạn, tác giả đã vẽ nên một khung cảnh đoàn thuyeàn ra khôi nhö theá naøo?. 17. Bến đỗ ở đây là đâu ?. 18. Cảnh đón đoàn thuyền đánh cá về bến như theá naøo ?. 19. Người dân chài được gợi tả bằng những chi tiết. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Nhaän xeùt.. Trình baøy. Bến đỗ -> nơi người trở về, người đón đợi, cũng là chợ caù. Xaùc ñònh . Caûnh khaép daân laøng oàn aøo trên bến đỗ, tấp nập đón ghe về, cá đầy ghe, tươi ngon, thaân baïc traéng. Trình baøy . - Da raùm naéng -> buùt phaùp tả thực -> nước da nhuộm Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. => Khung caûnh thieân nhiên tươi sáng, một bức tranh lao động đầy hứng khởi và dào dạt sức sống, gợi vẻ đẹp bay bổng, mang ý nghĩa lớn lao . c. Cảnh đoàn thuyền trở veà.. - Khoâng khí : oàn aøo, taáp nập, đầy ắp niềm vui và sự soáng.. - Hình ảnh người dân chài da rám nắng, nồng thở vò xa xaêm -> daân chaøi.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. điển hình nào của người đi nắng, nhuộm gió. - Vò xa xaêm -> hình aûnh bieån ? sáng tạo độc đáo -> thân hình thấm đẫm vị mặn mòi, noàng toûa cuûa bieån khôi. => Hai câu thơ đã tạc nên dáng vẻ rất riêng của người daân chaøi. Trình baøy . 20. Từ hình ảnh đó em - Cả thân hình nồng thở vị caûm nhaän nhö theá naøo veà xa xaêm. - Người đi biển tắm nắng người dân chài ? gioù, cô theå mang vò maën cuûa nước biển. -> Sự sống nồng nhiệt nhieàu nieàm vui. Trình baøy . 21. Hình ảnh con thuyền Con thuyền : im, mỏi, trở được tác giả miêu tả sau về, nằm, nghe -> biện pháp nhân hóa vừa nói được sự chuyeán ra khôi nhö theá thư giãn của con thuyền vừa naøo? nói được sự yên lặng nơi bến đỗ -> Con thuyền đồng nhất với cuộc đời, số phận người dân chài. Trình baøy . Tác giả đã có một tâm hồn 22. Từ đó em cảm nhận nhaïy caûm tinh teá nhaát laø vẻ đẹp trong tâm hồn nhà taám loøng gaén boù saâu naëng thô nhö theá naøo ? với con người lao động làng chài quê hương thì mới có những câu thơ xuất thần nhö vaäy. Nghe. Bình : Con thuyeàn voâ tri đã trở nên có hồn, một tâm hoàn raát tinh teá. Hình aûnh con thuyeàn naèm im treân beán sau chuyến đi dài được hình Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. khoeû maïnh raén chaéc, mang vò maën cuûa bieån .. - Chieác thuyeàn : naèm im, nghe chất muối thấm dần > nhân hoá -> con thuyền nhö moät cô theå soáng gaén bó mật thiết với làng chài..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. dung như con người đang meät moûi nhöng say söa, haøi lòng sau những tháng ngày lao động miệt mài, gian khổ treân bieån xa. Con thuyeàn khoâng chæ meät moûi, say söa trong khi nghæ ngôi maø nhö còn nghe được chất muối maën cuûa bieån thaám daàn trong thớ vỏ, trong thân gỗ của mình. Hình ảnh gợi nhớ caâu thô Nguyeãn Traõi : “ Con thuyeàn treân beán suoát ngaøy ngôi”. Cuõng nhö người dân chài, con thuyền lao động ấy cũng thấm đậm vò muoái maën cuûa bieån khôi. Khoâng coù moät taâm hoàn tinh teá, taøi hoa vaø nhaát laø neáu khoâng coù taám loøng gaén boù sâu nặng với con người cùng cuộc sống lao động laøng chaøi queâ höông thì không thể có những câu thơ Trình baøy. xuaát thaàn nhö vaäy. 23. Với sự cảm nhận tinh tế tài hoa, ngôn ngữ giàu giaù trò bieåu caûm, buùt phaùp tả thực kết hợp với bút phaùp laõng maïn, bieän phaùp nhân hóa, tác giả đã vẽ nên bức tranh làng chài như Trình baøy . theá naøo qua caûm nhaän cuûa Màu xanh của nước em ? Maøu baïc cuûa ca 24. Khi xa quê hương tác Nhớ Maøu voâi cuûa caùnh buoàm Hình boùng con thuyeàn giả nhớ đến những điều gì Muøi noàng maën ở quê nhà? Em hãy liệt kê - Thoáng -> hình bóng con hình aûnh aáy. thuyền ra khơi mờ dần cuối chân trời. Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. => Bức tranh làng chài đầy ắp niềm vui, gợi ra một cuoäc soáng yeân bình, aám no.. d. Nỗi nhớ làng quê bieån . Nỗi nhớ đa dạng : màu saéc caûnh vaät, hình daùng thấp thoáng con thuyền. Kết động lại mùi vị đặc tröng cuûa laøng chaøi..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Thạnh Hải. Thiết kế dạy học Ngữ văn 8. Trình baøy.. -> Nỗi nhớ chân thành, da dieát, tình caûm gaén boù saâu naëng noàng haäu, tình yeâu queâ höông trong saùng. III. Toång keát.. Khaùi quaùt.. 1. Ngheä thuaät . - Kết hợp biểu cảm với miêu tả và tự sự. - Hình aûnh thô saùng taïo. - Sử dụng nhiều biện pháp tu từ. - Bút pháp tả thực kết hợp với bút pháp lãng mạn. - Ngôn ngữ giản dị, nhịp ñieäu thô nheï nhaøng.. 25. Qua đó ta thấy tình caûm cuûa taùc giaû nhö theá nào đối với quê hương ? Hoạt động 4 : Hướng daãn hoïc sinh khaùi quaùt laïi những giá trị vừa phân tích . (5’) * Muïc tieâu : Khái quát những nét nghệ thuaät ñaëc saéc, noäi dung taùc phaåm.. 26. Haõy khaùi quaùt laïi những nét nghệ thuật nổi bật được tác giả sử dụng trong baøi thô.. 27. Em học tập được gì từ ngheä thuaät theå hieän tình cảm quê hương từ bài thơ naøy? 28. Baøi thô laø taû caûnh thiên nhiên sinh hoạt hay bieåu caûm ? Vì sao ?. Trình baøy . - Hình ảnh thơ chân thực vừa mới lạ, khoẻ khoắn đầy sức sống - Chân thành thắm thieát trong caûm xuùc . Trình baøy . Baøi thô mieâu taû caûnh thieân nhiên, sinh hoạt nhưng vẫn là bài thơ trữ tình. Cảm xúc nỗi nhớ làng quê biển vẫn traøn ngaäp taâm hoàn chuû theå trữ tình – nhân vật tôi . Trình baøy .. 29. Em haõy cho bieát noäi dung chính baøi thô noùi leân ñieàu gì ? Giaùo vieân : Traàn Thanh Nhaøn Lop8.net. 2. Noäi dung. - Bài thơ thế hiện bức tranh töôi saùng veà moät laøng queâ mieàn bieån, hình aûnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân và sinh hoạt.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>