Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 25+26: Em bé thông minh - Năm học 2009-2010 - Nguyễn Phương Bắc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6.  Ngµy so¹n: 28 th¸ng 9 n¨m 2009 Ngµy d¹y: th¸ng10 n¨m 2009. Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. TuÇn 7 Em bÐ th«ng minh. TiÕt : 25-26 (TruyÖn cæ tÝch) I. Môc tiªu bµi häc: * Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh: hiểu được nội dung ý nghĩa của truyện ‘Em bé thông minh’ và một số đặc điểm tiêu biểu của nhân vật thông minh trong truyện. KÓ l¹i ®­îc truyÖn. *KÜ n¨ng cÇn rÌn: RÌn kÜ n¨ng kÓ chuyÓn (nãi). *.Giáo dục tư tưởng: Rèn luyện đức tính thông minh nhanh trí trong giao tiếp. II.Träng t©m cña bµi: t×m hiÓu chi tiÕt III.ChuÈn bÞ *Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, tranh minh ho¹, tµi liÖu tham kh¶o *Học sinh: Đọc trước bài ở nhà, xem trước các câu hỏi sgk IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y: A/Kiểm tra bài cũ (4’) Kể tiếp nửa cuối truyện TS ? TS dẹp loạn quân 18 nước Giải thích ý nghĩa tiếng đàn của Thạch Sanh ? Lßng nh©n ¸i, ­íc väng ®oµn kÕt B/Bµi míi (36’) 1.Vµo bµi (1’) Nh©n vËt th«ng minh còng lµ kiÓu nh©n vËt rÊt phæ biÕn trong truyÖn cæ tÝch ViÖt Nam vµ thÕ giíi. TruyÖn em bÐ th«ng minh lµ mét lo¹i truyÖn cæ tÝch sinh ho¹t, ®­îc cÊu t¹o theo lèi ‘x©u chuçi’, gåm nh÷ng mÈu chuyÖn, nh©n vËt chÝnh trải qua một chuỗi thử thách, từ đó bộc lộ sự thông minh hơn người. Truyện thuộc loại truyện ‘Trạng’, đề cao trí khôn dân gian, trí khôn kinh nghiệm, tạo được những tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên, chất phác nhưng không kém phần thâm thuý của nhân dân trong đời sống hàng ngày. 2.Néi dung bµi d¹y (35’) Tg Hoạt động của Thầy và trò Néi dung kiÕn thøc 05’ TiÕt 25 Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu I. Đọc tìm hiểu chung 1.T¸c gi¶ : Nh©n d©n chung. 2. T¸c phÈm: - ThÓ lo¹i : cæ tÝch(kÓ vÒ kiÓu nh©n vËt th«ng minh) 20’ Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu II. Đọc tìm hiểu chi tiết 1.§äc t×m hiÓu tõ khã v¨n b¶n. Giáo viên đọc mẫu  học sinh đọc *Đọc: Giọng đọc, kể vui, hóm hỉnh lưu ý đoạn đối thoại... theo ®o¹n  nhËn xÐt. Dùa vµo sgk h·y gi¶i thÝch nghÜa cña *Tõ khã: c¸c tõ : Dinh thù, Hoµng cung, §¹i - Dinh thù : Nhµ cao, cöa réng (l©u đài) nơi ở quan lại, quí tộc. thÇn, V« hiÖu, KiÕn cµng - Hoàng cung : Nhà ở của gia đình Trường Trung học cơ sở Lâm Thao – lương Tài – Bắc Ninh Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6. . ? Em hãy nêu đại ý của văn bản ? 10’. 30’. ? H·y tr×nh bµy bè côc cña v¨n b¶n ? Chia nhãm th¶o luËn, HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ bæ sung b»ng b¶ng phô. TiÕt 26 Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiÕt ? Học sinh đọc câu đố của quan và lời gi¶i cña em bÐ. ? Câu đố này khó không ? Vì sao ? ? Câu trả lời của em bé có đúng kh«ng ? ? §Çu ãc th«ng minh, øng xö nh¹y bÐn cña em bÐ ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? (Câu đố của viên quan  cha lúng túng  cậu bé đố lại viên quan  đẩy thế bí vào người ra câu đố, gậy «ng ®Ëp l­ng «ng) ? Câu đố 2  Thử thách 2 đối với em là gì ? Có thể coi đó là một tình huèng ®­îc kh«ng ? V× sao ? ? Cách giải đố có gì giống và khác víi c©u 1. ? Sù th«ng minh cña em bÐ ®­îc biÓu hiÖn ë ®©y nh­ thÕ nµo ?. Gi¸o viªn: NguyÔn. vua. - §¹i thÇn : Quan lín. - V« hiÖu : Kh«ng cã t¸c dông, kÕt qu¶. - KiÕn cµng : KiÕn cã cµng to lín khác thường, kiến chúa. 2. §¹i ý : Ca ngîi trÝ th«ng minh cña em bÐ 3. Bè côc: a. Më truyÖn : Vua sai quan ®i kh¾p nơi tìm kiếm hiền tài giúp nước. b. Th©n truyÖn. - Em bé giải câu đố của quan. - Em bé giải câu đố của vua lần thứ nhÊt, thø 2. - Em bé giải câu đó của sứ giả nước ngoµi. * KÕt truyÖn. - Em bÐ trë thµnh Tr¹ng Nguyªn. 4. T×m hiÓu chi tiÕt: a. Câu đố một và lời giải - Đây là câu đố khó  vì ngay lập tức kh«ng thÓ tr¶ lêi chÝnh x¸c mét ®iÒu không ai để ý  cha em không trả lời ®­îc. - C©u tr¶ lêi cña em bÐ nh¹y bÐn, th«ng minh bÊt ngê ë chç, em kh«ng tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái, mµ ra mét câu đố khác cũng theo lối hỏi của tên quan. Tên quan từ chỗ đắc ý...  Kh«ng ngê bÞ em bÐ ph¶n c«ng l¹i bằng câu hỏi như thế  Em đã dïng ‘gËy «ng ®Ëp l­ng «ng ...--> chøng tá b¶n lÜnh nhanh, nh¹y cøng cỏi, không hề run sợ trước người lớn, quyÒn lùc. b. Câu đố và lời giải 2 - C©u hái khã  mét t×nh huèng r¾c rèi : 3 thóng g¹o nÕp + 3 con tr©u đực.  1 năm phải đẻ được 9 con nghé.  NÕu kh«ng hoµn thµnh c¶ lµng ph¶i chÞu téi.. Trường Trung học cơ sở Lâm Thao – lương Tài – Bắc Ninh Lop6.net. Phương Bắc. Tæ Khoa häc X· héi.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6.  (LÇn 2 : §¸p l¹i thö th¸ch cña vua đối với dân làng, tai vạ  Giải đố : Cách để trị vua nói ra sự vô lí, phi lí mà nhà vua đã đố  vua ph¶i phôc). Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. - Em bÐ nhËn ngay ra mÑo cña vua láu cá  nghĩ ngay được cách đối phã. - Câu đố không thể giải theo cách thông thường  phản đề  cần nhiÒu s¸ng t¹o  Tuy nhiªn em cã trước cả một năm để tìm câu trả lời : câu hỏi đã dồn vua vào thế bí. - Thó vÞ, hÊp dÉn bëi nh÷ng t×nh tiÕt. Em gi¶ vê khãc  Vua hái  Tr¶ lêi mét c¸ch ng©y ng«, ngí ngÈn, buéc vua ph¶i gi¶i thÝch. ChÝnh c©u gi¶i thích của vua đã tạo cái cớ để em bé hái vua ®­a vua vµo bÉy  Kh¼ng định việc làm đúng đắn của mình  Làm cho vua chỉ còn biết cười mà th¸n phôc. Lời lẽ của em bé thì đĩnh đạc, lễ phép, đúng mực. c. Câu đố 3 và lời giải Học sinh đọc câu đố 3 và trả lời. - Câu đố này hay, bất ngờ, lí thú ở Gi¶i : ? So với 2 cấu đố trên, câu đố 3 và lời chỗ : nó được đưa ra vào lúc 2 cha con ®ang ¨n c¬m, ph¶i tr¶ lêi ngay. gi¶i hay ë chç nµo ? (LÇn 3 : lµ mét thö th¸ch cña vua  Em bÐ tr¶ lêi vua b»ng mét c©u hái Cậu đã đố lại vua  vua, người khác như một lời thách thức nhà vua chứng kiến  người nghe ngạc nhiên  Vua cũng thừa hiểu cách giải th«ng minh cña em bÐ, cµng cñng cè v× bÊt ngê, gi¶n dÞ lêi gi¶i) niềm tin của mình  ban thưởng rất hËu. d. Câu đố 4 và lời giải Học sinh đọc đoạn cuối ? So với các câu đố trên, câu đố này - Khác về ý nghĩa chính trị, ngoại giao cña nã. Gi¶i ®­îc th× tù hµo. nh­ thÕ nµo ? Khã hay dÔ ? Kh«ng gi¶i ®­îc th× nhôc nh·, xÊu Cách giải của em có gì đặc biệt ? hổ, sĩ diện quốc gia bị tổn thương T¹i sao em bÐ l¹i gi¶i b»ng mét lo¹i nghiªm träng. đồng giao. - Câu đó oái oăm, cả triều đình không (Lần 4 : câu đố thử thách của sứ thần ai giải được  tài năng của em được nước ngoài  vua, quan, đại thần, đề cao. trạng... bó tay cậu vừa đùa nghịch - Với em bé câu đố này quá dễ dàng. vừa đáp  trí tuệ thông minh hơn Giống như một trò chơi, vừa chơi vừa người. Giải đó bằng kinh nghiệm đời đọc, vừa hát lên bài đồng dao lục bát sèng d©n gian) hån nhiªn, nhÝ nh¶nh, trÎ th¬. - Cứ làm theo lời bài đồng dao ấy, thì sÏ x©u ®­îc sîi chØ qua vá con èc Trường Trung học cơ sở Lâm Thao – lương Tài – Bắc Ninh Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6 05’. . Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. vßng vÌo, ngo»n ngoÌo. ? Qua bốn lần giải đố, trí thông minh 5. Tổng kết của em bé đã biểu hiển như thế nào ? a. Nội dung - TrÝ th«ng minh, s¸ng l¸ng h¬n người của em bé được thể hiện qua 4 lần giải đố. Mỗi một câu đố, mỗi một kiÓu, d¹ng nh­ nh÷ng t×nh huèng, o¸i oăm, rắc rối. Nhưng tất cả đều đã bị vượt qua bởi trí tuệ sắc sảo, tư duy nh¹y bÐn, mÉn tiÖp cña cËu bÐ. Em nhanh chãng nhËn ra b¶n chÊt cña vấn đề, tìm ngay ra cách giải hợp lí nhÊt. ? C¸ch biÓu hiÖn trong truyÖn cã g× b. NghÖ thuËt hÊp dÉn. - Mỗi câu đố có một cách giải không hoàn toàn trùng nhau, nhưng đều rất bất ngờ, thú vị, gây cho người đọc sự cảm phục sâu xa. Em bé là một đứa ®Çy b¶n lÜnh, øng xö nhanh nhÑn, khÐo lÐo, hån nhiªn, vÉn rÊt trÎ th¬. Râ rµng trÝ tuÖ d©n gian, nh©n c¸ch người lao động Việt Nam đã được kết tinh trong hình tượng cậu bé thông minh. ? H·y nªu nh÷ng ý nghÜa cña truyÖn c. ý nghÜa cæ tÝch em bÐ th«ng minh - Đề cao trí thông minh, đề cao kinh nghiệm đời sống. - ý nghĩa hài hước, mua vui * Học sinh đọc ghi nhớ SGK. C.Luyện tập(3’) Đọc thêm : ‘Lương Thế Vinh’ D.Cñng cè(1’) Yªu cÇu HS kÓ tãm t¾t l¹i c©u chuyÖn ? E.Hướng dẫn về nhà(1’) - Häc bµi vµ tËp kÓ tãm t¾t, lµm bµi tËp s¸ch BT - ChuÈn bÞ tiÕp bµi: C©y bót thÇn. Trường Trung học cơ sở Lâm Thao – lương Tài – Bắc Ninh Lop6.net. Tæ Khoa häc X· héi.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>