Giáo án môn Ngữ văn 6 - Kì I năm học 2009

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 1/8/09 Ngµy d¹y: 18/8/09. TuÇn 1. Bµi 1. TiÕt 1. Con rång ch¸u tiªn TruyÒn thuyÕt A. Mục tiêu cần đạt:. *Giúp học sinh: bước đầu nắm được định nghĩa truyền thuyết. - HiÓu ®­îc néi dung, ý nghÜa cña hai truyÒn thuyÕt " Con Rång ch¸u Tiªn " - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng, kì ảo của hai truyện. - KÓ ®­îc 2 truyÖn B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: soạn bài, đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến bài soạn, tranh minh hoạ. ®­îc cÊp - Học sinh: đọc bài và soạn bài, trả lời các câu hỏi ở cuối mỗi bài C. Tổ chức hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò (Gi¸o viªn t¹o kh«ng khÝ cho tiÕt häc ®Çu tiªn). * D¹y vµ häc bµi míi: TruyÒn thuyÕt lµ mét thÓ lo¹i tiªu biÓu, rÊt ph¸t triÓn ë ViÖt Nam, ®­îc nh©n d©n bao đời yêu thích. Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một truyện truyền thuyết tiêu biểu, mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng cũng như truyền thuyết Việt Nam nói chung. Néi dung, ý nghÜa cña truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn lµ g× ? §Ó thÓ hiÖn néi dung, ý nghĩa ấy truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc đáo nào? Vì sao nhân dân ta, qua bao đời, rất tự hào và yêu thích câu truyện này? tiết học hôm nay sẽ giúp trả lời những câu hái Êy. Hoạt động của Thầy và Trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Tìm hiểu thể loại GV: Gọi hs đọc chú thích * SGK , nêu câu hái ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo lµ truyÒn thuyÕt? H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn GV : Gi¶i thÝch thªm cho HS hiÓu râ vÒ TT, giíi thiÖu mét sè thÓ lo¹i kh¸c cña VHDG hs sÏ häc ë c¸c líp trªn ? H·y cho biÕt vµi nÐt vÒ VB Con rång, ch¸u tiªn ? H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn Hoạt động 2: HD đọc, kể, tìm hiểu từ khó GV: HD HS giọng đọc, kể rõ ràng, mạch l¹c, thÓ hiÖn râ lêi tho¹i cña c¸c nh©n vËt HS : Đọc theo yêu cầu, kể đảm bảo đầy đủ c¸c sù viÖc GV : Cho hs đọc thầm từ khó SGK và kiểm tra mét sè tõ quan träng H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn. I. Giíi thiÖu vÒ thÓ lo¹i - TT lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quả khứ thường có các yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo thể hiện tháI độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật đó - VB Con rång, ch¸u tiªn lµ chuyÖn më ®Çu cho chuçi TT vÒ c¸c Vua Hïng II. §äc, kÓ, t×m hiÓu tõ khã 1. §äc, kÓ. 2. Tõ khã. 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 3: HDHS tìm hiểu chi tiết VB GV: HDHS t×m hiÓu nguån gèc, h×nh d¸ng cña LLQ vµ ¢u C¬ ? H·y t×m trong VB nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn tích chất lớn lao đẹp đẽ về nguồn gốc và h×nh d¹ng cña LLQ? H/s : Trao đổi, ĐL trả lời, lớp nhận xét, gv kÕt luËn ? Nµng ¢u C¬ ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ nµo ? H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn GV Chốt : LLQ và Âu Cơ đều là thần gặp gì vµ kÕt duyªn cïng nhau.... ? Sau khi kết hôn họ đã có con với nhau, em thÊy viÖc sinh con cña ¢u C¬ cã g× l¹ ? H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn GV : Nêu vấn đề HS thảo luận nhóm ? Nguån gèc, h×nh d¸ng cña LLQ, ¢C còng nh­ viÖc sinh con cña hä nãi lªn ®iÒu g×?( YN cña c¸c chi tiÕt k× l¹) H/s: Thảo luận nhóm, đại diện trình bày, líp nx, gv kÕt luËn TiÓu kÕt: Họ đều là thần Giải thích sự kỳ vĩ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc của dân tộc ta ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo lµ §ång bµo? Häc sinh kh¸ giái tr¶ lêi §ång bµo: Cïng chung mét bäc GV chuyÓn ý Nh÷ng chi tiÕt l¹, hoang ®­êng nh­ng thi vÞ và giàu ý nghĩa : Mọi người VN ta đều sinh ra trong cïng mét c¸i bäc trøng cña cha LLQ vµ mÑ ¢u C¬ (DT ta thuéc nßi gièng tiên rồng). Và cuộc hôn nhân đó có bền v÷ng kh«ng ?... Hoạt động 4: Tìm hiểu YN của chi tiết LLQ vµ ¢u C¬ chia tay – chia con GV: Nêu vấn đề cho HS thảo luận ? T¹i sao LLQ vµ ¢u C¬ ph¶i chia tay? Điều đó thể hiện mong ước gì của nhân d©n? H/s: Thảo luận nhóm, đại diện trình bày, líp nx, gv kÕt luËn. III. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. LLQ vµ ¢u C¬ kÕt h«n a) L¹c Long Qu©n - Con thần biển, nòi rồng quen sống ở dưới nước. - Sức khỏe vô địch, thường giúp dân diệt trừ yªu qu¸i, d¹y d©n lµm ¨n b) ¢u C¬ - Con g¸i thÇn N«ng, thuéc dßng tiªn, sèng trªn c¹n - Xinh đẹp, thường dạy dân phong tục, lễ nghi  Hä gÆp nhau vµ kÕt h«n sinh ra mét bäc trøng në 100 con trai. 2) LLQ vµ ¢u C¬ chia tay – chia con. - §iÒu kiÖn sèng kh«ng thuËn lîi + LLQ quen sống dưới nước + ¢u C¬ ë trªn c¹n Mơ ước của ND là: Mở rộng đất nước, cai quản các phương. Giải thích truyền thống ®oµn kÕt DT cña nh©n d©n ta. 3) Phong tục, tập quán của người Việt cổ GV: Cho HS đọc đoạn cuối - Ngußn gèc Vua Hïng(VÞ Vua ®Çu tiªn)? §o¹n cuèi cho ta biÕt ®­îc them ®iÒu g× Tôc nèi ng«i vÒ DT VN buæi s¬ khai? - Nhà nước Văn Lang - Đóng đô ở Phong 2 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H/s: Th¶o luËn nhãm bµn, §Ltr×nh bµy, líp nx, gv kÕt luËn Hoạt động 5: Tìm hiểu YN của các chi tiết k× ¶o ? Hãy xác định các chi tiết kỳ ảo? H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn ? Nêu YN các chi tiết đó ? H/s: Thảo luận nhóm bàn, độc lập trình bày, líp nx, gv kÕt luËn. Ch©u( Phó Thä) 4) YN cña chi tiÕt kú ¶o. - T« ®Ëm tÝnh lín lao, kú vÜcña c¸c nh©n vËt - ThÇn kú hãa, thiªng liªng hãa nguån gèc cña d©n técVNTù hµo, t«n kÝnh, tin yªu tæ tiªn m×nh  Cã ý thøc b¶o vÖ d©n téc, b¶o vÖ tæ quèc - T¨ng tÝnh hÊp dÉn cña truyÖn ? Tõ bµi häc trªn em h·y rót ra YN cña c©u 5) YN cña truyÖn chuyÖn? - Gi¶i thÝch nguån gèc DT H/s : §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn - TruyÒn thèng ®oµn kÕt cña d©n téc ta GV : Gọi HS đọc Ghi nhớ * Ghi nhí (sgk) Hoạt động 6: HDHS luyện tập III. LuyÖn tËp Tổ chức cho HS sắm vai đoạn 2 người nói lêi chia tay nhau H/s: Thảo luận nhóm, đại diện trình bày, líp nx, gv kÕt luËn D. Hướng dẫn học bài ở nhà. - §äc, tãm t¾t, kÓ l¹i c©u chuyÖn b»ng lêi v¨n cña m×nh - Häc thuéc ghi nhí SGK - ChuÈn bÞ bµi míi: B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy Ngày soạn: 1/8/09 Ngày dạy: 18/8/09 TiÕt 2. B¸nh ch­ng, b¸nh GiÇy (Hướng dẫn học thêm) A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: Bước đầu nắm được định nghĩa truyền thuyết - HiÓu ®­îc néi dung, ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt " B¸nh ch­ng, b¸nh giµy " - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng, kì ảo của hai truyện. - KÓ ®­îc 2 truyÖn B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:. - Gi¸o viªn : §äc s¸ch gi¸o khoa ng÷ v¨n 6, s¸ch gi¸o viªn ng÷ v¨n 6, s¸ch tham kh¶o cã liên quan đến bài. Tranh minh hoạ . - Häc sinh: §äc, chuÈn bÞ bµi ë nhµ. C. Tổ chức các hoạt động dạy và học. * Bµi cò : 1) ThÕ nµo lµ truyÖn truyÒn thuyÕt ? 2) Kể các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo trong truyện “Con Rồng cháu Tiên” Và cho biết em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, v× sao ? * D¹y vµ häc bµi míi: 3 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giíi thiÖu bµi: TruyÒn thuyÕt B¸nh tr­ng, b¸nh giÇy lµ truyÒn thuyÕt gi¶i thÝch phong tục làm bánh trưng, bánh giầy trong ngày tết, đề cao sự thờ kính trời, đất và tổ tiên của nhân dân, đồng thời ca ngợi tài năng, phẩm chất của cha ông ta trong việc tìm tòi, xây dựng nền văn hóa đậm đà màu sắc, phong vị dân tộc. Hoạt động 1: Tổ chức đọc, kể, giải thích từ khã GV: Yêu cầu HS đọc chậm rãi, rõ ràng, chú ý giọng nói của Vua Hùng đĩnh đạc, chắc kháe. Giäng cña ThÇn th× ©m vang, xa v¾ng. H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn ? H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn theo lêi v¨n cña m×nh ? H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn GV : Yêu cầu HS đọc thầm từ khó trong chú thích * SGK, sau đó kiểm tra lại vài từ bất kỳ H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu VB GV: Yêu cầu HS đọc đoạn 1 từ đầu  lễ Tiên Vương ? Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn c¶nh nh­ thÕ nµo? Tiªu chuÈn vµ h×nh thøc ra sao? H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn GV : Gi¶i thÝch * Thêi PK Vua chóa cã tôc truyÒn ng«i cho con trưởng, nhưng đối với Vua Hùng thì yêu cÇu c¸c con ai biÕt ®­îc lßng Vua, trÝ Vua...Ko gièng víi c¸ch nèi ng«i th«ng thường.... HS đọc đoạn: “ Các Lan Tiên Vương” ? Các anh của Lang Liêu đã làm gì? Em có nhËn xÐt g× vÒ c¸ch chuÈn bÞ cña hä? H/s: Thảo luận nhóm bàn, độc lập trình bày, líp nx, gv kÕt luËn GV: Nêu vấn đề cho hs thảo luận nhóm ? Thái độ của Lang Liêu như thế nào trước câu đố của Vua cha? ? T¹i sao c¸c Lang kh¸c còng lµ con vua mµ ThÇn chØ gióp cã m×nh Lang Liªu? ? Trong Khi lµm b¸nh Lang Liªu cã s¸ng t¹o Ko? S¸ng t¹o nh­ thÕ nµo? H/s: Thảo luận nhóm, đại diện trình bày, lớp nx, gv kÕt luËn. I. Tìm hiểu chung 1. §äc, kÓ. 2. Tõ khã (sgk) II. T×m hiÓu chi tiÕt VB 1. Vua Hùng chọn người nói ngôi - Hoàn cảnh: Vua đã già, thiên hạ thái bình, nhiều con đông. - Tiªu chuÈn: Nèi trÝ Vua, kh«ng nhÊt thiÕt phải là con trưởng. - H×nh thøc: Thi d©ng lÔ vËt trong ngµy lÔ Tiên Vương. 2. Cuéc thi tµi d©ng lÔ vËt a) C¸c lang - Lµm cç hËu, sang träng, vËt ngon, quý hiếm  Suy nghĩ thông thường, hạn hẹp thiên về hưởng thụ (Tưởng rằng ai cũng gièng m×nh) b) Lang Liªu - Må c«i mÑ, thËt thµ, lµ con Vua mµ nghÌo, sèng gÇn gòi víi nh©n d©n  ThiÖt thßi nhÊt - ThÇn chØ gîi ý vÒ nguyªn liÖu chÝnh lµ g¹o nÕp vµ g¹o tÎ  Lang Liªu tù nghÜ vµ lµm ra 2 lo¹i b¸nh rÊt cã ý nghÜa chµng là người thông minh, khéo tay, yêu lao động 3) KÕt qu¶ cuè thi tµi + B¸nh cña Lang Liªu võa l¹ võa cã YN. Học sinh đọc đoạn còn lại ? KÕt qu¶ cuéc thi tµi nh­ thÕ nµo? H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn 4. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? V× sao Vua Hïng l¹i b¸nh cña Lang Liªu mµ Ko ph¶i cña c¸c Lang kh¸c? H/s: Thảo luận nhóm bàn, độc lập trình bày, líp nx, gv kÕt luËn (Cç cña c¸c Lang kh¸c tuy quý hiÕm ng­ng Ko ph¶i c¸c Lang tù tay lµm) ? Lang Liªu ®­îc chän nèi ng«i Vua cã xứng đáng Ko? Vì sao? H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn Hoạt động 3: HDHS Tổng kết ? Qua ph©n tÝch c©u chuyÖn trªn em h·y nªu YN cña truyÖn? H/s: §L tr¶ lêi, líp nhËn xÐt, gv kÕt luËn. thùc tÕ  Quý träng nghÒ n«ng, yªu L§  Được chọn để lễ trời đất  Hiểu được ý Vua, cã thÓ nèi trÝ Vua nªn ®­îc truyÒn ngôi là xứng đáng. III. Tổng kết - Giải thích : sự ra đời của 2 loại bánh, và tôc lµm b¸nh ch­ng,b¸nh giÇy ngµy tÕt cña DT ta - §Ò cao L§, nghÒ n«ng Hoạt động 4: HDHS Luyện tập IV. LuyÖn tËp ? Tai sao ngày nay chung ta thường làm Bài tập 1: bánh chưng, bánh giầy vào ngày tết? Tục lệ - TT thống văn hóa tốt đẹp của DT cần lưu nµo cã nªn g×n gi÷ vµ ph¸t huy Ko? V× sao? gi÷ vµ ph¸t huy H/s: Thảo luận nhóm, đại diện trình bày, lớp nx, gv kÕt luËn D. hướng dãn học bài ở nhà. - §äc vµ kÓ l¹i truyÖn - HiÓu néi dung YN cña truyÖn - ChuÈn bÞ bµi míi: Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ TV Ngµy so¹n:11/8/09 Ngµy d¹y: 21/8/09 TiÕt 3. Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng viÖt A. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh hiểu thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo từ tiếng Việt cụ thể là: - Kh¸i niÖm vÒ tõ - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ (tiÕng) - Các kiểu cấu tạo từ (từ đơn, từ phức, từ ghép, từ láy) B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß. - Gi¸o viªn chuÈn bÞ b¶ng phô cã ghi vÝ dô  h×nh thµnh kh¸i niÖm - Học sinh : đọc, chuẩn bị bài ở nhà C. Tổ chức các Hoạt động dạy và học. * KiÓm tra bµi cò *D¹y vµ häc bµi míi I. Kh¸i niÖm vÒ tõ : Hoạt động 1 :Hướng dẫn tìm hiểu *VÝ dô : ThÇn/d¹y/d©n/c¸ch/trång trät/ch¨n kh¸i niÖm vÒ tõ GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô . nu«i/vµ/c¸ch/ ¨n ë. ? C©u trªn cã bao nhiªu tiÕng vµ bao - Cã 12 tiÕng nhiªu tõ ? - 9 tõ (®­îc ph©n c¸ch = dÊu g¹ch chÐo) 5 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? TiÕng lµ g× ? ? Tiếng được dùng để làm gì ? ? Tõ lµ g× ?. - TiÕng lµ ©m thanh ph¸t ra. Mçi tiÕng lµ mét ©m tiÕt.  Tiếng là đơn vị cấu tạo nên từ - Tõ lµ tiÕng, lµ nh÷ng tiÕng kÕt hîp l¹i nh­ng mang ý nghÜa  Từ là đơn vị nhỏ nhất dùng để đặt câu - Khi 1 tiếng dùng để tạo câu, tiếng ấy trở thµnh tõ. * Ghi nhí : Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt c©u. II. C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ: *VÝdô: Từ/đấy/nước/ta/chăm/nghề/trồngtrọt/chănnuôi/ vµ/ cã/tôc/ngµy/TÕt/lµm/b¸nh/ch­ng/ b¸nh giÇy.. ? Từ được dùng để làm gì ? ? Khi nµo 1 tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn Gi¸o viªn cho HS rót ra ghi nhí thø nhÊt vÒ tõ Hoạt động 2 :Hướng dẫn HS tìm hiểu c¸c kiÓu cÊu t¹o tõ Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi b¶ng ph©n lo¹i tõ ? H·y ®iÒn c¸c tõ trong c©u trªn vµo b¶ng ph©n lo¹i? Yêu cầu học sinh cần điền được như - Từ đơn : từ, đấy, nước, ta, chăm, nghề, và, sau : tôc, cã, ngµy, tÕt, lµm - Tõ l¸y : trång trät - Tõ ghÐp : ch¨n nu«i, b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. ? Dùa vµo b¶ng ph©n lo¹i, em h·y cho biÕt : - Từ chỉ gồm 1 tiếng là từ đơn - Tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng lµ tõ phøc +? Từ đơn khác từ phức như thế nào ?  Từ ghép và từ phức giống nhau về cách cấu +? Cấu tạo của từ láy và từ ghép có gì tạo : đều là từ phức gồm 2 hoặc nhiều tiếng tạo gièng vµ kh¸c nhau ? thµnh. HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv * Kh¸c nhau: nh©n xÐt, kÕt luËn - Tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng VD : nhµ cöa, quÇn ¸o cã nghÜa víi nhau ®­îc gäi lµ tõ ghÐp VD : nhÔ nh¹i, lªnh khªnh, vÊt va vÊt - Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng vưởng. ®­îc gäi lµ tõ l¸y. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ cña tiÕng ViÖt lµ tiÕng ? §¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ lµ g× ? Gi¸o viªn kÕt luËn nh÷ng kh¸i niÖm c¬ * Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa bản cần nhớ - HS đọc ghi nhớ Sgk Hoạt động 3 :Hướng dẫn học sinh III. LuyÖn tËp LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : HS lµm bµi tËp theo3 nhãm. C¸c a) C¸c tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ nhóm cử đại diện lên trình bày kết ghép. qu¶, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt b) Từ đồng nghĩa với nguồn gốc, cội nguồn, GV kÕt luËn . gèc g¸c c) Tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc cËu, mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi tËp2 : - Theo giíi tÝnh (nam, n÷) : «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî - Theo bậc (bậc trên, bậc dưới): bác cháu, chị 7 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> em, d× ch¸u Bµi tËp 3 : - Cách chế biến : bánh rán, bánh nướng, bánh hÊp, b¸nh nhóng - ChÊt liÖu lµm b¸nh : b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh ®Ëu xanh. - TÝnh chÊt cña b¸nh : b¸nh gèi, b¸nh quÊn thõng, b¸nh tai voi... Bµi tËp 4 : - Miêu tả tiếng khóc của người - Những từ láy cũng có tác dụng mô tả đó : nức në, sôt sïi, r­ng røc Bµi tËp 5 :C¸c tõ l¸y - Tả tiếng cười : khúc khích, sằng sặc - T¶ tiÕng nãi : khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo... - T¶ d¸ng ®iÖu D. Hướng dẫn học bài. - N¾m ch¾c kiÕn thøc bµi häc - Học bài và soạn trước bài : Giao tiếp, VB và phương thức biểu đạt Ngày soạn: 11/8/09 Ngµy d¹y: 22/8/09 TiÕt 4.. Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt A. Mục tiêu cần đạt :. Gióp häc sinh n¾m v÷ng : a) Mục đích của giao tiếp trong đời sống con người, trong xã hội b) Kh¸i niÖm v¨n b¶n : c) 6 kiểu văn bản – 6 phương thức biểu đạt cơ bản trong giao tiếp ngôn ngữ của con người. - Rèn kỹ năng nhận biết đúng các kiểu văn bản đã học B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:. GV : B¶ng phô C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :. * KiÓm tra bµi cò * D¹y vµ häc bµi míi - Giới thiệu bài : Giới thiệu chương trình và phương pháp học tập phần tập làm văn lớp 6 theo hướng kết hợp chặt chẽ với phần TV và phần VH, giảm lí thuyết, tăng thực hành, luyện tËp, gi¶i c¸c bµi tËp.. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hoạt động 1 :Hướng dẫn tìm hiểu Khái niệm v¨n b¶n ? Trong đời sống khi có 1 tư tưởng tình cảm, nguyện vọng mà cần biểu đạt cho mọi người hay ai đó biết, em làm thế nào ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn - Em sÏ nãi hay viÕt  cã thÓ nãi 1 tiÕng, 1 c©u, hay nhiÒu c©u VD : T«i thÝch vui Chao «i, buån ? Khi muốn biểu đạt tư tưởng, tình cảm nguyện vọng ấy 1 cách đầy đủ, trọn vẹn cho người khác hiểu, thì em phải làm như thế nµo ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn - Ph¶i nãi cã ®Çu cã ®u«i  cã m¹ch l¹c, lý lÏ  t¹o lËp v¨n b¶n Em đọc câu ca dao : Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai ? Câu ca dao trên sáng tác ra để làm gì ? - Nªu ra 1 lêi khuyªn ? Nó muốn nói lên vấn đề gì (chủ đề gì) - Chủ đề : giữ chí cho bền ? Hai c©u 6 vµ 8 liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo (vÒ luËt th¬ vµ vÒ ý) ? - C©u 2 lµm râ thªm : gi÷ chÝ cho bÒn lµ không dao động khi người khác thay đổi chí hướng. Chí là : chí hướng, hoài bão, lý tưởng. VÇn lµ yÕu tè liªn kÕt c©u sau lµm râ ý cho câu trước. ? Theo em như vậy đã biểu đạt trọn vẹn 1 ý chưa ? Câu cách đó đã có thể coi là 1 văn bản ch­a  C©u ca dao lµ mét v¨n b¶n ? Gi¸o viªn hái : VËy theo em v¨n b¶n lµ g× HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËt ? Lời phát biểu của cô hiệu trưởng trong lễ khai gi¶ng n¨m häc cã ph¶i lµ 1 v¨n b¶n kh«ng ? v× sao ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn - Là văn bản vì là chuỗi lời nói có chủ đề : nªu thµnh tÝch n¨m qua, nªu nhiÖm vô n¨m. I. Văn bản và mục đích giao tiếp 1. Ph©n tÝch vÝ dô :. * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt cã chủ đề thống nhất được liên kết mạch lạc nhằm đạt mục đích giao tiếp. 9 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> häc míi, kªu gäi, cæ vò gi¸o viªn häc sinh hoµn thµnh tèt nhiÖm vô n¨m häc  ®©y lµ v¨n b¶n nãi. ? Bức thư em viết cho bạn bè, người thân có ph¶i lµ 1 v¨n b¶n kh«ng? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn  Văn bản viết, có thể thức, chủ đề ? §¬n xin häc, bµi th¬, truyÖn cæ tÝch, thiÕp mêi.... cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, GV : NhËn xÐt, kÕt luËn  Đều là văn bản vì chúng có mục đích, yêu cầu, thông tin và có thể thức nhất định. ? Qua ph©n tÝch vÝ dô em rót ra kÕt luËn g× vềvăn bản và mục đích giao tiếp của văn b¶n ? - HS độc lập trả lời – HS khác nhận xét, bổ sung. - GV kÕt luËn. - Yêu cầu HS đọc ghi nhớ : SGK Nh÷ng v¨n b¶n cã c¸c kiÓu lo¹i g× ? §­îc ph©n lo¹i trªn c¬ së nµo  phÇn 2.. Hoạt động 2 :Hướng dẫn tìm hiểu các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản ? Căn cứ vào đâu để phân loại các kiểu văn b¶n GV treo b¶ng phô cã kÎ c¸c kiÓu v¨n b¶n øng với các phương thức biểu đạt (như SGK ) cho HS quan s¸t HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nh©n xÐt, kÕt luËn Kiểu văn bản, phương thức biểu đạt Tù sù Miªu t¶ BiÓu c¶m NghÞ luËn ThuyÕt minh Hµnh chÝnh, c«ng vô. 2. Bµi häc : * Giao tiếp là hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. Nó đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, không thể thiếu. Không có giao tiếp thì con người không thể hiểu, trao đổi với nhau bất cứ điều gì. Ngôn từ là phương tiện quan trọng nhất để thực hiện giao tiếp  đó lµ giao tiÕp ng«n tõ. * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt cã chủ đề thống nhất, được liên kết mạch lạc nhằm mục đích giao tiếp - V¨n b¶n cã thÓ dµi, ng¾n, thËm chÝ chØ 1 c©u, nhiÒu c©u... cã thÓ viÕt ra hoÆc ®­îc nãi lªn. - V¨n b¶n ph¶i thÓ hiÖn Ýt nhÊt 1 ý (chñ đề nào đó). - C¸c tõ ng÷ trong v¨n b¶n ph¶i g¾n kÕt víi nhau chÆt chÏ, m¹ch l¹c II. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản * C¨n cø ph©n lo¹i - Theo mục đích giao tiếp : (để làm gì) * Các kiểu văn bản, phương thức biểu đạt : Có 6 kiểu văn bản tương ứng với 6 phương thức biểu đạt, 6 mục đích giao tiÕp kh¸c nhau: Mục đích giao tiếp KÓ diÔn biÕn sù viÖc Tả trạng thái sự vật, con người Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc Nêu ý kiến, đánh giá, bàn luận Giới thiệu, đặc điểm, tính chất, vấn đề.. ThÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm. Häc sinh lµm bµi tËp t×nh huèng : ë s¸ch gi¸o * Bµi tËp t×nh huèng: khoa a) V¨n b¶n : hµnh chÝnh – c«ng vô : §¬n tõ b) Văn bản : thuyết minh, hoặc tường 10 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> thuËt kÓ chuyÖn c) V¨n b¶n miªu t¶ d) V¨n b¶n thuyÕt minh e) V¨n b¶n biÓu c¶m Học sinh nhắc lại nội dung cần đạt của tiết g) Văn bản nghị luận häc ë phÇn ghi nhí * Ghi nhí : SGK HS đọc to ghi nhớ Hoạt động III :Hướng dẫn luyện tập III. LuyÖn tËp: 5 ®o¹n v¨n, th¬ trong s¸ch gi¸o khoa thuéc Bµi tËp 1 : các phương thức biểu đạt nào ? Vì sao? a) Tự sự : kể chuyện, vì có người, có viÖc, cã diÔn biÕn sù viÖc b) Miªu t¶ v× t¶ c¶nh thiªn nhiªn : §ªm tr¨ng trªn s«ng c) NghÞ luËn v× thÓ hiÖn t×nh c¶m, tù tin, tù hµo cña c« g¸i. e) Thuyết minh vì giới thiệu hướng quay Bài tập 2 : Truyền thuyết ‘Con Rồng cháu quả địa cầu. Tiªn’ thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ?, v× sao Bµi tËp 2 :TruyÒn thuyÕt Con Rång ch¸u Tiªn lµ: Văn bản tự sự, kể việc, kể về người, lời nói hành động của họ theo 1 diễn biến nhất định. .D. Hướng dẫn học bài. - Häc thuéc bµi - Bµi tËp : §o¹n v¨n ‘b¸nh h×nh......... chøng d¸m’ thuéc kiÓu v¨n b¶n g× ? T¹i sao ? Ngµy so¹n:15/8/09 Ngµy d¹y: 25/8/09. TuÇn 2 TiÕt 5 - 6. Bµi 2 Th¸nh Giãng <TruyÒn thuyÕt>. A. Mục tiêu cần đạt :. - Häc sinh n¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng. KÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy - Häc sinh n¾m v÷ng môc ghi nhí s¸ch gi¸o khoa trang 23 - TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt ë kh¸i niÖm. Danh tõ chung, danh tõ riªng víi ph©n m«n tËp lµm v¨n ë kh¸i niÖm kiÓu bµi v¨n tù sù. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß :. Tranh minh hoạ , đọc các tài liệu có liên quan đến bài dạy * §å dïng, thiÕt bÞ cho bµi : 11 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> S­u tÇm tranh, bµi th¬, ®o¹n th¬ vÒ Th¸nh Giãng C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò : 1) KÓ l¹i truyÒn thuyÕt ‘B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy’ 2) Qua truyÒn thuyÕt Êy, d©n ta m¬ ­íc nh÷ng ®iÒu g× ? 3) C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu * D¹y vµ häc bµi míi Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản xuyên suốt lịch sử văn hóa Việt Nam nãi chung, v¨n hãa d©n gian nãi riªng. TruyÒn thuyÕt ‘Th¸nh Giãng’ lµ mét trong những truyện cổ hay nhất, đẹp nhất, bài ca chiến thắng ngoại xâm hào hùng nhất của nhân d©n ViÖt Nam x­a Hoạt động 1 :Hướng dẫn đọc, kể, tóm tắt I) Đọc hiểu từ ngữ, bố cục 1. §äc gi¶i thÝch tõ khã - Giáo viên nêu rõ yêu cầu đọc - Kể kỹ đoạn Gióng đánh giặc - Học sinh đọc theo 4 đoạn - Giáo viên nhận xét cách đọc - Giọng đọc, lời kể hồi hộp. Gióng ra đời - Đọc dõng dạc, đĩnh đạc, trang nghiêm ở ®o¹n Giãng tr¶ lêi sø gi¶ - Cả làng nuôi Gióng: đọc giọng hào hứng phÊn khëi - Gióng đánh giặc đọc với giọng khẩn trương, mạnh mẽ, nhanh, gấp §o¹n cuèi: giäng nhÑ nhµng, thanh th¶n, xa vêi, huyÒn tho¹i Học sinh đọc chú thích 2) Chó thÝch : cÇn chó ý thªm - Tôc truyÒn : phæ biÕn truyÒn miÖng trong d©n gian. §©y lµ 1 trong nh÷ng tõ ng÷ thường mở đầu các truyện dân gian. - T©u : B¸o c¸o, nãi víi vua - Tục gọi là : thường gọi là ? M¹ch kÓ chuyÖn cã thÓ ng¾t lµm mÊy 3) Bè côc : 4 ®o¹n ®o¹n nhá ? ý chÝnh cña mçi ®o¹n ? a. Sự ra đời kỳ lạ của Gióng Häc sinh tù ph©n ®o¹n, ph¸t biÓu b. Giãng gÆp xø gi¶, c¶ lµng nu«i Giãng. ? Nhân vật trung tâm của truyền thuyết c. Gióng cùng nhân dân chiến đấu và chiến nµy lµ ai ? V× sao th¾ng giÆc ¢n * Nh©n vËt trung t©m lµ Giãng tõ cËu bÐ d. Giãng bay vÒ trêi lµng Giãng kú l¹ trë thµnh Th¸nh Giãng. Đây là hiện tượng nhân vật được xây dựng bằng nhiều chi tiết tưởng tượng, kỳ ả, tạo 12 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> nên vẻ đẹp hấp dẫn đối với trẻ thơ. HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn Hoạt động 2 :Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết truyÖn ? Em hãy giới thiệu sơ lược về nguồn gốc ra đời của Thánh Gióng HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c chi tiÕt giíi thiệu nguồn gốc ra đời của Gióng HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn ? C©u nãi ®Çu tiªn cña Giãng lµ c©u hái nµo ? Víi ai ? Trong hoµn c¶nh nµo ? ý nghĩa của câu nói đó ? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn ND : lúc bình thường thì âm thầm, lặng lẽ. Nhưng khi nước nhà gặp cơn nguy biến, họ sẵn sàng tham gia cứu nước đầu tiªn... - C©u nãi ®Çu tiªn víi sø gi¶ lµ lêi yªu cầu cứu nước, là niềm tin sẽ chiến thắng giặc ngoại xâm. Giọng nói đĩnh đạc, đàng hoàng, cứng cỏi lạ thường. Chi tiết kỳ lạ, nhưng hàm chứa 1 sự thật rằng ở 1 đất nước luôn bị giặc ngoại xâm đe dọa thì nhu cầu đánh giặc cũng luôn thường trực từ tuổi trẻ thơ, đáp ứng lời kêu gọi của tổ quèc ? V× sao Giãng lín nh­ thæi ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn ? Chi tiÕt : Giãng ¨n bao nhiªu còng không no, áo vừa mặc xong đã chật có ý nghÜa g× ? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn Gi¸o viªn : Ngµy nay ë héi Giãng nh©n d©n vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng  h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa Gi¸o viªn nãi nhanh vÒ chi tiÕt Giãng vươn vai thành tráng sỹ.GV cho HS xem tranh và kể lại đoạn Gióng đánh giặc. ? NhËn xÐt c¸ch kÓ, t¶ cña d©n gian ?. II. Ph ân t ích * Hình tượng nhân vật Thánh Gióng 1. Nguồn gốc ra đời - Bà mẹ dẫm lên vềt chân to, lạ ngoài đồng vµ thô thai- Ba n¨m Giãng kh«ng biÕt nãi, cười, đặt đâu nằm đó  kú l¹. 2. C©u nãi ®Çu tiªn - Gióng nhờ mẹ ra gọi sứ giả vào để nói chuyÖn  ca ngợi ý thức đánh giặc, cứu nước trong hình tượng Gióng  Gióng là hình ảnh nhân dân  tạo ra khả năng hành động khác thường thần kỳ.. 3. Cả làng, cả nước nuôi nấng, giúp đỡ Giãng chuÈn bÞ ra trËn - Gióng ăn khỏe, bao nhiêu cũng không đủ - Cái vươn vai kỳ diệu của Gióng. Lớn bổng dËy gÊp tr¨m ngµn lÇn, chøng tá nhiÒu ®iÒu : + Søc sèng m·nh liÖt, kú diÖu cña d©n téc ta mçi khi gÆp khã kh¨n + Søc m¹nh dòng sü cña Giãng ®­îc nu«i dưỡng từ những cái bình thường, giản dị + §ã còng lµ søc m¹nh cña t×nh ®oµn kÕt, tương thân tương ái của các tầng lớp nhân d©n mçi khi tæ quèc bÞ ®e däa.  ChØ cã nh©n vËt cña truyÒn thuyÕt thÇn thoại mới có sự tưởng tượng kỳ diệu như 14 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ? Chi tiÕt roi s¾t g·y, Giãng lËp tøc nhæ tõng bôi tre, vung lªn thay gËy quËt tói bôi vµo giÆc cã ý nghÜa g× ? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn  Chi tiÕt nµy rÊt cã ý nghÜa : Giãng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí vua ban mµ cßn b»ng c¶ vò khÝ tù t¹o bªn ®­êng. Trên đất nước này, cây tre đằng ngà, ngän tÇm v«ng còng cã thÓ thµnh vò khÝ đánh giặc - C¶nh giÆc thua th¶m h¹i - Cả nước mừng vui, chào đón chiến th¾ng. vËy. 4. Gióng cùng toàn dân chiến đấu và chiến th¾ng giÆc ngo¹i x©m Đoạn kể, tả cảnh Gióng đánh giặc thật hào hứng. Gióng đã cùng dân đánh giặc, chủ động tìm giặc mà đánh - C¸ch kÓ, t¶ cña d©n gian thËt gän gµng, râ rµng, nhanh gän mµ cuèn hót.. 5. KÕt truyÖn GV treo tranh HS nhìn tranh kể phần kết Gióng bay lên trời từ đỉnh Sóc Sơn cña truyÖn? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn ? Cách kể truyện như vậy có dụng ý gì ? - Ra đời phi thường  ra đi cũng phi thường Tại sao tác giả lại không để Gióng về kinh đô nhận tước phong của vua hoặc chí ít còng vÒ quª chµo mÑ giµ ®ang mái m¾t chê mong ? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn - Chứng tỏ Gióng đánh giặc là tự nguyện kh«ng gîn chót c«ng danh. Giãng lµ con của thần thì nhất định phải về trời....  nh©n d©n yªu mÕn, tr©n träng muèn gi÷ mãi hình ảnh người anh hùng,  Gióng trë vÒ câi v« biªn bÊt tö. H×nh ¶nh : Cói ®Çu tõ biÖt mÑ Bay khuÊt gi÷a m©y hång (Huy CËn) đẹp như một giấc mơ ?Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh * ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng - Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của Giãng? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập người anh hùng đánh giặc giữ nước - Là người anh hùng mang trong mình sức GV : NhËn xÐt, kÕt luËn mạnh của cả cộng đồng ở buổi đầu dựng nước. Sức mạnh của tổ tiên thần thánh, của tập thể cộng đồng, của thiên nhiên văn hóa, kü thuËt. - Có hình tượng Thánh Gióng mới nói được 15 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Hoạt động 3 :Hướng dẫn tổng kết và luyÖn tËp ? Nh÷ng dÊu tÝch lÞch sö nµo cßn sãt l¹i đến nay, chứng tỏ câu chuyện trên không hoµn toµn lµ 100% truyÒn thuyÕt ? Bµi häc g× ®­îc rót ra tõ truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn. Học sinh đọc phần ghi nhớ ? Theo em chi tiết nào trong truyện để lại trong tâm trí em những ấn tượng sâu đậm nhÊt ? V× sao ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn. lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc ta trong cuộc đấu tranh chèng ngo¹i x©m III. Tæng kÕt, luyÖn tËp 1. ý nghÜa lÞch sö - Hùng Vương phong Gióng là phủ đổng thiên vương. - Tre đằng ngà vàng óng, đầm, hồ... ở ngoại thµnh Hµ Néi, Sãc S¬n... lµng Ch¸y 2. Bµi häc : - Th¸nh Giãng lµ thiªn anh hïng ca thÇn thoại đẹp đẽ, hào hùng, ca ngợi tình yêu nước, bất khuất chiến đấu chống giặc ngoại xâm vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam thời cổ đại. - Người anh hùng làng Phù Đổng – Thánh Gióng – là 1 biểu tượng tuyệt đẹp của con người Việt Nam trong chiến đấu và chiến thắng, không màng đến danh lợi, đẹp như mét giÊc m¬ hång - §Ó th¾ng giÆc ngo¹i x©m cÇn cã tinh thÇn ®oµn kÕt, chung søc, chung lßng, lín m¹nh vượt bậc, chiến đấu, hy sinh... Dựng nước và giữ nước  2 nhiệm vụ thường trực. 3. Ghi nhí : Sgk. D Hướng dẫn học ở nhà. - ý nghÜa cña phong trµo ‘Héi kháe Phï §æng’? - Soạn bài : Từ mượn Ngµy so¹n:15/8/09 Ngµy d¹y: 28/8/09 TiÕt 7 :. Từ mượn. A. Mục tiêu cần đạt. 1. Häc sinh hiÓu râ : - Thế nào là từ mượn ? - Các hình thức mượn từ ? 2. Luyện kỹ năng sử dụng từ mượn trong nói, viết B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß GV : B¶ng phô ,tra tõ ®iÓn H¸n ViÖt. HS : chuÈn bÞ bµi ë nhµ C. Tổ chức các hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò Tõ lµ g× ? CÊu t¹o cña tõ nh­ thÕ nµo ? cho vÝ dô minh ho¹ ? * D¹y vµ häc bµi míi 16 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Hoạt động 1 :Tìm hiểu mục I : Từ thuần Việt và từ mượn, nhận biết từ mượn trong câu ? GV treo b¶ng phô :Trong c©u ‘Chó bÐ vïng dậy, vươn vai một cái, bỗng biến thành một tráng sỹ mình cao muôn trượng’ Có những từ H¸n ViÖt nµo ? ? §Æt c©u nµy trong v¨n b¶n Th¸nh Giãng, h·y giải thích nghĩa của 2 từ đó ? HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung Giáo viên chốt : 2 từ mượn được dùng ở đây rÊt phï hîp t¹o nªn s¾c th¸i trang träng cho c©u v¨n ? H·y t×m nh÷ng tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè sỹ đứng sau : ? C¸c em cã hay xem phim truyÖn d· sö cña Trung Quèc kh«ng ? Có gặp các từ trượng, tráng sỹ trong lời thuyết minh hay lời đối thoại của các nhân vật kh«ng ? ? Vậy 2 từ ấy là từ mượn của tiếng nước nào ? HS : Độc lập lần lượt trình bày, lớp bổ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn. I) Từ thuần Việt và từ mượn 1. VÝ dô 1 : Các từ Hán Việt: trượng ,tráng sỹ * Trượng : đơn vị đo độ dài bằng 10 thước TQ cổ (0,33m), ở đây hiểu là rất cao * Tráng sỹ : người có sức lực cường tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín. Tráng : khỏe mạnh, to lớn, cường tráng Sỹ : người trí thức thời xưa và những người được tôn trọng nói chung. - HiÖp sü, thi sü, dòng sü, chiÕn sü, b¸c sü, chÝ sü, nghÖ sü...  Từ mượn tiếng Trung Quốc cổ, được đọc theo cách phát âm của người Việt nªn gäi lµ tõ H¸n ViÖt. ? Xác định các từ Hán Việt trong 2 câu thơ sau : Lèi x­a xe ngùa hån thu th¶o Nền cũ lâu đài bóng tịch dương HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña c¸c tõ *. VÝ dô 2 : Sø gi¶, ti vi, xµ phßng, giang s¬n, trong nhãm tõ ë vÝ dô 2 ? V× sao l¹i cã nh÷ng c¸ch viÕt kh¸c nhau nh­ in – t¬ - nÐt - Cã tõ ®­îc viÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt : Ti vËy? vi, xµ phßng - Có từ phải gạch ngang để nối các tiÕng : Ra-di-«, in-t¬-nÐt  Các từ mượn đã được Việt hóa cao thì viÕt gièng nh­ tõ thuÇn ViÖt ? Những từ mượn trên có cách viết khác nhau  Các từ mượn chưa được Việt hóa cao Êy cã nguån gèc tõ ng«n ng÷ nµo ? khi viÕt ph¶i cã g¹ch nèi gi÷a c¸c tiÕng HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung * Nguån gèc tõ ng«n ng÷ Ên - ¢u GV chốt lại vấn đề TiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, Nga... * Nguån gèc tõ tiÕng Trung Quèc cæ – VËy theo em : H¸n cæ ? Từ mượn là gì ? VD : sø gi¶, giang s¬n, gan, buåm, ®iÖn ? Bộ phận quan trọng nhất trong vốn từ mượn * Kết luận : Từ mượn có 2 nguồn chính 17 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Tiếng Việt có nguồn gốc của nước nào ? ? Ngoài ra còn có nguồn gốc từ các tiếng nước nµo ? ? Các từ mượn tiếng ấn - Âu có mấy cách viÕt ? Cho vÝ dô ? HS dựa vào ghi nhớ độc lập để trả lời. lµ tiÕng H¸n, tiÕng Ên - ¢u - Từ mượn tiếng ấn - Âu có 2 cách viết kh¸c nhau. 2. Ghi nhí : (SGK). Hoạt động 2 :Tìm hiểu mục II : Xác định II. Nguyên tắc mượn từ nguyên tắc mượn từ - Mượn từ là 1 cách làm giàu Tiếng Việt GV treo bảng phụ :Học sinh đọc đoạn trích ý - Lạm dụng việc mượn từ sẽ làm cho kiÕn cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh TiÕng ViÖt kÐm trong s¸ng ? Mặt tích cực của việc mượn từ là gì ? - Nhiều biểu hiện lạm dụng tiếng nước ? Mặt tiêu cực của việc lạm dụng từ mượn từ là ngoài, có khi còn viết sai rất ngớ ngẩn g× ? * Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa ? Liªn hÖ thùc tÕ HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung Gi¸o viªn chèt : - Khi cÇn thiÕt TiÕng ViÖt ch­a cã hoÆc khã dịch thì phải mượn - Khi Tiếng Việt đã có từ thì không nên mượn tïy tiÖn Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập HS lµm bµi tËp theo nhãm Bµi tËp 1 : a) Mượn tiếng Hán : vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sính lễ b) Mượn tiếng Hán : Gia nhân c) Mượn tiếng Anh : Pốp, Mai – cơn – Giắc – Xơn, in-tơ-nét Bµi tËp2 : a) Khán giả : khán = xem, giả = người  người xem Thính giả : thính = nghe, giả = người  người nghe Độc giả : Độc = đọc, giả = người  người đọc b) YÕu ®iÓm : yÕu = quan träng, ®iÓm = chç Yếu lược : yếu = quan trọng, lược = tóm tắt Yếu nhân : yếu = quan trọng, nhân = người Bµi tËp 3 : a) Tên gọi các đơn vị đo lường : Mét, lý, ki-lô-mét b) Tên gọi các bộ phận xe đạp : Ghi-đông, gác-đờ-bu, pê-đan c) Tên gọi một số đồ vật : Ra-®i-«, u-«-l«ng, sa-l«ng Bµi tËp 4 : a) Các từ mượn : phôn, fan, nốc ao b) Có thể dùng trong hoàn cảnh gián tiếp với bạn bè, người thân, viết tin đăng báo Kh«ng thÓ dïng trong nghi thøc giao tiÕp trang träng nh­ héi nghÞ... D.Hướng dẫn học ở nhà. Bµi tËp 5 : 18 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> a) Theo s¸ch gi¸o khoa b) Luyện viết đúng các phụ âm l/n ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù Ngµy so¹n:15/8/09 Ngµy d¹y: 29/8/09 TiÕt 8. T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù A. Mục tiêu cần đạt. 1. Giáo viên giúp học sinh nắm vững thế nào là văn bản tự sự ? Vai trò của phương thức biểu đạt này trong cuộc sống, trong giao tiếp 2. Nhận diện văn bản tự sự trong các văn bản đã, đang, sắp học, bước đầu tập viết, tập nói kiÓu v¨n b¶n tù sù. B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:. §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò ? Như thế nào là phương thức biểu đạt ? Có mấy loại phương thức biểu đạt ? Cho ví dụ ? * D¹y vµ häc bµi míi Giíi thiÖu bµi : - Ai cã thÓ gi¶i nghÜa ®­îc kh¸i niÖm v¨n tù sù lµ g× ? - Văn tự sự khác gì với văn miêu tả ? Trong những tình huống nào người ta phải dùng đến v¨n tù sù Hoạt động 1 Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự ? §äc vµ nghe truyÖn truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng em hiÓu ®­îc nh÷ng ®iÒu g× ? Học sinh đọc mục (2) sách giáo khoa, giáo viên gợi ý hướng dẫn học sinh trả lời. HS liÖt kª chuçi chi tiÕt trong truyÖn Th¸nh Gióng,từ chi tiết mở đầu đến chi tiết kết thúc.Qua đó cho biết truyện thể hiện nội dung chñ yÕu g×? Em hiÓu thÕ nµo lµ chuçi sù viÖc trong v¨n tù sù ? * Lµ kÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch cã ®Çu cã ®u«i. Việc gì xảy ra trước, thường là nguyên nhân dẫn đến việc xảy ra sau nên có vai trò giải thÝch cho viÖc sau. * Khi kÓ l¹i 1 sù viÖc ph¶i kÓ c¸c chi tiÕt nhá hơn tạo ra sự việc đó Em hãy kể lại sự việc Gióng ra đời ntn ? Theo em cã thÓ bá bít chi tiÕt nµo cã ®­îc kh«ng? HS : Trao đổi nhóm bàn, trình bày độc lập GV : NhËn xÐt, kÕt luËn 19 Lop6.net. I. ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự * V¨n b¶n : Th¸nh Giãng - TruyÖn lµ 1 v¨n b¶n tù sù, kÓ vÒ Th¸nh Gióng, thời vua Hùng thứ 6 đã đứng lên đánh đuổi giặc Ân.... Truyện cao ngợi công đức của vị anh hùng làng Gióng vì có công đánh đuổi giặc xâm lược mà không màng đến danh lợi..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> * C¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc diÔn ra theo tr×nh tù : - Sự ra đời của Gióng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm đánh giặc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi - Thánh Gióng vươn vai thành tráng sỹ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt đi đánh giÆc. - Thánh Gióng đánh tan giặc - Th¸nh Giãng lªn nói, cëi bá ¸o gi¸p s¾t bay vÒ trêi. - Vua lập đền thờ phong danh hiệu - Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng -> Truyện thể hiện chủ đề đánh giặc giữ nước của người Việt cổ ... * Kh«ng thÓ bá ®­îc v× nÕu bá c©u chuyÖn sÏ rêi r¹c, khã hiÓu ? Ngoµi truyÖn trong v¨n häc chóng ta cßn hay nghe nh÷ng c©u chuyÖn nh­ thÕ nµo ? HS: §L tr¶ lêi, líp bæ sung GV: NhËn xÐt, kÕt luËn. *TruyÖn + TruyÖn v¨n häc + chuyện đời thưòng + chuyÖn sinh ho¹t * KÕt luËn (ghi nhí) ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tù sù ? - Tù sù lµ c¸ch kÓ chuyÖn, kÓ viÖc, kÓ vÒ ? Đặc điểm của phương thức tự sự là gì ? con người (nhân vật). Câu chuyện bao ? ý nghÜa cña tù sù ? gåm nh÷ng chuçi sù viÖc nèi tiÕp nhau Học sinh đọc ghi nhớ sách giáo khoa để đi đến kết thúc. - Tự sự giúp người đọc, người nghe hiểu rõ sự việc, con người, hiểu rõ vấn đề, từ đó bày tỏ thái độ khen, chê - Tù sù rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng, trong giao tiếp, trong văn chương. Hoạt động 2 :Hướng dẫn luyện tập trên lớp II. LuyÖn tËp Học sinh đọc mẩu chuyện ‘Ông già và thần Bài tập 1 : chÕt’ tr¶ lêi c©u hái theo SGK * Phương thức tự sự trong truyện kể theo tr×nh tù thêi gian, sù viÖc nèi tiÕp nhau, kÕt thóc bÊt ngê, ng«i kÓ thø 3 * ý nghÜa c©u chuyÖn : - Ca ngîi trÝ th«ng minh, biÕn b¸o linh ho¹t cña «ng giµ - CÇu ®­îc ­íc thÊy - Thể hiện tư tưởng yêu thương cuộc sèng, dï kiÖt søc th× sèng còng h¬n chÕt. Học sinh đọc 2 lần bài thơ Bµi tËp 2 : ? Bµi th¬ nµy cã ph¶i lµ tù sù kh«ng ? - §ã chÝnh lµ bµi th¬ tù sù v× tuy diÔn V× sao ? đạt bằng thơ 5 tiếng nhưng bài thơ đã kể KÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo con rñ nhau bÉy l¹i 1 c©u chuyÖn cã ®Çu cã cuèi, cã nh©n 20 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> chuột, nhưng mèo thèm quá đã chui vào bẫy vật, chi tiết, diễn biến sự việc nhằm mục ¨n tranh phÇn chuét vµ ngñ ë trong bÉy. đích chế giễu tính tham ăn của mèo đã ? KÓ miÖng c©u chuyÖn trªn khiÕn mÌo tù m×nh sa bÉy cña chÝnh Yªu cÇu t«n träng m¹ch kÓ trong bµi th¬ m×nh - KÓ chuyÖn : + Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng thơm treo lơ lửng trong bÉy s¾t + Cả bé, cả mèo đều nghĩ bọn chuột sẽ v× tham ¨n mµ m¾c bÉy ngay + §ªm M©y n»m m¬ thÊy c¶nh chuét bÞ sËp bÉy ®Çy lång. Chóng chÝ cha chÝ chãe, khãc lãc, cÇu xin tha m¹ng + S¸ng h«m sau, ai ngê khi xuèng bÕp xem bÐ M©y ch¼ng thÊy chuét, còng chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng mÌo ta ®ang cuén trßn ng¸y kh× khß... Ch¾c mÌo ta ®ang m¬ Bµi tËp 3 : - Cả 2 văn bản đều có nội dung tự sự với nghÜa kÓ chuyÖn kÓ viÖc - Tù sù ë ®©y cã vai trß giíi thiÖu, thường thuật, kể chuyện thời sự hay lịch sö D.Hướng dẫn làm bài tập ở nhà. Bµi 4 : Gîi ý : c¸c ý c¬ b¶n cña chuyÖn khi kÓ kh«ng thÓ thiÕu lµ : - Vua Hïng lµ con trai cña L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ - Long Quân và Âu Cơ lấy nhau đẻ ra bọc trăm trứng (vua Hùng là con trưởng) - Người Việt tự hào mình là con Rồng cháu Tiên Bài 5 : Nên kể tóm tắt về thành tích của bạn Minh : về học tập, đạo đức, sức khỏe, ý thức, tËp thÓ * DÆn dß : Häc sinh thuéc lßng ghi nhí vµ so¹n bµi 3 Ngµy so¹n:26/8/09 Ngµy d¹y: 01/9/09. TuÇn 3. Bµi 3. TiÕt 9. S¬n tinh, thñy tinh <TruyÒn thuyÕt > A. Mục tiêu cần đạt. - HiÓu ®­îc néi dung, ý nghÜa, 1 sè yÕu tè nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn S¬n Tinh, Thñy Tinh. KÓ l¹i ®­îc c©u chuyÖn - Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh phản ánh hiện tượng lũ lụt và thể hiện ước mong của con người Việt cổ muốn giải thích và chế ngự thiên tai. Truyền thuyết dân gian không chỉ 21 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> thần thoại hóa, cổ tích hóa lịch sử, mà cũng thường hoang đường hóa hiện tượng khách quan, hiện tượng tự nhiên - Rèn kỹ năng vận dụng liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo để tập kể chuyện sáng tạo theo cốt truyÖn d©n gian B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh :. - Giáo viên : đọc các tài liệu có liên quan đến bài, Tranh minh hoạ - Học sinh : đọc, soạn bài C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò C©u hái 1 : KÓ s¸ng t¹o truyÖn ‘Th¸nh Giãng’. NhËn xÐt kÕt chuyÖn C©u hái 2 : Giíi thiÖu vÒ bøc tranh minh häa ë s¸ch gi¸o khoa (3 – 4 c©u) * D¹y vµ häc bµi míi - Giíi thiÖu bµi :GV treo tranh : ? Bøc tranh ph¶n ¸nh ®iÒu g×? Hàng năm, nhân dân Việt Nam chúng ta phải đối mặt với mùa mưa bão lũ lụt, lũ lụt như là thủy – hỏa đạo tặc hung dữ, khủng khiếp. Để tồn tại, chúng ta phải tìm mọi cách sống, chiến đấu, chiến thắng giặc nước. Cuộc chiến đấu trường kỳ, gian chuân ấy đã được thần thoại hóa trong truyền thuyết "Sơn tinh, Thñy tinh" "Nói cao s«ng h·y cßn dµi Năm năm báo oán, đời đời đánh ghen" I.T×m I hiÓu chung v¨n b¶n 1. §äc - §äc chËm r·i ë ®o¹n ®Çu, nhanh gÊp ë ®o¹n sau §o¹n cuèi kÓ chËm, b×nh tÜnh 2. Gi¶i thÝch mét sè tõ khã : - Cồn : dải đất (cát) nổi lên giữa sông hoặc bờ biÓn - V¸n : m©m - Nẹp : Cặp (hai, đôi) ? TruyÖn cã bè côc nh­ thÕ nµo ? 3. Bè côc truyÖn Néi dung mçi ®o¹n lµ g× ? a) Më truyÖn HS : Độc lập trình bày, lớp bổ sung, gv Hùng vương thứ 18 kén rể nhËn xÐt b) Th©n truyÖn - Vua Hïng ra ®iÒu kiÖn kÐn rÓ - Sơn Tinh, Thủy Tinh cầu hôn : Sơn Tinh đến trước được vợ. Thủy Tinh đến sau đành về kh«ng, næi giËn, quyÕt g©y chiÕn tr¶ hên - TrËn quyÕt chiÕn gi÷a 2 thÇn c) KÕt truyÖn Cuéc chiÕn vÉn tiÕp tôc hµng n¨m ? Truyện được gắn với thời đại nào * Truyện được gắn với thời đại các vua Hùng trong lÞch sö ViÖt Nam HS : §éc lËp tr×nh bµy, líp bæ sung, gv nhËn xÐt Hoạt động 1 :Hướng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n Giáo viên tổ chức đọc, kể sáng tạo theo vai nh©n vËt Giáo viên nhận xét cách đọc, kể. 22 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>