Giáo án Ngữ văn 9 kì 1 - Trường THCS Thanh Khê

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê Ngµy 16 th¸ng 08 n¨m 2009.. TuÇn 1 TiÕt 1- 2:. V¨n b¶n: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh.. lª anh trµ. A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại thanh cao và giản dị. - Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Giáo viên hướng dẫn học sinh sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và nơi làm viÖc cña B¸c trong khu«n viªn Chñ TÞch Phñ.... - Đọc sách : Bác Hồ , Con người - phong cách. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. * Giíi thiÖu bµi míi: - Cho học sinh xem ảnh Bác Hồ đọc báo trong vườn Chủ Tịch Phủ. - Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà con là danh nhân văn ho¸ thÕ giíi . Bëi vËy , phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong cách sống và làm việc của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn - một con người của nền văn hoá tương lai. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong cách Hồ Chí Minh là gì? Đoạn trích dưới đây phần nào sẽ trả lời cho câu hỏi ấy. Hoạt động của học sinh dưới sự Kết quả các hoạt động. Nội dung kiến thức hướng dẫn của giáo viên . cần đạt. Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc và tìm I. Tìm hiểu chung: hiÓu chung vÒ v¨n b¶n. - Giáo viên hướng dẫn cách đọc. 1. §äc :giäng chËm r·i, b×nh tÜnh, khóc triÕt. - Giáo viên đọc đoạn 1,2 học sinh đọc tiÕp : - Giáo viên nhận xét cách đọc. 2. Phương thức biểu đạt:Thuyết minh - Giáo viên kiểm tra một vài từ khó ở 3. Thể loại: văn bản nhật dung thuộc chủ đề chó thÝch. : sù héi nhËp víi thÕ giíi vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc 4. Bè côc cña v¨n b¶n: 3 ®o¹n ? Em hãy xác định thể loại của văn - Đoạn 1: Từ đầu.........rất hiện đại: Quá b¶n? tr×nh h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. ? Theo em v¨n b¶n trªn cã thÓ chia - §o¹n 2:TiÕp.........h¹ t¾m ao : Nh÷ng vÎ thành mấy đoạn? Nội dung của từng đẹp cụ thể của phong cách sống và làm việc ®o¹n? cña B¸c. -Đoạn 3: Còn lại: Bình luận và khẳng định ý nghÜa cña phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh .. .. ThiÕt kÕ –KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2009 - 2010.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Hoạt động 2: Hướng dẫn Đọc –Hiểu văn bản Học sinh đọc đoạn 1. ? Đoạn văn đã khái quát vốn tri thức v¨n ho¸ cña B¸c Hå nh­ thÕ nµo? ? Bằng con đường nào Người có được vèn tri th­c v¨n ho¸ Êy?. ? §iÒu k× l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×? V× sao cã thÓ nãi nh­ vËy Giáo viên: Sự đôc đáo, kì lạ nhất trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ s­ kÕt hîp hµi hoµ nh÷ng phong c¸ch rÊt kh¸c nhau, thèng nhÊt trong mét con người Hồ Chí Minh đó là truyền thống và hiên đại, Phương Đông và Phương Tây , xưa và nay, dân tộc và quốc tế , vĩ đại và bình dị....Một sự kết hîp thèng nhÊt vµ hµi hoµ bËc nhÊt trong lịch sử, dân tộc từ xưa đến nay.. Trường THCS Thanh Khê . II Đọc –Hiểu văn bản 1. Con ®­êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - Vèn trÝ thøc v¨n ho¸ cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh rÊt s©u réng ( Ýt cã vÞ l·nh tô nµo l¹i am hiÓu vÒ c¸c d©n téc, nh©n d©n thÕ giíi , v¨n ho¸ thÕ gi¬Ý s©u s¾c nh­ B¸c.) - Nhờ Bác đã dày công học tập , rèn luyện không ngừng suốt cuộc đời hoạt động cách m¹ng ®Çy gian tru©n. + §i nhiÒu n¬i , tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n hoá từ Phương Đông đến Phương Tây, khăp c¸c Ch©u lôc ¸, ¢u,Phi ,Mü.. + Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng nước ngoµi,...-> §ã lµ c«ng cô giao tiÕp quan trọng bậc nhất để tìm hiểu và giao lưu với c¸c d©n téc trªn thÕ giíi . + Qua công việc, lao động mà học hỏi ...đến møc kh¸ uyªn th©m. + Häc trong mäi n¬i, mäi lóc. + Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay, phê phán nh÷ng h¹n chÕ tiªu cùc. => Những ảnh hưởng quốc tế sâu đậm đã nhµo nÆn víi c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc ë Người để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, bình dị ,rất Phương Đông, rất Viêt Nam nhưng cũng rất mới và rất hiện đại.. 2. Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh Học sinh đọc đoạn 2 thÓ hiÖn trong phong c¸ch sèng vµ lam viÖc của Người. ? Lèi sèng rÊt b×nh dÞ, rÊt ViÖt Nam, - Cã lèi sèng v« cïng gi¶n dÞ: rất Phương Đông của Bác Hồ được + Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ.... biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? + Trang phôc hÕt søc gi¶n dÞ.... + Ăn uống đạm bạc ? Vì sao có thể nói lối sông của Bác Hồ - Cách sống giản dị đạm bạc nhưng vô cùng 2. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. lµ sù kÕt hîp gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao? thanh cao, sang träng + §©y kh«ng ph¶i la lèi sèng kh¾c khæ cña những con người tự vui trong cảnh nghèo Giáo viên đọc các câu thơ của Tố Hữu khó. + §©y còng kh«ng ph¶i c¸ch tù thÇn th¸nh ca ngîi vÒ B¸c: hoá, tự làm cho khác đời , hơn đời. "Mong....lèi mßn" + §©y lµ lèi sèng cã v¨n ho¸ -> m«t quan niệm thẩm mỹ , cái đẹp là sự giản dị tự nhiªn. Giáo viên phân tích câu: "Thu...tăm => Nét đẹp của lối sống rất Việt Nam ao" để thấy vẻ đẹp của cuộc sống gắn trong phong cách Hồ Chí Minh ( gợi cách với thú quê đạm bạc thanh cao. sèng cña c¸c vÞ hiÒn triÕt x­a ) Học sinh đọc đoạn 3 3. ý nghÜa phong c¸ch Hå ChÝ Minh ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng nÐt - Gièng : c¸c vÞ danh nho: kh«ng tù thÇn đẹp phong cách Hồ Chí Minh . thánh hoá, tự làm khác cho đời, lập dị, mà là ? Từ đó rút ra ý nghĩa cao đẹp của một cách di dưỡng tinh thần , một quan niệm phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ g×? thÈm mü vÒ lÏ sèng. - Khác : Đây là một lối sống của một người cộng sản lão thành, một vị Chủ Tịch Nước, linh hån d©n téc trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Mü, x©y dùng chñ nghÜa x· héi. III. Tæng kÕt : Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết và 1. Nghệ thuật : luyÖn tËp. - KÕt hîp gi÷a kÓ chuyÖn, ph©n tÝch, b×nh ? Để làm nổi bật những vẻ đẹp và phẩm luận chÊt cao quý cña phong c¸ch Hå ChÝ - Chän läc chi tiÕt tiªu biªñ. Minh , người viết đã dùng nhưng biện - So sánh các bậc danh nho xưa. ph¸p nghÖ thuËt nµo? - §èi lËp gi­· c¸c phÈm chÊt.... - DÉn chøng th¬ cæ , dïng tõ H¸nViÖt. ? VËy qua bµi häc em thÊy ®­îc 2. Ghi nhí : SGK những vẻ đẹp gì trong phong cách của Hå ChÝ Minh ? Hoạt động IV: Hướng dẫn học ở nhà. - Häc sinh th¶o luËn c¸c t×nh huèng, biÓu hiÖn cña lèi sèng cã v¨n ho¸ (thuéc chủ đề hội nhập và giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc) - So¹n bµi "§Êu tranh cho mét thÕ giíi v× hoµ b×nh".. 3. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. Ngµy17 th¸ng 8 n¨m2008. TiÕt 3 -. TiÕng ViÖt: các phương châm hội thoại.. A. Mục tiêu cần đạt. - Củng cố kiến thức đã học về hội thoại lớp 8. - Nắm được các phương châm hội thoại học ở lớp 9. - Biết vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp xã hội. B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß. - Giáo viên đọc, soạn bài, bảng phụ. - Giáo viên đọc các tài liệu liên quan đến bài dạy. - Học sinh đọc trước bài ở nhà. C. Tiến trình tổ chức các hoat động dạy học. * Giíi thiÖu bµi: - Gi¸o viªn gîi cho häc sinh nhí l¹i kh¸i niÖm " héi tho¹i" - Hội thoại nghĩa là nói chuyện với nhau. nói đến hội thoại là nói đến giao tiếp. Tôc ng÷ cã c©u "¡n kh«ng .......nªn lêi " nh»m chª nh÷ng kÎ kh«ng biÕt ¨n nãi trong giao tiếp . Văn minh ứng xử là một nét đẹp của nhân cách văn hoá . "Học ăn .....học më" lµ nh­ng c¸ch häc mµ ai còng cÇn häc , cÇn biÕt. -Trong giao tiếp có những quy định tuy không nói ra thành lời nhưng những người tham gia giao tiếp cần tuân thủ nếu không giao tiếp sẽ không thành . Những quy định đó thể hiện qua các phương châm hội thoại (về lượng, về chất, quan hệ, cách thøc, lÞch sù....) * Bµi míi: Hoạt động I : Hình thành khái niệm I. Phương châm về lượng. phương châm về lượng. * VÝ dô1: Giáo viên cho học sinh đọc đoạn hội tho¹i vµ tr¶ lêi c©u hái ë sgk ( t8). ? B¬i nghÜa lµ g× ( di chuyÓn trong nước hoặc trên mặt nước bằng cử động cña c¬ thÓ). ? VËy An hái "häc b¬i ë ®©u" mµ Ba - C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng mang néi trả lời " ở dưới nước" thì câu trả lời có dung mà An cần biết. đáp ứng điều mà An muốn biết không? - Điều mà An cần biết là một địa điểm ? CÇn tr¶ lêi nh­ thÕ nµo? cụ thể nào đó như ở bể bơi thành phố , s«ng , hå ,biÓn. 4 . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. ? C©u nãi trong giao tiÕp bao giê còng cần truyền tải một nội dung nào đó. Vậy câu trả lời của An là hiện tượng không bình thường trong giao tiếp. ? Từ đó có thể rút ra bài học gì về giao -> Khi nói , câu nói phải có nội dung tiÕp? đúng với yêu cầu của giao tiếp, không nªn nãi Ýt h¬n nh÷ng g× mµ giao tiÕp đòi hỏi. ? Yªu cÇu häc sinh kÓ l¹i chuyÖn " Lợn cưới áo mới" - Truyện này gây cười vì các nhân vật ? Vì sao truyện này lại gây cười? nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? LÏ ra hä ph¶i hái vµ tr¶ lêi nh­ thÕ - LÏ ra chØ hái : nào để người nghe biết được điều cần + Bác có thấy con lợn nào chạy qua ®©y kh«ng? hái vµ cÇn tr¶ lêi ? + N·y giê t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶. ? Qua c©u chuyÖn nµy theo em cÇn ->Trong giao tiÕp kh«ng nªn nãi nhiÒu ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g× khi giao tiÕp ? h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. ? Khi giao tiÕp ta cÇn chó ý ®iÒu g×? *Ghi nhí : SGK : Khi giao tiÕp cÇn Học sinh đọc to ghi nhớ 1, Giáo viên chú ý : kÕt luËn. + Nãi cho cã néi dung. + Nội dung lời nói phải đáp ứng đúng yªu cÇu cña cuéc giao tiÕp ( kh«ng Gi¸o viªn liªn hÖ víi th­c tÕ : Cã thÓ xem bµi tËp lµm v¨n lµ mét v¨n thõa , kh«ng thiÕu) bản hội thoại giữa học sinh và giáo => Đó là phương châm về lượng. viên....Vì không đọc kĩ đề bài, nắm đúng yêu cầu của đề nên nhiều em bị phª lµ lan man , thõa ý , thiÕu ý........... -> Đó là khuyết điẻm phương châm về lượng. Hoạt động II : Hình thành phương ch©m kh¸i niÖm vÒ chÊt. Giáo viên cho học sinh đóng diễn lại II. Phương châm về chất. c©u chuyÖn : "Qu¶ bÝ khæng lå" ? Truyện cười này phê phán điều gì? * Ví dụ: "Quả bí khổng lồ" ?Nh­ vËy trong giao tiÕp cã ®iÒu g× cÇn tr¸nh? - Phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c. -> Trong giao tiÕp kh«ng nªn nãi ? Nếu không biết chắc tuần sau lớp sẽ những điều mà mình không tin là đúng kh«ng c¾m tr¹i th× em cã th«ng b¸o sù thËt. điều đó với các bạn không? 6. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn Kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em nãi víi gi¸o viªn : B¹n Êy nghØ häc v× èm kh«ng? Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc: Khi giao tiếp phải : nói đúng sự thật , không nên nghĩ một đằng , nói một nÎo, nãi thÕ nµy lµm thÕ kh¸c; §õng nãi nh÷ng ®iÒu g× mµ m×nh tin lµ không đúng hay không có bằng chứng xác thực. Nói đúng sự thật là phương ch©m vÒ chÊt trong héi tho¹i. Giáo viên kết luận phương châm về chÊt. ? KÓ tªn nh÷ng c©u chuyÖn thµnh ng÷ , tôc ng÷ , tõ ng÷ chØ c¸ch nãi liªn quan tới phương châm hội thoại về chất.. Trường THCS Thanh Khê. -> §õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.. * Ghi nhớ : SGK : Học sinh đọc to ghi nhí. - TruyÖn : Con r¾n vu«ng ; §i m©y vÒ giã.... - Nãi cã s¸ch m¸ch cã chøng,nãi nh¨ng nãi cuéi, nãi tr¹ng, nãi dèi....... Hoạt động III: Hướng dẫn luyện tập . Bµi tËp 1: Gi¸o viªn trên bảng phụ. Häc sinh lªn ch÷a. a, "Trâu....ở nhà " -> thừa cụm từ : "nuôi ở nhà". Vì từ "gia súc" đã hàm chứa nghÜa lµ thó nu«i trong nhµ. b , " én .......... có hai cánh " -> thừa "hai cánh " vì tất cả các loài chim đều có hai c¸nh . Bµi tËp 2: Häc sinh lµm theo ba nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ trªn phiêu học tập Nhóm 1: a, Nãi cã c¨n cø ch¾c ch¾n lµ nãi cã s¸ch , m¸ch cã chøng. b, Nói sai sự thật một cách cố ý, nhằm che dấu điều gì đó là nói dối. Nhãm 2: c, Nãi mét c¸ch hó ho¹ , kh«ng cã c¨n cø lµ nãi mß. d, Nãi nh¶m nhÝ , vu v¬ lµ nãi nh¨ng nãi cuéi. Nhãm 3: Nãi kho¸c l¸c........ lµ nãi tr¹ng . Các từ ngữ này đều chỉ cách nói tuân thủ hoặc vi phạm phương châm hội thoại vÒ chÊt. Bài tập 3: Học sinh đọc và làm bài tập Với câu “Rồi có nuôi được không" , người nói đã không tuân thủ phương châm về lượng . Bµi tËp 4: a, C¸c tõ ng÷: nh­ t«i ®­îc biÕt, t«i tin r»ng, nÕu kh«ng lÇm th×, t«i nghe nãi, theo tôi nghĩ , hình như là....-> sử dụng trong trường hợp người nói có ý thức tôn trọng 7. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. phương châm về chất .....người nói tin rằng những điều mình nói là đúng, muốn đưa ra bằng chứng thuyết phục người nghe. b, Các từ ngữ : như tôi đã trình bày , như mọi người đều biết .....-> Sử dụng trong trường hợp người nói có ý thức tôn trọng phương châm về lượng, nghĩa là không nhắc lại những điều đã được trình bày. Hoạt động IV: Hướng dẫn học ở nhà. - Nắm được thế nào là phương châm về lượng, phương châm về chất trong hội tho¹i . - Lµm bµi tËp 5. - ¤n tËp l¹i v¨n b¶n thuyÕt minh. - Đọc kĩ văn bản " Hạ Long - Đá và Nước". Trả lời câu hỏi ở SGK trang 12. Ngµy 18 th¸ng8 n¨m2008. TiÕt 4 -. TËp lµm v¨n: sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh .. A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh làm cho văn bản thuyết minh sinh động hấp dẫn. - BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Giáo viên đọc bài , soạn bài , đọc các tài liệu có liên quan đến bài giảng. - B¶ng phô. -PhiÕu häc tËp - Häc sinh chuÈn bÞ bµi ( môc I ) ë nhµ . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: *Giíi thiÖu bµi: - ở chương trình ngữ văn 8 các em đã được học , bước đầu tạo lập văn bản thuyết minh . ë líp 9 c¸c em tiÕp tôc ®­îc häc kiÓu v¨n b¶n nµy víi mét sè yªu cÇu cao h¬n nh­ sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g× vµ cô thÓ nh­ thÕ nµo bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. *Bµi míi: Hoạt động I: Ôn tập lại kiến thức về I. văn bản thuyết minh. kiÓu v¶n b¶n thuyÕt minh. - Lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi ? V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×? lĩnh vực đời sống nhằm củng cố tri thức khách quan về đặc điểm , tính chất , nguyên nhân,.... của các hiện tượng và sù vËt trong tù nhiªn , x· héi. ? §Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¶n b¶n thuyÕt - §Æc ®iÓm : Cñng cè tri thøc kh¸ch minh lµ g× ? quan về những sự vật , hiện tượng. 8. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. ? Các phương pháp thuyết minh thường - Phương pháp : Định nghĩa , phân loại , dùng đã học là gì? nªu vÝ dô , liÖt kª, sè liÖu . so s¸nh. Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu , häc sinh kh¸c nhËn xÐt . Gi¸o viªn kÕt luËn. Hoạt động II: Hướng dẫn tìm hiểu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh Cho 2 hoặc 3 học sinh đọc diễn cảm v¨n b¶n ë SGK . ? Bài văn thuyết minh vấn đề gì? ? Văn bản ấy có cung cấp vấn đề tri thức đối tượng không? Đặc điểm ấy có dễ dàng thuyết minh bằng cách đo đếm, liÖt kª kh«ng? ? Vấn đề " Sự kì lạ của Hạ Long vô tận" ®­îc t¸c gi¶ thuyÕt minh b»ng c¸ch nµo?. ? Theo em nếu như chỉ dùng phương pháp liệt kê ( Hạ Long có nhiều nước , nhiều đảo , hang động lạ lùng) thì đã nªu ®­îc sù k× l¹ cña H¹ Long ch­a? ? VËy t¸c gi¶ hiÓu sù "k× l¹" nµy lµ g×? Gạch dưới câu văn nêu khái quát sự kì diÖu cña H¹ Long? Câu: "Chính Nước.....có tâm hồn". II. Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. * Văn bản : “Hạ Long - Đá và nước”. - Bài văn thuyết minh (đối tượng ) : Sự k× l¹ cña H¹ Long. -> Đối tượng thuyết minh rất trừu tượng, người viết ngoài việc thuyết minh về đối tượng còn phải truyền được cảm xúc và sự thích thú tới người đọc. - Sù k× l¹ cña H¹ Long thÓ hiÖn : + Miêu tả sinh động : " Chính nước.... cã t©m hån ". + Giải thích vai trò của nước : Nước tạo nªn sù di chuyÓn , di chuyÓn theo mäi c¸ch. + Nªu lªn triÕt lý : Trªn thÕ gian nµy chẳng có gì là vô tri cả cho đến cả Đá.. - Sự kì lạ : Đá - Nước Hạ Long đem đến cho du khách cảm giác thú vị : du kh¸ch cã thÓ th¶ cho thuyÒn næi tr«i, hoÆc bu«ng theo dßng, hoÆc trÌo nhÑ, hoặc lướt nhanh, lúc nhanh , lúc dừng. Trong lóc d¹o ch¬i, du kh¸ch cã c¶m giác hình thù các đảo đang biến đổi ,kết hợp với ánh sáng, góc nhìn,...các đảo đá H¹ Long biÕn thµnh mét thÕ giíi cã hồn, một thập loại chúng sinh động. - Tác giả sử dụng biện pháp tưởng ? Theo em tác giả đã sử dụng những tượng và liên tưởng: biện pháp nghệ thuật nào để giới thiệu + Tưởng tượng những cuộc dạo chơi : sự kì lạ của Hạ Long ? Dẫn chứng "Nước tạo....sắc". minh ho¹? + Khơi gợi cảm giác có thể có :đột nhiªn, bçng, bçng nhiªn, ho¸ th©n 9. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. ? Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy cã t¸c dông g× cho v¨n b¶n thuyÕt minh nµy? Giáo viên tiểu kết vấn đề. ? Qua việc tìm hiểu vản bản : " ĐáNước - Hạ Long" em rút ra nhận xét gì? Häc sinh ph¸t biÓu - Gi¸o viªn kÕt luËn, học sinh đọc to ghi nhớ.. Hoạt động III: Hướng dẫn luyện tập. > Dùng phép nhân hoá để tả các đảo đá (gäi chóng lµ thËp lo¹i chóng sinh, lµ thế giới người, bọn người bằng đá hối hả trở về.....). Tuỳ theo góc độ di chuyển của khách, theo hương ánh sáng rọi vào đá, mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động, biến hoá đến lạ lùng. -> T¸c dông: Giíi thiÖu vÞnh H¹ Long không chỉ đá và nước mà là một thế giới sèng cã hån->lµ mét bµi th¬ v¨n xu«i mời gọi du khách đến với Hạ Long. * Ghi nhí : - Trong v¨n b¶n thuyÕt minh ngoµi những phương pháp đã học, để bài văn thuyết minh được sinh động hấp dẫn, người ta vận dụng một số biện pháp nghệ thuật : kể , tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ , nhân hoá.....( liên tưởng , tưởng tượng ) - Khi sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn l­u ý sö dông thÝch hîp, tËp trung lµm næi bËt đặc điểm của đối tượng thuyết minh gây hứng thú cho người đọc. III. LuyÖn tËp :. Bài tập1: Giáo viên cho học sinh đọc kĩ văn bản , sau đó thảo luận nhóm theo c©u hái ë SGK . KÕt qu¶ th¶o luËn ®­îc c¸c nhãm tr×nh bµy vµo giÊy khæ to ( trong 7 phút) . Sau đó các nhóm dán lên bảng. Các nhóm nhận xét lẫn nhau, Giáo viên định hướng, trình bày kết quả trên máy chiÕu. a, Bài văn có tính chất thuyết minh vì đã củng cố cho người đọc những tri thức kh¸ch quan vÒ loµi Ruåi. - TÝnh chÊt Êy thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm : tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi, vÒ c¸c tËp tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể, củng cố các kiến thức chung đáng tin cậy về loµi Ruåi, thøc tØnh ý thøc gi÷ vÖ sinh, phßng bÖnh, ý thøc diÖt Ruåi. - Những phương pháp thuyết minh được sử dụng: + §Þnh nghÜa: thuéc hä c«n trïng... + Ph©n lo¹i: c¸c lo¹i Ruåi . + Số liệu : Số vi khuẩn, số lượng sinh sản của một cặp Ruồi ... + Liệt kê : mắt lưới, chân tiết ra chất dính.... b, Bài thuyết minh này có một số nét đặc biệt sau : - Về hình thức : giống như văn bản tường thuật một phiên toà. 10. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. - VÒ néi dung : gièng nh­ mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi Ruåi. - Tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật : kể chuyện, miêu tả, nhân hoá..... c, Tác dụng biện pháp nghệ thuật làm cho văn bản trở nên sinh động , hấp dẫn, thú vị , gây hứng thú cho người đọc , làm nổi bật nội dung. Bµi tËp 2: (cã thÓ lµm ë nhµ) - Đoạn văn này nhằm nói về tập tính của chim cú dưới dạng ngộ nhận (định kiÕn) thêi th¬ Êu, sau lín lªn ®i häc cã dÞp nhËn thøc l¹i. - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt : lÊy ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn. Hoạt động IV: Hướng dẫn học bài ở nhà. - T×m c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè nghÖ thuËt. - Soạn kĩ mục I bài : " Luyện tập......thuyết minh" , mỗi nhóm một đề . - Đề định hướng : Thuyết minh chiếc nón , chiếc quạt . * Yªu cÇu : Nªu ®­îc c«ng dông, cÊu t¹o, chñng lo¹i, lÞch sö,......, biÕt vËn dông một số biện pháp nghệ thuật làm cho văn bản sinh động, hấp dẫn.. Ngµy 19 th¸ng 8 n¨m2008 TiÕt 5 -. TËp lµm v¨n LuyÖn tËp : sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.. A. Mục tiêu cần đạt : - ¤n tËp , cñng cè, h×nh thøc ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh: n©ng cao th«ng qua viÖc kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh . B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Gi¸o viªn so¹n bµi , chuÈn bÞ c¸c ®o¹n v¨n mÉu. - b¶ng phô. - Häc sinh lµm viÖc theo 2 nhãm : so¹n theo yªu cÇu môc I -SGK. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. Hoạt động I: Giáo viên kiểm tra việc I. Chuẩn bị bài ở nhà. chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh. Gi¸o viªn kiÓm tra, cho häc sinh nhËn xÐt . Gi¸o viªn nhËn xÐt nh¾c nhë. Hoạt động II: Tổ chức cho học II. Lập dàn ý: sinh trình bày thảo luận một đề . 11. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. * Nhãm 1:ThuyÕt minh vÒ C¸i qu¹t . - Cho mét sè häc sinh ë nhãm 1 tr×nh bµy dµn ý , chi tiÕt , dù kiÕn c¸ch sö dông yÕu tè nghÖ thuËt trong bµi thuyÕt minh . §äc ®o¹n më bµi . - C¶ líp th¶o luËn , nhËn xÐt , bæ sung, söa ch÷a .... - Giáo viên nhận xét chung , hướng dẫn lËp dµn ý , gîi ý c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghệ thuật sao cho đạt hiệu quả.. * Nhãm 2: ThuyÕt minh vÒ C¸i nãn. Cách thức tiến hành tương tự nhóm 1.. (GVnhËn xÐt kÕt qu¶ giê luyÖn tËp). *Nhãm 1- §Ò 1:ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t. LËp dµn ý: 1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc qu¹t. 2. Th©n bµi: - §Þnh nghÜa vÒ c¸i qu¹t lµ mét dông cô nh­ thÕ nµo? - Họ nhà quạt đông đúc và có nhiều loại ra sao? - Mçi lo¹i cã cÊu t¹o vµ cã c«ng dông nh­ thÕ nµo? B¶o qu¶n ra sao? - Gặp người bảo quản không tốt thì số phËn qu¹t nh­ thÕ nµo? - Qu¹t ë c«ng së nhiÒu n¬i kh«ng ®­îc b¶o qu¶n ra sao? - Ngµy x­a qu¹t giÊy cßn lµ mét s¶n phẩm mỹ thuật ( Người ta vẽ tranh, đề th¬ lªn qu¹t, dïng qu¹t tÆng nhau lµm vËt kØ niÖm.) - Qu¹t ë n«ng th«n...., qu¹t kÐo ë c¸c nhà quan ngày trước.... * L­u ý: Nªn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuật : tự thuật, nhân hoá để kể... 3. KÕt bµi : C¶m nghÜ chung vÒ c¸i qu¹t trong đời sống hiện đại. *Nhãm 2 - §Ò: ThuyÕt minh vÒ c¸i nãn. LËp dµn ý: 1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc nãn. 2. Th©n bµi: - LÞch sö chiÕc nãn. - CÊu t¹o chiÕc nãn. - Qui tr×nh lµm nãn. - Gi¸ trÞ kinh tÕ, v¨n ho¸ nghÖ thuËt cña chiÕc nãn. 3. KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ chiÕc nón trong đời sống hiện đại.. 12. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. Hoạt động III Hướng dẫn học ở nhà. - So¹n bµi : " §Êu tranh.......hoµ b×nh – - Viết hoàn chỉnh bài văn cho một trong hai đề trên theo dàn ý đã lập.. 13. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. Ngµy 20 th¸ng 8 n¨m2008 TuÇn 2: TiÕt 6-7 :. V¨n b¶n §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. G.M¸c-kÐt A. Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản : Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó , là đấu tranh cho một thế giới hoà bình. - ThÊy ®­îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶ : chøng cø cô thÓ , x¸c thùc , c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Giáo viên đọc tài liệu có liên quan đến bài dạy - Bảng phụ - Học sinh đọc bài, soạn bài, tìm hiểu chú thích .... C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học: * Giíi thiÖu bµi: - Gi¸o viªn nãi vÒ hËu qu¶ cña viÖc nÐm 2 qu¶ bom nguyªn tö cña Mü xuèng thµnh phè Hi-r«-si-ma vµ Na-ga-sa-ki ë NhËt B¶n. - Sự ra đời của nguyên tử hạt nhân, vũ khí giết người hàng loạt của thế giới . - Từ đó chỉ ra mối đe doạ tiềm ẩn đối với nhân loại, yêu cầu đấu tranh vì một thế giới hoà bình là một nhiệm vụ đi đầu của tất cả các nước. - Dùa vµo chó thÝch * SGK giíi thiÖu t¸c gi¶ M¸c -kÐt. Hoạt động I: Hướng dẫn đọc và tìm I. Tìm hiểu chung: hiÓu chung vÒ v¨n b¶n. 1. §äc : gän râ rµng døt kho¸t, ®anh Giáo viên cùng 3- 4 học sinh đọc văn thép, chú ý phát âm , viết tắt. bản nhận xét cách đọc . ? Xác định kiểu loại của văn bản? 2. KiÓu lo¹i: ? Văn bản sử dụng phương thức biểu đạt -Nội dung nhật dụng: Nghị luận chính nµo lµ chñ yÕu? trÞ x· héi. 3. Phương thức biểu đạt : Thuyết ? §o¹n trÝch cã bè côc nh­ thÕ nµo? minh 4. Bè côc v¨n b¶n: 3 phÇn: - Từ đầu.......tốt đẹp hơn: Nhân loại đang đứng trước hiểm hoạ hạt nhân. - TiÕp.....xuÊt ph¸t cña nã: Chøng lÝ cho sù nguy hiÓm phi lÝ cña chiÕn tranh h¹t nh©n ( cuéc ®ua vò trang h¹t nh©n lµ v« Hoạt động II: Hướng dẫn đọc –hiểu cùng tốn kém) - Cßn l¹i : Lêi kªu gäi cña M¸c- kÐt. v¨n b¶n. II.Đọc Hiểu văn bản: 14. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. ? H·y nªu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n? (Cho HS th¶o luËn nhãm) GV sử dụng bảng phụ ghi hệ thống luận điểm ,luận cứ ; Học sinh so sánh đối chiếu kết quả. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn ( tr×nh bµy ) cña t¸c gi¶ ? Học sinh đọc lại đoạn 1. ? NhËn xÐt c¸ch më ®Çu cña t¸c gi¶ ?. ? Nh÷ng thêi ®iÓm con sè ®­îc nªu ra cã t¸c dông g× ? ? Tác giả so sánh sự nguy hiểm đó như thế nào ? Em hiểu gì về thanh gươm. Trường THCS Thanh Khê 1. T×m hiÓu luËn ®iÓm vµ c¸c luËn cø cña v¨n b¶n. - LuËn ®iÓm: ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ mét hiÓm ho¹ khñng khiÕp ®ang ®e do¹ loài người và sự sống trên trái đất. Vì vậy đấu tranh để loại bỏ nguy cơ ấy cho mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cho toµn nh©n lo¹i - HÖ thèng luËn cø: + Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®­îc tµng trữ có khả năng huỷ diệt cả trái đất và c¸c hµnh tinh kh¸c trong hÖ mÆt trêi. + Ch¹y ®ua vò trang ( h¹t nh©n) lµ v« cïng tèn kÐm vµ hÕt søc phi lý. + ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ngược lại lí trí loài người mà còn ngược l¹i lÝ trÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸. + V× vËy tÊt c¶ chóng ta cã nhiÖm vô ngăn chặn chiến tranh hạt nhân đấu tranh v× mét thÕ giíi hoµ b×nh. -> C¸c luËn cø m¹ch l¹c, chÆt chÏ, s©u sắc -> Đó là bộ xương vững chắc của v¨n b¶n t¹o nªn tÝnh thuyÕt phôc c¬ b¶n cña lËp luËn. 2. HiÓm ho¹ chiÕn tranh h¹t nh©n. - Më ®Çu b»ng c©u hái . Tr¶ lêi b»ng mét thêi ®iÓm hiÖn t¹i( 8- 8- 1986). Víi con sè cô thÓ : + 5o.ooo đầu đạn hạt nhân tương đương với 4 tấn thuốc nổ trên một người-> 12 lần biến mất mọi sự sống trên trái đất céng víi tÊt c¶ hµnh tinh ®ang xoay quanh mÆt trêi céng víi 4 hµnh tinh n÷a céng víi sù ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi. => Chứng minh cho người đọc thấy rõ sù nguy c¬, hiÓm ho¹ khñng khiÕp cña viÖc tµng tr÷ vò khÝ h¹t nh©n trªn thÕ giíi (1986). - So sánh với thanh gươm Đa- mô- clét vµ dÞch h¹ch ( lan truyÒn nhanh vµ chÕt người hàng loạt ). 16. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. §a-m«- clÐt vµ dÞch h¹ch. Gi¸o viªn cã thÓ cñng cè th«ng tin vÒ động đất , sóng thần ở năm quốc gia Nam ¸, b·o Catrina. Gi¸o viªn : B×nh vµ ph©n tÝch thªm. 3. Ch¹y ®ua vò trang , chuÈn bÞ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ nh÷ng hËu qu¶ cña nã. ChuyÓn môc 3. Học sinh đọc đoạn 2 . - Hµng lo¹t so s¸nh, dÉn chøng trong Gi¸o viªn ®­a b¶ng thèng kª cho HS so c¸c lÜnh vùc x· héi y tÕ, gi¸o dôc, ........ s¸nh. -> rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng con ? Qua bản so sánh trên em có thể rút ra người ( đặc biệt là đối với những nước kÕt luËn g×? nghÌo, ®ang ph¸t triÓn ) -> C¸ch so ? NhËn xÐt c¸ch ®­a dÉn chøng vµ so s¸nh toµn diÖn , cô thÓ cã t¸c dông lµm s¸nh cña t¸c gi¶? næi bËt sù tèn kÐm ghª gím , tÝnh chÊt phi lÝ cña cuéc ch¹y ®ua vò trang. -> Cã søc thuyÕt phôc cao. - ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ tiªu Học sinh đọc đoạn " Không đi ....điểm diệt nhân loại mà còn thiêu huỷ sự sống trên trái đất -> Phản lí trí của tự nhiên. xuÊt ph¸t cña nã". ?LuËn cø mµ t¸c gi¶ nªu ra ë ®o¹n v¨n nµy lµ g×? Giáo viên giải thích khái niệm : lí trí tự + Qua 380 triệu năm con bướm mới bay nhiªn, qui luËt tù nhiªn, logic tÊt yÕu ®­îc . + 180 triÖu n¨m b«ng hång míi në . cña tù nhiªn. ? Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng + 4 kỉ địa chất con người hát hay.... nào để chứng tỏ sự huỷ diệt của chiến + Thế mà chỉ cần " bấm nút một cái " quá trình vĩ đại và tốn kém đó " trở lại tranh nh©n lo¹i v« cïng kinh khñng . ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã . -> TÝnh chÊt ph¶n tù nhiªn cña chiÕn tranh h¹t nh©n nÕu næ ra nã sÏ ®Èy lïi sù tiÕn ho¸ cña sù sèng trong tù nhiªn -> ChiÕn tranh h¹t nh©n mang tÝnh chÊt ? Điều đó có ý nghiã gì? Giáo viên : Như vậy ông đã chỉ ra cho phản động. mỗi người , mỗi quốc gia , thấy rõ hiểm ho¹ vò khÝ h¹t nh©n , ch¹y ®ua vò trang 4. Lêi kªu gäi cña M¸c- kÐt vÒ nhiÖm khñng khiÕp nh­ thÕ nµo? vô khÈn thiÕt cña chóng ta. - Hãy đấu tranh ngăn chặn chiến tranh Học sinh đọc đoạn 3. h¹t nh©n, cho mét thÕ giíi hoµ ? Bức thông điệp mà tác giả muốn gửi bình :" Chúng ta đến đây ...công bằng". gắm tới mọi người là gì? - CÇn lËp mét nhµ b¨ng l­u gi÷ trÝ nhí 17. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. ? Mác - két đã có đề nghị gì?. Trường THCS Thanh Khê tån t¹i ®­îc c¶ sau th¶m ho¹ h¹t nh©n... -> Nh©n lo¹i cÇn gi÷ g×n kÝ øc cña m×nh, lÞch sö sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n.. Giáo viên : Mác-két đã có một cách nói độc đáo lên án những kẻ hiếu chiến đã , ®ang g©y ra cuéc ch¹y ®ua vò trang , ®e do¹ cuéc sèng hoµ b×nh , yªn vui cña d©n téc vµ nh©n lo¹i. T©m hån «ng ch¸y báng mét niÒm khao kh¸t hoµ b×nh cho nh©n lo¹i. Hoạt động III: Hướng dẫn tổng kết - luyện tập. ? C¶m nghÜ cña em sau khi häc xong v¨n b¶n : " §Êu tranh v× mét thÕ giíi ho¹ b×nh"? ? TÝnh thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cña v¨n b¶n nhËt dông nghÞ luËn- chÝnh trÞ - x· héi nµy lµ nh÷ng yÕu tè nµo ? - Häc sinh ph¸t biÓu nhËn xÐt . - Gi¸o viªn tæng kÕt nh÷ng ®iÓm chÝnh vÒ néi dung nghÖ thuËt . - Học sinh đọc to ghi nhớ . Hoạt động IV: Hướng dẫn học bài ở nhà. - Häc sinh lµm b¹i tËp 5 SGK. - So¹n bµi " Tuyªn bè .... trÎ em".. 18. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. TiÕt 8. Ngµy 21th¸ng 8n¨m2008 TiÕng viÖt : Các phương châm hội thoại ( tiếp ). A. Mục tiêu cần đạt : * Gióp häc sinh - Nắm được nội dung phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương ch©m lÞch sù . - Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp. B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Giáo viên đọc các tài liệu có liên quan tới bài giảng . - So¹n bµi, chuÈn bÞ giÊy khæ to, bót d¹,phiếu học tập C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào phương châm về lượng, phương châm về chất trong hội thoại. - Lµm bµi tËp 5. * Bµi míi: Hoạt động I: Hình thành khái niệm phương châm quan hệ. ? Thµnh ng÷ " ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt" dùng để chỉ tình huống hội thoại như thÕ nµo? ? §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ vËy ? ( con người sẽ không giao tiếp được với nhau và nhau và những hoạt động xã hội sẽ trë nªn rèi lo¹n ) Từ đó giáo viên khẳng định: Học sinh đọc to ghi nhớ.. I. Phương châm quan hệ * VÝ dô: " ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt "-> ChØ t×nh huống hội thoại mỗi người nói một đằng, không khớp nhau, không hiểu nhau .. * Kết luận: Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài mà hội thoại đang đề cập, tránh lạc đề-> phương châm quan hệ . * Ghi nhí: SGK II. Phương châm cách thức :. Hoạt động II: Hướng dẫn phương châm hình thành khái niệm phương ch©m c¸ch thøc. ? Thµnh ng÷ : " d©y cµ ra d©y muèng ", * VÝ dô: " lúng búng như ngậm hột thị " dùng để - Dây cà ra dây muống, Lúng búng như chØ nh÷ng c¸ch nãi nh­ thÕ nµo ? ngËm hét thÞ. + Chỉ cách nói dài dòng, rườm rà + ChØ c¸ch nãi Êp óng kh«ng thµnh lêi, 19 . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê kh«ng rµnh m¹ch. ? Những cách nói ảnh hưởng như thế nào đến giao tiếp ? ( Người nghe khó tiếp nhận, hoặc tiếp nhận không đúng nội dung được truyền đạt -> kết quả giao tiếp không đạt yêu cầu ). ? Qua đó có thể rút ra bài học gì trong giao tiÕp? ? Cã thÓ hiÓu c©u sau theo mÊy c¸ch : "Tôi đồng ý ...ông ấy" ?. ? Để người nghe không hiểu lầm phải nãi nh­ thÕ nµo? ? VËy trong giao tiÕp cÇn tu©n thñ ®iÒu g×? Häc sinh ph¸t biÓu nhËn xÐt. Gi¸o viªn kết luận gọi một học sinh đọc to ghi nhí. Hoạt động III: Hình thành khái niệm phương châm lịch sự. Học sinh đọc " Người ăn xin" ? Vì sao người ăn xin và cậu bé trong truyện đều cảm thấy mình đã nhận được từ người kia một cái gì đó?. -> Khi giao tiÕp cÇn nãi ng¾n gän rµnh m¹ch . * VÝ dô 2: "Tôi đồng ý với những nhận định về truyÖn ng¾n cña «ng Êy. - Cách 1: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn. - Cách 2: Tôi đồng ý với những nhận định của một người nào đó về truyện ng¾n cña «ng Êy. * Tôi đồng ý với những nhận định của «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n . * Tôi đồng ý với những nhận định của c¸c b¹n mµ «ng Êy s¸ng t¸c . -> Tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå . * Ghi nhí : SGK.. III. Phương châm lịch sự.. * Ví dụ : " Người ăn xin" - Cả hai đều không có của cải , tiền bạc nh­ng hä c¶m thÊy nhËn ®­îc t×nh người mà người kia đã dành cho mình, đặc biệt là tình cảm của cậu bé với người ăn xin : Cậu không hề tỏ ra khinh miệt, xa lánh với người nghèo khổ, bần cùng mà có thái độ lời nói hết sức chân thµnh thÓ hiÖn sù t«n träng , quan t©m đến người khác . ? Có thể rút ra bài học gì từ truyện này? * Kết luận : Trong giao tiếp dù địa vị xã hội và hoàn cảnh của người đối thoại như thế nào thì người nói cũng phải chú ý đến cách tôn trọng đối với người đó . (Không vì cảm thấy người đối thoại Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. Gi¸o thÊp kÐm h¬n m×nh mµ dïng nh÷ng lêi 20. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. viên gọi 1 em đọc to ghi nhớ 3.. lÏ thiÕu lÞch sù).. Hoạt động IV: Hướng dẫn luyện tập . Bài tập 1: * Gợi ý : Những câu tục ngữ, ca dao đó khẳng định vai trò của ngôn ngữ trong đời sống và khuyên ta trong giao tiếp nên dùng những lời lẽ lịch sự, nhã nhÆn . Giáo viên giới thiệu thêm từ " uốn câu" ở câu C có nghĩa là uốn thành chiếc lưỡi câu. Nghĩa của cả câu là : Không ai dùng một vật quý ( Chiếc câu bằng vàng ) để làm một việc không tương xứng với giá trị của nó. (Uốn bằng chiếc lưỡi câu). * Một số câu tục ngữ ca dao có nội dung tương tự : - " Chim kh«n ....... dÔ nghe ". - Vµng th× thö löa thö than , Chuông kêu thử tiếng , người ngoan thử lời. Bài tập 2 : Phép tu từ từ vựng có liên quan trực tiếp với phương châm lịch sự là phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh . VÝ dô : Thay v× chª bµi v¨n cña b¹n dë , ta nãi : Bµi v¨n cña cËu viÕt ch­a ®­îc hay . Bµi tËp 3 : a, ......nãi m¸t . b, ......nãi hít . c, ......nãi mãc. d,.......nãi leo. e,........nói ra đầu ra đũa. - Các từ ngữ trên chỉ những cách nói liên quan đến phương châm lịch sự (a, b, c, d) và phương châm cách thức (e). Bµi tËp 4: a, Khi người nói chuẩn bị hỏi về một vấn đề không đúng vào đề tài mà hai người đang trao đổi , tránh để người nghe hiểu là mình không tuân thủ phương châm quan hệ, người nói dùng cách nói : nhân tiện đây xin hỏi .... b, Trong giao tiếp, đôi khi vì một lý do nào đó, người nói phải nói một điều mà người đó nghĩ sẽ làm tổn thương thể diện của người đối thoại. Để giảm nhẹ ảnh hưởng ( xuất phát từ việc tuân thủ phương châm lịch sự ) người nói dùng cách diễn đạt trªn . c, Những cách này báo hiệu cho người đối thoại biết là người đó đã không tuân thủ phương châm lịch sự và phải chấm dứt sự không tuân thủ đó. Bµi tËp 5 : Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm . §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. - Nói băm nói bổ : nói bốp chát, xỉa xói , thô bạo . ( phương châm lịch sự ). - Nói như đấm vào tai : nói mạnh, trái ý người khác, khó tiếp thu ( phương châm lÞch sù ). - Điều nặng tiếng nhẹ : nói trách móc, chì chiết ( phương châm lịch sự ). - Nửa úp nửa mở : nói mập mờ, ỡm ờ, không nói ra hết ý( phương châm cách thức ). - Mồm loa mép dãi : lắm lời, đanh đá, nói át người khác ( phương châm lịch sự ). 21 . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9 Lop8.net. N¨m häc : 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> NguyÔn Thanh Nguyªn. Trường THCS Thanh Khê. Hoạt động V : Hướng dẫn học ở nhà. - Lµm l¹i bµi tËp 4, 5. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngày 25 th¸ng 8 n¨m 2008 TiÕt 9 :. TËp lµm v¨n sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh.. A. Mục tiêu cần đạt : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh vµ v¨n b¶n miªu t¶. - Cã kÜ n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh . B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß: - Gi¸o viªn so¹n bµi chuÈn bÞ c¸c ®o¹n v¨n mÉu. - B¶ng phô. - Học sinh đọc kĩ bài. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : * KiÓm tra bµi cò : Trong văn bản thuyết minh , ngoài việc sử dụng những phương pháp so sánh liệt kê phân tích, dùng số liệu định nghĩa,......người ta còn sử dụng những biện pháp nghệ thuËt nµo n÷a ? Nªu t¸c dông cña nã trong v¨n b¶n thuyÕt minh ? *Giíi thiÖu bµi: Trong văn bản thuyết minh, khi phải trình bày các đối tượng cụ thể trong đời sống như loài cây, các di tích, thắng cảnh, các thành phố, mái trường, nhân vật,....bên cạnh việc thuyết minh rõ ràng mạch lạc, các đặc điểm, giá trị , quá trình hình thành của đối tượng thuyết minh ....cũng cần sử dụng yếu tố miêu tả để làm cho đối tượng hiÖn lªn cô thÓ, gÇn gòi, dÔ c¶m, dÔ nhËn. VËy miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh thÓ hiÖn cô thÓ nh­ thÕ nµo? Cã kh¸c g× so víi vai trß miªu t¶ trong v¨n häc, t¸c dông nh­ thế nào trong văn bản thuyết minh? Bài học hôm nay chúng ta sẽ làm rõ điều đó. * Bµi míi : Hoạt động I: Hướng dẫn tìm hiểu yếu I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh. b¶n thuyÕt minh . Học sinh đọc to văn bản. * T×m hiÓu v¨n b¶n : C©y chuèi...ViÖt ? Nhan đề văn bản có ý nghĩa gì ? Nam. Học sinh thảo luận - phát biểu - nhận 1, Nhan đề : nhấn mạnh vai trò của cây xÐt. Gi¸o viªn kÕt luËn. chuối đối với đời sống vật chất , tinh thần của người Việt Nam từ xưa đến nay. Đồng thời thể hiện thái độ đúng đắn của con người trong việc nuôi trồng chăm 22. . .. ThiÕt kÕ KHBD Ng÷ v¨n 9. N¨m häc : 2008 - 2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>