Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 3 - Trường THCS Long Vĩnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. NS: 17/08/2010 ND: 23/08/2010. TUẦN 03. TỨC NƯỚC VỠ BỜ. TIẾT 09. = =  =  = = = I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại. - Thấy được bút pháp hiện thực trong nghệ thuật viết truyện của nhà văn Ngô Tất tố. - Hiểu được cảnh ngộ cơ cực của người nông dân trong xã hội tàn ác, bất nhân dưới chế độ cũ; thấy được sức phản kháng mãnh liệt, tiềm tàng trong những người nông dân hiền lành và quy luật của cuộc sống: có áp bức – có đấu tranh. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. - Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn. - Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật. 2/ Kĩ năng: - Tóm tắt văn bản truyện. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực. III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Hoạt động 1: Khởi động. NỘI DUNG LƯU BẢNG. 1.ổn định 2.Kiểm tra bài cũ: HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên - Phân tích tâm trạng bé Hồng khi ở trong lòng mẹ? qua đó em cảm nhận tình yêu mãnh liệt của bé hồng đối với mẹ như thế nào? - Hồi kí là gì? Nét đặc sắc của ngòi bút Nguyên hồng là gì? 3. Giới thiệu bài mới: Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát thành câu tục ngữ: tức nước vỡ bờ. trong xã hội đó là quy luật: Có áp bức, có đấu tranh.. Hoạt động 2: Tìm hiểu chung ? Dựa vào chú thích SGK, em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả và tác phẩm?. HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. . Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. I- TÌM HIỂU CHUNG:. 1/ Tác giả: Ngô Tất Tố ( 1893 – 1954) là nhà văn xuất sắc của trào lưu hiện thực trước cách mạng; là người am tường trên nhiều lĩnh vực nghiên cứu, học thuật, sáng tác. 2/ Tác phẩm:Tắt đèn là tác phẩm tiêu. Trang - 18 -.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8 biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố. Vị trí đoạn trích:Tức nước vỡ bờ trích trong chương XVIII của tác phẩm Tắt đèn.. Hoạt động 3: Đọc - hiểu văn bản GV gọi học sinh đọc văn bản SGK ( Giọng khẩn trương căng thẳng ở đoạn đầu, bi hài sảng khoái ở đoạn cuối).  Khi bọn tay sai xông vào nhà chị Dậu, tình thế của chị như thế nào?. HS thực hiện theo yêu cầu II- ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 1/ Nội dung: của giáo viên. Tình cảnh của chị Dậu thật thê thảm, đáng thương và nguy cấp: quan sắp về đến làng để đốc thuế; bọn tay sai hung hăng xông vào…đánh trói…; anh Dậu vừa mới tỉnh nếu bị đánh nữa thì mạng khó giữ. Chị Dậu chỉ còn biết lo lắng, hi vọng và thấp thỏm đợi chờ.  Cai lệ là chức danh gì? Tên Cai lệ: Viên cai chỉ huy một Cai lệ có mặt tại làng Đông xá tốp lính lệ. Hắn có mặt với vai với vai trò gì? trò giúp bọn Lí Trưởng bắt trói, đánh những người chưa nộp đủ tiền sưu thuế.  Tên cai lệ cùng với người nhà Đến để thúc sưu thuế. Lí trưởng xông vào nhà anh Dậu với ý định gì?  Vì sao hắn chỉ là một tên tai Bởi đánh trói người là sai mạc hạng lại có quyền đánh “Nghề” của hắn, hắn hung dữ trói người vô tội vạ như vậy? và sẵn sàng gây tội ác vì hắn đại diện cho “nhà nước”, nhân danh “phép nước “ mà làm.  Qua đó em hiểu thế nào về  Đó chính là bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân chế độ nhà nước đương thời? nửa phong kiến đương thời qua  việc miêu tả lối hành xử của các nhân vật thuộc bộ máy chính quyền thực dân nửa phong kiến, đại diện cho giai cấp thống trị. Ngoại hình, hành động ngôn ngôn ngữ: quát,thét, chửi, ngữ của tên cai lệ được thể hiện mắng,hầm hè,…giống chó sủa, rít gầm của thú dữ. như thế nào trong đoạn trích? Cử chỉ, hành động: cực kì thô bạo; vũ phu; sầm sập tiến vào, trợn ngược hai mắt, quất phắt cái thừng, bịch mấy bịch, tát đánh bốp,… HS thực hiện theo yêu cầu của  Khi tên cai lệ ra sức để bắt anh Dậu, thì chị Dậu đã cố bảo giáo viên. - Đó chính là bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời qua việc miêu tả lối hành xử của các nhân vật thuộc bộ máy chính quyền thực dân nửa phong kiến, đại diện cho giai cấp thống trị.. vệ chồng như thế nào? Hãy phân. Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. Trang - 19 -.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. tích diễn biến tâm lí chị Dậu? Ban đầu, chị dậu cố van xin ? chị Dậu đối phó với bọn tay sai tha thiết. để bảo vệ chồng bằng cách nào? Khi bị cự tuyệt, thoạt đầu chị cự lại bằng lí lẽ nhưng tên cai lệ vẫn tát chị và xông vào anh Dậu và chị chuển sang đấu lực với chúng. Do đâu mà chị Dậu có sức mạnh lạ lùng khi quật ngã hai tên tai sai như vậy? Qua phân tích, em thấy tác giả đã giành cho nhân vật chị Dậu một tình cảm như thế nào?. . Em hiểu như thế nào về nhan đề tức nước vỡ bờ? Theo em nhan đề như vậy có thỏa đáng không? Vì sao?. Hãy nêu vắn tắt gí trị nghệ thuật được thể hiện trong đoạn trích đã giúp tác phẩm thành công..  Qua phân tích, hãy khái quát giá trị nội dung nghệ thuật trong đoạn trích ?.  Sức mạnh của lòng yêu thương dẫn đến sức mạnh của lòng căm hờn.  Sự thấu hiểu và cảm thông sâu sắc của tác giả với tình cảnh cơ cực, bế tắc của người nông dân. Sự phát hiện của tác giả về tâm hồn yêu thương, tinh thần phản kháng mãnh liệt của người nông dân vốn hiền lành, chất phác  Là kinh nghiệm của dân gian: Nước bị đầy ắt bờ sẽ bị vỡ. Muốn nói đến quy luật của xã hội: có áp bức thì mới có chiến tranh. Cách đặt tên rất thỏa đáng, hợp quy luật vì chị Dậu bị dồn vào đường cùng, không còn cách nào khác ngoài việc đánh trả. HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. - Sự thấu hiểu và cảm thông sâu sắc của tác giả với tình cảnh cơ cực, bế tắc của người nông dân. - Sự phát hiện của tác giả về tâm hồn yêu thương, tinh thần phản kháng mãnh liệt của người nông dân vốn hiền lành, chất phác. 2/ Nghệ thuật: - Tạo tình huống truyện có tính kịch Tức nước vỡ bờ. - Kể chuyện, miêu tả nhân vật chân thực, sinh động( ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí,… 3/ Ý nghĩa: Với cảm quan nhại bén, nhà văn Ngô HS thực hiện theo yêu cầu của Tất Tố đã phản ánh hiện thực về sức phản kháng mãnh liệt chống lại áp bức giáo viên của những người nông dân hiền lành, chất phác.. Hoạt động 3: Luyện tập Mời 4 em đứng lên đọc theo HS thực hiện theo yêu cầu của III- LUYỆN TẬP: Đọc diễn cảm đoạn trích (có phân vai). các vai : Chị Dậu, anh Dậu, cai giáo viên lệ, người nhà lí trưởng.. 4/ Hướng dẫn tự học: - Đọc diễn cảm lại đoạn trích, học bài. - Tóm tắt lại đoạn trích ( Khoảng 10 dòng theo ngôi kể của nhân vật chị Dậu). - Soạn bài: Xây dựng đoạn văn trong văn bản. Đọc kĩ các văn bản có các đề mục và trả lời các câu hỏi sau đề mục trang 34,35,36 SGK. Xem và chuẩn bị trước phần luyện tập trang36,37 SGK.. Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. Trang - 20 -.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. NS: 19/08/2010 ND: 23/08/2010. TUẦN 03. XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN. TIẾT 10. = =  =  = = = I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được các khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn và cách trình bày nội dung trong đoạn văn. - Vận dụng kiến thức đã học. Viết được đoạn văn theo yêu cầu. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: - Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản. 2/ Kĩ năng: - Nhận biết được từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong một đoạn văn đã cho. - Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch theo chủ đề và quan hệ nhất định. - Trình bày một đoạn văn theo kiểu quy nạp, diễn dịch, song hành, tổng hợp. III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Hoạt động 1: Khởi động 1.ổn định HS thực hiện theo yêu cầu 2.Kiểm tra bài cũ: Thế nào là bố cục của văn bản? Các phần trong bố cục có nhiệm vụ gì?  Nội dung phần thân bài được sắp sếp như thế nào?. NỘI DUNG LƯU BẢNG. của giáo viên. 3. Giới thiệu bài mới: Hoạt động 2: Tìm hiểu chung Đọc văn bản: Ngô Tất Tố và tác phẩm “Tắt đèn” và cho biết văn bản trên gồm mấy ý? Mỗi ý được viết thành mấy đoạn văn? Về hình thức, em dựa và dấu hiệu nào để nhận biết đoạn văn?. Văn bản gồm 2 ý, mỗi ý được viết thành một đoạn văn.. Dấu hiệu để nhận biết đoạn văn là: Viết hoa lùi đầ dòng và dấu chấm xuống dòng. Vậy em hãy khái quát đặc Là đơn vị trực tiếp tạo nên điểm cơ bản của đoạn văn và văn bản. cho biết thế nào là đoạn văn? Về hình thức: Viết hoa, lùi đầu dòng. Về nội dung: Thường biểu. Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. I-THẾ NÀO LÀ ĐOẠN VĂN:. Đoạn văn là đơn vị tạo nên văn bản, gồm có nhiều câu, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng và thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.. Trang - 21 -.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8 đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.. Đọc thầm đoạn thứ nhất của văn bản: Ngô Tất Tố và tác phẩm “Tắt đèn” và tìm các từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn? Các từ có tác dụng duy trì đối tượng như thế người ta gọi là từ ngữ chủ đề. Vậy theo em thế nào là từ ngữ chủ đề? . II-TỪ NGỮ VÀ CÂU TRONG ĐOẠN VĂN:. 1/ Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong Các từ có tác dụng duy trì đoạn văn: đối tượng trong đoạn văn là: Ngô Tất Tố, ông, nhà văn. Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần( thường là chỉ từ, đại từ, các từ đồng nghĩa) để duy trì đối tượng được biểu đạt. Câu văn: Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố. Vì câu văn đó đã khái quát ý nghĩa của toàn đoạn văn.. Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần ( thường là chỉ từ, đại từ, các từ đồng nghĩa) để duy trì đối tượng được biểu đạt. -. Tương tự như trên, trong đoạn 2 em hãy tìm các câu văn then chốt của đoạn? Câu then chốt cũng là câu chủ đề của đoạn văn. Tại sao em biết đó là câu chủ đề của đoạn văn? Qua phân tích, em hãy cho HS thực hiện theo yêu cầu Câu chủ đề mang nội dung khái quát cả đoạn, lời lẽ ngắn gọn, thường có cấu tạo biết thế nào là câu chủ đề của của giáo viên hoàn chỉnh và đứng đầu hoặc cuối đoạn đoạn văn? văn. 2/ Cách trình bày nội dung đoạn văn:  Đoạn văn 1 có câu chủ đề Đoạn 1: Không có câu chủ không? Yếu tố nào duy trì đối đề, từ ngữ chủ đề là từ, đại tượng trong đoạn văn? Quan từ nói về Ngô Tất Tố. Các hệ ý nghĩa giữa các câu trong câu ttrong đoạn có quan hệ đoạn văn như thế nào? Nội bình đẳng với nhau về ý dung của đoạn văn được triển nghĩa, nội dung trình bày khai theo trình tự nào? theo cách song hành. Câu chủ đề của đoạn 2 nằm Đoạn 2: Câu chủ đề đứng ở vị trí nào? Ý nghĩa của đoạn ở đầu đoạn văn, các câu còn văn này được trình bày theo lại cụ thể hóa cho ý chính trình tự nào? nên đoạn văn được trình bày theo cách diễn dịch. * Gọi HS đọc đoạn văn b HS thực hiện theo yêu cầu trang 35 SGK. của giáo viên  Đoạn văn có câu chủ đề  Đoạn văn có câu chủ đề không? Nếu có thì nó nằm ở đặt ở cuối đoạn văn. vị trí nào? Nội dung của đoạn văn  Ta thấy đoạn văn đi từ được trình bày theo trình tự các ý chi tiết, cụ thể để rút ra nào? ý chung, khái quát. Vậy. Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. Trang - 22 -.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. đoạn văn được trình bày theo cách quy nạp.  Qua tìm hiểu và phân tích, HS thực hiện theo yêu cầu Có nhiều cách trình bày đoạn văn ( bằng em nhận thấy khi trình bày của giáo viên phép diễn dịch, quy nạp, song hành,…). các câu trong đoạn văn có bao nhiêu cách trình bày? Đó là những cách nào?. Hoạt động 3: Luyện tập  Đọc yêu cầu bài tập 1, trang 13 SGK. Văn bản chia thành mấy ý? Mỗi ý được diễn đạt bằng mấy đoạn văn?  Đọc bài tập 2 và cho biết cách trình bày nội dung trong đoạn văn.. HS thực hiện theo yêu cầu III- LUYỆN TẬP: Bài tập 1: của giáo viên Văn bản gồm 2 ý. Mỗi ý Văn bản gồm 2 ý. Mỗi ý diễn đạt thành diễn đạt thành một đoạn văn. một đoạn văn. Bài tập 2: a) Diễn dịch. b) Song hành. b) Song hành. c) Song hành. c) Song hành. Bài tập 4: Đọc bài tập 4, xác định yêu HS thực hiện theo yêu cầu Người xưa tùng nói: Thất bại là mẹ thành cầu của bài tập. của giáo viên công. Có lẽ trong trường kì lịch sử dựng nước và giữ nước lâu dài, gian khổ của dân tộc ta, cha ông ta đã từng hơn một lần trải qua những thất bại cay đắng; những thất bại ấy đã trở thành những bài học kinh nghiệm bằng máu và nhờ nó dân tộc ta tiếp tục tiến lên và chiến thắng. Không có thành công nào không phải trả giá bằng mồ hôi, công sức và máu; điều ấy là lẽ đương nhiên; nhưng cũng có những thành công phải trả giá bằng những sai lầm của chính mình; vấn đề là hãy nhìn thẳng vào nững sai lầm đó để dũng cảm đứng dậy tiếp tục thực hiện đến cùng hoài bão của mình; phải chăng đó cũng là bài học thấm thía mà cha ông ta muốn nhắn gởi qua câu tục ngữ. a) Diễn dịch.. 4/ Hướng dẫn tự học: - Về nhà học bài. Suy nghĩ và làm bài tập 3: từ một câu chủ đề cho trước viết đoạn văn theo cách diễn dịch sau đó biến đổi đoạn văn diễn dịch vừa viết thành đoạn văn quy nạp. - Xem lại kiểu bài tự sự đã học ở lớp 6, có kết hợp với kiểu bài biểu cảm đã học ở lớp 7 để viết bài tập làm văn số 1.. Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. Trang - 23 -.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. NS: 20/08/2010 ND: 26/08/2010. TUẦN 03. VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 VĂN TỰ SỰ. TIẾT 11-12. = =  =  = = = I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Ôn lại kiểu bài tự sự đã học ở lớp 6, có kết hợp với bài biểu cảm đã học ở lớp 7. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:. ĐỀ: Kể lại những kĩ niệm ngày đầu tiên đi học. ĐÁP ÁN: 1. Xác định ngôi kể: Thứ nhất, thứ ba. (1 điểm) 2. Xác định trình tự kể: - Theo thời gian, không gian. (1 điểm) - Theo diễn biến của sự việc. (1 điểm) - Theo diễn biến tâm trạng. (1 điểm) 3. xác định đúng bố cục, cách phân đoạn (số lượng các đoạn văn cho mỗi phần) và cách trình bày các đoạn văn. (2 điểm) 4. Thực hiện được 4 bước tạo lập văn bản (đã học ở lớp 7), chú trọng bước lập đề cương. (2 điểm) 5. Viết đúng chính tả, trình bày sạch đẹp, rõ ràng, nội dung trong sáng, diễn đạt chân thực, tự nhiên diễn biến tâm trạng của mình đã trải qua. (2 điểm). III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: 1/ Ổn định lớp. 2/ Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 3/ Chép đề: Kể lại những kĩ niệm ngày đầu tiên đi học. 4/ Theo dõi và thu bài: Nhắc nhỡ học sinh trong quá trình làm bài, nhắc các em ghi vào bài kiểm tra và nộp bài, kiểm tra tổng số bài kiểm tra của lớp. 5/ Hướng dẫn về nhà: Về nhà ôn lại văn tự sự và văn biểu cảm đã học ở lớp 6,7; cách xây dựng đoạn, văn bản đã học từ đầu năm đến nay. Soạn bài: Văn bản Lão Hạc. + Đọc kĩ văn bản, tìm hiểu chú thích để biết đôi nét về tác giả, tác phẩm, từ khó. + Soạn trước các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản trang 48 SGK. DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... ........................................................................... Nguyễn Thanh Yên. Lop8.net. Trang - 24 -.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>