Giáo án môn học Đại số khối 7 - Tiết 1: Tập hợp Q các số hữu tỉ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phần đại số Chương I : Số hữu tỉ – Số thực TuÇn 1 TiÕt 1. Ns 15.8.2009 Nd 17.8.2009. §1.TËp hîp Q c¸c sè h÷u tØ. A. Môc tiªu: +HS hiÓu ®­îc kh¸i niÖm sè h÷u tØ, c¸ch biÓu diÔn sç h÷u tØ trªn trôc sè vµ so s¸nh c¸c sè h÷u tØ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số : N  Z  Q. +HS biÕt biÓu diÔn sè h÷u tØ trªn trôc sè, biÕt so s¸nh hai sè h÷u tØ. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: +Bảng phụ (hoặc đèn chiếu, giấy trong) ghi sơ đồ quan hệ giữa 3 tập hợp số : N, Z, Q và các bài tËp. +Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu. -HS: +Ôn tập các kiến thức: Phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số, qui đồng mẫu số các ph©n sè, so s¸nh sè nguyªn, so s¸nh ph©n sè, biÓu diÔn sè nguyªn trªn trôc sè. +Giấy trong, bút dạ, thước thẳng có chia khoảng. C. Tổ chức các hoạt động dạy học: I.Hoạt động I: Tìm hiểu chương trình Đại số 7 (5 ph). Hoạt động của giáo viên -Giới thiệu chương trình Đại số lớp 7 gồm 4 chương. -Nªu yªu cÇu vÒ s¸ch, vë ghi, vë BT, dông cô häc tËp, ý thức và phương pháp học tập bộ môn toán. -Giới thiệu sơ lược về chương I Số hữu tỉ – Số thực. II.Hoạt động 2: Tìm hiểu số hữu tỉ (12 ph). H§ cña Gi¸o viªn -Cho c¸c sè: 3; -0,5; 0;. 2 5 ;2 3 7. -Em h·y viÕt mçi sè trªn thµnh 3 ph©n sè b»ng nã. -Hái: Mçi sè trªn cã thÓ viÕt thµnh bao nhiªu ph©n sè b»ng nã? -GV bæ xung vµo cuèi c¸c d·y sè c¸c dÊu …. -ở lớp 6 ta đã biết: Các phân số bằng nhau lµ c¸c c¸ch viÕt kh¸c nhau cña cùng một số, số đó được gọi là số hữu tØ. VËy c¸c sè trªn:. Hoạt động của học sinh -Nghe GV hướng dẫn. -Ghi lại các yêu cầu cua GV để thực hiện. -Më môc lôc trang 142 SGK theo dâi.. H§ cña Häc sinh -5 HS lên bảng lần lượt viết mỗi số đã cho thành 3 phân sè b»ng nã. -C¸c HS kh¸c lµm vµo vë. -Tr¶ lêi: Cã thÓ viÕt mçi sè trªn thµnh v« sè ph©n sè b»ng nã.. -Trả lời: Theo định nghĩa trang 5 SGK. -Lµm viÖc c¸ nh©n Lop7.net. Ghi b¶ng 1.Sè h÷u tØ:VD:. 3 6 9    ... 1 2 3 1 1 2    ... *  0,5  2 2 4 0 0 0   ... *0   1 1 2 2 2 4 4    ... *  3 3 6 6 5 19  19 38    ... *2  7 7  7 14 *3 . -§Þnh nghÜa: Sè h÷u tØ lµ sè viÕt ®­îc dưới dạng phân số với a, b  Z, b  0.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 3; -0,5; 0;. 2 5 ; 2 đều là số hữu tỉ. 3 7. -Hái: VËy thÕ nµo lµ sè h÷u tØ? -Giíi thiÖu tËp hîp c¸c sè h÷u tØ ®­îc ký hiÖu lµ Q. -Yªu cÇu HS lµm. -Đại diện HS đọc kết quả và trả lời các số trên đều viết được dưới dạng phân số nên đều là số hữu tỉ (theo định nghÜa) -C¸ nh©n tù lµm vµo vë. -§¹i diÖn HS tr¶ lêi: Sè nguyªn a cã ph¶i lµ sè h÷u tØ, v× sè nguyªn a viÕt ®­îc. -Yêu cầu đại diện HS đứng tại chỗ trả lêi, GV ghi kÕt qu¶ lªn b¶ng. -Yªu cÇu HS lµm 2 +Sè nguyªn a cã ph¶i lµ sè h÷u tØ dưới dạng phân số là kh«ng? V× sao? 3 -Hái thªm: -Tương tự số tự nhiên n +Sè tù nhiªn n cã ph¶i lµ sè h÷u tØ còng lµ sè h÷u tØ. kh«ng? V× sao? -Quan hÖ: N  Z; Z  Q. +VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan -Quan sát sơ đồ. hÖ gi÷a c¸c tËp hîp sè N, Z, Q? -Giới thiệu sơ đồ biểu diễn mối quan -HS tù lµm BT 1 vµo vë bµi hÖ gi÷a 3 tËp hîp trªn. tËp. -Yªu cÇu HS lµm BT 1 trang 7 SGK -§¹i diÖn HS tr¶ líi kÕt qu¶. vµo vë bµi tËp in. -Yêu cầu đại diện HS trả lời. III.Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (10 ph). -VÏ trôc sè. -Yªu cÇu HS biÓu diÔn c¸c sè nguyªn –1; 1; 2 trên trục số đã vẽ. -Gäi 1 HS lªn b¶ng biÓu diÔn. -Nói: Tương tự đối với số nguyên, ta có thÓ biÓu diÔn mäi sè h÷u tØ trªn trôc sè. VD nh­ biÓu diÔn sè h÷u tØ. 5 trªn trôc 4. sè. -Yêu cầu HS đọc VD 1 SGK -GV thùc hµnh trªn b¶ng vµ yªu cÇu HS lµm theo. (Chia đoạn thẳng đơn vị theo mẫu số; xác định điểm biểu diễn sht theo tử số) -Yêu cầu đọc và làm VD 2. -Hái: +§Çu tiªn ph¶i viÕt. 2 dưới dạng nào? 3. +Chia đoạn thẳng đơn vị thành mấy phÇn? +§iÓm biÓu diÔn sè h÷u tØ định như thế nào?. 2 x¸c 3. -KÝ hiÖu tËp hîp sè h÷u tØ: Q 6 3  10 5  125  5  *  1,25  100 4 1 4 * 1  Vậy các số trên đều 3 3 * 0,6 . lµ sè h÷u tØ. a  aQ 1 n n  N th× n   n  Q 1. a  Z th× a . BT 1: -3  N ; -3  Z ; -3  Q. 2 2  Z; Q;N Z  Q. 3 3. -VÏ trôc sè vµo vë theo GV. 2.BiÓu diÔn sè h÷u tØ trªn -Tù biÓu diÔn c¸c sè nguyªn trôc sè: BiÓu diÔn sè –1; 1; –1; 1; 2 trªn trôc sè. ?3 2 -1 HS lªn b¶ng biÓu diÔn. -L¾ng nghe GV nãi.. VD 1: BiÓu diÔn sè h÷u tØ. -§äc VD1 vµ lµm theo GV.. 5 trªn trôc sè. 4. VD 2: BiÓu diÔn sè h÷u tØ. -§äc VD 2 SGK, lµm vµo vë. -Tr¶ lêi: +§Èu tiªn viÕt. 2 dưới 3. d¹ng ph©n sè cã mÉu sè dương. +Chia đoạn thẳng đơn vị thµnh ba phÇn b»ng nhau.. Lop7.net. 2 trªn trôc sè. 3 2 2  ViÕt 3 3 2 3. BT 2: a)Nh÷ng ph©n sè biÓu diÔn sè h÷u tØ. 3 lµ: 4.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> -Gäi 1 HS lªn b¶ng biÓu diÔn. -Nãi: Trªn trôc sè, ®iÓm biÓu diÔn sè h÷u tØ x ®­îc gäi lµ ®iÓm x. -Yªu cÇu lµm BT 2 trang 7. -Gäi 2 HS lªn b¶ng mçi em mét phÇn.. +LÊy vÒ bªn tr¸i ®iÓm 0 mét đoạn bằng 2 đơn vị mới.. -HS tù lµm BT 2 trang 7 SGK vµo vë bµi tËp. -2 HS lªn b¶ng lµm mçi em mét phÇn. IV.Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ (10 ph).. -Yªu cÇu lµm. ?4. -§äc vµ tù lµm. ?4 ?4.  15 24  27 ; ; 20  32 36 3 3  b) 4 4 3 4. 3.So s¸nh hai sè h÷u tØ: So s¸nh 2 ph©n sè. 2 4 vµ 3 5  2  10 4  4  12  ;   3 15  5 5 15 V× -10 > -12 2 4  Vµ 15>0 nªn 3 5. -Hái: Muèn so s¸nh hai ph©n sè ta lµm thÕ nµo? -Yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng lµm. -Tr¶ lêi: ViÕt hai ph©n sè vÒ d¹ng cùng mẫu số dương. -1 HS lªn b¶ng lµm.. -Hỏi: Vậy để so sánh hai số hữu tỉ ta còng sÏ lµm nh­ thÕ nµo? -Cho lµm vÝ dô 1 SGK. -Trả lời: Viết chúng dưới d¹ng ph©n sè råi so s¸nh hai phân số đó. VD 1: So s¸nh hai sè h÷u tØ -Tù lµm VD 1 vµo vë 1 -0,6 vµ -1 HS nªu c¸ch lµm.. -Cho 1 HS nªu c¸ch lµm GV ghi lªn b¶ng. -Yªu cÇu tù lµm vÝ dô 2 vµo vë.. -Gäi 1 HS lªn b¶ng lµm. -Hái: Qua 2 VD, em hãy cho biết để so s¸nh hai sè h÷u tØ ta cÇn lµm nh­ thÕ nµo? -Giíi thiÖu vÞ trÝ hai sè h÷u tØ x, y trªn trôc sè khi x < y -Giới thiệu số hữu tỉ dương, số hữu tỉ ©m, sè h÷u tØ 0. -Hái: VËy tËp hîp sè h÷u tØ gåm cã nh÷ng lo¹i sè h÷u tØ nµo? -Yªu cÇu lµm. ?5. -Tù lµm vÝ dô 2 vµo vë. -1 HS lªn b¶ng lµm. -Tr¶ lêi: +Viết hai số hữu tỉ dưới dạng cùng mẫu số dương. +So s¸nh hai tö sè, sè h÷u tØ nµo cã ttö sè lín h¬n sÏ lín h¬n.. 2 6 1 5  0,6  ;  10  2 10 v× -6 < -5 6 5  vµ 10 > 0 nªn 10 10 1 hay  0,6  2. 1 vµ 0 2 1 7 0 3  ;0  2 2 2 V× -7 < 0 vµ 2 > 0 7 0 1  hay  3 < 0 Nªn 2 2 2. VD 2: So s¸nh  3. Chó ý: -x <y ®iÓm x bªn tr¸i ®iÓm y -Nếu x > 0 : x là s.h.tỉdương -Tr¶ lêi: TËp hîp sè h÷u tØ x < 0 : x lµ s.h.tØ ©m. gồm số hữu tỉ dương, số hữu tỉ x = 0 : không dương ©m vµ sè 0. còng kh«ng ©m. -Số âm < Số 0 < Số dương. -C¸ nh©n lµm Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -Gäi 3 HS tr¶ lêi.. -3 HS lần lượt trả lời 3 câu hái.. -GV nªu nhËn xÐt: a  0 nÕu a, b cïng dÊu. b a  0 nÕu a, b kh¸c dÊu. b. -L¾ng nghe vµ ghi chÐp nhËn xÐt cña GV.. 2 3 ; 3 5 3 1 ; ;4 Sè h÷u tØ ©m 7 5. Số hữu tỉ dương. Số hữu tỉ không dương cũng kh«ng ©m. 0 2. V.Hoạt động 5: Luyện tập củng cố (6 ph). -Hái: +ThÕ nµo lµ sè h÷u tØ? Cho vÝ dô. +§Ó so s¸nh hai sè h÷u tØ ta lµm thÕ nµo? -Cho hoạt động nhóm làm BT sau: §Ò bµi: Cho hai sè h÷u tØ: -0,75 vµ. 5 3. a)So sánh hai số đó. b)Biểu diễn các số đó trên trục số, nhận xét vị trí hai số đối với nhau và đối với điểm 0. VI.Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà (2 ph).. -Tr¶ lêi: +§Þnh nghÜa nh­ SGK trang 5. +Hai bước: Viết dưới dạng phân số cùng mẫu số dương rồi so sánh hai phân số đó. -Hoạt động nhóm: Ghi lêi gi¶i vµo phim trong hoÆc b¶ng phô Sau 3 phút treo kết quả lên trước lớp. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy lêi gi¶i.. -Cần học thuộc định nghĩa số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, cách so s¸nh hai sè h÷u tØ. -BTVN: sè 3, 4, 5/ 8 SGK; -¤n tËp qui t¾c céng, trõ ph©n sè; quy t¾c “dÊu ngoÆc”; quy t¾c “chuyÓn vÕ” (to¸n 6).. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>