Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 16: Liên kết các đoạn văn trong văn bản - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8. Bµi sè 4, tiÕt 16, Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n träng v¨n b¶n NS: 12/09/2009 NG: 15/09/2009 I/ Mục tiêu cần đạt. 1/ KiÕn thøc. Nhận diện cách sử dụng các phương tiện để liên kết các đoạn văn khiến chóng liÒn m¹ch, liÒn ý. 2/ KÜ n¨ng. ViÕt ®­îc c¸c ®o¹n v¨n liªn kÕt m¹ch l¹c, chÆt chÏ. 3/ Thái độ. Có thái độ hợp tác khi tìm hiểu kiến thức. II/ §å dïng d¹y häc. - GV: B¶ng phô - HS : Tìm các cách liên kết các đoạn văn mà em đã sử dụng III/ Phương pháp Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, gợi mở IV/ Tæ chøc giê häc. 1/ Tæ chøc: SÜ sè 8a: 8b: 2/ KiÓm tra (?) Em thường sử dụng các cách liên kết các đoạn văn nào ? 3/ Bµi míi. H§ cña thÇy vµ trß T/g Néi dung chÝnh 1’ HĐ1. Khởi động - Môc tiªu: Nhắc lại kiến thức cũ để định hướng néi dung kiÕn thøc sÏ tiÕp thu ë trong tiÕt häc. - C¸ch tiÕn hµnh: Gv dùng lời nói để dẫn dắt HS tới kiến thøc sÏ tiÕp thu. Liªn kÕt ®o¹n v¨n lµ lµm cho c¸c ý cña ®o¹n v¨n liÒn m¹ch víi nhau t¹o chØnh thÓ cho v¨n b¶n .VËy muèn liªn kÕt c¸ch ®o¹n v¨n cÇn ph¶i sö dông c¸c phương tiện liên kết nào Chúng ta cóng t×m hiÓu néi dung bµi häc . H§2. H×nh thµnh kiÕn thøc míi. - Môc tiªu: NhËn biÕt ®­îc t¸c dông vµ c¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - C¸ch tiÕn hµnh: 7’ I/ T¸c dông cña viÖc liªn kÕt Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1/ Bµi tËp.. Gv sö dông b¶ng phô Hs đọc. 2/ T×m hiÓu. (?) Cho biÕt néi dung chÝnh cña ®o¹n 1? ®o¹n 2? - Đoạn 1: Tả cảnh sân trường Mỹ Lý trong ngày tựu trường - §o¹n 2: Nªu c¶m gi¸c cña nh©n vËt tôi một lần ghé qua thăm trường trước ®©y. (?) Hai ®o¹n v¨n trªn cã mèi liªn hÖ g× kh«ng ? T¹i sao ? Hai ®o¹n v¨n nµy tuy cïng viÕt vÒ mét ngôi trường nhưng dưới việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trường ấy kh«ng cã sù g¾n bã víi nhau. Theo lôgíc thông thường thì cảm giác đó ph¶i lµ c¶m gi¸c ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i khi chứng kiến ngày tựu trường. Bởi vậy, người đọc sẽ thấy hụt hẫng khi đọc đoạn văn sau. Gv sö dông b¶ng phô thø 2 Hs đọc (?) Sã s¸nh ®iÓm kh¸c nhau vÒ h×nh thøc gi÷a hai ®o¹n v¨n ë hai b¶ng phô? Thêm Trước đó mấy hôm (?) Cụm từ Trước đó mấy hôm bổ sung ý nghÜa g× cho ®o¹n v¨n thø 2 ? Bæ sung ý nghÜa vÒ thêi gian ph¸t biÓu c¶m nghÜ cho ®o¹n v¨n. (?) Theo em, víi côm tõ trªn, hai ®o¹n văn đã liên hệ với nhau ntn ? T¹o ra sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thức với đoạn văn thứ nhất. Do đó, hai ®o¹n v¨n trªn trë nªn g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. (?) Cụm từ Trước đó mấy hôm là phương tiện liên kết đoạn văn, hãy cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n ? Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n nhằm mục đích làm cho ý của các đoạn v¨n võa ph©n biÖt nhau, võa liÒn m¹ch víi nhau mét c¸ch hîp lý, t¹o tÝnh Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. Cụm từ Trước đó mấy hôm bổ sung ý nghÜa vÒ thêi gian ph¸t biÓu c¶m nghÜ cho ®o¹n v¨n.. T¸c dông: T¹o ra sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc víi ®o¹n văn thứ nhất. Do đó, hai đoạn v¨n trªn trë nªn g¾n bã chÆt chÏ víi nhau..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 chØnh thÓ cho v¨n b¶n. 20’ II/ C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1. Dùng từ ngữ để liên kết các ®o¹n v¨n. */ Bµi tËp 1.( SGK Tr 51).. Hs đọc (?) Hai ®o¹n v¨n trªn liÖt kª 2 kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc. §ã lµ nh÷ng kh©u nµo? §ã lµ hai kh©u t×m hiÓu vµ c¶m thô. (?) T×m tõ ng÷ liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn? Tõ ng÷ liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn lµ: "Sau kh©u t×m hiÓu" GV: §ã lµ quan hÖ liÖt kª. §Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n cã quan hÖ liÖt kª, ta thường dùng các từ ngữ liệt kê. (?) Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết cã quan hÖ liÖt kª? GV: §Ó chuyÓn ®o¹n cã quan hÖ liệt kê, ta thường dùng các từ ngữ có tác dụng liệt kê. Đó là các từ: Trước hÕt, ®Çu tiªn, cuèi cïng, sau n÷a, mét mÆt, mÆt kh¸c, mét lµ, hai lµ, thªm vµo đó, ngoài ra, trở lên, sau hết….. Dïng c¸c tõ ng÷ liªn kÕt cã t¸c dụng liệt kê: Trước hết, đầu tiên, cuèi cïng, sau n÷a, mét mÆt, mÆt kh¸c, mét lµ, hai lµ, thªm vµo đó, ngoài ra, trở lên, sau hết.. */ Bµi tËp 2(SGK Tr 51-52).. Hs đọc (?) T×m quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n trªn? T×m tõ ng÷ liªn kÕt gi÷a chóng? - Hai ®o¹n v¨n trªn cã quan hÖ ý nghÜa chÆt chÏ víi nhau, nhê cã sö dông phương tiện liên kết. Đoạn 1 nói về cảm giác nhân vật tôi trước đây về ngôi trường Mỹ Lý. Đoạn 2 nói về cảm giác cña nh©n vËt t«i ë hiÖn t¹i còng vÒ ng«i trường này. - Tõ ng÷ liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn lµ tõ "Nh­ng". GV: §Ó liªn kÕt hai ®o¹n v¨n cã ý nghĩa đối lập, ta thường dùng từ ngữ biểu thị ý nghĩa đối lập. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 (?) Hãy tìm thêm các phương tiện liên kết đoạn có ý nghĩa đối lập? §Ó liªn kÕt hai ®o¹n v¨n cã ý nghÜa đối lập, tương phản nhau, ta thường dùng các từ ngữ biểu thị ý tương phản đối lập. Đó là những từ: nhưng, trái lại, ngược lại, thế mà, tuy vậy, tuy nhiên, song, vËy mµ, nh­ng mµ,… (?) "Đó" thuộc từ loại nào? " Trước đó" là khi nào?. Dïng tõ cã liªn kÕt ®o¹n v¨n cã ý nghĩa đối lập, tương phản nhau : nhưng, trái lại, ngược lại, thÕ mµ, tuy vËy, tuy nhiªn, song, vËy mµ, nh­ng mµ,… */ Bµi tËp 3 (SGK Tr 50-51).. - Từ "đó" thuộc từ loại đại từ dùng để thay thÕ ( 1 sè tõ cïng tõ lo¹i víi tõ "Đó" là: đó, này, kia, ấy, nọ) - "Trước đó": trong đoạn văn này có nghĩa là trước ngày khai trường đầu tiªn cña nh©n vËt "t«i". Gv: Chỉ từ, đại từ cũng được làm phương tiện liên két đoạn. Hãy kể tiếp c¸c tõ cã t¸c dông nµy ? Mét sè tõ cïng tõ lo¹i víi tõ "§ã" lµ: đó, này, kia, ấy, nọ Hs đọc. Dùng chỉ từ, đại từ để liên kết: đó, này, kia, ấy, nọ */ Bµi tËp 4 (SGK Tr 52).. (?) Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn? T×m tõ ng÷ liªn kÕt hai đoạn văn đó? - Hai ®o¹n v¨n trªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §o¹n 1 nãi vÒ B¸c viết gì cũng đưa cho 1 số đồng chí xem lại để góp ý sửa chữa. Đoạn văn 2 khái quát ý nghĩa của đoạn trước đó và đoạn 1, rút ra nhận định: Viết cũng như là mäi viÖc kh¸c, cÇn cã chÝ, chí cã dèt, cần có sự phê bình và tự phê bình để tiÕn bé. - Tõ ng÷ liªn kÕt 2 ®o¹n v¨n trªn lµ " Nãi tãm l¹i". GV: §Ó liªn kÕt ®o¹n cã ý nghÜa cô thÓ víi ®o¹n cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t, ta thường dùng các từ ngữ có ý nghĩa tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc. (?) H·y kÓ tiÕp c¸c tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t ? Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. Dïng c¸c tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kết, khái quát để liên kết: Nói.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Nãi tãm l¹i, tãm l¹i, nh×n chung, suy cho cïng, xÐt cho cïng, tæng kÕt l¹i, kh¸i qu¸t l¹i, nãi mét c¸ch tæng qu¸t th×, nãi cho cïng, cã thÓ nãi….. tãm l¹i, tãm l¹i, nh×n chung, suy cho cïng, xÐt cho cïng, tæng kÕt l¹i, kh¸i qu¸t l¹i, nãi mét c¸ch tæng qu¸t th×, nãi cho cïng, cã thÓ nãi….. (?) Có thể dùng những từ ngữ nào để có t¸c dông liªn kÕt ? 2/ Dùng câu nối để liên kết các ®o¹n v¨n.. Hs đọc bài tập trong SGK Tr 53. (?) T×m c©u liªn kÕt gi÷a 2 ®o¹n v¨n trªn? C©u liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn lµ c©u: "¸i dµ, l¹i cßn chuyÖn ®i häc n÷a c¬ đấy!". C©u liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn lµ c©u: "¸i dµ, l¹i cßn chuyÖn ®i học nữa cơ đấy!". (?) Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kÕt hai ®o¹n v¨n? C©u v¨n trªn cã t¸c dông liªn kÕt v× nã nhắc đến nội dung của đoạn văn trên và bao hµm ý nghÜa giíi thiÖu néi dung cña ®o¹n v¨n ®ang chuÈn bÞ triÓn khai hay nói cách khác là: Câu nối đó nối tiếp và phát triển ý ở cụm từ "bố đóng s¸ch cho mµ ®i häc" trong ®o¹n v¨n trªn. H§3. HDHS rót ra kÕt luËn. - Môc tiªu: Rót ra ®­¬c vai trß cña liªn kÕt vµ c¸c c¸ch liªn kÕt.. 2’. III/ Ghi nhí (SGK Tr 53).. - C¸ch tiÕn hµnh: (?) Liªn kÕt cã t¸c dông g× ? Cã nh÷ng cách nào để liên kết đoạn văn ? Hs đọc ghi nhớ (?) Cần nắm được các đơn vị kiến thức nµo trong ghi nhí ?. - T¸c dông cña liªn kÕt - C¸c c¸ch liªn kÕt.. H§4. HDHS lµm bµi tËp 12’ IV/ LuyÖn tËp. - Môc tiªu: Hs n¾m ®­îc yªu cÇu bµi tËp vµ gi¶i chóng. - C¸ch tiÕn hµnh: Hs đọc và xác định yêu cầu bài tập. Bµi tËp 1 (SGK Tr 53-54). Hs hoạt động cá nhân Tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt. Hs tr¶ lêi Hs kh¸c nhËn xÐt Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Gv chèt a. Tõ ng÷ liªn kÕt lµ: "Nãi nh­ vËy" (chØ ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t) b. "Thế mà" (Chỉ ý nghĩa đối lập, tương phản). Hs đọc và xác định yêu cầu bài tập. Hs hoạt động cá nhân Hs tr¶ lêi Hs kh¸c nhËn xÐt Gv chèt. c. "Còng" (ChØ ý nghÜa liÖt kª); "Tuy nhiên" (Chỉ ý nghĩa đối lËp) Bµi tËp 2 (SGK Tr 54-55). Tõ hoÆc c©u cã t¸c dông liªn kÕt. a. "Từ đó" b. "Nãi tãm l¹i" c. "Song" d. "Đi bộ đội hay đi học?". 4/ Cñng cè (?) Có những cách nào để liên kết ? Gv hÖ thèng kiÕn thøc. 5/ HDHT - Häc bµi vµ hoµn thiÖn bµi tËp 3 Gv hướng dẫn Hs làm bài tập 3(SGK Tr 55) * Yªu cÇu: - VÒ h×nh thøc: ViÕt mét sè ®o¹n v¨n: 2 hoÆc 3 hoÆc 4 ®o¹n v¨n ng¾n (theo đúng nghĩa đoạn văn) - VÒ néi dung: + Chøng minh ý kiÕn: "C¸i ®o¹n chÞ DËu ….tuyÖt khÐo" + Có dùng các phương tiện liên kết các đoạn văn đó như dùng từ ngữ (Liệt kê, đối lập tương phản, tổng kết khái quát) và dùng câu nối. - Chuẩn bị: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội. –––––––––––––––––––––––––––––––––. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>