Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 7: Bố cục văn bản - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 Ngµy so¹n: 14/9/2006 Ngµy d¹y: 15/9/2006. TiÕt: 7. Bè côc v¨n b¶n.. A. mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc:. - Gióp häc sinh hiÓu tÇm quan träng cña bè côc trong v¨n b¶n, trªn c¬ sở đó có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản. 2. KÜ n¨ng:. - Nắm được thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lí để bước đầu x©y dùng ®­îc nh÷ng bè côc rµnh m¹ch vµ hîp lÝ cho c¸c bµi v¨n. - ThÊy ®­îc tÝnh phæ biÕn vµ c¸c bè côc 3 phÇn, nhiÖm vô cña mçi phÇn trong bè côc. 3. Thái độ:. - Học sinh có ý thức vận dụng kiến thức đã học để bài viết đạt kết quả. B. ChuÈn bÞ:. GV:- ChuÈn bÞ néi dung lªn líp. - Văn bản '' ếch ngồi đáy giếng'' ; ''Lợn cưới, áo mới'' - Lớp 6. HS: So¹n bµi theo c©u hái / SGK. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động.. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ? Thế nào là liên kết trong văn bản, các phương tiện liên kết trong văn b¶n? Lµm bµi tËp 1- 8/ SGK Hoạt động 2: Giới thiệu bài. Trong bóng đá hoặc bóng rổ...các huấn luyện phải sắp xếp các cầu thủ thành một đội hình, trong chiến đấu các vị tướng phải bố trí quân, dàn thế trận để đạt được mục đích cũng như hiệu quả tốt. Vậy tạo lập văn bản có cần phải bố trí sắp xếp như bóng đá hay ra trận không? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó.. Hoạt động 3: Bài mới Hoạt động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. I. Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n. * Bè côc cña v¨n b¶n. 1. Bµi tËp:. ? Nếu em muốn viết một lá đơn xin gia nhập đội thiếu niên tiền phong Hå ChÝ Minh th× trong -HS tr¶ lêi đơn cần có những nội dung gì? độc lập. 1 Lại thị Tiền - Trường trung häc Lop6.net. c¬ së TrÇn Can.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 - Tiêu đề, tiêu ngữ - Tên đơn - Hä tªn, ngµy sinh, líp - Lí do xin vào đội - Lời hứa quyết tâm khi đã trở thành đội viên - Lêi c¸m ¬n - Ngày, tháng, năm viết đơn. ? Nếu đảo trật tự trên có được kh«ng? V× sao? - Th¶o luËn nhãm - > Không đảo được trật tự trên ? V× sao khi x©y dùng v¨n b¶n - §¹i diÖn v× nh­ thÕ nã mÊt ®i tÝnh l« gÝch. cÇn quan t©m tíi bè côc? tr¶ lêi. - > Nã gióp cho c¸c ý ®­îc tr×nh bày rõ ràng, người đọc dễ tiếp ? Bè côc trong v¨n b¶n lµ g×? - HS kh¸i nhËn. qu¸t. * Bè côc lµ sù bè trÝ, s¾p xÕp c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n - GV: §ã chÝnh lµ ghi nhí 1. - Đọc ghi theo một trật tự nhất định. nhí. 2. Ghi nhí ( ý 1 ) /SGK Gọi học sinh đọc ý 1- Ghi nhớ. GV: Hướng dẫn học sinh làm. bµi 1/ 30 - Nªu yªu cÇu cña bµi tËp, gîi ý tình huống để học sinh thảo luËn: NhËn xÐt cña b¹n líp trưởng trong giờ sinh hoạt lớp.. - Th¶o luËn nhóm; đại diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy.. GV: Lêi nãi cã hiÖu qu¶ khi. v¨n b¶n cã bè côc hîp lÝ vµ ngược lại. Một bố cục hợp lí phải đảm bảo những yêu cầu g×? ChuyÓn sang phÇn 2.. + Bµi tËp 1/ 30 - Lấy ví dụ thực tế để chứng minh vai trß bè côc cña v¨n b¶n trong diễn đạt. - Nhận xét đánh giá ưu, nhược ®iÓm trong tuÇn qua. - Nêu phương hướng hoạt động trong tuÇn tíi. - Biện pháp hoạt động - Kiến nghị, đề nghị.. 2. Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n. 1. Bµi tËp. GV: Hướng dẫn học sinh đọc 2 vÝ dô /SGK. - Chó ý vÝ dô 1. H·y so s¸nh víi v¨n b¶n gèc SGK líp 6, em thÊy ®iÓm gièng - §äc vÝ dô. nhau gi÷a chóng lµ g×? - So s¸nh, - > C¸c c©u v¨n c¬ b¶n gièng nhau. ? V¨n b¶n nµo dÔ tiÕp thu h¬n? nhËn xÐt. - > V¨n b¶n gèc dÔ tiÕp nhËn, g©y høng thó. ? V× sao v¨n b¶n trong vÝ dô l¹i. 5 Lại thị Tiền - Trường trung häc c¬ së TrÇn Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 khã tiÕp nhËn vµ kh«ng g©y được hứng thú cho người đọc? - Tr×nh bµy - V¨n b¶n trong vÝ dô khã tiÕp ý kiÕn. nhËn v×: Néi dung trong mçi ®o¹n kh«ng thèng nhÊt, c¸c c©u v¨n kh«ng tập trung vào một chủ đề nhất ? VËy mét v¨n b¶n muèn ®­îc định, các ý trong đoạn không tiÕp nhËn mét c¸ch dÔ dµng phân định rõ ràng. phải đảm bảo yêu cầu gì? - Kh¸i qu¸t, * Néi dung c¸c phÇn, c¸c ®o¹n tr¶ lêi. ph¶i thèng nhÊt, gi÷a chóng cã sự phân định rõ ràng, rạch ròi. GV: Rµnh m¹ch trong v¨n b¶n có phải là yêu cầu duy nhất đối víi bè côc v¨n b¶n hay kh«ng? Chóng ta t×m hiÓu VD 2 * VÝ dô 2. - Gọi học sinh đọc ví dụ 2 ? V¨n b¶n gåm mÊy ®o¹n v¨n? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ néi - §äc vÝ dô - >V¨n b¶n gåm 2 ®o¹n v¨n. dung, bè côc cña c¸c ®o¹n v¨n 2. trong vÝ dô? - Nội dung giữa các đoạn tương - Trình bày đối thống nhất đều nói về chuyÖn 1 anh chµng hay khoe ? VËy c¸ch kÓ chuyÖn nh­ trªn ý kiÕn. cña. bÊt hîp lÝ ë chç nµo? - ý của các đoạn văn tương đối Nªu ý kiÕn râ rµng. ? V× sao c¸ch kÓ trªn l¹i kh«ng c¸ nh©n. gây được tiếng cười? - C¸ch kÓ Êy khiÕn cho c©u chuyÖn kh«ng nªu bËt ®­îc ý nghÜa phª ph¸n vµ kh«ng g©y được tiếng cười. -So víi v¨n b¶n gèc th× mét sè câu đã có sự thay đổi, chính sự thay đổi đó làm cho câu chuyện không bật thành tiếng cười do vËy ý nghÜa phª ph¸n kh«ng cßn ? Nh­ vËy ngoµi yÕu tè m¹ch n÷a. l¹c, trong v¨n b¶n cßn cÇn thêm điều kiện nào để cho bố côc v¨n b¶n rµnh m¹ch? GV: §©y lµ ý 2 trong phÇn ghi - Kh¸i qu¸t, * Tr×nh tù c¸c phÇn, c¸c ®o¹n nhí. nhËn xÐt. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ 2. ph¶i râ rµng vµ hîp lÝ. ? Theo em nªn s¾p xÕp bè côc 2. Ghi nhí2/SGK 2 c©u truyÖn trªn nh­ thÕ nµo? - §äc ghi 5 Lại thị Tiền - Trường trung häc c¬ së TrÇn Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 GV: NhËn xÐt, söa cho häc nhí.. sinh. ? H·y nªu nhiÖm vô 3 phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi trong v¨n b¶n miªu t¶ vµ v¨n b¶n tù sù?. ? Cã nhËn xÐt g× vÒ nhiÖm vô cña cña c¸c phÇn trong bè côc? ? Cã b¹n cho r»ng phÇn më bµi chØ lµ sù tãm t¾t, rót gän cßn phÇn kÕt bµi ch¼ng qua chØ lµ lÆp l¹i mét lÇn n÷a cña më bµi. Nói như vậy có đúng không? V× sao?. - Nh¾c l¹i + Tù sù: kiÕn thøc - Më bµi: Giíi thiÖu sù viÖc. cò. - Th©n bµi: Nªu diÔn biÕn sù viÖc. KÕt bµi: C¶m nghÜ vÒ sù vËt, sù viÖc. + Miªu t¶: -Mở bài : Gới thiệu đối tượng -TB: Miªu t¶ chi tiÕt -KB: Cảm nghĩ về đối tượng miªu t¶. - > NhiÖm vô cña c¸c phÇn ®­îc - Nªu nhËn ph©n biÖt râ rµng, v× mçi phÇn xÐt. cã nhiÖm vô riªng.. - Th¶o luËn nhãm. - Cử đại - >Nói như vậy không đúng vì : diện trả lời. -- Mở bài không đơn thuần là sự thông báo đề tài của văn bản mà còn phải cố gắng làm cho người đọc, người nghe có thể đi vào đề tài đó một cách dễ dàng, tự nhiªn, høng thó vµ Ýt nhiÒu h×nh dung các bước đi của bài. - KÕt bµi: Kh«ng chØ cã nhiÖm vụ nhắc lại đề tài hay đưa ra nh÷ng lêi høa hÑn, nªu c¶m tưởng mà phải làm cho văn bản để lại ấn tượng tốt đẹp cho người đọc có như thế thì bố cục mới đạt tới yêu cầu về sự hợp lí. ? Bè côc 3 phÇn cã vai trß nh­ thÕ nµo trong bè côc v¨n b¶n nãi chung? ( Bè côc 3 phÇn gióp cho v¨n 5 Lại thị Tiền - Trường trung häc c¬ së TrÇn Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 b¶n trë nªn rµnh m¹ch vµ hîp - Nªu ý kiÕn lÝ). c¸ nh©n. ? VËy cã ph¶i cø chia bè côc 3 phÇn lµ v¨n b¶n lµ v¨n b¶n trë nªn râ rµng rµnh m¹ch kh«ng? - > Không chỉ như vậy là đủ mà v¨n b¶n cã ®­îc sù rµnh m¹ch - Trình bày cần có sự luyện tập cố gắng để ý kiÕn. cho biÕt c¸ch viÕt më bµi, th©n bµi, kÕt bµi thùc sù lµ nh÷ng GV L­u ý: Kh«ng ph¶i v¨n b¶n MB, TB, KB đích thực. nµo còng cã bè côc 3 phÇn mµ cã nh÷ng v¨n b¶n khuyÕt më bµi hoÆc kÕt bµi. ? Thông thường văn bản có bố - L¾ng nghe. côc nh­ thÕ nµo? * Văn bản thường có bố cục - HS kh¸i 3phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt qu¸t. bµi. - §äc ghi Ghi nhí: SGK. GV: Nªu yªu cÇu lµm bµi tËp 2. nhí. - Hướng dẫn HS làm bài. III. LuyÖn tËp. GV: NhËn xÐt, söa ch÷a, bæ 1. bµi tËp 2. - Thùc hiÖn - Bè côccña truyÖn '' Cuéc chia sung. theo yªu tay cña nh÷ng con bóp bª''. cÇu. + Mẹ bắt hai con phải chia đồ ch¬i. + Hai anh emThµnh, Thuû rÊt thương yêu nhau. + Thành đưa em đến lớp chào cô gi¸o. + Hai anh em ph¶i chia tay nhau. + Thuỷ để lại cả 2 con búp bê cho anh. HS đọc bài tập 3. 2. Bµi tËp 3. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. - Bè côc ch­a rµnh m¹ch vµ hîp - §äc bµi lÝ, c¸c ý 2-3 ë th©n bµi chØ míi - Hướng dẫn HS làm bài. tËp 3. kÓ l¹i viÖc häc tèt chø ch­a ph¶i - Lµm bµi. lµ kinh nghiÖm häc tèt.. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà ? Trả lời câu hỏi: Các điều kiện để có bố cục rành mạch và hợp lí. ? Bè côc cña mét v¨n b¶n? + Lµm bµi tËp cßn l¹i- Bµi tËp b- S¸ch bµi tËp. + So¹n bµi: M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. 5 Lại thị Tiền - Trường trung häc c¬ së TrÇn Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>