Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 21+22 - Đào Thị Bích Ngọc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 Ngµy so¹n:9/10/2006 Ngµy d¹y :10/10/2006. Bµi 6 :. Th¹ch Sanh ( Cæ tÝch). TiÕt 21, 22: §äc - HiÓu v¨n b¶n A. Mục tiêu cần đạt: 1.KiÕn thøc: - Hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện Thạch Sanh và 1 số đặc điểm tiêu biểu của kiểu nhân vật " Người dũng sỹ". 2.KÜ n¨ng: KÓ l¹i ®­îc truyÖn (kÓ ®­îc nh÷ng t×nh tiÕt chÝnh b»ng ng«n ng÷ kÓ cña häc sinh). 3.Thái độ. Có thái độ phê phán những người có tính xảo quyệt, dối trá. B. ChuÈn bÞ: - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái SGK; tãm t¾t ng¾n gän truyÖn. C. Tiến trình các tổ chức hoạt động . *Hoạt động 1: Kiểm tra. TruyÖn cæ tÝch ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo? Nªu néi dung, ý nghÜa cña truyÖn "Sä Dõa". *Hoạt động 2: Khởi động Th¹ch Sanh lµ 1 trong nh÷ng truyÖn cæ tÝch tiªu biÓu cña kho tµng truyÖn cổ tích Việt Nam, được nhân dân ta rát yêu thích. Đây là truyện cổ tích về người dũng sysdieetj chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa, chống quân xâm lược... Truyện Thạch Sanh thể hiện ước mơ, niềm tin vào đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hoà bình của nhân dân ta. *Hoạt động 3: Bài mới Hoạt động của thầy. Hoạt động cña trß. Néi dung. - Yªu cÇu: I. §äc vµ t×m hiÓu chó Giọng đọc: chậm rãi, sâu lắng, thÝch: gîi kh«ng khÝ cæ tÝch. 1. §äc vµ kÓ Ph©n biÖt giäng kÓ cña Th¹ch Sanh, LÝ Th«ng. - Giáo viên đọc mẫu. - Giáo viên nhận xét cách đọc của - 4 học sinh đọc häc sinh. bµi. 2. Chó thÝch ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ c¸c tõ: 1 Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 Th¸i tö, gia tµi, tø cè v« th©n?. Häc sinh gi¶i nghÜa theo chó thÝch.. - 1 häc sinh kh¸c gi¶i thÝch ý nghĩa các từ: quận công, nước ch­ hÇu, tõ h«n. ? TruyÖn cã thÓ chia thµnh mÊy II. T×m hiÓu cÊu tróc v¨n phÇn chÝnh, lµ nh÷ng phÇn nµo? Häc sinh tr¶ lêi. b¶n 2 phÇn - PhÇn 1: Tõ ®Çu  mäi phép thần thông: Sự ra đời cña Th¹ch Sanh ? TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? III, Ph©n tÝch: - Häc sinh ph¸t Nh©n vËt chÝnh lµ ai? hiÖn tr¶ lêi.. 1. Th¹ch Sanh.  Ph©n tÝch theo nh©n vËt.. - Học sinh đọc thÇm tõ ®Çu ? §o¹n truyÖn kÓ vÒ sù viÖc g×? mọi phép thần a, Sự ra đời và lớn lên của th«ng. Th¹ch Sanh: ? T×m nh÷ng chi tiÕt kÓ vÒ sù ra Häc sinh tr¶ lêi. - 2 vî chång giµ mµ ch­a cã đời và lớn lên của Thạch Sanh? con - ThÊy hä tèt bông Ngäc Hoµng bÌn sai th¸i tö xuèng ®Çu thai lµm con... ? Em thấy có điều gì bình thường, điều gì khác thường trong sự ra Học sinh suy + Bình thường: nghÜ tr¶ lêi đời và lớn lên của Thạch Sanh? - Là con 1 gia đình nông d©n tèt bông. - Sèng nghÌo khæ b»ng nghÒ kiÕm cñi. + Khác thường: - Thạch Sanh ra đời là do Ngäc Hoµng sai th¸i tö xuèng ®Çu thai lµm con. - Bµ mÑ mang thai trong nhiÒu n¨m míi sinh. - §­îc thiªn thÇn d¹y vâ nghÖ, mäi phÐp thÇn th«ng. ? Kể về sự ra đời và lớn lên của Th¹ch Sanh nh­ vËy, theo em Häc sinh suy - T« ®Ëm tÝnh chÊt kú l¹, đẹp đẽ của nhân vật, làm nh©n d©n muèn thÓ hiÖn ®iÒu g×? nghÜ tr¶ lêi. Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 t¨ng søc hÊp dÉn cña c©u chuyÖn. Gi¸o viªn: Nh©n d©n quan niÖm r»ng: nh©n vật ra đời và lớn lên kỳ lạ như vậy sÏ lËp ­îc chiÕn c«ng. TruyÖn Th¹ch Sanh thuéc lo¹i truyÖn cæ tÝch thÇn kú, sè phËn nh©n vËt tr¶i qua 3 chÆng c¬ b¶n: Khã kh¨n, thö th¸ch vµ gÆp h¹nh phóc. Th¹ch Sanh ph¶i tr¶i qua nh÷ng thö th¸ch nµo?. b. Nh÷ng thö th¸ch Th¹ch Sanh ph¶i tr¶i qua:. ? H·y nªu ng¾n gän nh÷ng thö Häc sinh nªu thách mà Thạch Sanh đã trải qua? tóm tắt ? Thử thách đầu tiên đến với Th¹ch Sanh lµ g×? Häc sinh ph¸t - BÞ mÑ con LÝ Th«ng lõa ®i hiÖn chi tiÕt canh miÕu (thùc chÊt lµ ®­a vào chỗ chết); đánh nhau víi ch»n tinh. - Bị cướp công và diệt đại bµng ? TiÕp theo lµ nh÷ng thö th¸ch - BÞ h·m h¹i (do LÝ Th«ng nµo? lÊp cöa hang) cøu con vua Thuû TÒ. - BÞ vu oan vµ b¾t giam. - Bị quân 18 nước chư hầu tập trung sang đánh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c thö thách đến với Thạch Sanh (về Học sinh suy - Thử thách ngày càng nhiều nghÜ tr¶ lêi. vµ khã kh¨n h¬n (thö th¸ch mức độ, tính chất). sau khã kh¨n h¬n thö th¸ch trước). ? Cuối cùng Thạch Sanh có vượt qua được các thử thách ấy không? Học sinh trả lời. - Thạch Sanh vượt qua tất cả vµ chiÕn th¾ng. Gi¸o viªn: Th¹ch Sanh LÝ Cã thÓ nãi: Ch­a 1 nh©n vËt nµo - Thö th¸ch cµng Th«ng. trong cổ tích Việt Nam lại đối nhiÒu, cµng khã mÆt víi nh÷ng thö th¸ch nh­ kh¨n h¬n. - Vượt qua tất cả Th¹ch Sanh: Võa chèng l¹i yªu quái, vừa chống lại sự thâm độc vµ chiÕn th¾ng. Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 của kẻ bất lương, vừa chống ngoại xâm giữ bình yên cho đất nước. Thử thách càng lớn, phẩm chÊt tµi n¨ng cña nh©n vËt cµng ®­îc béc lé râ  chuyÓn sang ý (3) Häc sinh l­u ý c. Nh÷ng phÈm chÊt quý trang 62 phÇn b¸u cña Th¹ch Sanh: ®Çu.. Gi¸o viªn dÉn d¾t: Thạch Sanh đánh nhau và đã giết Học sinh phát được chằn tinh, sau đó lại bị Lí hiện trả lời. Thông cướp công 1 cách trắng trîn. H¾n lõa vµ giôc Th¹ch Sach ®i trèn, Th¹ch Sanh l¹i tin ngay véi v· tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng trë vÒ gèc ®a cò... ? Những việc làm ấy thể hiện đức Học sinh trả lời. tÝnh g× ë Th¹ch Sanh?. - ThËt thµ, nhËn lêi ®i ngay.. - ThËt thµ, chÊt - X¶o tr¸, phác, tin người. độc ¸c, bÊt nghÜa bÊt nh©n.. ? T¹i sao chµng lu«n bÞ lõa mµ vÉn kh«ng hÒ o¸n giËn? Häc sinh th¶o + LÝ Th«ng qu¸ ranh ma Cã ph¶i Th¹ch Sanh kh«ng biÕt luËn nhãm 2 l¾m thñ ®o¹n. c¨m thï? người trả lời + Chủ yếu vì bản chất nhân hậu độ lượng trong sáng vô cïng cña Th¹ch Sanh. - 1 em miªu t¶ ng¾n gän ®o¹n Th¹ch Sanh cø sèng theo Thạch Sanh đánh nhau với chằn Học sinh trả lời niềm tin vô tư trong sáng tãm t¾t. tinh và đại bàng? cña m×nh. ? Qua các lần đánh nhau với yêu qu¸i: nÐt tinh c¸ch phÈm chÊt næi Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi. - Dòng c¶m, kiªn quyÕt bËt ë Th¹ch Sanh lµ g×? trõng trÞ c¸i ¸c. "M¾ng r»ng: mµy gièng tµ ma h¹i người tao chẳng dung tha mày nµo" Gi¸o viªn dÉn d¾t: Sau khi nçi oan ®­îc gi¶i, nhµ vua g¶ c«ng chúa cho Thạch Sanh lễ cưới của hä t­ng bõng nhÊt kinhh kú, ch­a bao giờ và chưa ở đâu có 1 lễ cưới Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 tưng bừng đến thế. Cũng chính vì vậy mà hoàng tử các nước chư hầu kéo quân sang đánh. ? Trước đội quân của 18 nước chư Häc sinh suy hầu, Thạch Sanh đã làm gì? nghÜ tr¶ lêi. ? ViÖc lµm Êy gióp ta hiÓu thªm nÐt tinh nµo cña Th¹ch Sanh? Häc sinh nªu ý kiÕn. Gi¸o viªn: Nh÷ng phÈm chÊt trªn cña Th¹ch Sanh còng lµ nh÷ng phÈm chÊt của nhân dân lao động vì thế truyÖn Th¹ch Sanh ®­îc nh©n d©n rÊt ­a thÝch, ®­îc ca ngîi, truyÒn tông ? Bªn c¹nh nh©n vËt Th¹ch Sanh cßn nh©n vËt nµo còng gãp phÇn Häc sinh tr¶ lêi. quan träng lµm nªn c©u chuyÖn. LÝ Th«ng kÕt nghÜa anh em víi Thạch Sanh nhằm mục đích gì? Häc sinh tr¶ lêi.. - Tha tội, còn thết đãi những kÎ thua trËn. - Nhân đạo, yêu chuộng hoà b×nh.. 2. Nh©n vËt LÝ Th«ng (Gi¸o viªn ghi theo cét) - Lợi dụng sức lao động của Th¹ch Sanh.. Gi¸o viªn: Quả nhiên mẹ con Lí Thông đã giµu lªn nhanh chãng nhê Th¹ch Sanh. VËy mµ h¾n vÉn ®ang t©m lõa Th¹ch Sanh. ? Trong truyện Lí Thông đã mấy lÇn lõa Th¹ch Sanh? Lµ nh÷ng lÇn Häc sinh ph¸t hiÖn tr¶ lêi. - 3 lÇn: nµo? 1) Lõa ®i canh miÕu (thùc ra là để thế mạng. 2) Cướp công của Thạch Sanh (kÕt qu¶ lµ h¾n ®­îc phong qu©n c«ng). 3) LÊp hang (nh»m giÕt Thạch Sanh để lấy công chóa, nèi ng«i vua...) ? Qua nh÷ng viÖc lµm trªn ta thÊy Lí Thông là con người như thế Học sinh trả lời nµo? (xảo trá, độc ác ... ) Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 Gi¸o viªn: H¾n ®ang t©m h·m h¹i chÝnh người em kết nghĩa của mình, con người đã nhiều lần cứu mạng cho h¾n. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng nh©n vËt trong truyÖn? Học sinh trả lời. + Xây dựng nhân vật đối lập, tương phản: ? §èi lËp gi÷a nh÷ng nÐt tÝnh - ThËt thµ - X¶o tr¸ c¸ch nh­ thÕ nµo? - VÞ tha - Ých kû - Cao thượng - ThÊp hÌn  thiÖn  ¸c (chÝnh diÖn) (ph¶n diÖn) ? KÕt thóc cuèi cïng giµnh cho - Hưởng vinh - BÞ mçi nh©n vËt lµ g×? trõng trÞ quang h¹nh phóc đích đáng ? T¹i sao Th¹ch Sanh cho LÝ Th«ng mµ mÑ con h¾n vÉn bÞ Häc sinh suy  Th¹ch Sanh nh©n hËu, vÞ đánh chết và biến thành bọ hung? nghĩ trả lời. tha, tha chÕt cho mÑ con LÝ Th«ng nh­ng trêi kh«ng tha, nh©n d©n kh«ng tha, công lí không tha đã bắt mẹ con h¾n ph¶i chÕt vµ cßn ho¸ kiÕp thµnh bä hung sèng ë n¬i d¬ d¸y bÈn thØu. §ã lµ c¸ch trõng trÞ thÝch đáng cho những gì hắn đã g©y ra cho Th¹ch Sanh (kÕt thóc cã hËu). ? Theo em c¸ch kÕt thóc nh­ vËy đã thoả đáng chưa? ? Kết thúc đó có phổ biến trong cæ tÝch kh«ng? ? C¸ch kÕt thóc Êy thÓ hiÖn ­íc m¬ g× cña nh©n d©n? Häc sinh suy nghĩ trả lời độc - Ước mơ về sự công bằng, c«ng l× thÓ hiÖn niÒm tin, lËp. đạo đức. - Là phần thưởng xứng đáng Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 cho những người hiền lành, cßn kÎ gieo giã ¾t ph¶i gÆt b·o. - 1 häc sinh nh¾c l¹i ? NghÖ thuËt chñ yÕu cña truyÒn thuyÕt, cæ tÝch lµ g×? Häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc cò. - Cã nhiÒu chi tiÕt hoang ®­êng, kú ¶o, thÇn kú. - TruyÖn Th¹ch Sanh còng n»m trong sè nh÷ng c©u chuyÖn Êy. ? Em h·y chØ ra nh÷ng chi tiÕt thÇn kú trong truyÖn? Häc sinh nªu * Mét sè chi tiÕt thÇn kú chi tiÕt. ? Theo em chi tiết nào là đặc sắc nhÊt? V× sao? Häc sinh tr¶ lêi. + Tiếng đàn Thạch Sanh. ? Tiếng đàn ấy đã có ý nghĩa như thÕ nµo? (Tinh thÇn yªu chuéng hoµ b×nh, lßng nh©n nghÜa, ­íc m¬ c«ng lý cña nh©n d©n. Søc m¹nh cña tiÕng đàn chính là sức mạnh của cái Học sinh lắng thiện, cái đẹp, sức mạnh của tác nghe. giả dân gian đã sử dụng chi tiết thần kỳ để thể hiện quan niệm và ­íc m¬ vÒ c«ng lÝ cña m×nh). Gi¸o viªn: ¢m nh¹c lµ chi tiÕt phæ biÕn trong cổ tích. Có thể là tiếng đàn, tiÕng s¸o, tiÕng h¸t, ë mçi truyÖn ©m nh¹c cã vai trß ý nghÜa kh¸c nhau. ? ở đây tiếng đàn đã giúp Thạch Häc sinh tr¶ lêi. - V¹ch téi LÝ Th«ng, gi¶i Sanh nh÷ng g×? c©m cho c«ng chóa, gi¶i oan cho m×nh, lµm mÒm lßng nhụt trí đội quân xâm lược. ? Tiếng đàn ấy có ý nghĩa như thế nµo? Học sinh suy - ý nghĩa: Tiếng đàn của nghÜ tr¶ lêi. công lí, đại diện cho cái thiÖn, cho lßng yªu chuéng hoà bình (tiếng đàn là phẩm Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ng÷ V¨n 6- N¨m häc: 2006-2007 chất, là tâm hồn cao đẹp của Th¹ch Sanh). + Niªu c¬m thÇn kú.. ? "Niªu c¬m nhá xÝu cø ¨n hÕt l¹i ®Çy" cña Th¹ch Sanh ban ph¸t Häc sinh suy - Niªu c¬m cã kh¶ n¨ng cho quân sĩ 18 nước chư hầu có ý nghĩ trả lời. thÇn kú thÓ hiÖn sù tµi giái nghÜa g×? cña Th¹ch Sanh. - Tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo. Ước mơ về cuộc sống đầy đủ ấm no. Gi¸o viªn: Hình ảnh tiếng đàn Thạch Sanh vµ niªu c¬m thÇn k× lµ ­íc väng phú quốc bình cường của nhân Học sinh lắng dân ta tỏng công cuộc dựng nước nghe. và giữ nước.. Đó cũng là ước mơ cña nh©n d©n vÒ lÏ c«ng b»ng vÒ cái thiện thắng cái ác là tư tưởng đề cao chủ nghĩa nhân đạo. ? Qua phÇn ph©n tÝch em rót ra IV. Tæng kÕt: nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng c©u 1. NghÖ thuËt: - Häc sinh kh¸i - Chi tiÕt thÇn kú cã nhiÒu ý chuyÖn? (nh©n vËt, chi tiÕt). qu¸t. nghÜa. - Xây dựng nhân vật đối lập tương phản. Qua đó nhân dân muốn gửi gắm Học sinh thảo 2. Nội dung: Thể hiện ước luận nhóm 3 - 5 mơ, niềm tin về đạo đức, ­íc m¬ g×? người c«ng b»ng, c«ng lÝ x· héi. ? Hai bức tranh minh hoạ cho các HS đọc phần ghi nhí (SGK) sù viÖc nµo trong truyÖn? - Tranh 1: Mòi tªn vµng. - Tranh 2: Niªu c¬m thÇn k× *Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà. Đào Thị Bích Ngọc- Trường THCS Tân Bình Lop6.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>