Giáo án Ngữ văn 8 - Trường THCS Tam Thái

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 30/ 09/ 2009 TUẦN 1 Ngày dạy: 31/ 09/2009 TIẾT 1 BÀI 1: TÔI ĐI HỌC <Thanh Tịnh> A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp H/s : - Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ Tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời - Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh B, CHUẨN BỊ : - GV - HS : Soạn bài – trả lời câu hỏi SGK C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG * Hoạt động 1: Kiểm tra việc soạn bài ở nhà của HS (5’) * Hoạt động 2 : giới thiệu bài ? Từ lớp 1 tới lớp 8 em đã dự 8 lần khai trường, ngày khai trường lần nào khiến em nhớ nhất? Trong lần khai trường đầu tiên ai đưa em tới trường? Ngày ấy đối với em có gì đáng nhớ? GV : Trong cuộc đời mỗi con người những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đầu tiên đến trường Truyện ngắn “tôi đi học” của Thanh Tịnh đã diễn tả những kỉ niệm mơn man, bâng khuâng của thời thơ ấy…. * Hoạt động 3 : 35’ Hoạt động của GV. Hoạt động của HS Nội dung cần đạt - HS đọc phần dấu I, Đọc- Tiếp xúc văn bản * Tác Giả , Tác phẩm * SGK – 8 - Tóm tắt thông tin tác giả tác phẩm * Đọc. - Nêu 1 số nét chính về tác giả, và truyện ngắn “Tôi đi học” - Yêu cầu đọc giọng chậm, hơi buồn lắng sâu, chú ý những câu nói của nhân vật “ Tôi” của nhân vật “người Mẹ” nhân vật “ông Đốc” cần đọc với giọng phù hợp - GV đọc mẫu 1 đoạn - 3->4 HS đọc ? Nhận xét cách đọc so với yêu - Nhận xét cầu? - GV chốt lại. * Từ khó - Hs đọc phần chú thích - Chú ý các chú thích 2, 6, 7 ? Văn bản này kể về sự việc gì?. - HS trả lời Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. * Cấu trúc văn bản - Kỉ niệm ngày đầu đến trường 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------? Có những nhân vật nào được kể - HS trả lời - Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu lại trong truyện ngắn ấy này? học trò ? Trong những nhân vật đó, nhân - Suy nghĩ trả lời - Tôi là nhân vật chính vì mọi vật nào là nhân vật chính? Vì sao? sự việc đều được kể từ cảm nhận của nhân vật “Tôi”… ? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của - HS thảo luận - 3 đoạn: + Đoạn 1: Từ đầu -> Trên ngọn “Tôi” được kể theo trình tự không theo nhóm gian và thời gian nào? Tương ứng - Trình bày ý kiến núi : cảm nhận của Tôi trên với trình tự ấy là các đoạn nào của đường tới trường văn bản? + Đoạn 2: Tiếp -> được nghỉ cả ngày nữa : Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường + Đoạn 3 -> còn lại : Cảm nhận của Tôi trong lớp học ? Đoạn nào gợi cảm xúc thân thuộc - HS tự bộc lộ gần gũi nhất trong em? Vì sao? II, Đọc – hiểu văn bản - HS tóm tắt lại 1 . Cảm nhận của “Tôi” trên đoạn 1 đường tới trường ? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của - HS trả lời - Thời gian : Buổi sáng cuối nhân vật “Tôi” gắn với không gian thu thời gian cụ thể nào? - Không gian : Trên con đường dài và hẹp ? Theo em vì sao không gian và - HS thảo luận thời gian ấy trở thành kỉ niệm trong - Trình bày ý kiến tâm trí của tác giả? - GV đó là thời điểm, nơi chốn -> quen thuộc gần gũi quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ tác giả Đó là lần đầu tiên được cắp sách tới trường GV : chú ý vào câu văn : “ con đường này tôi đã quen đi lại…tự nhiên thấy lạ” ? Cảm giác quen mà lạ của nhân - HS trả lời - Tự cảm thấy có sự thay đổi vật “Tôi” có ý nghĩa gì? lớn trong lòng mình - Dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thấy của cậu bé ngày đầu đến trường tự thấy mình lớn lên, con đường làng không làng không còn dài rộng như trước ? Cậu bé tự thấy mình lớn lên còn - HS trả lời - Tôi không lội qua sông thả được biểu hiện qua chi tiết nào? diều như thằng Quý.... Nô đùa như thằng Sơn ? Biểu hiện đó có ý nghĩa gì? - HS bộc lộ - Cho thấy cậu bé có sự nhân thức 2 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------nghiêm túc trong học hành GV : chú ý vào đoạn văn “ trong chiếc áo vải dù đen, dài cho đến hết phần I ? Những chi tiết nào trong cử chỉ , - HS thảo luận 2’ - Cảm thấy trang trọng đứng trong hành động và lời nói của đắn với bộ quần áo, với mấy nhân vật “Tôi” khiến em chú ý? quyển vở mới trên tay - Cẩn thận, nâng niu mấy quyển vở, vừa lúng túng vừa muốn thử sức, muốn khẳng định mình khi xin mẹ được cầm cả bút và thước như các bạn khác GV : khi nhớ lại ý nghĩ chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước – Tác giả viết “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi…núi” ? Hãy phát hiện và phân tích ý - HS trả lời - Nghệ thuật so sánh -> kỉ niệm đẹp về tâm trạng và nghĩa của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu văn? cảm giác rất tự nhiên của 1 đứa bé lần đầu được đến trường * Hoạt động 4 : - Hướng dẫn học ở nhà - HS đọc lại đoạn 1, nắm được nội dung đoạn 1 - Nắm 1 số các nét chính về tác giả Thanh Tịnh - tác phẩm - Chuẩn bị : Tiếp nội dung tiết 2 theo câu hỏi SGK. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 01/ 01/ 2009 Ngày dạy: 01/ 01/ 2009 TIẾT 2. TÔI ĐI HỌC <Thanh Tịnh>. A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : - Tiếp tục giúp HS cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời qua các phần còn lại của văn bản - Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh B, Chuẩn bị Giáo viên : HS : Đọc – soạn phần còn lại theo câu hỏi SGK C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : * Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (5’) ? Nêu 1 số nét chính về tác giả Thanh Tịnh và tác phẩm “ tôi đi học “ ? Kiểm tra sự chuẩn bị bài của cả lớp * Hoạt động 2 : 3’ - GV khái quát lại nội dung tiết 1 – phần 1 * Hoạt động 3 : 35’ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt - HS đọc - GV đoạn yêu văn cầu 2, HS nhận đọc xéttừđọc “ trước sân trường làng … “ -> nghỉ cá ngày nữa - Sửa cách đọc ? Đoạn này có nội dung gì? - HS trả lời 2. Cảm nhận của “tôi” lúc ở sân trường - Chú ý vào đoạn văn ? Cảnh sân trường làng Mũ lí lưu lại - HS suy nghĩ trả - Sân trường dày đặc cả người trong tâm trí tác giả có gì nổi bật ? lời ai cũng áo quần sạch sẽ gương mặt vui tươi sáng sủa ? Cảnh tượng được nhớ lại có ý - HS trả lời nghĩa gì ? GV : Cảnh tượng đó phản ánh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường ở nước - Khi chưa đi học, nhân vật “ tôi” chỉ thấy ngôi trường Mĩ lí cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà khác trong làng ? Nhưng lần đầu tiên tới trường cậu - HS bộc lộ - Ngôi trường vừa xinh xắn bé có cảm giác như thế nào ? vừa oai nghiêm khác thường cảm thấy mình bé nhỏ. nhân vật “ tôi” đâm lo sợ vẩn vơ ? Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần - HS chú ý SGK - “ Họ như con chim non đầu đến trường học trò tác giả tả như trả lời đứng bên bờ tố nhìn quang thế nào tác dụng ? trời rộng lớn muốn bay nhưng Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------còn ngập ngừng e sợ “ GV : Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu tiên tới trường học - Chú ý và đoạn văn : ? Cho biết cảm nhân của “ tôi” khi - HS trả lời - Cảm thấy chơ vơ, vụng về nghe thấy hồi trống ? lúng túng. Muốn bước nhanh mà sao toàn thân thấy run run, cứ dềnh dàng, chân co chân duỗi ? Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông - HS trả lời - Hồi hộp chờ nghe tên mình đốc đọc bản danh sách HS mới như nghe gọi đến tên “ tôi” tự thế nào ? nhiên giật mình và lúng túng ? Theo em vì sao “ tôi” lại có tâm - HS tự bộc lộ trạng như vậy ? GV bổ sung : vì đã bao giờ “tôi” được hoặc bị chú ý như thế này ? Và khi phải rời bàn tay mẹ, vòng tay cha để bước vào lớp học thì các cậu lại và khóc nhân vật “ tôi” cũng bất giác và khóc trong lòng mẹ ? Em nghĩ gì về tiếng khóc của các - HS thảo luận 2’ - Cảm thấy mình bước vào cậu học trò bé nhỏ khi xếp hàng để một thế giới khác và xa cách vào lớp ? - Trình bày mẹ hơn bao giờ hết - GV nhận xét -> bổ sung - Khóc 1 phần vì lo sợ, phải tách rời người thân để bước vào môi trường hoàn toàn mới lạ - 1 phần vì sung sướng lần đầu tiên được đi học - Là cảm giác nhất thời của những đứa trẻ nông thôn rụt rè ít khi được tiếp xúc với đám đông ? Hãy nhớ và kể lạ cảm xúc của - HS tự nhớ và kể chính mình vào lúc này trong ngày lại đầu tiên đi học như các bạn nhỏ trong tác phẩm ? - GV chốt lại ? Cho HS tóm tắt lại ý chính của - HS tóm tắt đoạn 3 ? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của - HS trả lời 3. Cảm nhận của “tôi” trong “tôi” được tác giả nhớ lại gắn với lớp học không gian nào nữa ? ? Vì sao trong khi xếp hàng đợi vào - HS suy nghĩ trả - Vì tôi bắt đầu cảm nhận lớp, nhân vật “ tôi” lại cảm thấy “ lời được sự độc lập của mình khi trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào đi học thấy xa mẹ tôi như lần này “ ? - Bước vào lớp học là bước 5 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------vào thế giới riêng của mình, phải tự mình làm tất cả ? Những cảm giác mà nhân vật tôi - HS trả lời - Một mùi hương lạ xông lên nhận được khi bước vào lớp học là gì .. ? - Nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi … là của mình - Nhìn người bạn chưa hề quen biết nhưng lòng vẫn không cảm thấy sự xa lạ … ? Em có nhận xét gì về những cảm - HS tự nhận xét - Cảm thấy vừa xa lạ, vừa gần giác đó ? gũi với mọi người, với người bạn ngồi bên cạnh GV bổ sung thêm : - Cảm giác lạ vì lần dầu tiên được vào lớp học, một môi trường sạch sẽ ngay ngắn - Không cảm thấy sự xa lạ với bàn ghế và bạn bè vì ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó với mình bây giờ cả năm học ? Hình ảnh “ một con chim liệng đến - HS tự suy nghĩ đứng trên bờ của sổ, hót mấy tiếng trả lời rụt rè rồi vỗ cánh bay cao “ có phải đơn thuần chỉ có nghĩa thực hay không ? Vì sao ? - GV bổ sung : Gợi, nhớ tiếc những ngày trẻ thơ hoàn toàn vui chơi tự do đã chấm dứt để bước vào 1 giai đoạn mới -> hình ảnh này có dụng ý nghệ thuật tượng trưng rõ ràng. ? Dòng chữ “ tôi đi học “ kết thúc - HS trả lời - Vừa khép lại bài văn và vừa truyện có ý nghĩa gì ? mở ra 1 thế giới mới, 1 bầu trời mới … 1 khoảng không gian, 1 giai đoạn mới - Vừa ngỡ ngàng, tự tin nghiêm trang bước vào giờ học đầu tiên trong cuộc đời trẻ thơ GV chốt : trong câu chuyện ngoài nhân vật “tôi” còn có các nhân vật khác ? Trình bày cảm nhận về thái độ cử - HS suy nghĩ trả - Phụ huynh ai cũng chuẩn bị chỉ của những người lớn đối với các lời chu đáo cho những đứa trẻ em bé lần đầu đi học ? lần đầu tiên được tới trường tham dự buổi lễ, cũng lo lắng hồi hộp - Ông Đốc là hình ảnh người 6 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------thầy người lãnh đạo rất từ tốn, giàu tình thương ? Em có nhận xét gì về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm ?. - HS trả lời. - GV nhận xét chốt lại - Sau đó gọi HS đọc phần ghi nhớ. - HS đọc ghi nhớ SGK- 9. III, Tổng kết - Nghệ thuật : bố cục theo dòng hồi tưởng cảm nghĩ của nhân vật “ tôi” kết hợp giữa kể - tả - Nội dung : tâm trạng ngày đầu tiên tới trường IV, Luyện tập. ? Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng - HS suy nghĩ phát cảm xúc của nhân vật “tôi” trong biểu truyện ngắn “ tôi đi học “ - Nhận xét - GV hướng dẫn HS làm câu 2 (SGK) * Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1’) ? Tình cảm nào đã khơi dậy trong em khi em đọc truyện “ tôi đi học “ ? Hãy hát 1 bài có liên quan đến chủ đề đi học - Về hoàn thiện phần luyện tập - Học bài cũ – nắm chắc nội dung của bài - Chuẩn bị bài : cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 01/ 01/ 2009 TUẦN 1 Ngày dạy: 01/ 01/2009 TIẾT 3. CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ. A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Hiểu rõ cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ - Thông qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chúng và cái riêng B, CHUẨN BỊ : Giáo viên : bảng phụ HS : Đọc nghiên cứu bài mới C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : * Hoạt động 1 : 5’ Kiểm tra bài cũ : kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của cả lớp * Hoạt động 2 : Giới thiệu bài (3’) - Ở lớp 7 các em đã được học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa ? Vậy 1 em lấy 1 vài VD về từ đồng nghĩa và trái nghĩa ? - Bảng phụ VD : Máy bay, tàu bay, phi cơ nhà thương, bệnh viện chết, mất, hi sinh - Từ trái nghĩa : sống - chết nóng – lạnh xấu – tốt * Hoạt động 3 : Bài mới (35’) Hoạt động của GV ? Các em đã được học thế nào là từ đồng nghĩa – trái nghĩa ? Vậy em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghĩa của chúng. Hoạt động của HS Nội dung cần đạt - HS suy nghĩ trả - Các từ có mối quan hệ bình lời đẳng về ngữ nghĩa + Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thể thay thế cho nhay trong 1 câu văn cụ thể ? + Các từ trái nghĩa trong nhóm có thể loại trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu. GV chốt lại. - Cho HS quan sát sơ đồ SGK - 10. - HS quan sát Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. I, Từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp 1. Bài tập SGK/10 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------? Nghĩa của từ “ động vật” rộng - HS trả lời - Rộng hơn vì phạm vi nghĩa hơn hay hẹp hơn nghĩa của tác từ của từ “động vật “ bao trùm “thú”, ”chim”, ”cá” tại sao ? nghĩa của 3 từ: thù, chim, cá ? Nghĩa của từ “thú” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ “voi” “hươu” ? ? Nghĩa của từ “chim” rộng hơn - HS suy nghĩ trả - “Thú” rộng hơn vì bao hàm hay hẹp hơn “ tu hú” “sáo” ? Tại lời voi, hươu sao ? Từ “cá” rộng lớn hơn hay hẹp Tu hú “Chim” hơn “cá rô”, “cá thu” ? Tại sao ? Sáo. Cá. ? Từ việc quan sát sơ đồ kết hợp - HS trả lời với việc tìm hiểu ở trên hãy cho biết ? Nghĩa của các từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của những từ nào ? hẹp hơn nghĩa của những từ nào ? GV chốt lại bằng sơ đồ ? Thế nào là từ ngữ có nghĩa rộng ? - HS trả lời nghĩa hẹp ? Lấy VD. Cá rô Cá thu. - Có phạm vi rộng hơn các từ : voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu - Có phạm vi nghĩa hẹp hơn từ động vật - 1 từ ngữ được coi là có nghĩa rông khi phạm vi của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của 1 số từ ngữ khác VD : “Chó” có nghĩa rộng hơn so với các từ : chó săn, chó sói, chó ngao … - 1 từ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của 1 từ ngữ khác. VD : “chó” nghĩa hẹp hơn các từ như : mèo, trâu, bò … đều được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ “ gia súc” ? Theo em 1 từ có thể vừa có nghĩa - HS suy nghĩ phát - Có : Vì tính chất rộng hẹp của rộng, vừa có nghĩa hẹp được không biểu từ ngữ chỉ là tương đối ? Vì sao ? VD : từ “ chó” vừa có nghĩa rộng hẹp GV chốt lại -> ghi nhớ - HS đọc ghi nhớ 2. Ghi nhớ : SGK /10 SGK/10 II, Luyện tập 1. Bài 1 ? Em hãy xác định yêu cầu của bài - HS theo dỗi yêu Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------tập 1 cầu bài tập SGK/11 - GV hướng dẫn hs lập sơ đồ thể - Bài tập cho HS hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ thảo luận tại chỗ ngữ trong mỗi nhóm từ SGK theo bàn - Gọi HS thay mặt - GV có thể làm mẫu nhóm lên bảng trình bầy - Nhận xét Y phục Quần quần đùi quần dài. Áo áo dài áo sơ mi. - GV nhận xét ? Tìm từ ngữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ngữ ở mỗi nhóm trong SGK ?. ? Yêu cầu của bài tập 3 là gì ? ? Tìm các từ ngữ có nghĩa được bao hàm trong phạm vi nghĩa của mỗi từ ngữ sau ? a, Xe cộ b, Khi loại c, Hoa quả < Chú ý bài tập 3 còn phần d, e về nhà tự làm vào vở bài tập> ? Chỉ ra những từ ngữ không thuộc phạm vi nghĩa của mỗi nhóm từ ngữ ?. - HS làm. 2. Bài 2 : - Các từ ngữ có nghĩa rộng a, Từ “ chất đốt” b, Từ “nghệ thuật” c, Từ “ thức ăn” d, Từ “ nhìn “ e, Từ “ đánh” 3. Bài tập 3. - HS trình bày. a, “xe cộ” : bao hàm : xe đạp, xe máy, xe hơi b, “kim loại” bao hàm : sắt, đồng, nhôm … c, “hoa quả” bao hàm “ chanh, cam, chuối … 4. Bài tập 4. - Đọc yêu cầu bài tập 4. - Những từ ngữ không thuộc phạm vi nghĩa của nhóm a. Thuốc lào b. Thủy quỹ c. Bút điện d. Hoa tai. - GV có thể hướng dẫn HS làm bài tập 5 + động từ có nghĩa rộng : khóc + động từ có nghĩa hẹp : nức nở * Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1’) ? Thế nào là 1 từ ngữ có nghĩa rộng, nghĩa hẹp ? lấy ví dụ ? Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Cần nắm chắc nội dung ghi nhớ -> lấy ví dụ biểu thị bằng sơ đồ - Đọc lai văn bản “ tôi đi học” phục vụ cho tiết sau học bài mới Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 01/ 01/ 2009 TUẦN 1 Ngày dạy: 01/ 01/2009 TIẾT 4 TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình B, CHUẨN BỊ : Giáo viên : HS : Đọc, xem lại văn bản “ tôi đi học “ C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : * Hoạt động 1 : 5’ Kiểm tra bài cũ : GV kết hợp trong bài mới * Hoạt động 2 : Giới thiệu bài (3’) - GV giới thiệu bài - Cho HS 1, 2 phút nhớ lại nội dung chính của văn bản “ Tôi đi học “ * Hoạt động 3 : Bài mới (40’) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. ? Văn bản miêu tả những sự việc đã xảy ra hay đang xảy ra ? ? Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấu tượng gì trong lòng tác giả ? GV : nội dung trả lời câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản “ tôi đi học “ ? Từ đó hãy cho biết chủ đề của văn bản là gì ?. Nội dung cần đạt I, Chủ đề của văn bản : “ Tôi đi học “ - HS suy nghĩ phát - Nhớ lại những sự việc đã biểu xảy ra - HS trả lời - Những kỉ niệm về buổi đầu tiên đi học - HS trả lời - Cảm giác êm dịu, trong sáng man mác buồn của nhân vật “ tôi” ở buổi tựu trường trong đời. - HS trả lời theo ý hiểu. - Là vấn đề chính, những ý kiến, cảm xúc của tác giả được thể hiện 1 cách nhất quán trong văn bản II, Tính thống nhất về chủ đề của văn bản * Văn bản : “ Tôi đi học “. GV : văn bản “ Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------tựu trường đầu tiên ? Tại sao lại có thể biết được điều đó - HS suy nghĩ phát - Nhan đề cho phép dự đoán ? Chú ý vào nhan đề ? Các từ ngữ và biểu văn bản nói về chuyện “ Tôi các câu trong văn bản đó ? đi học “ - Đó là những kỉ niệm về buổi đầu đi học của “tôi” nen đại từ “ tôi”. Các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học lặp lại nhiều lần ? Tìm các câu nhắc đến kỉ niệm của - HS tìm, trả lời - Các câu văn, đoạn văn nhắc buổi tựu trường đầu tiên trong đời ? đến kỉ niệm buổi tựu trường + Hôm nay tôi đi học + Hàng năm cứ vào cuối thu <Giác trong sang đó> … Lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường + Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng đó ? Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng + Tôi lặm tay ghì chặt … ? Để tô đậm cảm giác trong sáng của - HS thảo luận nhân vật “ tôi” trong ngày đầu tiên đi học, tác giả đã sử dụng các từ ngữ và các chi tiết nghệ thuật nào ? (3’) ? Trên đường đi học ? - HS trả lời - Trên đường đi học : cảm Nhóm 1 nhận về con đường quen đi lại lắm rồi -> thấy lạ cảnh vật chung quanh đều thay đổi Thay đổi hành vi : lội qua sông hình ảnh diều -> đi ra đồng nô đùa -> đi học cố làm như 1 học trò thực sự ? Trên sân trường ? - Trả lời -> nhận - Cảm nhận về ngôi trường : Nhóm 2 xét nhà cao ráo sạch sẽ -> xinh xắn oai nghiêm; lòng lo sợ vẩn vơ Cảm giác bỡ ngỡ lúng túng khi xếp hàng vào lớp: đứng nép bên người thân… nức nở khóc … ? Trong lớp học ? - HS phát hiện, trả - Cảm giác bâng khuâng khi Nhóm 3 lời -> nhận xét xa mẹ, trước đây có thể đi chơi cả ngày không thấy xa nhà, xa mẹ giờ mới bước vào 13 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------lớp đã thấy xa mẹ nhớ nhà GV nhận xét bổ sung cho từng nhóm GV : từ việc phân tích ở trên hãy cho - HS phát biểu - Là sư nhất quán về ý đồ ý biết ? Thế nào là tính thống nhất của kiến cảm xúc của tác giả chủ đề văn bản ? được thể hiện trong văn bản ? Tính thống nhất này thể hiện ở - HS trả lời - Hình thức : nhan đề của văn những phương diện nào ? bản … - Nội dung : mạch lạc (quan hệ giữa các phần của văn bản) từ ngữ, chi tiết (tập trung làm nổi bật chủ đề văn bản) - Đối tượng : xoay quanh nhân vật “tôi” GV chốt lại - HS đọc phần ghi * Ghi nhớ SGK/12 nhớ SGk /12 III, Luyện tập : Bài 1 : ? Nêu yêu cầu bài tập 1 ? - HS nêu Văn bản : rừng cọ quê tôi - HS đọc văn bản “ rừng cọ quê tôi” ? Hãy cho biết văn bản trên viết về - HS trả lời - Rừng cọ quê tôi đối tượng nào? Vấn đề gì ? ? Các đoạn văn đã trình bày đối - HS trả lời - Giới thiệu rừng cọ, tả cây tượng và vấn đề theo 1 thứ tự nào ? cọ, tác dụng của cây cọ, tình cảm gắn bó với cây cọ ? Theo em có thể thay đổi trật tự sắp - HS thảo luận - Trình bày xếp này được không ? Vi sao ? (1’) - Nhận xét - GV bổ sung ? Nêu chủ đề của văn bản ? - HS trả lời - Chủ đề : Tình cảm gắn bó giữa người dân sông thao với rừng cọ GV : chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân ? Hãy chứng minh điều đó? - HS phát biểu - Hình thức : nhanh đề văn bản - Nội dung : mạch lạc (từ ngữ, chi tiết làm nổi bật chủ đề văn bản ) - 2 câu cuối trực tiếp nói lên tình cảm gắn bó giữa người song thao với rừng cọ ? Tìm các từ ngữ, câu tiêu biểu thể - HS tìm - Nhận xét hiện chủ đề văn bản ? - GV bổ sung Bài 2 14 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------? Xác định yêu cầu bài tập 2 - HS đọc các ý ? Hãy trao đổi tại chỗ xem ý nào se SGK làm cho bài viết lạc đề ? - GV hướng dẫn HS + Cần xác định rõ chủ đề bài viết + Các ý đưa ra có xoay quanh chủ đề - HS trả lời đó không (nêu ý nào không liên quan sẽ làm cho bài viết lạc đề) - GV hướng dẫn HS nhanh bài tập 3 – về nhà làm. - Nêu bỏ ý b, d. * Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1’) ? Chủ đề của văn bản là gì ? Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Tính thống nhất thể hiện ở những phương diện nào ? - Nắm chắc nội dung ghi nhớ - Đọc lai văn bản “ tôi đi học” phục vụ cho tiết sau học bài mới - Hoàn thiện bài tập - Chuẩn bị bài : Trong lòng mẹ. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 01/ 01/ 2009 TUẦN 1 Ngày dạy: 01/ 01/2009 TIẾT 5. TRONG LÒNG MẸ < Nguyên Hồng>. A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Nắm được một số nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của Nguyên Hồng - Vị trí, nội dung, bố cục của đoạn trích “ Trong lòng mẹ” bước đầu thấy được tình cảm đáng thương của bé Hồng B, CHUẨN BỊ : Giáo viên : bảng phụ HS : Học, trả lời câu hỏi SGK C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : * Hoạt động 1 : 5’ Kiểm tra bài cũ : ? Có nhận xét gì về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của văn bản “ Tôi đi học” ? - Sức cuốn hút của văn bản “ Tôi đi học” cho ta thấy được tâm trạng của nhân vật “ Tôi ngày đầu tới trường tất cả đều bỡ ngỡ đều mới lạ -> đó là 1 tâm trạng hồi hộp khi được cắp sách tới trường … * Hoạt động 2 : Giới thiệu bài (3’) - GV có thể giới thiệu về nhà văn Nguyên Hồng, về cuốn “ những ngày thơ ấu” để và bài mới * Hoạt động 3 : Bài mới (35’) Hoạt động của GV - Gọi HS đọc chú ý SGK 18/19 ? Tóm tắt 1 số thông tin về tác giả Nguyên Hồng và tác phẩm “ Những ngày thơ ấu”. Hoạt động của HS. Nội dung cần đạt I, Đọc – tiếp xúc văn bản * Tác giả, tác phẩm. - HS đọc - HS tóm tắt dựa vào chú thích SGK - Chương IV. ? Vị trí đoạn trích “ trong lòng mẹ” ? GV nêu yêu cầu đọc : giọng chậm tình cảm, chú ý các từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc của nhân vật” tôi” nhất là đoạn cuối cuộc trò chuyện với bà cô, đoạn văn tả chú bé Hồng nằm trong lòng mẹ, chú ý giọng bà cô kéo dài độ sắc thái châm biếm cay nghiệt - Đọc mẫu 1 đoạn văn - 3, 4 HS đọc - Cho nhận xét, sửa lỗi đọc - Nhận xét. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. - Vị trí đoạn trích chương IV của tác phẩm * Đọc đoạn trích. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Chú ý vào 1 số các từ khó SGK - HS theo dõi * Từ khó SGK GV : Hồi ký là 1 thể văn dùng để * Cấu trúc văn bản ghi lại những chuyện có thật đã xảy ra trong cuộc đời con người cụ thể, thường đó là tác giả - Theo dõi văn bản “ trong lòng mẹ” cho biết ? ? Chuyện gì được kể trong cuốn hồi - HS trả lời - Chuyện kể về bé Hồng 1 đứa ký này ? trẻ mồ côi cha bị hắt hủi, vẫn 1 lòng yêu thương kính mến người mẹ đáng thương của mình ? Nhân vật chính của hồi ký này là - HS suy nghĩ, trả - Bé Hồng … ai ? Dựa vào đâu mà em biết điều lời đó ? ? Em hiểu như thế nào về quan hệ - Nhân vật bé Hồng chính là giữa nhân vật chính với tác giả ? tác giả, vì đặc điểm của hồi ký là tác giả ghi lại chuyện xảy ra của chính mình ? Qua phần CHUẨN BỊ bài ở nhà - HS trả lời - Cuộc đối thoại giữa bà cô và cho biết : Câu chuyện của bé Hồng bé Hồng được kể bởi những sự việc chính - Bé Hồng gặp được mẹ khi về nào ? thăm ? Tương ứng với các sự việc chính - HS trả lời - 2 đoạn + Đ1: từ đầu -> người ta hỏi đó là những phần văn bản nào ? đến chứ + Đ2 : phần còn lại GV : theo dõi phần đầu văn bản II, Đọc – hiểu văn bản 1. Cuộc đối thoại giữa bà cô và hãy cho biết bé Hồng ? Cảnh ngộ của Bé Hồng có gì đặc - HS trả lời - Mồ côi cha; mẹ do nghèo biệt túng phải tha hương cầu thực hai anh em Hồng sống nhờ nhà người cô ruột không được yêu thương, còn bị hắt hủi ? Cảnh ngộ ấy tạo nên thân phận bé - HS suy nghĩ trả - Cô độc, đau khổ, luôn khao Hồng như thế nào ? lời khát tình thương của mẹ GV : chú ý vào đoạn đối thoại giữa * Nhân vật người cô nhân vật bà cô và bé Hồng ? Nhân vật “ cô tôi” có mối quan hệ - HS trả lời - Mối quan hệ ruột thịt (cô như thế nào với bé Hồng ? ruột) ? Nhân vật người cô được tác giả khắc hoạ qua những chi tiết, lời nói điển hình nào ? GV : Đáng chú ý ở đây là người cô - Cô tôi gọi đến bên cười hỏi “ “ cười hỏi” chứ không phải là “ lo Mày có muốn vào Thanh Hoá 17 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------lắng hỏi” chơi với mẹ mày không “ ? ? Lẽ thường câu hỏi đó sẽ được trả lời như thế nào ? nhất là đối với chú bé Hồng vốn dĩ thiếu thốn 1 tình thương ấp ủ của người mẹ - HS trả lời theo ý - Có hiểu ? Nhưng sau khi nghe cô hỏi chú bé - HS trả lời - Nhận ra những ý nghĩa cay Hồng đã nhận ra điều gì sau lời hỏi độc trong giọng nói và trên nét ấy ? mặt cười rất kịch của người cô ? Sau ngày sau đó, bé Hồng đã có - HS suy nghĩ trả - Cúi đầu không đáp - Cười đáp lại … hành động gì ? Em có nhận xét gì lời về hành động đó ? -> Ứng đối rất thông minh đầy tự tin vì bé Hồng không thể để tình thương yêu và lòng kính mến mẹ lại bị những rắp tâm thanh bẩn xâm phạm đến GV : cuộc đối thoại tưởng như sẽ chấm dứt sau câu trả lời có vẻ bất cần mà thực ra đầy suy nghĩ ấy nhưng không, người cô nào chịu buông tha ? Sau lời từ chối đầy tự tin của bé - HS trả lời - Hỏi luôn, giọng vẫn ngọt : Hồng người cô lại hỏi gì ? Nét mặt “sao lại không vào” mợ mày và thái độ thay đổi ra sao ? phát tài lắm, có như dạo trước đâu ? - Cùng với giọng nói ngọt, bình thản, mỉa mai ấy là 2 con mắt long lanh chằm chặp đưa nhìn chú bé ? Điều đó chứng tỏ gì ? - HS suy nghĩ trả - Người cô cứ muốn kéo đứa lời theo ý hiểu vào 1 trò chơi độc ác mà người cô đã dàn tính sẵn GV : mặc dù bé Hồng đã cúi đầu im lặng, nhưng người cô vẫn tiếp tục tấn công ? Điều này được thể hiện qua - Vỗ vai tôi cười nói rằng : “ những câu văn nào ? Mày dại quá, cứ vào đi, tao … “ ? Nhận xét gì về câu nói và cử chỉ - HS nhận xét - Cử chỉ : giả dối - Lời nói không chỉ lộ rõ sự ác của người cô ? ý mà còn chuyển sang chiều hướng châm chọc, nhục mạ ? Vì sao lại như vậy ? Có thể thấy rằng không gì cay đắng khi vết thương lòng bị người khác lại chính là cô mình cứ săm soi và hành hạ ? Chú ý giọng điệu của người cô 18 Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------khi nhắc tới 2 từ “ em bé” - Ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn - HS trả lời - Cay nghiệt trước chú bé đáng ? Em có nhận xét như thế nào về thương, bị động giọng điệu đó ? Sau đó cuộc đối thoai diễn ra như - HS trả lời - Bà cô tỏ ra lạnh lùng vô cảm thế nào ? trước sự đau đớn đến phẫn uất của đứa cháu. Bà ta kể sự đói rách túng thiếu của mẹ bé Hồng với sự thích thú ra mặt ? Tất cả những điều đó càng làm lộ - Thảo luận - Lạnh lùng độc ác, thâm hiểm - HS phát biểu đại rõ bản chất gì của người cô ? diện các nhóm ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật - Miêu tả, kể, tương phản tác giả sử dụng để khắc hoạ nhân vật người cô ? * Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1’) - GV khái quát lại nội dung tết học - Nắm nội dung chính của tiết học - CHUẨN BỊ phần đọc – hiểu tiếp tiết 2 - Đọc lại văn bản – các câu hỏi SGK. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Tam Thái --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 01/ 01/ 2009 TUẦN 1 Ngày dạy: 01/ 01/2009 TIẾT 1 NSoạn Giảng. Bài 2 : Văn bản. TRONG LÒNG MẸ Tiết 6. < Nguyên Hồng> ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (tiếp). A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : thấy được tâm trạng của bé Hồng trong cuộc đối thoại với người cô và khi mẹ về thăm - Bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của truyện này qua ngòi bút Nguyên Hồng B, Chuẩn bị Giáo viên : HS : Nắm nội dung tiết 1 C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : * Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (5’) ? Tóm tắt 1 số nét chính về tác giả Nguyên Hồng ? tác phẩm “Những ngày thơ ấu” ? ? Phân tích bản chất người cô qua cuộc đối thoại với Hồng - Tác giả- tác phẩm HS tóm tắt - Bản chất người cô : lạnh lùng độc ác, thâm hiểm * Hoạt động 2 : Giới thiệu bài (1’) - GV khái quát lại nội dung tiết 1 chuyển sang tiết 2 * Hoạt động 3 : Bài mới (38’) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. - HS đọc lại phần 1 GV : Trong cuộc đối thoại này bé Hồng đã bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ của mình ? Hãy tìm những chi tiết bộc lộ cảm - HS phát biểu nghĩ của bé Hồng đối với người cô ?. ? Ở đây phương thức biểu đạt nào được vận dụng ? Tác dụng ?. - HS trả lời. Gi¸o ¸nLop8.net Ng÷ v¨n 8. Nội dung cần đạt II, Đọc – hiểu văn bản (tiếp) 1. Cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng * Nhân vật người cô * Tâm trạng bé Hồng. - Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói … - Nhắc đến mẹ tôi, cô tôi … 2 tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài … - Giá những cổ tục đã đày đoạ - Biểu cảm - Bộc lộ trực tiếp và gợi cảm trạng thái tâm hồn đau đớn của 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>