Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 119: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 Ngµy so¹n: 11/4/2007 Ngµy d¹y: 12/4/2007. TiÕt 119:. DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. A.Muc tiêu cần đạt: Giúp HS:. 1. KiÕn thøc: - N¾m ®­îc c«ng dông cña dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy.. 2. Kü n¨ng: - BiÕt dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy.. 3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng đúng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy trong viết văn. B. ChuÈn bÞ : + Gi¸o viªn: Nghiªn cøu so¹n bµi, b¶ng phô + Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động 1:. KiÓm tra bµi cò:. Trong chương trình lớp 6 các em đã được học những loại dấu câu nào? Nêu tác dụng của các dấu câu đó. + DÊu chÊm, dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than. + Dấu chấm được đặt ở cuối câu trần thuật. + Dấu chấm hỏi được đặt ở cuối câu nghi vấn. + Dấu chấm than đặt sau câu cầu khiến, câu cảm thán. Hoạt động 2:. Giíi thiÖu bµi.. Nh­ vËy chóng ta thÊy dÊu c©u rÊt phong phó vµ cã nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau. Để giúp các em có những hiểu biết nhất định về dấu câu và sử dụng chúng đúng mục đích , hôm nay chúng ta tìm hiểu thêm 2 loại dấu câu: Dấu chấm lửng vµ dÊu chÊm ph¶y. Hoạt động 3:. Bµi míi.. Hoạt động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. - GV tr×nh bµy bµi tËp trªn b¶ng phô. I. DÊu chÊm löng - HS đọc 1. Bài tập : SGK - Gọi HS đọc bài tập bµi tËp. - HS suy a. Lßng tù hµo cña nh©n d©n ? C¸c c©u v¨n trªn nãi vÒ viÖc g×? nghÜ độc ta với các anh hùng dân tộc. lập và trả b.Thông báo của người dân lêi với quan phủ về việc vỡ đê. c.Giíi thiÖu cuèn tiÓu thuyÕt - C¸c em chó ý vµo dÊu c©u trong độc đáo. bµi tËp. HS nhËn a. Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng ? Trong c¸c c©u v¨n trªn dÊu chÊm xÐt d©n téc ch­a ®­îc liÖt kª. lửng được dùng với mục đích gì? 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007. - GV: ở ví dụ c thể hiện sự hài hước. mét tÊm b­u thiÕp th× qu¸ nhá so với dung lượng của một cuốn tiểu thuyÕt. ? Qua ph©n tÝch vÝ dô, em h·y cho biÕt dÊu chÊm löng cã nh÷ng c«ng dông g× ? - GV kh¸i qu¸t: §©y chÝnh lµ néi dung ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ. - GV: Khi dÊu chÊm löng thÓ hiÖn còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa được liệt kê hết thì người nói viết ít nhÊt phÇn liÖt kª ®­îc 2 sù vËt, sù viÖc. Trong chøc n¨ng dÊu chÊm lửng có thể đứng sau ký hiệu " v.v" biểu hiện sự tương tự trong liệt kê. - Các nhà văn thường sử dụng dấu chấm lửng để bày tỏ sự bối rối, lúng túng hốt hoảng, đau đớn của nhân vËt. - Ví dụ: Để thể hiện sự xúc động thiêng liêng đến tận cùng khi Bác Hồ trở về nước sau 30 năm bôn ba nước ngoài Tố Hữu viết: ¤i s¸ng nay, xu©n 41 Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬ B¸c vÒ ... im lÆng con chim hãt Th¸nh thãt bê lau vui ngÈn ng¬... - GV: Ngoµi nh÷ng c«ng dông trªn dÊu chÊm löng cßn cã thªm mét sè c«ng dông kh¸c nh­: + §Ó ghi l¹i mét chç kÐo dµi cña ©m thanh hay để thêm thời gian chờ đợi. + ï...ï...ï. + Ba gi©y...bèn gi©y...5 gi©y...l©u qu¸. + Dấu chấm lửng còn chỉ ý bị lược. b. BiÓu thÞ sù ng¾t qu·ng trong lêi nãi cña nh©n vËt do qu¸ mÖt mái vµ ho¶ng sî . c. Gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn bÊt ngê cña tõ b­u thiÕp. - HS chó ý l¾ng nghe - HS kh¸i qu¸t - HS đọc 2. Ghi nhớ: SGK ghi nhí. - HS chó ý l¾ng nghe. - HS nghe. 2. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 bớt ( khi đó dấu chấm lửng để trong ngoÆc vu«ng). - GV: CÇn ph©n biÖt c¸ch sö dông dÊu chÊm löng thÓ hiÖn b»ng c¸c dÊu chÊm khi viÕt, khi nãi ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸ch nghØ h¬i mét qu·ng dµi h¬n so víi dÊu ph¶y. + Ví dụ: Có người cha sắp mất gọi con đến dặn : Đừng uống trà...uống rượu con nhé! Đừng đánh cờ ...đánh b¹c con nhÐ! Do hiÓu sai ý nghÜa cña dÊu chÊm löng trong lêi nãi cña cha, nªn sau khi người cha mất, con lao vào uống rượu, đánh bạc. + Dấu chấm lửng trong trường hợp trªn lµ thÓ hiÖn lêi nãi bÞ ng¾t qu·ng do kiÖt søc, chø kh«ng ph¶i lµ ng¾t c©u. GV kh¸i qu¸t chuyÓn ý - GV cho HS đọc bài tập . - GV giíi thiÖu ®©y lµ nh÷ng c©u ghÐp cã nhiÒu vÕ c©u phøc t¹p. ? DÊu chÊm ph¶ytrong c¸c c©u trªn dùng để làm gì?. - HS nghe. - HS chó l¾ng nghe. - HS đọc bµi tËp II. DÊu chÊm ph¶y 1. Bµi tËp. - HS suy nghÜ tr¶ lêi. a. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a 2 vÕ cña mét c©u ghÐp. b. Dùng để ngăn cách các bộ phËn trong mét phÐp liÖt kª phức tạp giúp người đọc hiểu râ c¸c tÇng bËc ý trong khi liÖt kª. ? cã thÓ thay dÊu chÊm phÈy b»ng dÊu phÈy trong c©u v¨n a trªn ®­îc - HS nªu ý a. Cã thÓ thay dÊu phÈy vµo kh«ng? v× sao? kiÕn c¸ dÊu chÊm phÈy ®­îc v× néi nh©n. dung các vấn đề câu không thay đổi. b. Không thay đổi được vì : C¸c phÇn liÖt kª sau dÊu chÊm phẩy bình đẳng với nhau. C¸c bé phËn liÖt kª sau dÊu - GV: NÕu bá dÊu chÊm phÈy trong phẩy không thể bình đẳng với đoạn "... xây dựng CNXH và đấu c¸c phÇn liÖt kª. tranh thực hiện thống nhất nước 4. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 nhà, ghét bóc lột ăn bám và lười biếng... thì có người cố ý hiểu một trong nh÷ng phÈm chÊt cña con người mới XHCN là lười biếng lao động. - GV: Trong mét liÖt kª phøc t¹p trªn ta thÊy t¸c gi¶ tæng kÕt nh÷ng tiêu chuẩn đạo đức của con người míi trong chÝn mèi liªn hÖ vµ dïng dÊu chÊm ph¶y ng¨n c¸ch c¸c mèi quan hệ này, sau đó mới dùng dấu phảy để ngăn cách thành phần đồng chøc trong néi bé c¸c mèi quan hÖ. C¸ch dïng dÊu c©u nh­ vËy míi giúp người đọc hiểu rõ từng tầng bËc ý khi liÖt kª vµ tr¸nh ®­îc sù hiÓu lÇm. ? DÊu chÊm ph¶y cã nh÷ng c«ng - HS tr¶ lêi dông g×? - GV khái quát - Gọi HS đọc ghi - HS đọc nhí. - Gọi HS đọc bài tập. - GV hướng dẫn HS làm theo nhóm. - Gọi đại diện trình bày.. 2. Ghi nhí : SGK. III. LuyÖn tËp - HS đọc 1. Bµi tËp1: - HS lµm a. DÊu chÊm löng biÓu thÞ lêi theo nhãm nãi bÞ ng¾c ngø, ng¾t qu·ng do sî h·i . b. DÊu chÊm löng thÓ hiÖn c©u nãi bÞ bá dë. c. Biểu thị liệt kê chưa đầy đủ.. HS đọc bài 2. bài tập 2: - Gọi HS đọc bài tập 2 . - Dấu chấm phẩy dùng để ? Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm tËp ng¨n c¸ch c¸c vÕ cña nh÷ng phÈy trong nh÷ng c©u sau. c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. - ViÕt ®o¹n v¨n vÒ ca HuÕ trªn s«ng - HS viÕt 3. bµi tËp 3. Hương có sử dụng dấu chấm lửng và đoạn văn - §äc nhËn dÊu chÊm ph¶y. xÐt. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà - Häc ghi nhí ; - Soạn bài: Văn bản đề nghị. 4. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>