Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 21: Bài ca Côn Sơn - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 Ngµy so¹n: 10/10/200 Ngµy d¹y: 11/10/2006. V¨n b¶n: Bµi ca c«n s¬n ( TrÝch- C«n s¬n ca- NguyÔn Tr·i). Buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra. ( Thiên trường vãn vọng- Trần Nhân Tông) TiÕt 21.. §äc - HiÓu v¨n b¶n.. A. Mục tiêu cần đạt.. 1.KiÕn thøc: -Gióp häc sinh: C¶m nhËn ®­îc hån th¬ th¾m thiÕt t×nh quª cña TrÇn Nh©n T«ng trong bài buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra và sự hoà nhập nên thơ thanh cao cña NguyÔn Tr·i víi c¶nh trÝ c«n s¬n qua ®o¹n th¬ C«n s¬n ca.. 2. KÜ n¨ng: - HiÓu ®­îc biÓu c¶m trong th¬ tr÷ t×nh cã thÓ lµ sù béc lé trùc tiÕp hån nhiªn c¶m xúc tâm hồn trước ngoại giới.. 3. Thái độ: Có ý thức học tập, vận dụng để làm văn biểu cảm. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: Tranh, ¶nh vÒ c¶nh C«n S¬n - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động * Hoạt động1:. KiÓm tra. ? §äc thuéc lßng bµi th¬" Nam quèc s¬n hµ" phÇn dÞch nghÜa vµ dÞch th¬. Bµi th¬ được viết theo thể thơ nào? Nêu hiểu biết của em về thể thơ đó? Nêu nội dung tư tưởng của bài thơ?. : Giíi thiÖu bµi. * Hoạt động 2. Trong tiÕt häc h«m nay, c¸c em sÏ häc hai t¸c t¸c phÈm th¬. Mét bµi th¬ cña vÞ vua yêu nước có công lớn trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đồng thời cũng là nhà văn hoá, nhà thơ tiêu biểu của đời trần, còn một bài là của danh nhân lịch sử d©n téc®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Hai t¸c phÈm nµy là hai sản phẩm tinh thần cao đẹp của hai cuộc đời lớn, hai tâm hồn lớn, hẳn sẽ đưa l¹i cho chóng ta nh÷ng ®iÒu lý thó vµ bæ Ých. * Hoạt động 3:. Bµi míi. Họat động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. I. §äc - TiÕp xóc v¨n b¶n. * T¸c gi¶: SGK.. GV: Cho học sinh đọc chú. 1. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 thÝch dÊu sao SGK. - §äc chó thÝch. ? Nêu vài nét sơ lược về - Trả lời dựa vào NguyÔn Tr·i. SGK. - NguyÔn Tr·i( 1380- 1442) con của Nguyễn Phi KhanhQuê ở Chí Linh Hải Dương. ¤ng lµ nhµ qu©n sù lçi l¹c, nhµ chÝnh trÞ, nhµ ngo¹i giao, lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Ông để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ. ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong Thêi gian vµ hoµn c¶nh nµo? - Trả lời độc lập. * Hoàn cảnh sáng tác bài th¬. - Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong thêi gian «ng bÞ chÌn Ðp ph¶i c¸o quan vÒ ë Èn ë C«n s¬n. - Bµi th¬ ®­îc viÕt b»ng ch÷ h¸n trong tËp: "øc Trai thi GV: Nêu yêu cầu đọc: Giọng - HS lắng nghe. tËp". êm ái, du dương, chậm rãi, nhÞp 2/ 2/ 2-4/ 4. * §äc. - HS đọc bài. GVđọc- Gọi học sinh đọc. GV: KiÓm tra viÖc n¾m chó thÝch2- 4 - 5. GV: Giới thiệu đặc điểm của - HS l¾ng nghe. thÓ th¬ lôc b¸t theo SGK. ? H·y nhËn diÖn thÓ th¬ cña * Tõ khã: ®o¹n th¬ trÝch vÒ sè c©u? sè chữ trong câu? Cách gieo vần? - Trả lời độc lập. * Cấu trúc văn bản. + ThÓ th¬ lôc b¸t: Sè c©u không hạn định, số chữ trong c©u 6- 8 gieo vÇn: rÇm- cÇm. - £m - nªm. - Mçi cÆp lôc b¸t c©u 6 t¶ c¶nh c©u 8 t¶ t×nh. GV: §äc l¹i bµi th¬. II. §äc- HiÓu v¨n b¶n ? Những đối tượng nào hiện - Trả lời độc lập. - Cảnh vật và con người. lªn trong bµi ca? ? C¶nh vËt C«n S¬n ®­îc gîi -Ph¸t hiÖn chi 1. C¶nh vËt - C«n s¬n. t¶ b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo? tiÕt. - C«n s¬n suèi ch¶y r× rÇm... - Côn sơn có đá rêu phơi... ? Qua nh÷ng lêi th¬ trªn em - Trong ghÒnh th«ng mäc nh­ 6. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 thÊy nh÷ng sù vËt nµo ®­îc nhắc đến trong bức tranh Côn - Trả lời độc lập. S¬n? ? Miªu t¶ c¶nh vËt ë C«n S¬n, tác giả đã dùng cách viết như - Phát hiện nghệ thuËt. thÕ nµo?. nªm. - Trong rõng cã bãng tróc r©m. - > Suối,đá, thông, trúc. - Quan s¸t trùc tiÕp kÕt hîp víi lèi so s¸nh.. ? Em h·y ph©n tÝch h×nh ¶nh so s¸nh trong bµi? - Ph©n tÝch h×nh ¶nh so s¸nh. - So s¸nh: TiÕng suèi vÝ nh­ tiếng đàn cầm, tảng đá phủ rêu nh­ tÊm th¶m, rõng th«ng mäc dµy nh­ nªm. ? Qua nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ trªn gióp em h×nh dung ®­îc nh÷ng g× vÒ c¶nh trÝ thiªn - Th¶o luËn nhiªn ë C«n S¬n? nhãm. - Tr×nh bµy ý - Thiªn nhiªn ªm ¸i, dÞu dµng, kiÕn. ®Çm Êm bao dung. Một thiên nhiên khoáng đạt, thanh tÜnh nªn th¬. GV: §Æc biÖt c¶nh trÝ thiªn nhiên đó được giao hoà với con người. Vậy con người - HS lắng nghe. trong cảnh thiên nhiên đó hiện 2. Con người giữa cảnh vật nªn nh­ thÕ nµo? C«n S¬n. ? HiÖn lªn gi÷a c¶nh trÝ thiªn nhiên tươi đẹp là hình tượng nh©n vËt''Ta''. Theo em nh©n - Trả lời độc lập. - Ta là Nguyễn Trãi là một nhà vËt''Ta'' lµ ai? th¬. ? Nhân vật''Ta'' đã làm gì ở C«n S¬n? + Ta nghe tiÕng suèi nh­ tiÕng đàn. + Ta ngồi trên đá tưởng... + Ta n»m bãng m¸t, ta... ? Qua những hoạt động đó, em Tr×nh bµy ý hiÓu g× vÒ NguyÔn Tr·i? hiÓu. => Con người giao hoà với thiªn nhiªn, th¶nh th¬i, ®ang th¶ hån vµo c¶nh trÝ C«n S¬n. Mét NguyÔn Tr·i rÊt mùc thi sÜ. Từ sự giao hoà đó, ta thấy 7. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 GV: Qua ®o¹n trÝch ta thÊy. NguyÔn Tr·i ®ang sèng nh÷ng ngµy nhµn t¶n, Èn dËt ë C«n S¬n. NguyÔn Tr·i thêi gian nµy thËt lµ rçi r·i mét c¸ch bÊt - HS nghe. đắc dĩ. Vì trong đáy thẳm tâm hån, trong tÝnh c¸ch NguyÔn Tr·i cã khi nµo kh«ng suy nghÜ, kh«ng lo l¾ng cho d©n, cho nước. Chẳng qua trong hoµn c¶nh quyÒn thÇn léng hµnh, vua míi cßn nhá, «ng chưa thể làm gì hơn, để tránh vạ vào thân đành phải lui về nói, sèng ë Èn chê thêi c¬.. NguyÔn Tr·i lµ mét con người có nhân cách thanh cao, vừa là một con người có t©m hån thi sÜ.. - GV: Gọi học sinh đọc lại bài. th¬. ? Giọng điệu chung của đoạn - HS đọc bài. th¬ lµ g×? §o¹n th¬ cã sö dông ®iÖp tõ, vËy ®iÖp tõ Êy gãp phÇn t¹o nªn giäng th¬ nh­ thÕ - trả lời độc lập. nµo?. - Giäng nhÑ nhµng th¶nh th¬i yªn tÜnh. - Nh÷ng ®iÖp tõ gãp phÇn t¹o nên giọng thơ đó.. ? C¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬? - Nªu c¶m nhËn. Gọi học sinh đọc ghi nhớ. - §äc ghi nhí. * Ghi nhí: SGK.. B. Hướng dẫn học sinh tự häc.. GV: Nêu yêu cầu đọc: Giọng. chËm r·i, ung dung, thanh - HS nghe. th¶n. - §äc bµi. GVđọc- học sinh đọc.. Buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra.. I. §äc - TiÕp xóc v¨n b¶n * §äc.. - §äc chó thÝch dÊu sao trong * Chó thÝch. §äc chó thÝch. SGK. - Tr¶ lêi dùa vµo ? Nªu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶? chó thÝch. ? Nªu xuÊt xø bµi th¬? * CÊu tróc. ? Văn bản" Buổi chiều đứng ở 6. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 phủ thiên trường trông ra" có h×nh thøc gièng bµi th¬ nµo em - Tr×nh bµy ý đã học? ? H·y chØ ra c¸c dÊu hiÖu h×nh kiÕn. thøc cña thÓ th¬ trong bµi th¬? - HS Ph¸t hiÖn. - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. ? Bµi th¬ ®­îc tr×nh bÇy theo - Tr¶ lêi. phương thức biểu cảm nào?. - C¶ bµi cã 4 c©u, mçi c©u cã 7 tiÕng, hiÖp vÇn ë tiÕng cuèi c©u1-2- 4 ( yªn, biªn, ®iÒn). - > Miêu tả để biểu cảm.. Gọi học sinh đọc lại bản phiên ©m. - §äc phÇn phiªn ©m. ? DÞch nghÜa bµi th¬? - HS dùa vµo SGK để dịch. ? Hai c©u ®Çu t¶ c¶nh g×, ë ®©u? - Ph¸t hiÖn tr¶ lêi. ? Em h×nh dung g× vÒ c¶nh s¾c đó? -H×nh dung miªu t¶ l¹i. ? C¶nh chiÒu quª ®­îc miªu t¶ theo tr×nh tù nµo? C¸c chi tiÕt h×nh ¶nh ®iÓn h×nh trong bøc tranh chiều quê đó đã gợi cho người đọc điều gì?. II. Hướng dẫn tìm hiểu nội dung. Sau thôn trước thôn đều mờ mê nh­ khãi phñ. - Bªn bãng chiÒu c¶nh vËt... - C¶nh buæi chiÒu ë th«n xãm. - C¶nh chiÒu muén, mïa thu vùng đồng bằng Bắc bộ.. - C¶nh hiÖn ra kh«ng râ nöa h­, nöa thùc mê ¶o. - C¶nh ë gÇn chËp chên nöa nh­ cã thùc nöa nh­ kh«ng. - C¶nh ë xa c¸c em ch¨n tr©u luËn ®ang trë vÒ lµng.... - Th¶o nhãm. - Tr×nh bµy ý GV: Đứng trước làng xóm về kiến. chÒu nh­ vËy t©m hån nhµ th¬ ®­îc bµy tá ra sao... GV: Bµi th¬ ®­îc t¸c gi¶ viÕt nh©n lÇn vÒ th¨m quª nh­ng qua bức tranh chiều quê người đọc thấy được tài quan sát c¸ch miªu t¶ v« cïng ch©n thËt - HS L¾ng nghe. cña nhµ th¬. ? Vậy điều gì đã làm cho nhà th¬ cã ®­îc nh÷ng vÇn th¬ mang đậm hương quê đến như - Th¶o luËn vËy?. -> Bøc tranh lµng quª thanh b×nh, trÇm l¾ng nh­ng kh«ng h­u qu¹nh. 2. T©m hån cña t¸c gi¶.. 6. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007 nhãm ? Sau khi hiÓu nh÷ng gi¸ trÞ - Tr×nh bµy ý cña bµi th¬ em cã thªm suy kiÕn. - Nhµ th¬ cã t©m hån g¾n bã với quê hương tha thiết. nghÜ g× khi nhí r»ng t¸c gi¶ lµ - Sù hoµ hîp, g¾n bã cña con mét «ng vua chø kh«ng ph¶i lµ một người dân quê? Từ đó em người với thiên nhiên. cã thÓ hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ thêi nhµ trÇn trong lÞch sö nước ta? - Tr×nh bµy ý kiÕn. - Trong thùc tÕ Ýt ai thÊy r»ng lµ mét «ng vua n¬i lÇu son g¸c tÝa l¹i cã t×nh c¶m g¾n bã víi đồng quê như thế. - Mét «ng vua cã t©m hån cao đẹp như thế chứng tỏ thời đại đó dân tộc, nhân dân ta sống rất cao đẹp như sử sách đã tõng ca ngîi ? C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? III. Tæng kÕt. HS đọc ghi nhớ. - Nªu c¶m nhËn. * Ghi nhí: SGK IV. LuyÖn tËp. ? Em hiểu gì về đặc điểm của v¨n biÓu c¶m tõ v¨n b¶n ''Bµi ca C«n S¬n'' - Văn biểu cảm là phương thức bộc lộ cảm xúc tâm hồn trước đời sống. - V¨n biÓu c¶m cho ta hiÓu tâm hồn và nhân cách người viÕt. - V¨n biÓu c¶m cã thÓ ®­îc viÕt b»ng th¬. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. - Häc rhuéc lßng 2 bµi th¬. - Từ việc đọc hiểu 2 bài thơ cuối bài: Buổi chiều đứng... - Viết một đoạn văn khoảng 5- 6 dòng để tả cảnh mục đồng thổi sáo dẫn trâu về nhµ khi chiÒu... - So¹n: Tõ H¸n ViÖt.. 6. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ng÷ v¨n 7 N¨m häc : 2006 - 2007. 6. Lại Thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>