Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 95: Ẩn dụ - Mai Anh Hoa - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 2007 Ngµy so¹n: TiÕt 95 Ngµy d¹y: Èn dô. A.Mục tiêu cần đạt. 1. KiÕn thøc. Gióp häc sinh: - N¾m v÷ng kh¸i niÖm Èn dô, c¸c kiÓu Èn dô. - HiÓu vµ nhí ®­îc c¸c t¸c dông cña Èn dô. BiÕt ph©n tÝch ý nghÜa vµ t¸c dông cña Èn dô trong thùc tÕ sö dông TiÕng ViÖt. 2. KÜ n¨ng. - Bước đầu có kĩ năng tự tạo ra một số ẩn dụ. 3. Thái độ. - Cã ý thøc häc hái, s­u tÇm. B. ChuÈn bị: * Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ b¶ng phô. * Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. Tiến trình tổ chức các hoạt đéng. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. C¸c kiÓu nh©n hãa? Bµi tËp 4. Hoạt động 2: Giới thiệu bài. Hoạt động 3: Hình thành kiến thức mới. Èn dô lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt tu tõ. Trong s¸ng t¸c th¬ v¨n c¸c tác giả thường hay sử dụng. Vậy ẩn dụ là gì? Tác dụng như thế nào? Hoạt động của giáo viên. Hoạt động. Nội dung cần đạt. cña häc sinh. I. Èn dô lµ g×? 1. VÝ dô. GV cho học sinh đọc ví dụ. Cụm từ '' người cha '' trong ®o¹n th¬ chØ ai? ? T¹i sao em biÕt ®­îc ®iÒu đó? ( dựa vào ngữ cảnh của khæ th¬ vµ bµi th¬ ). - Nh¾c l¹i kh¸i niÖm. a. Cụm từ '' người cha '' chỉ B¸c Hå.. - Xác định. - Nghe GV ®­a thªm vÝ dô: Người là Cha, là Bác, là Anh.. - Nét tương đồng ( cơ sở ) giữa Bác và người cha: Có những phÈm chÊt gièng nhau ( Tuæi t¸c, tình thương, sự chăm sóc chu đáo với con ).. Qu¶ tim lín läc tr¨m dßng m¸u nhá.. ( Tè H÷u ). Mai Anh Hoa - Trường Trung học cơ sở Trần Can Lop6.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 2007 ? Cụm từ '' người cha '' trong th¬ Minh HuÖ vµ Tè H÷u cã g× gièng vµ kh¸c nhau? ? NÕu dïng phÐp so s¸nh th× trong c©u th¬ cña Minh HuÖ phải nói đầy đủ như thế nào? B¸c Hå ( A ) lµ vÞ cha giµ cña d©n téc ( B ). GV kh¸i qu¸t: Khi phÐp so s¸nh cã cÊu t¹o nh­ trong c©u thơ của Minh Huệ, người ta gọi là ẩn dụ ( so sánh lược bỏ vế A - so s¸nh ngÇm ). ? ThÕ nµo lµ Èn dô? T¸c dông? GV cho häc sinh lµm bµi tËp 2 ( c, d ). T×m c¸c h×nh ¶nh Èn dô trong nh÷ng c©u sau? c. ThuyÒn, bÕn d. MÆt trêi trong l¨ng.. - Ph¸t hiÖn. - NhËn xÐt. b. So s¸nh. * Gièng: §Òu so s¸nh B¸c Hå với người cha. * Kh¸c: - Minh Huệ: lược bỏ vế A, còn vÕ B. - Tè H÷u: C©u th¬ cßn nguyªn vÑn vÕ A, B.. - Nghe. 2. Ghi nhí ( SGK ).. - §éc lËp. - Tr×nh bµy. - Thùc hiÖn. - Ph¸t hiÖn. GV gọi học sinh đọc ví dụ ? Nh÷ng tõ in ®Ëm trong c©u thơ được dùng để chỉ những hình tượng, sự vật nào? Vì sao - Nhận xét cã thÓ vÝ nh­ vËy? ( Hình ảnh hoa đỏ dâm bụt khe khÏ ®ung ®­a trong giã nh­. c.- ThuyÒn: h×nh ¶nh Èn dô chØ người ra đi - Bến: hình ảnh ẩn dụ chỉ người ë l¹i. d. MÆt trêi trong l¨ng: Èn dô chØ B¸c Hå ( t¸c gi¶ dïng tõ mÆt trêi để chỉ Bác Hồ - vị lãnh tụ của dân tộc - Người như mặt trời soi s¸ng, dÉn ®­êng chØ lèi cho d©n téc ta tho¸t khái cuéc sèng n« lÖ tối tăm đi tới tương lai độc lập tự do - hạnh phúc. II. C¸c kiÓu Èn dô 1. VÝ dô.. a. Chỉ hành dâm bụt trước nhà B¸c. - Lửa hồng: chỉ màu đỏ của hoa d©m bôt ( dùa vµo h×nh thøc 3. Mai Anh Hoa - Trường Trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 2007 ngän löa ®ang ch¸y ). ? §äc c©u v¨n cña NguyÔn Tu©n? Theo em côm tõ '' ThÊy nắng giòn tan " có gì đặc biệt?. tương đồng ) - Th¾p: ChØ sù në hoa ( gièng nhau vÒ c¸ch thøc ) b. N¾ng gißn tan - §äc ghi nhí. - Thùc hiÖn. GV: Đây là cách so sánh đặc biệt vì có sự chuyển đổi cảm gi¸c tõ thÝnh gi¸c sang thÞ gi¸c. - Thùc hiÖn Tạo nên sự liên tưởng thú vị. GV cho häc sinh quan s¸t l¹i trường hợp ở mục I. Người cha - Bác Hồ có nét tương đồng về phẩm chất. ? Tõ c¸c vÝ dô ë phÇn I - II. Hãy nêu một số kiểu tương đồng giữa sự vật, hiện tượng thường được sử dụng để tạo ẩn dô? GV kh¸i qu¸t l¹i toµn bµi.. - Động từ hoạt động của thị giác ( đối tượng của thị giác là kích thước, màu sắc, ánh sáng ). - N¾ng gißn tan: c¸ch vÝ von k× l¹. Vì: giòn tan là âm thanh, đối tượng của thính giác lại được dùng cho đối tượng của thị giác.. 2. Ghi nhí ( SGK ).. Hoạt động 3: Luyện tập. III. LuyÖn tËp. Nªu yªu cÇu bµi tËp 1 1. Bµi tËp 1. GV cho häc sinh th¶o luËn - Nªu yªu cÇu * So sánh đặc điểm và tác nhãm. dụng của 3 cách diễn đạt. GV gọi đại diện nhóm trình - Cách 1: điễn đạt bình thường. - C¸ch 2: Sö dông so s¸nh ( B¸c bµy. Hồ như người cha ) - C¸ch 3: sö dông Èn dô: ngõi - Thùc hiÖn cha. 4. Mai Anh Hoa - Trường Trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 2007 * Èn dô cã t¸c dông t¹o liªn tưởng thú vị câu mới có tính hàm xóc. 2. Bµi tËp 2. GV gọi học sinh đọc bài tập 2 ? Tìm ẩn dụ, nêu các nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?. ? Tìm ẩn dụ chuyển đổi cảm gi¸c trong nh÷ng c©u v¨n, c©u - Thùc hiÖn th¬ sau? GV cho häc sinh th¶o luËn nhãm. Mçi nhãm ghi kh¸i qu¸t - Ph¸t hiÖn vµo phiÕu häc tËp. a. Ăn quả: có nét tương đồng về cách thức với sự hưởng thụ thành quả lao động. - Kẻ trồng cây: có nét tương đồng về phẩm chất với người lao động, người gây dựng tạo ra thµnh qu¶ - Khuyªn chóng ta khi được hưởng thụ thành quả phải nhớ đến công lao người lao động vất vả mới tạo ra thành quả đó. b. Mực, đen, đèn , sáng: tương đồng phẩm chất. 3. Bµi tËp 3. a. Ch¶y b. Ch¶y c. Máng d. ¦ít. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà - Häc sinh nh¾c l¹i: Èn dô lµ g×? C¸c kiÓu Èn dô? - Lµm bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi: LuyÖn nãi vÒ v¨n miªu t¶.. Mai Anh Hoa - Trường Trung học cơ sở Trần Can Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>