Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 9, Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NGỮ VĂN 6 TUAÀN 9 TIEÁT: 33. NGÔI KỂ VAØ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ. A/. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp hs: Nắm được đặc điểm và ý nghĩa của ngôi kể trong văn tự sự (ngôi thứ nhất, ngôi thứ ba). - Biết lựa chọn và thay đổi ngôi kể thích hợp trong tự sự - Sơ bộ phân biệt được tính chất khác nhau của ngôi kể thứ ba và ngôi kể thứ nhất . B/. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. OÅn ñònh 2. Kiểm tra bài cũ: Em hãy kể về những việc làm của em trong ngày chủ nhật vừa qua. 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Goïi moät hoïc sinh. ? Em hãy tự giới thiệu về mình? ? Khi em tự giới thiệu về mình thì nhân vật được giới thiệu là ai, người kể là ai? Em sẽ dùng ngôi thứ mấy để xưng hô? Giữa người kể và nhân vật, sự việc được kể có mối quan heä nhö theá naøo? ? Em hãy giới thiệu về người bạn của em? Khi giới thiêu baïn em , em seõ coù maáy caùch giới thiệu?. HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ. GHI BAÛNG. Học sinh tự giới thiêu về mình vaø nhaän xeùt: - Khi tự giới thiệu về mình thì người kể là em và nhân vật cuõng chính laø em, em seõ duøng ngôi thứ nhất để xưng hô( xưng tôi). Ngưòi kể đứng ở vị trí bên trong câu chuyện tự kể về mình. - Khi em giới thiệu bạn của em,em có thểxưng tôi và trực tieáp tham gia vaoø caâu chuyeän( ví duï: toâi teân laø Lan ,toâi coù moät người bạn rất thân . Bạn ấy tên là Mai…) hoặc em có thể đứng ở ngoài câu chuyện để kể( ví dụ: Có một cô bé học lớp 6A 2 raát deã thöông, teân coâ aáy laø Mai…).Khi đó em sẽ không xưng là tôi để kể và sẽ gọi bạn em theo ngôi thứ ba( cô ấy, Mai).. I/. NGOÂI KEÅ VAØ. Lop6.net. VAI TROØ CUÛA NGOÂI KEÅ TRONG VĂN TỰ SỰ. - Ngoâi keå: laø vò trí giao tieáp maø người kể sử dụng khi keå chuyeän..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Ngôi kể là gì? Theo em - Là vị trí giao tiếp mà người trong tác phẩm tự sự thường kể sử dụng khi kể chuyện - Khi người kể xưng “tôi” thì gặp những ngôi kể nào? đó là kể theo ngôi thứ nhất. - Khi người kể giấu mình, gọi sự vật bằng tên của chúng, kể như “người ta” kể thì gọi là kể theo ngôi thứ ba. *Cho trình chiếu đoạn văn. Đoạn 1: Vua và đình thần chòu thaèng beù laø thoâng minh loãi laïc. Nhöng vua vaãn coøn muốn thử một lần nữa. Qua hoâm sau, khi hai cha con ñang ăn cơm ở công quán bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giaû baûo: -OÂng caàm laáy caùi naøy veà taâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim . - Vua nghe nói từ đó mới phuïc haún . (Em beù thoâng minh). ? Đoạn văn này được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó: (Người kể là ai? Người kể gọi teân caùc nhaân vaät laø gì? Coù thể có mặt ở những đâu? Vị trí của người kể là ở đâu, đứng bên ngoài câu chuyện hay trực tiếp tham gia vào câu chuyeän? Vò trí naøy coù thuaän lợi gì?). Ngôi kể thứ ba:. + người kể giấu mình, goïi caùc nhaân vaät baèng teân goïi cuûa chuùng . + người kể có thể kể linh hoạt, tự do - Hs đọc đoạn văn và trả lời những gì diễn ra caâu hoûi. với nhân vật. - Đoạn 1: Kể theo ngôi thứ ba. Người kể giấu mình không biết ai keå. + Người kể gọi tên các nhân vaät baèng teân cuûa chuùng (Vua, thaèng beù, hai cha con, chim seû, sứ giả, …). - Người kể giấu mình nhưng có mặt ở khắp nơi (ở cung vua, biết được ý nghĩ của vuavà đình thần muốn thử thằng bé thêm một lần nữa, tiếp theo người kể có mặt ở công quán chứng kiến lúc cha con đang ăn cơm thì có sứ giả đến và nghe lời đáp của em bé, cuối cùng người kể có mặt ở cung vua để biết rằng “vua nghe nói thì từ đó mới phục hẳn”. - Vị trí này có thuận lợi : tầm nhìn rộng, bao quát. Người kể không lộ diện nhưng biết hết từ bề ngoài đến ý nghĩ thầm kín cuûa nhaân vaät. Coù theå keå linh hoạt , tự do những gì diễn ra với nhân vật.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Chiếu đoạn văn 2. Đoạn 2 :Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thaønh moät chaøng deá thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng daàn vaø nhoïnï hoaét. Thænh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn coû gaõy raïp, y nhö coù nhaùt dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống taän chaám ñuoâi. Moãi khi toâi vuõ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Meøn phieâu löu kí). ? Đoạn văn trên được kể theo ngoâi naøo? Laøm sao nhaän ra điều đó?( Người kể là ai, nhân vật là ai ? Người kể xưng là gì? Vị trí của người kể là ở đâu? Đứng ở vị trí này người kể có thuận lợi gì khi keå chuyeân?) ? Theo em khi kể ở ngôi thứ nhất có thể kể tự do như kể ở ngôi thứ ba được không? Vì sao? * Thaûo luaän: Theo em duøng ngoâi keå naøo hay hôn ? Vì sao? Giaùo vieân choát: Moãi ngoâi keå đều có vai trò riêng, điểm. Đọc đoạn văn 2 . Suy nghĩ và trả lời. - Ngôi kể thứ nhaát: Đoạn 2: Kể theo ngôi thứ nhất. Người kể hiển diện xưng “tôi”. + người kểhiển Người kể là Dế Mèn tự kể về diện xưng “tôi”. mình. Người kể đứng trong câu + có thể trực tiếp chuyện có thể kể rất rõ những kể ra những gì gì mình thaáy, mình nghe, mình mình nghe, thaáy, caûm nhaän. traûi qua, coù theå trực tiếp nói ra + Người kể biết và cảm thấy cảm tưởng ý nghĩ mình ăn uống điều độ, làm của mình. việc có chừng mực, càng mẫm bóng, vuốt cứng dần, cánh dài…. - Không, vì kể theo ngôi thứ nhất chỉ có thể kể những gì mà baûn thaân mình hay nhaân vaät của mình biết được( hạn chế trong taàm nhìn vaø hieåu bieát cuûa một người.) Hoïc sinh thaûo luaän.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> maïnh rieâng. Khoâng coù ngoâi keå naøo hay hôn ngoâi keå naøo mà chỉ có sự lựa chọn ngôi kể thích hợp hơn cho câu chuyện maø thoâi.. ? Hãy thử đổi ngôi kể trong đoạn văn 2 thành ngôi kể thứ ba thay toâi baèng Deá Meøn. Luùc đó em sẽ có đoạn văn như thế naøo? Theo em nhaø vaên Toâ Hoài lựa chọn ngôi thứ nhất thích hợp hơn hay là ngôi thứ ba thích hợp hơn? Vì sao?. - Để kể chuyện - Hs đổi ngôi kể của đoạn văn linh hoạt người kể vaø nhaän xeùt: có thể lựa chọn Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba ngôi kể thích hợp. người kể giấu mình => Sắc thái khách quan. Người khác đang - Người kể xưng nói về Dế Mèn chứ không phải “tôi” trong tác laø Deá Meøn ñang keå veà mình, phaåm khoâng nhaát đang tự hào về vẻ đẹp của thiết là chính tác mình. Nhà văn Tô Hoài đã lựa giả. chọn ngôi kể thích hợp cho tác phaåm cuûa mình : Deá Meøn phieâu löu kí.. Học sinh suy nghĩ và trả lời. Đoạn văn này rất khó chuyển sang kể theo ngôi thứ nhất, vì muoán nhö theá thì phaûi coù moät ? Có thể đổi ngôi thứ ba người kể lần lượt có mặt ở trong đoạn 1 thành ngôi kể khắp nơi trong toàn truyện thì thứ nhất xưng tôi được không? mới có đủ tư cách kể. Vì sao? - Người xưng tôi là Dế Mèn, không phải tác giả Tô Hoài.. ? Cho biết người xưng “tôi” trong đọan văn 2 là nhân vật (Deá Meøn) hay laø taùc giaû (Toâ Hoài)? Giaùo vieân löu yù cho hoïc sinh: Trong nhật kí, hồi kí, tự truyện người kể cũng kể theo Học sinh rút ra kết luận. ngôi thứ nhất và người xưng “toâi” laø taùc giaû. Học sinh đọc Ghi nhớ.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Theá naøo laø ngoâi keå? Vai troø * Ghi nhớ:( SGK) của ngôi kể thứ nhất và ngôi Hoïc sinh laøm baøi taäp. kể thứ ba trong văn tự sự? Thay ngôi thứ nhất bằng ngôi II/ LUYỆNTẬP: * Yêu cầu học sinh đọc Ghi thứ ba( thay “tôi” bằng Dế Meøn.) nhớ. *Nhận xét: Đoạn văn kể theo Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể ngôi thứ ba mang tính khách trong đoạn văn sau thành ngôi quan : một người nào đó đang thứ ba và nhận xét ngôi kể nhận xét về Dế Mèn. Đoạn đem lại điều gì mới cho đoạn văn cũ mang tính chủ quan qua lời kể của người trong cuộc . vaên. Ngaøy naøo cuõng vaäy, suoát buoåi toâi chui vaøo trong cuøng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Roài cuõng lo xa nhö caùc cuï giaø trong họ hàng dế, tôi đào hang saâu sang hai ngaû laøm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phoøng khi gaëp vieäc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu - Thay tất cả các từ “Thanh”, kí) “chàng” bằng từ “tôi”. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể => ngôi kể thứ nhất tô đậm sắc trong đoạn văn sau thành ngôi thái tình cảm của đoạn văn. thứ nhất và nhận xét ngôi kể Người kể tự nói lên cảm xúc đem lại điều gì khác cho đoạn của mình . vaên. Hoïc sinh choïn moät trong hai đáp án và giải thích vì sao. Choïn B. Bài tập 3: Truyện Cây bút Vì người kể giấu mình không bieát ai keå song laïi coù maët khaép thaàn keå theo ngoâi naøo?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> A/. Ngôi thứ nhất. B /.Ngôi thứ ba.. Baøi taäp 4: Vì sao trong caùc truyeän coå tích, truyeàn thuyeát người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất?. nôi trong truyeän vaø goïi nhaân vật theo ngôi thứ ba( Mã Löông, vua, teân ñòa chuû).. Học sinh suy nghĩ và trả lời. Định hướng: - Đó là những sáng tác dân gian ở đó người ta kể theo kí ức và kiến thức cộng đồng , chứ khoâng phaûi theo quan saùt, nhaän xét của bản thân người kể.. - Sử dụng ngôi thứ nhất (xưng tôi, mình, con….,) để bày tỏ những tình cảm chân thâït, Bài tập 5: Khi viết thư, em sử riêng tư. Nếu sử dụng ngôi thứ ba: duïng ngoâi keå naøo? Vì sao? => Noäi dung thö thieáu chaân thật, xa lạ trước người nhận.. III/. DAËN DOØ ĐỌC THÊM :Nhận xeùt cuûa Phaïm Hoå (Phaïm Hoå, Vaên mieâu taû vaø keå chuyeän – SGK trang 90). Soạn bài: THỨ TỰ KEÅ TRONG VĂN TỰ SỰ.. Caâu hoûi chuaån bò baøi:. 1/. Tóm tắt sự vieäc chính cuûa (Nếu không còn thời gian -> truyện Ông lão cho học sinh làm bài này ở đánh cá và con cá vaøng. nhaø). 2/. Đọc bài văn Bài tập 6: Dùng ngôi thứ nhất vieát veà nhaân vaät keå mieäng veà caûm xuùc cuûa em Ngoã (trang 97) vaø khi nhận được quà tặng của tóm tắt những sự người thân. vieäc chính cuûa Hướng dẫn: văn bản đó. Em nhận được món quà gì? Ai taëng em? Taëng nhaân dòp naøo? Caûm xuùc cuûa em khi nhaän món quà đó như thế nào ?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>