Sáng kiến kinh nghiệm Khai thác sử dụng thiết bị - Đồ dùng dạy học trong giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới ở lớp 2 môn Toán và Tiếng Việt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. PhÇn thø nhÊt. Đặt vấn đề I. C¬ së lý luËn: Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IX đã khẳng định: “Phát triển Giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Phấn đấu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. Để đạt được mục tiêu, thực hiện nghị quyết 40/2000/QH 10 của Quốc Hội về “Đổi mới giáo dục phổ thông”, từ năm học 2002 – 2003 đến nay, Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai và tổng kết thực hiện chương trình sách giáo khoa mới trên phạm vi cả nước. §æi míi gi¸o dôc TiÓu häc, ®©y lµ bËc häc h×nh thµnh c¬ b¶n ban ®Çu cho sự phát triển toàn diện của một con người sau này, là bậc học đặt nền tảng v÷ng ch¾c cho gi¸o dôc phæ th«ng vµ hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, mà một trong những yếu tố để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là phải lấy đổi mới phương pháp dạy học làm then chốt. Nhưng, để đổi mới phương pháp dạy học có hiệu quả thì thiết bị và đồ đùng dạy học trở thµnh mét ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu vµ cã vai trß hÕt søc quan träng. Bëi v×, thiết bị và đồ đùng dạy học là những công cụ lao động của giáo viên và học sinh. Thông qua những công cụ lao động này, giáo viên và học sinh biết sử. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. dụng hợp lý, đúng quy trình, phù hợp với từng đơn vị kiến thức, nội dung bài học, môn học…thì thiết bị và đồ đùng dạy học sẽ là nguồn phương tiện cung cÊp kiÕn thøc cho häc sinh. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học: Bao giờ cũng đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Giáo viên và học sinh sử dụng các thiết bị và đồ đùng dạy học là con đường kết hợp chặt chẽ giữa cái cụ thể và cái trừu tượng, xây dựng cho học sinh biết quan sát một cách có tổ chức , có kế hoạch, biết tư duy một cách độc lập , linh hoạt, sáng tạo, biết tưởng tượng một cách đúng hướng và phong phú. ở mỗi tiết dạy, các phương pháp dạy học chỉ được thực hiện nhờ có sự hỗ trợ của các thiết bị và đồ đùng dạy học nhất định, với những hình thức dạy học nhất định, phối kết hợp những thủ pháp hết sức phong phú đa dạng. Thiết bị và đồ dùng dạy học tự làm đóng vai trò cung cấp nguồn thông tin học tập, tạo ra nhiều khả năng để giáo viên trình bày nội dung bài học một cách sâu sắc vµ thuËn lîi trong tÊt c¶ c¸c bé m«n, träng t©m lµ hai m«n TiÕng ViÖt vµ To¸n. Một trong những yếu tố để đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là đổi mới thiết bị và đồ đùng dạy học theo hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa. Việc khai thác sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học trong giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới ở lớp 2 là hết sức cần thiết đối với các trường Tiểu học. Đặc biệt là đối với người giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy lớp 2. II. C¬ së thùc tiÔn:. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. Thực tiễn cho thấy: Việc sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học trong. giảng dạy đã là một trong truyền thống từ trước đến nay và đem lại hiệu quả cao cho giáo dục. Đặc biệt trong việc đổi mới giáo dục phổ thông thì sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học là một yêu cầu bức thiết. Vì sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học chính là tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học và hoạt động theo hướng tích cực hóa, cá thể hóa người học trong hoạt động học tập, rèn luyện phát huy hết tài năng của mỗi gi¸o viªn vµ tiÒm n¨ng cña mçi häc sinh. Thực tế ở các nhà trường và bản thân tôi nhận thấy: Trong một tiết häc, c¸c em häc sinh ®­îc trùc tiÕp nh×n – nghe – nãi vµ lµm cïng thiÕt bÞ vµ đồ đùng dạy học tôi thấy khả năng tiếp thu bài của các em có hiệu quả cao hơn. Như vậy, ở các tiết dạy, người giáo viên thực hiện sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học nghiêm túc, có sự tìm tòi, sáng tạo thì sẽ đem lại kết quả cao. Song trong quá trình giảng dạy chúng tôi thấy nhiều đồ dùng dạy học còn thiếu, chưa thật phù hợp. Hơn nữa, khả năng khai thác, sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học nhất là đồ dùng dạy học tự làm trong giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới đối với các giáo viên dạy lớp 2 còn nhiều hạn chế. Tõ viÖc nhËn thøc, t×m hiÓu vÒ c¬ së lý luËn vµ c¬ së thùc tiÔn, trong quá trình giảng dạy tôi đã trăn trở nghiên cứu tìm tòi và đúc rút được một số kinh nghiệm về việc “Khai thác sử dụng thiết bị - đồ dùng dạy học trong giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới ở lớp 2 môn Toán và Tiếng ViÖt”. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. PhÇn thø hai. Giải quyết vấn đề A. Yêu cầu về việc sử dụng thiết bị và đồ đùng d¹y häc ë líp 2: Trên cơ sở danh mục thiết bị và đồ đùng dạy học tối thiểu của lớp 2 được Bộ Giáo dục và đào tạo phê duyệt theo quyết định số 12/2003 QĐ - Bộ Giáo dục và đào tạo ngày 24/3/2003 trường tôi đã được mua sắm bổ sung các thiết bị và đồ đùng dạy học theo quy định chung đó là các thiết bị do Công ty thiÕt bÞ gi¸o dôc I – Bé GD - §T cung cÊp. Yêu cầu cơ bản về sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học đó là: 1. Khai th¸c sö dông hîp lý, cã hiÖu qu¶ c¸c thiÕt bÞ s½n cã cña C«ng ty thiÕt bÞ gi¸o dôc I Bé GD & §T cung cÊp. 2. Khuyến khích, động viên cải tiến và làm mới một số đồ dùng dạy học theo yêu cầu của từng chương, từng bài trong mỗi bộ môn nói chung và hai bộ m«n To¸n vµ TiÕng ViÖt nãi riªng. I. Đánh giá việc sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học lớp 2 từ năm học 2003 -2004 đến nay: * T×nh h×nh chung: Thực tế, giáo viên và học sinh lớp 2 ở trường tôi trong những năm qua nh­ sau: 1. Số học sinh giao động từ 80 đến 89 học sinh, chia đều vào 3 lớp.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. 2. Tỉ lệ giáo viên 1, 15 giáo viên/ lớp. Trình độ - đều có trình độ cao đẳ. và đại học sư phạm. 3. Sè bé thiÕt bÞ ®­îc c¸p vµ ®­îc mua: - Bộ đồ dùng thực hành môn Toán của GV: 1 bộ/GV - Bộ đồ dùng thực hành môn Toán của HS: 1 bộ/HS - Bé mÉu ch÷ viÕt: 1 bé/ líp - Bé ch÷ d¹y TËp viÕt: 1 bé/ líp - C¸c lo¹i thiÕt bÞ kh¸c: C¶ khèi cã chung mét bé. Như vậy, Công ty thiết bị Giáo dục I đã cung cấp thiết bị bộ môn Toán cho giáo viên và học sinh khá phong phú và có kèm theo sách hướng dẫn sử dụng tương đối cụ thể đối với từng loại bài. Còn đối với bộ môn Tiếng Việt thì thiết bị và đồ đùng dạy học quá ít ỏi, giáo viên và học sinh phần lớn sử dụng kênh hình và kênh chữ trong sách giáo khoa và sử dụng những đồ dùng dạy häc tù lµm thñ c«ng. II. Đánh giá về tình hình sử dụng đồ dùng dạy học m«n To¸n vµ TiÕng ViÖt ë líp 2: Trong năm học qua, giáo viên lớp 2 chúng tôi đã thực hiện việc sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học vào giảng dạy Toán và Tiếng Việt theo đúng sự chỉ đạo của các cấp quản lý giáo dục và thực tế cho thấy các giờ học sinh động hơn, giáo viên và học sinh hoạt động nhịp nhàng, học sinh tích cực hơn trong viÖc t×m tßi lÜnh héi tri thøc.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. Bên cạnh đó, không ít giáo viên còn lúng túng trong khi sử dụng và. hướng dẫn học sinh sử dụng bộ thiết bị dạy Toán lớp 2 trong một số nội dung như: So sánh hai số có 3 chữ số; Hình thành số…Hay khi dạy các giờ Tập đọc; Luyện từ và câu; Tập làm văn…không có đồ dùng giảng dạy nên giáo viên có tâm lý ngại tìm tòi làm thêm đồ dùng dạy học phục vụ bài dạy…. B. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông thiết bị và đồ đùng dạy học ở lớp 2. I. N©ng cao nhËn thøc, ph¸t huy n¨ng lùc cña b¶n thân và đồng nghiệp. Tôi nhận thức rõ vai trò của người giáo viên Tiểu học là lực lượng giáo dục chính, là người tổ chức quá trình hoạt động của trẻ bằng phương thức nhà trường. Chính vì vậy mà tôi hiểu: Nâng cao chất lượng giáo viên là trọng tâm, đổi mới phương pháp dạy học là then chốt. Từ nhận thức trên, tôi đã nghiên cứu kĩ nội dung chương trình sách giáo khoa; tìm hiểu xem cần sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học nào ở mỗi bài, mỗi tiết học, để khai thác sử dụng những đơn vị kiến thức gì? đưa thiết bị và đồ đùng dạy học ra vào thời điểm nào để đạt tính hiệu quả… Tích cực dự giờ thăm lớp. Tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, trao đổi, học tập vè cách sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học. Tìm ra những ưu, nhược điểm của từng thiết bị và đồ đùng dạy học, phát hiện ra những đơn vị kiến thức và nội dung bài học còn thiếu sự hỗ trợ của thiết bị,. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. cần phải làm thêm. Từ đó, có hướng suy nghĩ cải tiến một số đồ dùng dạy học còn thiếu tính ưu việt và tự làm mới một số đồ dùng dạy học như: tranh ảnh, b¶ng biÓu, dông cô, mÉu vËt…. II. Sử dụng hợp lý, sáng tạo một số đồ dùng dạy học đã có và cải tiến, tự làm đồ dùng dạy học đáp ứng mục tiªu bµi häc. 1. D¹y To¸n: a – D¹y vÒ phÐp céng cã nhí trong ph¹m vi 100: Thao tác sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên như sau: - Đặt 4 thẻ bó 1 chục và 7 que tính rời (cách ra một khoảng trống để chỗ thªm hai thÎ bã 1 chôc) trªn b¶ng nØ. - LÊy tiÕp hai thÎ bã1 chôc vµ 5 que tÝnh rêi. - Gép 7 que tÝnh víi 5 que tÝnh ®­îc 12 que tÝnh (gom l¹i cho 10 que tÝnh sát nhau rồi thay 10 que rời bằng 1 thẻ bó 1 chục và đặt hai que tính còn lại h¬i t¸ch ra). - Céng 4 chôc que tÝnh víi 2 chôc que tÝnh lµ 6 chôc que tÝnh, thªm 1 chôc ®­îc 7 chôc que tÝnh, 7 chôc que tÝnh thªm 2 que tÝnh ®­îc 72 que tÝnh. VËy 47 + 25 = 72 Sau khi học sinh thao tác trên bộ que tính, giáo viên hướng dẫn các em đặt tính và nêu miệng cách tính:. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH…. 47. 7 céng 5 b»ng 12 viÕt 2 nhí 1. 25. 4 céng 2 b»ng 6, thªm 1 b»ng 7, viÕt 7. 72 b – D¹y vÒ phÐp trõ cã nhí trong ph¹m vi 100: Bµi 45: Sè trßn chôc trõ ®i mét sè Thao tác sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên khi giới thiệu cách thực hiÖn phÐp trõ 40 – 18 vµ tæ chøc cho häc sinh thùc hµnh thao t¸c víi que tÝnh như sau: - Lấy 4 thẻ bó 1 chục đặt trên bảng nỉ (H đặt trước mặt, trên mặt bµn) - Tõ 4 thÎ bã 1 chôc, lÊy mét thÎ bã 1 chôc, cßn l¹ 3 thÎ bã 1 chôc, thay bã que tÝnh võa lÊy b»ng 10 que tÝnh rêi. - Bít ®i 8 que tÝnh, cßn l¹i 2 que tÝnh. - Tõ 3 thÎ bã 1 chôc que tÝnh cßn l¹i, lÊy tiÕp mét thÎ bã chôc n÷a, cßn l¹i 2 thÎ bã 1 chôc. Nh­ vËy, tõ 4 thÎ bã 1 chôc que tÝnh lÊy 1 chôc que tÝnh råi lÊy tiÕp 1 chôc que tÝnh n÷a. KÕt qu¶: cßn l¹i hai thÎ bã 1 chôc que tÝnh vµ 2 que tÝnh nªn cßn l¹i lµ 22 que tÝnh. Học sinh thao tác với que tính sau đó đặt tính và tính: 40. 0 kh«ng trõ ®­îc 8 lÊy 10 trõ 8 b»ng 2, viÕt 2 nhí 1. 18. 1 thªm 1 b»ng 2, 4 trõ 2 b»ng 2, viÕt 2.. 22 Như vậy, khác với sách giáo khoa lớp 2 của chương trình cũ, phần bài học mới (trong các tiết dạy học bài mới) thường không nêu các kiến thức có. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. sẵn mà thường chỉ nêu các tình huống gợi vấn đề (chủ yếu bằng hình ảnh) để học sinh hoạt động và tự phát hiện ra kiến thức mới theo hướng dẫn của giáo viên cùng sự trợ giúp đúng mức của các thiết bị và đồ dùng dạy học, học tập, đáp ứng theo yêu cầu đổi mới nói chung và phương pháp dạy học bài mới nói riªng. Häc sinh tù ph¸t hiÖn vµ tù gi¶i quyÕt nhiÖm vô cña bµi häc, tù chiÕm lĩnh kiến thức mới, hình thành được các phương pháp học tập đặc biệt là phương pháp tự học. Mặt khác, còn thiết lập được các mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức đã học. Chẳng hạn, khi dạy phép cộng có nhớ trong phạm vi 100 chương trình đã cấu tạo từng bộ ba các bài học dạng: 8 + 5 ; 28 + 5 ; 38 + 25 hoÆc 7 + 5 ; 47 + 5 ; 47 + 25;… Hay khi d¹y phÐp trõ cã nhí trong ph¹m vi 100, cã bé ba c¸c bµi häc d¹ng: 14 – 8 ; 34 – 8 ; 54 – 8 hoÆc 13 – 5 ; 33 – 5 ; 53 – 15; …. Và mỗi công thức cần ghi nhớ đều được đặt trong mối quan hệ với các kiến thức đã học. Ví dụ: 11 – 7 được đặt trong mối quan hệ với phép cộng 4 + 7 = 11 ; 7 + 4 = 11 ; vµ c¸ch t×m mét sè h¹ng khi biÕt tæng vµ sè h¹ng kia 7 = 11 – 4 ; 4 = 11 – 7 đồng thời với quá trình sử dụng các đồ dùng học tập để tìm ra 11 – 7 = 4 học sinh sử dụng các kiến thức đã học như 11 – 4 = 10 ; 10 – 6 = 4…Học sinh trong khi chiÕm lÜnh vËn dông kiÕn thøc míi cßn tiÒm Èn trong tõng bµi häc ; ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc t­ duy cña häc sinh theo nh÷ng ®iÒu kiÖn d¹y häc To¸n ë líp 2.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH…. 2. D¹y TiÕng ViÖt:. Mục tiêu giáo dục thường xuyên của môn học là: “Hình thành và phát triÓn ë häc sinh c¸c kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt. Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiến thức sơ giản về Tiếng Việt. Bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt”. Để đạt được mục tiêu trên giáo viên cần nắm vững các quan điểm: dạy giao tiếp, dạy học tích cực, tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh để thực hiện tốt yêu cầu dạy kĩ năng sử dụng Tiếng Việt (đọc , viết , nghe, nói) để nội dung học tập của học sinh thêm phong phú, tự nhiên và hấp dẫn. Phương pháp đặc trưng của môn học đó là: Phương pháp thực hành giao tiếp, phương pháp đóng vai, phương pháp rèn luyện theo mẫu, phân tích ngôn ngữ và sử dụng phương tiện trực quan. Đồ dùng dạy học đối với bộ môn Tiếng Việt lớp 2 hiện nay mới chỉ có: 1. Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học – TTBĐVTA – GC NXB giáo dục 2002. 2. Bộ chữ dạy Tập viết trong trường Tiểu học TTBĐVTA – GDNXB. Hai loại đồ dùng trên dùng cho phân môn Tập viết, chính tả còn các phân môn như Tập đọc, Kể chuyện, Luyện từ và câu, Tập làm văn, giáo viên vµ häc sinh sö dông kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trong s¸ch gi¸o khoa. Ch¼ng h¹n: *Ph©n m«n TËp viÕt (phÇn bµi míi) Bµi 17 : Ch÷ hoa S. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. Sau khi giíi thiÖu bµi, gi¸o viªn g¾n ch÷ mÉu S cì võa vµo b¶ng nØ hoÆc. dïng nam ch©m g¾n trªn b¶ng tõ. Hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét chữ S trên bảng bằng hệ thống c©u hái . + Ch÷. s cì võa cao mÊy li? Gåm mÊy nÐt? Lµ nh÷ng nÐt nµo? Nªu c¸ch. viÕt cña tõng nÐt? Sau đó giáo viên viết mẫu chữ trên bảng, vừa viết vừa nói cách viết và tiÕp tôc c¸c quy tr×nh cña mét tiÕt TËp viÕt. * Phân môn Tập đọc: Dùng kênh hình trong sách giáo khoa để giới thiệu bài. Giáo viên có thể phóng to kênh hình trong sách giáo khoa để học sinh dễ quan sát hoặc có điều kiện in sao trên đĩa hình. Ngoµi ra, gi¸o viªn cã thÓ dïng tranh ¶nh s­u tÇm hoÆc läc ra tõ bé thiÕt bị cũ để sử dụng trong tiết dạy. Hoặc giáo viên dùng mẫu vật để giảng từ mới hay dùng băng ghi âm để giáo viên luyện đọc (ở nhà hoặc trong buổi sinh hoạt chuyên môn) theo băng hay giới thiệu giọng đọc hay cho học sinh nghe. * Ph©n m«n KÓ chuyÖn: §å dïng d¹y häc lµ c¸c kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trong s¸ch gi¸o khoa. Biện pháp dạy học chủ yếu đó là: Sử dụng tranh minh họa trong sách giáo khoa để gợi mở, hướng đẫn học sinh kÓ l¹i tõng ®o¹n c©u chuyÖn.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. Sử dụng câu hỏi gợi ý hoặc dàn ý để hướng đẫn học sinh kể lại từng. ®o¹n, tiÕn tíi kÓ l¹i toµn bé c©u chuyÖn ..v.. v… * Ph©n m«n TËp lµm v¨n – LuyÖn tõ vµ c©u §å dïng d¹y häc chñ yÕu lµ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trong s¸chgi¸o khoa. Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập qua những hình thức tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo học tập của học sinh theo các bước làm mẫu – nhận xét - thực hành luyện tập. Như vậy, với những thiết bị và đồ dùng dạy học sẵn có, tôi đã nghiên cøu, t×m tßi, khai th¸c vµ sö dông sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt ë tõng bé m«n, ë tõng bµi häc, tõng thiÕt bÞ. 3. Phát hiện những điểm còn thiếu tính ưu việt của bộ đồ dùng hiện cã vµ c¸ch kh¾c phôc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông trong giê d¹y. Nghiªn cứu tự làm đồ dùng dạy học môn Toán và môn Tiếng Việt. * §èi Víi bé m«n To¸n: Bé thiÕt bÞ d¹y häc biÓu diÔn m«n To¸n líp 2 kh¸ phong phó. Song chØ sö dông ®­îc khi t×m hiÓu kh¸m ph¸t hiÖn kiÕn thøc ë phÇn bµi míi vµ mét số bài thực hành. Vì vậy, người giáo viên khi dạy cần tự làm thêm các đồ dùng d¹y häc To¸n phôc vô cho viÖc thùc hµnh vµ luyÖn tËp, ch¬i trß ch¬i t¹o kh«ng khí vui tươi, tự nhiên, hấp dẫn trong giờ học, chẳng hạn: Bảng nhân chia, bộ quay số…Việc gắn đồ dùng dạy học (que tính, các tÊm nhùa in c¸c chÊm trßn, ….) trªn b¶ng nØ cã thÓ thay b»ng g¾n nam ch©m. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. sau mçi tÊm nhùa, que tÝnh,….. rÊt thuËn tiÖn, khoa häc vµ cã tÝnh s­ ph¹m. * §èi víi bé m«n TiÕng ViÖt: Thiết bị và đồ dùng dạy học hiện có là quá ít, bất cập với yêu cầu đổi mới hiện nay. Để tiết kiệm thời gian chuẩn bị đồ dùng dạy học cho giáo viên trong một tiết lên lớp, người giáo viên cần nghiên cứu tự làm thêm các đồ dïng d¹y häc sao cho cã hiÖu qu¶ ë tõng ph©n m«n, tõng bµi häc. Ch¼ng h¹n: + Viết sẵn các từ vào câu ứng dụng để dạy Tập viết hoặc các kiểu chữ để học sinh viết sáng tạo. + Lµm tËp bµi viÕt mÉu (dïng cho chÝnh t¶ tËp chÐp). + Phãng to c¸c kªnh h×nh trong s¸ch gi¸o khoa. + Làm thêm đồ dùng dạy học luyện từ và câu như: bảng quay mở rộng vốn từ, bộ thẻ gắn hình các loại cây có tên bắt đầu bằng chữ ch, tr…để học sinh thùc hµnh khi lµm bµi tËp vµ ch¬i trß ch¬i. 4. Quá trình nghiên cứu để cải tiến làm mới đồ dùng dạy học “Bộ đĩa ghi hình giảng dạy môn Tiếng Việt lớp 2 chương trình sách giáo khoa mới phân môn Tập đọc + Kể chuyện + Tập làm văn” Kênh hình đóng vai trò rất quan trọng trong sách giáo khoa Tiểu học, nhất là ở lớp 2. Hình vẽ đẹp, ngộ nghĩnh, nhiều màu sắc có sức hấp dẫn rất lớn với học sinh. Các hình minh họa đặc biệt là trong các bài tập đọc còn hỗ trợ cho trí tưởng tượng của học sinh. Hoặc qua các ảnh chụp, tranh vẽ, học sinh có thể hình dung được phần nào những nhân vật, đồ vật, cây cối, con vật, hoặc. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. cảnh vật mà các em chưa thấy bao giờ như con Sư tử, sông Hương, bãi biển, chú bé liên lạc…Hoặc định hướng cho trí tưởng tượng của các em về các nhân vật lịch sử như Sơn Tinh Thủy tinh (chẳng hạn: Bài tập đọc Sơn Tinh Thủy Tinh, các em nhìn vẽ minh họa trong bài có thể tưởng tượng ra nhân vật Sơn Tinh vµ Thñy Tinh trong thÇn tho¹i thËt oai phong, cã søc. m¹nh phi. thường….) Víi ph©n m«n kÓ chuyÖn th× tranh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa thùc sù lµ công cụ để các em làm việc. Xuất phát từ nhận thức trên, tôi dã suy nghĩ để cải tiến, làm mới đồ dïng d¹y häc mang tªn “§Üa ghi h×nh gi¶ng d¹y bé m«n TiÕng ViÖt líp 2 chương trình sách giáo khoa mới phân môn Tập đọc + Kể chuyện + Tập lµm v¨n”. §©y lµ mét lo¹i b¨ng h×nh s¸ch gi¸o khoa gióp häc sinh quan s¸t ë nhiều góc độ sinh động hơn. Bộ đĩa ghi hình đã được in sao thành công theo sách giáo khoa bằng các phương tiện hiện đại kết hợp với sử dụng công nghệ khoa học tiên tiến, bảo đảm được các yêu cầu: + TÝnh khoa häc + TÝnh S­ ph¹m + TÝnh thÈm mÜ + TÝnh thõa kÕ + TÝnh hiÖu qu¶.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. Đĩa ghi hình đã phần nào khắc phục được những hạn chế thường gặp. trong các tiết dạy phân môn Tập đọc + Kể chuyện + Tập làm văn. Chơi trò chơi theo sách “Trò chơi Tiếng Việt 2” của tác giả Trần Mạnh Hưởng như: nh×n tranh kÓ ®o¹n, b¾t lçi kÓ sai, nèi d©y kÓ chuyÖn …gi¸o viªn kh«ng cßn lóng tóng víi kªnh h×nh khæ nhá in trong s¸ch gi¸o khoa hoÆc phãng to hay thuê thợ vẽ thủ công (không đảm bảo độ chuẩn của kênh hình) để sử dụng trong tiết dạy. Việc in tranh trên đĩa hình đã góp phần kích thích sự hứng thú häc tËp cña häc sinh t¹o ®­îc sù c¶m thô s©u s¾c trong nhËn thøc cña c¸c em ë tõng néi dung bµi häc. Gi¶m sè lÇn thao t¸c cña gi¸o viªn khi tr×nh bµy c¸c đơn vị kiến thức theo mục tiêu của tiết học. Đồ dùng dạy học đảm bảo được độ bền đẹp theo hướng hiện đại hóa đổi mới thiết bị và đồ dùng dạy học hiện nay. Nâng hiệu quả giờ dạy và đây cũng là một trong những yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học hiện nay. Thao tác sử dụng đồ dùng dạy học này thật đơn giản. Chẳng hạn: TiÕt: KÓ chuyÖn : Cã c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn kim (phÇn bµi míi) 1. Giíi thiÖu bµi: 2. Giáo viên hướng dẫn học sinh kể lại đoạn 1 theo tranh. Bấm “Play” cho hiện lên màn hình từ tranh 1 đến tranh 4 để học sinh kể. BÊm nót “Pause” khi muèn cho mçi tranh dõng l¹i, bÊm nót >> khi muèn tua các bức tranh đi và bấm nút << khi muốn cần đến các bức tranh trước đó. Việc chuyển đĩa hình này vào các bài giảng điện tử, tạo hiệu ứng xuất hiện, hiệu ứng chuyển động, hiệu ứng kết thúc để sử dụng từng tranh cũng rất. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. đơn giản. giáo viên có thể sử dụng bất kì tranh nào theo yêu cầu của bài. III. Kết quả của việc sử dụng đồ dùng dạy học tự làm. KÕt qu¶ cô thÓ: Sau khi xin phép Ban giám hiệu nhà trường tôi đã tiến hành thực nghiÖm d¹y ë 2 líp 2A vµ 2C víi tiÕt KÓ chuyÖn: “Cã c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn kim”, hai líp nµy cã sè häc sinh b»ng nhau vµ mÆt b»ng nhËn thøc ngang nhau. Lớp 2A dạy theo tranh vẽ, lớp 2C dạy có sử dụng đĩa ghi hình. Đây là bảng thống kê số liệu kết quả đạt được ở hai lớp : Tæng sè H. Giái. Kh¸. TB. Líp. SL. TL(%). SL. TL(%). SL. TL(%). Líp 2A: 31. 3. 9,7. 10. 32,2. 18. 58,1. Líp 2B: 31. 10. 32,2. 15. 48,4. 6. 19,4. Nhìn vào bảng thống kê ta thấy việc sử dụng đĩa ghi hình vào giảng dạy phân môn Kể chuyện ở lớp 2C có chất lượng và hiệu quả cao hơn hẳn lớp 2A, học sinh hào hứng tích cực trong giờ học. Qua trao đổi, trò chuyện với các em thì hầu hết học sinh đều thích được học tập khi sử dụng màn hình, trình chiếu.. “Đĩa ghi hình giảng dạy bộ môn Tiếng Việt lớp 2 chương trình sách giáo khoa mới phân môn Tập đọc + Kể chuyện + Tập làm v¨n”. Qua việc nghiên cứu, tìm tòi khai thác sử dụng thiết bị và đồ dùng dạy học tự làm tôi thấy bản thân mình được nâng cao trình độ chuyên môn, tay. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. nghề vững vàng nên nhiều, tự tin trong mỗi tiết dạy, hiểu rõ hơn ý đồ trong s¸ch gi¸o khoa. Các đồ dùng dạy học tự làm đã bổ sung vào bộ thiết bị, đồ dùng dạy học cña líp 2 ngµy thªm phong phó h¬n. Qua đó, góp phần tích cực vào phong trào sử dụng và cải tiến tự làm đồ dùng dạy học do nhà trường và cấp trên phát động. PhÇn thø ba. Kết thúc vấn đề Trong qu¸ tr×ng gi¶ng d¹y võa qua, b»ng viÖc thùc hiÖn sö dông thiÕt bÞ và đồ dùng dạy học đặc biệt là đồ dùng dạy học tự làm trong giảng dạy chương trình sách giáo khoa mới ở lớp 2 tôi thấy khả năng nắm bắt kiến thức vµ vËn dông kiÕn thøc cña häc sinh tiÕn bé râ rÖt. C¸c em say mª víi nhiÖm vô học tập, thích được đến trường, đến lớp. Trong giờ học tích cực, sôi nổi. Qua việc thực hiện sử dụng các đồ dùng, thiết bị dạy học đã nêu ở trên, tôi đã có ®­îc mét sè bµi häc kinh nghiÖm sau: I. Bµi häc kinh nghiÖm: 1. Bản thân mỗi giáo viên phải nhận thức đúng đắn về việc sử dụng dụng thiết bị và đồ dùng dạy học trong giảng dạy. 2. Nắm vững những nội dung chương trình sách giáo khoa lớp 2. - Gi¸o viªn nghiªn cøu kÜ néi dung bµi, t×m hiÓu kÜ viÖc sö dông c¸c thiết bị và đồ dùng dạy học của từng bài, áp dụng phương pháp mới một cách. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. linh hoạt, nghiên cứu tìm hiểu đối tượng học sinh , lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp để giờ dạy đạt hiệu quả cao nhất. 3. Tăng cường học tập chuyên môn, cùng đồng nghiệp bàn bạc trao đổi, th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, nh÷ng bÊt cËp trong tiÕt d¹y, qua nh÷ng giê d¹y cÇn phát hiện ra những ưu điểm của đồng nghiệp để học tập, tìm ra những thiếu sót để bổ sung góp ý kịp thời ở từng bộ môn, phân môn. 4. Người giáo viên phải thường xuyên sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học trong mçi tiÕt d¹y (theo yªu cÇu). Khi sử dụng dụng thiết bị và đồ dùng dạy học phải chú ý đến việc khai th¸c tÝnh hiÖu qu¶ vµ thao t¸c thËt thµnh th¹o, hîp lý dÇn trë thµnh kÜ n¨ng kÜ xảo, đảm bảo yêu cầu khoa học chính xác. 5. Ngoài việc sử dụng các thiết bị và đồ dùng dạy học có sẵn, người giáo viên phải luôn có sự nghiên cứu tìm tòi phát hiện ra những ưu, nhược điểm của đồ dùng, thiết bị sẵn có để có hướng cải tiến, làm mới phù hợp với nội dung, yêu cầu từng bài, tạo không khí vui tươi, tự nhiên sinh động trong giờ học để giờ học đạt hiệu quả cao. II. Một số đề xuất: 1. §èi víi gi¸o viªn gi¶ng d¹y: - Ph¶i n¾m v÷ng ch¾c nghiÖp vô chuyên môn, có trình độ tay nghề vững vàng, có lòng nhiệt tình và có tâm huyết với nghề, đặc biệt là những vấn đề nêu trên thì kinh nghiệm trên thực hiÖn míi cã hiÖu qu¶ 2. Với cấp trường:. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH….. - Tổ chức hội thi ‘Tự làm đồ dùnh dạy học” thường xuyên 1 lần/năm để. gi¸o viªn ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng tiÒm Èn cña m×nh. Ph¸t hiÖn nh÷ng tµi n¨ng míi. - Cần đầu tư, hỗ trợ về thời gian và kinh phí hợp lý cho việc tự làm đồ dïng d¹y häc ë c¸c tæ khèi chuyªn m«n. §æi míi sinh ho¹t chuyªn m«n theo hướng thiết thực, hiệu quả. Nêu rõ những khó khăn bấtcập để tổ cùng giải quyÕt. 3. Với Phòng Giáo dục và đào tạo: Thường xuyên tổ chức hội thảo về vấn đề “Tự làm và sử dụng đồ dùng dạy học” cấp huyện hoặc cụm để các giáo viên có điều kiện giao lưuhọc hỏi lÉn nhau. N©ng cao nhËn thøc, n©ng cao tay nghÒ cña gi¸o viªn vµ tæ chøc cho giáo viên tập huấn sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học ngay trong dịp hè. Có sự kiểm tra đánh giá thường xuyên. III. KÕt luËn chung: Để việc dạy và học trong các trường phổ thông nói chung và các trường tiểu học nói riêng đạt được mục tiêu của Bộ Giáo dục và đào tạo đã đề ra đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ tay nghề vững, nắm bắt và cập nhật kịp thời các thông tin giáo dục. Giảng dạy theo hướng đổi mới phương pháp dạy học song song với việc đổi mới thiết bị và đồ dùng dạy học. Trong mỗi tiết dạy (theo yêu cầu của từng bài) người giáo viên cần thao tác các thiết bị và đồ dùng dạy học ssao cho hiệu quả, thường xuyên đúc rút kinh nghiệm cho bản thân mình để giờ học đạt được mục tiêu đề ra.. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Mét sè kinh nghiÖm khai th¸c sö dông TB_§DDH…. ********* Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm cña t«i trong viÖc khai th¸c, sö dông thiÕt bị và đồ dùng dạy học tự làm để giờ dạy đạt hiệu quả cao. Cã ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ nhê sù ®i s©u t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ, nghiªn cứu tìm tòi của bản thân và sự giúp đỡ của các bậc thầy, bạn bè đồng nghiệp trong thêi gian gi¶ng d¹y võa qua. Riêng bản thân tôi luôn luôn mong muốn được nghe sự đóng góp ý kiến chân thành của các bậc thầy và bạn bè đồng nghiệp để việc khai thác sử dụng thiết bị và đồ dùng dạy học sẵn có, đồ dùng dạy học tự làm đạt kết quả tốt đẹp hơn nữa, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh, đáp ứng việc đổi mới, thực hiện được mục tiêu đào tạo của ngành giáo dục hiện nay. Ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2010 Gi¸o viªn. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Ph¹m ThÞ H¶i YÕn. Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến Lop3.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>