Giáo án môn Sinh học 9 - Tiết 1 đến tiết 36

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Ngµy so¹n : Ngµy gi¶ng:. PhÇn 1 : Di TruyÒn vµ BiÕn DÞ. ---------*********--------Chương I : Các Thí Nghiệm của MenĐen TiÕt 1: Men§en vµ di truyÒn häc I. Môc tiªu - Học sinh trình bày được mục đích nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học. - Hiểu được công lao và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men®en. - HiÓu ®­îc vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc. - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. - Ph¸t triÓn t­ duy ph©n tÝch so s¸nh. X©y dùng ý thøc vµ thãi quen häc tËp m«n häc. II. §å dïng d¹y häc Gi¸o viªn: tranh C¸c cÆp tÝnh tr¹ng trong thÝ nghiÖm cña Men®en. Häc sinh: SGK III. Hoạt động dạy học * Tæ chøc: 9A:.......................9B :......................9C :......................9D :.................... Tªn HS v¾ng :............................................................................................................ * KiÓm tra: -Vë ghi, vë bµi tËp 1. Më bµi: SGK 2 . Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Di truyền học Gi¸o viªn yªu cÇu HS lµm bµi tËp HS trao đổi nhóm trả lời câu hỏi. SGK trang 5. ? Liªn hÖ b¶n th©n m×nh cã nh÷ng ®iÓm - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. gièng vµ kh¸c bè mÑ (chiÒu cao h×nh d¸ng mµu m¾t…) ? ThÕ nµo lµ di truyÒn biÕn dÞ ? cho các VD về hiện tượng di truyền ? Nªu ý nghÜa thùc tiÔn cña di truyÒn * KÕt luËn: häc. + Di truyền là hiện tượng truyền đạt các 01 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ tÝnh tr¹ng cña bè mÑ tæ tiªn cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u. + Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác bè mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt. + BD, DT: là hai hiện tượng song song g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh sinh s¶n * ý nghĩa: Di truyền học đã trở thành mét ngµnh mòi nhän trong sinh häc hiÖn đại, nghiên cứu cơ sở vật chất, tính qui luật của hiện tượng di truyền, biến dị. Hoạt động 2: MEMĐEN ngời đặt nền móng cho di truyền học - GV giíi thiÖu tiÓu sö cña Men§en - GV giíi thiÖu t×nh h×nh nghiªn cøu di truyÒn ë thÕ kØ XIX vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña Men§en - GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu H1-2 SGK kết hợp đọc thông tin ? Nhận xét đặc điểm các cặp tính tr¹ng ®em lai ? Tính chất độc đáo trong phương ph¸p nghiªn cøu di truyÒn cña Men§en lµ g×. HS trao đổi trả lời các câu hỏi nêu đợc: CÆp tÝnh tr¹ng: H¹t tr¬n x H¹t nh¨n H¹t vµng x H¹t xanh Vë x¸m x Vá tr¾ng Qu¶ kh«ng cã ngÊn x Qu¶ cã ngÊn Qu¶ mµu lôc x Qu¶ mµu vµng Hoa cã qu¶ trªn th©n x Hoa cã qu¶ ë ngän Th©n cao x Th©n thÊp. Kết luận: - Phương pháp độc đáo của MenĐen: là phương pháp phân tÝch c¸c thÕ hÖ lai: Lai c¸c cÆp bè mÑ kh¸c nhau vÒ mét hoÆc mét sè cÆp tính trạng thuần chủng tương phản. Sau đó theo dõi sự di truyền từng cặp tÝnh tr¹ng ë con ch¸u. - Dùng toán thống kê để phân tích số liệu thu được từ đó rút ra các qui luật di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng. + Nhờ phương pháp nghiên cứu khoa học đúng đắn MenĐen tìm ra các qui luật di truyền đặt nền móng cho di truyÒn häc.. Hoạt động 3: Một số thuật ngữ và ký hiệu cơ bản của di truyền học 02 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ - GV hướng dẫn học sinh nghiên cứu mét sè thuËt ng÷? a., ThuËt ng÷ Lấy ví dụ minh hoạ cho từng thuật - Tính trạng: Là đặc điểm hình thái ng÷. cÊu t¹o sinh lý cña c¬ thÓ. - Cặp tính trạng tương phản: Là hai trạng thái biểu hiện ngược nhau của cïng mét tÝnh tr¹ng. - Nhân tố di truyền: Qui định các tÝnh tr¹ng cña sinh vËt. - Gièng( dßng) thuÇn chñng: gièng có đặc tính di truyền đồng nhất các thế hệ sau giống thế hệ trước. - GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu gióp b, KÝ hiÖu häc sinh hiÓu. - P: CÆp bè mÑ: XuÊt ph¸t - X: kÝ hiÖu phÐp lai - G: Giao tö - O : Giao tử đực, cơ thể đực - O: Giao tö c¸i, c¬ thÓ c¸i - F: ThÕ hÖ con ( F1 lµ thÕ hÖ thø nhÊt, F2 lµ thÕ hÖ ®­îc sinh ra tõ F1..) 3.Củng cố: Học sinh đọc kết luận cuối bài. 4.Kiểm tra đánh giá: Câu1: Trình bày nội dung phương pháp phân tích các thế hệ lai của MenĐen? Câu2: Tại sao MenĐen lại chọn cặp tính trạng tương phản để thực hiện phép lai. 5.Hướng dẫn về nhà: - Häc sinh häc bµi theo néi dung SGK. - KÎ b¶ng 2 trang 8 vµo vë bµi tËp. - Đọc trước bài 2.. 03 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 2: Lai mét cÆp tÝnh tr¹ng. I. Môc tiªu - HS tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®­îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men§en. - Hiểu và ghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp. - HiÓu vµ ph¸t biÓu ®­îc néi dung qui luËt ph©n li. - Gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghÞªm theo quan ®iÓm cña Men§en. - Ph¸t triÓn kÜ n¨ng ph©n tÝch kªnh h×nh. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu t­ duy logic. Cñng cè niÒm tin vµo khoa häc khi nghiªn cøu tÝnh qui luËt cña hiÖn tîng sinh häc. II. §å dïng d¹y häc GV: - Sơ đồ di truyền màu hoa ở đậu Hà Lan. - Gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en. HS: SGK III. Hoạt động day – học * Tæ chøc: 9A:.......................9B :......................9C :......................9D :.................... Tªn HS v¾ng :............................................................................................................ * KiÓm Tra Trình bày đối tượng nội dung .ý nghĩa thực tiễn của di truyền học Tại sao MenĐen lại chọn cặp tính trạng tương phản khi thực hiện phép lai. 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi: Hoạt động 1: Thí nghiệm của MenĐen. GV: nªu mét sè kh¸i niÖm GV hướng dẫn học sinh quan sát H2.1 SGK kÕt hîp víi nghiªn cøu SGK. ? ThÕ nµo lµ c©y mÑ, c©y bè GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu b¶ng 2.thèng nhÊt tr¶ lêi c¸c c©u hái ? NhËn xÐt kÕt qña F1 ? Xác định tỉ lệ kiểu hình F2 trong từng trường hợp. GV cho häc sinh lµm bµi tËp  SGK. a. C¸c kh¸i niÖm - KiÓu h×nh: Lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ + TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1 + Tính trạng lặn: Là tính trạng đến F2 míi ®­îc biÓu hiÖn b. ThÝ nghiÖm Lai hai gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c nhau vÒ mét cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng tương phản. VD: P: Hoa đỏ x Hoa trắng  Hoa đỏ F1: Hoa đỏ F2: Ba hoa đỏ một hoa trắng (kiểu 04 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ h×nh tØ lÖ 3 tréi 1 lÆn ). KÕt luËn: Khi lai hai bè mÑ kh¸c nhau vÒ mét cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng th× F2 cã sù ph©n li tÝnh tr¹ng theo tØ lÖ trung b×nh : 3 tréi :1 lÆn. Hoạt động 2: MenĐen giải thích kết quả thí nghiệm. GV nªu: Theo Men§en nh©n tè di truyÒn tréi kÝ hiÖu ch÷ c¸i in hoa (A) Nh©n tè di truyÒn lÆn kÝ hiÖu lµ ch÷ in thêng (a) Mçi tÝnh tr¹ng trªn c¬ thÓ do mét cÆp nhân tố di truyền qui định. - trong tế bào sinh dưỡng các nhân tố di truyÒn tån t¹i thµnh tõng cÆp.. a. Sơ đồ p: AA ( hoa đỏ) x aa (hoa trắng) GP: A a F1: Aa (100% hoa đỏ) - Cho F1 tù thô phÊn F1: Aa (hoa đỏ) x Aa (hoa đỏ) GT F1: A, a A, a F2: 1AA : 2Aa : 1aa Hoa đỏ Hoa đỏ Hoa tr¾ng F2: 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng. ? Do đâu tất cả các cây ở F1 đều là hoa đỏ. * Gi¶i thÝch ( sgk) ? T¹i sao F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh 3 hoa b. Néi dung qui luËt ph©n li (SGK đỏ 1 hoa trắng. trang 10). ? Nªu néi dung cña qui luËt ph©n li. 3.Cñng cè: KÕt luËn SGK cuèi bµi. 4.Kiểm tra đánh giá. C©u1: Ph¸t biÓu néi dung qui luËt ph©n li. Câu 2: MenĐen đã giải thích kết quả thí nghiệm trên đậu Hà Lan như thế nµo? 5.Hướng dẫn về nhà: - Häc bµi lµm bµi tËp tõ 1  4 SGK trang 10. - Nghiªn cøu bµi 3 trang 11. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng. TiÕt 3: Lai mét cÆp tÝnh tr¹ng 05 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ. ( tiÕp theo). I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - HS hiểu và trình bày được nội dung mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích. - Giải thích được vì sao qui luật phân li chỉ nghiệm đúng trong điều kiện nhất định. - Nêu ý nghĩa của qui luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất. - HiÓu vµ ph©n biÖt ®­îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn víi di truyÒn tréi hoµn toµn. 2. KÜ n¨ng Phát triển tư duy lý luận như phân tích so sánh rèn kĩ năng hoạt động nhóm. II. Đồ đùng dạy học GV tranh minh ho¹ lai ph©n tÝch, tréi kh«ng hoµn toµn. HS:phiếu học tập III. Hoạt động dạy và học * Tæ chøc sÜ sè : 9a: 9c : 9b:. 9d :. 9e:. * KiÓm tra: Nªu thÝ nghiÖm gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn ®Ëu Hµ Lan vµ ph¸t biÓu néi dung qui luËt ph©n li. 1. Më bµi: SGK 2 . Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Lai phân tích ? Nªu kÕt qu¶ F2 trong thÝ nghiÖm của Menđen trên đạu Hà Lan. GV ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm kiÓu gen đồng hợp tử, dị hợp tử. GV yêu cầu học sinh viết sơ đồ phép lai. ? F1 cã kÕt qu¶ nh­ thÕ nµo cho biÕt kiÓu gen cña c¬ thÓ F1 ? F2 cã kÕt qu¶ nh­ thÕ nµo cho biÕt kiÓu gen cña F2 ? ThÕ nµo lµ phÐp lai ph©n tÝch. ? T¹i sao trong phÐp lai ph©n tÝch nÕu kết quả lai có hiện tương đồng tính th× c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi ph¶i có kiểu gen đồng hợp, ngược lại kết. a. Mét sè kh¸i niÖm - KiÓu gen: Lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo cña c¬ thÓ. - Thể đồng hợp: Kiểu gen chứa cặp gen t¬ng øng gièng nhau. - ThÓ dÞ hîp: KiÓu gen chøa cÆp gen tương ứng khác nhau. b. Lai ph©n tÝch - Trong thÝ nghiÖm cña Men§en tính trạng hoa đỏ ở F2 có hai kiểu gen: AA vµ Aa. + Cho đậu hoa đỏ F2 lai đậu hoa tr¾ng P: Hoa đỏ x Hoa trắng AA aa GP: A a F1: Aa (100% hoa đỏ) 06 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ quả phân tính thì cơ thể mang tính P: Hoa đỏ x Hoa trắng Aa aa tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp. GP: A, a a F1: 1Aa : 1 aa Hoa đỏ Hoa tr¾ng * KÕt luËn: (SGK trang 11) Hoạt động 2: ý nghĩa tương quan trội lặn GV yêu cầu học sinh nghiên cứu HS trao đổi thảo luận trả lời câu hoỉ SGK ? Cho ví dụ ở thực vật, động vật, ở ngêi vÒ t¬ng quan tréi lÆn. ? Xác định tính trạng trội và tính trạng lặn nhằm mục đích gì. ? T¹i sao tÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng tèt, t×nh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng sÊu. ? Là thế nào để xác định tương quan tréi lÆn. ? Muốn xác định giống có thuần chñng hay kh«ng thuÇn chñng ta thùc * KÕt luËn: Trong tù nhiªn mèi hiÖn phÐp lai nµo. tương quan trội lặn là phổ biến. - Tính trạng trội thường là tính trạng tốt, cần xác định tính trạng trội và tập trung nhiÒu gen tréi quÝ vµo mét kiÓu gen để tạo ra giống có ý nghĩa kinh tÕ. - Trong chọn giống để tránh sự phân li tính trạng phải kiểm tra độ thuần chñng cña gièng. Hoạt động 3: Trội không hoàn toàn. GV yêu cầu học sinh quan sát hình 3, Học sinh trao đổi thảo luận trả lời nghiªn cøu th«ng tin SGK c©u hái ? Nªu sù kh¸c nhau vÒ kiÓu h×nh ë F1, F2 gi÷a tréi kh«ng hoµn toµn víi thÝ nghiÖm cña Men§en. - GV yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp ®iÒn tõ. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tréi kh«ng hoµn KÕt luËn toµn 07 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Sơ đồ: P: Hoa đỏ x Hoa trắng A A aa A a F1: A a (hoa hång) Gen A không lấn át đợc gen a nên F1 cã tÝnh tr¹ng trung gian ( tréi kh«ng hoµn toµn) Cho F1 tù thô phÊn F1: Hoa hång x Hoa hång ( häc sinh tự viết sơ đồ) Kết quả F2: 1 hoa đỏ: 2 hoa hồng: 1 hoa tr¾ng (HS tù gi¶i thÝch) (1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn) KÕt luËn SGK) 3.Cñng cè: KÕt luËn cuèi SGK 4.Kiểm tra đánh giá. Câu1: Muốn xác định được kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần phải lµm g×. C©u 2: §iÒn néi dung phï hîp vµo « trèng vµo b¶ng 3 /SGK trang 13. 5.Hướng dẫn về nhà - Häc bµi lµm bµi tËp tõ 1- 4 trang 13 - Nghiªn cøu bµi 4: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng. 08 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. Tݪt 4: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng. I. môc tiªu 1. KiÕn thøc - Häc sinh m« t¶ ®­îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men§en - BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men§en - Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li độc lập của menĐen - Gi¶i thÝch ®­îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp 2. KÜ n¨ng - Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm II. §å dïng d¹y häc GV: Tranh lai hai cÆp tÝnh tr¹ng. HS: SGK III. Hoạt động dạy học. * Tæ chøc sÜ sè : 9a: 9c : 9b:. 9d :. 9e:. *KiÓm tra : Muốn xác định được kết qủa của cá thể mang tính trạng trội cần phải làm gì? Bµi tËp 3 SGK trang 13 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Thí nghiệm của MenĐen GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 4 nghiªn cøu th«ng tin SGK. ? Tr×nh bµy thÝ nghiÖm cña Men§en. ? Nªu kÕt qu¶ F1. ? XÐt riªng tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2 kÕt qu¶ nh thÕ nµo. GV yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh b¶ng 4 SGK trang 15.. HS quan s¸t th¶o luËn nªu thÝ nghiÖm a. ThÝ nghiÖm H¹t vµng ,vá tr¬n x h¹t xanh ,vá nh¨n Kết quả F1 đều hạt vàng ,vỏ trơn - Cho 15 c©y F1 tù thô phÊn thu ®­îc ë F2 556 h¹t thuéc 4 lo¹i kiÓu h×nh + vµng, tr¬n 315 + Vµng, nh¨n 101 + Xanh ,tr¬n 108 + Xanh, nh¨n 32 - XÐt riªng tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2 ta thÊy Vµng 315 + 101 416 3 09. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Xanh Tr¬n. ?TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng tu©n theo qui luËt nµo ? TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng cã mèi tương quan với tỉ lệ kiểu hình ở F2 nh thÕ nµo ? C¨n cø vµo ®©u Men §en cho t»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng hạt đậu di truyền độc lập với nhau. ? Nêu qui luật phân li độc lập của Men§en. =. =. 108 + 32 315 + 108. =. =. 140 423. =. =. 1 3. Nh¨n 101 + 32 123 1 - TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng tu©n theo qui luËt ph©n li cña Men§en. Vµng, tr¬n lµ tÝnh tr¹ng tréi chiÕm tØ lÖ 3/4 Xanh, nh¨n lµ tÝnh tr¹ng lÆn chiÕm tØ lÖi 1/4. - TØ lÖ c¸c cÆp tÝnh tr¹ng cã mèi tương quan với tỉ lệ kiểu hình ở F2. v©y tØ lÖ kiÓu h×nh F2 chÝnh b»ng tÝch tØ lÖ c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã + Vµng, tr¬n = 3/4V x 3/4Tr = 9/16 + Vµng ,nh¨n = 3/4V x 1/4N = 3/16 + Xanh, tr¬n = 1/4X x 3/4 Tr = 3/16 + Xanh ,nh¨n = 1/4X x 1/4N = 1/16 VËy F2: 9 vµng, tr¬n 3 vµng ,nh¨n 3 xanh ,tr¬n 1 xanh ,nh¨n b. KÕt luËn ( SGK trang 15 ). Hoạt động 2: Biến dị tổ hợp GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu l¹i KÕt luËn kÕt qu¶ ë F2 .. HS luËn nhãm thèng F2: XuÊt hiÖn 2 kiÓu h×nh kh¸c P nhÊt tr¶ lêi c©u hái + Vàng ,nhăn và xanh ,trơn đợc hình ? F2 xuÊt hiÖn nh÷ng kiÓu h×nh nµo thµnh do sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng khác P, các kiểu hình mới này được đã có ở P: Vàng tổ hợp với nhăn, xanh tæ hîp víi tr¬n. VËy nh÷ng kiÓu h×nh thµnh nh thÕ nµo ? Nguyên nhân nào dẫn đến sự xuất hình khác P gọi là biến dị tổ hợp - Nguyªn nh©n: (SGKTr/16). hiÖn biÕn dÞ tæ hîp 3.Cñng cè: KÕt luËn chung cuèi SGK 4.Kiểm tra đánh giá C©u1: C¨n cø vµo ®©u Men§en cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng hạt đậu trong thí nghiệm của mình di truyền độc lập với nhau. 010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ C©u 2: BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nªu nguyªn nh©n? 5.Hướng dẫn về nhà: Häc bµi theo néi dung SGK. - Lµm bµi tËp 1, 2, 3 SGK. - Đọc trước bài 5: Lai hai cặp tính trạng. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 5: Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng ( tiÕp theo). I. môc tiªu 1, KiÕn thøc - HS hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan niÖm cña men§en - Phân tích được ý nghĩa của qui luật phân li độc lập đối với chọn giống và tíên hoá 2, KÜ n¨ng - Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm 3. Thái độ : Học tập tốt bộ môn II. §å dïng d¹y häc - Tranh: Sơ đồ giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của MenĐen - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 5 III. Hoạt động dạy học * Tæ chøc sÜ sè : 9a: 9c : 9b:. 9d :. 9e:. *KiÓm tra : Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña men§en vµ rót ra kÕt luËn 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: MenĐen giải thích kết quả thí nghiệm. 011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ a. Gi¶i thÝch thÝ nghiÖm (SGK) Sơ đồ minh hoạ P: vµng, tr¬n x xanh, nh¨n AABB aabb GP: AB ab ? Một HS Lên bảng viết sơ đồ lai F1: AaBb vµng, tr¬n (c¶ líp viÕt ra giÊy nh¸p ) * F1 x F1 (Tù thô phÊn) F1: AaBb x AaBb GF1: AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab F 2: O AB Ab aB ab O ? GV yªu cÇu häc sinh nghiÖn cøu th«ng tin SGK ? gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan niÖm cña Men§en. GV: Cho đối chiếu kết quả trên b¶ng ( GV söa cho HS). AB Ab aB ab. GV hướng dẫn phân tích kết quả. AABB V-T AABb V-T. AABb V-T AAbb V -N. AaBB V-T AaBb V-T. AaBb V-T Aabb V-N. AaBb V-T AaBb V-T. AaBb V-T Aabb V N aaBB aaBb X-T X-T aaBb aabb X-T X-N. *Ph©n tÝch kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng: KH F2 V - T V-N X-T X-N TL. TØ lÖ cña mçi KG F2. 1AABB 1AAbb 1aaBB 1aabb 2AABB 2Aabb 2aaBb 2AaBB 4AaBb. 9A-B- 3A-bb 3aaB- 1aabb TL 9 h¹t 3 h¹t 3 h¹t 1 h¹t mçi vµng vµng xanh xanh KH F2 tr¬n nh¨n tr¬n nh¨n TØ lÖ kiÓu h×nh F2 9 : 3 : 3 : 1 ? Phát biểu nội dung qui luật phân b ., Nội dung qui luật phân li độc lập (SGK trang 19) li độc lập. 012 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Hoạt động 2: ý nghĩa của qui luật phân li độc lập ? Tai sao ë c¸c loµi sinh s¶n h÷u tÝnh - Qui luật phân li độc lập giải thích biÕn dÞ lai phong phó ? Nêu ý nghĩa của qui luật phân li đợc một trong những nguyên nhân độc lập làm xuất hiện biến dị tổ hợp đó là sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của c¸c cÆp gen - BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa quan trọng đối với chọn giống và tiến hoá 3.Củng cố: HS đọc kết luận cuối SGK iv.Kiểm tra đánh gía Câu1: MenĐen đã giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng như thế nµo? Câu 2: Nêu nội dung của qui luật phân li độc lập v.Hướng dẫn về nhà Häc bµi theo néi dung SGK Lµm bµi tËp 2, 3, 4 SGK trang 19 Nghiªn cøu bµi 6 trang 20: Thùc hµnh. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 6: Thùc hµnh. TÝnh x¸c suÊt xuÊt hiÖn c¸c mÆt cña §ång xu. I. Môc tiªu 1, KiÕn thøc - Biết cách xác định xác suất của một và hai sự kiện đồng thời xảy ra thông qua việc gieo các đồng xu - Biết vận dụng xác suất để hiểu được tỉ lệ các loại giao tử và tỉ lệ các kiểu gen trong lai mét cÆp tÝnh tr¹ng 2, KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng hîp t¸c trong nhãm. 013 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ 3. Thái độ : ý thức tự giác khi thực hành II. §å dïng d¹y häc HS: - Mỗi nhóm có sẵn hai đồng xu - KÎ b¶ng 6.1 vµ 6.2 vµo vë GV: B¶ng phô ghi thèng kª kÕt qu¶ cña c¸c nhãm III. Hoạt động dạy học * Tæ chøc: s ĩ s ố: 9a: 9c: 9b. 9d:. *KiÓm tra : 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tiến hành gieo đồng xu kim loại GV giới thiệu qui định mặt (S), (N) tơng ứng với loại giao tử - GV nêu ý nghĩa của gieo đồng kim lo¹i. - Liªn hÖ kiÓu gen: Aa khi gi¶m ph©n t¹o ra tØ lÖ x¸c xuÊt c¸c giao tö nh nhau 1A : 1a. a., Gieo một đồng kim loại - §ång kim läai cã hai mÆt sÊp, ngöa mỗi mặt tương ứng cho một loại giao tö, - Trên số lượng lớn mặt sấp và mặt ngöa cã tØ lÖ ngang nhau do vËy sè lîng hai lo¹i giao tö cã tØ lÖ ngang nhau: 1S: 1N  1A : 1a Chú ý: Lấy một đồng kim loại cầm đứng cạnh thả rơi tự do từ đó xác định thống kê kết quả lần rơi vào b¶ng 6.1 SGK trang 20 b . Gieo hai đồng kim loại - Lấy hai đồng kim loại cầm đứng cạnh thả tự do xác định thống kê kết qu¶ ghi vµo b¶ng 6.2 trang 21 * Hai đồng kim loại tương ứng cho 2 gen trong mét kiÓu gen - hai mÆt (S) cho kiÓu gen AA - hai mÆt (N) cho kiÓu gen aa - Mét (S) mét (N) cho kiÓu gen Aa. Hoạt động 2: Thống kê kết quả của các nhóm(theo mẫu) GV chú ý cho HS số lượng thống kê càng lớn thì càng đảm bảo độ chính xác. 014 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ IV. Nhận xét đánh giá - GV nhận xét tinh thần thái độ và kết quả của mỗi nhóm - Cho c¸c nhãm viÕt thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 6.1; 6.2 SGK v.Hướng dẫn về nhà Lµm bµi tËp trang 22, 23 SGK. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 7: Bµi luyÖn tËp. I. Môc tiªu 1, KiÕn thøc - Cñng cè kh¾c s©u vµ më réng nhËn thøc vÒ c¸c quy luËt di truyÒn - Biết vận dụng lý thuyết để giải các bài tập 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ gi¶i bµi tËp di truyÒn 3. Thái độ : ý thức độc lập, tự giác khi làm bài II. §å dïng d¹y häc Kh«ng cã III. Hoạt động dạy học * Tæ chøc:s ĩ s ố: 9a: 9c: 9b:. *KiÓm tra : 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi. 9d:. Hoạt động 1: Hướng dẫn cách giải bài tập. 1. Lai mét cÆp tÝnh tr¹ng * Dạng 1: Biết kiểu hình của P  xác định tỉ lệ kiểu hình, kểu gen ở F1 và F2 C¸ch gi¶i: 015 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ + Bưíc 1: Quy ­íc gen + Bước 2: Xác định kiểu gen của P + Bước 3: Viết sơ đồ lai ,kết quả phép lai VÝ dô: Cho ®Ëu th©n cao lai víi ®Ëu th©n thÊp, F1 thu ®­îc toµn ®Ëu th©n cao Cho F1 tự thụ phấn, xác định tỉ lệ kiểu và kiểu gen hình ở F1 và F2. Biết rằng tính trạng chiều cao do một gen qui định. * Dạng 2: Biết số lượng hoặc tỉ lệ kiểu hình ở đời con  xác định kiểu gen kiểu h×nh ë P C¸ch gi¶i: Căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình ở đời con: F: (3 : 1) P Aa x Aa F: (1 : 1) P Aa x aa F: (1 : 2 : 1)  P Aa x Aa (Tréi kh«ng hoµn toµn) Ví dụ: ở cá kiếm, tính trạng mắt đen ( qui định bởi gen A) là trội hoàn toàn so với tính trạng mắt đỏ (qui định bởi gen a) P: Cá mắt đen x cá mắt đỏ F1: 51% cá mắt đen: 49% cá mắt đỏ. Kiểu gen của P trong phÐp lai trªn sÏ nh thÕ nµo? 2. Lai hai cÆp tÝnh tr¹ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan * Dạng 1: Biết kiểu gen, kiểu hình của P  xác định tỉ lệ kiểu hình ở F1 (F2) C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo tØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng (Theo c¸c qui luËt di truyÒn) TÝnh tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng ë F1 vµ F2 (3 : 1) (3: 1) = 9 : 3 : 3 : 1 (3: 1) (1: 1) = 3 : 3 : 1 : 1 (3 : 1) (1: 2 : 1) = 6: 3 : 3 : 2 : 1 Ví dụ: gen A qui định hoa kép, gen a -hoa đơn; BB - hoa đỏ; Bb - hoa hồng; bb hoa trắng. Các gen qui định hình dạng và màu hoa di truyền độc lập P thuần chủng: Hoa kép trắng x hoa đơn đỏ thì F2 có tỉ lệ kiểu hình nh thế nào? *Dạng 2: Biết số lượng hay tỉ lệ kiểu hình ở đời con. Xác định kiểu gen của P Cách giải: Căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình ở đời con, kiểu gen của P F2: 9 : 3 : 3 : 1 = (3: 1) (3: 1) F2 dÞ hîp vÒ 2 cÆp gen P thuÇn chñng vÒ 2 cÆp gen F2: 3 : 3 : 1 : 1 = (3: 1) (1: 1) P: AaBb x Aabb F1: 1 : 1 : 1 : 1 = (1: 1) (1 : 1)  P: AaBb x aabb hoÆc Aabb x aaBb Hoạt động 2: bài tập vận dụng GV yêu cầu HS đọc kết quả và giải thích ý lựa chọn GV chốt lại đáp án đúng Bµi 1: P l«ng ng¾n thuÇn chñng x l«ng dµi F1: toµn l«ng ng¾n Vì F1 đồng tính trạng mang tính trạng trội  Đáp án a. 016 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ Bài 2: Từ kết quả F1: 75% đỏ thẫm: 25% xanh lục  F1: 3 đỏ thẫm : 1 xanh lực Theo qui luật phân li  P Aa x Aa  đáp án d Bài 3: F1: 25,1% hoa đỏ: 49,9% hoa hồng: 25% hoa trắng F1: 1 hoa đỏ : 2 hoa hồng : 1 hoa trắng TØ lÖ kiÓu h×nh cña tréi kh«ng hoµn toµn  §¸p ¸n b, d Bµi 4: §Ó sinh ra ngêi con m¾t xanh (aa) bè cho mét giao tö a vµ mÑ cho mét giao tö a §Ó sinh ra ngêi con m¾t ®en (A) bè hoÆc mÑ cho mét giao tö A KiÓu gen vµ kiÓu h×nh P lµ: MÑ m¾t ®en (Aa) x bè m¾t ®en (Aa) HoÆc MÑ m¾t xanh (aa) x Bè m¾t ®en (Aa) đáp án b hoặc d Bài 5: F2 có 901 cây quả đỏ, tròn: 299 cây quả đỏ, bầu dục 301 c©y qu¶ vµng, trßn : 103 c©y qu¶ vµng, bÇu dôc  tØ lÖ kiÓu h×nh ë F 2 lµ 9 đỏ, tròn: 3 đỏ, bầu dục: 3 vàng, tròn: 1 vàng bầu dục = (3 đỏ: 1 vàng) (3 tròn: 1 bầu dục) P thuÇn chñng vÒ hai cÆp gen P quả đỏ, bầu dục x quả vàng, tròn KiÓu gen cña P lµ AAbb x aaBB  §¸p ¸n d iv.kiểm tra đânh gia: GV cho diểm nhom làm tốt V Hướng dẫn về nhà: Ôn tập chương I, đọc trước bài 8 : Nhiễm sắc thể. 017 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ. Chương II: Nhiễm sắc thể. Ngµy so¹n:14-09-2008 Ngµy gi¶ng:. TiÕt 8: NhiÔm s¾c thÓ. I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Häc sinh nªu ®­îc tÝnh ®a d¹ng cña bé NST ë mçi loµi - M« t¶ ®­îc cÊu tróc hiÓn vi ®iÓn h×nh cña NST ë kú gi· cña nguyªn ph©n - Hiểu được chức năng của NST đối với sự di truyền các tính trạng 2. Kü n¨ng RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch t×nh h×nh, hîp t¸c trong nhãm 3. Thái độ : giáo dục ý thức học tập II. §å dïng d¹y häc - Tranh NST tương đồng, bộ NST ruồi giấm, hình dạng NST ở kỳ giữa, cấu trúc NST kú gi÷a cña qu¸ tr×nh nguyªn ph©n III. Hoạt động dạy và học * Tæ chøc:s ĩ s ố: 9a: 9c: 9b. *KiÓm tra : 1. Më bµi: SGK 2.Ph¸t triÓn bµi. 9d:. Hoạt động 1: Tính đặc trưng của NST. GV nªu: NST lµ cÊu tróc n»m trong nhân tế bào, nhuộm màu đặc trng b»ng thuèc nhuém kiÒm tÝnh. - GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh trong SGK kÕt hîp môc th«ng tin. ? Thế nào là cặp NST tương đồng. ? NST tån t¹i nh­ thÕ nµo trong tÕ bào sinh dưỡng ? Ph©n biÖt bé NST lìng béi vµ bé NST đơn bội. ? Ruåi giÊm cã mÊy bé NST m« t¶ h×nh d¹ng NST dùa h×nh 8.2 SGK. HS th¶o luËn nhãm hîp t¸c tr¶ lêi c©u hái. KÕt luËn: - Trong tế bào sinh dưỡng NST tồn tại thành từng cặp tơng đông giống nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch thíc + Mét NST cã nguån gèc tõ bè + Mét NST cã nguån gèc tõ mÑ - Bộ NST lưỡng bội là bộ NST chứa cặp NST tương đồng. Kí hiệu là 2n NST - Bộ NST đơn bôị: là bội NST chứa một NST của mỗi cặp tương đồng. Kí hiÖu lµ n NST 018 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ - ở những loài đơn tính có sự khác nhau giã cá thể đực và cá thể cái ở cÆp NST giíi tÝnh VÝ dô: SGK) + vÝ dô : B¶ng 8 SGK trang 24 Hoạt động 2: Cấu trúc của NST GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu HS quan s¸t H 8.3, 8.4, 8.5 th¶o luËn th«ng tin trong SGK nhãm tr¶ lêi c©u hái ? CÊu tróc NST ë kú giòa nh­ thÕ nµo vÒ h×nh d¹ng kcÝh thíc ? M« t¶ h×nh d¹ng cÊu tróc cña NST + GV yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh bµi tËp trang 25 KÕt luËn: - CÊu tróc ®iÓn h×nh cña NST ®­îc biÓu hiÖn râ nhÊt ë kú gi÷a + H×nh d¹ng: h×nh h¹t, h×nh que, h×nh ch÷ V + Dµi 0,5 - 50 mm + §­êng kÝnh: 0,2 - 2mm + CÊu tróc ë kú gi· NST gåm 2 cr«matÝt (NST tö chÞ em) g¾n víi nhau ở tâm động + Mçi Cr«matÝt gåm 1 ph©n tö ADN vµ Pr«tªin lo¹i hist«n Hoạt động 3: Chức năng của NST GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu thông tin SGK.trao đổi nhóm trống nhÊt tr¶ lêi c¸c c©u hái ? Vì sao những biến đổi về cấu trúc và số lượng NST lại gây ra biến đổi ở c¸c tÝnh tr¹ng di truyÒn. ? Nhê ®©u c¸c tÝnh tr¹ng di tryÒn ®­îc sao chÐp cho thÕ hÖ sau 3.Cñng cè:. KÕt luËn - NST lµ cÊu tróc mang gen cã b¶n chÊt lµ ADN chÝnh c¸c gen nµy qui định tính trạng di truyền của sinh vật. - Nhờ sự tự nhân đôi của ADN dẫn đến sự tự nhân đôi của NST thông qua đó các gen qui định tính trạng ®­îc di truyÒn qua c¸c thÕ hÖ tÕ bµo cña c¬ thÓ.. HS đọc kết luận chung cuối bài 019 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án sinh học 9: Đặng Minh Dự – THCS Phượng Vỹ iv.Kiểm tra đánh giá a, Nêu ví dụ về tính đặc trưng của bộ NST của mỗi loài sinh vật. Phân biệt bộ NST lưỡng bội và bộ NST đơn bội. b, CÊu tróc ®iÓn h×nh cña NST ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt ë kú nµo cña qu¸ tr×nh phân chia tế bào? Mô tả cấu trúc đó. v.Hướng dẫn về nhà: Häc bµi lµm bµi tËp 3. §äc bµi Nguyªn Ph©n. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng I. Môc. tiªu .. TiÕt 9: Nguyªn ph©n. 1 KiÕn thøc. - HS trình bày được sự biến đổi hình thái NST trong chu kỳ tế bào - Tr×nh bµy ®­îc nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c kú cña nguyªn ph©n - Phân tích ý nghĩa của nguyên phân đối với sự sinh sản và sinh trưởng của cơ thể 2.Kü n¨ng - Ph¸t triÓn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh 3. Thái độ : Giáo dục ý thức học tập tốt II. §å dïng d¹y häc Tranh chu kỳ tế bào có sự biến đổi hình thái NST trong chu kỳ tế bào, những biến đổi cơ bản của NST ở nguyên phân III. Hoạt động dạy và học * Tæ chøc:s ĩ s ố: 9a: 9b. *KiÓm tra : Câu 1: Nêu ví dụ về tính đặc trưng của bộ NST của mỗi loài sinh vật, phân biệt bộ NST đơn bội và bộ NST đơn bội. Câu 2: Nêu vai trò của NST đối với sự di truyền các tính trạng. 020 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>