Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tiết 1 đến tiết 131

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy gi¶ng: TiÕt 1.. Phong c¸ch hå chÝ minh ( Lª Anh Trµ ) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: ThÊy ®­îc sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a phÈm chÊt d©n téc víi tÝnh nh©n lo¹i trong tiÕp nhận văn hoá , giữa bình dị và vĩ đại trong nếp sống là những vẻ đẹp trong phong cách Hå ChÝ Minh. Rèn cho HS kĩ năng vận dụng kết hợp bình luận, liệt kê, so sánh để tăng hiệu quả thuyÕt phôc trong bµi v¨n thuyÕt minh. Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, HS có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Nêu vấn đề, Thảo luận. * §å dïng: _ SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I). _ ¶nh ch©n dung Hå ChÝ Minh. _ ThiÕt kÕ bµi d¹y. _ Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * Đọc và tìm hiểu trước văn bản “ Phong cách Hồ Chí Minh”. * §å dïng: SGK, Vë ghi, Vë so¹n. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè:. 9A1:. 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: ( GV kiÓm ra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS) 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> _ GV cho HS quan s¸t ¶nh ch©n dung Hå ChÝ Minh. _ GV khẳng định tầm vóc văn hoá của Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh không những là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn ho¸ chÝnh lµ nÐt næi bËt trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh. * Néi dung bµi: Hoạt động1: Hướng dẫn HS Đọc- Tìm hiểu chú thích. 1. §äc. * GV hướng dẫn HS đọc với giọng rõ * HS nghe hướng dẫn. rµng, m¹ch l¹c. * GV đọc mẫu. * HS nghe đọc. * GV gọi một số HS đọc văn bản (2 * HS đọc. lÇn). * GV gọi HS nhận xét cách đọc. * HS nhËn xÐt. 2. Chó thÝch. * GV cho HS t×m hiÓu 12 tõ ng÷ khã * HS t×m hiÓu mét sè tõ ng÷ khã (SGK trang 7). ( SGK trang 7). * GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch nghÜa cña * HS gi¶i nghÜa theo chó thÝch (1). tõ “ Phong c¸ch”. Hoạt động2: Hướng dẫn HS Tìm hiểu văn bản. 1. Phương thức biểu đạt chính: * GV hái: * HS tr¶ lêi: Hãy xác định phương thức biểu đạt Thuyết minh. chÝnh cña v¨n b¶n nµy? 2. Néi dung chÝnh: * HS tr¶ lêi: * GV hái: Vẻ đẹp của phong cách Bác Hồ. Văn bản trên thuyết minh về vấn đề gì? 3. Bố cục: * GV cho HS th¶o luËn nhanh: * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: _ T¸ch ®o¹n v¨n b¶n theo c¸c phÇn néi 2 phÇn. dung? _ Phần 1( Từ đầu đến “ rất hiện đại” ): _ Nªu ýchÝnh cña mçi phÇn? Vẻ đẹp trong phong cách văn hoá của B¸c. _ PhÇn 2 ( Cßn l¹i): Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của B¸c. 2 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> * GV lÖnh cho HS theo dâi phÇn 1 cña v¨n b¶n råi cho biÕt: _ Trong cuộc đời cách mạng của mình, Bác đã làm những gì?. 4. Ph©n tÝch: a. Vẻ đẹp trong phong cách văn hoá cña B¸c. * HS theo dâi råi tr¶ lêi: _ Trong cuộc đời cách mạng của mình, Bác đã: + Ghé lại nhiều hải cảng, thăm các nước. ch©u Phi, ch©u ¸, ch©u MÜ. + Sèng dµi ngµy ë Ph¸p, ë Anh. _ C¸ch tiÕp xóc v¨n ho¸ cña B¸c cã g× + Nãi vµ viÕt h¹o nhiÒu thø tiÕng ngo¹i đặc biệt? quèc: Ph¸p, Anh, Nga, Hoa. _ C¸ch tiÕp xóc v¨n ho¸ cña B¸c: + Trên đường hoạt động cách mạng (trong cuộc đời đầy truân chuyên, trên những con tàu vượt trùng dương). + Trong lao động (làm nhiều nghề). + Học hỏi nghiêm túc ( đến đâu cũng học hỏi, tìm hiểu văn hoá nghệ thuật đến mét møc kh¸ uyªn th©m). + Tiếp thu có định hướng ( tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay; đồng thời phê phán nh÷ng tiªu cùc cña chñ nghÜa t­ b¶n). + Diện tiếp xúc (nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới, cả phương Đông và phương * GV cho HS h¶o luËn nhãm: T©y,…) Cách tiếp xúc văn hoá như thế đã cho * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: thấy vẻ đẹp nào trong phong cách Hồ _ Cã nhu cÇu cao vÒ v¨n ho¸. ChÝ Minh ? _ Cã n¨ng lùc v¨n ho¸. _ Ham häc hái, nghiªm tóc trong tiÕp cËn v¨n ho¸. _ Cã quan ®iÓm râ rµng vÒ v¨n ho¸. Hoạt động3: Hướng dẫn HS về nhà. 1.§äc l¹iv¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”. 2.Tìm hiểu trước phần 2 “ Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của Bác”. 3 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy gi¶ng: TiÕt 2.. Phong c¸ch hå chÝ minh ( Lª Anh Trµ ) A. Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp HS: ThÊy ®­îc sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a phÈm chÊt d©n téc víi tÝnh nh©n lo¹i trong tiÕp nhận văn hoá , giữa bình dị và vĩ đại trong nếp sống là những vẻ đẹp trong phong cách Hå ChÝ Minh. Rèn cho HS kĩ năng vận dụng kết hợp bình luận, liệt kê, so sánh để tăng hiệu quả thuyÕt phôc trong bµi v¨n thuyÕt minh. Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, HS có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Nêu vấn đề, Thảo luận. * §å dïng: _ SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I). _ ThiÕt kÕ bµi d¹y. _ Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * Tìm hiểu trước phần 2 của văn bản “ Phong cách Hồ Chí Minh”. * §å dïng: SGK, Vë ghi, Vë so¹n. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè:. 9A1:. 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: * C©u 1: Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”. * Câu 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp xúc với văn hoá thế giới bằng những cách nào? cách tiếp xúc như thế cho ta thấy vẻ đẹp gì trong phong cách của Bác? 3. Bµi míi: 4 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Giíi thiÖu bµi: GV nhắc lại vẻ đẹp trong phong cách của Bác (đã học ở tiết 1). * Néi dung bµi: Hoạt động 1: Hướng dẫn HS Tìm hiểu văn bản. 4. Ph©n tÝch. a. Vẻ đẹp trong phong cách văn hoá cña B¸c. * GV lÖnh HS theo dâi l¹i phÇn 1 cña v¨n * HS theo dâi phÇn 1 råi tr¶ lêi: b¶n råi cho biÕt: _ Tác giả đã bình luận gì về những biểu _ Tác giả bình luận: hiện văn hoá đó của Bác? “ Nhưng điều kì lạ…rất hiện đại”. + B¸c tiÕp thu c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i. V¨n ho¸ cña B¸c mang tÝnh nh©n lo¹i. + Bác giữ vững các giá trị văn hoá nước nhµ . V¨n ho¸ cña B¸c mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc . §ã lµ sù ®an xen, kÕt hîp, bæ sung, s¸ng t¹o hµi hoµ gi÷a hai nguån v¨n ho¸nh©n lo¹i vµ d©n téc trong tri thøc v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: _ Bác là người biết kế thừa và phát triển c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸. _ §ã lµ kiÓu mÉu cña tinh thÇn tiÕp nhËn v¨n ho¸ ë Hå ChÝ Minh. b. Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt. _ Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ “ nh÷ng ¶nh hưởng quốc tế” và “ cái gốc văn hoá dân téc”? _ Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ “ sù nhµo nÆn” cña hai nguån v¨n ho¸ “ quèc tÕ” vµ “ d©n téc” ë B¸c? * GV cho HS th¶o luËn nhãm: Từ đó, em hiểu thêm gì về vẻ đẹp trong phong c¸ch c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh? - Để làm rõ đặc điểm phong cách Hồ Chí Minh , tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào? Phương pháp đó đem l¹i hiÖu qu¶ g× cho phÇn bµi viÕt? * GV lÖnh HS theo dâi phÇn 2 cña v¨n b¶n råi cho biÕt: _ Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh ho¹t cña B¸c trªn nh÷ng khÝa c¹nh nµo? BiÓu hiÖn cô thÓ cña tõng khÝa c¹nh?. cña B¸c. * HS theo dâi råi tr¶ lêi: _ Phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c ®­îc thÓ hiÖn: + C¨n nhµ cña B¸c: chiÕc nhµ sµn nhá b»ng gç bªn c¹nh chiÕc ao; vÎn vÑn cã 5. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> vµi phßng tiÕp kh¸ch, häp Bé chÝnh trÞ, lµm viÖc vµ ngñ. + Bữa ăn của Bác: đạm bạc, với những mãn ¨n d©n téc kh«ng cÇu k× nh­ c¸ kho , rau luéc , d­a ghÐm , cµ muèi , ch¸o hoa. + T­ trang cña B¸c: Ýt ái, mét chiÕc va li con víi vµi bé quÇn ¸o, vµi kØ niÖm cña cuộc đời dài. _ Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, víi nh÷ng tõ chØ sè lượng ít ỏi, cách nói dân dã( chiếc, vài, vÎn vÑn). Phương pháp liệt kê các biểu hiện cụ thể , xác thực trong đời sống sinh hoạt cña B¸c. * HS tr¶ lêi: _ Phương pháp so sánh: + So s¸nh c¸ch sèng cña l·nh tô Hå ChÝ Minh với lãnh tụ của các nước khác: “ T«i d¸m ch¾c…tiÕt chÕ nh­ vËy”. + So s¸nh c¸ch sèng cña B¸c víi c¸c vÞ hiền triết xưa: “ Ta nghĩ đến Nguyễn Tr·i…h¹ t¾m ao”. _ T¸c gi¶ b×nh luËn: “ Nếp sống giản dị và thanh đạm… cho t©m hån vµ thÓ x¸c”. + Kh«ng xem m×nh n»m ngoµi nh©n lo¹i nh­ c¸c th¸nh nh©n siªu phµm. + Không tự đề cao mình bởi sự khác mọi người, hơn mọi người, không đặt mình lên mọi sự thông thường ở đời. * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: _ Sù b×nh dÞ g¾n víi thanh cao trong. _ Hãy nhận xét về ngôn ngữ và phương ph¸p thuyÕt minh cña t¸c gi¶?. * GV cho HS th¶o luËn nhãm: _ Từ đó, vẻ đẹp nào trong cách sống của B¸c ®­îc lµm s¸ng tá? _ Cách sống đó đã khơi gợi được tình cảm nào trong em đối với Bác? * GV hái: _ Trong phần cuối văn bản, tác giả đã dùng phương pháp thuyết minh nào? Chỉ ra biểu hiện của phương pháp đó? _ Phương pháp đó mang lại hiệu quả gì cho ®o¹n v¨n Êy? _ Tác giả đã bình luận như thế nào khi thuyÕt minh phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c? _ Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch sèng kh«ng “ tự thần thánh hoá, khác đời, hơn đời”? * GV cho HS th¶o luËn nhãm: Theo t¸c gi¶, c¸ch sèng b×nh dÞ cña B¸c lµ “ mét quan niÖm thÈm mÜ vÒ cuéc sèng”. Em hiÓu thÕ nµo vÒ nhËn xÐt nµy. * GV cho HS th¶o luËn nhãm: Tại sao tác giả khẳng định lối sống của B¸c cã kh¶ n¨ng ®em l¹i h¹nh phóc thanh cao cho t©m hån vµ thÓ x¸c? 6. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> s¹ch. * GV cho HS th¶o luËn nhãm: Tâm hồn không phải chịu đựng những Từ đó, em nhận thức được gì về vẻ đẹp toan tính vụ lợi. Tâm hồn được thanh trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c? cao, h¹nh phóc. _ Sèng thanh b¹ch , gi¶n dÞ , thÓ x¸c kh«ng ph¶i g¸nh chÞu ham muèn, bÖnh tËt. ThÓ x¸c ®­îc thanh cao, h¹nh phóc. * GV gọi 2 HS đọc “ Ghi nhớ” * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: ( SGK trang 8). Là vẻ đẹp vốn có, tự nhiên, hồn nhiên, gần gũi, không xa lạ với mọi người, mọi người đều có thể học tập. 5. Tæng kÕt: * HS đọc “ Ghi nhớ”( SGK trang 8). Hoạt động 2:. Hướng dẫn HS Luyện tập.. Bµi tËp 1: * GV cho HS lµm viÖc c¸ nh©n: Bài “ Phong cách Hồ Chí Minh” đã cung cÊp thªm cho em nh÷ng hiÓu biÕt nµo vÒ B¸c?. Bµi tËp 1: * HS tr¶ lêi: _ Vèn v¨n ho¸ s©u s¾c, kÕt hîp d©n téc với hiện đại , cách sống bình dị trong sáng , đó là những nội dung trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh. _ Phong cách ấy vừa mang vẻ đẹp của trí tuệ vừa mang vẻ đẹp của đạo đức. Bµi tËp 2: Bµi tËp 2: * HS tr¶ lêi: * GV cho HS lµm viÖc c¸ nh©n: Tõ bµi “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”, em §Ó viÕt hay v¨n b¶n thuyÕt minh , cÇn học tập được điều gì để viết văn bản dùng phép liệt kê, so sánh kết hợp với b×nh luËn. thuyÕt minh? Hoạt động 3:. Hướng dẫn HS về nhà.. 1. §äc l¹i v¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”. 2. §äc so¹n v¨n b¶n “ §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”.. 7 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngµy gi¶ng: TiÕt 3.. Các phương châm hội thoại A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: _ Hiểu được nội dung của 2 phương châm hội thoại : phương châm về lượng và phương châm về chất. _ Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Phân tích mẫu, Thảo luận nhóm. * §å dïng: SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I), ThiÕt kÕ bµi d¹y, Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * Chuẩn bị trước một số bài tập trong tiết học. * §å dïng: SGK, Vë ghi, Vë BT. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè: : 9A1: 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: Em hiÓu thÕ nµo lµ héi tho¹i? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: Trong giao tiếp, có những quy định tuy không được nói ra thành lời nhưng những người tham gia giao tiếp cần phải tuân thủ , nếu không thì dù câu nói không mắc lỗi gì về ngữ âm , từ vựng và ngữ pháp, giao tiếp cũng sẽ không thành công. Những quy định đó được thể hiện qua các phương châm hội thoại . Tiết học này ta sẽ tìm hiểu điều đó. * Néi dung bµi: Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu Phương châm về lượng. * GV gọi 2 HS đọc đoạn đối thoại ( SGK 1. Bài tập: trang 8). Bµi tËp 1: * GV cho HS nhËn xÐt: * HS đọc đoạn đối thoại. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> _ Khi An hái “ häc b¬i ë ®©u” mµ Ba tr¶ lời “ ở dưới nước” thì câu trả lời có đáp * HS nhận xét: _ Câu trả lời của Ba chưa đáp ứng được øng ®iÒu mµ An muèn biÕt kh«ng? ®iÒu mµ An muèn biÕt( v× nhÜa cña “ b¬i” _ VËy Ba cÇn tr¶ lêi nh­ thÕ nµo? đã có “ ở dưới nước”) _ Ba cần trả lời một địa điểm cụ thể nào _ Từ đó có thể rút ra bài học gì khi giao đó như ở bể bơi thành phố, sông , hồ, tiÕp? biÓn,… Bµi häc: Khi nói, câu nói phải có nội dung đúng víi yªu cÇu cña giao tiÕp, kh«ng nªn nãi Ýt hơn những gì mà giao tiếp đòi hỏi. * GV gọi HS đọc truyện cười Bµi tËp 2: “ Lợn cưới, áo mới” ( SGK trang 9). * HS đọc truyện cười. * GV cho HS nhËn xÐt: * HS nhËn xÐt: _ Vì sao truyện này lại gây cười? _ Truyện gây cười vì cả người hỏi và người trả lời đều nói nhiều hơn những gì cÇn nãi: + Anh có “ lợn cưới” nói thừa “ cưới”. + Anh cã “ ¸o míi” nãi thõa “ Tõ lóc t«i mÆc c¸i ¸o míi nµy”. _ Lẽ ra anh có “ lợn cưới” và anh có “áo _ Lẽ ra anh “lợn cưới” chỉ cần nói : “ Bác mới”phải hỏi và trả lời thế nào để người có thấy con lợn của tôi chạy qua đây nghe đủ biết được điều cần hỏi và cần trả không?”, còn anh có “áo mới” chỉ cần nói lêi? : “ T«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶”. _ Nh­ vËy, cÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g× Bµi häc: khi giao tiÕp ? Khi giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n * GV gọi 2 HS đọc “ Ghi nhớ” nh÷ng g× cÇn nãi. ( SGK trang 9). 2. KÕt luËn: * HS đọc “ Ghi nhớ” ( SGK trang 9). Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu Phương châm về chất. 1. Bµi tËp: 9 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> * GV gọi HS đọc truyện cười “ Qu¶ bÝ khæng lå” ( SGK trang 9). * GV cho HS nhËn xÐt: _ Truyện cười này phê phán điều gì?. * HS đọc truyện cười. * HS nhËn xÐt: _ TruyÖn phª ph¸n thãi kho¸c l¸c. C¶ hai anh nãi ®iÒu trong thùc tÕ kh«ng cã vµ chÝnh hä còng kh«ng tin. Bµi häc: _ Nh­ vËy, trong giao tiÕp cã ®iÒu g× cÇn Trong giao tiÕp cÇn tr¸nh nãi ®iÒu m×nh tr¸nh? kh«ng tin vµ kh«ng cã x¸c thùc. * GV gọi 2 HS đọc “ Ghi nhớ” 2. KÕt luËn: ( SGK trang 9). * HS đọc “ Ghi nhớ” ( SGK trang 10). Hoạt động 3:. Hướng dẫn HS Luyện tập.. * GV cho HS lµm viÖc c¸ nh©n BT1 (SGK trang 10).. * GV cho HS hoạt động nhóm thi làm nhanh BT2 (SGK trang 10).. * GV cho HS lµm viÖcc¸ nh©n BT3 (SGK trang 11).. * GV cho HS hoạt động theo 4 nhóm lµm BT 5 (SGK trang 11). Mçi nhãm 2 thµnh ng÷ ( riªng nhãm 4 lµ 3 thµnh ng÷).. Bµi tËp 1: * HS tr¶ lêi: a. Nãi thõa “ nu«i ë nhµ” v× tõ “ gia súc” đã có ý đó. b. Nãi thõa “ cã hai c¸nh” v× loµi chim nµo còng cã hai c¸nh. Bµi tËp 2: * HS tr¶ lêi: a. Nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng. b. Nãi dèi. c. Nãi mß. d. Nãi nh¨ng nãi cuéi. e. Nãi tr¹ng. Bµi tËp 3: * HS tr¶ lêi: Không tuân thủ phương châm về chất. Bµi tËp 5: * HS tr¶ lêi: _ Ăn đơm nói đặt : vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác. _ ¡n èc nãi mß: nãi kh«ng cã c¨n cø. _ Ăn không nói có: vu khống, bịa đặt. _ C·i chµy c·i cèi: cè tranh c·i, nh­ng 10. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hoạt động 4:. kh«ng cã lÝ lÏg× c¶. _ Khua m«i móa mÐp : ba hoa, kho¸c l¸c, phô trương. _ Nãi d¬i nãi chuét: nãi l¨ng nh¨ng, linh tinh, kh«ng x¸c thùc. _ Hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng råi kh«ng thùc hiÖn lêi høa. Những thành ngữ trên đều chỉ những cách nói không tuân thủ phương châm về chÊt.§ã lµ nh÷ng ®iÒu tèi kÞ trong giaotiÕp Hướng dẫn HS về nhà. 1. Häc thuéc 2 phÇn “ Ghi nhí” ( SGK trang 9,10). 2. Lµm BT 4(SGK trang 11). 3. Chuẩn bị trước tiết “ Các phương châm hội thoại” ( tiếp theo).. Ngµy gi¶ng: TiÕt 4.. Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: _ BiÕt ph¸t hiÖn mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc dïng trong c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh. _ VËn dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy khi taä lËp v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Phân tích mẫu. * §å dïng:SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I ), ThiÕt kÕ bµi d¹y, Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * ôn tập lại văn bản thuyết minh (đã học ở lớp 8). 11 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> * Tìm hiểu trước văn bản “ Hạ Long- đá và nước”. * §å dïng: SGK;Vë ghi; Vë BT. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè:. : 9A1:. 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: ( KÕt hîp phÇn bµi míi) 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: ở lớp 8 , các em đã được học kiểu văn bản thuyết minh.Muốn bài thuyết minh sinh động , hấp dẫn thì bên cạnh các phương pháp thuyết minh thường dùng, người ta có thÓ vËn dông thªm mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt phô trî. TiÕt häc nµy ta sÏ biÕt ®­îc điều đó. * Néi dung bµi: Hoạt động 1: Hướng dẫn HS Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1. ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh. * GV hái: * HS tr¶ lêi: _ V¨n b¶n thuyÕt minh lµ lo¹i v¨n b¶n nh­ _ V¨n b¶n thuyÕt minh lµ lo¹i v¨n b¶n thÕ nµo? tr×nh bµy, giíi thiÖu nh÷ng sù vËt vµ hiÖn tượng trong tự nhiên, trong xã hội. _ V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n _ Nó được viết ra nhằm mục đích gì? thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống , nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng được giới thiệu. Tri hức đó đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người. _ Các phương pháp thuyết minh thường _ Người ta thường dùng các phương pháp dùng là: thuyÕt minh nµo? + Nêu định nghĩa. + LiÖt kª. + Nªu vÝ dô cô thÓ. 12 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> + Dïng sè liÖu. + So s¸nh. + Ph©n tÝch, ph©n lo¹i. 2. ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt. a. Bµi tËp: * HS đọc văn bản “ Hạ Long - đá và nước”. * GV gọi HS đọc văn bản “ Hạ Long - đá * HS nhận xét: và nước”. _ V¨n b¶n nµy thuyÕt minh vÒ vai trß cña * GV cho HS nhËn xÐt: đá và nước trong việc tạo lập nên vẻ đẹp _ Văn bản này thuyết minh đặc điểm của của vịnh Hạ Long. đối tượng nào? _ Văn bản đã cung cấp tri thức khách quan về đối tượng. _ V¨n b¶n cã cung cÊp ®­îc tri thøc kh¸ch quan về đối tượng không? _ Văn bản chủ yêú vận dụng phương _ Văn bản đã vận dụng phương pháp pháp giải thích, phân loại. thuyÕt minh nµo lµ chñ yªó? _ Bên cạnh đó, có lúc tác giả đưa vào các _ Đồng thời , để cho sinh động , tác giả yếu tố miêu tả để tạo sự sinh động: “ con cßn vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? thuyền của ta mỏng như lá tre… trượt nhÑ vµ ªm ªm trªn sãng…”; cã lóc t¸c giả sử dụng các tính từ, động từ, các hình ¶nh Èn dô, nh©n ho¸: “ bay trªn c¸c ngọn sóng lượn vun vút giữa các đảo trªn ca n« cao tèc”, “ ¸nh s¸ng h¾t lªn từ mặt nước lung linh chảy khiến những con người bằng đá vây quanh ta…hay ®ang to¶ ra”. b. KÕt luËn:. * GV gọi 2 HS đọc “ Ghi nhớ” ( SGK trang 13). Hoạt động 2:. * HS đọc “ Ghi nhớ” ( SGK trang 13). Hướng dẫn HS Luyện tập. Bµi tËp 1:. * GV gọi HS đọc văn bản ở BT 1 ( SGK trang 14).. * HS đọc văn bản “ Ngọc Hoàng xử tội Ruåi xanh”. 13 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> * GV cho HS nªu yªu cÇu cña BT. * HS nªu yªu cÇu cña bµi tËp. * GV cho HS lµm viÖc c¸ nh©n råi tr×nh * HS lµm viÖc theo ph©n c«ng. bµy kÕt qu¶. * HS tr¶ lêi: _ Bµi v¨n mang vá tù sù nh­ng thùc chÊt lµ mét bµi thuyÕt minh. Lêi cña Ruåi thuyết minh các đặc điểm về phân loại , vÒ n¬i ë, n¬i sinh sèng cña c¸c loµi ruåi xanh. Lêi cña Thiªn Tµo thuyÕt minh t¸c h¹i vµ nguyªn nh©n g©y ra t¸c h¹i cña ruåi xanh. _ §Ó t¹o sù hÊp dÉn, t¸c gi¶ dïng c¸ch kÓ chuyÖn phiªn toµ xö téi Ruåi xanh víi c¸c nh©n vËt: Ruåi xanh, Ngäc Hoµng, Thiªn Tµo, LuËt s­, … Trong c©u chuyÖn, c¸c nh©n vËt tranh luËn, biÖn hé, tuyên án… Các biện pháp nghệ thuật đó tạo hứng thú cho người đọc nhưng không làm ảnh hưởng đến các tri thức trình bày * GV gäi HS nhËn xÐt. trong néi dung thuyÕt minh. * GV tæng kÕt. * HS nhËn xÐt. * HS nghe GV tæng kÕt. Hoạt động 3: Hướng dẫn HS về nhà. 1. Häc thuéc phÇn “ Ghi nhí” ( SGK trang 13). 2. Lµm BT 2( SGK trang 15). 3. Chuẩn bị trước tiết “ Luyện tập….văn bản thuyết minh”.. Ngµygi¶ng: TiÕt 5. LuyÖn tËp Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu bµi häc: 14 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gióp HS: _ Trên cơ sở những kiến thức đã học ở tiết trước, HS vận dụng vào thực hành đề bài thuyết minh một đồ dùng thông dụng. _ TiÕp tôc rÌn cho HS kÜ n¨ng sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Thảo luận nhóm. * §å dïng: SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I ), ThiÕt kÕ bµi d¹y, Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * Chuẩn bị trướcđề bài ( SGK trang 15). * §å dïng: SGK;Vë ghi; Vë BT. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè: : 9A1: 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: _ Muốn cho văn bản thuyết minh được sinh động , hấp dẫn , người ta vận dụng thêm mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? t¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? _ KiÓm tra bµi tËp 2( SGK trang 15). 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu “ Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. TiÕt häc nµy ta sÏ ®i vµo “ LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. * Néi dung bµi: Hoạt động 1: Hướng dẫn HS Luyện tập. * GV chia lớp thành 4 nhóm và phân * HS hoạt động theo nhóm và nhận c«ng nhiÖm vô: nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng. _ Nhãm 1: ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t. _ Nhãm 2: ThuyÕt minh vÒ c¸i bót. 15 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> _ Nhãm 3: ThuyÕt minh vÒ c¸i kÐo. _ Nhãm 4: ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn. * GV hướng dẫn HS: * HS nghe GV hướngdẫn. 1. VÒ néi dung thuyÕt minh: CÇn nªu ®­îc: _ C«ng dông. _ CÊu t¹o. _ Chñng lo¹i. _ LÞch sö. 2. VÒ h×nh thøc thuyÕt minh: VËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuật để làm cho bài viết vui tươi, hấp dÉn. * GV cho HS thảo luận nhóm rồi lập dàn * HS thảo luận để : _ LËp dµn ý. ý cho đề bài, sau đó viết phần Mở bài. _ ViÕt phÇn Më bµi. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS về nhà. 1. Dùa vµo dµn ý võa lËp viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. 2. §äc phÇn “ §äc thªm” ( SGK trang 16). 3. Chuẩn bị trước tiết “ Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh”.. Ngµy gi¶ng: TiÕt 6.. đấu tranh cho một thế giới hoà bình. ( G.G. M¸c-kÐt ) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: Thấy được nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất và nhiệm vụ cấp bách của nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó vì một thế giới hoà bình. 16 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Rèn cho HS kĩ năng viết văn nghị luận bằng phương thức lập luận kết hợp với biểu c¶m ; cã chøng cí x¸c thùc vµ c¸ch so s¸nh râ rµng. Gi¸o dôc HS cã ý thøc ghª tëm chiÕn tranh vµ t×nh c¶m thiÕt tha víi hoµ b×nh. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: * Dự kiến phương pháp Nêu vấn đề, Thảo luận . * §å dïng: SGK Ng÷ v¨n 9 (tËp I), ThiÕt kÕ bµi d¹y, Tµi liÖu tham kh¶o. 2. Trß: * Đọc và tìm hiểu trước văn bản “ Đấu tranh cho một thế giới hoà bình”. * §å dïng: SGK, Vë ghi, Vë so¹n. C. Tiến trình các hoạt động: 1. Tæ chøc: * ổn định lớp. * KiÓm tra sÜ sè: : 9A1: 9A2:. 9A3:. 2. KiÓm tra bµi cò: * Câu 1:Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của Bác là vẻ đẹp như thế nào? Biểu hiện của vẻ đẹp ấy? * C©u 2: Phương pháp thuyết minh chủ yếu trong văn bản “ Phong cách Hồ Chí Minh” là phương pháp nào? Từ đó, em rút ra bài học gì khi viết văn bản thuyết minh? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: Chiến tranh và hoà bình luôn là những vấn đề được quan tâm hàng đầu của nhân loại, vì nó quan hệ đến cuộc sống và sinh mệnh của hàng triệu người và nhiều dân tộc. Trong thế kỉ XX, nhân loại đã phải trải qua hai cuộc chiến tranh thế giới vô cùng khốc liÖt vµ rÊt nhiÒu cuéc chiÕn tranh kh¸c. tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai , nguy c¬ chiến tranh vẫn luôn tiềm ẩn , và đặc biệt vũ khí hạt nhân được phát triển mạnh đã trở thành mối hiểm hoạ khủng khiếp nhất đe doạ toàn bộ loài người và tất cả sự sống trên Trái Đất. Đã có những cố gắng để giảm bớt mối đe doạ này, nhưng chiến tranh và hiểm hoạ hạt nhân vẫn luôn là mối đe doạ to lớn và thường xuyên với các dân tộc, các quốc gia và toàn thể loài người. Xung đột và chiến tranh vẫn hàng ngày diễn ra ở nhiều nơi , nhiều khu vực trên thế giới, mà gần đây nhất là cuộc chiến tranh xâm lược I-rắc của Mĩ, Anh, cuộc xung đột ở Trung Đông, chủ nghĩa khủng bố hoành hành ở nhiều nơi,… Vì vậy, nhận thức đúng về nguy cơ chiến tranh và tham gia vào cuộc chiến 17 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> tranh vì hoà bình là yêu cầu đặt ra cho mỗi công dân. V¨n b¶n “ §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cña M¸c-kÐt mµ chóng ta t×m hiểu sau đây sẽ nói rõ điều đó. * Néi dung bµi: Hoạt động 1: Hướng dẫn HS Đọc- Tìm hiểu chú thích. * GV hướng dẫn HS: Bài này, do nội dung đề cập đến nhiều lĩnh vực từ quân sự, chính rị đến khoa học địa chÊt, víi nhiÒu thuËt ng÷, tªn gäi c¸c lo¹i vũ khí,…nên khi đọc cần chú ý đọc chính x¸c , lµm râ tõng luËn cø cña t¸c gi¶. * GV đọc mẫu đoạn đầu của văn bản. * GV gọi một số HS đọc các đoạn còn lại. * GV gọi HS nhận xét cách đọc. * GV gọi 2 HS đọc chú thích (*) (SGK trang 19). * GV gäi HS tãm t¾t nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.. 1. §äc. *HS nghe hướng dẫn.. * HS nghe đọc. * HS đọc. * HS nhËn xÐt. 2. Chó thÝch. a. T¸c gi¶, t¸c phÈm. * HS đọc chú thích (*).. * GV cho HS t×m hiÓu 6 tõ ng÷ khã ( SGK trang 20). *HS tãm t¾t theo chó thÝch (*).. Hoạt động 2:. b. Tõ ng÷ khã. * HS tù t×m hiÓu ( SGK trang 20). Hướng dẫn HS Tìm hiểu văn bản. 1. Kiểu văn bản và phương thức biểu. đạt. * GV hái: * HS tr¶ lêi: Theo em, v¨n b¶n “ §Êu tranh cho mét thÕ a. KiÓu v¨n b¶n: giíi hoµ b×nh” thuéc kiÕu v¨n b¶n nµo? NghÞ luËn _ Vậy phương thức biểu đạt chính của văn b. Phương thức biểu đạt: bản đó là gì? _ LËp luËn. _ Ngoài ra còn có yếu tố biểu đạt nào _ Biểu cảm. 18 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 2. Néi dung chÝnh: * HS tr¶ lêi: Nguy c¬ cña chiÕn tranh h¹t nh©n vµ kêu gọi nhân loại đấu tranh cho một thế giíi hoµ b×nh. 3. Bè côc: * HS tr¶ lêi: 4 phÇn. _ Phần 1 ( Từ đầu đến “…vận mệnh thế giíi” ). _ Phần 2( Từ chỗ “ Niềm an ủi…” đến chç “…cho toµn thÕ giíi”). _ PhÇn 3 ( Tõ chç “ Mét nhµ tiÓu thuyÕt lớn…” đến chỗ “ …điểm xuất phát của nã”). _ PhÇn 4 ( Cßn l¹i).. kh¸c kh«ng? * GV hái: Bài văn này nghị luận về vấn đề gì?. * GV gîi dÉn: Tư tưởng ấy được biểu hiện trong một hệ thèng luËn ®iÓm nh­ sau: _ Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹ sù sống trên trái đất. _ Ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n lµ cùc k× tèn kÐm. _ Chiến tranh hạt nhân là hành động cực k× phi lÝ. _ Đoàn kết để ngăn chặn chiến tranh hạt nh©n v× mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô của mọi người. Em hãy tách các đoạn văn bản tương 4. Phân tích. ứng với mỗi luận điểm đó. a. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e. doạ sự sống trên trái đất. * GV lÖnh HS theo dâi phÇn 1 cña v¨n * HS theo dâi råi tr¶ lêi: b¶n, råi cho biÕt: _ Tác giả đã sử dụng lí lẽ và chứng cớ nào _ LÝ lÏ: + ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ sù tµn để làm rõ nguy cơ của chiến tranh hạt ph¸ huû diÖt ( “vÒ lÝ thuyÕt…cña hÖ mÆt nh©n? trêi”). +Phát minh hạt nhân quyết định sù sèng cßn cña thÕ giíi ( “kh«ng cã một đứa con nào…vận mệnh thế giới” ). _ Chøng cí: + Ngày 8/8/1986 , hơn 50.000 đầu đạn hạt nhân đã được bố trí khắp hành tinh. 19 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> _ Theo em, c¸ch ®­a lÝ lÏ vµ chøng cí trong phần 1 của văn bản có gì đặc biệt?. _ Điều đó có tác động như thế nào đến người đọc, người nghe?. * GV cho HS th¶o luËn nhanh: Qua các phương tiện thông tin đại chúng, em cã thªm chøng cí nµo vÒ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vÉn ®e do¹ cuéc sèng trái đất? Hoạt động 3:. + Tất cả mọi người không trừ trẻ con, mồi người đang ngồi trên một thùng 4 tÊn thuèc næ. + Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến hÕt th¶y kh«ng ph¶i mét lÇn mµ lµ mười hai lần, mọi dấu vết sự sống trên trái đất. LÝ lÏ kÕt hîp víi chøng cí. LÝ lÏ vµ chứng cớ đều dựa trên tính toán khoa häc. LÝ lÏ vµ chøng cí kÕt hîp víi sù béc lộ trực tiếp thái độ của tác giả. Tác dụng: Giúp người đọc, người nghe thÊy ®­îc søc m¹nh ghª gím cña vũ khí hạt nhân. qua đó, khơi gợi sự đồng tình với tác giả. * HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: _ C¸c cuéc thö bom nguyªn tö. _ C¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n. _ Tên lửa đạn đạo trên thế giới đang diễn ra trong thêi gian qua.. Hướng dẫn HS về nhà.. 1. §äc l¹i v¨n b¶n “ §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. 2. Tìm hiểu trước phần 2,3,4 của văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hoà b×nh”.. Ngµy gi¶ng: TiÕt 7.. đấu tranh cho một thế giới hoà bình. ( G.G. M¸c-kÐt ) A. Môc tiªu bµi häc: 20 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>