Giải quyết việc làm cho người lao động vùng bị thu hồi đất sản xuất trong quá trình đô thị hóa trên địa bàn thành phố tam kỳ, tỉnh quảng nam

1

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

VÕ THANH LONG

GI I QUY T VI C LÀM CHO NGƯ I LAO Đ NG
VÙNG B THU H I Đ T S N XU T TRONG QUÁ TRÌNH
ĐƠ TH HỐ TRÊN Đ A BÀN THÀNH PH

TAM KỲ,

T NH QU NG NAM

Chuyên ngành: Kinh t phát tri n
Mã s :
60.31.05

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Đà N ng - Năm 2011


2

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N THANH LIÊM

Ph n bi n 1: TS. Ninh Th Thu Thu

Ph n bi n 2: TS. Tr n Minh C

Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn
t t nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào
ngày 17 tháng 12 năm 2011

Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng


3

M

Đ U

1. TÍNH C P THI T C A Đ TÀI
Nư c ta đang trong q trình CNH- HĐH đ t nư c, t ng bư c
h i nh p v i n n kinh t th gi i. Vì v y, vi c phát tri n các khu,
c m cơng nghi p và đơ th là t t y u.
S phát tri n các khu, c m công nghi p và đơ th d n đ n s
thay đ i v ñ t ñai, lao ñ ng, vi c làm, thu nh p và cơ c u kinh t
nông nghi p, nông thôn. Xét v lâu dài, s thay ñ i này mang tính
ch t tích c c, t o ñi u ki n chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng
CN-TMDV, gi m d n t tr ng nông nghi p trong t ng s n ph m
qu c n i, góp ph n ñ y nhanh quá trình CNH - HĐH ñ t nư c, t o
ra vi c làm, nâng cao thu nh p cho ngư i lao ñ ng. Tuy nhiên, s

phát tri n các khu, c m công nghi p và đơ th cũng t o ra r t nhi u
khó khăn cho ngư i dân các vùng có đ t s n xu t b thu h i, nh t là
nh ng đ a phương có t c đ cơng nghi p hố và đơ th hố di n ra
nhanh chóng. Trong đó v n đ vi c làm c a ngư i dân sau khi b thu
h i ñ t ñư c coi là v n ñ b c xúc nh t.
Tam Kỳ là trung tâm hành chính t nh l c a t nh Qu ng Nam,
ñ c bi t t khi đư c cơng nh n là thành ph tr c thu c t nh, quá trình
đơ th hóa di n ra tương đ i nhanh. Tính t năm 2006 đ n nay,
kho ng 182 d án ñã ñư c ñ u tư xây d ng trên ñ a bàn thành ph ,
thu h i 466,9 ha ñ t ph c v cho các d án, có 4.552 h b

nh

hư ng, v i 5.572 lao đ ng c n gi i quy t vi c làm trong t ng s
12.435 lao ñ ng.
Tuy nhiên, vi c gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng sau khi Nhà
nư c thu h i ñ t s n xu t trên ñ a bàn thành ph Tam Kỳ v n còn
nhi u b c xúc. Th c t cho th y, ngư i lao ñ ng trong vùng thu h i
đ t khơng tìm đư c vi c làm, ho c tìm đư c vi c làm khơng n đ nh,


4

tình tr ng các doanh nghi p sau khi tuy n d ng lao ñ ng nhưng tr
lương quá th p khi n ngư i lao ñ ng t b vi c khơng ph i là ít. Vì
v y, vi c tìm gi i pháp gi i quy t vi c làm n ñ nh, tăng thu nh p
cho ngư i lao ñ ng vùng b thu h i ñ t s n xu t ñ phát tri n các
khu, c m cơng nghi p và đơ th là v n đ c p thi t có tính b c xúc
trên ñ a bàn thành ph Tam Kỳ.
V i nh ng lý do trên, ñ tài: “Gi i quy t vi c làm cho ngư i lao

ñ ng vùng b thu h i ñ t s n xu t trong q trình đơ th hố trên đ a
bàn thành ph Tam Kỳ, t nh Qu ng Nam” ñã ñư c ch n ñ nghiên
c u.
2. M C TIÊU NGHIÊN C U
- Làm rõ nh ng v n ñ lý lu n v gi i quy t vi c làm cho lao
ñ ng vùng thu h i ñ t
- Nghiên c u m t s kinh nghi m gi i quy t vi c làm cho lao
ñ ng b thu h i ñ t c a m t s t nh/thành ph
+ Nghiên c u th c tr ng v gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b
thu h i ñ t

thành ph Tam Kỳ th i gian qua, tìm ra nguyên nhân

c a nh ng h n ch .
+ Đ xu t m t s gi i pháp có tính kh thi đ gi i quy t vi c
làm cho ngư i lao ñ ng b thu h i ñ t

thành ph Tam Kỳ.

3. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
- Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài là vi c làm c a nh ng h có
đ t s n xu t b thu h i trên ñ a bàn thành ph Tam Kỳ.
- Ph m vi nghiên c u:
Đ tài t p trung nghiên c u nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v
công tác gi i quy t vi c làm cho ngư i lao đ ng vùng có ñ t s n xu t
b thu h i ñ phát tri n các khu, c m công nghi p và đơ th . Tình
hình th c hi n các chính sách h tr c a Nhà nư c v i các h có đ t


5

s n xu t b thu h i, nh ng khó khăn trong vi c tìm ki m vi c làm,
các gi i pháp nh m gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng trong
vùng b thu h i đ t.
V khơng gian: trên đ a bàn thành ph Tam Kỳ
Ph m vi th i gian: t năm 2006 ñ n năm 2010.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
Căn c vào cơ s lý lu n.
Phương pháp th ng kê mơ t , phân tích, so sánh
S li u ñư c thu th p t niên giám th ng kê c a Chi c c th ng
kê thành ph Tam Kỳ, t các báo cáo c a các phịng Tài ngun
– Mơi trư ng, Phịng LĐ – TB & XH c a thành ph Tam Kỳ có
liên quan đ n v n đ nghiên c u.
5. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TH C TI N C A Đ TÀI
H th ng hóa các v n ñ lý lu n v gi i quy t vi c làm cho lao
ñ ng vùng b thu h i ñ t.
Đánh giá tình hình gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng vùng thu
h iñ t

thành ph Tam Kỳ, tìm ra nguyên nhân c a nh ng h n

ch .
Trên cơ s đó, đ xu t các gi i pháp gi i quy t vi c làm cho
ngư i lao đ ng có đ t s n xu t b thu h i th i gian ñ n.
6. C U TRÚC C A LU N VĂN
Lu n văn bao g m 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n v gi i quy t vi c làm
Chương 2: Th c tr ng gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu
h i đ t s n xu t trong q trình đơ th hóa

thành ph Tam Kỳ th i

gian qua.
Chương 3: Gi i pháp gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i
ñ t s n xu t

thành ph Tam Kỳ th i gian ñ n.


6

CHƯƠNG 1
CƠ S

LÝ LU N V

GI I QUY T VI C LÀM

1.1. Nh ng v n ñ chung v lao ñ ng vi c làm
1.1.1. Ngu n lao ñ ng và l c lư ng lao ñ ng

[20. tr.167]

1.1.1.1. Ngu n lao ñ ng
nư c ta, theo qui ñ nh c a B lu t Lao ñ ng, ñ tu i lao ñ ng
ñ i v i nam t 15 tu i ñ n 60 tu i và n t 15 tu i ñ n 55 tu i.
Ngu n lao ñ ng luôn ñư c xem xét trên 2 m t bi u hi n đó là s
lư ng và ch t lư ng.
1.1.1.2. L c lư ng lao ñ ng
Theo quan ni m c a T ch c Lao ñ ng qu c t (ILO) là b

ph n dân s trong ñ tu i lao ñ ng. Theo qui ñ nh th c t ñang có
vi c làm và th t nghi p.
nư c ta hi n nay thư ng s d ng khái ni m sau: l c lư ng
lao ñ ng là b ph n dân s ñ 15 tu i tr lên có vi c làm và nh ng
ngư i th t nghi p.
1.1.2. Vi c làm và th t nghi p [20.

tr.175, 177]

1.1.2.1. Khái ni m vi c làm
Theo các nhà kinh t h c lao đ ng thì vi c làm đư c hi u là s
k t h p gi a s c lao ñ ng v i tư li u s n xu t nh m bi n ñ i ñ i
tư ng lao đ ng theo m c đích c a con ngư i.
Theo quy ñ nh c a B lu t Lao ñ ng

nư c ta, khái ni m vi c

làm ñư c xác ñ nh là “M i ho t ñ ng lao ñ ng t o ra ngu n thu nh p
không b pháp lu t c m ñ u ñư c th a nh n là vi c làm”.
T quan ni m, khái ni m vi c làm bao g m các n i dung sau :
+ Là ho t ñ ng lao ñ ng c a con ngư i.
+ Ho t ñ ng lao ñ ng nh m m c đích t o ra thu nh p.
+ Ho t đ ng lao đ ng đó khơng b pháp lu t ngăn c m.


7

1.1.2.2. Th t nghi p
Theo khái ni m c a t ch c lao ñ ng qu c t (ILO), th t nghi p
(theo nghĩa chung nh t) là tình tr ng t n t i khi m t s ngư i trong

ñ tu i lao ñ ng mu n có vi c làm nhưng khơng th tìm đư c vi c
làm

m c ti n cơng nh t đ nh.
Ngư i th t nghi p là ngư i trong ñ tu i lao đ ng có kh năng

lao đ ng, khơng có vi c làm và đang có nhu c u tìm vi c làm.
nư c ta hi n nay có các lo i th t nghi p sau: Th t nghi p h u
hình; th t nghi p trá hình. Ngồi ra, cịn t n t i m t s hình th c th t
nghi p khác như: th t nghi p t nguy n và th t nghi p t m th i.
1.2. N i dung và tiêu chí gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng
1.2.1. Khái ni m gi i quy t vi c làm [29. tr.31]
Gi i quy t vi c làm chính là t o ra các cơ h i đ ngư i lao đ ng
có vi c làm và tăng thu nh p, phù h p v i l i ích c a b n thân, gia
đình, c ng ñ ng và xã h i.
Gi i quy t vi c làm c n ph i ñư c xem xét c t ba phía: ngư i
lao đ ng, ngư i s d ng lao ñ ng và Nhà nư c.
Như v y, Theo nghĩa r ng: Gi i quy t vi c làm là t ng th
nh ng bi n pháp, chính sách kinh t xã h i c a nhà nư c, c ng ñ ng
và b n thân ngư i lao ñ ng tác ñ ng ñ n m i m t c a ñ i s ng xã
h i t o ñi u ki n thu n l i ñ ñ m b o cho m i ngư i có kh năng
lao đ ng có vi c làm. Theo nghĩa h p: Gi i quy t vi c làm là các
bi n pháp ch y u hư ng vào ñ i tư ng th t nghi p, thi u vi c làm
nh m t o ra vi c làm cho ngư i lao ñ ng, duy trì t l th t nghi p
m c th p nh t.
1.2.2. N i dung gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng
1.2.2.1. Hư ng nghi p, ñào t o ngh cho lao ñ ng b thu h i ñ t s n
xu t và gi i thi u vi c làm

8

Hư ng nghi p là giúp cho ngư i h c l a ch n đư c ngành h c,
trình ñ ñào t o phù h p. Giúp ngư i h c có thơng tin v th trư ng
lao đ ng và tìm đư c vi c làm phù h p.
Đào t o ngh là nhi m v quan tr ng trong s phát tri n ngu n
nhân l c, d ch chuy n cơ c u lao ñ ng theo hư ng ti n b , ñáp ng
nhu c u v ngu n nhân l c cho th i kỳ CNH- HĐH.
Đ i v i ngư i có đ t s n xu t b thu h i v n ñ ñào t o ngh
cho ngư i lao ñ ng là v n ñ quan tr ng.
Ho t ñ ng gi i thi u vi c làm: Th c hi n vi c tư v n v chính
sách lao ñ ng, cung câp thông tin v vi c làm cho ngư i lao ñ ng và
ngư i s d ng lao ñ ng.
1.2.2.2. Phát tri n s n xu t t o m vi c làm
Đây là gi i pháp quan tr ng nh t quy t ñ nh vi c tăng gi m ch
làm vi c trong th trư ng lao ñ ng. Do v y ph i th c hi n các ho t
ñ ng nh m gi i quy t m i quan h gi a tăng trư ng kinh t v i gi i
quy t vi c làm, tích c c chuy n d ch cơ c u kinh t , cơ c u ñ u tư ñ
t o thêm nhi u vi c làm cho ngư i lao ñ ng.
1.2.2.3. Xu t kh u lao ñ ng
Xu t kh u lao ñ ng là vi c ñưa ngư i lao ñ ng trong nư c ra
nư c ngoài làm vi c. Xu t kh u lao ñ ng là ho t ñ ng cơ b n trong
phát tri n kinh t , là gi i pháp h u hi u nh m gi i quy t vi c làm cho
ngư i lao ñ ng nói chung, lao đ ng b thu h i đ t nói riêng.
1.2.2.4. Cho vay t o vi c làm t các chương trình tín d ng ưu đãi
Bên c nh th c hi n nhi u bi n pháp ñ gi i quy t v n ñ lao
ñ ng và vi c làm, m t trong nh ng bi n pháp thi t th c đó là t o
đi u ki n v v n, h tr kĩ thu t và khuy n khích ngư i lao đ ng ñ u
tư phát tri n s n xu t, kinh doanh góp ph n quan tr ng vào th c hi n
th ng l i các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i.

9

1.2.3. Tiêu chí ph n nh gi i quy t vi c làm
- S lư ng và m c tăng lao ñ ng m t ñ t ñư c ñào t o ngh
- S lao ñ ng ñã ñư c ñào t o tìm ñư c vi c làm
- S lao ñ ng ñã ñư c ñào t o t t o ñư c vi c làm
- S lao ñ ng m t đ t có đư c vi c làm trong các doanh
- S lao ñ ng chuy n ñ i ngh
- M c tăng s lao ñ ng ñư c ñi xu t kh u lao ñ ng hàng năm
1.3. S c n thi t gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i ñ t
1.3.1. Đ c ñi m c a lao ñ ng b thu h i ñ t do q trình đơ th hố
Đa s lao đ ng b thu h i đ t r t khó chuy n đ i ngh nghi p.
Đa s là nơng dân, có trình đ h c v n th p, lao đ ng chưa qua
ñào t o chi m t l cao.
Ph n l n ngư i lao ñ ng sau khi b thu h i đ t có thu nh p th p.
Nhi u ngư i s ng l i vào nh ng kho n ti n tr c p ñ n bù đ t.
D b lơi kéo vào các v n ñ c a xã h i, là m t trong các tác
nhân gây nên nh ng b t n c a xã h i.
Ph n l n ngư i dân c m th y chưa th t s hài lịng v i chính
sách đ n bù gi i t a m t b ng và h tr chuy n ñ i vi c làm,
1.3.2. S c n thi t gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng b thu
h i ñ t trong quá trình đơ th hóa
Gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng b thu h i đ t là ho t
đ ng đóng vai trị quan tr ng liên quan ñ n ba ñ i tư ng: Chính b n
thân ngư i lao đ ng có ñ t b thu h i, Doanh nghi p s d ng ñ t và
Xã h i (mà ñ i di n là Nhà nư c).
1.3.2.1. Đ i v i ngư i lao đ ng có đ t s n xu t b thu h i
Nguyên nhân c a tình tr ng th t nghi p và thi u vi c làm m t

ph n là do s phát tri n c a các ngành CN-TMDV chưa ñáp ng nhu
c u gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng. M c khác, do h n ch v


10

năng l c và trình đ văn hố, chun mơn k thu t, chưa thích h p
đư c v i cơng vi c m i, khơng đáp ng đư c yêu c u c a th trư ng
lao ñ ng.
Do v y v n ñ gi i quy t vi c làm cho lao đ ng có đ t b thu
h i c n ph i ñư c quan tâm thư ng xuyên.
1.3.2.2. Đ i v i các doanh nghi p s d ng ñ t
Do thu h i ñ t, ngư i dân khơng đư c s ng

nh ng nơi quen

thu c, khơng cịn làm nh ng ngh truy n th ng lâu đ i. Do đó,
doanh nghi p cũng có ph n trách nhi m đ gi i quy t vi c làm cho
ngư i dân có đ t b thu h i.
Doanh nghi p ho t ñ ng vì l i nhu n, nên h hồn tồn c n
tuy n nh ng lao ñ ng phù h p v i u. Tuy nhiên, vi c địi h i
ngư i lao ñ ng ngay l p t c ñáp ng ñư c nhu c u k thu t trong
doanh nghi p cũng là v n đ khó khăn. Vì v y, vi c qui đ nh trách
nhi m này như th nào cũng là v n ñ c n ph i rõ ràng.
1.3.2.3. Đ i v i Nhà nư c
Phát tri n các khu, c m công nghi p và đơ th đã thu hút đư c
nhi u lao đ ng có tay ngh , làm ra s n ph m có ch t lư ng và giá tr
kinh t cao và là yêu c u t t y u c a q trình đ y m nh CNH-HĐH,
nâng cao s c c nh tranh c a toàn b n n kinh t . Tuy nhiên cũng c n
ph i có chính sách và gi i pháp căn b n, có t m chi n lư c đ ñ m

b o vi c làm cho ngư i lao ñ ng khi b thu h i ñ t.
1.4. Các nhân t

nh hư ng ñ n gi i quy t vi c làm c a lao ñ ng

b thu h i đ t s n xu t trong q trình đơ th hố
1.4.1. Đi u ki n t nhiên
Trong q trình đơ th hố, đ t đai canh tác đã b thu h p d n
cùng v i quá trình m r ng và phát tri n các khu đơ th m i, phát


11

tri n các khu, c m công nghi p, d ch v , du l ch. Đi u này có nh
hư ng tr c ti p ñ n vi c làm c a ngư i lao ñ ng b thu h i ñ t.
1.4.2. Đi u ki n kinh t
- V n ñ u tư
- T c ñ tăng trư ng kinh t
- T c ñ chuy n d ch cơ c u kinh t
- Các chính sách đ n bù và tái đ nh cư.
- Chính sách phát tri n ngu n nhân l c
- Chính sách phát tri n vi c làm
- Phát tri n th trư ng lao đ ng
- Tồn c u hóa và h i nh p kinh t qu c t
1.4.3. Các y u t xã h i
- T p quán
- Dân s , ngu n lao ñ ng:
- Giáo d c và ñào t o
- Y t , chăm sóc s c kh e
1.5. M t s kinh nghi m gi i quy t vi c làm cho lao đ ng có đ t

s n xu t b thu h i

m t s ñ a phương

1.5.1. Kinh nghi m c a thành ph H Chí Minh.
1.5.2. Kinh nghi m c a thành ph Đà N ng.
1.5.3. Kinh nghi m c a thành ph H i Phòng.
1.5.4. Bài h c rút ra


12

CHƯƠNG 2
TH C TR NG GI I QUY T VI C LÀM CHO NGƯ I LAO
Đ NG B THU H I Đ T S N XU T TRONG Q TRÌNH
ĐƠ TH HÓA

THÀNH PH

TAM KỲ TH I GIAN QUA

2.1. Đi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a thành ph Tam Kỳ.
2.1.1. Đ c ñi m t nhiên
Thành ph Tam Kỳ thu c t nh Qu ng Nam ñư c thành l p t i
Ngh ñ nh s 113/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 c a Chính ph .
Là trung tâm chính tr - kinh t và hành chính c a t nh Qu ng
Nam. là đơ th mi n ñ ng b ng Duyên H i Mi n trung và

v trí

trung đ c a c nư c. N m trên ñư ng qu c l IA cách thành ph Đà
N ng 70km và H i An - M Sơn 40km v phía B c, cách khu kinh t
Dung Qu t - Chu Lai 45km, sân bay Chu Lai và c ng Kỳ Hà 25km
v phía Nam, phía Đơng giáp v i bi n Đơng có 8km b bi n và phía
Tây giáp h Phú Ninh có 4km b h , có đư ng Nam Qu ng Nam đi
c a kh u P -y (kon Tum).
T ng di n tích 92,64 km2, trong đó: N i thành: 41,16 km2,
chi m 44,4%; Ngo i thành: 51,47 km2, chi m 55,6%.
S lư ng các đơn v hành chính tr c thu c: 9 phư ng và 4 xã.
- Nhi t ñ trung bình năm là 25,60C, t ng s gi n ng trong
năm g n 2400 gi , lư ng mưa trung bình năm là 2300 mm.
- Đư ng sá, h th ng c p nư c, thoát nư c, x lý nư c th i và
thu gom rác, h th ng ñi n ñã ñư c ñ u tư xây d ng hồn ch nh và
đang đư c s d ng hi u qu .
Đ t ñai, T ng di n tích t nhiên c a thành ph Tam Kỳ là 9.264
ha. Trong đó, di n tích đ t nơng nghi p là 4.779,9 ha; di n tích đ t
phi nơng nghi p là 3.726.1 ha; di n tích đ t chưa s d ng là 758 ha.


13

2.1.2. Đ c ñi m kinh t - xã h i
Hình 2.3, t c đ tăng trư ng GDP bình quân th i kỳ năm 2006 2010 ñ t (15,13%). Thu nh p bình qn đ u ngư i tăng t

751

USD/ngư i/năm năm 2006 lên 1.321 USD/ngư i/năm năm 2010.
Hình 2.4, Cơ c u ngành CN – TTCN không ng ng tăng lên qua
m i năm, năm 2006 chi m 35.3% ñ n năm 2010 là 37.89%. Ngành
TM-DV tăng t 56.92% năm 2006 ñ n năm 2010 là 58.35%. Ngành

NLTS gi m t 7.78% xu ng còn 3.76% năm 2010. Cơ c u kinh t
phi nông nghi p năm 2006 chi m g n 92.22% thì đ n năm 2010 tăng
lên 96.24%, m i năm chuy n d ch ñư c g n 1% t nông nghi p sang
phi nông nghi p.
50
40

38.2

20

31.7
22.38

10

12.56

30

0
-10

30.37
27.28

28.57
9.08

4.5

2006

2007

2008

22.01
19.99
-1.41
2009

25.18
24.54

2010
-19.65

-20
-30
CN-TTCN (28.96)

TM DV (25.08)

NLTS (0.99)

Ngu n : Chi c c th ng kê TP. Tam Kỳ - [6]
Hình 2.5: T c ñ tăng GTSX các ngành
B ng 2.1, t 2006 – 2010, ñã gi i quy t vi c làm g n 19.000 lao
ñ ng, (lao ñ ng b thu h i đ t 3.760), bình qn 3.800 lao ñ ng/năm.
Đ n cu i 2010, t l lao ñ ng ñư c ñào t o 42%, lao ñ ng phi nông

nghi p 90%. S trư ng trung h c cơ s ñ t chu n qu c gia 7/10
trư ng, t l h nghèo cịn 5%; đ t tiêu chí văn hóa 4/13 xã phư ng.
Hồn thành ph c p ti u h c và ch ng mù ch , ph c p giáo d c


14

THCS, có 8/13 xã phư ng ph c p trung h c. Đ n 31/12/2010, thành
ph có 107.758 ngư i v i 27.928 h dân. T l phát tri n dân s
trung bình 0,819%. M t đ dân s trung bình 1163,24 ngư i/Km2.
Lao đ ng hi n có 70.681 ngư i, chi m 65,59%, trong đó lao đ ng n
51,22%.
2.2. Tình hình k t qu gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i
đ t

Tam Kỳ

2.2.1. Tình hình lao đ ng b thu h i ñ t
2.2.1.1. S lư ng lao ñ ng b thu h i ñ t
T 2006-2010, ñã tri n khai 182 d , thu h i 466,9 ha ñ t, bình
qn trên 90 ha đ t./năm. V i 333,1 ha ñ t s n xu t b thu h i, có
4.552 h và 19.133 nhân kh u, trong đó có 12.435 ngư i trong đ
tu i lao đ ng v i 5.572 lao ñ ng c n gi i quy t vi c làm. Bình quân
m i h 0.073 ha ñ t s n xu t b thu h i. (b ng 2.2)
2.2.1.2. Ch t lư ng lao ñ ng b thu h i ñ t
* Đa s lao đ ng có trình đ h c v n ph thơng th p
* Đ i b ph n lao đ ng khơng có chun mơn k thu t
B ng 2.3: Trình đ h c v n và chun mơn c a lao đ ng
Ch tiêu

S ngư i

T l (%)

Trình đ h c v n

5572

100

C pI

1404

25,2

C p II

2544

45,7

C p III

1624

29,1

Trình đ chun mơn

5572

100

Qua đào t o

283

5,1

Chưa qua đào t o

5289

94,9

Ngu n: Phòng LĐ – TB & XH TP. Tam kỳ - [18]


15

* Ph n l n lao ñ ng b thu h i ñ t ñ u l n tu i
B ng 2.4: Tu i c a ngư i lao ñ ng b thu h i ñ t
stt

Ch tiêu

T ng s (ngư i)

T l %

1

15-29

2410

43,25

2

30-44

1871

33,58

3

45-59

1291

23,17

T ng c ng

5572

100

Ngu n: Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]
2.2.2. K t qu gi i quy t vi c làm c a lao ñ ng b thu h i ñ t
B ng 2.5: Cơng vi c c a ngư i lao đ ng trư c và sau thu h i
Trư c thu h i

Sau thu h i ñ t

ñ t
Ngành ngh

T ng s

Tăng
(+);

T l

T ng s

T l

gi m
(-) %

(ngư i)

(%)

(ngư i)

(%)

T ng lao đ ng

5572

100

5572

100

Khơng vi c làm

1024

18,4

1383

24,8

6,4

Nơng

2105

37,8

205

3,7

-34,1

Cơng nhân

960

17,2

1289

23,1

3,9

101

1,8

1,8

Hành chính
Bn bán

802

14,4

1357

24,4

10

Làm th, xe ôm

190

3,4

429

7,7

4,3

Vi c khác

491

8,8

808

14,5

5,7

Ngu n Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]
Ph n l n khơng có chun mơn k thu t, ña s ñ u ñã l n tu i
nên kh năng thích ng và chuy n đ i ngh nghi p ch m, không theo
k p yêu c u c a q trình đơ th hóa. Đi u này th hi n :


16

B ng 2.6. Tình tr ng vi c làm trư c và sau thu h i ñ t
Trư c thu h i ñ t
Ch tiêu

Sau thu h i ñ t

T ng s

T l

T ng s

(ngư i)

%

(ngư i)

Đ vi c làm

3968

71,2

3542

63,6

Thi u vi c làm

580

10,4

647

11,6

1024

18,4

1383

24,8

5572

100

5572

100

Th t nghi p, chưa
tìm đư c vi c làm

T l %

Ngu n: Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]
B ng 2.6, có 2.030 ngư i thi u vi c và th t nghi p chi m
36,4%, bình qn m i h có 0,5 ngư i thi u vi c làm ho c th t
nghi p và c m i ha đ t s có 6 ngư i thi u vi c và th t nghi p.
- Đ i v i lao đ ng có vi c làm, B ng 2.7 cho th y, ña s lao
ñ ng b thu h i ñ t làm vi c ngay t i ñ a phương v i t l khá cao
93,5%. Đi u này ch ng t s c hút c a các cơng trình cơng c ng
ñư c xây d ng trên ñ t thu h i tương ñ i l n.
- Đ i v i nh ng ngư i b m t vi c do thu h i đ t
B ng 2.8: Lý do khơng tìm đư c vi c c a ngư i b thu h i ñ t
Ch tiêu

T ng s
(ngư i)

T l (%)

Khơng có vi c đ làm

849

61,4

Vi c làm khơng phù h p

364

26,3

Ngư i lao đ ng khơng ch p nh n

98

7,1

Lý do khác

72

5,2

1383

100

T ng s

Ngu n: Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]


17

2.3. Tình hình th c hi n các bi n pháp gi i quy t vi c làm cho
lao ñ ng b thu h i ñ t trên ñ a bàn thành ph Tam Kỳ
2.3.1. Gi i quy t vi c làm thơng qua đào t o ngh và tư v n gi i
thi u vi c làm
2.3.1.1. Gi i quy t vi c làm thông qua tư v n gi i thi u vi c làm
2.3.1.2. Gi i quy t vi c làm g n v i ñào t o ngh
B ng 2.10: T ng h p k t qu gi i quy t vi c làm thông qua ñào
t o ngh và tư v n gi i thi u vi c làm t năm 2006 - 2010
2006 – 2010 (ngư i)
Ch tiêu
Lao ñ ng ñư c gi i quy t vi c

T ng s
10.086

làm
Đào t o ngh

LĐ b thu h i đ t
1.321

5252

Trong đó: + Dài h n
+ Ng n h n
Tuy n đi làm vi c ngồi ñ a bàn

1064

1838

135

3414

929

4834

257

Ngu n: Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]
2.3.2. Gi i quy t vi c làm thơng qua các chương trình phát tri n
kinh t - xã h i
2.3.2.1. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n CN-TTCN
T 2006 – 2010, khu v c CN-TTCN ñã gi i quy t vi c làm cho
4.326 lao đ ng, trong đó lao đ ng b thu h i ñ t 1.289 lao ñ ng. bao
g m 87 lao ñ ng làm vi c trong ngành ch bi n nông lâm th y s n,
101 lao ñ ng làm vi c trong ngành khai thác v t li u xây d ng, 966
lao ñ ng làm vi c trong ngành may công nghi p, da giày và 135 lao
ñ ng làm vi c trong các ngành khác. (b ng 2.11)


18

2.3.2.2. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n TM-DV
T 2006 -2010, khu v c TM-DV ñã gi i quy t vi c làm cho
4.056 lao ñ ng, trong ñó lao ñ ng b thu h i đ t 1.357 lao đ ng, bao
g m bn bán 887 ngư i, chi m 65,4%; D ch v v n t i, nhà hàng,

khách s n 139 ngư i, chi m 10,2%; Vi c làm khác 331 ngư i, chi m
24,4%. (b ng 2.12)
2.3.2.3. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n nông nghi p đơ th
B ng 2.13, Giai đo n 2006 -2010, thành ph ñã gi i quy t vi c
làm cho 588 lao đ ng, trong đó lao đ ng b thu h i ñ t là 205 lao
ñ ng, bao g m nuôi tr ng thu s n 65 ngư i, chi m 31,8%; trông
hoa, cây c nh, rau s ch 103 ngư i, chi m 50,2 ngư i; khác 37 ngư i,
chi m 18%.
2.3.3. Gi i quy t vi c làm thơng qua ho t đ ng XKLĐ
Cơng tác xu t kh u lao ñ ng gi i quy t vi c làm c a thành ph
trong th i gian qua còn nhi u h n ch , t năm 2006 – 2010, toàn
thành ph ch m i gi i quy t ñư c 105 lao ñ ng ñi làm vi c

nư c

ngồi, trong đó s lao đ ng b thu h i ñ t s n xu t là 17 lao ñ ng.
2.3.4. Gi i quy t vi c làm qua th c hi n các ñ án cho vay v n h
tr vi c làm
Đ i v i lao ñ ng b thu h i ñ t, theo Phòng LĐ–TB & XH
thành ph Tam Kỳ, t năm 2006 đ n nay, khơng có d án nào đư c
vay v n gi i quy t vi c làm. M t m t do trình đ h c v n th p,
khơng có tay ngh nên đa s h n ch kh năng ti p c n các d ch v
vi c làm. M t khác, do h là nh ng ngư i b gi i t a, b thu h i h t
ñ t s n xu t, ph i thay đ i ch

, thay đ i cơng ăn vi c làm nên h

khơng th đ đi u ki n ñ ñáp ng yêu c u cho vay c a các cơ quan
Nhà nư c.

19

B ng 2.14: T ng h p k t qu gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng
b thu h i ñ t giai ño n 2006 – 2010
S lao đ ng (ngư i)

T l (%)

Cơng nghi p – TTCN

1289

30,8

Thương m i d ch v

1357

32,4

Nông nghi p

205

4,9

Thông qua đào t o ngh

1064

25,4

Làm vi c ngồi đ a bàn

257

6,1

Xu t kh u lao ñ ng

17

0,4

4189

100

Ngành

T ng c ng

Ngu n: Phòng LĐ–TB & XH TP. Tam kỳ - [18]
2.4. Nh ng h n ch trong gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu
h i ñ t nh ng năm qua và nguyên nhân
2.4.1. Nh ng h n ch trong gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu
h i ñ t nh ng năm qua
2.4.1.1. Ch t lư ng vi c làm m i chưa cao
Th hi n

thu nh p th p, b p bênh và thi u n ñ nh

B ng 2.15 : Thu nh p bình quân c a lao đ ng
ĐVT: USD/ngư i/năm
Ch tiêu

2006

2010

Bình qn năm

751

1321

Lao đ ng nơng nghi p

602

944

Lao đ ng cơng nghi p - TTCN

1245

1665

Lao ñ ng thương m i - d ch v

1015

1610

Lao ñ ng khác

142

1065

Ngu n: Chi c c th ng kê thành ph Tam kỳ - [6].


20

2.4.1.2. Gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i ñ t góp ph n
thúc ñ y chuy n d ch cơ c u lao đ ng theo hư ng cơng nghi p hóa,
song còn ch m
B ng 2.16: S chuy n d ch cơ c u kinh t và
cơ c u lao ñ ng thành ph Tam Kỳ
ĐVT: %
Ngành

Cơ c u lao ñ ng

Cơ c u kinh t
2006

2008

2010

2006

2008

2010

CN - TTCN

35,3

36,34

37,89

37,11

39,27 42,06

TMDV

56,92

57,41

58,35

38,85

43,15 47,84

NN

7,78

6,25

3,76

24,04

17,58 10,10

Ngu n: Chi c c th ng kê TP.Tam Kỳ - [6]
2.4.1.3. Tình tr ng lao đ ng thi u vi c làm, th t nghi p cao
B ng 2.6, Lao ñ ng thi u vi c làm tăng, trư c thu h i ñ t ch
580 lao ñ ng thi u vi c làm chi m 10,4%, sau thu h i ñ t tăng lên
647 ngư i, chi m 11,6%. Lao đ ng chưa có vi c làm (th t nghi p)
cũng tăng, trư c thu h i ñ t có 1.024 lao đ ng chi m 18,4%, sau thu
h i ñ t, con s này tăng lên là 1.383 lao ñ ng, chi m 24,8%.
T l lao ñ ng ñ vi c làm gi m m nh, trư c khi thu h i đ t có
3.968 lao đ ng, chi m 71,2%, sau khi thu h i ñ t, gi m xu ng cịn
3.542 lao đ ng, chi m 63,6%.
2.4.1.4. Kh năng t o vi c làm cho lao ñ ng b thu h i ñ t s n xu t
còn h n ch
2.4.2. Nguyên nhân c a nh ng h n ch
2.4.2.1. H th ng công c h tr

gi i quy t vi c làm còn nhi u

y u kém
+ S y u kém c a cơ s d y ngh
+ Y u kém c a h th ng d ch v vi c làm


21

+ Y u kém c a h th ng thông tin th trư ng s c lao ñ ng
2.4.2.2. Ch t lư ng lao ñ ng b thu h i ñ t th p
Trình ñ h c v n c p I có 1.404 ngư i, chi m 25,2, trình ñ c p
II có 2.544 ngư i chi m 45,66% và trình đ c p III có 1.624 ngư i
chi m 29,14%.
Lao đ ng chưa qua đào t o có 5.289 ngư i chi m t l 94,9%.
2.4.2.3. Th c hi n chính sách gi i quy t vi c làm và m t s chính
sách khác liên quan cịn nhi u b t c p
+ Chính sách vay v n gi i quy t vi c làm
+ Chính sách t o vi c làm cho ngư i lao ñ ng b thu h i đ t
+ Chính sách ưu ñãi, khuy n khích ñ u tư vào các khu, c m
cơng nghi p, làng ngh
+ Chính sách d y ngh cho ngư i lao đ ng
+ Chính sách liên quan ñ n nghĩa v , trách nhi m c a ñơn v
nh n ñ t
2.4.2.4. Quy ho ch và thu h i ñ t chưa g n v i gi i quy t vi c làm
cho lao ñ ng b thu h i ñ t.
2.4.2.5. Nguyên nhân khác
Các c p, các ngành,... chưa quan tâm ñ i v i v n ñ b c xúc
(h c ngh , chuy n ngh , lao ñ ng vi c làm) c a ngư i dân b thu h i
ñ t s n xu t.

Ban gi i quy t vi c làm c a thành ph chưa coi ñúng m c t m
quan tr ng c a v n ñ gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng b thu
h i ñ t.
Ho t ñ ng xu t kh u lao ñ ng c a thành ph chưa làm t t công
tác thông tin, tuyên truy n.


22

CHƯƠNG 3
GI I PHÁP GI I QUY T VI C LÀM CHO LAO Đ NG B
THU H I Đ T S N XU T

THÀNH PH

TAM KỲ

TH I GIAN Đ N
3.1. Cơ s ñ ñưa ra các gi i pháp gi i quy t vi c làm cho lao
ñ ng b thu h i ñ t s n xu t

thành ph Tam Kỳ

3.1.1. Phương hư ng gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng vùng b thu
h i đ t s n xu t trong q trình đơ th hóa trên đ a bàn thành ph
Tam Kỳ th i gian ñ n
3.1.1.1. M c tiêu phát tri n kinh t - xã h i thành ph Tam Kỳ
+ M c tiêu t ng quát
+ M c tiêu c th
3.1.1.2. M c tiêu và phương hư ng gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng

vùng b thu h i ñ t s n xu t trên ñ a bàn thành ph Tam Kỳ th i
gian ñ n
- M c tiêu gi i quy t vi c làm
M i năm gi i quy t vi c làm m i cho 4.500 lao ñ ng. Giai ño n
2011-2015 s gi i quy t vi c làm cho 22.500 lao ñ ng.
- Phương hư ng gi i quy t vi c làm
+ Ngành công nghi p – TTCN: 7.275 lao ñ ng
+ Ngành thương m i- d ch v : 4.291 lao đ ng
+ Ngành Văn hóa xã h i: 1.284 lao ñ ng
+ Tuy n d ch v các nhu c u: 9.650 lao đ ng. Trong đó, xu t
kh u lao ñ ng: 150, ñào t o ng n h n 6.000 và dài h n 2.000 lao
ñ ng. ñ n năm 2015, nâng t l qua ñào t o lên 65%, gi m t l th t
nghi p xu ng dư i 4,5%, nâng t l th i gian lao đ ng
n đ nh

nơng thơn

m c 74%. Gi m thi u t i ña vi c thi u vi c làm, th t

nghi p và sa th i lao ñ ng trên ñ a bàn thành ph .


23

Lao đ ng phi nơng nghi p đ n cu i năm 2015 trên 90%.
3.1.2. D báo tình hình thu h i ñ t và nhu c u gi i quy t vi c làm
cho ngư i lao ñ ng vùng b thu h i ñ t

Tam Kỳ th i gian đ n

3.1.2.1. D báo tình hình thu h i đ t ph c v q trình đơ th hóa
Đ n năm 2015, d ki n thành ph s thu h i 2.959 ha đ t, trong
đó đ t nơng nghi p 1.860 ha chi m 62,8%; Đ t phi nơng nghi p 979
ha chi m 33,2% và đ t chưa s d ng 120 ha chi m 4% (b ng 3.2).
3.1.2.2. D báo nhu c u gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng vùng b thu
h i ñ t s n xu t
N u 2006-2010, thu h i 466,9 ha đ t, trong đó đ t s n xu t
333,1 ha; có 2.030 lao đ ng thi u vi c làm và chưa ñư c gi i quy t
vi c làm; bình qn 1ha có 6 lao ñ ng b thi u vi c làm và th t
nghi p.
Thì 2011 – 2015, v i t ng di n tích thu h i là 2.959 ha, trong đó
đ t s n xu t 1.860 ha s có 11.160 lao đ ng b thu h i đ t thi u vi c
làm và th t nghi p.
3.2. M t s gi i pháp gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i
đ t s n xu t

thành ph Tam Kỳ

3.2.1. Nhóm gi i pháp gi i quy t vi c làm thơng qua phát tri n
giáo d c và đào t o, nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c
3.2.1.1. Giáo d c và ñào t o ngh cho lao ñ ng
3.2.1.2. Phát tri n h th ng các cơ s ñào t o ngh
3.2.1.3. Tăng cư ng năng l c d y ngh và nâng cao ch t lư ng ñ i
ngũ giáo viên d y ngh
3.2.1.4. G n k t công tác d y ngh v i gi i quy t vi c làm cho lao
ñ ng

các khu, c m công nghi p

3.2.1.5. Tăng cư ng qu n lý nhà nư c v d y ngh

3.2.1.6. Thơng tin th trư ng lao đ ng, tư v n gi i thi u vi c làm


24

3.2.2. Nhóm gi i pháp gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n
kinh t - xã h i
3.2.2.1. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n CN-TTCN
3.2.2.2. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n TMDV
3.2.2.3. Gi i quy t vi c làm thông qua phát tri n kinh t NN đơ th
3.2.3. Nhóm gi i pháp v phát tri n th trư ng XKLĐ
3.2.3.1. Làm t t công tác chu n b ngu n nhân l c cho XKLĐ
3.2.3.2. Đ y m nh khai thác th trư ng XKLĐ
3.2.3.3. Ti p t c công tác tuyên truy n
3.2.4. Nhóm gi i pháp v tài chính
Th c hi n đ ng b và hi u qu Chương trình vi c làm, chương
trình gi m nghèo giai đo n 2011 – 2015.
Th c hi n hi u qu chính sách h tr đào t o ngh , chính sách
tín d ng ưu ñãi ñ i v i ngư i lao ñ ng, cơ s d y ngh , giáo viên
d y ngh theo qui ñ nh t i QĐ s 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009
c a th tư ng Chính Ph .
Ưu tiên cho vay ngu n v n Qu gi i quy t vi c làm.
3.2.5. Nhóm gi i pháp v cơ ch , chính sách đ i v i lao ñ ng b thu
h i ñ t trong quá trình đơ th hóa
- Thành l p Qu h tr ñào t o ngh
- Gi i thi u vi c làm cho lao ñ ng b thu h i ñ t
- Xây d ng, ban hành quy ch ñ u th u kinh doanh d ch v
- Xã h i hố các ho t đ ng d ch v .
- Ph i có phương án s d ng lao đ ng t i ch .
- Khuy n khích thành l p các t ch c, doanh nghi p d ch v .

- Cơng khai phương án, k ho ch đào t o ngh .
- Xây d ng cơ s h t ng ñ t o ñi u ki n kinh doanh d ch v .


25

K T LU N
Gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng b thu h i ñ t trong q trình đơ
th hóa Tam Kỳ khơng ch là công vi c b c xúc trư c m t, mà cịn là
v n đ mang tính chi n lư c. K t qu nghiên c u nh ng v n ñ lý
lu n, th c ti n v gi i quy t vi c làm c a lao ñ ng b thu h i ñ t s n
xu t trong q trình đơ th hố đi đ n k t lu n sau ñây:
Đ c ñi m c a ngư i lao ñ ng b thu h i ñ t là m t y u t khi n
cho vi c gi i quy t vi c làm tr nên c n thi t. V i nh ng ngư i lao
ñ ng b thu h i ñ t s n xu t, m t ñ t cũng t a như h m t ñi vi c
làm, sau khi thu h i h r t khó chuy n đ i ngh nghi p, ch t lư ng
lao đ ng cịn th p c v trình đ văn hố l n chun mơn k thu t.
Nhi u ngư i lao đ ng s ng

l i vào nh ng kho n ti n tr c p ñ n

bù, ph n l n s ti n ñ n bù ñư c ngư i dân s d ng vào vi c s a
sang, xây d ng nhà , mua s m phương ti n ñi l i, vi c h c t p c a
con cháu. Tuy nhiên, r t ít gia đình dành ti n ñ n bù ñ u tư cho vi c
h c ngh c a con cháu, cũng như ñ u tư vào vi c m r ng s n xu t
kinh doanh. Ngoài ra, ph n l n ngư i dân b thu h i ñ t c m th y
chưa th t s hài lịng v i chính sách ñ n bù gi i t a và h tr chuy n
ñ i vi c làm. Nhưng lý do cơ b n nh t là t n t i tình tr ng thi u cơng
b ng trong cơng tác đ n bù. Hi n nay, ñ ng gi a các quy đ nh chính
sách cũ và m i, m c giá ñ n bù ñã chênh nhau ñáng k . Nhi u ngư i

dân b thu h i ñ t trư c tr nên thi t thòi.
Thanh ph Tam Kỳ là đ a phương có t c đ đơ th hóa tương đ i
cao so v i các đ a phương khác trong t nh. Đi li n v i nó là tình tr ng
thi u vi c làm, khơng tìm đư c vi c làm c a l c lư ng lao ñ ng b thu
h i ñ t là r t l n. Trư c tình tr ng ñó, Tam Kỳ ñã s d ng nhi u bi n
pháp ñ gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng như th c hi n các
chương trình phát tri n kinh t - xã h i, th c hi n các chương