ài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết 1: Khái quát chung về văn bản (tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Phả Lại TuÇn 1- tiÕt 1:. N¨m häc: 2009 - 2010.. kh¸i qu¸t chung vÒ v¨n b¶n. Ngµy d¹y:………………………. A.Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh nắm được khái niệm văn bản và đặc điểm của văn bản - Biết nhận diện văn vản theo đặc điểm - BiÕt s¸ng t¹o v¨n b¶n hoµn chØnh B.TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1 7A5: 7A7: * KiÓm tra: Vë cña häc sinh. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: ? Nhớ lại kiến thức đã học ở lớp 6, em hãy cho I. Kh¸i niÖm v¨n b¶n: biÕt v¨n b¶n lµ g×? - V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi miÖng hay viÕt * GV: có chủ đề thống nhất, được liên kết, - VB cã thÓ ng¾n, thËm chÝ chØ cã mét c©u, cã mạch lạc nhằm đạt được mục đích giao thÓ dµi gåm rÊt nhiÒu c©u. tiÕp. - Lµ s¶n phÈm giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ trän vÑn vÒ néi dung, hoµn chØnh vÒ h×nh thøc. - VB tồn tại dưới 2 dạng: + Nói thành lời + ViÕt thµnh bµi II. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n: ? Nêu những đặc điểm chung về văn bản. * GV: 1. + Các câu trong VB cùng hướng về một nội 1. VB là một thể thống nhất có T/chất trän vÑn vÒ néi dung dung. + Đầy đủ không thừa, không thiếu. + Đầu đề khái quát nội dung VB, nội dung VB thuyết minh cho đầu đề, làm sáng tỏ đầu đề. 2. + Kh«ng cÇn, kh«ng nªn thªm hoÆc bít chi tiÕt nµo trong VB 2. VB lµ mét thÓ thèng nhÊt cã T/chÊt + Các câu được liên kết bằng phương tiện hoàn chỉnh về hình thức liªn kÕt  Khi 1 đơn vị ngôn ngữ thoả mãn 2 đặc điểm trên, không phụ thuộc độ ngắn dµi, néi dung ph¶n ¸nh  VB VD: 1 cuèn tiÓu thuyÕt, 1 bµi th¬… 1 c©u tôc ng÷, 1 bøc ®iÖn, 1 khÈu hiÖu, ¸p phÝch…. VB §.biÖt ? Dựa trên căn cứ nào để phân loại văn bản. III. Ph©n lo¹i v¨n b¶n 1.Căn cứ để phân loại: - Theo mục đích giao tiếp - Theo tÝnh chÊt thùc tiÔn trong néi dung ph¶n ¸nh. ? Dùa theo c¨n cø trªn cã nh÷ng kiÓu v¨n b¶n 2.C¸c kiÓu v¨n b¶n nµo. a) Theo mục đích giao tiếp: *GV: Cã 6 kiÓu VB øng víi 6 PTB§ kh¸c nhau 1. VB Tù sù: KÓ diÔn biÕn sù viÖc Lop7.net 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. và 6 mục đích giao tiếp khác nhau.. 2.VB Miªu t¶: T¶ tr¹ng th¸i SV, con người. 3.VB BiÓu c¶m: Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. 4.VB NghÞ luËn: Nªu ý kiÕn bµn luËn, đánh giá. 5.VB Thuyết minh:Giới thiệu, đặc điểm, tính chất vấn đề. 6.VB Hµnh chÝnh, c«ng vô: ThÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm… b)Theo tÝnh chÊt thùc tiÔn trong néi ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông. dung ph¶n ¸nh: *GV: Nội dung gần gũi, bức thiết đối vói cuộc -Văn bản nhật dụng: sống trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như: thiên nhiên, môi trường, năng lượng, dân số, quyền trẻ em, ma tuý,… - - V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ dïng tÊt c¶ c¸c phương thức biểu đạt cũng như các kiểu văn bản.. * LuyÖn tËp, cñng cè. Bài tập 1: Theo mục đích giao tiếp có những kiểu văn bản nào? Mỗi loại cho một ví dụ. Bµi tËp 2: TruyÒn thuyÕt" Con Rång ch¸u Tiªn" thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo. Bµi tËp 3: KÓ tªn nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông em ®­îc häc ë líp 6. *Hướng dẫn học làm bài: - Nắm chắc các thể loại văn bản theo phương thức biểu đạt - Lµm tiÕp bµi tËp . Ph¶ L¹i, ngµy….th¸ng9 n¨m 2009. KÝ duyÖt:. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 2- tiÕt 2:. ¤n tËp v¨n b¶n tù sù. Ngµy d¹y:........................... A.Mục tiêu cần đạt: - Giúp H/s nhớ lại những kiến thức về văn tự sự đã học ở lớp 6. - Nắm chắc đặc điểm phương thức tự sự, sự việc nhân vật và dàn bài văn tự sự. - Trên cơ sở đó làm tốt kiểu bài tự sự. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1 7A5: 7A7: * KiÓm tra: Vë cña häc sinh. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: 1.Khái niệm, đặc điểm của văn bản tự sự: ? V¨n tù sù lµ g×? KÓ tªn mét sè v¨n b¶n tù - Là phương thức trình bày một chuỗi các sự sự em đã học. việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghÜa. ? Nêu khái quát những đặc điểm cơ bản của - Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm v¨n tù sù. hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen, chª. - VD: V¨n b¶n: S¬n Tinh, Thuû Tinh. 2.Sù viÖc vµ nh©n vËt: -Sù viÖc trong v¨n b¶n tù sù ®­îc s¾p xÕp ? Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù cã ®iÒu theo mét trËt tù, diÔn biÕn sao cho thÓ hiÖn gì đáng lưu ý. được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt. - GV: Phân tích truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh. (Sự việc xảy ra trong một thời gian, địa điểm ChØ râ nh©n vËt chÝnh, phô… cô thÓ, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶) - Nhân vật trong văn bản tự là người thực hiÖn c¸c sù viÖc cã tªn gäi, lai lÞch, tÝnh nÕt, hình dáng, việc làm,…Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng cña nhµ v¨n, nh©n vËt phô gióp nh©n vËt chính hoạt động. 3.Chủ đề và dàn bài: - Chủ đề: là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản (đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt) ? Em hiểu chủ đề là gì? - Dµn bµi: 3 phÇn + Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ nh©n vËt, sù viÖc ? Nªu dµn ý chung cña v¨n tù sù. + Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn cña sù viÖc + KÕt bµi: KÓ kÕt côc cña sù viÖc 4. Ng«i kÓ: - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện. ? Khi kÓ chuyÖn cã mÊy ng«i kÓ chÝnh? Nªu - Cã hai ng«i kÓ chÝnh: ưu nhược điểm của từng ngôi kể. - Ngôi thứ nhất: Người kể xưng tôi, ta, m×nh, tí, tao, … ? KÓ tªn nh÷ng v¨n b¶n ®­îc kÓ theo ng«i + Ưu điểm: Dễ bộc lộ cảm xúc (người trong thø nhÊt? Thø ba. cuéc). Lop7.net 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. ? Cã nh÷ng c¸ch kÓ nµo. ? Cã thÓ kÕt hîp c¶ hai ng«i kÓ trong cïng mét c©u chuyÖn kh«ng.. + Nhược điểm: Tính chân thật không cao  Muèn cã bµi v¨n hay: KÓ ch©n thật, xúc động, không tô hồng, không giÊu giÕm, nÐ tr¸nh sù thËt. - Ngôi thứ 3: Người kể giấu mình đi trong vai trò người chứng kiến (người ngoài cuộc) + ¦u ®iÓm: TÝnh ch©n thËt cao + Nhược điểm: Khó miêu tả cảm xúc, tâm lí nh©n vËt Muèn cã bµi v¨n hay: ph¶i nhËp th©n vµo nh©n vËt vµ miªu t¶ s©u diÔn biÕn t©m lÝ, c¶m xóc cña nh©n vËt. 5.Thø tù kÓ: - KÓ xu«i: KÓ c¸c sù viÖc liªn tiÕp nhau theo thứ tự tự nhiên, sự việc xảy ra trước kể trước…cho đến hết - Kể ngược: kể kết quả sự việc sau đó nhớ lại mà kể tiếp các việc đã xảy ra trước đó  g©y bÊt ngê, thu hót sù chó ý cña người nghe, người đọc 6.C¸c kiÓu bµi kÓ chuyÖn: - Kể chuyện đời thường. - kể chuyện tưởng tượng.. * LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: KÓ l¹i mét truyÖn(truyÒn thuyÕt, cæ tÝch) b»ng lêi v¨n c¶u em. Bµi tËp 2: Mét viÖc lµm tèt cña em trong mïa hÌ võa qua. Bµi tËp 3: KÓ mét kÕt thóc kh¸c cho truyÖn tÊm C¸m. *Hướng dẫn học làm bài: - Nắm chắc đặc điểm và cách làm bài văn tự sự. - Lµm nèt c¸c bµi tËp cßn l¹i. - ChuÈn bÞ giê sau: LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n tù sù, miªu t¶.. Ph¶ L¹i, ngµy…….th¸ng 9 n¨m 2009. KÝ duyÖt:. Ph¹m Minh Thoan.. Lop7.net 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 3- tiÕt 3:. ¤n tËp c¸ch lµm bµi v¨n tù sù vµ miªu t¶. Ngµy d¹y:.............................. A.Mục tiêu cần đạt: - Giúp H/s nhớ lại những kiến thức về văn tự sự và miêu tả đã học ở lớp 6. - N¾m ch¾c c¸ch lµm hai kiÓu bµi trªn. - Vận dụng kiến thức về tạo lập văn bản vừa học ở lớp 7 để làm tốt kiểu bài tự sự, miêu tả. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A2: 7A3: 7A4: * Kiểm tra: Nêu đặc điểm của văn bản tự sự. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: ? Nêu các bước cần thiết khi làm văn. I. Các bước tạo lập văn bản: 1.Tìm hiểu đề. 2. LËp dµn ý. 3. ViÕt thµnh v¨n 4. §äc vµ söa l¹i bµi viÕt. ? Nh÷ng ®iÒu l­u ý khi lµm v¨n tù sù. II. C¸ch lµm v¨n tù sù. 1.X©y dùng nh©n vËt vµ c¸c sù viÖc. 2.Lùa chän ng«i kÓ. 3. Lùa chän thø tù kÓ. 4. LËp dµn ý: 3 phÇn ? Nªu dµn ý cña v¨n tù sù. + Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ nh©n vËt, sù ? Khi lµm v¨n miªt t¶ cÇn lµm nh­ thÕ nµo. viÖc + Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn cña sù viÖc + KÕt bµi: KÓ kÕt côc cña sù viÖc III. C¸ch lµm bµi v¨n miªu t¶. 1.L­u ý: - Xác định rõ đối tượng miêu tả. - Quan sát kỹ đối tượng. - Lùa chän tõ ng÷ thÝch hîp. - Lùa chän tr×nh tù t¶ hîp lÝ. - Béc lé ®­îc t×nh c¶m cña m×nh víi c¶nh, hoặc người được tả. - NÕu t¶ c¶nh thiªn nhiªn th× t¶ c¶nh vËt lµ chÝnh. - NÕu t¶ c¶nh sinh ho¹t th× chñ yÕu lµ t¶ hoạt động của con người xen kẽ một chút tả c¶nh vËt. ? Nh¾c l¹i dµn ý chung cña v¨n miªu t¶. - Tả chân dung người : Gồm tả ngoại hình vµ tÝnh c¸ch. 2.Dµn ý chung: 3 phÇn. a) MB: - Giới thiệu đối tượng tả. b) TB: - Tả chi tiết đối tượng c) KB: - C¶m nghÜ cña em.. Lop7.net 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. IV.LuyÖn tËp: + Lập dàn ý cho các đề văn sau: *Đề1: Kể cho bố mẹ nghe chuyện lí thú( hoặc cảm động, buồn cười…) mà em đã gặp ở trường. *Đề2: Kể lại nội dung câu chuyện được ghi trong một bài thơ có tính chất tự sự (như Lượm hoÆc §ªm nay B¸c kh«ng ngñ)theo nh÷ng ng«i kÓ kh¸c nhau. *Đề3: Miêu tả một cảnh đẹp trên quê hương em. *Đề 4: Miêu tả chân dung một người thân của em. + Yªu cÇu: - Líp chia 4 nhãm( mçi tæ mét nhãm), - Nhóm trưởng bốc phiếu chọn đề cho nhóm mình. - Th¶o luËn nhãm: lËp dµn ý. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶. - C¶ líp nhËn xÐt, söa ch÷a. *Hướng dẫn học làm bài: - Nắm chắc đặc điểm và cách làm bài văn tự sự, miêu tả. - Viết thành bài văn một trong 4 đề trên. - ChuÈn bÞ giê sau: ¤n vÒ tõ l¸y.. Ngµy…. th¸ng 9 n¨m 2009. KÝ duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 4- tiÕt 4:. Thñ ph¸p nhËn diÖn vµ ph©n biÖt tõ ghÐp víi tõ l¸y.. Ngµy d¹y:.......................... A.Mục tiêu cần đạt: - Trên cơ sở học sinh nắm vững khái niệm và một số đặc điểm cơ bản của từ ghép và từ láy. BiÕt ®­îc mét sè thñ ph¸p ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng nhau. - RÌn kü n¨ng sö dông tõ ghÐp, tõ l¸y trong nãi, viÕt. - Giáo dục học sinh ý thức dùng từ đúng và dùng từ hay. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A2: 7A3: 7A4: * KiÓm tra: ? Tr×nh bµy bè côc cña v¨n tù sù, miªu t¶. ? Vẽ sơ đồ cấu tạo từ tiếng Việt, thuyết minh về sơ đồ đó. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: I. §Æc ®iÓm cña tõ ghÐp, tõ l¸y. 1.Tõ ghÐp: - Là từ được tạo bởi phương thức ghép hai hay nhiÒu tiÕng l¹i víi nhau, gi÷a c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa. VD: S¸ch vë, quÇn ¸o,v« tuyÕn truyÒn ? Ph©n lo¹i. h×nh… - Tõ ghÐp cã hai lo¹i:+ghÐp chÝnh phô. +ghép đẳng lập. ? NghÜa cña tõ ghÐp. - NghÜa cña tõ ghÐp: + Tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. + Từ ghép đẳng lập có tính hợp nghĩa. 2. Tõ l¸y: ? Kh¸i niÖm tõ l¸y. - Là từ được tạo bởi phương thức láy hai hay nhiÒu tiÕng, bao gåm mét tiÕng gèc cã nghÜa vµ c¸c tiÕng l¸y l¹i tõ tiÕng gèc, gi÷a c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ ©m. ? Cho vÝ dô. VD: Tim tÝm, lao xao, lÒnh bµ lÒnh bÒnh... ? Cã mÊy lo¹i tõ l¸y. - Ph©n lo¹i: 2 lo¹i: + L¸y toµn bé. + L¸y bé phËn. ? §Æc ®iÓm vÒ nghÜa cña tõ l¸y. - NghÜa cña tõ l¸y cã thÓ gi¶m nhÑ hoÆc t¨ng m¹nh h¬n so víi nghÜa tiÕng gèc. II. Thñ ph¸p ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp ? Theo em c¸c tõ:m¸u mñ, mÆt mòi, tãc tai, r©u cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng tø l¸y. ria, khuôn khổ, ngọn ngành, tươi tốt, nấu 1. Đảo trật tự các tiếng: Nếu đảo được thì nướng, ngu ngốc, học hỏi, mệt mỏi, nảy nởlà từ là từ ghép; nếu không đảo được là từ láy. ghÐp hay tõ l¸y? VD: cá c©y-> c©y cá=> tõ ghÐp. ? Có cách nào để phân biệt chúng. 2. C¨n cø vµo nghÜa c¸c tiÕng: NÕu hai GV: Có 5 thủ pháp người ta thường dùng để tiếng đều có nghĩa là từ ghép; nếu một nhËn diÖn vµ ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã tiÕng cã nghÜa, mét tiÕng kh«ng cã nghÜa hình thức ngữ âm giống từ láy, đó là… th× lµ tõ l¸y. ? H·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ tõ ghÐp, tõ l¸y? Cho vÝ dô mçi lo¹i. ? Kh¸i niÖm.. Lop7.net 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010. VD: duyªn d¸ng=> tõ ghÐp. - GV cho häc sinh t×m hiÓu 5 thñ ph¸p nhËn vµ Xanh xao => tõ l¸y ( xanh- cã nghÜa) 3. Nếu một thành tố x nào đó không rõ ph©n biÖt… nghÜa l¾m cïng xuÊt hiÖn trong nhiÒu tõ phøc cã yÕu tè gèc kh¸c nhau th× lµ tõ ghÐp. VD: r¹ng rì; rùc rì => tõ ghÐp. 4. NÕu c¸c tiÕng trong tõ phøc cã thanh điệu không cùng âm vực thì đó là từ ghép. Thanh cao: s¾c, kh«ng, hái. Thanh thÊp: ng·, huyÒn, nÆng VD: khÝt khÞt (cao, thÊp)- tõ ghÐp cuèng cuång, chãi läi (cao, thÊp) – tõ ghÐp. 5. Nếu một từ phức là từ Hán Việt thì đó kh«ng ph¶i lµ tõ l¸y. VD: liªn thiªn. ? Cho c¸c tõ phøc sau: hµng ho¸, l¶ l¬i, r¹ng rì, III: Bµi tËp thùc hµnh -Hµng ho¸- tõ ghÐp ( thñ ph¸p 2) rờ rỡ, hộc tốc, khin khít, lục đục. ? Em h·y dùa vµo nh÷ng thñ ph¸p ph©n biÖt -l¶ l¬i- tõ ghÐp ( thñ ph¸p 1) vµ nhËn diÖn tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã h×nh thøc ng÷ -r¹ng rì- tõ ghÐp ( tp3) âm giống từ láy ở trên, xác định các từ ghép và - rờ rỡ- từ láy( t p3) -héc tèc- tõ ghÐp (tp4) tõ l¸y ? - khin khÝt- tõ l¸y( tp4) - lục đục- từ ghép , đây là từ Hán Việt. *Cñng cè: - Em h·y nh¾c l¹i nh÷ng thñ ph¸p ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng tõ l¸y? *Hướng dẫn học làm bài: - N¾m ch¾c néi dung võa häc. - ChuÈn bÞ giê sau: ¤n tËp tiÕp vÒ tõ l¸y.. Ngµy….. th¸ng 9 n¨m 2009. KÝ duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 5- tiÕt 5:. rÌn kü n¨ng sö dông tõ l¸y trong khi nãi vµ viÕt. Ngµy d¹y:23/9/08.. A.Mục tiêu cần đạt: - HS n¾m v÷ng h¬n kiÕn thøc vÒ tõ l¸y. - RÌn kü n¨ng sö dông thµnh th¹o tõ l¸y trong giao tiÕp vµ viÕt v¨n. - Giáo dục học sinh có ý thức dùng đúng và hay ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1: 7A4: * KiÓm tra: ? Nªu mét sè thñ ph¸p nhËn diÖn vµ ph©n biÖt gi÷a tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng tõ l¸y? ? Cho biÕt trong c¸c tõ sau tõ nµo lµ tõ l¸y, tõ nµo lµ tõ ghÐp: mï mÞt; bËp bªnh; næi nªnh; thßng läng. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: - GV: Tõ l¸y cã gi¸ trÞ sö dông rÊt lín trong I. Gi¸ trÞ sö dông tõ l¸y trong tiÕng ViÖt. tiếng Việt, trước hết là giá trị gợi tả. Vậygiá trị 1- Gi¸ trÞ gîi t¶ gîi t¶ lµ g×? Là khả năng làm cho người đọc, người nghe c¶m thô vµ h×nh dung ®­îc mét c¸ch cụ thể, tinh tế và sống động màu sắc, âm thanh, h×nh ¶nh cña sù vËt mµ tõ biÓu thÞ. - Từ láy có giá trị tượng thanh. + Giá trị tượng thanh: Thể hiện rõ nhất ở tÝnh chÊt pháng thanh (m« pháng ©m thanh)-sét so¹t, b×m bÞp… + Giá trị tượng hình: Từ láy gợi ra những -Từ láy có giá trị tượng hình. h×nh ¶nh mét c¸ch tinh tÕ- lÊm tÊm; nho nhá; mªnh m«ng… 2- Gi¸ trÞ biÓu c¶m. -Gi¸ trÞ sö dông thø hai cña tõ l¸y lµ gi¸ trÞ biÓu Là khả năng diễn đạt, đánh giá tình cảm cảm. Ngoài ra từ láy còn có giá trị phong cách của người nói đối với sự vật hay thuộc tính ( C¸i ph¹m vi quen dïng hay sù thÝch øng do tõ biÓu thÞ vµ còng lµ kh¶ n¨ng kh¬i dËy trong một phong cách nào đó đã được định ở người nghe thái độ đánh giá và một tình hình như một đặc trưng, màu sắc riêng của từ cảm tương ứng. ttrong sö dông ). II. §Ó sö dông tõ l¸y cã hiÖu qu¶ trong khi nãi vµ viÕt. - Trau dåi cho b¶n th©n vèn tõ l¸y phong ? Theo em để sử dụng từ láy có hiệu quả trong phú. khi nãi vµ viÕt chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ? - Biết lựa chọn từ láy để sử dụng phù hợp trong tõng v¨n c¶nh. - Kh«ng l¹m dông tõ l¸y trong khi nãi vµ viÕt. III. LuyÖn tËp: * Bµi tËp 1. ? Em hãy cho biết tác dụng của việc sử dụng từ a- Những từ láy: mênh mông, bát ngátláy trong những trường hợp sau: trong hai câu ca dao đã. a- Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh + Gợi ra cảnh đẹp dài rộng, to lớn trù phú Lop7.net 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. của cánh đồng quê. m«ng b¸t ng¸t. Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát + Thể hiện lòng tự hào và thái độ ca ngợi cña t¸c gi¶. mªnh m«ng. => tác giả đã truyền cho người đọc niềm tự b- Chó bÐ lo¾t cho¾t hào về quê hương, đất nước. C¸i s¾c xinh xinh b-Nh÷ng tõ l¸y: lo¾t cho¾t, xinh xinh, C¸i ch©n tho¨n tho¾t tho¨n tho¾t, nghªnh ngªnh- cho ta thÊy ®©y C¸i ®Çu nghªnh nghªnh lµ mét em bÐ Ca lô đội lệch + Th©n h×nh nhá nh¾n, nh­ng rÊt nhanh Måm hóyt s¸o vang nhÑn vµ tinh nghÞch. Nh­ con chim chÝch + Thái độ của tác giả: yêu mến… Nh¶y trªn ®­êng vµng. + Người đọc cũng thấy yêu mến em bé liªn l¹c nhá tuæi nµy. ? §Æt c©u víi c¸c tõ l¸y sau: nøc në; xanh xao; * Bµi tËp 2. 1- Em bÐ ®ang khãc nøc në. nhäc nh»n; l· ch·. 2- Bè mÑ t«i ph¶i chÞu bao vÊt v¶, nhäc nhằn để nuôi nấng chị em tôi. 3- MÊy h«m nay, tí tr«ng cËu xanh xao qu¸. 4-Trªn khu«n mÆt xinh x¾n cña Lan, nh÷ng giọt nước mắt cứ lã chã tuôn rơi. * Bµi tËp 3: ? ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ c¶nh m­a rµo trong đó có sử dụng từ láy. *Cñng cè: ? Em h·y cho biÕt mét sè gi¸ trÞ sö dông tõ l¸y trong tiÕng ViÖt? ? Để sử dụng từ láy có hiệu quả trong khi nói và viết em cần đảm bảo những yêu cầu gì ? *Hướng dẫn học làm bài: - N¾m ch¾c néi dung võa häc. - Hoµn thµnh nèt bµi tËp. - ChuÈn bÞ giê sau: T×m hiÓu thªm vÒ ca dao d©n ca.. Ngµy 23 th¸ng 9 n¨m 2008.. KÝ duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 6- tiÕt 6:. t×m hiÓu thªm vÒ ca dao, d©n ca. Ngµy d¹y:30/9/08.. A.Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè, më réng thªm kiÕn thøc vÒ ca dao, d©n ca. - HiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ ca dao, d©n ca vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. - Gi¸o dôc häc sinh ý thøc s­u tÇm ca dao, d©n ca. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1: 7A4: * KiÓm tra: ? Nªu mét sè thñ ph¸p nhËn diÖn vµ ph©n biÖt gi÷a tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã h×nh thøc ng÷ ©m gièng tõ l¸y? ? C¸ch sö dông tõ l¸y trong khi nãi, viÕt? §äc ®o¹n v¨n viÕt ë nhµ. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: I. Ca dao: 1. Kh¸i niÖm: Ca dao là những bài hát ngắn, thường là 3,4 câu.cũng có một số ít những bài ca dao dài. Những bài ca thường có nguồn gốc dân ca- Dân ca khi tước bỏ làn điệu đi, lời ca ở lại đi vào kho tµng ca dao. Ca dao, d©n ca vèn ®­îc d©n gian gäi b»ng nh÷ng c¸i tªn kh¸c nhau: ca, hß, lÝ, vÝ, kÓ, ng©m... VD: - Tay cầm bó mạ xuống đồng. MiÖng ca tay cÊy mµ lßng nhí ai. - Ai có chồng nói chồng đừng sợ. Ai có vợ nói vợ đừng ghen. §Õn ®©y hß h¸t cho quen. - VÝ vÝ råi l¹i von von. L¹i ®©y cho mét chót con mµ bång. 2. Về đề tài. a. Ca dao hát về tình bạn, tình yêu, tình gia đình. b. Ca dao bày tỏ lòng yêu quê hương, đất nước. c. Biểu hiện niềm vui cuộc sống, tình yêu lao động, tinh thần dũng cảm, tấm lòng chan hßa víi thiªn nhiªn. d. Bộc lộ nỗi khát vọng về công lí, tự do,quyền con người. Ca dao có đủ mọi sắc độ cung bậc tình cảm con người: vui, buồn, yêu ghét, giận hờn nhưng nổi lên là niềm vui cuộc sống, tình yêu đời, lòng yêu thương con người. 3. Néi dung: Ca dao là sản phẩm trực tiếp của sinh hoạt văn hóa quần chúng, của hội hè đình đám. Ca dao là một mảnh của đời sống văn hóa nhân dân. Vì vậy nội dung vô cùng đa dạng & phong phó. a. Nãi vÒ vò trô g¾n liÒn víi truyÖn cæ: VD: Ông đếm cát. ¤ng t¸t bÓ . .... Lop7.net 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Phả Lại. ¤ng trô trêi. b. Cã nh÷ng c©u ca dao nãi vÒ bän vua quan phong kiÕn. VD: Con ¬i nhí lÊy c©u nµy. Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan. c. Nói về công việc SX, đồng áng. VD: Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy. ... Chång cµy vî cÊy, con tr©u ®i bõa. d. Cã nh÷ng c©u ca dao chØ nãi vÒ viÖc nÊu ¨n , vÒ gia vÞ. VD: - Con gµ côc t¸c l¸ chanh. Con lîn ñn Øn mua hµnh cho t«i. ... Bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng. - KhÕ chua nÊu víi èc nhåi. Cái nước nó xám nhưng mùi nó ngon. *Cñng cè: ? Em h·y tr×nh bµy néi dung cña ca dao. ? §äc diÔn c¶m mét bµi ca dao mµ em thÝch. *Hướng dẫn học làm bài: - N¾m ch¾c néi dung võa häc. -Sưu tầm ca dao về các chủ đề vừa tìm hiểu. - ChuÈn bÞ giê sau: T×m hiÓu thªm vÒ ca dao d©n ca, d©n ca.. N¨m häc: 2009 - 2010.. Ngµy 29 th¸ng 9 n¨m 2008.. KÝ duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 7- tiÕt 7:. t×m hiÓu thªm vÒ ca dao, d©n ca. Ngµy d¹y:7/10/08.. (TiÕp). A.Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè, më réng thªm kiÕn thøc vÒ ca dao, d©n ca. - HiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ ca dao, d©n ca vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. - Gi¸o dôc häc sinh ý thøc s­u tÇm ca dao, d©n ca. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1: 7A4: * KiÓm tra: ? Ca dao là gì? Ca dao thường phản ánh những nội dung nào. ? §äc diÔn c¶m bèn bµi ca dao em s­u tÇm ®­îc. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: 4. NghÖ thuËt. a. NghÖ thuËt cÊu tø cña ca dao: cã 3 lèi. Phó, tØ, høng. + Phú: Là mô tả,trình bày, kể lại trực tiếp cảnh vật, con người, sự việc tâm trạng. VD: Ngang l­ng th× th¾t bao vµng. Đầu đội nón dấu, vai mang súng dài. HoÆc nãi trùc tiÕp. - C¬m cha ¸o mÑ ch÷ thÇy. G¾ng c«ng häc tËp cã ngµy thµnh danh. - Em là cô gái đồng trinh. Em ®i b¸n rù¬u qua dinh «ng NghÌ. . . + TØ: Lµ so s¸nh:trùc tiÕp hay so s¸nh gi¸n tiÕp. VD: So s¸nh trùc tiÕp: - C«ng cha nh­ nói th¸i S¬n. Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. So s¸nh gi¸n tiÕp: vËn dông NT Èn dô- So s¸nh ngÇm. - ThuyÒn vÒ cã nh¬ bÕn ch¨ng. Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. + Hứng: là hứng khởi.Thường lấy sự vật khêu gợi cảm xúc, lấy một vài câu mào đầu tả cảnh để từ đó gợi cảm, gợi hứng. VD: Trên trời có đám mây xanh. ë gi÷a m©y tr¾ng xung quanh m©y vµng. ¦íc g× anh lÊy ®­îc nµng. §Ó anh mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y. b. NghÖ thuËt miªu t¶ & biÓu hiÖn.. Lop7.net 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. Ca dao có sử dụng rất nhiều biện pháp tu từ: nhân hóa, tượng trưng, nói quá, ẩn dô, ho¸n dô, ch¬i ch÷. . . + Ca dao đặc sắc ở NT xây dựng hình ảnh. ThÊy anh nh­ thÊy mÆt trêi. Chãi chang khã ngã,trao lêi khã trao. + NT sö dông ©m thanh Tiếng sấm động ì ầm ngoài biển Bắc. Giät m­a t×nh rØ r¾c chèn hµng hiªn. + Đối đáp cũng là 1 đặc trưng NT của ca dao. Đến đây hỏi khách tương phùng. Chim chi một cánh bay cùng nước non? - Tương phùng nhắn với tương tri. L¸ buåm mét c¸nh bay ®i kh¾p trêi. + Lối xưng hô cũng thật độc đáo: Ai ơi, em ơi, ai về, mình đi, mình về, hỡi cô, đôi ta. . . + VÇn & thÓ th¬. - Lµm theo thÓ lôc b¸t (6-8). VÇn ë tiÕng thø 6 cña c©u 6 víi tiÕng thø 6 cña c©u 8. VD: Trăm quan mua lấy miệng cười. Nghìn quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen - Lµm theo lèi lôc b¸t biÕn thÓ hoÆc mçi c©u 4 tiÕng hay 5 tiÕng. 5. H¹n chÕ cña ca dao. a. Có câu ca dao mang tư tưởng của g/c thống trị. Mét ngµy tùa m¹n thuyÒn rång. Cßn h¬n chÝn th¸ng n»m trong thuyÒn chµi b. Mang tư tưởng mê tín dị đoan về số phận. Số giàu mang đến dửng dưng. Lä lµ con m¾t tr¸o tr­ng míi giµu. 6.Gi¸ trÞ cña ca dao. Gi¸ trÞ cña ca dao lµ hÕt søc to lín, lµ v« gi¸. Nã lµ nguån s÷a kh«ng bao giê c¹n cña th¬ ca d©n téc. Các nhà thơ lớn như Nguyễn Du- Hồ Xuân Hương…và sau này như Tố Hữu…thơ của họ đều mang hơi thở của ca dao, của thơ ca dân gian. Ca dao - Ai ®i mu«n dÆm non s«ng. §Ó ai chÊt chøa sÇu ®ong v¬i ®Çy. - Qu¶ cau nho nhá. C¸i vá v©n v©n. . . - M×nh vÒ m×nh nhí ta ch¨ng. Lop7.net 14. - SÇu ®ong cµng l¾c cµng ®Çy. Ba thu dän l¹i mét ngµy dµi ghª. (TK- NDu) - Qu¶ cau nho nhá,miÕng trÇu h«i. Này của Xuân Hương đã quệt rồi. (Hồ Xuân Hương) - M×nh vÒ m×nh cã nhí ta..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. Ta về ta nhớ hàm răng mình cười.. Ta về ta nhớ những hoa cùng người. (Tè H÷u). II. D©n ca Bao gồm những điệu hát, bài hát mà yếu tố kết hợp hài hòa khi diễn xướng gắn với các hoạt động SX, với tập quán sinh hoạt trong gia đình, ngoài xã hội hoặc gắn với các nghi lễ tín ngưỡng, tôn giáo. - Loại gắn với các địa phương: Hß huÕ - hß Phó Yªn - hß §ång Th¸p - hß Qu¶ng Nam... - Lo¹i g¾n víi c¸c nghÒ nghiÖp: Hát phường vải - Phường cấy - Phường dệt cửi . . . - Có loại mang tên các hoạt động SX như hò nện, hò giã gạo. . . * Mét sè lo¹i d©n ca tiªu biÓu. - H¸t trèng qu©n. - Hß S«ng M·. - H¸t ghÑo Thanh Hãa. - Hát phường Vải. - H¸t giÆm NghÖ TÜnh. - Hß B×nh TrÞ Thiªn. - Hß Qu¶ng Nam-§µ N½ng. - D©n ca Nam Bé. *Cñng cè: ? Em h·y tr×nh bµy nghÖ thuËt cña ca dao. ? KÓ tªn c¸c lµn ®iÖu d©n ca? H·y h¸t mét bµi d©n ca mµ em thÝch. *Hướng dẫn học làm bài: - N¾m ch¾c néi dung võa häc. - Tìm đọc Ca dao, dân ca Việt Nam. - ChuÈn bÞ giê sau: TËp ph©n tÝch, c¶m thô ca dao d©n ca, d©n ca.. Ngµy 6 th¸ng 10 n¨m 2008.. KÝ duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Lop7.net 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. TuÇn 8- tiÕt 8:. TËp ph©n tÝch vµ c¶m thô ca dao. Ngµy d¹y:14/10/08. A.Mục tiêu cần đạt: - Biết cách cảm thụ 1 bài ca dao.Thấy được cái hay, cái đẹp của thơ ca dân gian. Học tập & đưa hơi thở của ca dao vào văn chương. - Cã kü n¨ng ph©n tÝch ca dao. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1: 7A4: * KiÓm tra: ? Em h·y tr×nh bµy nghÖ thuËt cña ca dao. ? KÓ tªn c¸c lµn ®iÖu d©n ca? H·y h¸t mét bµi d©n ca mµ em thÝch. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: TËp ph©n tÝch c¶m thô ca dao * Phương pháp cảm thụ một bài ca dao. 1. Đọc kĩ nhiều lượt để tìm hiểu nội dung(ý). 2. Cách dùng từ đặt câu có gì đặc biệt. 3. T×m nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt cã gi¸ trÞ gîi t¶. 4. T×m hiÓu vµ vËn dông mét sè biÖn ph¸p tu tõ (§Æc biÖt lµ ý vµ tõ trong ca dao). 5. C¶m nhËn cña em vÒ c¶ bµi. Bài tập 1: Hãy phân tích & tìm hiểu cái hay, cái đẹp của bài ca dao sau: R©u t«m nÊu víi ruét bÇu. Chång chan, vî hóp gËt ®Çu khen ngon. a. T×m hiÓu: - R©u t«m, ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i. - B¸t canh ngon:Tõ ngon cã gi¸ trÞ gîi c¶m. - C¶m nghÜ cña em vÒ cuéc sèng nghÌo vÒ vËt chÊt nh­ng ®Çm Êm vÒ tinh thÇn. b. TËp viÕt: * Gîi ý: R©u t«m- ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i.ThÕ mµ ë ®©y hai thø Êy ®­îc nÊu thµnh mét bát canh “ngon” mới tuyệt & đáng nói chứ. Đó là cái ngon & cái hạnh phúc có thực của đôi vợ chồng nghèo thương yêu nhau. Câu ca dao vừa nói được sự khó khăn thiếu thốn cùng cực,đáng thương vừa nói được niềm vui,niềm hạnh phúc gia đình đầm ấm, tuy bé nhỏ đơn sơ, nhưng có thực & rất đáng tự hào của đôi vợ chồng nghèo khổ khi xưa. Cái cảnh chồng chan, vợ húp thật sinh động & hấp dẫn. Cái cảnh ấy còn được nói ở những bài ca dao khác cũng rất hay : Lấy anh thì sướng hơn vua. Anh ra ngoµi ruéng b¾t cua kÒnh cµng. §em vÒ nÊu nÊu, rang rang. Chång chan, vî hóp l¹i cµng h¬n vua.. Lop7.net 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. Hai c©u ë bµi ca dao trªn chØ nãi ®­îc c¸i vui khi ¨n, cßn 4 nµy nãi ®­îc c¶ 1 qu¸ tr×nh vui khá dài (từ khi bắt cua ngoài đồng đến lúc ăn canh cua ở nhà, nhất là cái cảnh nấu nấu, rang rang).. Bài tập 2: Hãy cảm nhận về tình yêu quê hương đất nước & nhân dân qua bài ca dao sau: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mông bát ngát. Đứng bên tê đồng , ngó bên ni đồng cũng bát ngát mênh mông. Thân em như chẽn lúa đòng đòng. Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. a.T×m hiÓu: - Hình ảnh cánh đồng đẹp mênh mông, bát ngát. - H×nh ¶nh c« g¸i. Biện pháp so sánh: Em như chẽn lúa đòng đòng. Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. b. LuyÖn viÕt: * Gợi ý: Cái hay của bài ca dao là miêu tả được 2 cái đẹp: cái đẹp của cánh đồng lúa & cái đẹp của cô gái thăm đồng mà không thấy ở bất kì một bài ca dao nào khác. Dù đứng ở vị trí nào, “đứng bên ni” hay “đứng bên tê”để ngó cánh đồng quê nhà, vẫn c¶m thÊy “mªnh m«ng b¸t ng¸t . .. b¸t ng¸t mªnh m«ng”. Hình ảnh cô gái thăm đồng xuất hiện giữa khung cảnh mênh mông bát ngát của cánh đồng lúa & hình ảnh ấy hiện lên với tất cả dáng điệu trẻ trung, xinh tươi, rạo rực, tràn đầy sức sống. Một con người năng nổ, tích cực muốn thâu tóm, nắm bắt cảm nhận cho thật rõ tất cả cái mênh mông bát ngát của cánh đồng lúa quê hương . Hai câu đầu cô gái phóng tầm mắt nhìn bao quát toàn bộ cánh đồng để chiêm ngưỡng cái mênh mông bát ngát của nó thì 2 câu cuối cô gái lại tập trung ngắm nhìn quan sát & đặc tả riêng 1 chẽn lúa đòng đòng & liên hệ với bản thân một cách hồn nhiên. Hình ảnh chẽn lúa đòng đòng đang phất phơ trong gió nhẹ dưới nắng hồng buổi mai mới đẹp làm sao. Hình ảnh ấy tượng trưng cho cô gái đang tuổi dậy thì căng đầy sức sống. Hình ảnh ngọn nắng thật độc đáo. Có người cho rằng đã có ngọn nắng thì cũng phải có gốc nắng & gốc nắng lµ mÆt trêi vËy. Bài ca dao quả là 1 bức tranh tuyệt đẹp & giàu ý nghĩa. Bài tập 3: Tình thương yêu, nỗi nhớ quê hương nhớ mẹ già của những người con xa quê đã thể hiện rất rõ trong bài ca dao. Em hãy cảm nhận & phân tích. Chiều chiều ra đứng ngõ sau. Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu. * Gîi ý: Bµi ca dao còng nãi vÒ buæi chiÒu, kh«ng chØ mét buæi chiÒu mµ lµ rÊt nhiÒu buổi chiều rồi: “Chiều chiều...”. Sự việc cứ diễn ra, cứ lặp đi lặp lại “ra đứng ngõ sau”. . .“Ngõ sau” là nơi vắng vẻ. Câu ca dao không nói ai “ra đứng ngõ sau”, ai “trông về quê mẹ. . . ”, nhân vật trữ tình không được giới thiệu cụ thể về dáng hình, diện mạo... nhưng người đọc, người nghe vẫn cảm nhận được đó là cô gái xa quê, xa gia đình... Nhớ lắm, nỗi nhớ vơi đầy, nên chiều nào cũng như chiều nào, nàng một mình “ra đứng ngõ sau”, lúc hoàng hôn buông xuống để nhìn về quê mẹ phía chân trời xa. Chiều chiều ra đứng ngõ sau.... Lop7.net 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. Càng trông về quê mẹ, người con càng thấy lẻ loi, cô đơn nơi quê người, nỗi thương nhớ da diÕt kh«n ngu«i: Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu. Người con“trông về quê mẹ”,càng trông càng nhớ day dứt, tha thiết, nhớ khôn nguôi. Bốn tiếng “ruột đau chín chiều” diễn tả cực hay nỗi nhớ đó.Buổi chiều nào cũng thấy nhớ thương đau đớn. Đứng ở chiều hướng nào, người con tha hương cũng buồn đau tê tái,nỗi nhớ quê, nhớ mẹ, nhớ người thân thương càng dâng lên, càng thấy cô đơn vô cùng. Giäng ®iÖu t©m t×nh, s©u l¾ng dµn tr¶i kh¾p vÇn th¬, mét nçi buån kh¬i dËy trong lßng người đọc bao liên tưởng về quê hương yêu dấu,về tuổi thơ. Đây là một trong những bài ca dao trữ tình hay nhất, một đóa hoa đồng nội tươi thắm m·i víi thêi gian. Bài tập 4: Nói về cảnh đẹp nơi Thăng Long - Hà Nội,không có bài nào vượt qua bài ca dao sau.Em h·y c¶m thô &ph©n tÝch. Gió đưa cành trúc la đà. Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương. Mịt mù khói tỏa ngàn sương. Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ. * Gîi ý: C¶nh s¸ng sím mïa thu n¬i kinh thµnh Th¨ng Long thuë thanh b×nh nh­ dÉn hồn ta vào cõi mộng.Mỗi câu ca dao là một cảnh đẹp được vẽ bằng 2 nét chấm phá, tả ít mà gîi nhiÒu.§ã lµ c¶nh T©y Hå. MÆt Hå T©y víi vµi nÐt vÏ rÊt gîi: cµnh tróc ven hå Èn hiÖn trong ngàn sương mịt mù chợt hiện ra như một tấm gương long lanh dưới nắng hè ban mai.Cảnh hồ buổi sớm mang những âm thanh đặc trưng cho thời khắc tinh mơ, tiếng chuông, canh gµ víi nhÞp chµy. Mét Hå T©y yªn ¶ thanh tÞnh & gÇn gòi th©n thiÕt nh­ng s©u l¾ng gîi hồn quê hương đất nước. Bµi ca dao dïng lèi vÏ rÊt Ýt nÐt,nh÷ng nÐt cã vÎ hÕt søc tù nhiªn, nh­ng thËt ra ®­îc chọn lựa rất tinh vi, kết hợp tả với gợi .Ba nét vẽ hình ảnh (cành trúc la đà- ngàn sương khói tỏa- mặt gương hồ nước) đan xen với 3 nét điểm âm thanh (tiếng chuông- canh gà- nhịp chày) tất cả đều là những chi tiết tả thực chính xác & đều là những nét rất đặc trưng của Hồ Tây (nhất là chi tiết sương mù Hồ Tây). Nét la đà khiến cành trúc ven hồ trở nên thực hơn,“thiên nhiên” hơn làm cho làn gió vừa hữu hình vừa hữu tình. Một chữ mặt gương thì mặt hồ đã hiện ra như tấm gương long lanh dưới nắng ban mai,hai chi tiết như rời rạc mà diễn tả cảnh đêm về s¸ng rÊt hay. Ë ®©y t×nh l¾ng rÊt s©u trong c¶nh. §ã lµ t×nh c¶m chan hßa víi thiªn nhiªn yªn ¶, thanh tÞnh cña Hå T©y buæi sím mµ thùc chÊt lµ t×nh c¶m chan hßa g¾n bã víi c¶nh vËt thân thuôc, những phong cảnh đẹp vốn tạo nên gương mặt & hồn quê hương đất nước. C¸i nÐt tr÷ t×nh mÒm m¹i l¾ng s©u víi c¸i nÐt trang nghiªm cæ kÝnh ®­îc t¹o ra tõ kÕt cấu cân đối, từ cách đối ngẫu trong 2 câu bát đã kết hợp nhuần nhuyễn với nhau làm nên vẻ đẹp riêng, đặc sắc của bài ca Bài tập 5: Bài ca dao nào đã để lại trong em ấn tượng sâu sắc về nội dung & nghệ thuật. Em h·y viÕt l¹i nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca Êy. *Cñng cè: ? Em hãy trình bày phương pháp phân tích, cảm thụ một bài ca dao. *Hướng dẫn học làm bài: - Nắm chắc phương pháp phân tích ca dao.. - Hoµn thµnh nèt bµi tËp 5.. - ChuÈn bÞ giê sau: ¤n tËp vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m.. Ngµy 13 th¸ng 10 n¨m 2008.. KÝ duyÖt. Lop7.net 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. Ph¹m Minh Thoan TuÇn 9- TiÕt 9:. Giới thiệu vài nét về thơ trung đại ThÓ th¬ ®­êng luËt Ngµy d¹y:21/10/08. A.Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh mở rộng kiến thức về văn học trung đại với thể thơ Đường luật. - BiÕt ph©n tÝch vµ c¶m thô t¸c phÈm th¬ tr÷ t×nh. - Gi¸o dôc häc sinh ý thøc say mª häc hái. B. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * Tæ chøc líp: 7A1: 7A4: * KiÓm tra: ? Đọc thuộc lòng bài thơ:"Sông núi nước Nam". ? Kể tên những tác phẩm thơ trữ tình mà em đã học. * Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: I. Vài nét sơ lược về văn học Trung đại. 1.Sù h×nh thµnh cña dßng v¨n häc viÕt. - Thời kì Bắc thuộc - Trước TKX chưa có dòng văn học viết, chỉ có văn học dân gian. - Đến TKX, thời kì tự chủ, VH viết (VH trung đại) với tư cách là 1 dòng VH viết mới có điều kiện để xuất hiện (Tầng lớp có tri thức Hán học, tinh thông thần học, lại có tư tưởng yêu nước, tinh thần dân tộc  sáng tác những tác phẩm đáp ứng nhu cầu của thời đại trong buổi ®Çu cña nÒn tù chñ).  Sự ra đời của dòng văn học viết là bước nhảy vọt của tiến trình lịch sử dân tộc. - DiÖn m¹o hoµn chØnh: VHDG + VH viÕt. - Tính chất: phong phú, đa dạng & cao đẹp hơn. 2. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH viÕt. + V¨n häc ch÷ H¸n. + V¨n häc ch÷ N«m. 3. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña dßng VH viÕt: 4 giai ®o¹n. II. ThÓ th¬ §­êng luËt. Bao gåm : - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có. - Thể thơ trường luật (dài hơn 10 câu). * ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - HS chñ yÕu häc thÓ th¬ nµy. - Là thể thơ mà mỗi bài chỉ có 4 câu.Mỗi câu 7 tiếng, viết theo luật thơ do các thi sĩ đời Đường (618-907) nước Trung Hoa sáng tạo nên. - C¸c nhµ th¬ VN s¸ng t¸c nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt b»ng ch÷ H¸n- ch÷ N«m hoÆc b»ng ch÷ Quèc ng÷. VD: - Nam Quèc S¬n Hµ Lí Thường Kiệt.(viết bằng chữ Hán) - Bánh Trôi Nước. Hồ Xuân Hương.(viết bằng chữ Nôm) Lop7.net 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Phả Lại. N¨m häc: 2009 - 2010.. - C¶nh Khuya.. HCM. (viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷). 1. HiÖp vÇn: Mçi bµi cã thÓ cã 3 vÇn ch©n, hoÆc 2 vÇn ch©n.ë ®©y chØ nãi 3 vÇn ch©n(lo¹i phæ biÕn), lo¹i vÇn b»ng. C¸c ch÷ cuèi c©u 1-2 & 4 hiÖp vÇn. (VÇn ch©n hoÆc vÇn b»ng). 2. §èi: Phần lớn không có đối. Nếu có: - Câu 1-2 đối nhau. - Câu 3- 4 đối nhau. Đối câu, đối ý, đối thanh. - Câu 2- 3 đối nhau. 3. CÊu tróc: 4 phÇn. - C©u 1 gäi lµ Khai (më ra). - C©u 2 gäi lµ thõa. - C©u 3 gäi lµ ChuyÓn. - C©u 4 gäi lµHîp. (khÐp l¹i) 4. LuËt: NhÊt, tam, ngò, bÊt luËn. NhÞ, tø, lôc, ph©n minh. Các chữ 1- 3- 5 là bằng hay trắc đều được,các chữ 2- 4- 6 phải đúng luật bằng, trắc. - LuËt b»ng tr¾c (lo¹i bµi cã 3 vÇn) + C¸c ch÷ kh«ng dÊu, chØ cã dÊu huyÒn thuéc thanh b»ng. + C¸c ch÷ cã dÊu s¾c, nÆng, hái, ng·, thuéc thanh tr¾c. + Trong mỗi câu thơ, các chữ 2- 4- 6 phãi đối thanh. Nếu chữ thứ 2 là bằng  chữ thứ 4 lµ tr¾c  ch÷ thø 6 lµ b»ng. NÕu ch÷ thø 2 lµ tr¾c  ch÷ thø 4 lµ b»ng  ch÷ thø 6 lµ tr¾c. Nói một cách khác, mỗi câu thơ, chữ thứ 2 & 6 phải đồng thanh, chữ thứ 4 phải đối thanh với 2 ch÷ thø 2 & 6. Cặp câu 1 & 4, cặp câu 2 & 3 thì các chữ thứ 2 - 4- 6 phải đồng thanh (cùng trắc hoặc cïng b»ng) LuËt b»ng: 1 1 2 3 4. 2 B T T B. 3. 4 T B B T. 5. 6 B T T B. 7 VÇn VÇn VÇn. LuËt tr¾c:. 1. T. B. T. VÇn. 2 3. B B. T T. B B. VÇn. Lop7.net 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>