Giáo án Ngữ văn 7 tiết 45: Cảnh khuya - Rằm tháng giêng - Hồ Chí Minh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 45:. C¶nh khuya R»m th¸ng giªng Hồ Chí Minh. A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc - Cảm nhận và phân tích được tình yêu thiên nhiên gắn liền lòng yêu nước phong thái ung dung của Bác Hồ biểu hiện trong hai bài thơ. - Biết được thể thơ và chỉ ra được những nét đặc sắc nghệ thuật của hai bài thơ. 2. Kü n¨ng - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm. 3. Thái độ - Giáo dục lòng yêu thiên nhiên đất nước.. B. Chuẩn bị - Giáo viên: sgk , sgv - Học sinh: soạn bài, sgk. C. TiÕn tr×nh lên lớp 1. Ôn định tổ chức 2. Bài cũ : Đọc thuộc lòng khổ thơ cuối bài “ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”? Cho biết nội dung? - ước mơ cao cả chất chứa lòng vị tha và tinh thần nhân đạo của tác giả - Ước mơ cao cả đã đạt đến mức xả thân sẵn sàng hi sinh vì sự nghiệp chung, hạnh phúc chung. 3. Bµi míi. * Gv giíi thiÖu bµi. Bác Hồ không lập nghiệp bằng văn chương nhưng trong cuộc đời hoạt động của mình nhận biết văn chương là vũ khí sắc bén . Người đã sáng tác và trong cả lúc buồn Bác viết để giải khuây. Nhưng các tác phẩm mà Người để lại thể hiện rõ tài năng tuyệt vời, tâm hồn nghệ sĩ và phong thái người chiến sĩ cách mạng. Chúng ta cùng tìm hiểu… Hoạt động của Gv và Hs. Néi dung chÝnh. Gv hướng dẫn đọc I. Đọc - hiÓu chó thÝch Gv đọc mẫu. Học sinh đọc -> 1. Đọc nhận xét 2. Chú thích. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Theo dõi chú thích * sgk.. Nêu vài * Tác giả: Hồ Chí Minh ( 1890 – nét về tác giả? 1969) là lãnh tụ vĩ đại nhà thơ lớn Gv mở rộng về tác giả , danh nhân văn hoá thế giới * Tác phẩm Nêu hoàn cảnh sáng tác của hai Hai bài thơ được sáng tác trong bài thơ? những năm đầu kháng chiến Cảnh khuya: 1947 ngay sau năm chống Pháp ở chiến khu Việt Bắc II. Hiểu văn bản đầu kháng chiến chống Pháp. Nguyên tiêu 1948 đánh bại Pháp Văn bản : “ Cảnh khuya” a. Hai câu đầu ở Việt Bắc Học sinh đọc từ khó sgk - So sánh tiếng suối - tiếng hát xa Học sinh đọc hai câu thơ đầu - So sánh độc đáo -> tiếng suối trở Câu thơ 1 tác giả sử dụng biện nên gần gũi với con người hơn. pháp gì? Có sức sống, trẻ trung - So sánh: Tiếng suối - tiếng hát xa - Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa Cách so sánh này có gì độc đáo? - Bức tranh nhiều tầng lớp, hình Tác dụng khối, đường nét đa dạng - Lấy tiếng hát ( con người) làm - Điệp từ “ lồng ” -> sự hoà hợp, chuẩn mực quấn quýt Gv: Tiếng hát trong như nước - Tiểu đối: cái thực với cái hư ngọc tuyền Cái to lớn gồ ghề -> Em như hơi gió thoảng ngoài cái mỏng manh đẹp cung tiên ( Thế Lữ) Nhận xét gì về vẻ đẹp của cảnh trăng rừng trong hai câu qua nghệ - Tác giả sử dụng nghệ thuật tiểu thuật sử dụng? -Bức tranh có hình dáng vươn đối, điệp từ -> cảnh trăng rừng cao, xum xuê của vòm cổ thụ, lấp với vẻ đẹp lung linh chập chờn, loáng ánh trăng ở trên cao; bóng ấm áp vừa hoà hợp vừa quấn quýt lá bóng cây được ánh trăng soi rọi b. Hai câu cuối in trên mặt đất -> khoảng sáng tối - Tâm trạng nhà thơ - Cảnh khuya như vẽ Người chưa -> bông hoa lấp l¸nh. - Từ “ lồng”: điệp từ còn tạo nên ngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà sự hoà hợp, quấn quýt. - Điệp ngữ -> như một bản lề mở Tiểu đối có tác dụng gì?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ra hai phía tâm trạng của nhà thơ - Câu 3: chất nghệ sĩ niềm say mê, sự rung động trước vẻ đẹp đêm trăng Hai câu cuối tả cảnh hay tình? - Câu 4: mở ra vẻ đẹp và chiều Nghệ thuật? Điệp ngữ ở cuối câu sâu mới trong tâm hồn nhà thơ: 3, đầu câu 4 sử dụng điệp ngữ có không ngủ vì lo cho vận mệnh dân tộc tác dụng như thế nào? -> Hai câu thơ thể hiện vẻ đẹp và Đó là những tâm trạng như thế chiều dâu tâm hồn của tác giả. nào? Chất nghệ sĩ và chất chiến sĩ hoà hợp thống nhất trong nhà thơ V¨n b¶n: “R»m tháng Gv liên hệ giêng” - Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay a. Hai câu thơ đầu Vượn hót chim kêu suốt cả ngày - Không gian cao, rộng, bát ngát - Trăng vào cửa sổ đòi thơ tràn đầy ánh trăng, sức xuân Việc quân đang bận xin chờ hôm sau - Điệp từ xuân (ba lần) - Ngòi bút chấm phá, chọn cảnh Học sinh đọc hai câu thơ đầu tiêu biểu, ấn tượng, hài hoà -> vẻ Nhận xét gì về không gian và đẹp bức tranh đêm rằm với hình cách miêu tả không gian trong ảnh rộng lớn trong trẻo của sông, bài? nước, trời mang đầy hơi ấm và sức sống mùa xuân Em hãy đối chiếu phần phiên âm và dịch thơ, vận dụng trí tưởng tượng về không gian hình dung vẻ đẹp hai câu thơ trên? Thảo luận nhóm - Đại diện báo cáo Gv kết luận Câu 1: mở ra khung cảnh trời cao, rộng trong trẻo nổi bật trên bầu trời là ánh trăng tràn đầy, toả sáng. - Dịch thơ: thêm từ lồng lộng ->. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> gợi được không gian - Không dịch được: kim dạ, chính viên -> mất đi vẻ đẹp trăng rằm Câu 2: vẽ không gian rộng, xa không giới hạn, con sông, mặt nước xuân tiếp giáp trời xuân -> sức xuân tràn ngập - Dịch mất chữ xuân trong xuân thuỷ, mất chữ tiếp thay bằng chữ lẫn GV: nét chấm phá, gợi cảm là một đặc trưng thi pháp thơ ca Nguyễn Khuyến: ao thu lạnh lẽo nước trong veo Thanh Hải: Mọc giữa dòng sông xanh Học sinh đọc Giữa cảnh xuân, con người phải chăng đang ngắm cảnh? - Con người không phải khách du ngoạn, thưởng thức cảnh xuân mà đang bàn việc quân Tác giả bàn việc quân trong không gian như thế nào?. b. Hai câu thơ cuối - Yên ba thâm xứ đàm quân sự Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền. - Bàn việc quân trong nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng -> hình ảnh đẹp mang tính biểu tượng - Câu 4: Khi quay về trăng đầy thuyền -> bài thơ kết thúc bằng hình ảnh lãng mạn * Phong thái ung dung, lạc quan và niềm tin chiến thắng. * Ghi nhớ( sgk). III. Luyện tập 1. Đọc thuộc lòng hai bài thơ 2.Sưu tầm thơ Bác viết về trăng Gv liên hệ hoàn cảnh lịch sử:Qua hoặc thiên nhiên( về nhà) đó em có nhận xét gì về phong thái Hồ Chí Minh? Nhận xét gì bản dịch thơ? - Câu 3: Chưa nói được khung cảnh diễn ra “ bàn việc quân” - Câu 4: Thêm “ ngân ” ý khác đi Qua hai bài thơ em biết thêm điều gì về con người Hồ Chí Minh?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Là chiến sĩ, nhà thơ có tình yêu thiên nhiên sâu rộng, tâm hồn nhạy cảm với thiên nhiên và lòng yêu nước sắt son Nhận xét gì về phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh - Vừa mang tính cổ điển vừa mang phong cách hiện đại Hs rót ra néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. 4. Cñng cè: GV tãm t¾t néi dung 5. Hướng dẫn học bài - N¾m kÜ néi dung bµi. - Xem l¹i phÇn kiÕn thøc tiÕng ViÖt - tiÕt sau kiÓm tra mét tiÕt. 6. Rót kinh nghiÖm:……………………………………………………………… …. Ngµy……….th¸ng……….n¨m 2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>