Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Tiết 9: Những câu hát về tình cảm gia đình

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7  Ngµy so¹n: th¸ng n¨m 2010 Ngµy d¹y: th¸ng n¨m 2010. Gi¸o viªn:. TuÇn 3. TiÕt : 9 những câu hát về tình cảm gia đình I. Môc tiªu bµi häc: * Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh: hiểu khái niệm ca dao, dân ca. Nắm được nội dung, ý nghÜa vµ mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña ca dao, d©n ca qua nh÷ng bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình *Kĩ năng cần rèn: Rèn đọc, cảm thụ, phân tích, thuộc và biết thêm những bài ca dao cùng chủ đề. *.Giáo dục tư tưởng: Giáo dục lòng yêu kính, biết ơn ông bà, cha mẹ, thương yêu, hoµ thuËn gi÷a anh chÞ em. II.Träng t©m cña bµi: Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c c©u ca dao III.ChuÈn bÞ *Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, tµi liÖu tham kh¶o: ca dao tôc ng÷ ViÖt Nam *Học sinh:Đọc và xem trước bài ở nhà IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y: A/KiÓm tra bµi cò (4’) Tãm t¾t truyÖn “ Cuéc chia tay..”? Néi dung xuyªn suèt toµn truyÖn lµ g× ? B/Bµi míi (36’) 1.Vµo bµi (1’) Ca dao, d©n ca lµ tiÕng h¸t tr¸i tim, lµ th¬ ca tr÷ t×nh d©n gian, ph¸t triển và tồn tại để đáp ứng nhu cầu bộc lộ tình cảm của nhân dân, mãi ngân vang trong tâm hồn con người Việt Nam. Rất tự nhiên, tình cảm của con người bao giờ cũng bắt đầu là những tình cảm gia đình rồi lớn lên thành tình yêu quê hương đất nước. Những tình cảm tốt đẹp ấy đã in đậm trong ca dao ,dân ca. 2.Néi dung bµi d¹y (35’) Tg Hoạt động của Thầy và trò Néi dung kiÕn thøc 05’ Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu I. Giới thiệu về ca dao - dân ca chung 1. Ca dao - d©n ca lµ g× ? Hs đọc chú thích trong sgk và nêu + D©n ca lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp hiÓu biÕt cña m×nh vÒ ca dao, d©n ca. lêi vµ nh¹c. Cho vd minh ho¹. Gv bæ sung: + Ca dao lµ lêi cña d©n ca. + Ca dao cßn gåm c¶ nh÷ng bµi -> Ca dao, d©n ca lµ thÓ lo¹i tr÷ t×nh th¬ d©n gian mang phong c¸ch nghÖ dân gian diễn tả đời sống tâm hồn, t/c thuËt chung víi lêi th¬ d©n ca. của con người. + Dựa vào mặt nội dung, người ta 2. §Æc ®iÓm: chia ca dao - d©n ca ra lµm 4 lo¹i (4 10’ chủ đề) - ThÓ th¬ lôc b¸t (lôc b¸t biÕn thÓ ) ? Ca dao thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh hay - Giµu h/a vµ c¸c BPTT. tù sù ? §Æc ®iÓm NT cña ca dao ? - Ng¾n. §Æc ®iÓm thÓ th¬ lôc b¸t ? Vd minh Trường Trung học cơ sở. Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7  Gi¸o viªn: ho¹ ? - LÆp ( kÕt cÊu, ng«n ng÷, h/a) - Gv giới thiệu k/q về đặc điểm của II - §äc – t×m hiÓu chi tiÕt ca dao. - Hs đọc và tìm hiểu chú thích(sgk) 1. §äc t×m hiÓu chó thÝch a. §äc : b. T×m hiÓu tõ khã : sgk. ? H·y cho biÕt t¹i sao 4 bµi ca dao khác nhau lại có thể hợp thành 1 vb ? 2.Đại ý : Nói về tình cảm gia đình. ( §Òu cã néi dung nãi vÒ t×nh c¶m gia 3.Bè côc: đình ). 20’. ? Mçi bµi cã néi dung riªng ntn ?. + Bµi 1:¥n nghÜa, c«ng lao cña cha mÑ. + Bµi 2: Nçi nhí mÑ. + Bµi3: Nçi nhí vµ sù kÝnh yªu «ng bµ. + Bµi 4: T×nh anh em ruét thÞt III. T×m hiÓu chi tiÕt.. ? Bµi 1 lµ lêi cña ai nãi víi ai? Nãi vÒ a. Bµi 1: ®iÒu g×?. -. + Lêi mÑ ru con, nãi víi con vÒ c«ng lao cha mÑ. + Cï lao chÝn ch÷. C«ng lao cha mÑ ? Lêi ca “ Cï lao chÝn ch÷ ” cã ý vÊt v¶ nhiÒu bÒ. nghÜa kh¸i qu¸t ®iÒu g×? + So s¸nh: C«ng lao cña cha mÑ ? Theo con, cã g× s©u s¾c trong c¸ch ngang tÇm víi vÎ cao réng vµ vÜnh vÝ von: cöu cña thiªn nhiªn. “ C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi  C¸ch so s¸nh dÔ nhí, giµu h×nh Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông ”? ảnh, lời thơ chân tình, tha thiết, bài ca dao nh­ mét lêi nh¾c nhë dÞu dµng, s©u s¾c con c¸i vÒ bæn phËn tr¸ch nhiệm đối với cha mẹ. - Gv s¬ kÕt bµi ca dao thø nhÊt: b. Bµi 2: + Lời của người con gái lấy chồng xa nãi víi mÑ. ? T×m nh÷ng c©u ca dao kh¸c còng + Kh«ng gian - thêi gian gîi buån. nói về ơn nghĩa của cha mẹ đối với con c¸i ? +Èn dô: Ruét ®au chÝn chiÒu:Nçi (sgk - 37) thương nhớ đến xót xa. + Không gian: Ngõ sau - nơi kín đáo, ? Bµi ca dao lµ cña ai nãi víi ai? lẩn khuất, ít ai qua lại, để ý. Bµi ca dao diÔn t¶ t©m tr¹ng cña con + Thêi gian: ChiÒu chiÒu - thêi gian người.Tâm trạng đó diễn ra trong cuèi ngµy, lÆp ®i lÆp l¹i . thêi gian vµ kh«ng gian nh­ thÕ nµo?  C¸ch dïng thêi gian vµ ko gian ? Kh«ng gian, thêi gian Êy gîi cho. Trường Trung học cơ sở. Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7  Gi¸o viªn: em c¶m gi¸c g×? ­íc lÖ, kÕt hîp phÐp Èn dô, c©u ca thÓ ? Giữa không gian và thời gian ấy, hiện nỗi buồn bã, cô đơn, nỗi nhớ nhà tâm trạngngười con gái hiện ra cụ thể da diết của người con gái . qua những từ ngữ nào? Câu thơ đã sử dông thñ ph¸p nghÖ thuËt g× ? Đó chính là thân phận của người phụ ( T©m tr¹ng: Ruét ®au chÝn chiÒu , Èn dô). nữ trong xã hội pk, đb là những người ? Qua đó, em thấy tâm trạng người phụ nữ lấy chồng xa, gia trưởng. con g¸i ë ®©y ntn? ? Em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× qua t©m trạng của người con gái giữa không gian vµ thêi gian nh­ thÕ ? ? Em h·y nªu bµi ca dao cã cïng néi c. Bµi 3: dung nh­ trªn ? + Lêi cña con ch¸u nãi víi «ng bµ. ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai nãi víi ai ? + H/a so s¸nh méc m¹c: Nçi nhí ? ë ®©y, nçi nhí ®­îc so s¸nh víi nhiÒu vµ rÊt s©u s¾c. ®iÒu g× ? Em h·y chØ ra phÐp so s¸nh + Nuéc l¹t. vµ nªu t¸c dông ? + Bao nhiªu nuéc l¹t nhí «ng bµ bÊy ? Qua đó, em thấy nỗi nhớ ở đây hiện nhiêu. lªn nh­ thÕ nµo ? V× sao h/a “nuéc + T¸c dông: Gîi m¸i nhµ Êm cóng, l¹t” cã thÓ diÔn t¶ ®­îc nçi nhí s©u t×nh c¶m bÒn chÆt. nÆng cña con ch¸u víi «ng bµ? (Vì: Gợi công sức lđ của ông bà để +“Ngã lªn”:Tr©n träng «ng bµ, tæ t¹o lËp g®. Gîi t/c kÕt nèi bÒn chÆt.) tiªn. -> §©y lµ mét bµi theo thÓ lôc b¸t  Nỗi nhớ thương, niềm tôn kính của biÕn thÓ. ? Bài ca dao là lời của ai nói với ai ? con cháu đối với ông bà nhiều, rất nhiÒu. d. Bµi 4: ? Qua các từ “người xa”,“ bác mÑ”,“cïng th©n ”, ta thÊy t/c anh em ®­îc c¾t nghÜa trªn c¬ së nµo? + Không phải người xa lạ. + §Òu cïng cha mÑ sinh ra. + §Òu cã quan hÖ m¸u mñ, ruét thÞt ). - Gv: Anh em khác người xa, 2 mà là 1, chung cha mÑ, 1 g®, 1 dßng m¸u, nh­ tay – ch©n, cµnh trªn - cµnh dưới, sự gắn bó đầy ý nghĩa.. + Lời của người lớn tuổi nói với con ch¸u hoÆc anh em nãi víi nhau. + Hai c©u ®Çu: C¬ së cña t×nh c¶m anh em. + C©u 3: Anh em ko thÓ chia c¾t, rêi xa – so s¸nh. + C©u cuèi: Anh em g¾n bã, ®em l¹i h¹nh phóc cho cha mÑ..  Bài ca dao đề cao t/c anh em. đề cao t/thống đạo lí của gđ VN; Nhắn nhủ anh em phải biết đk, gắn bó, đùm ? Bµi ca dao cã ý nghÜa g× ? Nh¾n nhñ bäc lÉn nhau. ®iÒu g× vÒ t/c anh em ? 5 . Tæng kÕt. - Hs th¶o luËn vÒ t/c anh em trong Trường Trung học cơ sở Tæ Khoa häc X· héi 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7  Gi¸o viªn: truyÖn “C©y khÕ” a. NghÖ thuËt: - Gv: §ã lµ c¸ch nd k® sù cao quý + ThÓ th¬ lôc b¸t; giäng ®iÖu t©m của tình anh em. Nếu đặt vật chất lên tình; hình ảnh quen thuộc gần gũi; ẩn dô, so s¸nh tinh tÕ. trªn t/c anh em, sÏ bÞ trõng ph¹t. ? Theo em, c¶ 4 bµi ca dao nµy cã g× b. Néi dung giống nhau trong hình thức diễn đạt ? + Sống có trước có sau, coi trọng công ơn, tình người trong mối quan Em cảm nhận gì về vẻ đẹp trong đời hÖ g®. sèng tinh thÇn cña nh©n d©n ta? *. Ghi nhí sgk - Hs đọc ghi nhớ (36) C.Luyện tập(3’) Hãy tìm 5 câu ca dao về tình cảm gia đình mà em biết ? D.Cñng cè(1’) T×nh c¶m g® gåm c¸c mèi quan hÖ nµo? -Nh÷ng nÐt næi bËt trong c¸c bµi ca dao trªn? ( ThÓ th¬ lôc b¸t, c¸c h/a so ¸nh, Èn dô méc m¹c, dÔ hiÓu, gÇn gòi.) E.Hướng dẫn về nhà(1’) - Häc thuéc 4 bµi ca dao. - Sưu tầm các bài ca dao thuộc chủ đề trên. - Soạn bài: Ca dao về t/y qh, đất nước, con người.. Trường Trung học cơ sở. Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>