Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 60: Làm thơ lục bát

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Cầu Khởi. Tieát: 60 Ngaøy daïy :23/11/2011. Giáo án Ngữ văn 7. LAØM THÔ LUÏC BAÙT. I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng trắc của thơ lục bát. 2. Kĩ năng: Nhận diện, phân tích, tập viết thơ lục bát. 3. Thai độ. Giaùo duïc hoïc sinh ham thích laøm thô luïc baùt. II. CHUAÅN BÒ: Giaùo vieân : Baûng phuï, SGK. Học sinh : Vở bài tập , SGK. III. PHÖÔNG PHAÙP: Phaân tích maãu, reøn luyeän theo maãu, nêu vấn đề, hợp tác nhoùm IV.TIEÁN TRÌNH: 1. Ổn định lớp : Naém só soá hoïc sinh. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Kiểm tra tập bài soạn của học sinh. 3. Bài mới : Giới thiệu bài: Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam. Đó cũng là thể thơ rất thông dụng trong văn chương và trong đời sống. Song trong thực tế nhiều học sinh vẫn không nắm được thể thơ này, khi cần phải làm thì làm sai hoặc thấy người khác làm sai cũng không nhận ra. Vì vậy tập làm thơ lục bát là một yêu cầu chính đáng. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và tập làm thể thơ này. Hoạt động của giáo viên và học sinh. Noäi dung baøi hoïc. Hoạt động 1 : Hướng dẫn học sinh tìm I. Luật thơ lục bát: hieåu thô luïc baùt. Học sinh đọc bài ca dao Anh đi anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương. Nhớ ai dãi nắng dầm sương . Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn 7. Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.  Baøi ca dao coù maáy doøng? Moãi doøng coù maáy tieáng?  Goàm moät caâu saùu tieáng vaø moät caâu taùm tieáng Giaùo vieân giaûi thích kí hieäu thanh baèng, thanh traéc vaø hieäp vaàn -Caùc tieáng coù daáu huyeàn vaø khoâng daáu goïi laø thanh baèng (kyù hieäu B). -Caùc tieáng coù daáu saéc, hoûi, ngaõ, naëng goïi laø thanh traéc (kyù hieäu laø T). -Vaàn kyù hieäu laø V. Ghi sơ đồ và điền ký hiệu B, T, V ứng với mỗi từ của bài ca dao vào các ô. Giáo viên hươing dẫn học sinh vẽ sơ đồ vaø ñieàn kyù hieäu.. T. T. B. B. B. T. B. BV. B. B. T. T. BV. B. T. B. T. T. B. BV. B. T. T. B. BV. B.  Nhận xét tương quan thanh điệu giữa. BV. BV. tiếng thứ 6 và tiếng thứ ù8 trong câu 8 ?  Neáu tieáng naøy coù thanh huyeàn thì tiếng kia có thanh ngang và ngược lại.  Nhaän xeùt veà thô luïc baùt .  Số câu : không giới hạn , số tiếng - Số chữ trong mỗi dòng thơ gồm: một dòng sáu tiếng và một dòng tám tiếng. câu đầu 6 tiếng, câu sau 8 tiếng). - Vần: chữ thứ sáu câu đầu ( lục ) vần Vần : Chữ thứ 6 câu đầu (lục) vần với chữ thứ 6 của câu sau (bát) và chữ thứ 8 với chữ thứ sáu câu sau ( bát )và chữ thứ Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn 7. của câu bát lại vần với tiếng thứ 6 của câu sáu của câu sau và cứ thế tiếp tục. Luật bằng trắc : tiếng thứ 2 thường là thanh bằng , tiếng thứ 4 thường là thanh traéc . Caùc tieáng 1, 3, 5, 7 khoâng baét buoäc theo luaät baèng , traéc. Cách ngắt nhịp , thường là nhịp chẳng coù khi leû Câu lục 2/ 2/ 2 hoặc 3/ 3. Câu bát 2/ 2/ 2/ 2 hoặc 4/ 4 , 3/ 5.  Qua vieäc phaân tích , tìm hieåu veà thô luïc baùt , em haõy nhaän xeùt cuûa mình veà thô luïc baùt ? Học sinh đọc ghi nhớ. Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh luyeän taäp. Laøm thô luïc baùt theo moâ hình ca dao. Học sinh đọc bài tập 1. Hợp tác nhoùm 4 phuùt. tám của câu bát lại vần với chữ thứ sáu của câu sáu sau và cứ thế tiếp tục. - Quy định về thanh bằng trắc tiếng thứ hai thường là thanh bằng, tiếng thứ tư thường là thanh trắc - Các tiếng 1,3,5,7 không bắt buộc theo luật bằng trắc.. * Thơ lục bát có biến thể và ngoại lệ. * Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam. Ghi nhớ : SGK/156. II.Luyeän taäp :. 1. Ñieàn noái tieáp thaønh baøi luïc baùt. Em ơi đi học đường xa Coá hoïc cho gioûi nhö laø meï mong. * * * * * * * * * * * * Anh ơi phấn đấu cho bền Mỗi năm mỗi lớp phải nên kiên trì. * * * * * * * * * * * * * Ngoài vườn ríu rít tiếng chim Trong nhaø ríu rít tieáng em hoïc baøi. - Các từ vừa điền đảm bảo về mặt về maët yù nghóa vaø maët vaàn. Cho biết các câu lục bát sai ở đâu và 2. caùc caâu luïc baùt sai vaàn : sửa lại cho đúng luật. Sửa lại : Vườn cây em quý đủ loài Cam, chanh, bưởi, quýt, mận, xoài, ổi, na. Thieáu nhi laø tuoåi hoïc haønh Chúng em phấn đấu tiến nhanh mỗi Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn 7. ngaøy. Hướng dẫn học sinh tập làm thơ lục * Làm thơ phòng chống ma túy và baùt. chaát gaây nghieän : Đề tài : Phòng chống tệ nạn ma túy và Ví dụ : chaát gaây nghieän. Làm người cần phải đàng hoàng Giáo viên chia học sinh thành 2 nhóm : Đừng nên hút chít mà mang tật nguyền. + Nhoùm 1 : caâu luïc. + Nhoùm 2 : caâu baùt. Sau đó ngược lại. 4. Cuûng coá và Luyeän taäp: - Thi đua làm thơ lục bát Mỗi khi cầm bút lên tay, Em thường tự nhủ, viết ngay viết đều. Viết cho nét chữ đáng yêu, Viết cho tốc độ tiến nhiều mới hay. 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : - Học thuộc ghi nhớ SGK/156. - Phân tích luật thơ một bài ca dao. - Vẽ sơ đồ tư duy về luật thơ lục bát. - Tập viết một bài thơ lục bát ngắn theo đề tài tự chọn. - Chuẩn bị bài mới : “ Ơn tập văn bản biểu cảm ”. Đặc điểm của văn bản biểu cảm. Bố cục của bài văn biểu cảm. Lập ý cho bài văn biểu cảm. Các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài văn biểu cảm. Xem trước phần luyện tập V. RUÙT KINH NGHIEÄM: Noäi dung ................................................................................................................... ................................................................................................................................... Phöông phaùp ............................................................................................................. ................................................................................................................................... Tổ chức...................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................................................................................................... Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>