Giáo án Hoạt động ngoài giờ lên lớp 8 - Chủ điểm tháng 11: Tôn sư trọng đạo - Trường THCS Phước Mỹ Trung

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Sinh học 12. Ngày soạn: 17/09/2009 Tiết 11- BÀI 11 : LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức - Nêu được thí nghiệm chứng minh hiện tượng di truyền liên kết và hoán vị gen - Giải thích được cơ sở tế bào học của hiện tượng liên kết và hoán vị gen - Chỉ ra được ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa lý luận của hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen. 2. Kỹ năng - Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, tư duy logic. 3. Thái độ - Có niềm tin vào khoa học và có thể ứng dụng vào giải thích các hiện tượng trong tự nhiên. II. TRỌNG TÂM - Cách phát hiện ra hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen. III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Tranh phóng to hình 11 sgk. IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp vấn đáp gợi mở. V. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Yêu cầu hs làm bài tập sau: cho ruồi giấm thân xám ,cánh dài lai với thân đen cánh ngắn được F1 toàn thân xám,cánh dài.nếu đem con đực F1 lai với con cái thân đen cánh ngắn thì có kết qua như thế nào. biêt V: xám, b: đen, V: dài, v: cụt 3. Bài mới Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. * Hoạt động 1: Tìm hiểu Liên kết gen GA- SH 12. 57 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. * HS đọc mục I trong SGK nghiên cứu thí I. Liên kết gen nghiệm và nhận xét kết quả, so sánh sự 1. Bài toán khác nhau với bài tập trên bảng Pt/c ♀ thân xám, cánh dài X ♂ thân GV: Qua TN hãy cho biết kết quả phép lai đen, cánh cụt khác gì so với Menđen? Sự khác nhau trên F1: 100% thân xám, cánh dài Fa: ♂ F1 thân xám cánh dài X ♀ thân có thể giải thích ntn? HS: Ta thấy phép lai hai tính trạng trên đen cánh cụt không tuân theo quy luật của MĐ. Nếu Fa: 1 thân xám cánh dài: 1 thân đen gen quy định màu thân và hình dạng cách cánh cụt. phân li theo Menđen thì tỷ lệ phân ly KH là 1:1:1:1 GV: Từ kq Fa => ♂ F1 cho mấy loại giao tử? -Hãy so sánh với bài tập 2 trên bảng, chú ý từ kết qủa của lai phân tích.Có đúng theo công thức tổng quát của Menđen không? Kết luận? HS: - Cho 1 loại GTử - HS so sánh để thấy sự khác nhau và lí giải vì sao. Điều đó chứng tỏ các cặp gen 2. Nhận xét không phân li độc lập trong giảm phân mà Nếu gen quy định màu thân và hình chúng phân li cùng nhau. dạng cách phân li theo Menđen thì tỷ lệ phân ly KH là 1:1:1:1 3. Giải thích Số kiểu tổ hợp giảm, số kiểu hình giảm, do các gen trên cùng 1 NST luôn đi cùng nhau trong quá trình sinh giao tử, GV: Giải thích kết quả của các phép lai và hạn chế sự tổ hợp tự do của các gen viết sơ đồ lai từ P→ F2: Như vậy phép lai 4. Kết luận trên không tuân theo định luật Menđen. - Các gen trên cùng một NST luôn di Mà kiểu hình Fb không xuất hiện BDTH truyền cùng nhau được gọi là một nhóm nên chỉ có thể giải thích các gen di truyền gen liên kết. cùng nhau. Hay chúng cùng nằm trên 1 GA- SH 12. 59 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. NST.. - Số lượng nhóm gen liên kết của một loài thường bằng số lượng NST trong bộ NST đơn bội. Sơ đồ lai: Pt/c. AB ab X AB ab. F1:. AB ab. AB GV: Một loài có bộ NST 2n= 24 có bao Fa: ab nhiêu nhóm gen liên kết?. HS: Số nhóm gen liên kết chính bằng bộ NST đơn bội. * Hoạt động 2: Tìm hiểu hoán vị gen HS nghiên cứu thí nghiệm của Moocgan II. Hoán vị gen trên ruồi giấm thảo luận nhóm và nhận xét 1. Thí nghiệm của Moogan và hiện kết qủa tượng hoán vị gen GV: So sánh kết quả TN so với kết quả * TN : ♀ F1 thân xám, cánh dài x ♂ của PLĐL và LKG? Nhận thấy kiểu hình thân đen, cánhcụt Fb có gì khác so với phép lai thuận? Fa: 965 thân xám, cánh dài = 41,5% 944 thân đen, cánh cụt = 41,5% Moocgan giải thích hiện tượng này như 206 thân đen, cánhcụt = 8,5% thế nào? 185 thân đen cánh dài = 8,5% HS: Xuất hiện 2 kiểu hình mới có tỉ lệ nhỏ. Khác so vơi LKG và quy luật Giải thích: - Kết quả khác với thí nghiệm phát hiện Menđen. ra hiện tượng LKG và hiện tượng - Mocgan các gen cùng nằm trên NST có PLĐL của Menđen. hiện tượng hoán vị gen. ab - ♂ thân đen cánh cụt cho ra 100% - Ta nhận thấy thân đen cánh cụt chỉ cho 1 ab loại giao tử, mà Fa có tỉ lệ không đều ab giao tử nhau, chứng tỏ con Cái F1 cho 4 loại giao tử không đều nhau. AB ab Ab aB Fa: 41,5%. GA- SH 12. ab. : 41,5%. ab. : 8,5%. ab. : 8,5%. ab. 60 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức =>♀ thân xám cánh dài. AB tạo ra 4 ab. loại giao tử với tỉ lệ: 41,5% AB: 41,5% ab: 8,5% Ab : 8,5% aB => ♀ F1 đã xảy ra hiện tượng hoán vị gen trong qúa trình phát sinh giao tử. 2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen. GV: Hiện tượng diễn ra vào kì nào của phân bào giảm phân? kết quả của hiện tượng? Cơ sở TB học? HS: Kì đầu của giảm phân 1. - - Cho rằng gen quy định hình dạng cánh và mầu săc thân cùng nằm trên 1 NST, khi - Cho rằng gen quy định hình dạng giảm phân chúng đi cùng nhau nên phần cánh và mầu săc thân cùng nằm trên 1 lớn con giống bố hoặc mẹ NST, khi giảm phân chúng đi cùng - Ở một số tế bào cơ thể cái khi giảm phân nhau nên phần lớn con giống bố hoặc xảy ra TĐC giữa các NST tương đồng khi mẹ chúng tiếp hợp dẫn đến đổi vị trí các gen - Ở một số tế bào cơ thể cái khi giảm xuất hiện tổ hợp gen mới (HVG) phân xảy ra TĐC giữa các NST tương đồng khi chúng tiếp hợp dẫn đến đổi vị trí các gen xuất hiện tổ hợp gen mới (HVG). GV: Hãy cho biết cách tính tần số hoán vị GA- SH 12. 61 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. gen? GV: Yêu cầu hs tính tần số HVG trong thí * Cách tinh tần số HVG nghiệm của Moogan - Bằng tỷ lệ phần trăm số cá thể có kiểu (tỷ lệ phần trăm mõi loại giao tử phụ hình tái tổ hợp trên tổng số cá thể ở đời thuộc vào tấn số HVG ,trong đó tỷ lệ giao con tử chứa gen hoán vị bao giờ cũng chiếm tỉ - Tần số HVG nhỏ hơn hoặc bằng 50% lệ nhỏ hơn không vượt quá GV: Tại sao tấn số HVG không vượt quá 50%. * Hoạt động 3: Tìm hiểu ý nghĩa của LKG và HVG III. Ý nghĩa của hiện tượng LKG và GV: Em hãy nhận xét về sự tăng giảm số HVG tổ hợp ở LKG và đưa ra kết luận? từ đó 1. Ý nghĩa của LKG nêu ý nghĩa của hiện tượng LKG đặc biệt trong chọn giống vật nuôi cây trồng? HS: giảm số kiểu tổ hợp, các gen quý đi - Duy trì sự ổn định của loài cùng nhau, không phát sinh BDTH. - Nhiều gen tốt được tập hợp và lưu giữ trên 1NST - Đảm bảo sự di truyền bền vững của nhóm gen quý có ý nghĩa trọng chọn giống 2. Ý nghĩ của HVG GV: Nhận xét sự tăng giảm số kiểu tổ hợp ở HVG và đưa ra kết luận? HS: Tăng số kiểu tổ hợp, tạo cơ hội các gen quý gặp nhau. GV: Cho biết ý nghĩa của hiện tượng - Tạo nguồn biến dị tổ hợp, nguyên liệu HVG? cho tiến hoá và chọn giống GA- SH 12. 62 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. - Các gen quý có cơ hội được tổ hợp lại GV: Khoảng cách giữa các gen nói lên trong 1 gen điều gì? HS: Các gen càng xa nhau càng dễ xảy ra hoán vị - Thiết lập được khoảng cách tương đối của các gen trên NST. đơn vị đo GV: Biết tần số HVG có thể suy ra khoảng cách được tính bằng 1% HVG khoảng cách giữa các gen đó trên bản đồ hay 1CM di truyền và ngược lại. - Biết bản đồ gen có thể dự đoán trước tần số các tổ hợp gen mới trong các phép lai, có ý nghĩa trong chọn giống (giảm thời gian chọn đôi giao phối một cách mò mẫm) và nghiên cứu khoa học. 4. Củng cố 1.. làm thế nào đẻ biết 2 gen đó liên kết hay phân li độc lập. 2. các gen a,b,d,e cùng nằm trên 1 NST. biết tần số HVG giữa a và e là 11,5%, giữa d và b là 12,5%, giữa d và e là 17%. hãy viết bản đồ gen của NST trên 3. một cá thể có tp kiểu gen(AaBbCcDd) được lai với cá thể (Aabbcc) người ta thu được kết qủa như sau aBCD. 42. Abcd. 43. ABCd. 140. aBcD. 6. AbCd. 9. ABcd. 305. abCD. 310. GA- SH 12. 63 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Sinh học 12. xác định trật tự và khoảng cách giữa các gen 5. Dặn dò - Trả lời các câu hỏi sgk. - Chuẩn bị bài mới VI. RÚT KINH NGHIỆM. GA- SH 12. 102 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Sinh học 12. Ngày soạn : 21/09/2009 Tiết 12- BÀI 12 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức - Nêu được cơ chế xác định giới tính bằng NST - Nêu được đặc điểm di truyền của các gen nằm trên NST giới tính - Giải thích được nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về cách thức di truyền của gen trên NST thường và NST giới tính - Đặc điểm di truyền ngoài nhân, phương pháp xác định tính trạng do gen ngoài nhân quy định - Hình thành kĩ năng nhận biết, lập luận để xác định được di truyền liên kết giới tính 2. Kỹ năng - Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, tư duy logic. 3. Thái độ - Có niềm tin vào khoa học và có thể ứng dụng vào giải thích các hiện tượng trong tự nhiên. II. TRỌNG TÂM - Đặc điểm và cách phát hiện di truyền liên kết với giới tính. - Đặc điểm và cách phát hiện di truyền ngoài nhân. III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Hình vẽ 12.1 , hình 12.2 trong SGK phóng to IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp vấn đáp gợi mở, giảng giải. V. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Cơ sở của hiện tượng hoán vị gen? tần số HVG phụ thuộc vào điều gì? GA- SH 12. 57 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Sinh học 12. - Điều kiện đối với các gen để có thể xảy ra LKG hay HVG? 3. Bài mới Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. GV đặt vấn đề: Người ta đã nhận thấy giới tính được quy định bởi 1 cặp NST gọi là NST giới tính→ gv giới thiệu bộ NST của ruồi giấm *Hoạt động 1 : Tìm hiểu về NST giới tính Gv cho hs quan sát hình 12.1 và trả lời câu I.Di truyền liên kết với giới tính hỏi 1. NST giới tính và cơ chế tế bào GV: Hãy cho biết đặc điểm của các gen học xác định giới tính bằng NST nằm trên vùng tương đồng hoặc không a) NST giới tính tương đồng (về trạng thái tồn tại của các alen, có cặp alen ko? sự biểu hiện thành kiểu hình của các gen tại vùng đó)? HS: Gen nằm trên vùng tương đồng di truyền giống NST thường, gen nằm trên NST giới tính di truyền theo giới tính. GV: Thế nào là NST giới tính?. - Là loại NST có chứa gen quy định HS: NST giới tính quy định giới tính ở các giới tính ( có thể chứa các gen khác) loài sinh vật. - Cặp NST giới tính XX gồm 2 chiếc tương đồng, cặp XY có vùng tương đồng, có vùng không tương đồng GV: Hướng dẫn học sinh đọc mục I.1.b GV: Bộ NST giới tính của nam và nữ có gì giống và khác nhau? Tế bào sinh trứng giảm phân cho mấy loại trứng?. b) Một số cở chế TB học xác đinh giới tính bằng NST. HS: nam là giới dị giao: XY cho 2 loại tinh trùng, nữ là giới đồng giao XX cho 1 loại * Kiểu XX, XY trứng. - Con cái XX, con đực XY: động vật có vú,,,,, ruồi giấm, người GA- SH 12. 58 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Sinh học 12. - Con cái XY, con đực XX : chim, bướm, cá, ếch nhái * Kiểu XX, XO: - Con cái XX, con đực XO: châu chấu, rệp, bọ xit - Con cái XO, con đực XX : bọ nhậy GV: Lưu ý hs trước khi làm các bài tập về di truyền LK với giới tính cần chú ý đến đối tượng nghiên cứu và kiểu xác định đúng cặp NST giới tính của đối tượng đó. GV yêu cầu hs đọc mục I.1.a trong sgk và 2. Di truyền liên kết với giới tính thảo luận về kết quả 2 phép lai thuận nghịch a. Gen trên NST X của Moocgan? Kết qua đó có gì khác so với kết quả thí nghiệm phép lai thuận nghịch * Thí nghiệm: sgk của Međen? HS: Phép lai thuận nghịch kết quả không giống nhau. Nên các gen quy định màu mắt không nằm trên NST thường * Nhận xét : Kết quả của 2 phép lai thuận nghịch của Moocgan là khác nhau và khác kết quả của phép lai thuận nghịch của Menđen HS: Quan sát hình vẽ 12.2 giải thích hình vẽ * Giải thích : GV: Gen quy định màu mắt nằm trên NST giới tính nào ? HS: Ta nhận thấy ở phép lai thuận di truyền cách đời hay di truyền chéo, nên gen phải nằm trên NST X. Gen quy định tính trạng màu mắt chỉ có trên NST X mà không có trên Y→ vì vậy cá thể đực ( XY) chỉ cần 1 gen lặn nằm trên NST X đã biểu hiện ra GA- SH 12. 61 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Sinh học 12. KH * Đặc điểm di truyền của gen trên NST X - Di truyền chéo b) Gen trên NST Y - HS nghiên cứu SGK nêu 1 số vd về hiện tượng di truyền của 1 só tính trạng do gen VD : Người bố có túm lông tai sẽ truyền đặc điểm này cho tất cả các nằm trên NST Y quy định con trai mà con gái thì ko bị tật này GV: Làm thế nào để biết gen quy định tính trạng đang xét nằm trên Y? * Giải thích : gen quy định tính trạng HS: Di truyền thẳng nằm trên NST Y, ko có alen tương ứng trên X→ Di truyền cho tất cả cá thể mang kiểu gen XY trong dòng họ * Đặc điểm : di truyền thẳng GV: Nếu đã biết các gen trên NST giới tính X, có thể phát hiện gen trên NST X, nếu ko thấy có hiện tượng di truyền thẳng của tính trạng đang xét GV: Vậy thế nào là di truyền LK với giới c) Khái niệm tính? Di truyền liên kết với giới tính là hiện tượng di truyền các tính trạng mà các gen xác định chúng nằm trên NST giới tính d) Ý nghĩa của hiện tượng di truyền GV: Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên liên kết với giới tính kết với giới tính? HS: - Điều khiển tỉ lệ đực cái theo ý muốn trong chăn nuôi trồng trọt - Nhận dạng được đực cái từ nhỏ đẻ phân loại tiện cho việc chăn nuôi - Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ chế - Điều khiển tỉ lệ đực cái theo ý muốn phân li, tổ hợp của cặo NST giới tính trong chăn nuôi trồng trọt GA- SH 12. 62 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Sinh học 12. - Nhận dạng được đực cái từ nhỏ đẻ phân loại tiện cho việc chăn nuôi - Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ chế phân li, tổ hợp của cặo NST giới tính * Hoạt động 2: Tìm hiểu di truyền ngoài nhân GV cho hs đọc mục II phân tích thí nghiệm. II. Di truyền ngoài nhân. GV: Giới thiệu về ADN ngoài nhân: trong 1. Hiện tượng TBC cũng có 1 số bào quan chứa gen gọi là gen ngoai NST, bản chất của gen ngoài NST cũng là ADN HS: Cũng có k/n tự nhân đôi, có xảy ra đột biến và di truyền được. GV: Hãy nhận xét đặc điểm biểu hiện kiểu hình của F1 so với KH của bố mẹ trong 2 - Thí nghiệm của Coren 1909 với 2 phép lai thuận nghịch? phép lai thuận nghịch trên đối tượng cây hoa bốn giờ HS: DT theo dòng mẹ - F1 luôn có KH giống bố mẹ GV: Hãy giải thích hiện tượng trên?. * Giải thích:. HS: Cơ thể con được nuôi dưỡng nhờ TB chất cuả trứng mẹ, nên giống mẹ - Khi thụ tinh, giao tử đực chỉ truyền nhân mà ko truyền TBC cho trứng, do vậy các gen nằm trong TBC (trong ty thể hoặc lục lạp) chỉ được mẹ truyền cho qua TBC của trứng * Đặc điểm di truyền ngoài nhân GV: Di truyền qua nhân có đặc điểm gì? HS: - Các tính trạng di truyền qua TBC được di truyền theo dòng mẹ - Các tính trạng di truyền qua TBC không tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di truyền qua nhân GA- SH 12. 102 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án Sinh học 12. - Các tính trạng di truyền qua TBC được di truyền theo dòng mẹ - Các tính trạng di truyền qua TBC không tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di truyền qua nhân GV: Kết quả thí nghiệm này có gì khác so Phương pháp phát hiện quy luật di với phép lai thuận nghịch ở TN phát hiện di truyền truyền LK với giới tính và PLĐL của Menđen? HS: Menđen: kết quả lai thuận nghịch giống nhau. Mocgan lai thuận nghịch khác nhau.. GV: Từ nhận xét đó đưa ra phương pháp - DT liên kết với giới tính: kết qủa 2 xác định quy luật di truyền cho mỗi trường phép lai thuận nghịch khác nhau hợp trên/ - DT qua TBC: kết quả 2 phép lai thuận nghịch khác nhau và con luôn có KH giống mẹ - DT phân li độc lập: kết quả 2 phép lai thuân nghịch giống nhau 4. Củng cố - N ếu kết quả của phép lai thuận nghịch khác nhau ở 2 giới (ở loài có cơ chế xác định giới tính kiểu XX,XY thì kết luận nào dưới đây là đúng a. gen quy định tính trạng nằm trên NST X b. gen quy định tính trạng nằm tring ti thể c. gen quy định tính trang nằm trên NST Y d. không có kết luận nào trên đúng 5. Dặn dò Bệnh mù màu đỏ -xanh lục ở người do 1 gen lặm nằm trên NST Y quy định, một phụ nữ bình thường có em trai bị bênh mù màu lấy 1 người chồng bình thường, xác suất cặp vợ chồng này sinh con trai đầu lòng bình thường là bao nhiêu? biết bố mẹ của cặp vợ chồng này không bị bệnh - Chuẩn bị bài 13 VI. RÚT KINH NGHIỆM GA- SH 12. 102 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án Sinh học 12. Ngày soạn: 24/09/2009 Tiết 13- BÀI 13 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức - Hình thành khái niệm về mức phản ứng, sự mềm dẻo về kiểu hình và ý nghĩa của chúng - Thấy được vai trò của kiểu gen và vai trò cua môi trường đối với kiểu hình - Nêu được mối qua hệ giữa kiểu gen, môi trường trong sự hình thành tính trạng cỉa cơ thể sinh vật và ý nghĩa của mối quan hệ đó trong sản xuất và đời sống 2. Kỹ năng - Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, tư duy logic. 3. Thái độ - Có niềm tin vào khoa học và có thể ứng dụng vào giải thích các hiện tượng trong tự nhiên. II. TRỌNG TÂM - Làm sáng tỏ môi quan hệ giữa kiểu gen, kiểu hình và môi trường. - Khái niệm mức phản ứng. III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Hình 13 trong SGK phóng to IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp nêu vấn đề và trao đổi thao luận. V. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Đặc điểm di truyền của gen liên kết với giới tính - Tại sao có hiện tượng con sinh ra luôn giống mẹ 3. Bài mới GA- SH 12. 63 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. *Hoạt động 1: Tìm hiểu Con đường từ gen tới tính trạng GV : Tính trạng trên cơ thể sinh vật là do I. Con đường từ gen tới tính trạng gen quy định có hoàn toàn đúng hay ko? Hs đọc mục I và thảo luận nhóm GV: Thực tế con đường từ gen tới tính trạng rất phức tạp. Gen ( ADN) → mARN →Prôtêin → tính trạng - Qúa trình biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài chi phối. *Hoạt động 2: Tìm hiểu về sự tương tác gữa KG và MT II.Sự tương tác giữa KG và MT * Hiện tượng: HS: Đọc mục II , thảo luận và nhận xét về -Ở thỏ: + Tại vị trí đầu mút cở thể (tai, bàn sự hình thành tính trạng màu lông thỏ chân, đuôi, mõm) có lông màu đen GV: Biểu hiện màu lông thỏ ở các vị trí +Ở những vị trí khác lông trắng khác nhau trên cơ thể phụ thuộc vào muốt những yếu tố nào? HS: Phụ thuộc vào nhiệt độ. GV: Nhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp melanin như thế nào? * Giải thích: HS: Nhiệt độ cao lông màu đen, nhiệt độ - Tại các tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt thấp lông màu trắng. độ thấp hơn nên có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin làm cho lông màu đen - Các vùng khác có nhiệt độ cao hơn không tổng hợp mêlanin nên lông màu trắng → Làm giảm nhiệt độ thì vùng lông trắng GA- SH 12. 64 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức sẽ chuyển sang màu đen. GV: Từ những nhận xét trên hãy kết luận * Kết luận : về vai trò của KG và ảnh hưởng của môi trường đến sự hình thành tính trạng? HS: - Môi trường có thể ảnh hưởng đến sự - Môi trường có thể ảnh hưởng đến sự biểu biểu hiện của KG hiện của KG - Như vậy bố mẹ không truyền đạt cho con tính trạng có sẵn mà truyền một KG GV: Hãy tìm thêm các ví dụ về mức độ biểu hiện của KG phụ thuộc vào môi trường? HS: Cây lá mác, trong chăn nuôi… * Hoạt động 3: Tìm hiểu về mức phản ứng của kiểu gen HS đọc mục III thảo luận về sơ đồ hình vẽ III. Mức phản ứng của KG mối qua hệ giữa 1 KG với các MT khác 1. Khái niệm nhau trong sự hình thành các KH khác nhau GV: Vậy mức phản ứng là gì? Tìm 1 hiện tượng thực tế trong tự nhiên để minh hoạ? HS: Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG tương ứng với các môi trường khác nhau tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức phản ứng cua 1 KG gọi là mức phản ứng cua 1 KG VD: KH của con tắc kè hoa thay đổi theo VD:Con tắc kè hoa mt Trên lá cây: da có hoa văn màu xanh của lá cây -. Trên đá: màu hoa rêu của đá. -. Trên thân cây: da màu hoa nâu. GV: Mỗi KG có mức phản ứng khác nhau 2. Đặc điểm: GV: Mức phản ứng được chia làm mấy - Mức phản ứng do gen quy định, trong cùng 1 KG mỗi gen có mức phản ứng loại? Đặc điểm của từng loại? Ví dụ? GA- SH 12. 65 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. HS: Mức phản ứng rộng các tt về số riêng lượng, mức phản ứng hẹp các tt về chất - Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp, mức phản ứng lượng. càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi Nuôi bình thường: 2kg, lông vàng -. Nuôi tốt : 2.5kg, lông vàng. - Di truyền được vì do KG quy định. -. Nuôi rất tôt : 3kg, lông vàng. - Thay đổi theo từng loại tính trạng. -. Nuôi không tốt: 1kg. → chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến P nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông GV: Có thể dễ dàng xác định mức phản 3.Phương pháp xác định mức phản ứng ứng của một KG hay không? HS: Việc xác định mức phản ứng cần tạo các sinh vật có kiểu gen giống nhau, nuôi Để xác định mức phản ứng của 1KG cần trong các môi trường khác nhau. phải tạo ra các cá thể sv có cùng 1 KG, với cây sinh sản sinh dưỡng có thể xác đinh MPU bằng cách cắt đồng loạt cành của cùng 1 cây đem trồng và theo dõi đặc điểm của chúng GV: Trong sản xuất chăn nuôi muốn nâng cao năng suất cần phải biết mối quan hệ giữa các yếu tố giống, kĩ thuật canh tác và năng suất thu được. 4. Sự mềm dẻo về kiểu hình GV: Thế nào là mền dẻo về kiểu hình? HS: Thể hiện mức phản ứng của 2 KG khác nhau trong cùng 1 điều kiện MT GV: Vậy mức độ mềm dẻo phụ thuộc vào yếu tố nào ( KG)? HS: - Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ thuộc vào KG GV: Sự mềm dẻo về kiểu hình của mỗi KG có ý nghĩa gì đối với chính bản thân GA- SH 12. 67 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án Sinh học 12. Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. sinh vật? HS: Giúp sinh vật thích nghi với môi trường. GV: Con người có thể lợi dụng khả năng mềm dẻo về KH của vật nuôi, cây trồng trong sản xuất chăn nuôi như thế nào ? HS: Có phương pháp chăn nuôi hợp lý. GV: Từ những phân tích trên hãy nêu những tính chất và đặc điểm của sự mềm * Hiện tượng một KG có thể thay đổi KH dẻo KH của sinh vật? trước những điều kiện MT khác nhau gọi là sự mềm dẻo về KH - Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sv thích nghi với những thay đổi của MT - Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ thuộc vào KG - Mỗi KG chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong 1 phạm vi nhất định GV: Củng cố nhận xét. 4. Củng cố Nói : cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng má lúm đồng tiền có chính xác ko? tại sao / nếu cần thì phải sửa lại câu nói đó như thế nào/ Tại sao các nhà khoa học khuyên nông dân không n ên trồng 1 giống lúa duy nhất trên một diện tích rộng trong 1 vụ ( cho dù đó là giống có năng suất cao ) -. Tại sao cần đặc biệt quan tâm đế bà mẹ khi mang thai. 5. Dặn dò - Trả lời câu hỏi sgk. - Chuẩn bị bài 14. VI. RÚT KINH NGHIỆM. GA- SH 12. 102 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án Sinh học 12. Ngày soạn : 28/09/2009 Tiết 14- BÀI 14 : THỰC HÀNH LAI GIỐNG I. MỤC TIÊU BÀI HỌC - Học sinh làm quen với các thao thác lai hữu tính, biết cách bố trí thí nghiệm thực hành lai giống, đánh giá kết qua thí nghiệm bằng phương pháp thống kê - Thực hiện thành công các bước tiên hành lai giống trên 1 số đối tượng cây trồng ở địa phương II. CHUẨN BỊ 1. vật liệu và dụng cụ cần thiết - Cây cà chua bố mẹ - Kẹp, kéo ,kim mũi mác,, đĩa kính đồng hồ, bao cách li, nhãn, bút chì, bút lông, bông ,hộp pêtri 2. Chuẩn bị cây bố mẹ - Chọn giống: chọn các giống cây khác nhau rõ ràng về hình dạng hoặc màu sắc quả để có thể phân biệt dể dàng bằng mắt thường - Gieo hạt những cây dùng làm bố trước những cây dùng làm mẹ từ 8 đến 10 ngày - Khi cây bố ra hoa thì tỉa bớt số hoa trong chùm và ngắt bỏ những quả non để tập trung lấy phấn được tốt - Khi cây mẹ ra được 9 lá thì bấm ngọn và chỉ để 2 cành, mỗi cành lấy 3 chùm hoa, mỗi chùm hoa lấy từ 3 đến 5 quả III. CÁCH TIẾN HÀNH 1.. GV hướng dẫn thực hành Hoạt động của GV - HS. Nội dung kiến thức. GV: tại sao phải gieo hạt những cây làm bố trước những cây làm mẹ? mục đích của việc ngắt bỏ những chùm hoa và quả non trên cây bố, bấm ngọn và ngắt tỉa cành, tỉa hoa trên cây mẹ GA- SH 12. 68 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án Sinh học 12. GV: Hướng dẫ hs thực hiện thao tác khử nhị trên cây mẹ? 1. Khử nhị trên cây mẹ GV: Tại sao cần phải khử nhị trên cây mẹ - Chọn những hoa còn là nụ có màu vàng GV: Thực hiện mẫu kỹ thuật chọn nhị nhạt để khử nhị ( hoa chưa tự thụ phấn) hoa để khử, các thao tác khi khử nhị - Dùng kim mũi mác tách 1 bao phấn ra nếu phấn còn là chất trắng sữa hay màu xanh thì được. nếu phấn đã là hạt màu trắng thì không được - Đùng ngón trỏ và ngón cái của tay để giữ lấy nụ hoa - Tay phải cầm kẹp tách bao hoa ra, tỉa từng nhị một, cần làm nhẹ tay tránh để GV: Mục đích của việc dùng bao cách li đầu nhuỵ và bầu nhuỵ bị thương tổn sau khi đã khử nhị ? - Trên mỗi chùm chọn 4 đến 6 hoa cùng lúc và là những hoa mập để khử nhị, cắt tỉa bỏ những hoa khác - Bao các hoa đã khử nhị bằng bao cách li 2. Thụ phấn GV: Hướng dẫn học sinh chọn hoa trên - Chọn những hoa đã nở xoà, đầu nhị to cây mẹ để thụ phấn màu xanh sẫm, có dịch nhờn GV: Thực hiện các thao tác mẫu - Thu hạt phấn trên cây bố: chọn hoa vừa GV: Không chọn những hoa đầu nhuỵ nở, cánh hoa và bao phấn vàng tươi, khi khô, màu xanh nhạt nghĩa là hoa còn non, chín hạt phấn chín tròn và trắng đầu nhuỵ màu nâu và đã bắt đầu héo thụ - Dùng kẹp ngắt nhị bỏ vào đĩa đồng hồ phấn không có kết quả GV: Có thể thay bút lông bằng những - Đùng bút lông chà nhẹ trên các bao phấn để hạt phấn bung ra chiếc lông gà GV hướng dẫn học sinh phương pháp thu hoạch và cất giữ hạt lai - Dùng bút lông chấm hạt phấn cây bố lên đầu nhuỵ hoa của cây mẹ đã khử nhị GA- SH 12. 69 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>