Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Trường TH & THCS Dân Chủ - Tuần 3

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…./…./2009. Bµi 3: V¨n b¶n. Ca dao - d©n ca. TuÇn 3 TiÕt 9. Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia đình. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: -KiÕn thøc: HiÓu kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cu¶ ca dao, d©n ca. - Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh÷ng bµi ca dao trong v¨n b¶n trªn. - Thái độ: Yêu thích ca dao dân ca. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK, SGV, SBT, vë BT, ThiÕt kÕ bµi d¹y NV7 , s¸ch tham kh¶o. - Trß: §äc thuéc lßng c¸c bµi ca dao trong SGK, tr¶ lêi CH§H, S­u tÇm thªm 1 sè bµi ca dao cïng lo¹i. C. phương pháp - Phân tích, bình giảng, vấn đáp, hoạt động nhóm, tích hợp. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò: ? Tãm t¾t ND v¨n b¶n " Cuéc chia tay ..." C¶m nhËn cña em sau khi häc xong VB Êy ? III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về ca dao, dân ca I.Tìm hiểu văn bản ? Quan s¸t chó thÝch dÊu sao, em hiÓu thÕ nµo lµ ca 1 ThÓ lo¹i ca dao, d©n ca dao, d©n ca? - Lµ thÓ l¹i tr÷ t×nh d©n gian, HS: PBYK theo chó thÝch SGK. kÕt hîp lêi vµ nh¹c. - ND: diễn tả đời sống nội tâm GV: * Chèt ghi ý c¬ b¶n của con người. * Bæ sung: ca dao, d©n ca thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh (Tr÷ + Ca dao: lêi th¬ cña d©n ca. lµ bµy tá, thÓ hiÖn; T×nh: t×nh c¶m, c¶m xóc). Néi + D©n ca: nh÷ng s¸ng t¸c kÕt dung ca dao, d©n ca chñ yÕu phÈn ¸nh t©m t­, t×nh cảm trong tâm hồn của con người (tình cảm gia đình, hợp lời và nhạc. tình yêu quê hương đất nước, tình yêu nam nữ, tình b¹n, t×nh vî chång, than th©n tr¸ch phËn...) - Thường sử dụng nhiều biện pháp tu từ, phép lặp hình ảnh, từ ngữ; lời ca dao, dân ca thường ngắn gọn, dễ thuéc, dÔ nhí ( 2- 4 dßng) - Là mẫu mực về tính hồn nhiên, cô đúc, sức gợi cảm vµ kh¶ n¨ng l­u truyÒn. Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chú thích. Hoµng ThÞ T×nh. 2. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 40. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 GV: Nêu yêu cầu đọc - Giäng dÞu nhÑ, chËm ªm, tha thiÕt, t×nh c¶m. - Chó ý nhÞp th¬ lôc b¸t 2/2/2 hoÆc 4/4 HS đọc và tìm hiểu chú thích SGK. Hoạt động 3: Phân tích VB ? T¹i sao 4 bµi ca dao kh¸c nhau l¹i cã thÓ hîp thµnh mét v¨n b¶n? HS: Vì cả 4 bài đều có nội dung là tình cảm gia đình. ? §äc l¹i 4 bµi ca dao, cho biÕt: lêi cña tõng bµi CD là lời của ai nói với ai? Vì sao em khẳng định như vËy? HS: - Bµi 1: Lêi mÑ ru con. Dùa vµo 4 c©u trong bµi. - Bài 2: Lời người con gái lấy chồng xa quê nói với mÑ. - Bài 3: Lời của con cháu nói với ông bà đã qua đời (tù nhí) - Bµi 4: Cã thÓ: + Lời người trên nói với con cháu. + Lêi cña anh em nãi víi nhau. ? 4 bµi CD cã thÓ chia thµnh mÊy néi dung? §ã lµ nh÷ng néi dung nµo? HS: 2 nd: - Tình cảm của con cháu đối với ông bà, cha mẹ ( B1,2,3). - T×nh c¶m anh em (B4). GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu theo 2 nội dung. HS: §äc bµi CD 1 ? Bµi ca 1 lµ lêi cña ai nãi víi ai?VÒ viÖc g×? HS: Tr¶ lêi. ? H·y gi¶i thÝch côm tõ “cï lao chÝn ch÷’ vµ cho biÕt nã cã ý nghÜa kh¸i qu¸t ®iÒu g×? HS: - Dùa vµo chó thÝch SGK. - ý nghÜa: kh¸i qu¸t c«ng lao cha mÑ. ? “c«ng cha, nghÜa mÑ” ®­îc so s¸nh, vÝ von nh­ thÕ nµo?C¸ch so s¸nh, vÝ von Êy cã g× s©u s¾c? thÓ hiÖn ý nghÜa g×? HS: Tr¶ lêi nh­ b¶ng chÝnh. ?EEm cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng h×nh ¶nh so s¸nh ë ®©y? HS: H×nh ¶nh so s¸nh phï hîp: lÊy c¸i to lín mªnh mông, vô tận để so sánh với công lao cha mẹ. Chỉ có những hình ảnh to lớn vĩ đại ấy mới diễn tả hết công. Hoµng ThÞ T×nh. 41. II. Ph©n tÝch VB 1.KÕt cÊu, bè côc - Bè côc: 2phÇn. 2. Ph©n tÝch. a. Tình cảm của con cháu đối víi «ng bµ, cha mÑ. *. Bµi ca 1: - Lµ lêi mÑ ru con, nãi víi con vÒ c«ng lao cha mÑ.. - C«ng cha – nói ngÊt trêi. + nghĩa mẹ – nước biển §«ng. -> §Æt c«ng cha nghÜa mÑ ngang tÇm víi vÎ cao réng vµ vÜnh cöu cña thiªn nhiªn.. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 lao tình cảm to lớn của cha mẹ đối với con. - C¸ch so s¸nh d©n d·, quen thuéc, dÔ nhí, dÔ hiÓu. GVb×nh: Bµi ca dïng lèi nãi vÝ quen thuéc cña ca dao để biểu hiện công cha, nghĩa mẹ, lấy những cái to lớn, mªnh m«ng, vÜnh h»ng cña thiªn nhiªn lµm h×nh ¶nh so sánh. Hai hình ảnh núi và biển đều được nhắc lại hai lần, có ý nghĩa biểu tượng. Văn hoá phương Đông so sánh người cha với trời hoặc với núi, người mẹ với đất hoặc với biển trong các cặp biểu tượng truyền thống. Nói công cha sánh đôi với nghĩa mẹ cũng là cách nói đối xứng truyền thống của nhân dân ta. - ChØ nh÷ng h×nh ¶nh to lín, cao réng kh«ng cïng vµ vÜnh h»ng Êy míi diÔn t¶ næi c«ng ¬n sinh thµnh, nu«i d¹y cña cha mÑ. Nói ngÊt trêi, biÓn réng mªnh m«ng kh«ng thÓ nµo ®o ®­îc, còng nh­ c«ng cha, nghÜa mÑ đối với con cái. Với những hình ảnh so sánh ấy, bài ca kh«ng ph¶i lµ lêi gi¸o huÊn kh« khan vÒ ch÷ hiÕu, c¸c kh¸i niÖm c«ng cha, nghÜa mÑ trë nªn cô thÓ, sinh động. - Víi ©m ®iÖu t©m t×nh, thµnh kÝnh, s©u l¾ng, lêi ru cÊt lªn nghe ngät ngµo tha thiÕt; Êm ¸p tr×u mÕn biÕt bao! Cï lao chÝn ch÷ ... con ¬i! Con lín lªn trong vßng tay cha mẹ, biết bao công lao sinh thành dưỡng dục; Mẹ hi sinh tất cả vì con: " Sẵn sàng bỏ 1 năm hp để tránh .... Hi sinh tính mạng để cứu sống con". Tình yêu thương của cha mẹ như chỗ dựa vững chắc nâng đỡ tâm hồn, tình cảm của con: " Con dù lớn vẫn là con của mẹ, đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con" ? C«ng lao cha mÑ cßn thÓ hiÖn qua tõ ng÷ nµo ë c©u CD cuèi? Em cã c¶m nhËn g× vÒ t×nh c¶m cña người mẹ gửi gắm cho con ở đây? HS: - ThÓ hiÖn qua côm tõ cï lao chÝn ch÷. - Lêi nh¾n nhñ, göi g¾m t/c ©n t×nh, tha thiÕt, Êm ¸p, ngọt ngào của mẹ đối với con. Con hãy tạc dạ, ghi lòng để giữ trọng đạo đạo làm con. ? Tìm những câu CD nói đến công cha nghĩa mẹ nh­ bµi 1? H: - C«ng cha nh­ nói Th¸i S¬n.... - C«ng cha nÆng l¾m ... c­u mang. - Ngµy nµo em bÐ ... nh÷ng ngµy ­íc ao" HS đọc bài ca 2. ? Bài ca 2 là tâm trạng người con lấy chồng xa quê. Tâm trạng đó diễn ra trong không gian và thời gian nào?Không gian và thời gian ấy thường gợi lên tâm. Hoµng ThÞ T×nh. 42. *. Bµi ca 2 - Thêi gian: chiÒu chiÒu. - Kh«ng gian: ngâ sau. -> Gîi lªn t©m tr¹ng buån tñi,. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 tr¹ng nh­ thÕ nµo? HS: -Thêi gian: chiÒu chiÒu, thêi ®iÓm khi hoµng h«n xuèng, ngµy s¾p tµn  gîi c¶m gi¸c buån, c« đơn, thương nhớ. Đó là thời điểm của sự trở về đoàn tô. + Tõ chiÒu ®­îc lÆp l¹i diÔn t¶ thêi gian lÆp l¹i triÒn miªn; kh«ng ph¶i lµ 1 chiÒu mµ nhiÒu chiÒu. - Kh«ng gian: Ngâ sau, n¬i v¾ng vÎ, khuÊt nÎo, heo hút, phù hợp với thời gian và tâm trạng, gợi nghĩ đến cảnh ngộ cô đơn lẻ loi của người phụ nữ trong gia đình dưới chế độ phong kiến, che giấu nỗi niềm riêng tư. ? Trong bối cảnh ấy, người con gái có hành động g×? HS:- Hành động: Trông về, ruột đau ... diễn tả nỗi nhớ mong đau đáu, nỗi lòng quặn đau không nguôi khi nhớ về mẹ già, về quê hương, không biết chia sẻ cïng ai. ? Cách nói trong bài ca thứ hai có gì đặc biệt?Nêu c¶m nhËn cña em vÒ c©u ca “Tr«ng vÒ quª mÑ ruét ®au chÝn chiÒu”? HS: Cách nói hoán dụ: lấy cái cụ thể để biểu thị cái trừu tượng ( Ruột đau quặn nỗi niềm thương nhớ cha mẹ, quê hương) GV: Bµi th¬ thËt buån; c¸ch sö dông h×nh ¶nh, thêi gian, không gian, hành động, nỗi niềm đều toát lên nỗi buồn, đau đớn, xót xa, cô đơn, không biết sẻ chia cùng ai của người con gái lấy chồng xa. Trong cảnh " xuÊt gi¸ tßng phu" trong x· héi phong kiÕn l¾m quyền độc đoán, người phụ nữ phải che giấu nỗi niềm riêng tư: nỗi đau đáu nhớ thương cha mẹ; công ơn sinh thành dưỡng dục chưa được báo đáp .. có cả nỗi xót xa cho th©n phËn c¶nh ngé cña m×nh. ? Em biết những bài CD nào diễn tả điều đó? H: - V¼ng nghe chim vÞt ... ruét ®au" - Chiều chiều ra đứng bến sông Muốn về quê mẹ mà không có đò HS: §äc bµi CD 3 ? Bµi ca dao 3 diÔn t¶ t×nh c¶m g×? Nh÷ng t×nh c¶m đó được diễn tả ntn? Cái hay của cách diễn tả đó? HS: - Diễn tả nỗi nhớ và sự kính yêu, biết ơn đối với «ng bµ tæ tiªn. - Cái hay của cách diễn tả đó: + Dùng hình ảnh đơn sơ “nuộc lạt mái nhà” để diễn tả t×nh c¶m. “Nuéc l¹c” ®­îc hiÓu: ( Chó thÝch) bao giê còng rÊt nhiÒu Gîi sù nèi kÕt bÒn chÆt, kh«ng t¸ch. Hoµng ThÞ T×nh. 43. cô đơn.. - C¸ch nãi ho¸n dô: ruét ®au. -> DiÔn t¶ nçi nhí cha mÑ, nçi nhí nhµ da diÕt.. *. Bµi ca 3 - Nỗi nhớ thương, niềm kính träng cña con ch¸u víi «ng bµ, tæ tiªn. - Lêi ca gi¶n dÞ, gÇn gòi; phÐp so s¸nh t¨ng cÊp.. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 rêi cña sù vËt còng nh­ cña t×nh c¶m huyÕt thèng vµ c«ng lao to lín cña «ng bµ trong viÖc g©y dùng ng«i nhà, gây dựng gia đình. + Dïng tõ “ngã lªn”  Sù tr©n träng, thµnh kÝnh. + PhÐp so s¸nh t¨ng cÊp, phæ biÕn trong CD: bao nhiªu, bÊy nhiªu. + Bµi CD cã ý nghÜa nh¾c nhë con ch¸u vÒ céi nguån. ? Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung trong 3 bµi CD ®Çu? HS: Kh¸i qu¸t. GV bình: Tình cảm đối với ông bà, cha mẹ là 1 những tình cảm thiêng liêng, cao quý của con người VN. Đó là nét đẹp của đạo lí truyền thống Uống nước nhớ nguån mµ mçi chóng ta kh«ng ai cã quyÒn ®­îc quên. Tình cảm đối với ông bà, cha mẹ mà bài ca dao nhắc đến có sức lay động sâu sắc tâm hồn; trí tuệ của mỗi con người VN, có sức xuyên thấm từ thế hệ này sang thÕ hÖ kh¸c. - Tình cảm đối với ông bà cha mẹ thật là thiêng liêng nhưng trong gia đình, t/c anh em cũng không thể thiÕu. HS: Đọc bài CD 4 - Giải nghĩa từ người xa, bác mẹ, cïng th©n. ? Từ đó có thể nhận thấy tình cảm anh em được cắt nghi· trªn nh÷ng c¬ së nµo? HS: Không phải người xa lạ, đều chung cha mẹ sinh ra, cã quan hÖ m¸u mñ ruét thÞt. ? T×nh c¶m anh em ®­îc vÝ nh­ thÕ nµo? C¸ch vÝ Êy cho thÊy sù s©u s¾c nµo trong t×nh c¶m anh em? HS: “Yªu nhau nh­ thÓ ch©n tay”- ch©n tay liÒn mét c¬ thÓ, kh«ng bao giê phô nhau, kh«ng thÓ chia c¾t. ? C¸ch sö dông h×nh ¶nh, biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi CD 4 ? T¸c dông? HS: PBYK. ? T×nh anh em g¾n bã cßn cã ý nghÜa g× trong c©u “anh em hoµ thuËn, hai th©n vui vÇy”? HS: T×nh c¶m anh em g¾n bã sÏ ®em l¹i h¹nh phóc, niÒm vui cho cha mÑ, ®©y chÝnh lµ mét c¸ch b¸o hiÕu cha mÑ. ? Tình anh em hoà thuận là nét đẹp trong đạo lí dân téc ta. Nh­ng trong cæ tÝch l¹i cã chuyÖn kh«ng hay vÒ t×nh anh em nh­ truyÖn “C©y khÕ”. Em nghÜ g× vÒ ®iÒu nµy? HS: Th¶o luËn nhãm bµn 3 phót.. Hoµng ThÞ T×nh. 44. b. T×nh c¶m anh em. - Lêi nh¾c nhë: Anh em ph¶i đoàn kết, yêu thương, đùm bäc lÉn nhau. - H×nh ¶nh gÇn gòi, phÐp so s¸nh, ®iÖp tõ.. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Mượn chuyện tham lam của người anh để cảnh báo: nếu đặt vật chất lên trên tình anh em sẽ bị trừng phạt đích đáng. ? Tìm 1 số câu ca dao tương tự ? - Anh em nh­ ch©n víi tay. - Rách lành ....đỡ đần. - ChÞ ng· em n©ng. - Anh em nh­ m«i víi r¨ng. - M«i hë r¨ng l¹nh. GV: Kh¸i qu¸t: Bµi 4 lµ tiÕng h¸t vÒ t×nh c¶m anh em thân thương, ruột thịt. Trong quan hệ anh em, khác với “người xa”, có những chữ “cùng”, chữ “chung”, chữ “mét” thËt thiªng liªng: “cïng chung b¸c mÑ, mét nhµ cïng th©n”. Anh em lµ hai nh­ng l¹i lµ mét: cïng mét cha mẹ sinh ra, cùng chung sống, sướng khổ có nhau III. Tæng kÕt trong mét nhµ. 1. Néi dung - Lêi nh¾c nhë vÒ c«ng ¬n Hoạt động 4: Tổng kết ?Từ văn bản trên, em cảm nhận được vẻ đẹp cao quý sinh thành về tình mẫu tử, lßng biÕt ¬n «ng bµ tæ tiªn, T/c nào trong đời sống tinh thần của dân tộc ta? anh em ruét thÞt HS: coi träng t×nh nghÜa, c«ng ¬n… 2. NghÖ thuËt ? Văn bản ca dao, dân ca thường sử dụng các biện - ThÓ th¬ lôc b¸t. ph¸p nghÖ thuËt nµo? - ¢m ®iÖu tha thiÕt, t©m t×nh - H×nh ¶nh gÇn gòi ®Ëm nÐt Hoạt đông 4: luyện tập ? §äc l¹i 4 bµi? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng t×nh c¶m truyÒn thèng. - PhÐp ®iÖp tõ, so s¸nh, ho¸n ®­îc diÔn t¶ trong 4 bµi CD? dô. - Em thÝch bµi CD nµo ? V× sao? 3. Ghi nhí: SGK HS: Tù béc lé V. LuyÖn tËp IV. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. V. Hướng dẫn về nhà và chuẩn bị bài mới. *. Bµi cò: - Thuéc lßng - n¾m ch¾c néi dung 4 bµi CD; thuéc ghi nhí. - Nªu c¶m nhËn sau khi häc xong 4 bµi CD (viÕt ®o¹n v¨n ) *. Bµi míi: - Đọc kĩ 4 bài CD" Tình yêu quê hương, đất nước, con người... đọc kĩ chú thích, trả lời c©u hái. - Tìm 1 số bài CD có nội dung tương tự E. rót kinh nghiÖm. Hoµng ThÞ T×nh. 45. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009. Bµi 3: V¨n b¶n. TuÇn 3 TiÕt 10. Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: -KiÕn thøc: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung, ý nghÜa vµ 1 sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu của ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, con người. - Kỹ năng: Củng cố kiến thức về ca dao, dân ca. Rèn kĩ năng đọc và phân tích ca dao, d©n ca. -Thái độ: Yêu quê hương đất nước. B. chuÈn bÞ -ThÇy: SGV, SGK, tµi liÖu tham kh¶o. - Trò: Học thuộc bài cũ, làm đủ BT, soạn bài mới theo CHĐH. C. phương pháp - Phương pháp diễn dịch, thảo luận nhóm, vấn đáp, hoạt động cá nhân, thực hành. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng và phân tích 1 bài ca dao về tình cảm gia đình? III. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch GV: Nêu yêu cầu đọc. - Giọng vui tươi, trong sáng, tự tin, niềm tự hào về 1. Đọc quê hương, đất nước. + Bài 1: chú ý giọng đối đáp. + Chó ý c©u ca dao lôc b¸t biÕn thÓ, ng¾t nhÞp đúng( bài 4: 4/4/4) GV: §äc mÉu bµi 1. HS: 2 em đọc bài. 2. Chó thÝch GV: Nhận xét cách đọc, sửa lỗi. ? Em biết gì về những địa danh: Sông Lục Đầu, sông Thương, núi Đức Thánh Tản, đền Sòng? HS Gi¶i thÝch theo chó thÝch SGK. ? Nh÷ng tõ em võa gi¶i thÝch thuéc tõ lo¹i nµo? C¸ch viÕt? HS: Tõ lo¹i danh tõ riªng  ViÕt hoa. GV: Mét sè chó thÝch kh¸c, t×m hiÓu SGK.. Hoµng ThÞ T×nh. 46. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Hoạt động 2: Phân tích văn bản ? Chó ý bµi ca dao 3, cã bµi viÕt: - §­êng v« xø HuÕ quanh quanh. - §­êng v« xø NghÖ quanh quanh. Dùa vµo chó thÝch 12 h·y gi¶i thÝch? HS: gi¶i thÝch. GV: Hiện tượng này gọi là dị bản, một bài ca dao có nhiều bản khác nhau. Đó là đặc điểm của tác phÈm v¨n häc d©n gian. ? V× sao 4 bµi ca dao kh¸c nhau l¹i cã thÓ hîp thµnh 1 vb ? VÒ h×nh thøc 4 bµi CD cã g× gièng nhau vÒ thÓ lo¹i? HS: - Vì chúng có chung chủ đề: phản ánh tình yêu quê hương đất nước, con người. - §Òu lµ thÓ th¬ lôc b¸t. GV: Chó ý: Lôc b¸t nh­ng cã nh÷ng c©u th¬ kÐo dài hơn so với số lượng tiếng trong thơ lục bát (GV lÊy VD Lôc b¸t biÕn thÓ) ? Tuy có chung chủ đề, nhưng mỗi bài lại có nội dung tình cảm khác nhau. Hãy xác định nội dung đó của từng bài ca dao? HS: - Bài 1,2,3: tình yêu quê hương, đất nước. - Bài 4: kết hợp thể hiện tình yêu con người. ? Theo em, nh÷ng c©u h¸t nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù hay biÓu c¶m? HS: V¨n b¶n biÓu c¶m: béc lé c¶m nghÜ cña con người.. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n 1.KÕt cÊu, bè côc. -Bè côc: 2 phÇn. 2. Ph©n tÝch a. Bµi ca dao 1. ? Quan s¸t bµi ca dao 1 vµ cho biÕt ®©y lµ lêi cña một người hay hai người? So với những bài ca dao đã học, bài ca 1 có bố cục mấy phần? Nội dung tõng phÇn? HS: Bè côc: 2 phÇn: - PhÇn ®Çu: - PhÇn sau: GV giới thiệu: Đây là hình thức đối đáp, hình thức + PhÇn ®Çu: Lêi hái này tương đối phổ biến trong ca dao, dân ca. + Phần sau: Lời đáp ? em biết bài ca dao nào khác có hình thức đối -> Hình thức đối đáp phổ biến đáp? trong ca dao, d©n ca. HS: béc lé. ? Trong bài CD cả người hỏi và người đáp đều hướng tới điều gì ? ( Địa danh nổi tiếng, địa lí, dấu vÕt lÞch sö v¨n ho¸) HS: Trong bài CD, mỗi câu hỏi là 1 địa danh, mỗi câu trả lời nêu đặc điểm của từng địa danh đó. ?Theo em, t¹i sao chµng trai, c« g¸i l¹i dïng. Hoµng ThÞ T×nh. 47. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 cách ấy để hỏi đáp? HS: PBYK GV: ở chặng hát đố của các cuộc hát đối đáp, đây là hình thức để trai gái thử tài nhau về kiến thức địa lí, lịch sử  giao lưu tình cảm. ? Em có nhận xét gì về cách lựa chọn đặc điểm để hỏi và cách trả lời của chàng trai, cô gái? HS: Người hỏi: Biết lựa chọn những nét tiêu biểu, đặc sắc của từng địa danh để hỏi hóm hỉnh. - Người trả lời: Sắc sảo không kém: hiểu rõ, trả lời đúng ý người hỏi. ? Qua phần hỏi đáp của cô gái, em cảm nhận ®­îc ®iÒu g×? HS: Mỗi miền quê, địa điểm có nét đẹp riêng về thành quách, đền đài, sông núi tất cả tạo nên 1 giang sơn gấm vóc hùng vĩ, nên thơ, đẹp đẽ. ? Mượn hình thức đối đáp, ngoài việc thử tài, giao l­u t×nh c¶m, chµng trai, c« g¸i cßn muèn thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? HS: PBYK nh­ b¶ng chÝnh.. - Bộc lộ những kiến thức về đại lí, lÞch sö.. - Sù hiÓu biÕt, yªu mÕn tù hµo vÒ qhương, đất nước.. HS: §äc bµi 2 ? Më ®Çu bµi CD lµ côm tõ " Rñ nhau" H·y gi¶i thÝch côm tõ nµy? b. Bµi ca 2 HS: - Rủ nhau là: Gọi nhau đi cùng, đông vui, hồ hëi. - Dùng cụm từ này khi người rủ và người được rủ cã mèi quan hÖ gÇn gòi, th©n thiÕt. Hä cã chung 1 mèi quan t©m ? Em hãy đọc 1 vài câu CD bắt đầu bằng cụm từ “rñ nhau”? HS: - Rñ nhau ®i cÊy... - Rñ nhau xuèng bÓ... - Rủ nhau lên núi đốt than... - rñ nhau ®i t¾m hå sen. Nước trong bóng mát, hương chen quanh mình. GV: C¸ch dïng nµy lµ m« tÝp quen thuéc ca dao. ? Bài CD gợi lên những địa danh ở đâu? Em biết gì về những địa danh đó? HS : Gi¶i thÝch theo chó thÝch. - §Þa danh: Hµ Néi. GV: Mặc dù không trực tiếp nhắc tới địa danh Hà Néi, nh­ng vÉn gîi nhí vÒ Hµ Néi, v× cÇu Thª Húc, Hồ Gươm, chùa Ngọc Sơn… đều là những danh th¾ng cña n¬i ®©y. ?? Tên những địa danh ở Hà Nội gợi ra những. Hoµng ThÞ T×nh. 48. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 nét đẹp nào của Hà Nội? (Có ý kiến cho rằng, câu cao dao đã khẳng định vẻ đẹp văn hoá truyền thống, kiến trúc của Hà Nội, đúng hay sai? Vì sao?) HS: Th¶o luËn nhãm bµn 3 phót. GV: - Hồ Gươm: gợi nhớ đến truyền thuyết: Sự tích HG với sự kiện Lê Lợi trả lại gươm báu sau khi đánh bại quân xâm lược -> Thể hiện truyền thống yêu chuéng hoµ b×nh cña d©n téc ta. - Cầu Thê Húc  nét đẹp trong kiến trúc. - Chùa Ngọc Sơn  nét đẹp tâm tình của người Hà Néi - §µi Nghiªn, Th¸p Bót truyÒn thèng v¨n ho¸, hiÕu häc ...  Tất cả tên những địa danh trên đều làm hiện lên trước mắt người đọc một Hà Nội, 1 Thăng Long không chỉ đẹp về phong cảnh: có hồ, có cầu, có đền, đài, tháp bút mà còn có truyền thống lịch sử, văn hoá lâu đời. Tất cả hợp thành 1 không gian thiªn t¹o vµ nh©n t¹o th¬ méng, thiªng liªng. ChÝnh những địa danh, cảnh trí được nhắc đến gợi tình yêu, niềm tự hào về Hồ Gươm, về Thăng Long và đất nước. Vì vậy mọi người nô nức " rủ nhau" đến xem. ? NX c¸ch diÔn t¶ vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong bµi ca dao2? T¸c dông cña những biện pháp NT đó? ? Em cã suy nghÜ g× vÒ c©u hái cuèi bµi? HS: Tù béc lé. GV: - Dòng thơ sâu lắng. Trực tiếp tác động vào tình cảm của người đọc, người nghe. - Câu hỏi tu từ để khẳng định và nhắc nhở chúng ta về công lao xây dựng non nước của các thế hệ «ng cha. Lµm cho c¶nh s¾c HN ®­îc n©ng lªn tÇm non nước. ? Chúng ta phải làm gì trước lời nhắc nhở ấy? HS: Tù béc lé GV: C©u hái tù nhiªn, giµu ©m ®iÖu nh­ 1 lêi nh¾n nhñ t©m t×nh: c¸c thÕ hÖ con ch¸u ph¶i tiÕp tôc gi÷ gìn, dựng xây non nước, dựng xây HN cho xứng đáng là thủ đô của dân tộc Việt Nam nghìn năm v¨n hiÕn.. - Nét đẹp: + TruyÒn thèng v¨n ho¸, lÞch sö, kiến trúc, nét đẹp tâm tình của người Hà Nội.. - Niềm tự hào, tình yêu đối với Th¨ng Long - HN giµu tryuÒn thèng lÞch sö, v¨n ho¸. * NT - Gîi nhiÒu h¬n t¶. - BP liÖt kª, ®iÖp tõ, c©u hái tu tõ.. - Khẳng định và nhắc nhở về công lao XD đất nước của ông cha.. ? Tõ “quanh quanh” cã søc gîi t¶ mét kh«ng. Hoµng ThÞ T×nh. 49. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 gian nh­ thÕ nµo? HS: Kh«ng gian tr¶i réng vµ nh÷ng con ®­êng mÒm m¹i, uèn khóc. ? Phong c¶nh xø HuÕ ®­îc hiÖn ra qua chi tiÕt nào? Từ đó cho em hình dung gì về cảnh sắc nơi ®©y? HS: - Từ ngữ miêu tả: non xanh, nước biếc. - Gợi ra một vẻ đẹp êm dịu, tươi mát, trong sáng, hiÒn hoµ. ? Tõ “ai” cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? HS: §¹i tõ phiÕm chØ, ®­îc dïng quen thuéc CDDC : - Ai ®i ®©u Êy hë ai - Khăn thương nhớ ai? GV: §¹i tõ phiÕm chñ “ai” trong lêi mêi, lêi nh¾n göi “Ai v« xø HuÕ th× v«” còng nh­ trong nhiÒu bài ca khác-thường có rất nhiều nghĩa. Nó có thể là số ít hoặc số nhiều, có thể chỉ người mà tác giả bài ca trực tiếp nhắn gửi hoặc hướng tới người chưa quen. ? Lêi ca “Ai v« xø HuÕ th× v«” to¸t lªn ý nghÜa nhắn gửi nào? Đằng sau lời ca đó có ẩn chứa t×nh c¶m g× kh«ng? HS: Lời mời chào mọi người hãy đến với Huế, qua đó thể hiện tình yêu đối với Huế. GV: “Ai v« xø HuÕ th× v«”- lêi mêi, lêi nh¾n göi đó, một mặt, thể hiện tình yêu, lòng tự hào đối với cảnh đẹp xứ Huế, mặt khác như muốn chia sẻ với mọi người về cảnh đẹp và tình yêu, lòng tự hào đó. Lời mời đến thăm xứ Huế, phải chăng còn là lời thÓ hiÖn ý t×nh muèn kÕt b¹n rÊt tinh tÕ vµ s©u s¾c  bộc lộ tình cảm cởi mở chân thành, kín đáo và tế nhị của người dân xứ Huế. GV: Vẫn là cảnh đẹp quê hương, bài 4 có điều gì kh¸c kh«ng? HS: §äc bµi ca dao 4 ? Giải nghĩa từ ni - tê , chẽn lúa đòng đòng? Yªu cÇu Ê gi¶i thÝch theo SGK: ni - tª lµ nh÷ng tõ địa phương dùng ở miền Trung  sẽ tìm hiểu bài từ địa phương. ? Hai câu thơ đầu và 2 câu thơ cuối đối tượng miªu t¶ cã g× kh¸c nhau? HS: 2 câu đầu tả cảnh ; 2 câu cuối tả người. ? Hai cầu đầu của bài ca dao này có gì đặc biệt vÒ tõ ng÷? ý nghÜa vµ t¸c dông?. Hoµng ThÞ T×nh. 50. c. Bµi ca 3. - Từ ngữ gợi tả: non xanh, nước biÕc. - PhÐp so s¸nh.  Bức tranh êm dịu, tươi tắn, hài hoµ, nªn th¬, s¬n thuû h÷u t×nh.. - Lêi mêi gäi, nh¾n nhñ vµo th¨m xø HuÕ.. d.Bµi ca dao 4. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 HS: - Khác với dòng thơ bình thường, dòng thơ nµy ®­îc kÐo dµi ra-12 tiÕng -> Gîi sù dµi réng, to lớn của cánh đồng. - Các điệp ngữ, đảo ngữ, phép đối xứng (đứng bên ni đồng - đứng bên tê đồng, mêng mông bát ngát – b¸t ng¸t mªnh m«ng) -> nh×n tõ phÝa nµo còng thấy cái mênh mông rộng lớn của cánh đồng. Cánh đồng không chỉ rộng lớn mà còn rất đẹp, trù phú, ®Çy søc sèng. ? Ph©n tÝch h×nh ¶nh c« g¸i ë 2 dßng cuèi? (H×nh ¶nh c« g¸i ®­îc miªu t¶ b»ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? C¸ch dïng tõ ng÷ ë ®©y ntn?) HS: - Phép so sánh, từ ngữ: Chẽn lúa, đòng đòng, phÊt ph¬, hång...  Gîi t¶. ? - NX c¸ch dïng tõ " Th©n em" ? ( Chỉ ra cái hay của phép so sánh đó? ( Có phù hîp kh«ng ? V× sao?) H: - “Thân em” cách dùng thường gặp trong ca dao, d©n ca. - Th©n em nh­ cñ Êu gai ... - Th©n em nh­ h¹t m­a sa... - Thân em như tấm lụa đào... -Nh÷ng tõ Êy mang ®Ëm t©m tr¹ng buån, than tr¸ch. - Cách so sánh: Thân em .... đòng đòng: So sánh đặc sắc, phù hợp , có nét tương đồng: gợi tả sự trẻ trung, ph¬i phíi, trµn ®Çy søc sèng c¨ng trµn. ? C©u th¬ " PhÊt ph¬ ... ban mai" gióp em hiÓu thêm gì về vẻ đẹp người con gái ? âS: Sự mềm mại, uyển chuyển, vươn lên, hoà cïng ¸nh n¾ng ban mai cña buæi sím: m¸t mÎ, dÔ chÞu. ? Hai câu đầu miêu tả cánh đồng, 2 câu cuối miêu tả hình ảnh người con gái. Có phải bài ca dao thiÕu tÝnh m¹ch l¹c kh«ng? V× sao? HS: Tù béc lé GV: - So với cánh đồng bao la, bát ngát, cô gái qu¶ lµ nhá bÐ, m¶nh mai. Nh­ng chÝnh bµn tay con người nhỏ bé đó đã làm ra cánh đồng “mênh mông bát ngát”, “bát ngát mênh mông” kia. Trước cánh đồng rộng lớn, bát ngát, tác giả dân gian vẫn nhận ra cô gái đáng yêu. Những dòng thơ dài không che lÊp nh÷ng dßng th¬ ng¾n. Hai c©u cuèi bµi cã vÎ đẹp riêng trong sự kết hợp với toàn bài. - ở hai dòng đầu ta mới chỉ thấy cánh đồng boo la,. Hoµng ThÞ T×nh. 51. * Hai c©u ®Çu: t¶ c¶nh.. - Phép đối, điệp ngữ, đảo ngữ.  Kh«ng gian réng lín, mªnh m«ng, trï phó, ®Çy søc sèng cña cánh đồng lúa.. *Hai c©u cuèi: t¶ c« g¸i. -Từ ngữ, hình ảnh so sánh đặc s¾c, gîi t¶.. - Gợi vẻ đẹp trẻ trung, phơi phới, c¨ng trµn søc sèng cña c« th«n n÷.. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 ch­a thÊy c¸i hån cña c¶nh. §Õn hai dßng cuèi, hồn của cảnh đã hiện lên. Đó chính là con người, lµ c« th«n n÷ m¶nh mai, nhiÒu duyªn thÇm vµ ®Çy søc sèng ? Bài CD là lời của ai? Người ấy muốn bày tỏ t/c g×? HS: PBYK. GV: Bài 4 là lời chàng trai. Người ấy thấy cánh đồng mênh mông bát ngát, “bát ngát mênh mông”  Ca ngợi vẻ đẹp quê hương, con và thấy cô gái với vẻ đẹp mảnh mai, trẻ trung, đầy người. sức sống. Chàng trai đã ngợi ca cánh đồng, ngợi ca vẻ đẹp của cô gái. Đấy là cách bày tỏ tình cảm với c« g¸i cña chµng trai. (Cã c¸ch hiÓu kh¸c: cho r»ng bµi ca nµy lµ lêi c« gái; trước cánh đồng rộng lớn mênh mông, cô gái nghĩ về thân phận mình. Cô như “chẽn lúa đòng đòng, Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai”, đẹp cái đẹp của thiên nhiên tươi tắn, trẻ trung đầy søc sèng… nh­ng råi sÏ ra sao? Nçi lo cña c« g¸i thể hiện rõ nhất ở từ “phất phơ” và ở sự đối lập “Nắng sớm thì đẹp nhưng cánh đồng thì rất rộng mà chẽn lúa thì nhỏ nhoi, vô định giữa một biển lóa kh«ng bê”) Hoạt động 3: Tổng kết ? Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật và néi dung cña 4 bµi CD? - NT ( thÓ lo¹i , tõ ng÷, h/¶; bp tu tõ ) - Chủ đề chung của 4 bài CD HS: PBYK GV: Chèt ghi b¶ng HS: §äc ghi nhí / 40 ? 4 bài CD đã giúp em hiểu thêm gì về tình cảm đối với quê hương, đất nước, con người? HS: Tù béc lé Hoạt động 4 : Luyện tập ? §äc diÔn c¶m 4 bµi CD. H×nh ¶nh nµo em cho lµ hay nhÊt? V× sao? H: Tù béc lé GV? C©u hái 1,2 trong phÇn luyÖn tËp?. Hoµng ThÞ T×nh. 52. III. Tæng kÕt 1, NghÖ thuËt -ThÓ th¬ lôc b¸t, lôc b¸t biÕn thÓ. - Từ ngữ, hình ảnh đặc sắc, giàu tÝnh gîi t¶. - BiÖn ph¸p tu tõ: so s¸nh ®iÖp tõ, liÖt kª,... 2. Néi dung - Bøc tranh phong c¶nh quª hương đất nước. - Tình yêu, niềm tự hào về đất nước, con người. 3. Ghi nhí: SGK/40 IV. LuyÖn tËp. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 IV. Cñng cè ? Những bài ca dao về tình cảm gia đình và tình yêu quê hương, đất nước có phân biÖt víi nhau kh«ng? Gi÷a chóng cã mèi liªn hÖ ntn? HS: Sự phân chia chỉ là đối tượng. Giữa chúng có sự gắn bó chặt chẽ. Tình cảm gia đình là cơ sở, là cội nguồn của tình yêu quê hương, đất nước. Tình cảm gia đình đặt trong cái chung là tình yêu quê hương đất nước. Nhà văn I-Li-a Ê-ren-bua viết: " Lòng yêu nước ban đầu....nhất" " Lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm... yªu TQ" V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới. - Thuéc ghi nhí, thuéc 4 bµi CD; n¾m ®­îc ND- NT tõng bµi. - Sưu tầm những bài CD khác cùng chủ đề. - Soạn : Từ láy: Đọc lại kiến thức về từ láy đã học ở lớp 6 và Tiểu học. E. Rót kinh nghiÖm:. -------------------------------------------------Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009 Bµi 3: TiÕng ViÖt. Tõ l¸y. TuÇn 3 TiÕt 11. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - KiÕn thøc: N¾m ®­îc cÊu t¹o cña 2 lo¹i tõ l¸y: tõ l¸y toµn bé vµ tõ l¸y bé phËn.HiÓu ®­îc c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ l¸y tiÕng ViÖt. - Kỹ năng: Biết vận dụng những hiểu biết trên để sử dụng tốt từ láy. - Thái độ: Sử dụng đúng từ láy. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o, ThiÕt kÕ bµi d¹y Ng÷ v¨n 7; b¶ng phô. - Trò: Học thuộc bài cũ. Làm đủ BT. Xem lại kiến thức về từ láy. C. phương pháp - Quy n¹p. - Tổ chức hđ: Nhóm, cá nhân, vấn đáp, trao đổi, thực hành. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tõ ghÐp? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? NghÜa cña tõ ghÐp ®­îc hiÓu ntn? ( Ghi nhí). Hoµng ThÞ T×nh. 53. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: tìm hiểu lí thuyết ? Nhắc lại khái niệm về từ láy đã học? HS: Tõ l¸y: Lµ kiÓu tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng. HS: §äc VD SGK /41 GV: ChÐp c¸c VD lªn b¶ng phô - Treo lªn b¶ng. ? C¸c tõ l¸y: ®¨m ®¨m, mÕu m¸o, liªu xiêu có đặc điểm âm thanh gì giống và kh¸c nhau? HS: * Giống : Giữa các tiếng có hiện tượng láy l¹i c¸c ©m thanh. * Kh¸c: - §¨m ®¨m: C¸c tiÕng lÆp l¹i hoµn toµn - MÕu m¸o, liªu xiªu: LÆp l¹i phÇn ©m ®Çu vµ lÆp l¹i phÇn vÇn GV: kÕt luËn: §¨m ®¨m Tõ l¸y toµn bé. MÕu m¸o, liªu xiªu Tõ l¸y bé phËn. ? Dùa vµo ph©n tÝch trªn h·y ph©n lo¹i tõ láy và nêu đặc điểm của từng loại?. Ghi b¶ng I. C¸c lo¹i tõ l¸y 1. VÝ dô: SGK/41 2. NhËn xÐt. - §¨m ®¨m: C¸c tiÕng lÆp l¹i hoµn toµn  l¸y toµn bé. - MÕu m¸o: lÆp l¹i phô ©m ®Çu. - Liªu xiªu: lÆp l¹i phÇn vÇn. -> l¸y bé phËn.. * Cã 2 lo¹i tõ l¸y: tõ l¸y toµn bé vµ tõ l¸y bé phËn.. ? LÊy vÝ dô vÒ mçi lo¹i tõ l¸y? HS: Chia 2 nhãm: Lªn lÊy VD vÒ 2 lo¹i tõ l¸y. GV: NX – söa. HS: Hãy đọc đoạn văn trong VD I3. Chú ý tõ in ®Ëm: bÇn bËt, th¨m th¼m. ? Hai tõ l¸y “bÇn bËt, th¨m th¼m” thuéc lo¹i tõ l¸y nµo? HS: l¸y toµn bé. * Trong từ láy toàn bộ: Có tiếng biến đổi ? V× sao c¸c tõ “bÇn bËt - Th¨m th¼m” l¹i thanh ®iÖu hoÆc phô ©m cuèi. kh«ng nãi ®­îc lµ “bËt bËt, th¼m th¼m”? HS: RÊt khã nãi; nghe kh«ng xu«i tai. GV: Thùc chÊt 2 tõ l¸y trªn lµ tõ l¸y toµn bộ ( Bật bật, thăm thẳm) nhưng để cho dễ nãi, dÔ nghe, t¹o ra sù hµi hoµ vÒ ©m thanh nên những từ láy toàn bộ trên đã bị biến 3. Ghi nhí 1: SGK / 42 đổi phụ âm cuối hoặc thanh điệu. ? H·y t×m 1 sè tõ l¸y toµn bé cã sù biÕn đổi thanh điệu và phụ âm cuối? HS:- Đo đỏ, nho nhỏ, đèm đẹp, xôm xốp,. Hoµng ThÞ T×nh. 54. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 ha h¶,... - §äc ghi nhí / SGK / 42 ( 2 em) GV: ®­a ra c¸c tõ sau: MÆt mòi, m¸u mñ, r©u ria, rõng ró, no nê, chùa chiền, tươi tốt, ...  C¸c tõ trªn cã ph¶i lµ tõ l¸y kh«ng? V× sao? HS: Tr¶ lêi. GV: Giải thích: đó không phải là từ láy ( dï phô ©m ®Çu ®­îc lÆp l¹i) v× c¸c tiÕng có vai trò ngang nhau, đều có nghĩa đó là từ ghép đẳng lập  Nhắc nhở HS: phân biệt từ láy với từ ghép đẳng lập. II. NghÜa cña tõ l¸y 1. VÝ dô: SGK/42 2. NhËn xÐt. a.T×m hiÓu nghÜa tõ l¸y. GV: ChÐp c¸c VD lªn b¶ng phô (1) ha h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u. (2) LÝ nhÝ, ti hÝ, li ti. (3) NhÊp nh«, ph¹p phång, bËp bÒnh ? C¸c tõ ha h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u đều mô phỏng điều gì? HS: âm thanh của tiếng cười, tiếng khóc, tiếng đồng hồ kêu... Từ tượng thanh ? C¸c tõ l¸y trong nhãm thø 2, thø 3 cã đặc điểm gì chung về âm thanh, về nghÜa? H: * Nhãm 2: LÝ nhÝ, ti hÝ, li ti: - VÒ ©m thanh: l¸y l¹i nguyªn ©m "i" Nguyên âm có độ mở bé nhất, âm lượng nhá nhÊt. - VÒ nghÜa: BiÓu thÞ nh÷ng sù vËt cã tÝnh chÊt nhá bÐ, nhá nhÑ vÒ ©m thanh hoÆc h×nh d¸ng. * Nhãm 3: NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh - ¢m thanh: l¸y l¹i phô ©m ®Çu. - Nghĩa: biểu thị trạng thái vận động lên xuèng, liªn tiÕp. ? Trong nhãm nµy tiÕng nµo lµ tiÕng gèc cã nghÜa? H: Tiếng gốc, có nghĩa, đứng sau: nhấp nh« , bång bÒnh, phËp phång các tiếng đứng trước láy lại phụ âm đầu cña tiÕng gèc Tõ l¸y bé phËn.. Hoµng ThÞ T×nh. *Nhãm 1: - Ha h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u:  mô phỏng âm thanh Từ tượng thanh. * Nhãm 2: - LÝ nhÝ, li ti, ti hÝ: -Âm thanh : Láy lại nguyên âm "i" độ mở bé nhất, âm lượng nhỏ. - NghÜa: Nh÷ng sù vËt, sù viÖc nhá bÐ, nhá nhÑ... *Nhãm 3 - NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh: - ¢m thanh: l¸y l¹i phô ©m ®Çu - Nghĩa: biểu thị trạng thái vận động xuèng, lªn liªn tiÕp.. 55. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 ? Nhóm từ này có đặc điểm gì chung về ©m thanh vµ vÒ nghÜa? HS: PBYK GV: Chèt ghi b¶ng chÝnh ? Tõ ph©n tÝch c¸c nhãm tõ l¸y trªn, h·y cho biÕt nghÜa cña tõ l¸y t¹o thµnh nhê yÕu tè nµo? HS: PBYK.  Nghĩa của từ láy tạo thành nhờ đặc ®iÓm ©m thanh vµ sù hoµ ©m phèi thanh gi÷a c¸c tiÕng.. GV: Đưa VD: 2 từ láy, mềm mại, đo đỏ. ?- 2 từ láy đó thuộc loại từ láy nào? -Xác định tiếng gốc có nghĩa của 2 từ láy đó? - Gi¶i thÝch nghÜa cña tiÕng gèc vµ nghÜa từ láy đó? HS: - Xác định loại từ láy. - Xác định tiếng gốc. - Gi¶i thÝch nghÜa: *Mềm mại  sự vật có dáng, nét lượn cong tự nhiên trông đẹp mắt. - MÒm m¹i:, gîi c¶m gi¸c dÔ chÞu khi sê đến. Mềm mại có sắc thái biểu cảm hơn so víi mÒm . * Đo đỏ  màu như son ( như máu) mang sắc thái nhạt hơn, ở mức độ ít hơn đỏ.. b.So s¸nh nghÜa cña tiÕng gèc vµ nghÜa cña tõ l¸y:. - MÒm m¹i: S¾c th¸i biÓu c¶m h¬n so víi tiÕng gèc mÒm. - Đo đỏ: Sắc thái nghĩa giảm nhẹ (nhạt hơn ) so với tiếng gốc đỏ. GV: Ghi chèt ? Trong trường hợp từ láy có tiếng có NghÜa cña tõ l¸y cã s¾c th¸i riªng so nghÜa lµm gèc (tiÕng gèc) th× nghÜa cña tõ víi tiÕng gèc. l¸y so víi tiÕng gèc sÏ cã nh÷ng s¾c th¸i nµo? HS: PBYK GV: Chèt ghi. ? Khái quát đặc điểm về nghĩa của từ láy? 3. Ghi nhớ: SGK / HS: - khái quát - đọc ghi nhớ 2 Hoạt động 2: Luyện tập Bµi tËp 1 / 43 - T×m tõ l¸y trong ®o¹n v¨n – ph©n lo¹i. - Hs đọc đoạn văn – xác định yêu cầu tìm từ láy ( dựa vào 2 ghi nhớ) - 1 Hs lªn b¶ng lµm.. III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: - Tõ l¸y toµn bé: BÇn bËt, th¨m th¼m, chiÒn chiÖn, chiªm chiÕp. - Từ láy bộ phận: Nức nở, tức tưởi, rón rÐn, lÆng lÏ, rùc rì, nh¶y nhãt, nÆng nÒ.. Bài tập 2/ 43: Điền các tiếng láy vào trước hoặc sau các tiếng gốc để tạo từ láy.. Hoµng ThÞ T×nh. 2. Bµi tËp 2: 56. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - C¸c tê l¸y: lÊp lã, nho nhá, nhøc nhèi, khang kh¸c, th©m thÊp, chªnh chÕch, anh ¸ch.. - 1 hs lªn b¶ng lµm ( cïng BT1). Bµi tËp 3: Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: HiÓu nghÜa cña tõ, chän nghÜa phï 3. Bµi tËp 3: hîp * NhÑ nhµng- NhÑ nhâm a, Bµ mÑ nhÑ nhµng khuyªn b¶o con. b, lµm c«ng viÖc ...nhÑ nhâm ... g¸nh nÆng... GV: L­u ý Hs vÒ s¾c th¸i ý nghÜa gi÷a c¸c từ  chọn cho đúng. Tránh mắc lỗi; lẫn lộn tõ gÇn nghÜa. Bµi tËp 4: §Æt c©u víi 2 tõ: Nhá nh¾n, nhá nhÆt - HS hiÓu ®­îc nghÜa cña tõ, chän tõ. * Nhỏ nhắn: Nhỏ, cân đối, dễ thương. - C« Êy cã d¸ng nhá nh¾n, tr«ng thËt dÔ thương. * Nhỏ nhặt: Nhỏ bé, vụn vặt, không đáng chó ý. - Cậu đừng nghĩ những chuyện nhỏ nhặt Êy n÷a. Bµi tËp 6: - chiÒn ( Trong chïa chiÒn): chïa - nê ( no nê): đủ, đầy đủ, đầy. - rít ( r¬i rít): r¬i - hµnh ( häc hµnh ): lµm, thùc hµnh. Hµnh( Trong häc hµnh): lµm, thùc hµnh - c¸c tõ: chïa chiÒn, no nª, r¬i rít, häc hµnh lµ tõ ghÐp. IV. Cñng cè: ? Tõ l¸y cã mÊy lo¹i? §Æc ®iÓm mçi lo¹i? ? NghÜa cña tõ l¸y hiÓu ntn?. V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới. - BTVN: + Thuéc 2 ghi nhí; Hoµn thµnh BT 3,4,5 ( Tra tõ ®iÓn vµ lµm BT4) + Viết 1 đoạn văn ngắn ( Chủ đề tự chọn) có dùng từ láy? Phân loại? - Bµi míi: §äc tr¶ lêi c©u hái bµi: Qu¸ tr×nh t¹o lËp VB E. Rót kinh nghiÖm:. Hoµng ThÞ T×nh. 57. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7. Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009. Bµi 3: TËp lµm v¨n. TuÇn 3 TiÕt 12. Qu¸ tr×nh t¹o lËp V¨n b¶n (viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 ë nhµ). A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - Kiến thức: Nắm được các bước của quá trình tạo lập 1 văn bản để viết tập làm văn 1 cách có phương pháp và hiệu quả. - Kỹ năng: Củng cố những kiến thức và kĩ năng đã học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VBBiÕt c¸ch lµm bµi v¨n tù sù, miªu t¶. -Thái độ: Vận dụng quá trình tạo lập VB để làm bài. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi d¹y, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. - Trò: Học thuộc bài cũ, làm đủ bài tập. C. phương pháp - Quy nạp + vấn đáp, trao đổi, hđ cá nhân, nhóm, thực hành. D. tiÕn ttr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò ? M¹ch l¹c trong VB cã nh÷ng tÝnh chÊt g×? Yªu cÇu cña 1 VB cã tÝnh m¹ch l¹c? Đọc đoạn văn đã cho trong phần BTVN? Xác định tính mạch lạc ? HS: Tr¶ lêi ghi nhí. III. Bµi míi * Giới thiệu bài : Chúng ta vừa học liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. Điều đó rất cần thiết trong quá trình tạo lập VB. Để tạo lập 1 VB cần có những bước nào? Trình tự các bước ra sao để tạo được 1 bố cục rõ ràng, 1 VB mạch lạc và có tính liên kết ? Bài häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu. Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng I. Các bước tạo lập văn bản Hoạt động 1: Các bước tạo lập 1 văn bản ? Nh¾c l¹i: ThÕ nµo lµ VB? Cã mÊy lo¹i VB? ( 1. VÝ dô: SGK/45 Nãi viÕt) 2.NhËn xÐt: HS: Chuỗi lời nói, miệng hay bài viết có chủ đề thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông PTB§ phï hợp để thực hiện mục đích giao tiếp. GV: §­a ra t×nh huèng: - Em được nhà trường khen thưởng về thành tích học tập. Tan học, em muốn về thật nhanh để báo tin vui ấy cho mẹ. Để mẹ em hiểu được việc phấn đấu đạt thµnh tÝch trong häc tËp, em sÏ dïng kiÓu VB nµo? HS: Nãi. ? V¨n b¶n nãi trªn cã néi dung g×?. Hoµng ThÞ T×nh. 58. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 HS: Lí do để có được kết quả học tập tốt như hôm nay. ? Nãi cho ai nghe? HS: MÑ. ? Nói cho mẹ nghe để làm gì? HS: để mẹ vui và tự hào về đứa con yêu quý của mẹ. ? Tình huống: Em có một người bạn ở xa, em muèn viÕt th­ cho b¹n vµ th«ng b¸o kÕt qu¶ häc tËp: - ë t×nh huèng trªn, chóng ta sÏ sö dông lo¹i v¨n b¶n nãi hay viÕt? - V¨n b¶n cã néi dung g×? - Nãi víi ai? - §Ó lµm g×? => Nh­ vËy, khi cã nhu cÇu giao tiÕp, ta ph¶i x¸c định văn bản nói hoặc viết và muốn giao tiếp có hiệu quả, trước hết phải định hướng về nội dung, đối tượng và mục đích.. - Khi cã nhu cÇu giao tiÕp  t¹o lËp VB (nãi - viÕt).. ? Víi mçi v¨n b¶n chóng ta ph¶i tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái g×? HS : - Viết cho ai? ( Đối tượng viết) - Viết để làm gì? ( Mục đích viết) Bước 1: - ViÕt vÒ c¸i g×? ( ND viÕt) * Định hướng VB - ViÕt ntn?( C¸ch thøc viÕt) ? Nếu bỏ qua (1) trong 4 vấn đề đó có được ko? Vì sao phải xác định rõ 4 vấn đề đó? - ViÕt cho ai? HS: - Viết để làm gì? - Xác định đối tượng viết cách viết, cách xưng hô - ViÕt vÒ c¸i g×? phï hîp, c¸ch dïng tõ ng÷ hîp lÝ. - ViÕt ntn? - Xác định mục đích viết Chọn nội dung và phương thức biểu đạt. - Xác định nội dung viết Để tránh lạc đề, xa đề, lan man. - Xác định cách viết  Giúp người viết đi đúng hướng, viết rõ ràng, mạch lạc, người đọc dễ tiếp nhận VB  hiÖu qu¶ giao tiÕp cao.  Bỏ qua 1 trong 4 vấn đề đều không được, không t¹o ra VB hiÖu qu¶. GV: Kết luận : - Việc xác định 4 vấn đề đó là bước định hướng tạo lập VB. GV : Ghi bảng chính ( * Định hướng VB) ? Sau khi đã xác định được 4 vấn đề đó, cần phải làm những việc gì để viết được VB? chọn 1 trong 2. Hoµng ThÞ T×nh. 59. Bước 2:. Trường TH& THCS Dân Chủ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>