Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 19 và 20

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. TUẦN 19 TIẾT 70 – 71 Ngày soạn: ngày 1 tháng 1 năm 2010. Hoạt động ngữ văn : Làm thơ 7 chữ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - BiÕt c¸ch lµm th¬ 7 ch÷ víi nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu : cã 7 ch÷, biÕt ng¾t nhÞp 4/3, biết gieo đúng vần. - T¹o kh«ng khÝ m¹nh d¹n, s¸ng t¹o, vui vÎ. B. ChuÈn bÞ - Bµi mÉu C. TIÕN TR×NH L£N LíP 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña HS 3. . Bài mới : Giới thiệu : Dựa vào chú thích và sở trường khai thác đề tài lịch sử của t¸c gi¶. I. NhËn diÖn luËt th¬ ? ChØ ra vÞ trÝ ng¾t nhÞp, vÇn vµ luËt 1. C©u th¬ 7 ch÷ b»ng tr¾c qua bµi th¬ do em s­u - Ng¾t nhÞp 4/3 (phÇn nhiÒu) hoÆc 3/4. tÇm? - VÇn : cã thÓ tr¾c b»ng, phÇn nhiÒu lµ b»ng,vÞ trÝ gieo vÇn lµ tiÕng cuèi c©u 2 vµ c©u 4, cã khi c¶ tiÕng cuèi c©u 1. - LuËt b»ng tr¾c : theo 2 m« h×nh * B B T T T B B T T B B T T B T T B B B T T B B T T T B B *. T T B B T T B B B T T T B B B B T T B T T T T B B T B B 2. ChØ ra chç sai luËt ? HS đọc bài thơ “ Tối ” của Đoàn - Sai nhịp : dấu phẩy sau “ ngọn đêm mờ” V¨n Cõ. - Sai vÇn : ¸nh xanh xanh  xanh lÌ ? ChØ ra chç sai, nãi lÝ do vµ thö t×m cách sửa cho đúng? II. TËp lµm th¬ 1. Lµm tiÕp hai c©u cuèi - Hai c©u tiÕp ph¶i theo luËt sau : ? §Ò tµi bµi th¬? (ChuyÖn th»ng B B T T T B B Cuéi ë cung tr¨ng  2 c©u tiÕp : T T B B T T B phát triển đề tài) - Nguyªn v¨n : ? Muốn phát triển đề tài đó phải biết Chøa ai ch¼ng chøa, chøa th»ng Cuéi g× vÒ Cuéi? 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. (Cuéi nãi dèi, cung tr¨ng cã chÞ T«i gím gan ch­a c¸i chÞ H»ng H»ng, cã c©y ®a, thá ngäc…) 2. Lµm tiÕp bµi th¬ dë dang cho trän vÑn - Hai c©u tiÕp vÒ b»ng tr¾c ph¶i lµ : T T B B B T T B B T T T B B - Cã thÓ lµ : PhÊp phíi trong lßng bao tiÕng gäi Thoảng hương lúa chín gió đồng quê III. HS đọc thơ 7 chữ tự làm ở nhà 1. Gọi HS đọc 2. Gäi HS nhËn xÐt - ¦u - Nhược, cách sửa D. cñng cè, dÆn dß - Đọc phần đọc thêm - So¹n : Nhí rõng ___________________<>_____________________ TiÕt 72 :. Tr¶ bµi kiÓm tra häc kú I So¹n trong vë chÊm tr¶. ___________________<>_____________________ TuÇn 20 TiÕt 73 So¹n ngµy: 04 th¸ng 01 n¨m 2010. Nhí rõng. - ThÕ L÷ A. Môc tiªu bµi häc. Học sinh hiểu được những giá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng mạn truyền cảm của nhà thơ, từ đó rung động với niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, con hổ bị nhốt ở vườn bách thú. Liªn hÖ thùc tÕ cuéc sèng x· héi vµ t©m hån cña líp thanh niªn ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm thể thơ tám chữ vần liền, phân tích diễn biến tâm tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Häc sinh chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. C. TiÕn tr×nh kªn líp: 1. ổn định tổ chức lớp.1’ 2. KiÓm tra bµi cò: 5’ Đọc thuộc bài “ Hai chữ nước nhà”. Nêu nội dung và nghệ thuật của bài ? 3. Bµi míi: 35’ I. §äc – t×m hiÓu chung 1. §äc v¨n b¶n GV: Giới thiệu đôi nét về thơ mới.  Hướng dẫn đọc : Đoạn 1- 4 đọc giọng ? Theo em chúngta sẽ đọc văn bản buån ngao ng¸n , bùc béi u uÊt , cã nh÷ng nµy nh­ thÕ nµo? tõ ng÷ kÐo dµi vµ d»n giäng , mét vµi tõ mØa mai, kinh khi Đoạn 2-3-5 đọc giọng hào hứng vừa nuèi tiÕc , võa tha thiÕt vµ bay bæng m¹nh mẽ , hùng tráng để rồi kết thúc bằng những 2. T¸c gi¶, t¸c phÈm c©u than thë nh­ mét tiÕng thë dµi bÊt lùc a) T¸c gi¶: Gv đọc mẫu Hs đọc, nhận xét ? Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c  1907 - 1989 Tªn thËt NguyÔn Thø LÔ, gi¶. ? H·y cho biÕt néi dung s¸ng t¸c cña quª ë B¾c Ninh. - ¤ng lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña phong ThÕ L÷. trµo Th¬ míi (1932 – 1945) buæi ®Çu. Víi b) T¸c phÈm: một hồn thơ đồi dào đầy lãng mạn  “Nhí rõng” lµ mét trong nh÷ng bµi ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c vµo thêi gian th¬ iru biÓu nhÊt cña ThÕ L÷ vµ lµ t¸c phÈm më ®­êng cho sù th¾ng lîi cña Th¬ míi nµo. - Nhí rõng in trong “MÊy vÇn th¬” 1935.  “Thơ mới” dùng để gọi tên một thể thơ: thơ tự do đối lập với thơ cũ:Đường luật.. Thơ mới không chỉ để gọi thơ tự do mà chủ yếu để gọi một phong trào thơ có tính chất l·ng m¹n tiÓu t­ s¶n g¾n liÒn víi tªn tuæi ch¶ ThÕ L÷, L­u Träng L­, Xu©n DiÖu, Huy CËn ChÕ Lan Viªn….. Phong trµo th¬ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bÕ t¾c trong vßng gÇn 15 n¨m  - So víi th¬ cò nhÊt lµ th¬ §­êng luËt, ? Em hiÓu th¬ míi kh¸c th¬ cò nh­ th¬ míi vÉn tù do phãng kho¸ng , linh ho¹t thÕ nµo. h¬n, kh«ng cßn bÞ rµng buéc bëi nh÷ng - Bút danh Thế Lữ chỉ người lữ quy t¾c nghiÖt ng· cña th¬ cæ ®iÓn khách trên trần thế đi tìm cái đẹp, tuy vËy vÉn mang nÆng t©m sù thêi thế, đất nước. ? Bµi th¬ ®­îc lµm theo thÓ th¬ nµo?  ThÓ th¬ tù do Kh«ng giíi h¹n c©u ch÷, mçi dßng 8 tiÕng, ? ChØ ra ®iÓm kh¸c cña bµi “Nhí ngắt nhịp tự do, không cố định vần, giọng rừng” với các bài thơ đường luật đã th¬ µo ¹t phãng kho¸ng. häc. 3. Gi¶i thÝch tõ khã 4. Chủ đề và bố cục 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. ? Nh©n vËt chÝnh trong bµi th¬ lµ ai. ? Tại sao bài thơ lại có lời đề tựa: Lời con hổ ở vườn bách thú? ? Văn bản sử dụng phương thức biểu đạt nào. ? Bµi th¬ cã bè côc nh­ thÕ nµo..  Con hæ. Chủ đề: Bài thơ mượn lời con hổ ở vườn bách thú nói nên tâm trạng của con người.  BiÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶ vµ tù sù Bè côc. - §o¹n 1: T©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t. - §o¹n 2, 3: Nhí tiÕc qu¸ khø oai hïng. - §o¹n 4, 5: T©m tr¹ng ch¸n ghÐt thùc t¹i tầm thường và lời nhắn nhủ.. II. Ph©n tÝch. 1. Con hổ ở vườn bách thú (đoạn 1 và đoạn 4) (11') - Học sinh đọc lại đoạn 1 và 4 ? T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt  + GÆm mét khèi c¨m hên trong còi trong còi s¾t ®­îc biÓu hiÖn qua nh÷ng s¾t tõ ng÷ nµo. + BÞ nhôc nh»n tï h·m + Làm trò lạ mắt, đồ chơi ? Hổ cảm nhận được những nỗi khổ  Nỗi khổ không được hoạt động, trong nào khi bị nhốt trong cũi sắt ở vườn một không gian tù hãm, thời gian kéo b¸ch thó? dµi (Ta n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua) - Nỗi nhục bị biến thành một thứ đồ chơi cho thiên hạ tầm thường (Giương m¾t bÐ giÔu oai linh rõng th¼m) - Nçi bÊt b×nh v× v× ë chung víi bän thÊp kÐm (ChÞu ngang bÇy cïng bän gÊu dë h¬i – Víi cÆp b¸o chuång bªn v« t­ lù ) ? Trong đó nỗi khổ nào có sức mạnh  Nỗi nhục bị biến thành trò chơi lạ biÕn thµnh khè c¨m hên ? V× sao? mắt cho lũ người ngạo mạn, ngẩ ngơ - Vì hổ là chúa sơn lâm bị cả loài người khiÕp sî. VËy mµ nay bÞ giam cÇm không có lối thoát và phải nằm dài để tiªu phÝ thêi gian mét c¸ch v« Ých ? Em hiÓu khèi c¨m hên nµy nh­ thÕ  Khèi c¨m hên: c¶m xóc hên c¨m kÕt nµo ? đọng trong tâm hồn, đè nặng, nhức nhối, kh«ng cã c¸ch nµo gi¶i tho¸t.  Chán ghét cuộc sống tầm thường tù ? Khối căm hờn ấy biểu hiện thái độ tóng sèng vµ nhu cÇu sèng nh­ thÕ nµo ? - Khát vọng tự do, được sống đúng với phÈm chÊt cña m×nh. ? Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái  Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y nh×n cña con hæ nh­ thÕ nµo. trång... - Dải nước đen giả suối ... - ... mô gò thấp kém; ... học đòi bắt chước ? Trong con mắt của hổ cảnh tượng đó  Đều là giả, nhỏ bé vô hồn, đơn điệu, tẻ nhạt, “không đời nào thay đổi” 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. nh­ thÕ nµo? ? Cảnh tượng ấy đã gây nên phản ứng  Niềm uất hận nµo trong t×nh c¶m cña con hæ ? ?Từ đó em hiểu niềm uất hận ngàn  Trạng thái bực bội, u uất kéo dài vì th©u lµ nh­ thÕ nµo ? phải sống chung với mọi sự tầm thường, gi¶ dèi. ? NhËn xÐt vÒ giäng th¬, vÒ nghÖ thuËt  Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp sö dông tõ ng÷, nhÞp th¬. ng¾n, dån dËp  thÓ hiÖn sù ch¸n ? T¸c dông cña nh÷ng biÖn ph¸p Êy. * Giọng giễu nhại, liệt kê, nhịp ngắn chường, khinh miệt  thái độ khinh miệt của con hổ. ? Cảnh vườn bách thú và thái độ của  Học sinh thảo luận nhóm con hổ có gì giống với cuộc sống, thái + Cảnh tù túng đó chính là thực tại xã héi ®­¬ng thêi ®­îc c¶m nhËn bëi nh÷ng độ của người Việt Nam đương thời. - Yêu cầu học sinh thảo luận và báo tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vườn bách c¸o kÕt qu¶, nhËn xÐt thú của con hổ cũng chính là thái độ của - Giáo viên đánh giá. họ đối với xã hội 2. Nçi nhí thêi oanh liÖt (12') - Học sinh đọc đoạn 2 và đoạn 3 ? C¶nh s¬n l©m ®­îc miªu t¶ qua  Bãng c¶, c©y giµ, giã gµo ngµn, nh÷ng chi tiÕt nµo. nguồn hét núi, thét khúc trường ca dữ * Núi rừng đại ngàn, phi thường, hùng dội... vÜ, bÝ Èn. ? Nhận xét về từ ngữ miêu tả, nhịp thơ  Điệp từ ''với'', các động từ chỉ đặc * Nhịp thơ ngắn, câu thơ sống động điểm của hành động gợi tả sức sống giµu chÊt t¹o h×nh. mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì cũng lớn lao phi thường, bí ẩn  H×nh ¶nh chóa s¬n l©m: ? H×nh ¶nh chóa tÓ mu«n loµi hiÖn lªn - T­ thÕ: dâng d¹c, ®­êng hoµng. nh­ thÕ nµo. * Trªn c¸i ph«ng nÒn nói rõng hïng vÜ - H×nh d¸ng: tÊm th©n nh­ sãng cuén … đó, con hổ hiện ra với vẻ đẹp oai phong - Hành động: vờn bóng… lẫm liệt, vừa uy nghi dũng mãnh, vừa  Vẻ đẹp dũng mãnh, cân đối, hài hoà, sức m¹nh v« biªn mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn. ? Có gì đặc sắc trong từ ngữ, nhịp điệu  Từ ngữ gợi hình dáng, tính cách con cña nh÷ng lêi th¬ miªu t¶ chóa tÓ cña hæ (giµu chÊt t¹o h×nh) diÔn t¶ c¶m xóc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mềm mu«n loµi? m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m - Nhịp thơ ngắn, thay đổi ? Từ đó hình ảnh chúa tể của muôn loài  Ngang tàng, lẫm liệt giữa núi rừng uy được khắc hoạ mang vẻ đẹp như thế nghiêm, hùng vĩ + Thêi ®iÓm: nµo ? ? §o¹n th¬ thø 3 t¸i hiÖn 4 thêi ®iÓm - §ªm tr¨ng. đáng nhớ trong 4 tư thế khác nhau của - Ngày mưa. vị chúa sơn lâm. Hãy cho biết đó là - Bình minh. nh÷ng thêi ®iÓm nµo vµ nh÷ng t­ thÕ - Hoµng h«n. nµo? 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. ?Từ đó thiên nhiên hiện lên một vẻ đẹp nh­ thÕ nµo ? * Tác giả miêu tả bức tranh tứ bình đẹp léng lÉy, nói rõng hïng vÜ, tr¸ng lÖ..  C¶nh 1: Th¬ méng. + C¶nh2: Hoµnh tr¸ng. + C¶nh 3: Rùc rì. Thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ, náo động và bi ẩn.  Ta say måi ... tan Con hæ nh­ mét thi sÜ ®Çy l·ng m¹n - Ta lÆng ng¾m ...con hæ mang d¸ng dÊp đế vương - TiÕng chim ca ...chóa tÓ cña rõng xanh ®ang say giÊc nång - Ta đợi chết ...Một mãnh chúa đang khao khát chờ đợi bóng đêm để mặc sức tung hoành nơi vương quốc rộng lớn đầy bÝ Èn cña m×nh Nh÷ng t­ thÕ lÉm liÖt, kiªu hïng cña 1chóa s¬n l©m ®Çy uy lùc.  ThÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng, lµm chñ. - T¹o nhÞp ®iÖu r¾n rái, hïng tr¸ng  NhÊn m¹nh vµ béc lé trùc tiÕp sù nèi tiếc cuộc sống độc lập tự do của mình  tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khÐp l¹i b»ng tiÕng than u uÊt ''Than «i !  Nghệ thuật tương phản đặc sắc, đối lËp gay g¾t gi÷a thùc t¹i vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña nh©n vËt tr÷ t×nh. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña nhµ th¬ lãng mạn và của người dân Việt Nam mất nước trong hoàn cảnh nô lệ nhớ lại thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc. ? Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống mét cuéc sèng nh­ thÕ nµo.. ? §¹i tõ ta lÆp l¹i trong c¸c lêi th¬ trªn cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? ? Trong ®o¹n th¬ nµy ®o¹n, ®iÖp tõ (®©u) kÕt hîp víi c©u th¬ (Than «i! Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u) cã ý nghÜa g× ? ? Khổ 1, 4 và khổ 2, 3 có đặc điểm gì đặc biệt.. D. cñng cè, dÆn dß - §äc diÔn c¶m tõ khæ 1  khæ 4 ? Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n 1 - 4, ®o¹n 2 - 3 Hướng dẫn về nhà:(1') - Học thuộc lòng từ khổ 1 đến hết khổ 4. - N½m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña 4 khæ th¬ trªn. - Soạn khổ 5 bài thơ và bài tự học ''Ông đồ'' ___________________<>_____________________. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. TiÕt 74. Nhí rõng. - ThÕ L÷ A. Môc tiªu bµi häc. Nh­ tiÕt 73. B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Trß chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp.1’ 2. KiÓm tra bµi cò:5’ H: §äc thuéc bµi “Nhí rõng”? Nªu t©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t? §iÓm: 3. Bµi míi. 35’ 3. Khao kh¸t giÊc méng ngµn (khæ 5)(9') ?Bµi th¬ kÕt thóc b»ng lêi nh¾n göi thèng thiÕt tíi chèn rõng thiªng. H·y cho biÕt hæ nhắn gì tới non nước xưa?.  Học sinh đọc khổ 5 của bài.  Ta ®ang theo…… cña ta ¬i. TÊm lßng thuû chung m·i m·i g¾n bã víi non nước xưa.? Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về  Oai linh, hùng vĩ, thênh thang mét kh«ng gian nh­ thÕ nµo. + Nhưng đó là không gian trong mộng (nơi * Giấc mộng của con hổ hướng về không ta không còn được thấy bao giờ) gian hïng vÜ. §ã lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng gi¶i phãng của người dân mất nước. ? GiÊc méng ngµn cña hæ cã g× tÝch cùc,  TÝch cùc: Phñ nhËn thùc t¹i tï tóng, g¾n cã g× h¹n chÕ? bó với non nước xưa. +Hạn chế:Bất lực chỉ mơ tưởng tới quá khứ vµng son chø kh«ng cã kh¸t väng th¸o còi sæ lång. ? C©u c¶m th¸n më ®Çu ®o¹n vµ kÕt ®o¹n  Béc lé trùc tiÕp nçi nhí cuéc sèng ch©n thËt tù do. cã cã ý nghÜa g×. ? Từ đó giấc mộng ngàn của con hổ là  Mãnh liệt to lớn nhưng đau xót, bất lực. §ã lµ nçi ®au bi kÞch. mét giÊc méng nh­ thÕ nµo. ? Nỗi đau đó phản ánh khát vọng gì của  Khát vọng được sống chân thật, cuộc sèng cña chÝnh m×nh, trong xø xë cña chÝnh con hæ. m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. III. Tæng kÕt - Tæ chøc häc sinh th¶o luËn. a. NghÖ thuËt ? ''Nhí rõng'' lµ mét trong nh÷ng bµi th¬  - Häc sinh th¶o luËn (2') vµ bµo c¸o kÕt tiªu biÓu cña th¬ l·ng m¹n, em thÊy bµi qu¶. thơ có những đặc điểm mới nào so với + Số câu, chữ không hạn định, vần không bắt thơ Đường (gợi ý: về nhịp, hình ảnh thơ, buộc cố định. giäng th¬, c¶m xóc) + Trµn ®Çy c¶m h÷ng l·ng m¹n: m¹ch c¶m * Bót ph¸p l·ng m¹n, ®Çy truyÒn c¶m. xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo. + Hình tượng thích hợp là biểu tượng để thể hiện chủ đề (gióng bài ''Bánh trôi nước''). 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. ? Néi dung v¨n b¶n. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. - Gọi học sinh đọc diễn cảm bài thơ.. + H×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh, hïng vÜ tr¸ng lÖ. + Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó. Giäng th¬ khi u uÊt, bùc däc khi say s­a hïng tr¸ng. b. Néi dung * Ghi nhí: SGK - Chán ghét thực tại tầm thường, tù túng - Khao kh¸t tù do m·nh liÖt.. VI. LuyÖn tËp ? Chøng minh nhËn xÐt cña nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh(sgk ) VD: đoạn nói về sự tù túng, tầm thường, giả dối trong cảnh vườn bách thú. * §èi víi häc sinh giái: - §ã lµ søc m¹nh cña c¶m xóc. - Trong thơ lãng mạn, cảm xúc mãnh liệt là yếu tố quan trọng hàng đầu. Từ đó kéo theo sự phï hîp cña h×nh thøc c©u th¬. - ở đây cảm xúc phi thường kéo theo những chữ bị xô đẩy. - Biểu cảm gián tiếp: con hổ  con người. D. cñng cè, dÆn dß - §äc diÔn c¶m tõ khæ 1  khæ 4 ? Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n 1 - 4, ®o¹n 2 - 3 Hướng dẫn về nhà:(1') - Học thuộc lòng từ khổ 1 đến hết khổ 4. - N½m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña 4 khæ th¬ trªn. - Soạn bài thơ ''Quê hương”. ___________________<>_____________________ TiÕt 75 Ngµy 04 th¸ng 01 n¨m 2010. TiÕng ViÖt:. c©u nghi vÊn. A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với c¸c kiÓu c©u kh¸c. - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: dùng để hỏi. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên:tích hợp với cấp tiểu học nâng cao mục đích phát ngôn, giấy trong ghi ng÷ liÖu phÇn I vµ c©u ph©n biÖt, m¸y chiÕu. - Học sinh: nhớ lạikiểu câu nghi vấn đã học ở tiểu học. C. tiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức(1') 2. KiÓm tra: :(5') ? Dấu hiệu nhận biết câu hỏi em đã học ở tiểu học. 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh - Học sinh gạch chân dưới các câu: 1. VÝ dô:  Sáng nay người ta đấm u có đau lắm Gi¸o viªn chiÕu lªn m¸y ng÷ liÖu.. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 ? Trong ®o¹n trÝch trªn c©u nµo lµ c©u nghi kh«ng ? vÊn. + ThÕ lµm sao u cø khãc m·i mµ kh«ng ¨n khoai ? + Hay là u thương chúng con đói quá ? 2. NhËn xÐt: ? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là  Dấu chấm hỏi, những từ nghi vấn: có .. . c©u nghi vÊn. kh«ng; (lµm) sao, hay (lµ) - Gi¸o viªn khoanh trßn trªn giÊy trong nh÷ng tõ nghi vÊn. * Trong c¸c c©u nghi vÊn cã chøa c¸c tõ nghi vÊn. * Khi viÕt, c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái. ? Những câu nghi vấn trên dùng để làm gì.  Để hỏi (bao gồm cả tự hỏi như câu: * Câu nghi vấn dùng để hỏi. ''Người đâu gặp gỡ làm chi Tr¨m n¨m biÕt cã duyªn g× hay kh«ng ?'') ? Hãy đặt các câu nghi vấn (làm việc theo Học sinh thi đặt theo nhóm và báo cáo. nhãm) viÕt lªn giÊy trong - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá và chữa. - Häc sinh kh¸i qu¸t. 3. KÕt luËn Học sinh đọc ghi nhớ ? VËy thÕ nµo lµ c©u nghi vÊn, chøc n¨ng. So s¸nh ? C¸ch viÕt c©u nghi vÊn. +T«i kh«ng biÕt nã +Nã ë ®©u ? - Giáo viên hưỡng dẫn học sinh so sánh ở đâu. c¸c cÆp c©u. +Chúng ta không +Tiếng ta đẹp như - Giáo viên chiếu lên máy ví dụ, học sinh thể nói tiếng ta đẹp thế nào. ph©n biÖt. nh­ thÕ nµo. * Chó ý: (cã chøa tõ nghi vÊn - Ph©n biÖt c©u cã tõ nghi vÊn nh­ng nh­ng kh«ng ph¶i kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. lµ c©u nghi vÊn) - Phân biệt từ nghi vấn và từ phiếm định. +Ai biÕt ? + Ai còng biÕt. +Nã t×m g× ? +Nã kh«ng t×m g× +C¸ b¸n ë ®©u ? c¶. +ë ®©u còng b¸n c¸. II. LuyÖn tËp (20') 1. Bµi tËp 1: a) ChÞ khÊt tiÒn s­u ... ph¶i kh«ng ? ? Xác định câu nghi vấn trong những đoạn b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn như trÝch sau. thÕ ? ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết c) Văn là gì ? Chương là gì ? đó là câu nghi vấn. d) Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không. 2. Bµi tËp 2: - a, b, c: cã tõ ''hay kh«ng'' (tõ ''hay'' còng cã thÓ xuÊt hiÖn trong c¸c c©u kh¸c, nh­ng ? XÐt c¸c c©u vµ tr¶ lêi c©u hái; C¨n cø riªng trong c©u nghi vÊn tõ hay kh«ng thÓ vào đâu để xác định những câu trên là câu thay thế bằng từ hoặc được. Nếu thay từ nghi vÊn. hay trong c©u nghi vÊn b»ng tõ hoÆc th× c©u - Cho häc sinh thay tõ hoÆc vµo vÞ trÝ tõ trë nªn sai ng÷ ph¸p hoÆc biÕn thµnh mét ''hay'' để nhận xét. c©u kh¸c thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt vµ cã ý nghÜa kh¸c h¼n ) 3. Bµi tËp 3:. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 ? Có thể đặt dấu chẫm hỏi ở cuối những c©u sau ®­îc kh«ng ? V× sao.. - Gi¸o viªn l­u ý häc sinh ph©n biÖt tõ phiếm định và từ nghi vấn.. ? Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña hai c©u: + Anh cã khoÎ kh«ng ? + Anh đã khoẻ chưa ? - Gi¸o viªn cho häc sinh 4 c©u sau vµ yªu cầu học sinh phân biệt đúng sai.. - Không vì đó không phải là câu nghi vấn + C©u a vµ b cã c¸c tõ nghi vÊn nh­: cã .. kh«ng, t¹i sao nh­ng nh÷ng kÕt cÊu chøa nh÷ng tõ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ ng÷ trong 1 c©u. + Trong c©u c, d th×: nµo (còng), ai (còng) là những từ phiếm định . L­u ý: Nh÷ng côm tõ ai còng, g× còng, nµo còng, sao còng, ®©u còng, bao giê cũng, ...  ý nghĩa khẳng định tuyệt đối, chø kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. 4. Bµi tËp 4 - Khác nhau về hình thức: có ... không, đã ... ch­a. - Kh¸c nhau vÒ ý nghÜa: C©u thø hai cã gi¶ định là người được hỏi trước đó có vấn đề sức khoẻ, còn câu 1 thì không có giả định nµy. + C¸i ¸o nµy cã cò l¾m kh«ng ? (§) + Cái áo này đã cũ lắm chưa ? (Đ) + C¸i ¸o nµy cã míi l¾m kh«ng ? (§) + Cái áo này đã mới lắm chưa ? (S). D. cñng cè, dÆn dß - Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi; kh¸i niÖm c©u nghi vÊn, c¸ch viÕt. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5, 6 SGK tr13, xem tríc bµi ''c©u nghi vÊn'' (tiÕp theo) TiÕt 76. Ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 2008. TËp lµm v¨n:. viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt: - Häc sinh biÕt c¸ch s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cho hîp lÝ. - Học sinh biết vận dụng các cách trình bày nội dung đoạn văn đã học để viết đoạn v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: xem lại kiến thức về đoạn văn, câu chủ đề, tham khảo sách: THTLVTM - Học sinh: xem trước bài ở nhà. C. tiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức(1') 2. KiÓm tra: (5') ? Nhắc lại các phương pháp được sử dụng trong văn bản thuyết minh ? Khái niệm đoạn văn ? Câu chủ đề. ? Các phần trong bài văn thuyết minh phải đảm bảo những nội dung gì. 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 1. NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh (8') ? Vai trß cña ®o¹n v¨n.  §o¹n v¨n lµ bé phËn cña bµi v¨n, viÕt tèt ®o¹n v¨n  lµm bµi tèt.  §o¹n v¨n gåm tõ 2 c©u trë lªn.  C¸c ®o¹n v¨n ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nhất định. a. VÝ dô: - Học sinh đọc đoạn văn a và b phần (1) môc I (SGK) tr14. b. NhËn xÐt:  Đối với câu (a): câu 1 là câu chủ đề, câu 2 cung cấp thông tin về lượng nước ngọt ít ỏi, câu 3 cho biết lượng nước ấy bị ô nhiễm, câu 4 nêu sự thiếu nước ở các nước trên thế giới thứ ba. Câu 5 nêu dự báo đến năm 2025 thì 2/3 dân số thế giới thiếu nước.  như vậy các câu sau bổ sung thông tin làm rõ ý câu chủ đề. Câu nào cũng nói về nước  Từ ngữ chủ đề trong đoạn văn (b) là : Ph¹m V¨n §ång. c¸c c©u tiÕp theo cung cÊp th«ng tin vÒ Ph¹m V¨n §ång theo lèi liệt kê các họat động đã làm. c. KÕt luËn:  Theo ý 1, 2 trong ghi nhí.. ? CÊu t¹o ®o¹n v¨n. ? C¸ch s¾p xÕp c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. ? Gọi học sinh đọc ví dụ.. ? Nªu c¸ch s¾p xÕp c¸c c©u trong ®o¹n v¨n (câu chủ đề, từ ngữ chủ đề và các câu giải thÝch, bæ sung) - Gợi ý: đv(a) đâu là câu chủ đề ? các câu sau hướng về nó như thế nào. * Câu 1 là câu chủ đề. * C¸c c©u sau bæ sung th«ng tin lµm râ ý câu chủ đề. câu nào cũng nói về nước.. ? Tìm câu chủ đề hoặc từ ngữ chủ đề trong ®o¹n v¨n (b) ? Vai trß cña c¸c c©u tiÕp theo. * Từ chủ đề : Phạm Văn Đồng. Các câu sau cung cấp thông tin về đối tượng. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch tr×nh bµy néi dung c¸c ®o¹n v¨n trªn. 2. Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh ch­a chuÈn ? Đoạn văn (a) trình bày về vấn đề gì. ? Đoạn văn có nhược điểm như thế nào. ? NÕu giíi thiÖu bót bi th× nªn giíi thiÖu nh­ thÕ nµo. \. ? §o¹n v¨n trªn nªn t¸ch ®o¹n vµ mçi ®o¹n viÕt l¹i nh­ thÕ nµo. - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm bè côc ra giÊy, gi¸o viªn kiÓm tra vµ cho häc sinh söa l¹i ®o¹n v¨n trªn * §èi víi (a) tr×nh bµy lén xén nªn t¸ch thµnh 2 ®o¹n: + §o¹n 1: ruét bót bi + §o¹n 2: vá bót bi. (10'). a. VÝ dô:  §o¹n v¨n(a) thuyÕt minh, giíi thiÖu bót bi. b. NhËn xÐt  Tr×nh bµy lén xén.  Giới thiệu bút bi trước hết phải giới thiệu cÊu t¹o mµ muèn thÕ th× ph¶i chia thµnh tõng bé phËn: + Ruét bót bi: (phÇn quan träng nhÊt): gåm đầu bút bi và ống mực, loại mực đặc biệt. + Phần vỏ: gồm ống nhựa hoặc sắt để bọc ruét bót bi vµ lµm c¸n bót viÕt. PhÇn nµy gåm èng, n¾p bót cã lß xo  Nªn t¸ch thµnh 2 ®o¹n. - Thuyết minh về chiếc đèn bàn. - Chç ch­a hîp lÝ lµ: chia ®o¹n ch­a khoa häc, lÆp ®i lÆp l¹i mét sè bé phËn.. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 ? Yªu cÇu cña ®o¹n v¨n (b) lµ g×. ? Nhược điểm của đoạn văn ở chỗ nào. ? Nên giới thiệu đèn bàn bằng phương ph¸p nµo. * §o¹n v¨n (b) tr×nh bµy lén xén nªn t¸ch thµnh 3 ®o¹n v¨n: + Đoạn 1: Phần đèn + Đoạn 2: Chao đèn. + Đoạn 3: Đế đèn. - Gi¸o viªn cho häc sinh lËp dµn ý vµo vở, sau đó kiểm tra và hướng dẫn cách söa. ? Tõ nh÷ng bµi tËp trªn em thÊy khi tr×nh bµy ®o¹n v¨n trong bµi v¨n thuyÕt minh cÇn chó ý ®iÒu g×..  Hs tù béc lé  Sử dụng phương pháp phân loại, phân tích:chia cấu tạo đền bang thành 3 bộ phận: + Phần đèn: bóng đèn, đui đèn, dây điện, c«ng t¾c. + Phần chao đèn + Phần đế đèn  chia thµnh 3 ®o¹n v¨n c. KÕt luËn: (2')  Các ý lớn tương ứng với các đoạn văn. - Trong đoạn văn có ý chủ đề, các câu khác gi¶i thÝch bæ sung lµm râ ý cho nã. - C¸c ý trong ®o¹n v¨n s¾p xÕp theo thø tù cÊu t¹o, nhËn thøc, diÔn biÕn sù viÖc trong thêi gian, chÝnh phô ... - Học sinh đọc ghi nhớ bài.. III . LuyÖn tËp. ? Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn ''Giới thiệu trường của em''. 1. Bµi tËp 1: - VÝ dô: + MB: b»ng c¸ch nªu (?) vµ miªu t¶: Ai cã dÞp ®i qua x· Th¸i Häc sÏ thÊy mét ngôi trường lớn nằm ven đường bê tông với 3 d·y nhµ cao tÇng Ðp h×nh ch÷ U. §ã chÝnh lµ trường em - THCS Thái Học. + KB: Em yêu trường em và cùng các bạn giữ gìn ngôi trường sạch, đẹp dể mãi mãi là mái nhµ chung cho c¸c thÕ hÖ trÎ nh­ em ®­îc học tập; rèn luyện và trưởng thành. 2. Bµi tËp 2 - Người đã suốt đời nêu cao ngọn cờ độc lập vµ tù do cho d©n téc. - Người đã đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt tôn giáo, đảng phái, giới tính, già trẻ, miền xuôi, miền ngược dưới ngọn cờ đỏ. - Người đã cùng Đảng CSVN lãnh đạo nhân dân ta đánh thắng các đội quân xâm lược hùng mạnh, giành độc lập thống nhất trọn vÑn cho Tæ Quèc. - Nhân dân Việt Nam kính yêu Người, gọi Người là ''Bác''. ? Cho chủ đề ''Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam''. Hãy viết thµnh mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh. - Gi¸o viªn yªu cÇu c¸c em viÕt vµ tr×nh bµy. - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá. Giáo viên cho một số gợi ý để học sinh hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh viÕt ®o¹n v¨n. - Gäi häc sinh tr×nh bµy. - Giáo viên đánh giá. D. cñng cè, dÆn d:(3') ? Nh¾c l¹i c¸ch s¾p xÕp, tr×nh bµy ®o¹n v¨n trong bµi v¨n thuyÕt minh. 3. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3,4 trong SGK tr129. - Xem trước bài ''Thuyết minh về một phương pháp'' (cách làm) (tiếp). 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8. TuÇn 20. bµi 19. TiÕt 77. V¨n b¶n:. Ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 2008. Quê hương (TÕ Hanh). A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển được miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hương đằm thắm của tác giả. - ThÊy ®­îc nh÷ng nÐt dÆc s¾c nghÖ thuËt. - Giáo dục lòng yêu quê hương. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung TÕ Hanh, tËp th¬ ''Hoa niªn'' cña «ng. - Häc sinh: so¹n bµi, t×m hiÓu vÒ thÓ th¬. C. tiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức: (1') 2. KiÓm tra: (5') ? §äc thuéc lßng bµi th¬ “Nhí rõng” ? NghÖ thuËt x©y dùng h×nh ¶nh gi÷a khæ 1, 4 víi khæ 2, 3 bµi ''Nhí rõng'' ? T¸c dông cña nghÖ thuËt Êy ? §äc thuéc lßng 1 khæ th¬ em thÝch (diÔn c¶m) 3. Bµi míi: - Giới thiệu chân dung và tập thơ ''Hoa niên'' của tác giả, cảm hứng chủ đạo trong thơ Tế Hanh - nhà thơ của quê hương. I. T×m hiÓu chung: (3') 1. Hướng dẫn đọc Theo em chúng ta nên đọc văn bản này như thế nào ?  §äc giäng nhÑ nhµng, trong trÎo, chó ý nhÞp phæ biÕn trong bµi: 3 – 2 – 3 hoÆc 3 – 5 - 2 học sinh đọc lại bài thơ 2. T¸c gi¶ t¸c phÈm ? H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ bµi th¬? a) T¸c gi¶ - Học sinh đọc chú thích * trong SGK. - ¤ng sinh 1921 t¹i mét lµng chµi ven biÓn tØnh Qu¶ng Ng·i. ¤ng lµ nhµ th¬ míi viÕt rÊt hay về quê hương. - Sù nghiÖp s¸ng t¸c: SGK. b) T¸c phÈm: - ''Quê hương'' là bài thơ mở đầu cho nguồn cảm hứng lớn trong suốt đời thơ Tế Hanh. 3. Gi¶i thÝch tõ khã Hs đọc chú thích SGK: - Chú ý các chú thích 1 (lời đề tựa của bài thơ), 4 (từ địa phương) (3') 4. ThÓ th¬ vµ bè côc: ? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬.. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8  Thể thơ 8 chữ gồm nhiều khổ, gieo vần ôm và vần liền với sự hoán vị bằng trắc đều đặn (2 câu vần bằng đến 2 câu vần trắc) ? Bè côc cña bµi th¬.  Bè côc 2 phÇn: - 2 c©u ®Çu giíi thiÖu chung vÒ ''lµng t«i'' H×nh - 6 c©u tiÕp: miªu t¶ c¶nh ¶nh thuyền chài ra khơi đánh cá quª - 8 c©u tiÕp: c¶nh thuyÒn c¸ hương trë vÒ bÕn. - Khæ cuèi: nçi nhí lµng kh«n ngu«i cña t¸c gi¶. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hình ảnh quê hương (12') ? §äc ®o¹n th¬ ®Çu tiªn ? Làng tôi ở có gì đặc biệt..  Làm nghề chài lưới - Nước bao vây ... sông nghề nghiệp và vị trí địa lí của làng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi giíi thiÖu cña t¸c  C¸ch giíi thiÖu rÊt b×nh dÞ. gi¶ * Quê hương được tác giả giới thiệu rất tự nhiªn b×nh dÞ lµ mét lµng chµi ven biÓn. ? Cảnh người dân chài đi đánh cá được  Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng miªu t¶ trong khung c¶nh, h×nh ¶nh nµo. Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh­ con tuÊn m· Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường gíng ? NhËn xÐt vÒ c¶nh vµ nghÖ thuËt sö dông + H×nh ¶nh so s¸nh (con tuÊn m·)  vÎ tõ ng÷? đẹp dũng mãnh * Nghệ thuật: tác giả sử dụng hình ảnh so + Các động từ mạnh  sức sống mạnh mẽ sánh, động từ mạnh (có động từ đặt ở đầu diễn tả khí thế băng tới, vẻ đẹp hùng tráng c©u) cña con thuyÒn ra kh¬i. - Bèn c©u th¬ võa lµ phong c¶nh tù nhiªn tươi sáng, vừa là bức tranh lao động đầy høng khëi vµ d¹t dµo søc sèng. ? Đọc hai câu thơ tiếp theo? Chi tiết nào  Cánh buồm giương to như mảnh làng đặc tả vẻ đẹp của con thuyền. Rướn thân trăng bao la thâu góp gió.. ? Hình ảnh so sánh ở đây có gì đặc sắc?  H×nh ¶nh c¶nh buåm tr¾ng c¨ng phång - B×nh: Nhµ th¬ võa vÏ chÝnh x¸c c¸i h×nh no giã ra kh¬i ®­îc so s¸nh víi m¶nh hån võa c¶m nhËn ®­îc c¸i hån cña sù vËt. làng sáng lên vẻ đẹp lãng mạng. Từ đó hình * Tác giả miêu tả cánh buồm căng rất đẹp ảnh cánh buồm căng gió quen thuộc trở nên với vẻ đẹp lãng mạn bằng sự so sánh độc lớn lao, thiêng liêng thơ mộng. Đó là biểu đáo, bất ngờ. Nó trở thành biểu tượng, linh hiện của linh hồn làng chài. Nghệ thuật so hån cña lµng chµi. sánh: miêu tả cụ thể + vẻ đẹp bay bổng. Đó còng lµ bót ph¸p l·ng m¹n ho¸ trong sù miªu t¶. ? Cảnh thuyền về bến được miêu tả bằng  Cảnh làng chài đón thuyền trở về: ồn mấy chi tiết. ? Đó là những chi tiết nào? ào, tấp nập  đông vui náo nhiệt. Em cã c¶m nhËn g× vÒ bøc tranh cuéc sèng - Nh÷ng chiÕc ghe ®Çy c¸ tr«ng thËt thÝch lao động ở đây? m¾t. * Cảnh làng chài đón đoàn thuyền cá trở về - Lời cảm tạ chân thành của người dân chài. là bức tranh sinh động, náo nhiệt, đầy ắp - Hình ảnh người dân chài làn da ngăm .... 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 niÒm vui vµ sù sèng. ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh người dân chài. * Hình ảnh người dân chài được miêu tả võa ch©n thùc võa l·ng m¹n trë nªn cã tÇm vóc phi thường. ? C¶m nhËn cña em vÒ chiÕc thuyÒn. * NghÖ thuËt nh©n ho¸ miªu t¶ con thuyÒn có hồn như một phần sự sống lao động của lµng chµi.. ? Từ đó em cảm nhận được vẻ đẹp nào trong tâm hồn người viết những lời thơ trên. * Tác giả là người có tâm hồn nhạy cảm, yêu quê hương. 2. Nỗi nhớ quê hương (5')(khổ cuối) ? §äc khæ th¬ cuèi? ? Néi dung chÝnh cña bèn c©u th¬ cuèi? ? Trong xa c¸ch lßng t¸c gi¶ nhí tíi nh÷ng ®iÒu g× n¬i quª nhµ. ? Phương thức biểu cảm.. xa x¨m  Vừa tả thực vừa sáng tạo độc đáo người lao động làng chài thật đẹp với nước da nhuém n¾ng giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi, nång to¶ vÞ xa x¨m cña biÓn.  ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá  NghÖ thuËt nh©n ho¸, h×nh ¶nh nµy lµ một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác gi¶: sau mét thêi gian vËt lén víi sãng giã ®ang n»m nghØ ng¬i vµ cßn nh­ ®ang l¾ng nghe chÊt muèi ... Con thuyÒn trë nªn cã hån, mét t©m hån rÊt tinh tÕ.  Người viết có tâm hồn tinh tế, tài hoa và nhÊt lµ cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi quª hương.  Bèn c©u th¬ kÕt nhµ th¬ trùc tiÕp nãi vÒ nçi nhí lµng quª kh«n ngu«i cña m×nh.  Biển (màu nước xanh), cá (cá bạc), cánh buåm (chiÕc buåm v«i), thuyÒn, mïi biÓn.  BiÓu c¶m trùc tiÕp nãi vÒ nçi nhí lµng quª kh«n ngu«i cña m×nh. §ã lµ nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn.  Dù đi xa, đứa con hiếu thảo của quê hương luôn tưởng nhớ ''mùi nồng mặn'' đặc trưng của quê hương  Đó là hương vị riêng đầy quyến rũ, mùi riêng của làng biển rất đặc trưng...  Cô thÓ th¾m thiÕt, bÒn bØ.. ? §ã lµ nçi nhí nh­ thÕ nµo. * Lèi biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt cña nhµ th¬. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ vÒ ''c¸i mïi nång mÆn'' ? Từ đó cho thấy về một nỗi nhớ quê hương như thế nào ? ? Nỗi nhớ ấy thuộc về một tấm lòng quê  Gắn bó thuỷ chung với quê hương cho dù nh­ thÕ nµo ? xa c¸ch III. Tæng kÕt (5') ? Phương thức biểu cảm của tác phẩm. ? BiÖn ph¸p tu tõ ®­îc sö dông. ? Ta cã thÓ h×nh dung râ mån mét h×nh ảnh làng chài, hành động ... là do đâu. * Phương thức biểu cảm. + Sáng tạo hình ảnh thơ độc đáo.. ? Néi dung cña bµi th¬ lµ g×. * Bức tranh quê hương đẹp. ? Em hiÓu g× vÒ nhµ th¬ TÕ Hanh.. a. NghÖ thuËt: - ''Quê hương'' là bài thơ trữ tình, phương thức biểu đạt chủ yếu là biểu cảm. Ngòi bút miêu tả thấm đẫm cảm xúc. Hình ảnh, ngôn ngữ đẹp, bay bổng, lãng mạn, biện pháp nhân hoá độc đáo thổi linh hồn vào sự vật. - S¸ng t¹o h×nh ¶nh th¬ rÊt phong phó, chÝnh x¸c, ch©n thùc qua ng«n ng÷ gi¶n dÞ. b. Néi dung - Bức tranh tươi sáng, khoẻ khoắn, đầy sức sống của làng chài và người dân chài. - Nhµ th¬ c¶m nhËn cuéc sèng rÊt tinh tÕ, cã tình yêu nồng hậu, thuỷ chung với quê hương.. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 * Tình yêu quê hương nồng thắm của tác - Học sinh đọc ghi nhớ SGK. gi¶. * Ghi nhí: SGK IV. LuyÖn tËp (5') - §äc diÔn c¶m bµi th¬. ? NhËn xÐt vÒ bøc tranh minh ho¹ cña bµi th¬. ? Đọc những câu thơ viết về tình cảm quê hương mà em yêu thích. Ví dụ ''Quê hương'' D. cñng cè, dÆn dß(3') - Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Viết một đoạn thuyết minh về quê hương em (giới thiệu quê hương em) - So¹n bµi: ''Khi con tu hó''. _______________<><>_________________ TiÕt 78. V¨n b¶n:. Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2008. khi con tu hó ( Tè H÷u). A. Mục tiêu cần đạt: - Häc sinh c¶m nhËn ®­îc lßng yªu sù sèng, niÒm khao kh¸t tù do ch¸y báng cña người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi đương bị giam cầm trong tù ngục được thể hiện b»ng nh÷ng h×nh ¶nh gîi c¶m vµ thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. - RÌn luÖn kÜ n¨ng c¶m thô bµi th¬ tr÷ t×nh. - Gi¸o dôc lßng kÝnh yªu nh÷ng chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, biÕt ¬n vµ yªu cuéc sèng. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung Tè H÷u, tËp th¬ ''Tõ Êy'' cña «ng. - Häc sinh: §äc vµ so¹n bµi, s­u tÇm th¬ Tè h÷u. C. tiÕn tr×nh lªn líp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra: ? Phân tích cái hay cái đẹp của những câu thơ: ''C¸nh buåm ... gãp giã'' ''Dân chài lưới ...... xa xăm''. ? §äc thuéc lßng bµi th¬? Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt bµi th¬. 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : - Gi¸o viªn giíi thiÖu ch©n dung Tè H÷u, tËp th¬ ''Tõ Êy'' s¸ng t¸c ®Çu tay cña «ng. I. T×m hiÓu chung (3') 1. Hướng dẫn đọc: ? Theo em chúng ta sẽ đọc văn bản này như thế nào ?  Chú ý thay đổi giọng đọc. Đoạn 6 câu đầu với giọng vui náo nức, phấn chấn; đoạn 4 câu sau đọc với giọng bực bội, nhấn mạnh các động từ, các từ ngữ cảm thán: hè ôi!, làm sao, chÕt uÊt th«i! 2. T¸c gi¶, t¸c phÈm a) T¸c gi¶ ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ?. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8  TiÓu sö (SGK tr19) + ¤ng ®­îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. + C¸c tËp th¬ chÝnh (SGK) b) T¸c phÈm ? Bài ''Khi con tu hú'' được viết trong hoàn cảnh đặc biệt nào.  Được viết trong nhà lao Thừa Phủ(Huế) khi tác giả đương hoạt động cách mạng, mới bị bắt giam (7/1939)  tâm trạng bức xúc, hướng tới cuộc sống bên ngoài. 3. Gi¶i thÝch tõ khã: §äc chó thÝhc SGK 4. Chủ đề, thể loại, bô cục ? TiÕng chim tu hó cã vai nh­ thÕ nµo trong bµi th¬ nµy?  B¸o hiÖu mïa hÌ tíi, kh¬i dËy niÒm vui sèng cña t¸c gi¶ ? “Khi con tu hú” là bài thơ diễn tả tiếng chim tu hú hay là qua đó để diễn tả cảm xúc của lòng người ?  Bài thơ diễn tả cảm xúc lòng người ? Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ nµy lµ ai?  Lµ t¸c gi¶ Bµi th¬ nµy lµ mét nÐt ch©n dung tinh thÇn cña Tè H÷u thêi k× míi gi¸c ngé c¸ch m¹ng ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo?  ThÓ th¬ lôc b¸t ? H×nh thøc th¬ Êy cã t¸c dông diÔn t¶ c¶m xóc nh­ thÕ nµo ?  DiÔn t¶ c¶m xóc tha thiÕt nång hËu cña t©m hån ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n?  Chia lµm 2 ®o¹n - Đoạn 1: 6 câu: tả cảnh trời đất lúc vào hè. - Đoạn 2: 4 câu: tả tình diễn tả tâm trạng người chiến sĩ II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Cảnh trời đất vào hè (14') ? §äc ®o¹n 1?  Học sinh đọc 6 câu thơ đầu. ? Khung cảnh mùa hừ được miêu tả bằng  Tiếng ve ran trong vườn râm / âm thanh những chi tiết đặc sắc nào? - Lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng - BÇu trêi cao réng víi c¸nh diÒu chao lượn. - Tr¸i c©y ®­îm ngät. ? Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận  Sáu câu thơ đầu gợi lên một thế giới rộn g× vÒ cuéc sèng? rµng, trµn trÒ nhùa sèng ? Tiếng chim tu hú có ý nghĩa như thế nào  Tiếng chim tu hú đã thức dậy, mở ra tất đối với nhân vật trữ tình của bài thơ? c¶ vµ b¾t nhÞp cho mïa hÌ rén r· ©m thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, bầu - Giáo viên liên hệ trong bài thơ ''Bếp lửa'' trời khoáng đạt tự do ... trong cảm nhận của cña B»ng ViÖt. người tù. Cuộc sống thanh bình đang sinh ''Tu hú ơi chẳng đến ở cùng ta s«i, n¶y në, ngät ngµo. Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa  âm thanh được đón nhận bởi tình - Học sinh cảm nhận so sánh. thương mến trong thơ Bằng Việt, tiếng * Tiếng chim tu hú mở ra một thế giới rộn chim gợi những kỉ niệm thân thương của ràng, tràn trề nhựa sống với âm thanh rộn tình bà cháu Còn trong thơ Tố Hữu, tiếng tu rã, sắc màu rực rỡ, hương vị ngọt ngào, bầu hú báo hiệu mùa hè sôi động trong tâm hồn trời tự do trong cảm nhận của người tù. người tù.. 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 ? Em có cảm nhận gì về tâm hồn của tác Tác giả là người có sức cảm nhận mãnh gi¶? liÖt, tinh tÕ cña mét t©m hån trÎ trung, yªu * Nhà thơ là người có tình yêu cuộc sống đời nhưng đang mất tự do và khao khát tự nồng nhiệt, sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế, do đến cháy lòng. yªu cuéc sèng tù do. - Gi¸o viªn liªn hÖ bµi ''T©m t­ trong tï'' cña Tè H÷u: - Häc sinh c¶m nhËn 1 bµi th¬ ®­îc viÕt ''Cô đơn thay là cảnh thân tù trong cïng c¶nh ngé vµ cïng mét c¶m xóc, Tai më réng mµ lßng s«i r¹o rùc 1 t©m tr¹ng. Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu'' 2. Tâm trạng người tù: (6') §äc ®o¹n th¬ cuèi? ? ''Ta nghe hè dậy bên lòng” Từ đó hãy cho biÕt nhµ th¬ c¶m nhËn mïa hÌ b»ng thÝnh gi¸c, hay b»ng søc m¹nh cña t©m hån. ? Từ đó có thể hình dung trạng thái tâm hån cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo ? ? Tìm đọc những câu thơ diễn tả tâm tr¹ng cña nhµ th¬? ? NhËn xÐt vÒ nhÞp ®iÖu th¬ vµ c¸ch sö dông tõ ng÷. * NhÞp th¬ 6/2; 3/3, tõ ng÷ m¹nh, sö dông nhiÒu th¸n tõ ? T¸c dông cña chóng. * Bộc lộ cảm giác ngột ngạt cao độ, khao kh¸t tho¸t c¶nh tï ngôc Tæ chøc th¶o luËn nhãm: ? Mét lÇn n÷a tiÕng chim tu hó xuÊt hiÖn trong bµi th¬, em cã c¶m nhËn g× vÒ ®iÒu nµy? - Gi¸o viªn yªu cÇu b¸o c¸o kÕt qu¶. - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá. * Tiếng chi tu hú khiến cho người chiến sÜ ®ang bÞ giam cÇm c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi.  t©m hån ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do. III. Tæng kÕt (4') ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬. ? Phương thức biểu đạt. * KÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Hai ®o¹n t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh hµi hoµ truyÒn c¶m Th¬ lôc b¸t uyÓn chuyÓn, giäng ®iÖu tù nhiªn..  Học sinh đọc 4 câu thơ còn lại.  Nhà thơ cảm nhận mùa hè tươi đẹp bằng søc m¹nh t©m hån, b»ng tÊm lßng.  Nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc sèng tù do.  Mà chân muốn đạp tan phường, hè ôi ! Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i. Cách ngắt nhịp bất thường 6/2; 3/3 - Từ ngữ mạnh: đạp tan phường, chết uất - Th¸n tõ: «i, th«i, lµm sao  Cảm giác ngột ngạt cao độ, niềm khao kh¸t ch¸y báng muèn tho¸t ra khái c¶nh tï ngôc, trë vÒ víi cuéc sèng tù do ë bªn ngoµi. Häc sinh th¶o luËn nhãm 2'  TiÕng chim tu hó ë ®Çu bµi gîi ra c¶nh trêi đất bao la, tưng bừng sự sống lúc vào hè, là tiÕng chim gäi bÇy, lµ sù thÓ hiÖn niÒm vui; cßn tiÕng chim tu hó ë cuèi bµi lµ gîi cho người chiến sĩ trẻ nỗi khắc khoải, sự bức bối kh«n cïng bëi v× bÞ mÊt tù do. - Giống:Tiếng chim đều giống như tiếng gọi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®Çy quyến rũ đối với nhân vật trữ tình.. a. NghÖ thuËt:  2 ®o¹n t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh gép thµnh mét chỉnh thể, đều rất truyền cảm. Cảnh thì đẹp, hình ảnh sinh động quen thuộc, có hồn. Tình th× s«i næi, s©u s¾c, da diÕt. - ThÓ th¬ lôc b¸t mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn linh ho¹t. - Giäng ®iÖu tù nhiªn, c¶m xócnhÊtqu¸n - KÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 b. Néi dung:  Lßng yªu cuéc sèng - Niềm khao khát tự do của người tù cách m¹ng.. ? Néi dung bµi th¬. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. IV. LuyÖn tËp (5') ? Nên hiểu nhan đề của bài thơ như thế nµo.? §Æt mét c©u trän vÑn cã tªn nhan đề để tóm tắt nội dung bài thơ. ? Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ như vậy. - §©y lµ h×nh ¶nh ho¸n dô, gi¸ trÞ liªn tưởng của tiếng chim được gợi lên ngay tõ ®Çu bµi th¬. §ã lµ tÝn hiÖu cña mïa hÌ rùc rì, sù sèng t­ng bõng, cña trêi cao lång léng tù do. TiÕng ? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ lôc b¸t cña bµi th¬. 1. Nhan đề của bài thơ-Đó chỉ là một vế phụ trong mét c©u trän ý.  Khi con tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến, người tù cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt trong phßng giam, cµng khao kh¸t cuéc sèng tù do.  tên bài thơ đã gợi mở mạnh cảm xúc của toµn bµi. chim đã tác động mạnh mẽ đến tâm hồn người tù. 2. NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ lôc b¸t cña bµi th¬ - Sè ©m tiÕt trong mçi c©u trong mét cÆp: 6/8 - C¸ch hiÖp vÇn (6-6; 8-6; ...); hoµ phèi ©m thanh  t¹o sù nhÞp nhµng, uyÓn chuyÓn, chuyÓn t¶i c¶m xóc tr÷ t×nh phong phó.. D. cñng cè, dÆn dß - Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ Tè H÷u V. Hướng dẫn về nhà:(2') - Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Sưu tầm bài thơ, câu thơ nói về cuộc đời hoạt động cách mạng của các chiến sĩ cách mạng. Ví dụ:thơ của Tố Hữu:''Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu- Dấn thân ...Là gươm ...- ... còn một nửa''. - So¹n bµi: ''Tøc c¶nh P¸c Bã''. _______________<><>_________________ TiÕt 79. TiÕng ViÖt:. Ngµy 03 th¸ng 01 n¨m 2009. c©u nghi vÊn (TiÕp theo). A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh hiểu rõ câu nghi vấn không chỉ dùng để hỏi mà còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc ... - BiÕt sö dông c©u nghi vÊn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: GiÊy trong ghi c©u hái tr¾c nghiÖm, m¸y chiÕu. - Học sinh: Xem trước bài ở nhà. C. tiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra: ? §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn. ? Gi¶i bµi tËp 5, 6 SGK tr13.. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n líp 8 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : III. Chøc n¨ng kh¸c 1. VÝ dô ? Trong những đoạn trích trên, câu nào là  Học sinh đọc ví dụ trong SGK. c©u nghi vÊn.  Đoạn (a): Những người muôn năm cũ - Gi¸o viªn chiÕu vÝ dô lªn m¸y chiÕu Hån ë ®©u b©y giê? - Yêu cầu học sinh xác định và trình bày. - Đoạn (b): Mày định nói cho cha mày - Giáo viên đánh giá. nghe đấy à? - §o¹n (c): Cã biÕt kh«ng? LÝnh ®©u ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây nh­ vËy ? Kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ ? - §o¹n (d): c¶ ®o¹n trÝch - §o¹n (e): Con g¸i t«i vÏ ®©y ­ ? Ch¶ lÏ l¹i đúng là nó, cái con mèo hay lục lọi ấy ! 2. NhËn xÐt: ? Xác định chức năng của câu nghi vấn - Học sinh nối các phần với chức năng của trong c¸c ®o¹n trÝch. câu nghi vấn hoặc học sinh lựa chọn đáp án - Giáo viên treo bảng phụ ghi câu hỏi trắc đúng. nghiệm để học sinh lựa chọn rồi nối:  §(a): béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc (sù hoµi ? Trong phần a câu nghi vấn dùng để làm niệm, tiếc nuối) g×. - §(b): ®e do¹ 1. CÇu khiÕn - Đ(c): cả 4 câu đều dùng để de doạ 2. Khẳng định - Đ(d): khẳng định. 3. Phủ định - Đ(e): cả 2 câu đều bộc lộ cảm xúc (sự 4. §e do¹ ng¹c nhiªn) 5. Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. * Câu nghi vấn được dùng để bộc lộ cảm xúc, tình cảm, đe doạ, khẳng định, ...  Không phải tất cả các câu nghi vấn đều ? NhËn xÐt vÒ dÊu kÕt thóc c¸c c©u nghi kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái. C©u nghi vÊn vÊn trong c¸c ®o¹n trÝch trªn. thø hai ë (e) kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. 3. Ghi nhí ? Nh­ vËy chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi - Häc sinh kh¸i qu¸t vÊn lµ g×. ? DÊu kÕt thóc cña c©u nghi vÊn trong những trường hợp không dùng để hỏi. II. LuyÖn tËp (20') 1. Bµi tËp 1 - Học sinh đọc những đoạn trích trong bài tập a) Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ? b) c¶ khæ th¬ trõ ''Than «i !'' c) Sao ta kh«ng ng¾m sù biÖt li theo t©m hån mét chiÕc l¸ nhÑ nhµng r¬i ? d) ¤i, nÕu thÕ th× cßn ®©u lµ qu¶ bãng bay ? ? Cho biết những câu nghi vấn đó dùng - Trong (a): bộc lộ tình cảm, cảm xúc (sự để làm gì. ng¹c nhiªn) - Trong (b): phủ định, bộc lộ tình cảm, cảm xóc. - Trong (c): CÇu khiÕn, béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. ? Xác định câu nghi vấn. - Yªu cÇu häc sinh lµm viÖc trªn giÊy trong, gi¸o viªn chiÕu lªn m¸y, gäi häc sinh khác nhận xét, giáo viên đánh giá.. 21 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>