Giáo án Ngữ văn 7 kì II

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n :27/12/2009 Ngµy gi¶ng:28/12/2009 TiÕt 73-V¨n b¶n. Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất A. Môc tiªu : Häc xong bµi nµy HS cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n sau 1.Kiến thức: Hiểu được sơ lược khái niệm về tục ngữ, nội dung từ một sè h×nh thøc nghÖ thuËt vµ ý nghÜa cña 8 c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. 2.KÜ n¨ng:TÝch hîp víi tiÕng ViÖt ë bµi «n tËp tiÕng viÖt, víi phÇn TLV ë bµi: T×m hiÓu chung vÒ v¨n NL.Ph©n tÝch nghÜa ®en vµ nghÜa bãng cña tôc ng÷. 3.GD:VËn dông tôc ng÷ trong nãi vµ viÕt hµng ngµy. *ChuÈn bÞ : -ThÇy : Nghiªn cøu SGK , tµi liÖu tham kh¶o. B¶ng phô . - Trò : Đọc và trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản. B. Các hoạt động dạy học: Hoạt động 1 :Khởi động. Giíi thiÖu bµi Tôc ng÷ lµ mét thÓ lo¹i v¨n ho¸ d©n gian. Nã ®­îc vÝ lµ kho b¸u cña KN vµ trÝ tuÖ d©n gian, lµ “ Tói kh«n d©n gian v« tËn”. Tôc ng÷ lµ thÓ lo¹i triết lý, nhưng đồng thời cũng là cây đời xanh tươi. Tục ngữ có nhiều chủ đề. Tiết học này giải thích 8 câu tục ngữ cho chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. §äc chó thÝch sao SGK . Em hiÓu thÕ nµo lµ tôc ng÷ ? H/S ph¸t biÓu GV: Tục -> thối quen lâu đời. I.T×m hiÓu chung : 1.Tôc ng÷ lµ g×? ( SGK/34) II.§äc- hiÓu v¨n b¶n 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> được mọi người công nhận, ngữ: lµ lêi nãi ?Tôc ng÷ vµ ca dao kh¸c nhau ë ®iÓm nµo HS: So sánh để chỉ ra điểm giống vµ kh¸c c¶ vÒ h×nh thøc vµ néi dung -> §­a ra kh¸i niÖm . GV : Nêu yêu cầu đọc.Giọng chËm r·i , râ rµng , chó ý c¸c vÇn lưng , ngắt nhịp ở vế đối trong câu or ghép đôi giữa 2 câu . GV đọc mẫu, học sinh đọc ? T¸m c©u tôc ng÷ ®­îc chia lµm mÊy nhãm ? mçi nhãm cã mÊy câu ( Dựa vào tiêu đề của văn bản h·y chØ ra nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ TN , nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ L§SX ? ) HS : Chia 2 nhãm : -Nhãm 1: 1,2,3,4: Nãi vÒ thiªn nhiªn - Nhóm 2: 5->8:Nói về lao động SX -H/S đọc câu 1 1. Tôc ng÷ nãi vÒ thiªn nhiªn : ?H·y cho biÕt nghÜa ®en cña c©u a. C©u 1 : tôc ng÷ HS: -Tháng 5 đêm ngắn -Th¸ng 10 ngµy dµi -> K/N nhËn biÕt vÒ thêi gian ?Em nhËn xÐt g× vÒ vÇn, nhÞp vµ c¸c biÖn ph¸p NT ®­îc sö dông trong c©u tôc ng÷ HS : 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> -Ng¾n gän cã hai vÕ -Phép đối lập về HT-ND - Phép đối( đối xứng và đối lập): §ªm – ngµy... - Phóng đại : - chưa nằm ...sáng - chưa cười... tối. -Vần lưng: Năm - mằm, mườicười ? C©u tôc ng÷ trªn b¾t nguån tõ c¬ së khoa häc nµo ko HS : Dựa vào quan sát trái đất tự quay theo 1 trôc nghiªng vµ di chuyển trên quĩ đạo có hình e lip quanh mÆt trêi. quan s¸t nhiÒu ngày nhiều đêm , nhiều năm rồi đúc rút thành kinh nghiệm ? Bµi häc ®­îc rót ra tõ ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×. HS: đọc câu 2 ?C©u nµy cã mÊy vÕ, nhËn xÐt nghÜa cña mçi vÕ vµ nghÜa cña c¶ c©u HS:2 vÕ -§ªm sao dµy b¸o hiÖu h«m sau trêi n¾ng -§ªm kh«ng sao b¸o hiÖu h«m sau trêi sÏ m­a ? K/N đúc kết từ hiện tương này lµ g× ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT diÔn đạt của câu tục ngữ, cấu tạo đối xøng cã t¸c dông g× HS: NhÊn m¹nh sù kh¸c biÖt vÒ sao-> vÒ m­a, n¾ng ? Theo em trong thực tế đời sống, K/N nµy ®­îc ¸p dông nh­ thÕ. -§ªm th¸ng n¨m....s¸ng Ngày tháng mười ....tối -> 2 vế đối xứng reo vần lưng giầu h×nh ¶nh -> Lèi nãi qu¸ =>Hiện tượng thời gian tháng 5 đêm ng¾n ngµy dµi, th¸ng 10 ngµy dµi đêm ngắn. =>Chủ động thời gian mùa hạ, mùa đông b.C©u 2: Mau sao th× n¾ng, v¾ng sao th× m­a. Mau: Dµy, nhiÒu -V¾ng: th­a, Ýt - Sao: Sao trªn trêi  Đêm trước trời đầy sao, ít mây, h«m sao n¾ng. Trêi Ýt sao sÏ m­a. Tr«ng sao, ®o¸n thêi tiÕt n¾ng m­a - Phép đối, cách nói gắn gọn dễ hiểu  Con người có ý thức nhìn sao để dự đoán thời tiết chủ động công việc SX, ®i l¹i 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nµo HS: Th¶o luËn n¾m b¾t ®­îc thêi tiÕt .... HS: §äc c©u3 ? Em hiÓu r¸ng mì gµ lµ g×? ? Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì ? Hiện tươnhj này khi khoa học ph¸t triÓn th× cßn cã ý nghÜa kh«ng GV liªn hÖ víi thùc tÕ -> Cßn cã gi¸ trÞ víi vïng s©u, xa HS: đọc câu tục ngữ ? Em hiÓu g× vÒ néi dung, h×nh thøc NT cña c©u TN 4 VÇn l­ng 2 vÕ c©n xøng ? Cho ta biÕt ®iÒu g× ? Trông kiến để đoán lụt Điều này cho thấy đặc điểm nào của kinh nghiÖm d©n gian ? Bµi häc rót ra ë ®©y lµ g×. * Tãm l¹i: 4 c©u tôc ng÷ võa t×m hiểu có đặc điểm gì chung? H/S đọc câu tục ngữ ? Em hiÓu nghÜa ®en cña c©u TN" Tấc đất , tấc vàng là gì? Nói như vËy cã qu¸ kh«ng ? Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ tÊc -HS;Nếu biết khai thác đất có thể lµm ra cña c¶i cã gi¸ trÞ nh­ vµng ? T¹i sao l¹i nãi lµ tÊc mµ kh«ng nói là thước vàng HS:Tấc vàng 1 lượng vàng rất lớn ? Thñ ph¸p nghÖ thuËt? Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc. c.C©u 3: R¸ng mì gµ…….gi÷ - R¸ng mì gµ: s¾c vµng mµu mì gµ xuÊt hiÖn ë phÝa ch©n trêi  ®iÒm b¸o s¾p cã b·o ph¶i lo gi÷ nhµ tr¸nh nh­ng thiÖt h¹i do b·o g©y ra. C©u 4: Th¸ng b¶y …….l¹i lôt - KiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7 sÏ cßn lôt  quan s¸t tØ mØ nh÷ng biÓu hiÖn nhỏ nhất trong thiên nhiên để đưa ra nhËn xÐt to lín  Nh©n d©n cã ý thøc dù ®o¸n lò lôt từ nhiều hiện tượng thiên nhiên để chủ động phòng chống => Tục ngữ đúc kết kinh nghiệm về thêi gian, thêi tiÕt, b·o lôt, cho thÊy phÇn nµo cuéc sèng vÊt v¶, thiªn nhiên khắc nghiệt ở đất nước Việt Nam. 2.Kinh nghiÖm tõ L§SX d.Câu 5: Tấc đất , tấc vàng - NT: ẩn dụ, phóng đại - Néi dung: §Ò cao tÇm quan träng, giá trị của đất nước với con người, phê phán việc lãng phí đất H×nh thøc: ng¾n gän, dÔ nghe, dÔ nhí C©u 6: NhÊt canh tr× …… canh ®iÒn - Nuôi cá có lãi nhất rồi mới đến làm vườn và trồng lúa. - C¬ së: gi¸ trÞ kinh tÕ thùc tÕ cña c¸c nghÒ. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> diễn đạt của câu tục, câu TN giúp ta hiÓu ®iÒu g×? HS đọc câu6 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ Canh tr×...®iÒn, n«ng HS gi¶i thÝch ? Kinh nghiÖm s¶n xuÊt ®­îc rót ra tõ ®©y lµ g×? ? C¬ së thùc tiÔn cña kinh nghiÖm nªu trong c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? ? Gi¸ trÞ cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g× ? C¸c ch÷: NhÊt, nh×, tam, tø cã nghÜa lµ g×? ? Điều đó chứng tỏ câu tục ngữ nµy nãi tíi ®iÒu g× ? ? PhÐp liÖt kª nµy cã t¸c dông g×? ? Bµi häc tõ kinh nghiÖm nµy lµ g×? ? NghÜa cña th× vµ thôc ? NghÜa cña c©u tôc ng÷? ? Kinh nghiệm được đúc kết trong c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? ? Hình thức câu tục ngữ có gì đặc biÖt ? T¸c dông . Gi¸o viªn liªn hÖ.  giúp con người khai thác tốt điều kiện hoàn cảnh tự nhiên để tạo ra cña c¶i vËt chÊt Câu 7: Nhất nước……tứ giống - Thứ nhất là nước, thứ 2 là phân, thứ 3 lµ chuyªn cÇn, thø t­ lµ gièng.  C¸c yÕu tè cña nghÒ trång lóa  Nªu râ thø tù, nhÊn m¹nh vai trß cña tõng yÕu tè trong nghÒ trång lóa, dÔ nãi, nhí * Trong nghÒ lµm ruéng: §¶m b¶o đủ bốn yếu tố thì lúa tốt, mùa màng båi thô. C©u 8: NhÊt th×, nh× thôc - Th×: Thêi vô - Thục: đất canh tác * Thứ nhất là thời vụ, thứ hai là đất canh t¸c Trong trồng trọt, cần đảm bảo hai yếu tố thời vụ, đất đai. Trong đó yếu tè thêi vô lµ quan träng hµn ®Çu Ngắn gọn, đối xứng  thông tin nhanh, dÔ nãi, dÔ nghe, dÔ nhí.. 4.Cñng cè: Häc sinh th¶o luËn nhãm: 1. Những kinh nghiệm đúc kết từ các hiện tượng thiên nhiên và lao động sản xuất đã cho thấy người dân lao động nước ta có những khả năng nổi bËt nµo. 2. Để kinh nghiệm đó dễ nói, dễ truyền bá, dân gian đã tạo ra câu tục ngữ có cách diễn đạt độc đáo như thế nào. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 3. Tục ngữ lao động sản xuất và thiên nhiên còn có ý nghĩa gì trong cuộc sống hôm nay. GV cho các nhóm cử đại diện trình bày, gv nhận xét, kết luận. Học sinh đọc ghi nhớ SGK. 5. Hướng dẫn học ở nhà 1. Häc sinh lµm bµi tËp: S­u tÇm nh÷ng c©u tôc ng÷ cã néi dung nh­ trªn. 2. Đọc bài đọc thêm. 3. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. C.RKN: ................................................................................................................... ................................................................................................................... 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngµy so¹n:27/12/2009 Ngµy so¹n: 28/12/2009 TiÕt 74-PhÇn TLV Chương trình địa phương Ca dao d©n ca Yªn B¸i A. Môc tiªu: Häc xong bµi nµy HS cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n sau 1.KiÕn thøc: Häc sinh s­u tÇm nh÷ng c©u ca dao, d©n ca, tôc ng÷ l­u hành ở địa phương mình, nhất là những câu đặc sắc mang tính địa phương ( mang tên riêng địa phương, nói về sản vật, di tích thắng cảnh. 2.KÜ n¨ng:HiÓu ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c bµi ca dao d©n ca cã tên địa danh sản vật địa phương 3.GD: Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương quê hương m×nh. *ChuÈn bÞ: GV: H/A 1 ssố địa phương được nhắc tới trong các bài ca dao Cung cấp 1 sốbài ca dao dân ca địa phương HS: S­u tÇm theo yªu cÇu mçi em tõ 5-7 c©u ca dao d©n ca, tôc ng÷ l­u hành ở địa phương mình B.Các hoạt động dậy học 1.ổn định tổ chức: 2.KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña HS 3.Bµi míi: GV:Em hiÓu thÕ nµo lµ ca dao - d©n ca địa phương? HS: Trao đổi theo bàn nêu ý kiến GV Bæ sung: Nh÷ng s¸ng t¸c tr÷ t×nh d©n gian mang tính địa phương. Tính địa phương ở đây ®­îc hiÓu theo 2 nghÜa: L­u hµnh phổ biến rộng rãi ở địa phương hoặc là nói về địa phương như: Có tên địa danh, tên danh nhân địa phương, nãi vÒ s¶n vËt, di tÝch lÞch sö v¨n hãa, danh lam,th¾ng c¶nh, phong. I.Giíi thiÖu chung: 1.Ca dao dân ca địa phương là gì? (Tài liệu Ngữ văn địa phương trang 54) -1 HS h¸t bµi "Inh l¶ ¬i" d©n ca Th¸i. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> tôc tËp qu¸n..... II.§äc- hiÓu v¨n b¶n.. Nh÷ng c©u ca dao- d©n ca cã tªn GV: Yêu cầu HS đọc câu2/SGK văn địa danh sản vật địa phương học địa phương/53 C©u1: \ Em biết gì về địa danh chợ ngọc, Cßn tiÒn chî ngäc chî ngµ chî ngµ, th¸c bµ, th¸c ¤ng HÕt tiÒn th× l¹i th¸c Bµ, th¸c «ng HS: Nêu hiểu biết về các địa danh ->Ca ngợi sự trù phú , giầu đẹp của nµy Yªn B×nh \Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT sö dông HS :§éc lËp nªu ý kiÕn \ Qua đó giúp em hiểu được điều gì về địa danh được nhắc đến trong c©u ca dao C©u2: -§äc c©u8/SGK Muốn ăn gạo trắng nước trong \ 2 địa danh được nhắc tới trong câu ca dao nằm ở đâu? Em biết gì về địa Vượt qua đèo ách vào trong Mường Lß danh nµy? \ §©y lµ lêi cña ai nãi víi ai? \ Nãi vÒ ®iÒu g×? \ Em cã nhËn xÐt g× vÒ llßi mêi gäi nµy? HS:Trao đổi theo bàn nêu ý kiến -> Lêi mêi gäi tha thiÕt nh­ng kh«ng kÕm phÇn tù hµo vÒ s¶n vËt địa phương mình C©u3: -HS: §äc c©u9/SGK Mường Lò rộng mênh mông \ Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông Mường Lò chứa trăm ngàn kho thóc H/A, Tõ ng÷ ë c©u ca dao nµy? HS: §éc lËp nªu ý kiÕn \ Qua cách sử dụng từ ngữ, H/A -> Ca ngợi thung lũng Mường Lò giúp em hiểu được thái độ của rộng lớn tạo nên cánh đồng phì nhiêu đứng thứ 2 Tây Bắc, gạo người nói ở đây như thế nào? Mường Lò ngon nổi tiếng khắp \ Qua c¸c bµi ca dao võa t×m hiÓu vïng tính địa phương của ca dao Yên Bái 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? HS;Nªu GV: Chốt lại:Quue hương YBái có *Ghi nhớ: SGK/55 từ lâu đời, đồng bào các dân tộc YBcÇn cï L§, th«ng minh s¸ng t¹o, làm nên sự giầu đẹp của quê hương mình và thể hiện sự giầu đẹp ấy qua kho tàng ca dao- dân ca đậm đà bản sắc dân tộc và dấu ấn địa phương. T×m hiÓu ca dao d©n ca YB ta cµng yêu quí , tự hào về quê hương, dân téc m×nh. 4.Cñng cè: -GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc -Viết 1 đọan văn từ 5-7 câu nêu cảm nghĩ về 1 đặc sản ở quê hương em 5.DÆn dß: -Tiếp tục sưu tầm những câu ca dao- dân ca nói về địa phương -So¹n bµi:T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn C.RKN: ................................................................................................................... .................................................................................................................... 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngµy so¹n:28/12/2009 Ngµy gi¶ng:29/12/2009 TiÕt 75- 76 T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn A. Môc tiªu: Gióp HS cã ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n sau 1. KiÕn thøc: - Bước đầu làm quen với kiểu văn bản mơí - Hiểu được yêu cầu NL trong đ/s là phổ biến và rất cần nắm được đặc ®iÓm chung cña v¨n nghÞ luËn 2. kĩ năng: Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách, báo, chuẩn bị để t×m hiÓu kü h¬n vÒ kiÓu v¨n b¶n quan träng nµy. 3.GD: ý thức bộc lộ những ý kiến quan điểm đúng đắn có ý nghĩa trong đời sống, trong những tình huống cần thiết. B. Các hoạt động dậy học H§1: H×nh thµnh kiÕn thøc míi GV nêu câu hỏi như mục 1a để học sinh th¶o luËn. Häc sinh nªu thªm c¸c c©u hái khác về những vấn đề tương tự -V× sao hót thuèc lµ cã h¹i? -Muốn sống đẹp ta phải làm gì? Gi¸o viªn chèt \ Để giải quyết các vấn đề trên có thÓ dïng kiÓu v¨n b¶n nh­ miªu t¶, t©m sù biÓu c¶m ®­îc kh«ng? V× sao? HS:Nªu lÝ do +Tù sù lµ thuËt ch­a cã søc thuyÕt phôc +Miªu t¶ lµ dùng ch©n dung +BC: C¶m xóc lµ chñ yÕu -> Nã chØ hç trî chø kh«ng ph¶i lµ lÝ lÏ. I.Nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn 1.Nhu cÇu nghÞ luËn *MÉu :SGK/7 VD1: Thế nào là sống đẹp -> Vấn đề cần giải quyết: Bàn bạc để tạo ra hành động đúng đắn, tạo nên lối sống đẹp => Dïng lÝ lÏ, dÉn chøng gióp mäi người hiểu rõ về lối sống đẹp  Đó là những vấn đề phát sinh trong đời sống hàng ngày, cần phải t×m c¸ch gi¶i quyÕt * Văn bản nghị luận thường gặp: x· luËn, b×nh luËn thêi sù, b×nh luËn thÓ thao… *Ghi nhí: ChÊm1/SGK. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> HS: T×m hiÓu c©u hái C \ Nh÷ng lo¹i v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biết trong đời sống( đài phát thanh, v« tuyÕn truyÒn h×nh, b¸o chí) dưới những dạng nào? \ H·y kÓ tªn c¸c lo¹i v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt HS: Nªu +Bản tuyên ngôn độc lập:2/9/1945 cña B¸c Hå +Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn: 23/9/1946 cña B¸c Hå \ VËy em hiÓu g× vÒ nhu cÇu nghÞ luận của con người? GV:Trong đời sống ta thường gặp các văn bản nghị luận dưới dạng c¸c ý kiÕn-> ph¶i dïng lÝ lÏ, dÉn chứng để giúp con người bàn bạc, trao đổi những vấn đề có tính chất phân tích, giải thích hay nhận định Gọi một học sinh đọc văn bản C¶ líp chuÈn bÞ th¶o luËn ? B¸c Hå viÕt bµi nµy nh»m môc 2.ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn đích gì? *MÉu SGK/7-8 HS: Mục đích viết bài nàylà chống VD văn bản: giÆc dèt 1 trong 3 thø giÆc nguy Chèng n¹n thÊt häc h¹i sau C/M th¸ng 8/1945 * Mục đích: Chống giặc dốt , hướng tới đối tượng: toàn thể nhân \ Để thực hiện mục đích ấy bài dân Việt Nam viÕt nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo? Những ý kiến ấy diễn đạt thành nh÷ng luËn ®iÓm nµo? \ Tìm câu văn mang luận điểm( * Vấn đề chủ yếu( Luận điểm) 2 Gạch dưới những câu văn mang LĐiểm luËn ®iÓm) - N©ng cao d©n trÝ cÊp tèc HS;Trao đổi với bạn liền kề nêu ý -" Mọi người VN phải biết bổn 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> kiÕn \Tác giả đã đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng nào để thuyết phục người đọc, người nghe? \H·y liÖt kª nh÷ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng Êy? HS: Th¶o luËn theo bµn nªu ý kiÕn GV: Nh÷ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng trªn ®­îc gäi lµ luËn cø Vậy với các mục đích trên người viÕt cã thÓ thùc hiÖn b»ng viÖc kÓ chuyÖn, biÓu c¶m miªu t¶ ®­îc kh«ng? v× sao? HS;Trao đổi thảo luận nêu ý kiến GV: C¸c v¨n b¶n trªn khã cã thÓ vận dụng để thực hiện được mục đích khó kêu gọi mọi người chống n¹n thÊt häc 1 c¸ch gäc ghÏ, chÆt chÏ râ rµng nh­ trªn ®­îc \ VËy em hiÓu g× vÒ v¨n nghÞ luËn? Văn nghị luận có đặc điểm gì? GV gi¶i thÝch: +Nghị luận là bàn bạc đánh giá rõ 1 vấn đề +V¨n nghÞ luËn lµ 1 thÓ v¨n dïng lÝ lẽ để phân tích, giải quyết 1 vấn đề Học sinh đọc ghi nhớ. \ Theo em mục đích của văn nghị luËn lµ g× HS; nhằm xác lập cho người đọc người nghe 1 quan điểm ... \ Có thể thực hiện mục đích trên = miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã ®­îc kh«ng? HS: Không vì thể loại nghị luận đã vận dụng lí lẽ và dân chứng để. phận.....biết đọc, viết chũ quốc ng÷". * Lý lÏ: +Tình trạng thất học, lạc hậu trước .. +Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn cã *DÉn chøng +Số người thất học là 95/% dân số VN +C¸c anh chÞ em trong 6-7 n¨m.... ->LÝ lÏ, dÉn chøng thuyÕt phôc * Văn nghị luận xác lâp cho người đọc, người nghe một tư tưởng quan điểm nào đó * Văn nghị luận phải có đặc điểm râ rµng, cã lý lÏ dÉn chøng thuyÕt phôc. * những tư tưởng quan điểm trong văn nghị luận phải hướng tới giải quyết những vấn đề đặt ra trong xã héi th× míi cã ý nghÜa. * ghi nhí (chÊm 2). 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> minh họa và hướng tới giải quyết vấ đề có thật trong cuộc sống GV: V¨n miªu t¶ kh«ng cã ®­îc nh÷ng lËp luËn s¾c bÐn... H§2: LuyÖn tËp H/s đọc văn bản và nhận diện văn b¶n? \ §©y cã ph¶i lµ 1 v¨n b¶n nghÞ luËn kh«ng? V× sao? HS: Trao đổi theo bàn, nhận diện v¨n b¶n GV: Vấn đề ra NL là 1 giải quyết 1 vấn đề XH, tác giả giải quyết bằng cách nêu luận điểm và lí lẽ để nãi lªn quan ®iÓm cña m×nh \§Ó nãi lªn quan ®iÓm cña m×nh tác giả đã đưa ra những ý kiến gì ®­îc ghi l¹i trong c©u v¨n nµo? Đọc lại những câu văn đó HS:Nêu ý kiến ở ngay nhan đề của v¨n b¶n HS: §äc nh÷ng c©u v¨n cã chøa ý kiÕn \ §Ó lµm râ nh÷ng ý kiÕn t¸c gi¶ ®­a ra nh÷n lÝ lÏ vµ dÉn chøng nµo? HS:Quan s¸t vµo v¨n b¶n nªu ý kiÕn. \Qua D/C cã sù so s¸nh trªn t¸c gi¶ nhắc nhở mọi người điều gì? HS: §éc lËp suy nghÜ nªu ý kiÕn. III.LuyÖn tËp Bµi 1-2/SGK/9-10 Bµi v¨n : CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong đời sống XH a, Lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn v×: Nêu lên1 quan điểm của người viết về 1 vấn đề thuộc lối sống đạo đức của con người -để giải quyết vấn đề trên tác giả đã sử dụng nhiều lý lẽ lập luận và dẫn chứng để trình bày. b, Tác giả đề xuất ý kiến: Cần ph©n biÖt thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu … cÇn t¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu( LuËn ®iÓm) ThÓ hiÖn quan ®iÓm t­ tưởng của toàn bài- rõ hơn ở tiết 79) Nh÷ng c©u v¨n : cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu ….cho x· héi -lý lÏ +Nªu 1 sè thãi quen xÊu cßn tån tại trong cuộc sống-> Người đọc thÊy ®­îc hËu qu¶ +Trách nhiệm của mọi người và gia đình trong việc tạo thói quen tèt -DÉn chøng Thãi quen tèt. 17 Lop8.net. Thãi quen xÊu.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> kh¾c phôc thãi quen xÊu, h×nh thµnh thãi quen tèt \ Nhận xét vấn đề mà tác giả đặt ra cã thùc tÕ vµ cÇn thiÕt kh«ng? \ý kiến của em về vấn đề trên như thÕ nµo? -§äc thÇm l¹i v¨n b¶n \ T×m bè côc cña v¨n b¶n trªn? HS : Hoạt động theo bàn nêu ý kiến, đại diện nhóm trả lời GV: Cho 2-3 HS nªu ý kiÕn GV& HS kh¸c nghe, bæ sung. \ Nªu yªu cÇu bµi tËp 4 1 HS đọc văn bản \ V¨n b¶n nµy lµ v¨n b¶n tù sù hay nghÞ luËn ? V× sao? \ Văn bản có mấy đoạn? mỗi đọan trình bày theo phương thức nào? HS: -Phần đầu-> đến muông thú, con người chủ yếu là tự sự( Kể về 2 biÓn hå lín ë Pa le xtin) -PhÇn sau: cßn l¹i viÕt mang tÝnh chÊt nghÞ luËn(Dïng lÝ lÏ dÉn chứng để nêu lên 1 chân lí của cuộc sống: Con người phải biết sống chan hòa với mọi người) \ So s¸nh víi bµi tËp 1 võa khai th¸c th× v¨n b¶n nghÞ luËn nµy vÒ c¸ch nghÞ luËn th× cã g× kh¸c?(. - Lu«n dËy sớm, đúng hẹn, gi÷ lêi høa, luôn đọc sách. -Hót thuèc l¸ c¸u giËn, g¹t tµn, vøt gi¸c, ¨n chuèi.... => Vấn đề đạt ra có ý nghĩa giải quyết 1 vấn đề trong thực tế đời sèng, XD nÕp sèng v¨n minh.. -Bè côc: MB: Từ đầu đến thói quen tốt-> nêu vấn đề TB: Tiếp đến-> Nguy hiểm: Nêu c¸c lÝ lÏ, D/C-> chØ ra thãi quen xÊu vµ t¸c h¹i -Sù cÇn thiÕt ph¶i t¹o thãi quen tèt KB: Tr¸ch nhiÖm t¹o ra thãi quen tốt trong mỗi gia đình Bµi tËp2/10-11 -V¨n b¶n: 2 biÓn hå. -> Là văn bản kể chuyện để nghị luận. hai hồ lớn có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đên hai cáh sống của con người.. 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Vấn đề nghị luận có đưa ra trực tiÕp kh«ng?) HS: trao đổi theo bàn so sánh , đối chiếu để thấy sự khác nhau về cách nghÞ luËn -C¸ch nghÞ luËn so víi v¨n b¶n 1 lµ gi¸n tiÕp GV: Văn bản nghị luận thường ®­îc tr×nh bµy chÆt chÏ, râ rµng, s¸ng sña trùc tiÕp vµ khóc triÕt nh­ng còng cã khi ®­îc tr×nh bµy 1 c¸ch gi¸n tiÕp qua h×nh ¶nh bãng bảy kín đáo. Văn bản 2 biển hồ thuéc lo¹i thø 2. VËy v¨n b¶n nghÞ luËn cã 2 d¹ng : Trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp H§3: Cñng cè -dÆn dß 4.Cñng cè: - Giáo viên kiểm tra lại khái niệm văn nghị luận và đặc điểm v¨n b¶n nghÞ luËn - Học sinh đọc lại hai nghi nhớ 5. Hướng dẫn học ở nhà - Häc sinh lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i - So¹n bµi tiÕp theo: Bµi 19 C.RKN: ................................................................................................................... .................................................................................................................... 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ngµy so¹n: 1/1/2010 Ngµy gi¶ng: 2/1/2010 Bµi 19-TiÕt 77- V¨n b¶n Tục ngữ về con người và xã hội A/Môc tiªu:Gióp häc sinh hiÓu râ. 1.Kiến thức:Nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt ( so sánh, ẩn dô, nghÜa ®en vµ nghÜa bãng ) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc. 2.Kĩ năng:Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. Bồi dưỡng kĩ năng đọc , tìm hiểu tục ngữ 3.GD: Tình cảm với bạn bè, thầy cô trong gia đình, ngoài XH *ChuÈn bÞ : ThÇy : Nghiªn cøu SGK ,SGV , so¹n bµi . B¶ng phô . Trò : Soạn bài .Sưu tầm thêm các câu tục ngữ cùng chủ đề. B. Các hoạt động dạy học : 1. ổn định: 2. KIÓm tra bµi cò : \ Néi dung nh÷ng c©u TN vÒ thiªn nhiªn vµ L§ SX nãi vÒ ®iÒu g× ? A ,Các hiện tượng thuộc về quy luật tự nhiên . B . Công việc lao động SX của nhà nông . C . Mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người . D. Nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cña nh©n d©n L§ trong viÖc quan s¸t c¸c hiện tượng tự nhiên và LĐSX. 3. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi : Tôc ng÷ lµ nh÷ng lêi vµng ý ngäc lµ sù kÕt tinh kinh nghiÖm, trÝ tuÖ của nhân dân qua bao đời. Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất. Tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm dân gian về con người và xã hội. Dưới hình thức những nhận xét, lời khuyên nhủ, rất nhiều bài học bổ ích, vô giá trong cách nhìn nhận giá trị con người , trong c¸ch häc c¸ch sèng, øng xö hµng ngµy. GV đọc mẫu một lần I.Giíi thiÖu chung 2 Học sinh đọc * C©u 1,2,3: Tôc ng÷ vÒ phÈm chÊt Về ND các câu tục ngữ được chia con người 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> lµm 3 nhãm , em h·y chØ ra ? * C©u 4,5,6 : Tôc ng÷ vÒ häc tËp tu ? Hãy xác định nội dung của các dưỡng. c©u tôc ng÷. * C©u 7,8,9 : Tôc ng÷ vÒ quan hÖ øng xö HS : Dùa vµo vë so¹n tr¶ lêi. Học sinh đọc câu tục ngữ 1,2,3 \ Cho biết đối tượng được nói đến trong c©u tôc ng÷ \ Hãy đọc câu1 và chỉ ra các hình ảnh so sánh đc sử dụng trong đó ? HS : mặt người – mặt của . \ Nªu nhËn xÐt cña em vÒ sè tõ đứng trước 2 hình ảnh so sánh ? HS : 1-> sè Ýt >< 10 sè nhiÒu => §èi lËp \ Hình thức diễn đạt trên khẳng định điều gì ? \ Kinh nghiÖm nµo cña d©n gian ®c đúc kết trong câu tục ngữ này ? HS : Con người là thứ của cải quý nhÊt . \ C©u tôc ng÷ nµy ®­îc ¸p dông nh­ thÕ nµo trong cuéc sèng? HS: những trường hợp của đi thay người . Triết lý ấy đặt con người lªn trªn mäi thø cña c¶i. +Người sống đống vàng +Người là vàng của là ngãi -§äc c©u2 \ Em hiểu góc con người là như thÕ nµo? HS :" Góc con người" : là hình thøc tÝnh t×nh , nh©n c¸ch con người . \ Sö dông h×nh ¶nh r¨ng tãc lµ gãc. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n : 1.Nhãm 1: Nh÷ng bµi häc vÒ phÈm chất con người. C©u 1: Một mặt người bằng mười mặt của -> Sử dụng hả so sánh , sự đối lập về đơn vị chỉ số lượng -> Khẳng định giá trị của con người so với cña c¶i .. Câu 2: Cái răng……….con người -> Cách nhìn nhận đánh giá vẻ đẹp con người thông qua hình thức bên ngoµi .. 21 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> con người nhằm nêu lên ý nghĩa gì ? HS: Nh÷ng chi tiÕt nhá -> lµm thành vẻ đẹp con người . \Theo em kinh nghiÖm nµo ®­îc đúc kết trong câu tục ngữ này ? -HS: §äc c©u3 \ Hình thức diễn đạt câu tục ngữ này có gì đặc biệt? HS : Đối lập ý trong mỗi vế : đói – s¹ch , r¸ch- th¬m . ? Hai vế của câu 3 đều nêu lên quan niÖm g× ? HS: Cho dï thiÕu thèn vËt chÊt nh­ng v½n ph¶i gi÷ phÈm gi¸ trong s¹ch . \ Kinh nghiệm sống nào được đúc kÕt trong c©u tôc ng÷ nµy? HS: Làm người điều cần giữ gìn nhÊt lµ phÈm gi¸ trong s¹ch. Kh«ng v× nghÌo khæ mµ lµm ®iÒu xấu xa có hại đến nhân phẩm ? Qua đó dân gian muốn khuyên ta ®iÒu g×? Liªn hÖ?T×m c©u tôc ng÷ đồng nghĩa với câu này ? HS: +GiÊy r¸ch ph¶i gi÷ lÊy kÒ +Chết trong còn hơn sống đục H·y gi÷ g×n nh©n phÈm, dï trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng đừng để xa ng· - §äc 3 c©u tiÕp . \ C©u 4 cã mÊy vÕ ? c¸ch ng¾t nhÞp nh­ thÕ nµo? \ Tõ nµo ®­îc nh¾c ®i nh¾c l¹i cã t¸c dông g×?. C©u 3: §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m - Sử dụng 2 vế đối nhau : đói – s¹ch, r¸ch - th¬m. - NghÜa ®en : + §ãi còng ph¶i ¨n s¹ch sÏ . +R¸ch còng ph¶i mÆc th¬m tho . - NghÜa bãng : Dï nghÌo khæ thiÕu thèn v½n ph¶i sèng trong s¹ch .. -> Giáo dục con người phải có lòng tù träng .. 2.Nhãm 2: Nh÷ng bµi häc vÒ viÖc học tập tu dưỡng C©u 4: -Häc ¨n, häc nãi, häc gãi , häc më 22. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> HS : 4 vế -> phải học để chứng tỏ mình là người lịch sự , tế nhị , thµnh th¹o c«ng viÖc , biÕt øng xö cã v¨n ho¸ . \ Dân gian đã từng nhận xét về việc ăn nói của con người bằng câu tục ng÷ nµo? HS: -Ăn trông nồi ngồi trông hướng -¡n tuú n¬i ch¬i tuú chèn. - 1 lêi nãi dèi , s¸m hèi 7 ngµy . - Nãi hay h¬n hay nãi. \ V× sao c©u tôc ng÷ l¹i ®­a ra những điều con người phải học ấy GV: Mçi hµnh vi cña chóng ta lµ sự tự giới thiệu mình với người khác được người khác đánh giá vì vËy khi øng xö ta...... -H·y nªu nd cña 2 c©u tôc ng÷ 5,6 \ Hai c¸ch häc cã g× kh¸c nhau ? HS : Héi ý trong bµn .-> Tr¶ lêi \ Liªn hÖ víi c¸ch häc tËp trªn líp vµ ë nhµ cña em ?. -> §iÖp tõ, 4 vÕ bæ sung ý nghÜa cho nhau. ChØ ra nh÷ng ®iÒu con người cầnphải học ( học ăn ,gtiếp, học để biết làm mọi thứ cho khéo lÐo ) -> Để trở thành người lịch sự , tế nhÞ lÞch sù trong giao tiÕp. C©u 5 ,6: Hai c©u bæ sung cho nhau . - Chỉ ra cách học tập nhằm đạt kết qu¶ cao . -> Khẳng định vai trò , công ơn cña thÇy . -> Sù cÇn thiÕt ph¶i tù häc hái , trao đổi với bạn bè. 3.Bµi häc vÒ quan hÖ øng xö : - §äc c©u 7,8 Câu 7,8 đưa ra 2 triết lí sống khác Câu 7: Thương người………..thân nhau Dïng h×nh ¶nh so s¸nh -> §­a ra 1 \ Chỉ ra những điểm khác nhau đó lời khuyên về cách sống , 1 triết lí \ Đọc những câu tục ngữ , ca dao sống -> biết quý trọng , thương yêu nói về yêu thương con người và sự con người . C©u 8: ¨n qu¶ ………….c©y biÕt ¬n ? - sö dông h¶ Èn dô -> nh»m khuyªn HS : nhủ c/ta phải biết ơn người đã giúp - Mét con ngùa ®au c¶ tµu bá cá đỡ mình - Uống nước nhớ nguồn .... 23 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> \ H·y chØ ra biÖn ph¸p nghÖ thuËt C©u 9: Mét c©y……cao ®c sö dông ë c©u 9 ? -> Sö dông h¶ Èn dô ->Kh¼ng định sức mạnh của sự đoàn kết . ? H×nh ¶nh Èn dô cã ý nghÜa ntn? HS : §oµn kÕt sÏ t¹o thµnh søc m¹nh , chia rÏ sÏ ko viÖc nµo thµnh c«ng . \ VÒ h×nh thøc v¨n b¶n tôc ng÷ nµy III.Tæng kÕt có gì đặc biệt ? Vì sao nhân dân chän h×nh thøc Êy - HS : Dïng c¸c h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô.Tù nhiªn gÇn gòi dÔ nhí. \ C¶m nghÜ cña em vÒ søc sèng cña nh÷ng c©u tôc ng÷ nµy \Em thÊm thÝa nhÊt lµ c©u tôc ng÷ nµo? V× sao? 4. Cñng cè : Đọc thêm những câu tục ngữ có cùng chủ đề SGK t13 và các câu HS đã s­u tÇm ®­îc . 5. Hướng dẫn học ở nhà : - Học thuộc lòng những câu tục ngữ đã học , đọc thêm . - Tiếp tục sưu tầm TN theo chủ đề . - Đọc trước bài Rút gọn câu . C. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................... .................................................................................................................... 24 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>