Giáo án Ngữ văn 9 tiết 1 đến 28 - Trường THCS Liêm Hải

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9. Ng÷ v¨n 9 TuÇn 1 TiÕt 1 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 1:. phong c¸ch hå chÝ minh I- Mục đích yêu cầu: Gióp häc sinh: Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. Từ lòng kính yếu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác. Rèn kĩ năng đọc và cảm thụ một văn bản nhật dụng II- ChuÈn bÞ: Gv: S¸ch gi¸o khoa, tµi liÖu tham kh¶o. Hs: Soạn theo câu hỏi phần đọc hiểu. III- Lªn líp: 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: S¸ch vë cña häc sinh 3. Bµi míi Giới thiệu bài: Hồ Chí Minh không những là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn hoá chính là nét nổi bật trong phong cách Hồ ChÝ Minh.. Lop8.net. Trang. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 B»ng sù t×m hiÓu ë nhµ em h·y nªu xuÊt xø I- XuÊt xø cña v¨n b¶n cña v¨n - V¨n b¶n trÝch tõ “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh, c¸i vÜ đại gắn với cái giản dị trong Hồ Chí Minh vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam cña Lª Anh Trµ do ViÖn V¨n ho¸ xuÊt b¶n t¹i Hµ Néi-1990. Gv yêu cầu đọc: To rõ ràng, thể hiện sự II- §äc - t×m hiÓu chó thÝch trang träng 1.§äc Giáo viên đọc từ đầu đến “…rất hiện đại.” Gọi học sinh đọc phần còn lại. H? C¨n cø chó thÝch tõ khã SGK em h·y gi¶i thÝch? V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn, em h·y chØ râ? - Phần 1: Từ đầu đến “rất hiện đại” - PhÇn 2: Cßn l¹i H? Em nªu néi dung tõng phÇn? Gọi học sinh đọc phần 1 xác định lại nội dung. H? Qua häc lÞch sö em h·y nªu tãm t¾t ho¹t động tìm đường cứu nước của Bác Hồ tại nước ngoài nh©n lo¹i cña HCM. - Xuất dương 1911 đến tận năm 1941 Bác trë vÒ nước . H? Em hiÓu g× vÒ cuéc sèng cña B¸c trong qu·ng thêi gian đó?. 2.T×m hiÓu chó thÝch. 3.Bè côc III - §äc t×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Sù tiÕp thu tinh ho¸ v¨n nh©n lo¹i cña HCM. Gọi học sinh đọc phần 1 xác định lại nội dung.. III - §äc t×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n. 1. Sù tiÕp thu tinh ho¸ v¨n nh©n lo¹i cña HCM.. H? Qua học lịch sử em hãy nêu tóm tắt hoạt động tìm đường cứu nước của Bác Hồ tại nước ngoài - Xuất dương 1911 đến tận năm 1941 Bác trở về nước . H? Em hiÓu g× vÒ cuéc sèng cña B¸c trong qu·ng thêi gian đó? - §ã lµ qu·ng thêi gian ®Çy tru©n chuyªn, B¸c ph¶i làm nhiều nghề để kiếm sống và hoạt động GV: Gi¶ng thªm: ChÝnh qu·ng thêi gian gian khæ Êy đã tạo điều kiện gì cho Bác? - Tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, nhiều vùng trên thế - Bác có vốn tri thức văn hoá giới cả ở Phương Đông và Phương Tây. nh©n lo¹i s©u réng. H? ChÝnh v× ®­îc tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ vµ làm nhiều nghề đã tạo điều kiện gì cho Bác? Lop8.net. Trang. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng. GV: §Ó gióp t×m vµ lµm viÖc tèt h¬n vµ chÝnh qua c«ng việc, qua lao động mà Người có điều kiện mà học hỏi, t×m hiÓu. H? Sự đi nhiều, biết nhiều của người được tác giả khẳng định qua lời bình nào? “Cã thÓ nãi… Hå ChÝ Minh.” Qua viÖc t¸c gi¶ kÓ vµ b×nh luËn gióp em hiÓu vÒ B¸c nh­ thÕ nµo? GV: Trong cuộc đời cách mạng đầy gian nan vất vả, Hồ Chí Minh đã đi qua nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều nền văn hoá. Từ trong lao động Người học hỏi và am hiÓu c¸c d©n téc vµ v¨n ho¸ thÕ giíi s©u s¾c nh­ vËy. H? Theo em v× sao B¸c cã vèn tri thøc s©u réng nh­ vËy? - “Đi đến đâu… uyên thâm.” B¸c tiÕp thu v¨n ho¸ thÕ giíi nh­ thÕ nµo? - Tiếp thu cái đẹp, cái tinh tuý… H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù tiÕp thu v¨n ho¸ thÕ giíi B¸c?. - B¸c cã vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i s©u réng.. - Người tiếp thu một cách có chän läc tinh ho¸ v¨n ho¸ nh©n lo¹i.. GV: Mặc dù chịu ảnh hưởng của nền văn hoá thế giới nh­ng B¸c vÉn gi÷ ®­îc c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc kh«ng g× lay chuyÓn næi. H? Chính ảnh hưởng văn hoá thế giới mà vẫn giữ được -Tạo nên một nhân cách rất được cái gốc văn hóa dân tộc đã tạo nên điều gì ở Bác? Việt Nam, rất Phương Đông nhưng rất mới và hiện đại. GV: Nh­ vËy trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc mµvÉn tiÕp thu những hình ảnh quốc tế. Người luôn hội nhập với thÕ giíi mµ vÉn gi÷ ®­îc b¶n s¾c d©n téc. Theo dâi phÇn II 2. Lèi sèng gi¶n dÞ mµ thanh H? Lµ vÞ l·nh tô nh÷ng Hå ChÝ Minh cã nÕp sinh ho¹t cao cña Hå ChÝ Minh vµ lµm viÖc nh­ thÕ nµo? - Gîi: + N¬i ë + N¬i lµm viÖc + Trang phôc + ¡n uèng + Tµi s¶n Lèi sinh ho¹t vµ nÕp sèng rÊt g¾n víi c¶nh lµng quª H? T¸c gi¶ kÓ ra hµng lo¹t dÉn chøng vÒ lèi sèng cña HCM, t¸c gi¶ cßn cã nh÷ng lêi b×nh g×? - Qua nh­ mét c©u chuyÖn… vµ tiÕt chÕ nh­ vËy. H? Từ lối sống của Bác gợi ta nhớ đến cách sống của nh÷ng vÞ hiÒn triÕt nµo trong lÞch sö? - NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm sèng ë quª nhµ với những thú quê thuần đức: Thu ăn măng trúc, đông.. GV: C¸c nhµ hiÒn triÕt x­a cã cuéc sèng g¾n víi thó quê đạm bạc mà thanh cao. H? Qua ®©y gióp em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ lèi sèng * B¸c cã lèi sèng gi¶n dÞ mµ cña B¸c? l¹i v« cïng thanh cao vµ sang Lop8.net. Trang. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 träng. GV: Chính lối sống giản dị này đã giúp Bác dễ gần gũi tiếp xúc với mọi người. Không chỉ riêng Bác mà các nhµ hiÒn triÕt x­a nh­: NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiêm cũng vậy, thanh bạch, đạm bạc mà làm cho người đời sau phải nể phục. Th¶o luËn: Cã ý kiÕn vÒ lèi sèng cña B¸c nh­ sau: - Đây là lối sống khắc khổ của những con người tự vui trong c¶nh nghÌo khã. - §©y lµ mét c¸ch sèng tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho khác đời, hơn người. - Đây là một cách sống có văn hoá đã trở thành một quan niệm thẩm mỹ, cái đẹp là sự giản dị tự nhiên. Em đồng ý với ý kiến nào? - Em đồng ý với ý kiến thứ ba: Sự giản dị là một nét đẹp của con người Việt Nam làm cho tự nhiên không phải cầu kỳ phô trương. GV: Qua bµi häc nµy ta thÊy B¸c cã kiÕn thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i s©u réng, lµ vÞ l·nh tô cã lèi sèng gi¶n dÞ. Chính điểm này đã làm nên phong cách riêng của Bác mµ Ýt vÞ l·nh tô nµo cã ®­îc. H? V× sao cã thÓ nãi lèi sèng cña B¸c lµ sù kÕt hîp gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao? GV: Chính tác giả đã khẳng định: “ Nếp sống.. IV- Tæng kÕt ..thÓ x¸c” 1. NghÖ thuËt H? Để làm nổi bật phong cách của Bác, tác giả đã sử dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? - KÕt hîp kÓ vµ b×nh luËn ®an xen nhau mét c¸ch tù nhiªn. H? Em nhËn xÐt g× vÒ viÖc t¸c gi¶ ®­a ra nh÷ng dÉn chøng vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt? - DÉn chøng tiªu biÓu cã chän läc, cã ®an xen th¬ Ngyễn Bỉnh Khiêm để thấy được sự gần gũi của Bác víi c¸c bËc hiÒn triÕt. - §èi lËp: VÜ nh©n mµ hÕt søc gi¶n dÞ, gÇn gòi am hiÓu mäi nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i mµ hÕt søc d©n téc, hÕt søc ViÖt Nam. H? Tõ nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt gióp lµm næi 2.Néi dung bËt néi dung g×? - Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh ho¸ v¨n hãa nh©n lo¹i, gi÷a thanh cao vµ gi¶n dÞ. H? T×m nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ nãi vÒ phong V- LuyÖn tËp c¸ch cña B¸c Hå? * Bµi tËp 1 - Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị Màu quê hương bền bỉ đậm đà. <Tè H÷u> - ¡n khoÎ, ngñ ngon, lµm viÖc khoÎ, TrÇn mµ nh­ thÕ kÐm g× tiªn. <Hå ChÝ Minh> - Người thường bỏ lại đĩa thịt gà mà ăn hết mấy quả Lop8.net. Trang. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 cµ xø NghÖ, Tránh nói to mà đi rất nhẹ trong vườn. <Việt Phương> * Hướng dẫn về nhà: - Tìm đọc thêm những mẩu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của Bác Hồ So¹n bµi “§Êu tranh cho mét thÕ giíi v× hoµ b×nh”. * Rót kinh nghiÖm: - Nªn bæ ph©n bæ bµi lµm ba phÇn theo thiÕt kÕ Ng÷ v¨n 9.. TuÇn 1 TiÕt 2 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 1. Phương châm hội thoại i- Mục đích yêu cầu: Giúp học sinh củng cố kiến thức đã học về hội thoại ở lớp 8. Nắm được các phương châm hội thoại ở lớp 9 là phương châm về lượng và phương châm về chất. Biết vận dụng các phương châm này trong giao tiếp. TÝch hîp víi phÇn V¨n qua bµi “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” vµ tËp lµm v¨n “Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. II- ChuÈn bÞ GV: Nghiªn cøu so¹n bµi. HS: Đọc bài, tìm hiểu trước bài. III- TiÕn tr×nh lªn líp. A. Tæ chøc B. KiÓm tra ở lớp 8 ta đã được học về hội thoại? Em hãy cho biết hội thoại là gì? - Héi tho¹i lµ nãi chuyÖn víi nhau. - Người tham gia hội thoại chủ yếu bằng ngôn ngữ. GV: - Nói đến hội thoại là nói đến giao tiếp. Nói đến giao tiếp là ít nhất có người nói, có người nghe hoặc người viết, người đọc. - Nói đến giao tiếp là nói đến ứng xử, nói năng. - Trong giao tiếp có những quy định tuy không được nói ra thành lời nhưng những người tham gia giao tiÕp cÇn ph¶i tu©n thñ. NÕu kh«ng th× dï c©u nãi kh«ng m¾c lçi g× vÒ ng÷ âm, từ vựng và ngữ pháp giao tiếp cũng sẽ không thành công. Những quy định đó được thể hiện qua các phương châm hội thoại. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu. Có nhiều phương châm hội thoại, giờ này chúng ta sẽ tìm hiểu hai phương châm. H? Đọc đoạn đối thoại ở SGK? I- Phương châm về lượng GV: Đây là đoạn đối thoại giữa hai nhân vật An và * VÝ dô: 1/8 SGK Ba. H? B¹n An hái ®iÒu g× vµ b¹n Ba tr¶ lêi ra sao? - An hái Ba: cã biÕt b¬i kh«ng? 5 Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Ba tr¶ lêi cã biÕt b¬i vµ b¬i giái - An hái Ba häc b¬i ë ®©u? - Ba trả lời bạn ấy học bơi dưới nước. H? Như vậy trong cuộc đối thoại này cả An và Ba đều nãi vÒ néi dung g×? - Cả hai đều nói về việc biết bơi và tập bơi của bạn Ba. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u tr¶ lêi thø hai cña Ba? - Câu trả lời chưa đáp ứng yêu cầu của An. H? §óng ra Ba ph¶i tr¶ lêi nh­ thÕ nµo? - TËp b¬i ë s«ng, ë ao hay ë hå. GV: Điều mà An cần biết là địa điểm tập bơi của Ba còn Ba trả lời bơi “ ở dưới nước” thì không cần trả lời ai chẳng biết là bơi thì phải di chuyển ở dưới nước. H? Nh­ vËy khi nãi cÇn cã yªu cÇu g× vÒ néi dung? - Câu nói phải đúng với yêu cầu giao tiếp. GV: Chúng ta tìm hiểu truyện cười “ Lợn cưới áo mới” *Ví dụ 2 H? Kể lại truyện “Lợn cưới áo mới” H? Lẽ ra anh lợn cưới và anh áo mới cần phải hỏi và tr¶ lêi nh­ thÕ nµo? - Lợn cưới: Bác có thấy con lợn nào chạy qua đây kh«ng? - ¸o míi: (N·y giê) t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶. H? Theo em truyện gây cười ở chỗ nào? (vì sao truyện gây cười?). - Vì: các nhân vật đều nói những điều không cần nói, nói thừa như vậy cốt để khoe mẽ rằng tôi có lợn để cưới vợ, tôi có áo mới. H? Qua c©u chuyÖn nµy em hiÓu cÇn tu©n thñ yªu cÇu g× khi giao tiÕp? - Kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. H? Qua t×m hiÓu 2 vÝ dô trªn em thÊy khi giao tiÕp ta - Khi giao tiÕp cÇn nãi cã néi ta cần quan tâm đến điểm gì về nội dung? dung. - Néi dung cña lêi nãi ph¶i đáp ứng đúng yêu cầu của cuéc giao tiÕp, kh«ng thiÕu, kh«ng thõa. GV: §¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu nµy vÒ néi dung lµ ta đã đảm bảo yêu cầu về lượng. * Bµi tËp II- Phương châm về chất H? §äc “Qu¶ bÝ khæng lå” * VÝ dô1: Qu¶ bÝ khæng lå H? Truyện kể cuộc đối thoại giữa ai với ai? -Hai người bạn, có một người hay nói khoác H? Truyện có điểm gi đáng cười? Truyện phê phán ai? GV: Sù thËt th× kh«ng cã qu¶ bÝ to b»ng c¸i nhµ  phª ph¸n anh chµng cã tÝnh nãi kho¸c. H? Qua c©u truyÖn em thÊy trong giao tiÕp cÇn tr¸nh ®iÒu g×? - Kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ đúng sự thật Lop8.net. Trang. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 GV: §­a t×nh huèng; Mét h«m b¹n A nghØ häc, c« gi¸o hái: - Cã ai biÕt v× sao b¹n A nghØ häc kh«ng? Em cã thÓ tr¶ lêi nh­ thÕ nµo? - B¹n A nghØ häc v× èm ¹! - Cã lÏ b¹n A nghØ häc v× èm ¹! H? NhËn xÐt cña xem hai c©u tr¶ lêi cña hai b¹n nµy đã đáp ứng đúng yêu cầu giao tiếp chưa? - Ch­a biÕt lý do mµ b¹n 1 nãi b¹n èm th× kh«ng đúng vì không có bằng chứng xác thực. - Bạn thứ hai (có lẽ) chưa chắc chắn lắm - đúng. H? Tõ vÝ dô nµy em h·y cho biÕt trong giao tiÕp cÇn tr¸nh ®iÒu g×? - §õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.. *VÝ dô 2. -Trong giao tiếp đừng nói nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin là đúng hay không có b»ng chøng x¸c thùc.. GV: Đảm bảo những yêu cầu trên thì giao tiếp đã đảm bảo phương châm về chất. H? Gọi một học sinh đọc phần ghi nhớ SGK/10. III- LuyÖn tËp H? §äc bµi tËp, bµi tËp gåm mÊy phÇn? Bµi tËp yªu Bµi tËp 4 cÇu chóng ta lµm g×? H? Vận dụng phương châm hội thoại về chất và về lượng giải thích vì sao khi nói người ta dùng những cách diễn đạt: a. Nh­ t«i biÕt, t«i tin r»ng, nÕu t«i kh«ng lÇm th×, t«i nghe nãi, theo t«i nghÜ, h×nh nh­ lµ…nh÷ng tõ cã ý nghÜa ch­a ch¾c ch¾n. H? Theo em để giải thích được ý a ta dựa vào phương ch©m héi tho¹i nµo? - VÒ chÊt: Trong giao tiÕp kh«ng nªn nãi…x¸c thùc GV: §Ó tr¸nh ®iÒu nµy ta cã thÓ dïng nh÷ng côm tõ có ý phỏng đoán chứng tỏ ý chưa chắc chắn để thông b¸o tÝnh x¸c thùc hay th«ng tin m×nh ®­a ra ch­a ®­îc kiÓm chøng. b. Vì sao người ta dùng cách diễn đạt: như tôi đã trình bày, như mọi người điều biết. H? Muốn giải bài tập này ta dựa vào phương châm hội tho¹i nµo? - Phương châm về lượng. GV: Yªu cÇu khi giao tiÕp ph¶i nãi cã néi dung- néi dung phải đúng yêu cầu giao tiếp, không thừa, không thiếu- tức là tuân thủ về lượng. - Nhưng trong giao tiếp đôi khi để nhấn mạnh ý, chuyển ý, dẫn ý người nói cần nhắc lại nội dung nào đó (để tránh thiếu ý) người nói dùng những cụm từ trên để nhắc lại những nội dung cũ đã nói. H? Đọc truyện cười “Có nuôi được không” * Bµi tËp 3 GV: §©y lµ c©u truyÖn cæ d©n gian, nh©n vËt kh«ng cã tªn riªng mµ chØ cã tªn rÊt chung: §Ó tiÖn theo dâi c« đặt: Lop8.net. Trang. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Anh có em đẻ 7 tháng là A. - Anh bạn tốt bụng đã an ủi bạn là B. H? Em hiểu vì sao anh A lại lo lắng con anh ta đẻ có nu«i ®­îc kh«ng? - Người ta thường nói mang thai 9 tháng 10 ngày. - Vợ anh ta mới mang thai có 7 tháng đã sinh con thì đứa con anh A thiếu tháng, tức là bị đẻ non -> anh A lo con m×nh khã nu«i. H? Anh bạn tốt bụng đã an ủi bạn điều gì? - §õng sî vµ ®­a ra b»ng chøng: Bµ anh B sinh ra bè anh ta cũng mang thai 7 tháng đẻ non. H? Anh A hái l¹i anh B ®iÒu g×? -Bố anh B đẻ non có nuôi được không? H? Truyện đáng cười ở điểm nào? -TÊt nhiªn lµ bè anh B ph¶i nu«i ®­îc th× míi sinh ra anh B- Anh A hái vËy lµ thõa. H? Trong lời thoại của anh A đã đảm bảo phương châm héi tho¹i nµo? -Phương châm về lượng. H? V× sao? - Trong giao tiếp- nội dung nói phải đáp ứng được nội dung giao tiÕp, kh«ng thiÕu, kh«ng thõa. *Hướng dẫn về nhà. - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp *Rót kinh nghiÖm - Cần đưa thêm bài tập, củng cố sau mỗi lượng kiến thức.. TiÕt 4 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. I- Mục đích yêu cầu Giúp học sinh củng cố lại kiến thức về văn bản thuuyết minh: nắm chắc các phương ph¸p thuyÕt minh. Tích hợp với văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” với Tiếng Việt ở bài : Phương ch©m héi tho¹i. RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ miªu t¶, so s¸nh… trong v¨n b¶n thuyÕt minh. II- ChuÈn bÞ GV: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Lop8.net. Trang. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 HS: ¤n tËp l¹i v¨n b¶n thuyÕt minh. III- Lªn líp A. Tæ chøc B. KiÓm tra - Thế nào là văn bản thuyết minh? Kể tên các phương pháp thuyết minh? C. Bµi míi H? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh? I- Lý thuyÕt - Là kiểu văn bản thông dụng trong lĩnh vực đời sống 1- Khái niệm nhằm cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân… của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiÖu, gi¶i thÝch. H? Qua đây ta thấy đặc điểm nổi bật của văn bản thuyÕt minh kh¸c c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n kh¸c ë chç nµo? (Gợi ý: Mục đích của văn bản thuyết minh) - Cung cÊp tri thøc (hiÓu biÕt, kh¸ch quan vÒ nh÷ng sự vật hiện tượng, vấn đề… được chọn làm đối tượng để thuyết minh. H? Em hãy kể tên các phương pháp thuyết minh đã 2. Các phương pháp häc? thuyÕt minh - Phương pháp định nghĩa, phân loại, nêu ví dụ, liệt kª, sè liÖu, so s¸nh. H? Em hãy đọc văn bản: Hạ Long- Đá và Nước. II. ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt. H? ChØ ra biÖn ph¸p thuyÕt minh ë v¨n b¶n trªn? 1. Ví dụ: Hạ Long-Đá và nước - Ph©n tÝch,( ph©n lo¹i). H? Văn bản thuyết minh đặc điểm của đối tượng nào? - Thuyết minh vẻ đẹp ( sự kì lạ) của Vịnh Hạ Long H? Theo em văn bản này có cung cấp tri thức của đối tượng không? - Cung cấp tri thức của đối tượng là: Vẻ đẹp của nước và đá. H? Theo em việc cung cấp tri thức về vẻ đẹp của Vịnh H¹ Long cã dÔ thuyÕt minh kh«ng vµ v× sao? - Việc cung cấp tri thức về vẻ đẹp kì lạ rất khó vì không thể đo đếm, nêu số liệu, liệt kê. Đặc điểm của đối tượng rất trừu tượng. GV: Thông thường, khi giới thiệu vẻ đẹp của Hạ Long người ta thường nói đến sự sống động, hẹp, bao nhiêu hòn đảo lớn nhỏ, có bao nhiêu động đá, mang hình thù ra sao… Cßn Nguyªn Ngäc giíi thiÖu H¹ Long víi §¸ và nước đã đem đến cho du khách những cảm giác thú vÞ. H? Để giới thiệu được vẻ đẹp kì lạ của Hạ Long tác giả phải là người như thế nào? - Có sự quan sát kĩ ở các góc độ và có sự tưởng tượng và liên tưởng tốt. H? Tác giả đã tưởng tượng và liên tưởng như thế nào về vẻ đẹp kì lạ của Hạ Long?. Lop8.net. Trang. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Nước tạo nên sự di chuyển và khả năng di chuyển theo mäi c¸ch t¹o nªn sù thó vÞ cña c¶nh s¾c… - Tuỳ theo góc độ và tốc độ di chuyển của du khách, Tuỳ theo cả hướng ánh sáng rọi vào của đảo đá mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động, biến hoá đến lạ lïng. H? Để làm nổi bật vẻ đẹp của Đá và nước ở các góc độ từ sự di chuyển, hướng ánh sáng tác giả đã sử dụng biện ph¸p g×? - Tác giả sử dụng bút pháp miêu tả sinh động, những biến đổi của hình ảnh đảo đá, biến chúng từ những vật vô tri thành vật sống động có hồn. H? Miêu tả được vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long tác giả sử dông biÖn ph¸p tu tõ nµo? - Nhân hoá để tả các đảo đá: chúng là thập loại chúng sinh, là thế giới người, bọn người bằng đá hối hả trë vÒ. H? ChØ râ t¸c dông cña viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt? - Tác dụng: giới thiệu Hạ Long không chỉ là đá và nước mà là một thế giới sống có hồn. GV: Như vậy để truyền được cảm xúc và sự thích thú về sự kì lạ của Vịnh Hạ Long tới người đọc tác giả đã sử dụng biện pháp tưởng tượng, liên tưởng, miêu tả, dïng phÐp nh©n ho¸. Qua ví dụ chúng ta thấy để thuyết minh rõ đối tượng, ngoài các phương pháp thuyết minh tác giả còn sử dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh động, hấp dẫn hơn. H? Trong v¨n b¶n thuyÕt minh, ngoµi viÖc sö dông c¸c 2. KÕt luËn phương pháp thuyết minh ta còn sử dụng các biện - Muèn cho v¨n b¶n thuyÕt ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dông ? minh được sinh động hấp dẫn. H? ViÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n bản thuyết minh phải đảm bảo yêu cầu gì? - Sö dông thÝch hîp, gãp phÇn lµm næi bËt… H? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? II- LuyÖn tËp H? V¨n b¶n cã tÝnh chÊt thuyÕt minh kh«ng? * Bµi tËp 1/13-14 - Đây là một văn bản thuyết minh vì đã cung cấp tri thøc kh¸ch quan vÒ lo¹i ruåi. H? TÝnh chÊt thuyÕt minh ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo? - ThÓ hiÖn ë chç giíi thiÖu loµi ruåi cã hÖ thèng: tÝnh chất chung về họ, giống, loài, tập tính sinh sống, đẻ, đặc điểm có thể tác hại của loài ruồi, ý thức phòng và diÖt ruåi. H? Bài thuyết minh sử dụng phương pháp gì? - §Þnh nghÜa: thuéc hä c«n trïng - Ph©n lo¹i: c¸c lo¹i ruåi - Số liệu: số vi khuẩn, số lượng sinh sản - Liệt kê: mắt lưới, chân tiết ra chất dính. H? Trong v¨n b¶n thuyÕt minh sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? 10 Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Nh©n ho¸ - Cã t×nh tiÕt nh­ mét c©u chuyÖn kÓ. H? T¸c dông? - Gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ tuổi, nó như một câu chuyÖn vui mµ vÉn cung cÊp ®­îc tri thøc. GV: ViÖc t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt kÓ chuyện một câu chuyện vui giúp người đọc dễ tiếp nhËn tri thøc h¬n. H? §äc ®o¹n v¨n sau: *Bµi tËp 2 H? Đoạn văn thuyết minh về đối tượng nào? - ThuyÕt minh tËp tÝnh chim có. H? Phương pháp thuyết minh được sử dụng trong đoạn v¨n nµy? - Phương pháp nêu định nghĩa. H? Ngoài phương pháp trên tác giả còn sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để thuyết minh? - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn GV: C©u chuyÖn kÓ l¹i mét ngé nhËn thêi th¬ Êu, sau lín lªn ®i häc míi cã dÞp nhËn thøc l¹i sù nhÇm lÉn cò. *Hướng dẫn về nhà: - Nắm chắc phương pháp thuyết minh và các biện pháp như trên được sử dụng tvăn bản thuyÕt minh - LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh vÒ c¸i bót, c¸i nãn cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ kể chuyện, hỏi đáp theo lối nhân hoá.. TuÇn 1 TiÕt 5 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. LuyÖn tËp Sö dông mét sè biÖn ph¸p trong v¨n b¶n thuyÕt minh. I- Mục đích yêu cầu: Gióp häc sinh «n tËp cñng cè, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. Gióp häc sinh vËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. RÌn luyÖn kÜ n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n thuyÕt m inh. II- ChuÈn bÞ GV: - Hướng dẫn học sinh chia làm hai nhóm chuẩn bị dàn ý chi tiết cái bút và cái nãn, dù kiÕn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt kÓ chuyÖn, tù thuËt. - So¹n gi¸o ¸n HS: Chuẩn bị theo hướng dẫn của giáo viên. III- TiÕn tr×nh lªn líp. Lop8.net. Trang. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 A. Tæ chøc B. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê C. Bµi míi H? Gọi nhóm một đọc đề bài của nhóm mình?. I- KiÓm tra * §Ò 1: Em h·y thuyÕt minh về cái bút- một đồ dùng học tËp quen thuéc cña em.. H? Đối tượng thuyết minh của đề bài này là gì? - Đối tượng là thuyết minh về cái bút. H? Gọi đại diện nhóm 1 lên trình bày yêu cầu dự kiến sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong dµn ý. H? Gäi nhãm hai nhËn xÐt, bæ sung s÷a ch÷a. GV: Gîi ý: A. Mở bài: Bút là đồ dùng học tập thiết yếu của học sinh nhằm ghi lại những tri thức tiếp thu được và để lưu gi÷ tri thøc l©u h¬n… B. Th©n bµi: + Nguồn gốc của chiếc bút ra đời tình cờ (phát triển qua c©u chuyÖn kÓ cña nhµ b¸o Hungari) + Họ nhà bút bi rất đông đúc và có nhiều loại, nhiều h·ng s¶n xuÊt. + Bót bi næi tiÕng cña h·ng Thiªn Long ®­îc chóng t«i được đông đảo học sinh quen dùng thường có cấu tạo hai phÇn:  Vá bót: cã nót bÊm vµ khuy cµi  Ruột bút: có ống đựng mực và ngòi bút. PhÇn vá lµm b»ng nhùa vµ phÇn ngßi lµm b»ng kim lo¹i. + C¸ch b¶o qu¶n: Tr¸nh va ®Ëp m¹nh, khi kh«ng viÕt dùng nút bấm đưa ngòi vào trong vỏ khỏi để dây mực. C. Kết bài: Chiếc bút bi là bận đồng hành của học sinh là bạn của tất cả mọi người, mỗi khi con người cần ghi chÐp…  BiÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông trong v¨n b¶n nµy: + Tự thuật để cho chiếc bút bi tự kể về mình. + Đối đáp theo lối nhân hoá: lời đối đáp của hai cái bút than phiÒn vÒ sù cÈu th¶ cña c¸c c« cËu häc trß. H? Mời tổ 1 trình bày phần mở bài hoàn chỉnh của đề bµi trªn? H? Gäi häc sinh nhËn xÐt GV: Gợi ý: Tôi thuộc họ bút là một đồ dùng học tập thiÕt yÕu cña c¸c c« cËu häc trß . C¸c c« cËu häc trß dùng tôi để ghi chép những kiến thức tiếp thu được và để lưu giữ nó lâu hơn, đôi khi các cô cậu ấy dùng tôi để kẻ vẽ… Các bạn thấy không, tôi quả là có ích đấy chø. H? Mời một em đọc lại đề bài nhóm minh đã chuẩn bị * Đề 2: Thuyết minh chiếc H? Đối tượng thuyết minh của đề bài này là gì? nãn l¸ quª em. - Đối tượng: Chiếc nón lá ở quê em H? Nhãm em sÏ tr×nh bµy chiÕc nãn l¸ quª em nh­ thÕ nµo? - LÞch sö cña lµng nãn Lop8.net. Trang. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - CÊu t¹o cña chiÕc nãn - Quy tr×nh lµm ra chiÕc nãn - Gi¸ trÞ chiÕc nãn H? Gọi học sinh đại diện nhóm 2 lên trình bày Gîi ý: A. Mở bài: Chiếc nón là đồ dùng quen thuộc để che n¾ng, che m­a cho c¸c bµ, c¸c chÞ, chiÕc nãn cßn gãp phần tôn lên vẻ đẹp duyên dáng cho các thiếu nữ quê t«i. B. Th©n bµi: - LÞch sö lµng nãn: + Quª t«i vèn thuÇn n«ng nªn thường làm theo mùa vụ. + Tháng 3 nông nhàn để góp phần thu nhập thêm cho gia đình, nhiều gia đình đã học thêm nghÒ lµm nãn. + Đáp ứng nhu cầu sử dụng người d©n quª t«i. - Cấu tạo: + Xương nón: 16 vành làm bằng tre, nứa + Lá nón: hai loại: lá mo để lót bên trong vµ líp l¸ bªn ngoµi (l¸ mo ®­îc lÊy tõ bÑ l¸ c©y m¨ng rõng, l¸ nãn th× lÊy tõ l¸ cä rõng) + Sợi cước, chỉ làm nhôi - Quy tr×nh lµm nãn: + Làm vành nón theo khuôn định trước + Lá bên ngoài được là phẳng: lót một lớp lá xếp đều lên vành, sau đó đến một lớp mo và cuối cùng là một líp l¸ bªn ngoµi. Dïng d©y ch»ng chÆt vµo khu«n. + Tiến hành khâu: dùng cước xâu vào kim và khâu theo vành nón từ trên xuống dưới. + Chỉ màu dùng để sỏ nhôi - Gi¸ trÞ chiÕc nãn: + Giá trị kinh tế: rẻ, tiện dụng để che nắng, che mưa cho các bà, các mẹ, các chị đi làm đồng, đi chợ. + Giá trị thẩm mĩ: Trước kia người con gái đi lấy chồng cũng sắm một chiếc nón đẹp…Chiếc nón còn được đi vµo trong th¬ ca ViÖt Nam. C. KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ chiÕc nãn trong thêi gian hiÖn t¹i. H? Cho häc sinh nhËn xÐt, bæ sung, söa ch÷a. * Hướng dẫn về nhà - Làm hoàn chỉnh hai đề bài trên. - So¹n bµi: “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. * Rót kinh nghiÖm. - CÇn cho häc sinh chØ râ nghÖ thuËt sö dông trong đề hai: Kể chuyện, thuật.. Lop8.net. Trang. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9. TuÇn 2 TiÕt 6 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Bµi 2 đấu tranh cho một thế giới hoà bình. I- Mục đích yêu cầu Giúp học sinh hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất, nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hòa bình. ThÊy ®­îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. Rèn luyện kĩ năng đọc, tìm hiểu và phân tích luận điểm, luận cứ trong văn nghị luận chÝnh trÞ, x· héi. II- ChuÈn bÞ. GV: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. HS: Soạn theo hệ thống câu hỏi đọc hiểu. III- Lªn líp A. Tæ chøc B. KiÓm tra ? Qua v¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” em häc tËp ®­îc g× ë B¸c? Học hỏi sự ham học hỏi, học hỏi một cách nghiêm túc, biết chắt lọc những cái hay cái đẹp, phª ph¸n… Häc hái lèi sèng gi¶n dÞ… C. Bµi míi GV: Chiến tranh và hoà bình là những vấn đề được quan tâm hàng đầu của nhân loại vì nó quan hệ đến cuộc sống và sinh mệnh của con người trên hành tinh. Hiện nay, nguy cơ chiến tranh vẫn luôn tiềm ẩn, đặc biệt vũ khí hạt nhân phát triển mạnh đã trở thành hiểm hoạ khủng khiếp nhất, đe doạ toàn bộ sự sống loài người. Vì vậy, nhận thức đúng về nguy cơ chiến tranh hạt nhân và tham gia vào cuộc chiến tranh cho hoà bình là yêu cầu đặt ra cho mỗi người dân trên trái đất. H? Qua viÖc chuÈn bÞ ë nhµ h·y nªu hiÓu biÕt cña em I- Giíi thiÖu t¸c gi¶-t¸c vÒ t¸c gi¶ Macket? phÈm GV: Tháng 8-1986 nguyên thủ 6 nước: ấn Độ, Mêhicô 1. Tác giả: Macket - 1928 … tác giả được mời đến dự. Nhµ v¨n C«l«mbia. GV: Tên văn bản là do người biên soạn đặt. Bản tham 2.Tác phẩm: trích từ tham luận được đặt tên là Thanh gươm Đa mô let. luËn trong cuéc häp thø hai t¹i Mªhic«. II- §äc, t×m hiÓu chó thÝch vµ bè côc v¨n b¶n 1.§äc GV: Yêu cầu đọc: Đọc với giọng hùng hồn, nhấn mạnh vào những từ chỉ số lượng, những từ chỉ thái độ phản đối chiến tranh… H? Gọi học sinh đọc từ đầu đến “xuất phát của nó” H? Đoạn văn vừa đọc nêu nội dung gì?. Lop8.net. Trang. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Nguy c¬ vµ t¸c h¹i cña viÖc ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n. H? §äc vµ nªu néi dung ®o¹n v¨n cßn l¹i? NhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn nh©n lo¹i. H? Nªu néi dung cña toµn v¨n b¶n? - Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n, cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn nh©n lo¹i. GV: §©y ®­îc coi lµ luËn ®iÓm chÝnh cña v¨n b¶n. H? Tõ luËn ®iÓm nµy t¸c gi¶ triÓn khai thµnh nh÷ng luËn cø nh­ thÕ nµo? - Nguy cã chiÕn tranh h¹t nh©n: “§Çu… vËn mÖnh thÕ giíi”. - Cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n cùc k× tèn kÐm “niÒm an ñi…cho toµn thÕ giíi. - Cuéc chiÕn tranh h¹t nh©n lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng c¶i thiện đời sống con người nên cực kì phi lí “Một nhà tiÓu thuyÕt… ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã”. - Phần còn lại:Nhiệm vụ của mọi người đối với nguy cơ chiÕn tranh h¹t nh©n. H? Từ việc xác định kết cấu trên, hãy nêu phương thức biểu đạt chính của văn bản? Chỉ kiểu văn bản? - Phương thức lập luận, văn bản nghị luận. H? Trong văn bản này còn sử dụng yếu tố biểu đạt nào kh¸c? - YÕu tè biÓu c¶m sö dông ë cuèi ®o¹n v¨n. GV: §©y lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn ®­îc tr×nh bµy b»ng mét hÖ thèng luËn cø, luËn chøng giµu chÊt thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. III- T×m hiÓu gi¸ trÞ v¨n b¶n H? §äc ®o¹n v¨n nãi vÒ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n từ đầu đến : “Vận mệnh thế giới”/175 SGK? GV: Gọi học sinh đọc” Hôm nay…1986” H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèc thêi gian t¸c gi¶ ®­a ra? - Mốc thời gian có tính xác định cụ thể. H? Đưa mốc thời gian cụ thể như vậy nhằm mục đích g×? - Nhằm xác định những vấn đề đưa ra trong văn bản đáng tin cậy, có căn cứ. H? Sau mốc thời gian tác giả nhận định điều gì? - Nguy cơ ghê gớm đang đè nặng lên ta như thanh gươm Đa mô let. H? Dựa vào chú thích giả thích “Thanh gươm Đa Mô let” H? Em có nhận xét gì về cách đặt vấn đề của tác giả? - Đặt vấn đề một cách trực tiếp. H? Cách vào đề như vậy có tác dụng gì? - Thu hút sự chú ý của người đọc. - Gây ấn tượng mạnh mẽ về sự hệ trọng của vấn đề ®­îc nãi tíi. Lop8.net. 1. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n.. Trang. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 GV: Đây là cách vào đề hay, chúng ta cần phải học tập. H? Để làm sáng rõ nhận định vcề nguy cơ ghê gớm của Thanh gươm Đa mô let tác giả đã đưa ra những lí lÏ g×? - VÒ lÝ thuyÕt cã thÓ tiªu diÖt tÊt c¶ hµnh tinh…ph¸ huû thÕ c©n b»ng cña hÖ mÆt trêi. - Không có một đứa con nào lại có một tầm quan trọng quy định đến như vậy đối với vận mệnh của thế giíi. H? Víi nh÷ng lÝ lÏ nh­ vËy gióp em hiÓu ®iÒu g×? - ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ sù tµn ph¸, huû diÖt. - Phát minh hạt nhân quyết định sự sống còn của thế giíi. H? Để thấy rõ sự tàn phá và sự quyết định sống còn của vũ khí hạt nhân đối với sự sống, tác giả đưa ra những dÉn chøng nµo? - Hơn 50.000… Tất cả mọi người, không trừ trẻ con … 4 tÊn thuèc næ. - Tất cả chỗ đó nổ tung… sự sống trên trái đất. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng lÝ lÏ vµ chøng cø, mµ t¸c gi¶ ®­a ra? - Chøng cø vµ lÝ lÏ chÆt chÏ, râ rµng. H? Tõ lÝ lÏ vµ chøng cø trªn em hiÓu g× vÒ nguy c¬ - Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t chiÕn tranh h¹t nh©n? (NÕu chiÕn tranh h¹t nh©n x¶y nh©n ®e do¹ sù sèng cßn trªn x¶y ra th× sù sèng trªn thÕ giíi sÏ nh­ thÕ nµo? trái đất. - NÕu chiÕn tranh h¹t nh©n x¶y ra, thÕ giíi sÏ bÞ huû ho¹i khñng khiÕp. H? Tác giả đã ví nguy cơ chiến tranh hạt nhân bằng côm tõ nµo? - T¸c gi¶ ghª tëm chiÕn tranh h¹t nh©n. H? Bằng lí lẽ, dẫn chứng, thái độ của tác giả, đoạn văn có tác động như thế nào đến người đọc? - Tác động vào nhận thức của người đọc và sức mạnh cña vò khÝ h¹t nh©n, sù huû diÖt ghª gím cña nã. - Khơi gợi sự đồng tình, ghê tởm chiến tranh ở người đọc. H? Qua các phương tiện thông tin đại chúng, em có thªm chøng cø nµo vÒ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vẫn đe doạ sự sống trên trái đất. VD: + C¸c cuéc thö bom nguyªn tö + C¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n + Tên lửa đạn đạo trên thế giới đã và đang diễn ra trªn thÕ giíi. GV: ChiÕn tranh h¹t nh©n thËt khñng khiÕp. Nguy c¬ chiến tranh hạt nhân luôn là vấn đề nóng hổi và ngày cµng gay g¾t, nã vÉn diÔn ra hµng ngµy, ë nhiÒu n¬i, nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi mµ gÇn ®©y nhÊt lµ cuéc chiến tranh xâm lược IRắc của Mỹ, Anh… chủ nghĩa khñng bè hoµng hµnh ë nhiÒu n¬i. V× vËy, nhËn thøc ®­îc sù khñng khiÕp vÒ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n lµ mét viÖc kh«ng cña riªng ai. TiÕt 2 Lop8.net. Trang. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 H? Sau khi nªu nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n, Mac Ket đã đưa ra luận cứ nào nữa? Chóng ta sang phÇn hai Trước hết ta tìm hiểu tác hại của nó. H? §äc thÇm tõ “NiÒm an ñi… toµn thÕ giíi” H? Để làm sáng tỏ cuộc chạy đua vũ trang đối với đời sống con người tác giả đã đề cập đến những lĩnh vực nµo? - LÜnh vùc x· héi, y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm, gi¸o dôc. H? Tại sao tác giả không đề cập đến các lĩnh vực khác? - Vì đây là những lĩnh vực thiết yếu trong đời sống con người. Chọn lĩnh vực này có tính thuyết phục lớn. GV: Những lĩnh vực này thực sự quan trọng trong đời sống con người, đặc biệt đối với nước chưa phát triển. H? §Ó nãi vÒ cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiến tranh hạt nhân đối với đời sống con người, tác giả đã chọn cách diễn đạt nào? - Dùng so sánh đối lập: Một bên là chi phí cho cuộc chạy đua vũ trang- Một bên là chi phí để làm công tác x· héi, y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm vµ gi¸o dôc. H? Hãy chỉ rõ cách diễn đạt đó trong đoạn văn? H? Trong lĩnh vực xã hội tác giả đã so sánh như thế nµo? - 100 tỉ đô la… một thế giới. - Sè tiÒn 100 tØ chi gÇn b»ng… 100 m¸y bay nÐm chiÕn lược B1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại ch©u. H? Trong lÜnh vùc y tÕ, t¸c gi¶ ®­a ra nh÷ng chøng cø nào để nói về sự chi phí cho cuộc chạy đua vũ trang? - Gi¸ 10 chiÕc tµu s©n bay… riªng cho Ch©u Phi mµ th«i. H? Tµu s©n bay lµ lo¹i tµu nh­ thÕ nµo? (SGK phÇn chó thÝch) H? VËy trong lÜnh vùc tiÕp tÕ thùc phÈm vµ lÜnh vùc gi¸o dôc, sù chi phÝ cho chiÕn tranh h¹t nh©n ®­îc so s¸nh nh­ thÕ nµo? - Tiếp tế thực phẩm: + Số lượng calo cần thiết cho triệu người thiếu dinh dưỡng tốn kém không bằng 149 tªn löa MX. + 27 tªn löa MX…trong 4 n¨m . - Gi¸o dôc: ChØ 2 chiÕc tµu ngÇm mang… xo¸ n¹n mï ch÷ cho toµn thÕ giíi. (Ghi trªn b¶ng phô) H? Em có nhận xét gì về các hình ảnh so sánh đối lập võa t×m? - Các hình ảnh so sánh, đối lập có sức thuyết phục. - C¸c con sè ®­a ra cô thÓ, x¸c thùc. GV: Có những so sánh khiến người đọc ngạc nhiên, bất ngờ trước sự thật hiển nhiên mà vô cùng phi lí . VÝ dô dÉn chøng 4. H? Tõ c¸c h×nh ¶nh so s¸nh mµ t¸c gi¶ ®­a ra, em hiÓu ®­îc ®iÒu g× vÒ sù chi phÝ cho cuéc ch¹y ®ua vò trang Lop8.net. 2. T¸c h¹i cña viÖc chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n. a) Cuộc chạy đua vũ trang đối với cuộc sống con người.. Trang. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n? - Chi phÝ cho chiÕn tranh h¹t nh©n t¹o ra søc m¹nh huû diệt tương đương với chi phí để cứu hàng trăm triệu trẻ em nghèo khổ, hàng tỉ người được phòng bệnh, hàng trăm triệu ngàn người thiếu dinh dưỡng, xoá được nạn mï ch÷. H? Từ những hình ảnh so sánh, đối lập ấy em thấy cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nhân đã có ảnh hưởng như thế nào tới cuộc sống con người?. - Cuéc ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n v« cïng tèn kÐm v« nhân đạo làm mất đi khả năng để con được người được sống tốt đẹp hơn.. H? Ngoµi ra, sù lËp luËn cña t¸c gi¶ cã t¸c dông g× n÷a - Nêu bật sự vô nhân đạo của cuộc chạy đua vũ trang chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n. - Gợi sự mỉa mai châm biếm nơi người đọc. GV: Víi lËp luËn s¾c bÐn, víi nh÷ng con sè biÕt nãi, tác giả đã cho thấy ngân sách quân sự, chi phí chạy đua vũ trang hạt nhân là cực kì tốn kém, vô nhân đạo. Ngoài sự tốn kém, vô nhân đạo chiến tranh hạt nhân b) ChiÕn tranh h¹t nh©n víi cßn t¸c h¹i nh­ thÕ nµo, chóng ta chóng ta chuyÓn lí trí con người và sang sự phÇn b. tiÕn ho¸ cña tù nhiªn. H? §äc ®o¹n v¨n nãi vÒ néi dung trªn? “Mét nhµ tiÓu thuyÕt… xuÊt ph¸t cña nã” GV: Nhà văn khẳng định chiến tranh hạt nhân đi ngược với lí trí của con người. H? Ch¼ng nh÷ng thÕ, nhµ v¨n cßn c¶nh b¸o ®iÒu g×? - Chạy đua vũ trang là đi ngược lại lí trí của tự nhiên. Gi¸o viªn gi¶i thÝch kh¸i niÖm lÝ trÝ tù nhiªn: lµ quy luËt tù nhiªn, l«gic tÊt yÕu cña tù nhiªn. H? Để làm rõ luận cứ này, tác giả đã đưa ra những luận chứng nào? ở những phương diện nào? - ở phương diện khoa học địa chất và cổ sinh học. Luận chứng + Trải qua 380 triệu năm con bướm mới bay ®­îc, 180 triÖu n¨m… + Tr¶i qua 4 kØ ®i¹ chÊt … H? Em hiểu gì về sự sống trái đất từ luận chứng trên? - Sự sống trái đất hình thành được trải qua thời gian dài. H? ThÕ mµ, khi chiÕn tranh h¹t nh©n x¶y ra th× ®iÒu g× sÏ x¶y ra? - Chỉ cần bấm nút là cả quá trình vĩ đại và tốn kém cña hµng bao nhiªu n¨m trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu cña nã. H? Em hiÓu g× vÒ gi¶ thiÕt nµy cña t¸c gi¶? - NÕu chiÕn tranh h¹t nh©n x¶y ra nã sÏ ®Èy lïi sù tiÕn hãa trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã, tiªu huû thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ sù sèng trong tù nhiªn. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n trªn? - Sử dụng lối lập luận tương phản về thời gian: Quá tr×nh h×nh thµnh sù sèng vµ v¨n minh nh©n lo¹i vµ sù huỷ diệt trái đất của chiến tranh hạt nhân.. Lop8.net. Trang. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 - Ngoài ra tác giả còn bình luận “ Thời đại … của nó”. H? Em hiÓu g× vÒ lêi b×nh luËn nµy? - Tác giả khẳng định chiến tranh hạt nhân là hành động cực kì phi lí, ngu ngốc, man rợ, đáng xấu hổ. H? Tõ c¸ch lËp luËn vµ lêi b×nh cña t¸c gi¶, em cã c¶m nhËn nh­ thÕ nµo vÒ chiÕn tranh h¹t nh©n? GV: B»ng nh÷ng lËp luËn vµ lêi b×nh cña t¸c gi¶, chóng ta nhËn thøc râ rµng, s©u s¾c tÝnh chÊt ph¶n tù nhiªn, phản tiến hóa, ngược lại với lí trí con người của chiến tranh h¹t nh©n. H? Nh×n l¹i 2 phÇn a, b em cã nhËn xÐt chung g× vÒ hiÓm ho¹ chiÕn tranh h¹t nh©n? - Cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n v« cïng tèn kÐm, phi lí, vô nhân đạo, có tính chất hủy diệt khủng khiếp. H? Tõ viÖc nªu t¸c h¹i cña chiÕn tranh h¹t nh©n t¸c gi¶ có thái độ như thế nào với nó? - C¨m ghÐt. H? T¸c gi¶ vÝ nguy c¬ chiÕn tranh víi côm tõ nµo? - DÞch h¹ch h¹t nh©n. H? Em có cảm nhận được gì về thái độ của tác giả qua côm tõ nµy? - T¸c gi¶ ghª tëm chiÕn tranh h¹t nh©n. H? Trong thực tế cuộc sống, qua đài báo, em hãy kể những biện pháp mà nhân loại đã thực hiện để hạn chế ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n? - C¸c hiÖp ­íc cÊm thö vò khÝ h¹t nh©n. - Hạn chế số lượng đầu đạn hạt nhân trên thế giới. Bổ sung: Đã từ rất lâu, vấn đề này đã được đề cập tới. Đã có những cố gắng để giảm bớt mối đe doạ này. Ch¼ng h¹n nh­: C¸c hiÖp ­íc c¾t gi¶m vò khÝ tiÕn c«ng chiến lược được kí kết giữa Liên Xô và Mĩ… Còn đối với mỗi cá nhân yêu chuộng hoà bình, họ cũng đều cố g¾ng t×m c¸ch lµm gi¶m bít nguy c¬ chiÕn tranh. Macket còng vËy, «ng yªu chuéng hoµ b×nh, c¨m phÉn, phÉn né chèng l¹i cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n. H? §äc ®o¹n cßn l¹i? c. Nhiệm vụ của con người GV: Sau khi đã chỉ ra các tác hại của chiến tranh hạt đối với chiến tranh hạt nhân tác giả viết: “ Chúng ta đến đây… hoà bình, công nhân. b»ng”. H? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ c©u v¨n nµy? -Tác giả kêu gọi mọi người đấu tranh, ngăn chặn chiến tranh h¹t nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. GV: Đây là thái độ tích cực nhưng liệu tiếng nói ấy có thÓ ng¨n chÆn ®­îc hiÓm ho¹ h¹t nh©n kh«ng? Nã vÉn xảy ra thì sao? Ông cũng đã nhìn thấy được ý nghĩ ấy của ai đó để rồi tiếp tục khẳng định điều gì? - Nh­ng dï tai ho¹… v« Ých. H? Kết thúc lời kêu gọi của mình, Macket có đề nghị g×? - Më ra mét nhµ b¨ng… - Để nhân loại hiểu biết đến những tên thủ phạm đã làm ngơ trước lời cầu khẩn hoà bình, những lời kêu gọi 19 Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 9 làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. H? Em hiểu gì về lời đề nghị này của ông Macket - ¤ng muèn nhÊn m¹nh: Nh©n lo¹i cÇn gi÷ g×n cuéc sèng cña m×nh, lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn, ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n, ®e do¹ cuéc sèng hoµ b×nh, yªn vui cña c¸c d©n téc vµ nh©n lo¹i. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña Mac ket? - Mac két đã có một cách viết đặc sắc, độc đáo, mạnh mÏ, kiªn quyÕt. H? B»ng c¸ch viÕt nh­ vËy, em cã suy nghÜ g× vÒ lêi kêu gọi và đề nghị của Macket? - Mac két đề ra nhiệm vụ cho mỗi con người yêu hoà * Mỗi người phải đấu tranh b×nh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t H? §ã lµ nhiÖm vô g×? nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. GV: Đây là luận cứ tác giả dùng để kết bài và đây cũng chính là thông điệp mà tác giả muốn gửi tới mọi người. H? Nh×n l¹i toµn bµi, em cã suy nghÜ g× vÒ trÝ tuÖ, th¸i độ của Macket đối với hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân? - ¤ng s¸ng suèt, tØnh t¸o chØ ra cho nh©n lo¹i thÊy râ nguy cơ hạt nhân là một hiểm hoạ đáng sợ, đấu tranh b¶o vÖ hoµ b×nh lµ sù sèng cßn cña nh©n lo¹i. T©m hån «ng ch¸y báng niÒm khao kh¸t hoµ b×nh cho nh©n lo¹i. H? Bµi viÕt cña Macket cã nh÷ng thµnh c«ng g× vÒ nghÖ thuËt? - Bµi viÕt cña Macket cã nh÷ng lËp luËn chÆt chÏ, luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng chÆt chÏ, phong phó, x¸c thùc, cô thÓ t¹o søc thuyÕt phôc. §©y lµ bµi viÕt tiªu biÓu cho thÓ lo¹i v¨n b¶n nghÞ luËn, c¸c em cÇn häc tËp để làm vào bài nghị luận cụ thể ở lớp. H? Ngoµi thµnh c«ng trªn, v¨n b¶n cßn ®­îc viÕt thµnh c«ng bëi yÕu tè nµo? - Nhiệt huyết đấu tranh của tác giả. H? Tõ nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt nh­ vËy, t¸c gi¶ đã phản ánh thành công nội dung gì trong bài viết của m×nh? - T¸c gi¶ nªu râ nguy c¬ x¶y ra chiÕn tranh h¹t nh©n, t¸c h¹i cña cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n vµ kªu gäi mọi người hãy đấu tranh cho hoà bình, ngăn chặn và xo¸ bá nguy c¬ chiÕn tranh. GV: §ã chÝnh lµ néi dung phÇn ghi nhí SGK. H? Theo em, vì sao văn bản này lại được đặt tên là: “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”? - Nhan đề hoàn toàn phù hợp với nhan đề văn bản đã nªu ra nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ cuéc ch¹y ®ua vũ trang đã đe doạ cuộc sống của toàn nhân loại. Vì thế, mọi người phải có trách nhiệm ngăn chặn chiến tranh, b¶o vÖ hoµ b×nh. §©y cã thÓ coi nh­ lêi kªu gäi v× hoµ b×nh. H? Tõ viÖc häc v¨n b¶n, em cã suy nghÜ g× vÒ t×nh h×nh thời sự về chiến tranh, xung đột và cuộc chạy đua vũ trang trªn thÕ giíi hiÖn nay? Lop8.net. Trang. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>