Giáo án Ngữ văn 9 tiết 1 đến 35 - Trường THCS Sơn Kim

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 Ngµy so¹n : 20 – 8 - 2011 Bµi 1 : TiÕt 1 - 2 phong c¸ch hå chÝ minh (Lª Anh Trµ) A. Mục tiêu cần đạt: 1: KiÕn thøc : - Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị. - Nắm được một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh: Kết hợp kể - bình luận, chọn lọc chi tiết tiêu biểu, sắp xÕp ý m¹ch l¹c. 2: KÜ n¨ng : - Bước đầu có ý niệm về văn bản thuyết minh kết hợp với lập luận 3: Thái độ : - Từ hào lòng kính yêu về Bác có ý thức tu dưỡng, học tập theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; chuẩn bị chân dung Hồ Chí Minh và c¸c bµi viÕt vÒ phong c¸ch Hå ChÝ Minh. - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS 3: Bµi míi : Hoạt động 1: Môc tiªu : T¹o t©m thÕ HA vµo bµi . Phương pháp : Thuyết trình .. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 2: - Mục tiêu : Giúp học sinh nắm được thông tin về tác phẩm - Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa... I. T×m hiÓu chung ? xuất xứ tác phẩm có gì đáng chú 1. Xuất xứ: ý? V¨n b¶n trÝch trong "Phong c¸ch Hå ChÝ ? Em còn biết những văn bản, Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị". cuèn s¸ch nµo viÕt vÒ B¸c? GV hướng dẫn đọc, tìm hiểu chú 2. Đọc, tìm hiểu chú thích thích và tìm bố cục. GV nêu cách đọc a. Đọc: (giäng khóc chiÕt m¹ch l¹c, thÓ hiÖn 1 Trường THCS Sơn Kim. Gv: Vâ Thuý Hµ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 niềm tôn kính với Chủ tịch Hồ Chú ý đọc đúng, đọc diễn cảm, thể hiện sự Chí Minh). GVđọc mẫu.HS đọc, GV kính trọng đối với Bác. nhận xét và sửa chữa cách đọc của HS: b. Tìm hiểu chú thích: Mét sè tõ ng÷, chó thÝch trong SGK. - GV: Yêu cầu học sinh đọc thầm chó thÝch vµ kiÓm tra viÖc hiÓu chó thÝch qua mét sè tõ träng t©m: tru©n chuyên, Bộ Chính trị, thuần đức, hiền triÕt ? Văn bản đề cập đến vấn đề nào? * Văn bản đề cập đến vấn đề: sự hội nhập víi thÕ giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n ? Viết theo phương thức biểu đạt tộc. nµo? Thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với nghÞ luËn. Thuéc lo¹i v¨n b¶n nhËt dông. ? V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn? * Bè côc: 2 phÇn - PhÇn 1: Hå ChÝ Minh víi sù tiÕp thu tinh Néi dung chÝnh cña tõng phÇn? hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. - Phần 2: những nét đẹp trong lối sống của Hå ChÝ Minh Hoạt động 3: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản - Mục tiêu : Học sinh nắm được giá trị đặc sắc của văn bản - ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách. Phương pháp đọc sách có hiệu quả. Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa II. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. Hå ChÝ Minh víi sù tiÕp thu tinh - GV: Gọi HS đọc lại phần 1 hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. ? Vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Trong cuộc đời hoạt động cách mạng đầy Hå ChÝ Minh s©u réng nh­ thÕ nµo? gian nan, vất vả Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã đi qua nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ từ phương Đông tới phương Tây. Người có hiểu biết sâu rộng nền văn hoá các nước châu ¸, ch©u ¢u, ch©u Phi, ch©u MÜ. - Hoµn c¶nh: b¾t nguån tõ kh¸t väng t×m ? Những tinh hoa văn hoá nhân loại đường cứu nước hồi đầu thế kỷ XX. đến với Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh + Năm 1911 rời bến Nhà Rồng nµo? + Qua nhiÒu c¶ng trªn thÕ giíi. - HS thảo luận, trao đổi + Thăm và ở nhiều nước. - GV dïng kiÕn thøc lÞch sö giíi thiÖu - C¸ch tiÕp thu: cho HS. + Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ? Hồ Chí Minh đã làm cách nào để ngữ (nói và viết thạo nhiều thứ tiếng nước cã thÓ cã ®­îc vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n ngoµi). lo¹i? + Qua công việc, qua lao động mà học hỏi (lµm nhiÒu nghÒ kh¸c nhau). + Học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc (đến møc kh¸ uyªn th©m). 2 Trường THCS Sơn Kim. Gv: Vâ Thuý Hµ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 + TiÕp thu mét c¸ch cã chän läc tinh hoa v¨n - GV: Em hiểu cách tiếp thu có chọn hoá nước ngoài . - Điều quan trọng là Người đã tiếp thu một lọc tinh hoa văn hoá nhân loại ở Người cách có chọn lọc tinh hoa văn hoá nước ngoài: nh­ thÕ nµo? HS: Dùa vµo b¨n b¶n ph¸t hiÖn. + Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động; + Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay đồng thời víi viÖc phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ, tiªu cùc; - GV: Theo em kỳ lạ nhất đã tạo nên + Trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc mµ tiÕp phong cách Hồ Chí Minh là gì ? Câu văn thu những ảnh hưởng quốc tế (tất cả những nào trong văn bản đã nói rõ điều đó? Vai ảnh hưởng quốc tế được nhào nặn với cái gốc trß cña c©u nµy trong toµn v¨n b¶n? v¨n ho¸ d©n téc kh«ng g× lay chuyÓn ®­îc). - NghÖ thuËt: - GV: Để làm nổi bật vần đề Hồ Chí + C¸ch lËp luËn cña ®o¹n v¨n ®Çu g©y Minh với sự tiếp thu văn hoá nhân loại tác ấn tượng và thuyết phục giả đã sử dụng những biện pháp nghệ + C©u v¨n cuèi phÇn I, võa khÐp l¹i võa thuËt g×? mở ra vấn đề  lập luận chặt chẽ, nhấn m¹nh... - HS: Th¶o luËn nhãm ph¸t hiÖn. HÕt tiÕt 1 - Sang tiÕt 2 ? PhÇn v¨n b¶n sau nãi vÒ thêi kú nµo trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña B¸c? ? Khi trình bày những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh, tác giả đã tập trung vào những khía cạnh nào, phương diÖn c¬ së nµo? GV cho HS bæ sung thªm qua VB §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå - Ph¹m V¨n §ång. 2. Nét đẹp trong lối sống của Chủ tịch Hồ ChÝ Minh. - Lèi sèng cña B¸c v« cïng gi¶n dÞ vµ thanh cao: + N¬i ë vµ lµm viÖc: ChØ vµi phßng nhá, là nơi tiếp khách, họp Bộ Chính trị (nhỏ bé, đồ đạc đơn sơ mộc mạc). + Trang phôc gi¶n dÞ: QuÇn ¸o bµ ba n©u, ¸o trÊn thñ, dÐp lèp th« s¬. + Ăn uống: đạm bạc với những món ăn dân ? V× sao cã thÓ nãi lèi sèng cña B¸c lµ sù d·, b×nh dÞ. kÕt hîp gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao? - Cách sống giản dị, đạm bạc của Chủ Tịch Hồ ChÝ minh l¹i v« cïng thanh cao, sang träng: ? Em h×nh dung thÕ nµo vÒ cuéc sèng cña + §©y kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña các vị nguyên thủ quốc gia ở các nước những con người tự vui trong cảnh nghèo khó. kh¸c trong cuéc sèng cïng thêi víi B¸c vµ + §©y còng kh«ng ph¶i lµ c¸ch tù thÇn th¸nh cuộc sống đương đại? Bác có xứng đáng hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời. được đãi ngộ như họ không? + Đây là một cách sống có văn hoá đã trở thành một quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp là sự gi¶n dÞ, tù nhiªn.  Hồ Chí Minh đã tự nguyện chọn lối sèng v« cïng gi¶n dÞ. - Lèi sèng cña B¸c lµ sù kÕ thõa vµ ph¸t huy ? Qua trªn em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ lèi những nét cao đẹp của những nhà văn hoá dân sèng cña Hå ChÝ Minh? tộc họ mang nét đẹp thời đại gắn bó với nhân - HS: Th¶o luËn. d©n.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 - HS: Đọc lại "và người sống ở đó ...hÕt" ? T¸c gi¶ so s¸nh lèi sèng cña B¸c víi NguyÔn Tr·i vµ NguyÔn BØnh Khiªm. Theo em ®iÓm gièng vµ kh¸c gi÷a lèi sèng cña B¸c víi c¸c vÞ hiÒn triÕt nh­ thÕ nµo? - GV: B×nh vµ ®­a nh÷ng dÉn chøng về việc Bác đến trận địa, tát nước, trò chuyÖn víi nh©n d©n, qua ¶nh... ? Trong cuộc sống hiện đại, xét về phương diện văn hoá trong thời kỳ hội nhËp h·y chØ ra nh÷ng thuËn lîi vµ nguy c¬ g×? ? VËy tõ phong c¸ch cña B¸c em cã suy nghĩ gì về vấn đề giữ gìn bản sắc văn ho¸ d©n téc? Em h·y nªu mét vµi biÓu hiÖn mµ em cho lµ sèng cã v¨n ho¸ vµ phi v¨n ho¸?. Nét đẹp của lối sống rất dân tộc, rất Việt Nam trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh: c¸ch sèng cña Bác gợi ta nhớ đến cách sống của các vị hiền triÕt trong lÞch sö nh­ NguyÔn Tr·i, NguyÔn Bỉnh Khiêm. ở họ đều mang vẻ đẹp của lối sèng gi¶n dÞ thanh cao; víi Hå Chñ TÞch lèi sống của Người còn là sự gắn bó sẻ chia khó kh¨n gian khæ cïng nh©n d©n. 3. ý nghÜa cña viÖc häc tËp rÌn luyÖn theo phong c¸ch Hå ChÝ Minh Trong viÖc tiÕp thu v¨n ho¸ nh©n lo¹i ngµy nay cã nhiÒu thuËn lîi: giao l­u më réng tiÕp xúc với nhiều luồng văn hoá hiện đại.Nguy cơ: Có nhiều luồng văn hoá tiêu cực, độc hại. - Liên hệ: Sống, làm việc theo gương Bác Hồ vĩ đại. Tự tu dưỡng rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống có văn hoá.. Hoạt động 4: Hướng dẫn h/s tổng kết Mục tiêu: H.S kh¸i qu¸t ®­îc gi¸ trÞ t¸c phÈm Phương pháp: Vấn đáp giải thích, phân tích cắt nghĩa ? H·y nªu kh¸i qu¸t néi dung cña v¨n II. Tæng kÕIt b¶n Phong c¸ch Hå ChÝ Minh? 1. Néi dung: * Ghi nhí ( S¸ch gi¸o khoa) 2. NghÖ thuËt cña v¨n b¶n ? §Ó nªu bËt lèi sèng gi¶n dÞ cña Hå ChÝ - KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn. §an xen Minh, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ gi÷a nh÷ng lêi kÓ lµ lêi b×nh luËn mét c¸ch tù thuËt nµo? LÊy c¸c dÉn chøng trong v¨n nhiªn. bản để làm rõ. - Chän läc nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu Giáo viên cho học sinh đọc ghi nhớ - §an xen th¬ NguyÔn BØnh Khiªm, c¸ch trong SGK và nhấn mạnh những nội dung dùng từ Hán Việt gợi cho người đọc thấy sự chÝnh cña v¨n b¶n. gÇn gòi gi÷a Hå ChÝ Minh víi c¸c bËc hiÒn triÕt cña d©n téc. - Sử dụng nghệ thuật đối lập: vĩ nhân mà hÕt søc gi¶n dÞ, gÇn gòi; am hiÓu mäi nÒn v¨n ho¸ nh©nlo¹i mµ hÕt søc d©n téc, hÕt søc ViÖt Nam IV. LuyÖn tËp 1. KÓ mét sè c©u chuyÖn vÒ lèi sèng gi¶n dÞ cña B¸c. ... - Häc sinh kÓ, gi¸o viªn bæ sung. 2. Hát minh hoạ "Hồ Chí Minh đẹp nhất - HS h¸t minh ho¹. tên Người". 4. Hướng dẫn học ở nhà.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 - Yªu cÇu häc sinh n¾m kiÕn thøc toµn bµi vµ häc thuéc ghi nhí trong SGK.S­u tÇm mét sè chuyÖn viÕt vÒ B¸c Hå. - Soạn bài: Các phương châm hội thoại ======================******===================== Ngµy so¹n:21/08/2011 TiÕt 3 :. Các phương châm hội thoại. A Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: 1: KiÕn thøc : - Nắm được nội dung phương châm về lượng và phương châm về chất. 2: KÜ n¨ng : - Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; - HS: Đọc và chuẩn bị bài; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp: 2: KiÓm tra bµi cñ : GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS . 3: Bµi míi : Hoạt động 1 : GV giới thiệu bài mới . Mục tiêu : Tạo tâm thế và định hướng cho HS vào bài . Phương pháp : Thuyết trình . Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt Hoạt động 2:Hình thành khái niệm của các phương châm quan hệ -Môc tiªu HS nắm được khái niệm của các phương châm về lượng , về chất . -Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ, phân tích cắt nghĩa, nêu và giải quyết vấn đề.- GV: Giải thích: Phương châm. I. Phương châm về lượng + Gọi HS đọc đoạn đối thoại ở mục 1. VÝ dô SGK (1) a. VÝ dô a: + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái SGK: - Bơi: di chuyển trong nước hoặc trên Khi An hỏi "học bơi ở đâu" mà Ba trả lời mặt nước bằng cử động của cơ thể. "ở dưới nước" thì câu trả lời có đáp ứng - C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng mang néi. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 ®iÒu mµ An cÇn biÕt kh«ng? (GV gîi ý HS: dung mµ An cÇn biÕt . §iÒu mµ An muèn biết là một địa điểm cụ thể như ở bể bơi, B¬i nghÜa lµ g×?) s«ng, hå....  Khi nãi, c©u ph¶i cã néi dung ? Từ đó em rút ra bài học gì trong đúng với yêu cầu giao tiếp, không nên nói giao tiÕp? ít hơn những gì mà giao tiếp đòi hỏi. - GV: Gọi HS đọc ví dụ 2. b. VÝ dô b: ? Vì sao truyện lại gây cười? - Truyện cười vì 2 nhân vật đều nói thừa nội dung (Khoe lợn cưới khi đi tìm ? Lẽ ra anh có "lợn cưới" và anh có lợn, khoe áo mới khi trả lời người đi tìm "áo mới" phải hỏi và trả lời như thế nào để lợn). người nghe đủ biết điều cần hỏi và cần trả + Anh hỏi: bỏ chữ "cưới" lêi? + Anh tr¶ lêi: bá ý khoe ¸o  Kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Nh­ vËy, cÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu 2. KÕt luËn: SGK g× khi giao tiÕp? Khi giao tiếp cần chú ý : Nội dung vấn đề đưa vào giao tiếp (Phương châm về lượng) Hoạt động 2 : Tìm hiểu phương châm về chất. - GV: Gọi HS đọc ví dụ SGK và tổ II. Phương châm về chất. chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái SGK. 1. VÝ dô: ? Truyện cười phê phán điều gì? a. VÝ dô a: SGK - GV ®­a ra t×nh huèng: NÕu kh«ng - Truyện phê phán những người nói biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em kho¸c, nãi sai sù thËt. cã tr¶ lêi víi thÇy c« lµ b¹n Êy nghØ häc v× b. VÝ dô b: èm kh«ng? Gi¸o viªn ®­a t×nh huèng ? Nh­ vËy, trong giao tiÕp cÇn tr¸nh 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK) ®iÒu g×? Phương châm về chất: nói những HS: Th¶o luËn rót ra kÕt luËn.GVkh¸i th«ng tin cã b»ng chøng x¸c thùc. qu¸t néi dung toµn bµi. Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập Môc tiªu : Kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc bµi häc . Phương pháp : Khái quát hoá . Bµi 1: III.LuyÖn tËp - GV: Tæ chøc cho HS vËn dông Bµi 1: phương châm về lượng vừa học để nhận ra - Câu a: Sai phương châm về lượng lçi. Thõa côm tõ: nu«i ë nhµ. Hai nhãm, mçi nhãm lµm mét c©u. V× "gia sóc" vËt nu«i trong nhµ. - Câu b: Tương tự câu a Bµi 2: Loµi chim: b¶n chÊt cã 2 c¸nh nªn - GV cho HS xác định yêu cầu: côm tõ cã hai c¸nh thõa. + §iÒn tõ cho s½n vµo chç trèng. Bµi 2: + Xác định các từ ngữ liên quan đến a. Nãi cã s¸ch m¸ch cã chøng. phương châm hội thoại nào? b. Nãi dèi - GV cho HS lªn b¶ng lµm(2 em) c. Nãi mß d. Nãi nh¨ng nãi cuéi.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 Bµi 3: - GV: cho HS xác định yêu cầu bài tập. + Yếu tố gây cười? + Xác định phương châm nào vi phạm? Bµi 4: - GV: cho HS xác định yêu cầu bài tập. - HS th¶o luËn theo bµn vµ tr¶ lêi.. Bµi 5: (Gîi ý cho HS lµm ë nhµ) - GV: cho HS xác định yêu cầu bài tËp.. e. Nãi tr¹ng.  Vi phạm phương châm về chất. Bµi 3: Vi phạm phương châm về lượng. (Thõa c©u hái cuèi). Bài 4: Đôi khi trong giao tiếp người nói phải dùng nhưnmg cách diễn đạtn như mÉu cho s½n, v×: a. Các cụm từ thể hiện người nói cho biết th«ng tin hä nãi ch­a ch¾c ch¾n. b. C¸c côm tõ kh«ng nh»m lÆp néi dung cò. Bµi 5: - Các thành ngữ liên quan đến phương ch©m vÒ chÊt.. + Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷. + Xác định các thành ngữ liên quan đến phương châm hội thoại nào?. - Ăn đơm nói chặt: vu khống đặt điều - Ăn ốc nói mò: Vu khống, bịa đặt. - C·i chµy c·i cèi: Cè tranh c·i nh­ng kh«ng cã lÝ lÏ. - Khua m«i móa mÐp. 4. Hướng dẫn học ở nhà - GV chốt lại nội dung bài học: phương châm hội thoại về chất và về lượng. Hướng dẫn và yêu cầu HS làm hoàn chỉnh bài tập. - ChuÈn bÞ bµi: Sö dông mét sè nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. ===========================******============================ Ngµy so¹n : 22/08/2011 Sö dông mét sè biÖn ph¸p. TiÕt 4 :. nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: 1: KiÕn thøc : - Biết thêm phương pháp thuyết minh những vấn đề trừu tượng ngoài trình bày giíi thiÖu cßn cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. 2: KÜ n¨ng : - TËp sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi thuyÕt minh.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp: 2: KiÓm tra bµi cñ : GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS . 3: Ba× míi : Hoạt động 1 : GV giới thiệu vào bài . Mục tiêu : Tạo tâm thế định hướng để HS vào bài . Phương pháp : Thuyết trình . Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 2: Môc tieu : ¤n l¹i kiÕn thøc v¨n b¶n thuyÕt minh Phương pháp : Gợi mở , Phát vấn . - GV hướng dẫn HS củng cố kiến I. Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thøc v¨n thuyÕt minh: thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh 1. «n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh : a. Kh¸i niÖm v¨n b¶n thuyÕt minh ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt V¨n thuyÕt minh lµ kiÓu VB th«ng minh? dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,...của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. ? Nó được viết ra nhằm mục đích b. Mục đích của VB thuyết minh: g×? Văn thuyết minh đáp ứng được nhu cầu hiểu biết, cung cấp cho con người những tri thức tự nhiên và xã hội, để có thÓ vËn dông vµo phôc vô lîi Ých cña m×nh. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng c. TÝnh chÊt cña VB thuyÕt minh tÝnh chÊt g×? - Giới thiệu sự vật, hiện tượng tự nhiªn, x· héi. - TÝnh chÊt cña VB thuyÕt minh lµ x¸c thực, khoa học và rõ ràng đồng thời cũng cÇn hÊp dÉn. V× vËy VB thuyÕt minh sö dụng ngôn ngữ chính xác, cô đọng, chặt chẽ và sinh động. ? Kể ra các phương pháp thuyết d. Những phương pháp thuyết minh minh thường dùng? + Phương pháp nêu định nghĩa, giải thÝch. + Phương pháp liệt kê, nêu ví dụ. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 + Phương pháp dùng số liệu + Phương pháp so sánh, đối chiếu + Phương pháp phân tích,phân loại. 2. ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt a.Vídụ:Hạ Long - đá và nước.. XÐt v¨n b¶n mÉu - GV: Cho HS đọc văn bản ? Bài văn thuyết minh đặc điểm gì - Vấn đề thuyết minh: Sự kì lạ của Hạ Long (vấn đề trừu tượng bản chất của của đối tượng? sinh vËt.) - Phương pháp thuyết minh: Kết ? Vấn đề Sự kì lạ của Hạ Long là hîp gi¶i thÝch nh÷ng kh¸i niÖm, miªu t¶ v« tËn ®­îc t¸c gi¶ thuyÕt minh b»ng sự vận động của nước. - Nếu chỉ dùng phương pháp liệt c¸ch nµo? (Gîi ý: NÕu chØ dïng kê: Hạ Long có nhiều nước, nhiều đảo, phương pháp liệt kê: Hạ Long có nhiều nhiều hang động lạ lùng không nêu được nước, nhiều đảo, nhiều hang động lạ hÕt "sù k× l¹" cña H¹ Long lùng đã nêu được "sự kì lạ" của Hạ Long ch­a?). - Sù k× l¹ cña H¹ Long : ? T¸c gi¶ hiÓu sù k× l¹ nµy lµ g×? + Sự sáng tạo của nước làm cho đá sống Hãy gạch dưới những câu văn nêu khái dËy linh ho¹t, cã t©m hån. qu¸t sù k× l¹ cña H¹ Long? + Nước tạo nên sự di chuyển... - HS: §­a c¸c ý gi¶i thÝch vµ x¸c + Tuỳ theo góc độ và tốc độ di định được câu văn: "Chính nước ... có chuyển. Tuỳ theo hướng ánh sáng rọi t©m hån" vµo chóng. + Thiªn nhiªn t¹o nªn thÕ giíi bằng những nghịch lý đến lạ lùng. * Tác giả đã sử dụng các biện ? Tác giả đã sử dụng các biện pháp tưởng tượng, liên tưởng: Tưởng pháp tưởng tượng, liên tưởng như thế tượng những cuộc dạo chơi(các khả năng nào để giới thiệu được sự kì lạ của Hạ d¹o ch¬i), kh¬i gîi nh÷ng c¶m gi¸c cã Long? thể có, dùng phép nhân hoá để tả các đảo ? Tác giả đã trình bày được sự kì lạ đá. cña H¹ Long ch­a? Tr×nh bµy ®­îc nh­  Lµm næi bËt sù k× l¹ cña H¹ Long thÕ lµ nhê biÖn ph¸p g×? 2. KÕt luËn - HS rót ra kÕt luËn. Ghi nhí SGK - GV cho HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập Mục tiêu : Vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập . Phương pháp : Hoạt động nhóm . Bµi 1: Bµi 1: TÝnh chÊt thuyÕt minh cña v¨n -GV: cho HS đọc văn bản và bản thể hiện : xác định yêu cầu của bài tập. V¨n b¶n giíi thiÖu vÒ loµi Ruåi cã tÝnh - HS tr¶ lêi yªu cÇu bµi tËp hÖ thèng: nh÷ng tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi , vÒ c¸c tËp tÝnh sinh sèng, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể, cung cấp các. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 kiến thức đáng tin cậy về loài ruồi, thức tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh, phßng bÖnh, ý thøc diÖt ruåi. Các phương pháp thuyết minh: định nghÜa(thuéc hä c«n trïnghai c¸nh...); ph©n lo¹i c¸c lo¹i ruåi; nªu sè liÖu(sè vi khuẩn, số lượng sinh sản của một cặp ruồi); liệt kê(mắt lưới, chân tiết ra chất dÝnh...) ... * Nét đặc biệt của bài thuyết minh : _ Về hình thức: văn bản như bản tường thuËt vÒ mét phiªn toµ. -VÒ cÊu tróc : nh­ biªn b¶n mét cuéc tranh luËn vÒ ph¸p lÝ - VÒ néi dung: nh­ mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi Ruåi . * C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: kÓ chuyÖn miªu t¶, nh©n ho¸, Èn dô ... Bµi 2: ( Gîi ý cho HS vÒ nhµ) Bµi 2: GV: cho HS đọc văn bản và xác Biện pháp nghệ thuật được sử dụng để định yêu cầu của bài tập. thuyÕt minh: LÊy ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn 4. Hướng dẫn học ở nhà - Hướng dẫn và yêu cầu HS làm hoàn chỉnh bài tập. - Giao bµi tËp chuÈn bÞ cho luyÖn tËp tiÕt 5: thuyÕt minh vÒ chiÕc qu¹t -------------------**********-----------------------Ngµy so¹n: 22/08/2011 TiÕt 5. :. LuyÖn tËp kÕt hîp Sö dông mét sè. biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh: 1: KiÕn thøc : - Cñng cè lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng vÒ v¨n thuyÕt minh . 2: KÜ n¨ng : - BiÕt vËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh . B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo;. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học + Làm bài tập theo hướng dẫn của GV. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1 ổn định lớp: 2: KiÓm tra bµi cñ : ? Nªu kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh? mét sè biÕt ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong v¨n b¶n thuyÕt minh? 3: Bµi míi : Hoạt động 1 : GV giới thiệu vào bài . Mục tiêu : Tạo tâm thế và định hướng để HS vào bài . Phương pháp : Thuyết trình . Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. Hoạt động 2 : Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS ở nhà. - GV cho HS đọc lại đề bài và ghi l¹i lªn b¶ng.. I. ChuÈn bÞ ë nhµ §Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t. Hoạt động 3: Mục tiêu : Vận dụng kiến thức về lí thuyết đã học ơt tiết trước vào làm bài tập. Phương pháp : Hoạt động nhóm , gợi mở . II. LuyÖn tËp trªn líp : - GV: Đề yêu cầu thuyết minh vấn đề 1. Tìm hiểu đề, tìm ý gì? Tính chất của vấn đề trừu tượng hay - Vấn đề thuyết minh: cái quạt cô thÓ? Ph¹m vi réng hay hÑp? - Vấn đề cụ thể Em dự định sử dụng những biện pháp nghÖ thuËt nµo khi thuyÕt minh. - Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông HS: Suy nghÜ dùa trªn sù chuÈn bÞ khi thuyết minh: nhân hoá, tưởng tượng, so s¸nh... - GV cho HS trình bày dàn ý đã chuÈn bÞ. 2. LËp dµn ý : - HS trình bày dàn ý đã chuẩn bị Mở bài: Giới thiệu quạt là đồ vật rất cần thiết đối với đời sống của con người . GV cho HS th¶o luËn theo nhãm c¸c Th©n bµi : dµn ý cña c¸c b¹n tr×nh bµy dùa theo 1. LÞch sö cña c¸i qu¹t. c¸c c©u hái trong SGK. 2. CÊu t¹o, c«ng dông chung cña qu¹t - HS th¶o luËn rót ra c¸c ý tr¶ lêi 3. C¸ch sö dông vµ c¸ch b¶o qu¶n. KÕt bµi : Vai trß cña c¸i qu¹t trong hiÖn tại và tương lai. - GV cho HS đọc phần mở bài và cho 3. Đọc phần mở bài : c¸c HS kh¸c th¶o luËn, nhËn xÐt. - HS thùc hiÖn theo yªu cÇu cña GV.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 -GV: cho HS đọc văn bản và cho HS t×m hiÓu nghÖ thuËt thuyÕt minh cña. V¨n b¶n: Hä nhµ kim. v¨n b¶n. - HS th¶o luËn rót ra c¸c ý tr¶ lêi 4. Hướng dẫn học ở nhà :. - Hướng dẫn và yêu cầu HS làm hoàn chỉnh bài tập. - §äc, so¹n bµi: §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. ======================*****==================== Ngµy so¹n:26- 8 - 2011. TiÕt 6 – 7 :. §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (G.G. M¸c kÐt). A. Môc tiªu bµi häc: 1: KiÕn thøc : - Hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản: nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất và nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hoà bình. - ThÊy ®­îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña bµi v¨n, næi bËt lµ chøng cø cô thÓ x¸c thùc, c¸c so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. 2: KÜ n¨ng : - Rèn kĩ năng đọc, phân tích cảm thụ văn bản. 3: Thái độ : - Bồi dưỡng tình yêu hoà bình tự do và lòng thương yêu nhân ái, ý thức đấu tranh v× nÒn hoµ b×nh thÕ giíi. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo TL có liên quan đến bài học. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp : 2: Kiểm tra bài củ ? Phong cách Hồ Chí Minh thể hiện ở những nét đẹp nào? ? Em học tập được điều gì từ phong cách đó của Bác? 3: Bµi míi :. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 Hoạt động 1 : GV giới thiệu bài mới . Mục tiêu : Tạo tâm thế để HS vào bài . Phương pháp : Thuyết trình . Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 2: - Mục tiờu : Hướng dẫn HS tìm hiểu được vài nét về tác giả Mac - két - Xác định được luận điểm và hệ thống luận cứ . Vấn đáp giải thích,; nêu và giải quyết vấn đề. I. T×m hiÓu chung - GV cho HS kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt 1. T¸c gi¶ : Chó thÝch * SGK chÝnh vÒ t¸c gi¶, xuÊt xø t¸c phÈm. Xuất xứ: Văn bản được ra đời trong - GV: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña hoµn c¶nh nhµ v¨n G.G M¸c-kÐt ®­îc mêi em vÒ t¸c gi¶ G.G M¸c-kÐt? tham dù cuéc gÆp gì cña nguyªn thñ s¸u - GV: xuất xứ tác phẩm có gì đáng nước ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, ácchú ý? hen-ti-na, Hi L¹p, Tan-da-ni-a häp lÇn thø (HS dùa vµo phÇn chó thÝch ph¸t hai t¹i Mª-hi-c« kªu gäi chÊm døt ch¹y biÓu). đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để bảo đảm an ninh và hoà bình thế giới. VB trªn trÝch tõ bµi tham luËn cña «ng( trÝch trong "Thanh gươm Đa-mô-clét"). 2. §äc, t×m hiÓu chó thÝch - GV hướng dẫn đọc, tìm hiểu chú a. §äc: thÝch. - GV nêu cách đọc; GVđọc mẫu. - HS đọc, GV nhận xét và sửa chữa b. T×m hiÓu chó thÝch: cách đọc của HS. Mét sè tõ ng÷, chó thÝch trong SGK. - GV: Yêu cầu HS đọc thầm chú thích vµ kiÓm tra viÖc n¾m chó thÝch cña HS. 3. T×m luËn ®iÓm, luËn cø * LuËn ®iÓm: ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ ? T×m hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø? + LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n b¶n lµ g×? mét hiÓm ho¹ khñng khiÕp ®ang ®e do¹ + Luận điểm cơ bản của văn bản đã toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái được triển khai tronbg một hệ thống đất, vì vậy đấu tranh loại bỏ nguy cơ ấy là luËn cø nh­ thÕ nµo? T×m ®o¹n v¨n n/vô cña toµn nh©n lo¹i.` * HÖ thèng luËn cø: tương ứng với các luận cứ trên? - Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n (®o¹n "Chóng ta ®ang ë ®©u?...vËn mÖnh toµn - HS th¶o luËn thÕ giíi"). - Cuộc sống tốt đẹp của con người bị - GV: KÕt luËn, rót ra luËn ®iÓm, luËn chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹( ®o¹n "NiÒm an ñi duy nhÊt....mï ch÷ cho toµn thÕ cø. giíi". - Chiến tranh hạt nhân đi ngược lí trí Phương pháp :. loài người(đoạn "Một nhà tiểu. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 thuyÕt...xuÊt ph¸t cña nã"). - Nhiệm vụ đấu tranh cho một thế giới hoµ b×nh( ®o¹n cßn l¹i). Hoạt động 3: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản - Mục tiêu : Học sinh nắm được giá trị đặc sắc của văn bản - ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách. - Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa.. II. T×m- hiÓu v¨n b¶n: - GV cho HS đọc lại phần 1. 1. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n - Thêi gian cô thÓ (H«m nay ngµy 8 - 8 ? Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®­îc 1986) G.G M¸c-kÐt tr×nh bµy nh­ thÕ nµo? - Số liệu cụ thể ( hơn 50.000 đầu đạn hạt - HS ph¸t hiÖn. nh©n) - GV:Con số ngày tháng rất cụ thể và - Phép tính đơn giản (mỗi người, không số liệu chính xác về đầu đạn hạt nhân trừ trẻ con, đang ngồi trên một thùng4 tấn ®­îc nhµ v¨n nªu ra më ®Çu v¨n b¶n cã thuèc næ). ý nghÜa g×?  Lµm râ tÝnh chÊt hiÖn thùc vµ sù tµn - HS th¶o luËn. ph¸ khñng khiÕp cña kho vò khÝ h¹t nh©n. NT lập luận: Cách vào đề trực tiếp và ? Em rút ra nhận xét gì về cách lập luận bằng chứng cứ xác thực đã thu hút người cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n? đọc và gây ấn tượng mạnh mẽ về tính chất - HS rót ra lÕt luËn. hệ trọng của vấn đề. HÕt tiÕt 1 - Sang tiÕt 2 2. ChiÕn tranh h¹t nh©n lµm mÊt ®i * Học sinh đọc phần 2. cuộc sống tốt đẹp của con người. ? Tác giả triển khai luận điểm bằng - Năm 1981, UNICEF định ra một chương c¸ch nµo? trình giải quyết những vấn đề cấp bách cho ? Em có đồng ý với nhận xét của tác 500 triệu trẻ em nghèo trên thế giới về y tế, giả: việc bảo tồn sự sống trên trái đất ít giáo dục sơ cấp, … với 100 tỷ USD , Số tiền tèn kÐm h¬n lµ "dÞch h¹ch h¹t nh©n"? V× nµy gÇn b»ng chi phÝ cho 100 m¸y bay nÐm sao? bom chiến lược B.1B của Mỹ và dưới 1000 tên lửa vượt đại châu. * Lĩnh vực y tế: Kinh phí của chương trình phßng bÖnh 14 n¨m vµ phßng bÖnh sèt rÐt cho ? Những biểu hiện của cuộc sống hơn 1 tỷ người, cứu hơn 14 triệu trẻ em Châu được tác giả đề cập đến ở những lĩnh Phi-Bằng giá của 10 chiếc tàu sân bay Ni-mít vực nào? Chi phí cho nó được so sánh mang vũ khí hạt nhân của Mỹ dự định sản với chi phí vũ khí hạt nhân như thế xuất từ năm 1986 đến năm 2000. nµo? - LÜnh vùc tiÕp tÕ thùc phÈm: N¨m 1985 (Theo tính toán của FAO), 575 triệu người thiếu dinh dưỡng-Không bằng kinh phí sản xuất 149 tên lửa MX, chỉ 27 tên lửa MX là đủ trả tiền nông cụ cần thiết cho các nước nghèo trong 4 năm. - LÜnh vùc gi¸o dôc: Xo¸ n¹n mï ch÷ cho toµn thế giới - Bằng tiền đóng 2 tầu ngầm mang vũ. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 khÝ h¹t nh©n. - GV: Qua đó em rút ra được nét đặc s¾c nµo trong nghÖ thuËt lËp luËn? T¸c dụng của nó đối vơi luận cứ được trình bµy? ?Trong bèi c¶nh ®iÒu kiÖn sèng cßn thiÕu thèn nh­ng vò khÝ h¹t nh©n vÉn phát triển. Điều đó gợi co em suy nghĩ g×?. NghÖ thuËt: §­a ra hµng lo¹t dÉn chøng víi nh÷ng so s¸nh ë c¸c lÜnh vùc, víi c¸c sè liÖu cô thÓ.. => Sù tèn kÐm ghª gím vµ tÝnh chÊt phi lý cña cuộc chạy đua vũ trang. Người đọc không khỏi ngạc nhiên, bất ngờ trước sự thật hiển nhiên mµ phi lý. 3. Chiến tranh hạt nhân đi ngược lại lí trí của con người, phản lại sự tiến - GV gi¶i thÝch "lÝ trÝ cña tù nhiªn": ho¸ cña tù nhiªn. Quy luËt cña tù nhiªn, l«gÝc tÊt yÕu cña -D tù nhiªn. D Dẫn chứng từ khoa học địa chất và cổ sinh ? Để chứng minh cho nhận định của học về nguồn gốc và sự tiến hoá của sự mình tác giả đưa ra những chứng cứ sống trên trái đất: 380 triệu năm con bướm nµo? Nh÷ng dÉn chøng Êy cã ý nghÜa míi bay ®­îc, 180 triÖu n¨m b«ng hång nh­ thÕ nµo? míi në".  TÝnh chÊt ph¶n tù nhiªn, ph¶n tiÕn ho¸ cña chiÕn tranh h¹t nh©n. * chiÕn tranh h¹t nh©n në ra sÏ ®Èy lïi ? LuËn cø nµy cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo sù tiÕn ho¸ trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu, với vấn đề của văn bản. tiªu huû mäi thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸. 4. Nhiệm vụ đấu tranh ngăn chặn chiến tranh h¹t nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh . ? Phần kết bài nêu vấn đề gì? - Tác giả hướng tới thái độ tích cực: Đấu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. ? TiÕng gäi cña M¸c-kÐt cã ph¶i chØ - Sù cã mÆt cña chóng ta lµ sù khëi ®Çu là tiếng nói ảo tưởng không? cho tiếng nói những người đang bênh vực b¶o vÖ hoµ b×nh. - §Ò nghÞ cña M¸c-kÐt muèn nhÊn m¹nh: Nh©n lo¹i cÇn gi÷ g×n kÝ øc cña m×nh, lÞch ? Phần kết tác giả đưa ra lời đề nghị sử sẽ lên án những thế lực hiếu chiến đẩy gì? Em hiểu ý nghĩa của đề nghị đó như nhân loại vào thảm hoạ hạt nhân. thÕ nµo? Hoạt động 4: Hướng dẫn h/s tổng kết – luyện tập . Mục tiêu: H.S kh¸i qu¸t ®­îc gi¸ trÞ t¸c phÈm Phương pháp: Vấn đáp giải thích, phân tích cắt nghĩa ? H·y kh¸i qu¸t néi dung v¨n b¶n? III. Tæng kÕt V¨n b¶n cã ý nghÜa thùc tÕ nh­ thÕ 1. Néi dung: nµo? Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹ loµi 16 Trường THCS Sơn Kim. Gv: Vâ Thuý Hµ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 người và sự sống trên trái đất, phá huỷ ? Có thể đặt tên khác cho văn bản. cuộc sống tốt đẹp và đi ngược lý trí và sự. ®­îc kh«ng? V× sao v¨n b¶n lÊy tªn này? (HS có thể đặt tên khác nhau cho v¨n b¶n.) ? NghÖ thuËt lËp luËn trong v¨n b¶n gióp em häc tËp ®­îc g×?. tiÕn ho¸ cña tù nhiªn. §Êu tranh cho thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch. 2. NghÖ thuËt cña v¨n b¶n LËp luËn chÆt chÏ, x¸c thùc, giµu c¶m xóc nhiÖt t×nh cña nhµ v¨n. * Ghi nhí ( S¸ch gi¸o khoa) * LuyÖn tËp ?Trên thực tế, em biết được những * Nước đã sản xuất và sử dụng vũ khí hạt nước nào đã sản xuất và sử dụng vũ khí nhân: Các cường quốc, các nước tư bản h¹t nh©n? ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh: Anh, MÜ, §øc.... ? T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ sö dông vò => T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ sö dông vò khÝ khí hạt nhân hiện nay đã gây xáo trộn hạt nhân hiện nay ở một số nước như Triều g× vÒ an ninh thÕ giíi? Tiên, I Rắc đã gây những đe doạ bất ổn về an ninh khu vùc còng nh­ thÕ giíi... 4. Hướng dẫn học ở nhà. - Yªu cÇu häc sinh n¾m kiÕn thøc toµn bµi vµ häc thuéc ghi nhí. - Soạn bài: Các phương châm hội thoại (tiếp theo). ---------------------************-----------------------Ngµy so¹n : 27 – 8 - 2011 TiÕt 8 :. Các phương châm hội thoại ( Tiếp ). A/ Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Nắm được nội dung phương châm quan hệ, phương châm cách thức và phương châm lịch sự. 2. Kĩ năng: - Biết vận dụng phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương ch©m lÞch sù trong giao tiÕp. -Nhận biết và phân tích được các phương châm này trong một tình huống giao tiÕp cô thÓ. B/. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; máy chiếu - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tµi liÖu cã liªn quan , phiÕu häc tËp C.Tiến trình các hoạt động lên lớp: 1. ổn định lớp.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 2. Kiểm tra bài cũ:? Kể và nêu cách thực hiện các phương châm hội thoại đã học? Cho ví dụ về sự vi phạm các phương châm đó? 3. Bµi míi: Hoạt động 1 : Giới thiệu bài -Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS -Phương pháp: Thuyết trình Giờ trước, chúng ta đã tìm hiểu phương châm hội thoại về lượng, về chất. Song để hội thoại vừa được đảm bảo về nội dung, vừa giữ được quan hệ chuẩn mực giữa các cá nhân tham gia vào hội thoại, ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề này trong giờ häc h«m nay Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. Hoạt động 2: -Mục tiêu: Hình thành khái niệm phương châm quan hệ. -Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ, phân tích cắt nghĩa, nêu và giải quyết vấn đề..- GV: Thành ngữ Ông nói gà, bà nói vịt dïng I. Phương ch©m quan hÖ để chỉ tình huống hội thoại nào? 1. VÝ dô - GV: §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt - Ông nói gà, bà nói vịt: dùng để chỉ tình hiện những tình huống hội thoại như huống hội thoại mà trong đó mỗi người nói vËy? một đằng, không khớp với nhau, không hiểu - GV cho mét t×nh huèng cô thÓ: nhau. - N»m lïi vµo ! NÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i như vậy thì con người sẽ không giao tiếp với - Lµm g× cã hµo nµo. nhau được và những hoạt động của xã hội sẽ - §å ®iÕc! trë nªn rèi lo¹n. - T«i cã tiÕc g× ®©u  ¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt - GV: Cuéc héi tho¹i cã thµnh c«ng kh«ng? V× sao? 2. Kết luận: Khi giao tiếp cần nói đúng vào - HS rót ra ®­îc nhËn xÐt. - GV: Qua tìm hiểu trên, em rút đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề (phương ch©m quan hÖ) ra bµi häc g× trong giao tiÕp? Hoạt động 3: -Mục tiêu: Hình thành khái niệm của phương châm cách thức . -Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ, phân tích cắt nghĩa, nêu và giải quyết vấn đề. II. Phương châm cách thức 1. VÝ dô: ? C¸c thµnh ng÷ vÝ dô a hiÓu ntn? a.Thµnh ng÷ d©y cµ ra d©y muèng chØ c¸ch nói dài dòng, rườm rà. - Thµnh ng÷ lóng bóng nh­ ngËm hét thÞ chØ. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 ? §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn. c¸ch nãi Êp óng, kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh. nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ vËy?. m¹ch. Những cách nói đó làm người nghe khó tiếp nhận nội dung truyền đạt. - GV: cho HS đọc câu "Tôi đồng ý b. Câu "Tôi đồng ý với những nhận định về với những nhận định về truyện ngắn truyện ngắn của ông ấy." có thể hiểu theo hai cách tuỳ thuộc vào việc xác định cụm từ của cña «ng Êy." ? Câu trên có thể hiểu theo mấy ông ấy bổ nghĩa cho nhận định hay cho truyện ng¾n. c¸ch? - V× vËy thay cho dïng c©u trªn, tuú theo ý muốn diễn đạt mà có thể chọn các câu sau: + Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy vÒ truyÖn ng¾n. + Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ng¾n mµ «ng Êy s¸ng t¸c. 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK) Hoạt động 4: -Mục tiêu: Hình thành khái niệm phương châm lịch sự. -Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ, phân tích cắt nghĩa, nêu và giải quyết vấn đề. - GV: Cần tuân thủ điều gì khi giao iii. phương châm lịch sự tiÕp 1. Ví dụ: Truyện Người ăn xin - HS đọc ví dụ SGK - Hai người đều nhận được tình cảm mà người ? Vì sao ông lão ăn xin và cậu kia dành cho mình đặc biệt là tình cảm của bé đều cảm thấy như mình đã nhận cậu bé với lão ăn xin. được từ người kia một cái gì đó? - GV: Cã thÓ rót ra bµi häc g× tõ 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK) truyÖn nµy? -Trong giao tiếp cần tế nhị và tôn trọng người - GV kÕt luËn kh¸i qu¸t toµn bµi kh¸c Hoạt động 5: Hướng dẫn luyện tập -Mục tiêu: Tìm những thành ngữ có nội dung liên quan đến các phương châm quan hệ, cách thức, lịch sự. Phát hiện lỗi liên quan đén các phương châm cụ thể . -Phương pháp: Vấn đáp giải thích, thảo luận nhóm Bµi 1: IV. LuyÖn tËp: - HS: §äc bµi tËp. Bài 1:Các câu khẳng định vai trò của ngôn - GV: Tổ chức cho HS thảo luận về ý ngữ trong đời sống khuyên: dùng lời lẽ lịch sự nghÜa c¸c c©u ca dao tôc ng÷. nh· nhÆn. - Chim kh«n kªu tiÕng... - HS: Lµm theo yªu cÇu - Vµng th× thö löa... Bµi 2: PhÐp tu tõ "Nãi gi¶m, nãi tr¸nh, tr¸nh Bµi 2: liên quan trực tiếp đến phương châm lịch sự. - GV: Tæ chøc cho c¸c em s­u tÇm Bµi 3: §iÒn tõ - HS: Lµm theo yªu cÇu (a) Nãi m¸t (d) Nãi leo. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9 (b) Nãi hít. Bµi 3:. (e)Nói ra đầu ra đũa. (c) Nãi mãc Liên quan phương châm lịch sự (a), (b), (c), (d); phương châm quan hệ (e). Bµi 4: a. Tránh để người nghe hiểu mình không tuân thủ phương châm quan hệ. Bµi 4: - GV: cho HS xác định yêu cầu bài b. Giảm nhẹ sự đụng chạm tới người nghe  tuân thủ phương châm lịch sự. tËp. c. Báo hiệu cho người nghe là người đó vi - HS th¶o luËn theo bµn vµ tr¶ lêi. phạm phương châm lịch sự. Bµi 5: (Gîi ý cho HS lµm ë nhµ) - GV: cho HS xác định yêu cầu bài Bµi 5:Nãi b¨m nãi bæ: nãi bèp ch¸t,, th« b¹o. (phương châm lịch sự) tËp. - GV cho HS xác định yêu cầu. - GV cho HS lªn b¶ng lµm(2 em). Hoạt động 4: . Hướng dẫn học ở nhà - Nắm nội dung bài học và Hướng dẫn và yêu cầu HS làm hoàn chỉnh bài tập. - ChuÈn bÞ bµi: Sö dông yªu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh ……………………………………………………………………………… Ngµy so¹n : 28 – 8 - 2011 TiÕt 9 : Sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh A/ Mục tiêu cần đạt: 1.KiÕn thøc:- T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong VB thuyÕt minh; yÕu tè miªu t¶ lµm cho vấn đề thuyết minh sinh động, gần gủi, dễ cảm, cụ thể hơn. -Vai trß cña miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh:phô trî cho viÖcgiíi thiÖu nh¨m gîi lªn h×nh ¶nh cô thÓ. 2.Kĩ năng: - Quan sát các sự vật, hiện tượng - Sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ phï hîp trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo; - HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học. Làm bài tập theo hướng dẫn của GV. C TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp.. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 9. 2: KiÓm tra bµi cò: ? Nªu mét sè biÕt ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong v¨n b¶n thuyÕt minh? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Giới thiệu bài . -Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS -Phương pháp: Thuyết trình Hoạt động 2 : Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh. -Môc tiªu: + N¾m ®­îc c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh mÉu. +T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh. -Phương pháp: Phân tích mẫu, thảo luận nhóm, nêu và giải quyết vấn đề - HS đọc văn bản. - GV: Giải thích nhan đề văn bản? - GV: Tìm và gạch dưới những câu thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuèi? - HS xác định.. - GV: T×m nh÷ng c©u v¨n miªu t¶ c©y chuèi vµ cho biÕt t¸c dông cña c¸c yªó tè miêu tả đó? - GV: V¨n b¶n nµy cã thÓ bæ sung nh÷ng g×? H·y cho biÕt thªm c«ng dông cña th©n c©y chuèi, l¸ chuèi, nân chuèi, b¾p chuèi...? - GV: VËy yÕu tè miªu t¶ gi÷ vai trß, ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong bµi v¨n thuyÕt minh?. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh 1. XÐt v¨n b¶n mÉu: Cây chuối trong đời sống Việt Nam - Nhan đề văn bản: Vai trò tác dụng của cây chuối với đời sống con người. - Câu văn thuyết minh về đặc điểm của chuèi: + §1: c©u ®Çu tiªn vµ hai c©u cuèi ®o¹n. + §2: c©u ®Çu tiªn (®o¹n "c©y chuèi lµ thøc ăn thức dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, qu¶!") + §3: Giíi thiÖu qu¶ chuèi. §o¹n nµy giíi thiÖu nh÷ng lo¹i chuèi vµ c¸c c«ng dông cña chuèi. - Miªu t¶: Câu 1: Thân chuối mềm vươn lên như những trô cét. Câu 3: Gốc chuối tròn như đầu người...  ViÖc sö dông c¸c c©u miªu t¶ cã t¸c dông gióp c©u v¨n thuyÕt minh vÒ sù vËt giµu h×nh ảnh, gợi hình tượng, hình dung. - V¨n b¶n nµy cã thÓ bæ sung vÒ t/ d cña th©n c©y chuèi, l¸ chuèi, nân chuèi, b¾p chuèi... 2. KÕt luËn: * Ghi nhí SGK. - GV: Theo em những đối tượng nào cÇn sù miªu t¶ khi thuyÕt minh? GV khái quát cho HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập. Gv: Vâ Thuý Hµ. Trường THCS Sơn Kim Lop8.net. 21.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>