Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin trong phương pháp dạy học tích cực

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn 26 Tieát. 93-94. Vaên baûn :. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. Ngày soạn :16-2-11 Ngaøy daïy : 21-2-11 Tuaàn : 93-94 Tieát : 26. Vaên baûn :. HỊCH TƯỚNG SĨ Traàn Quoác Tuaán I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Giuùp HS: - Cảm nhận được lòng yêu nước bất khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thể hiện qua lòng căm thù giặc, tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm luợc. - Nắm được đặc điểm cơ bản của thể hịch. Thấy được đặc sắc nghệ thuật văn cính luận của hịch tướng sĩ. - Biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận có sự kết hợp giữa tư duy lôgic và hình tượng giữa lí lẽ và tình cảm. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 1. KiÕn thøc : - S¬ gi¶n vÒ thÓ hÞch. - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài Hịch tướng sĩ. - Tinh thần y/n, ý chí quuyết thắng kẻ thù xâm lược của quân dân thời Trần. - Đặc điểm văn chính luận ở Hịch tướng sĩ. 2. KÜ n¨ng : - §äc – hiÓu mét v¨n b¶n viÕt theo thÓ hÞch. - Nhận biết được không khí thời đại sôi sục thời Trần ở thời điểm dt ta chuẩn bị cuộc k/c chống giặc M«ng – Nguyªn x/l lÇn thø 2. - Phân tích được nghệ thuật lập luận, cách dùng các điểm tích, điển cố trong VBNL trung đại. 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh Yêu nước độc lập dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh. 4. Giaùo duïc kó naêng soáng - Giao tiếp: trao đổi, trình bày suy nghĩ về lòng căm thù giặc và ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược của vị chủ soái Trần Quốc Tuấn . - Suy nghĩ sáng tạo: phân tích kết cấu, nghệ thuật lập luận và ý nghĩa nội dung của bài hịch . - Xác định giá trị bản thân: có trách nhiệm với vận mệnh đất nước, dân tộc . III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: Hoạt động của GV Hoạt động 1 : KHỞI ĐỘNG 1.Ổn định lớp. Hoạt động của HS. Noäi dung. Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp. Kiểm tra sĩ số lớp, trật tự , veä sinh. 2.Kieåm tra baøi cuõ. GV ñaët caâu hoûi vaø goïi HS traû HS trình baøy : lời : Giáo án Ngữ văn 8. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Trang 51.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tuaàn 26 Tieát. Vaên baûn :. 93-94. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. Phaân tích lyù do Lí Coâng Uaån muốn dời kinh đô từ Hoa Lư ra HS khác nhận xét thành Đại La ? GV nhaän xeùt cho ñieåm 3.Giới thiệu bài mới. Hoạt động 2 :. GV giới thiệu bài mới - GV gọi HS đọc chú thích (*) Tr 58 SGK. Neâu toùm taét yù cô baûn veà taùc giaû – taùc phaåm.. - HS đọc chú thích tóm ý cơ I. Tác giả – tác phẩm baûn taùc giaû – taùc phaåm 1. Taùc giaû: - Traàn Quoác Tuaán ( 1230-1300) là người có phẩm chất cao đẹp, văn vỏ song tòan là người có công lớn trong cuộc kháng chiến choáng quaân Moâng – Nguyeân laàn 2 (1285) vaø 3 (1287 – 1288) 2. Taùc phaåm: - Hịch là thể văn nghị luận thời xưa thường được vua chúa, tướng lĩnh dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong ngoài.. - GV noùi cho HS bieát keát caáu cuûa baøi hòch. - Bài “Hịch tướng sĩ”, ra đời trong hoàn cảnh nào?. Bài hịch này được công bố vào - Hòan cảnh ra đời: Hịch tướng sĩ - HS nêu hoàn cảnh ra đời của thaùng 9-1284 taïi cuoäc duyeät viết vào khoảng trước cuộc baøi Hòch binh ở Đông Thăng Long. khaùng chieán choáng Moâng – Nguyeân laàn 2 (1285) GV hướng dẫn HS đọc văn bản Coá gaéng chuyeån gioïng ñieäu cho phù hợp với nội dung từng - HS đọc văn bản đoạn.( giọng hùng hồn, tha - Nhận xét cách đọc. - HS tìm hieåu chuù thích thieát) Cho HS đọc thichs17,18,22,23. caùc. chuù. - GV hướng dẫn HS tìm hiểu - HS phát biểu (chia đoạn) kết cấu bài Hịch tướng sĩ. Bài 4 phần : Hòch chia laøm maáy phaàn? - Phần 1 :Từ đầu  Còn lưu - Gv nhaän xeùt boà sung. tieáng toát. Qua tìm hiểu kết cấu bước đầu -Phần 2 :tiếp theo  ”…cũng đã thấy được nghệ thuật lập vui lòng”. luaän cuûa baøi hòch. -Phaàn 3: tieáp theo  ”khoâng vui phỏng có được không”. -Phần 4 :đoạn cuối. I I. phaân tích: 1. Keát caáu: 4 phaàn -Phần 1 : Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách để khích leä yù chí laäp coâng danh xaû thân vì nước. - Phần 2 :Lột tả sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù đồng thời noùi leân loøng caêm thuø giaëc. - Phaàn 3 :Phaân tích phaûi traùi laøm rõ đúng sai. - Phaàn 4 : Nhieäm vuï caáp baùch, khích lệ tinh thần chiến đấu. 2. Tội ác và sự ngang ngược của. -GV cho Hs đọc đoạn 2 (chữ in Giáo án Ngữ văn 8. Hoạt động 3 :. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Trang 52.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tuaàn 26 Tieát. 93-94. Vaên baûn :. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. to).. giaëc. GV hỏi : Tội ác và sự ngang ngược của giặc lột tả qua hình - HS: Hình ảnh sinh động ẩn aûnh naøo? Baèng ngheä thuaät gì? dụ; cú diều, dê chó, hổ đói -> - Đoạn văn tố các tội ác của ví giặc như loài cầm thú. Qua giặc đã khơi gợi điều gì cho cách diễn đạt bằng những hình tướng sĩ? ảnh ẩn dụ “ lưỡi cú diều , thân dê chó”  để chỉ sứ Nguyên. - Kẻ thù tham lam tàn bạo : đòi ngoïc luïa , haïch saùch vaøng baïc… - Đi lại nghênh ngang ngoài đường, bắt nạt tể phụ. Trần Quốc Tuấn đã chỉ ra nỗi nhục lớn của mọi người khi chủ quyền đất nước bị xâm hại.. => Noãi caêm giaän khinh bæ cuûa Traàn Quoác Tuaán. - GV yêu cầu HS đọc đoạn “Ta từng. . . vui lòng” - Trước tội ác và sự ngang ngược của quân giặc Trần Quoác Tuaán theå hieän loøng caêm tuø giaëc nhö theá naøo?. - Hình ảnh tả thực: “đòi ngọc, luïa, thu baïc vaøng, veùt cuûa kho, ñi laïi ngheânh ngang, baét naït” 3.Lòng yêu nước và căm thù giặc cuûa Traàn Quoác Tuaán - Tâm trạng: quên ăn, mất ngủ, - Thể hiện qua hành động : quên ăn mất ngủ, đau đớn đénthắt tim , đau đớn. - Thái độ: uất ức, căm tức, sẵn thắt ruột... sàng hi sinh “Ta thường. . . . Bao nhiêu tâm quyết bút lực của vui lòng” Trần Quốc Tuấn dồn vào đoạn “ Ta thường tới bữa quên ăn …ta cũng vui lòng” .Mỗi chữ mỗi câu như chảy trực tiếp từ tría tom qua ngòi bút trang giaáy. -Lòng yêu nước của ông có tác GV hỏi lòng yêu nước căm dụng động viên to lớn đối với thù giặc của ông tác động ra tướng sĩ. Chính Trần Quốc Tuấn là tấm gương yêu nước sao đối với tướng sĩ? -GV: Đoạn văn đã khắc họa sinh bất khuất.. - Thể hiện qua thái độ: uất ức , căm tức chưa trả được thù, sẵn lòng hy sinh để rữa mối nhục cho đất nước.. động hình ảnh người anh hùng yêu nước, hi sinh vì nghĩa lớn, bản. 4.Mối ân tình giữa Trần Quốc Tuấn và tướng sĩ. thân ông là tấm gương yêu nước cho tướng sĩ noi theo.. - Quan hệ chủ tướng với tướng GV hoûi : Nhaän xeùt veà moái sĩ : để khích lệ tinh thần trung quan hệ giữa vị chủ sóai và quaân aùi quoác. tướng sĩ? - Quan hệ cung cảnh ngộ : để khích leä loøng aân nghóa thuûy chung cuả những người chung Giáo án Ngữ văn 8. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Dựa trên hai mố quan hệ : quan hệ chủ- tướng và mối quan hệ cuøng caûnh ngoä . Trần Quốc Tuấn vừa nghiêm khắc phê phán những hành động Trang 53.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tuaàn 26 Tieát. 93-94. Vaên baûn :. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. sai trái của tướng sĩ, vừa chân thành chỉ bảonhững việc làm đúng cần noi theo . GV hỏi : Mối quan hệ khích lệ HS : Khích lệ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi => Trần Quốc Tuấn đã khích lệ điều gì ở tướng sĩ? người đối với đạo vua tôi cũng ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người. như đối với tình cốt nhục. hoàn cảnh.. - Phê phán hành động sai trái -Tác giả dựa vào đâu để phê rất nghiêm khắc, thái độ bàng phán tướng sĩ và phê phán điều quan, thờ ơ trước vận mệnh đất gì? lời lẽ phê phán như thế nước, vui chọi gà, cờ bạc, săn naøo? bắn,. . dẫn đến hậu quả tai hại; nước mất nhà tan, thân danh mai một, tiếng xấu để đời. - Tinh thần cảnh giác tập dượt Beân caïnh vieäc pheâ phaùn taùc cung teân -> khích leä loøng yeâu giả còn chỉ rõ cho tướng sĩ của nuớc quyết chiến thắng kẻ thù mình những việc đáng nên xâm lược. theo, caàn laøm nhö theá naøo? Coù duïng yù gì? - Bằng nghệ thuật gì? (GV gợi yù) - GV từ việc so sánh tương phản và cách điệp từ, điệp ý tăng tiến từng bước tác giả đưa người đọc thấy rõ sai, nhận ra điều đúng cần nên làm. - Hoïc taäp binh thö quyeát chieán đấu, chiến thắng kẻ thù xâm vụ trước mắt cần thiết là gì? Lí lược. Lí lẽ sắc bén, vạch rõ lẽ đoạn cuối này có tác động ranh giới giữa 2 con đường: tới tướng sĩ như thế nào? sống và chết để thuyết phục - Nét đặc sắc của bài Hịch này tướng sĩ. laø gì? - HS phát biểu: Sự hài hòa yếu Tư tưởng cốt lỗi của bài Hịch tố chính luận và văn chương. 5. Ngheä thuaät laäp luaän laø gì? - Quyeát taâm chieán thaéng. GV hoûi : - Taùc giaû neâu nhieäm. HS : Vừa là lời của vị chủ soái GV hỏi : Giọng văn và lời chủ đối với tướng sĩ dưới quyền, soái đối với tướng sĩ dưới vừa là lời của người cùng cảnh quyền hay lời người cùng cảnh ngộ. ngoä ? Giáo án Ngữ văn 8. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Trang 54.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tuaàn 26 Tieát. Vaên baûn :. 93-94. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. Vừa chân thành chỉ bảo, vừa - Lời khuyên răn bày tỏ thiệt nghiêm khắc phê phán những hơn hay lời nghiêm khắc cảnh hành động sai trái. caùo ? GV hoûi : Caùch vieát cuûa taùc giaû có tác động tới tướng sĩ như thế HS : Tác động tới thái độ bàng naøo ? quan thờ ơ vui chơi hưởng lạc của một số tướng sĩ, tác động đến ý thức tự cường dân tộc. Để tác động vào nhận thức , Nghệ thuật : so sánh, tương tác giả đã dùng thủ pháp nghệ phản và các điệp từ , điệp ý taêng tieán. thuaät gì?. SƠ ĐỒ KẾT CẤU BAØI HỊCH Khích leä loøng caêm thuø giaëc, noãi nhuïc maát nước. Khích leä loøng trung quaân aùi quoác vaø loøng nhân nghĩa thủy chung của người cùng caûnh ngoä.. Khích lệ lòng yêu nước baát khuaát, quyeát chieán quyeát thắng kẻ thù xâm lược.. Khích leä yù chí laäp coâng danh, xaû thaân vì nước. Khích lệ lòng tự trọng , liêm sĩ của mỗi người khi nhận rõ cái sai , thấy rõ điều đúng. Ghi nhớ. Bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn phản náh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí chiến đấu, quyết chiến , quyết thắng kẻ thù xâm lược. Đây là một áng văn chính luận xuất sắc, có sự kết hợp giữa lập luận chặt chẽ, sắc bén vói lời văn thống thiết, có sức lôi cuốn mạnh mẽ. 4.Cuûng coá: - Trần Quốc Tuấn phê phán thái độ và hành động của các tướng sĩ như thế nào? - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ. 5.Dặn dò: hướng dẫn tự học Giáo án Ngữ văn 8. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Trang 55.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tuaàn 26 Tieát. 93-94. Vaên baûn :. HỊCH TƯỚNG SĨ. - Traàn Quoác Tuaán. - Về học bài vừa học. - Chuẩn trước bài Hành động nói.. Giáo án Ngữ văn 8. Nguyễn Văn Dững Lop8.net. Trang 56.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>