Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 16: Tập làm văn bài 4: liên kết các đoạn văn trong văn bản

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn : 30 – 9 - 2007 Tuaàn : 4 Tieát : 16 Taäp laøm vaên Baøi 4 : LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN I. Mục tiêu cần đạt : 1. Giúp HS hiểu được vai trò và tầm quan trọng của việc sử dụng các phương tiện lên kết để tạo ra sự liên kết giữa các đoạn trong văn bản. 2. Rèn luyện kĩ năng dùng phương tiện liên kết để tạo liên kết hình thức và liên kết nội dung giữa các đoạn trong văn bản. 3. Giáo dục HS ý thức rèn luyện kĩ năng dùng phương tiện liên kết để liên kết các đoạn văn trong văn bản nhằm để viết được bài văn đúng và hay. II. Chuaån bò : 1/ Giáo viên : Tham khảo tài liệu : SGV , TKBG Ngữ văn/ soạn giáo án. 2/ Học sinh : Tìm hiểu trước bài học : - Trả lời các câu hỏi trong mục I , II. - Tìm hiểu trước tác dụng và các cách liên kết đoạn văn trong văn bản. III. Hoạt động dạy và học : 1\ Oån định lớp (1’) 2\ Kieåm tra baøi cuõ (4’) a> Caâu hoûi : (1) Thế nào là đoạn văn ? (2) Từ ngữ chủ đề là gì ? Câu chủ đề là gì ? (3) Có bao nhiêu cách trình bày nội dung trong một đoạn văn ? b> Đáp án : (1) Đoạn văn là phần văn bản được qui ước tình từ chữ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng . Đoạn văn thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh và thường do nhiều câu tạo thaønh. (2) * Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc các từ ngữ đươc lặp lại nhiều lần nhằm duy trì đối tượng được biểu đạt. * Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát cho cả đoạn văn, lời lẽ ngắn gọn, thường đủ cả hai thành phần chính và đứng ở đầu hoặc cuối đoạn văn. (3) Các cách trình bày nội dung trong một đoạn văn : diễn dịch, qui nạp, Song hành, ... 3\ Bài mới : * Giới thiệu bài: Như các em đã biết, một bài văn hay, có giá trị thông tin - thẫm mỹ cao thì từ ngữ, các câu, các đoạn trong văn bản đó phải liên kết chặt chẽ với nhau về cả hai mặt nội dung và hình thức. Vậy, liên kết đoạn văn trong văn bản có tác dụng gì ? Làm thế nào để các đoạn văn trong văn bản hợp thành một thể thống nhất, thể hiện rõ chủ đề của văn bản và ý tưởng của người viết ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó. TL. Hoạt động của GV Hoạt động của trò HS Noäi dung Hđ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu tác Hđ 1: HS đọc 2 đoạn văn phần 1/I I. Tác dụng của việc dụng của việc liên kết các đoạn SGK. liên kết các đoạn văn vaên trong vaên baûn. trong vaên baûn: GV gọi HS đọc đoạn văn.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ?. Hai đoạn văn vừa đọc có mối -Hai đoạn văn này không có sự gắn lieân heä gì khoâng? Vì sao? bó gì với nhau. Vì: +Đoạn 1 tả cảnh sân trường Mĩ Lí trong ngày tựu trường. +Ñoan 2 neâu caûm giaùc cuûa nhaân vaät “Tôi” một lần ghé qua thăm trường trước đây. Hai đoạn này tuy cùng viét về một ngôi trường nhưng giữa việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trường ấy không có sự gắn bó với nhau. Theo logíc thông thường thì cảm giác ấy phải là cảm giác ở thời điểm hiện tại khi chứng kiến ngày tựu trường. Bỡi vậy người đọc sẽ cảm thấy hụt hẫng khi đọc đoạn văn sau. GV gọi HS đọc 2 đv phần 2. I -HS đọc 2 đv mục 2. I ? So sánh 2 đoạn văn ở mục 1 với -Các đoạn văn ở phấn 2. I khác với 2 đoạn văn ở mục 2? đoạn văn phần 1. I ở chỗ có thêm cụm từ “Trước đó mấy hôm” ở đầu đoạn 2. ? Cụm từ “Trước đó mấy hôm” -Bổ sung ý nghĩa về thời gian, bộc lộ bổ sung ý nghĩa gì cho đoạn văn cảm xúc cho đoạn văn thứ 2. thứ 2? ? Với cụm từ trên, hai đoạn văn -Từ “đó”ù tạo sự liên tưởng cho đã liên hệ với nhau như thế nào? người đọc với đoạn văn trước. Chính GV:Các từ ngữ “Trước đó mấy sự liên tưởng này tạo nên sự gắn kết hôm” là phương tiện liên kết 2 chặt chẽ giữa 2 đoạn văn với nhau, đoạn văn với nhau. làm cho hai đoạn văn liền mạch. ? Trong văn bản việc liên kết - Việc liên kết đoạn văn trong văn đoạn văn có tác dụng gì? baûn coù taùc duïng laøm cho caùc phaàn, các đoạn liền mạch, liền ý, làm cho chủ đề của văn bản được thống nhất, tạo nên tính hoàn chỉnh cho văn bản. Hñ 2 : Hd HS tìm hieåu muïc II ? Hai đoạn văn trên liệt kê hai khaâu cuûa quaù trình lónh hoäi vaø cảm thụ tpvh. Đó là những khâu naøo?. Hđ 2: HS đọc đoạn văn mục II. 1 -Hai khaâu cuûa quaù trình lónh hoäi vaø caûm thuï tpvh: +Bắt đầu là tìm hiểu +Sau khaâu tìm hieåu (Tìm hieåu vaø caûm thuï) ? Hai đoạn văn trên được liên kết - Các từ ngữ liên kết trong hai đv: Sau khaâu tìm hieåu laø caâu caûm thuï với nhau bằng từ ngữ nào?. Lop8.net. -Khi chuyển từ đoạn văn này sang đoạn văn khác, cần sử dụng các phöông tieän lieân keát để thể hiện quan hệ ý nghóa cuûa chuùng.. II. Caùch lieân keát caùc đoạn văn trong văn baûn: 1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn vaên:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Để liên kết các đoạn văn có liên hệ liệt kê, ta thường dùng từ ngữ có tác dụng liệt kê. Hãy kể tieáp caùc phöông tieän lieân keát coù quan heä lieät keâ. * Cho HS đọc mục II.1b -H: Tìm quan hệ ý nghĩa giữa hai đoạn văn trên? -H: Tìm từ ngữ liên kết 2 đoạn văn đó? -H: Để liên kết hai đv có ý nghĩa đối lập, ta thường dùng từ biểu thị ý nghĩa đối lập. Hãy tìm thêm caùc phöông tieän lieân keát coù yù nghĩa đối lập? -H: Từ đó trong đoạn văn 2 ở vd 1. I thuộc từ loại gì? “Trước đo”ù laø khi naøo? -H: Hai đoạn văn trên có quan hệ yù nghóa gì? -H: Để liên kết các đoạn văn như trên có theå duøng phöông tieän naøo? *Cho HS đọc II.1.d -H: Quan hệ ý nghĩa giữa hai đv treân laø gì? -H: Từ ngữ liên kết trong hai đv?. -Caùc phöông tieän lieân keát coù quan heä liệt kê: trước hết, đầu tiên, cuối cuøng, moät maët, maët khaùc, moät laø, hai là, thêm vào đó, ngoài ra…… *Đọc II. 1. b trả lời -Quan hệ đối lập tương phản -Từ ngữ liên kết: nhưng -Caùc phöông tieän lieân keát coù yù nghóa đối lập: nhưng, trái lại, tuy vậy, ngược lại, song, thế mà…. -Thuộc từ loại chỉ từ “Trước đó” là trước lúc nhân vật “Tôi” lần đầu tiên cắp sách đến trường. -Quan hệ liên tưởng giữa hiện tại và quá khứ. - Đó, này, ấy, vậy, thế.. - Có thể sử dụng các phöông tieän lieân keát chủ yếu sau để thể hiện quan hệ giữa các đoạn văn. + Dùng từ ngữ có tác duïng lieân keát: QHT, đại từ,chỉ từ, các cụm từ thể hiện ý liệt kê, so sánh, đối lập, tổng keát, khaùi quaùt.. *Đọc II. 1. d - Quan hệ ý nghĩa giữa hai đv: quan heä toång keát, khaùi quaùt - Từ ngữ liên kết trong hai đv: nói toùm laïi -H: Để liên kết các đoạn văn có -Tóm lại, nói tóm lại, tổng kết lại, quan heä toång keát khaùi quaùt ta nhìn chung. thường dùng phương tiện nào? -H: Vậy để liên kết các đoạn văn - Dùng từ ngữ có tác dụng liên kết: cần sử dụng các phương tiện QHT, đại từ,chỉ từ, các cụm từ thể hiện ý liệt kê, so sánh, đối lập, tổng naøo? keát, khaùi quaùt. * Đọc 2. II và trả lời - Câu liên kết: Aùi dà lại còn chuyện 2. Dùng câu nối để *Gọi HS đọc 2. II -H: Tìm câu liên kết giữa hai đi học nữa cơ đấy! Vì câu đó nối tiếp liên kết các đoạn đoạn văn? Tại sao câu đó lại có và phát triển ý ở câu: bố đóng sách văn: cho maø ñi hoïc beân anh Thaän trong ñv taùc duïng lieân keát? GV: Vậy ngoài các phươnh tiện trên. liên kết dùng để liên kết đoạn * HS đọc ghi nhớ: SGK như từ ngữ… chúng ta còn có thể dùng câu để liên kết.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hñ 3: Hd Hs cuûng coá Hñ 3: Cuûng coá baøi * Gọi HS nêu lại những đơn vị * HS nhắc lại kiến thức của bài học. kiến thức của bài -> Gv góp ý HĐ 4: Hướng dẫn HS luyện tập * Gọi HS đọc bt 1 H: Tìm từ ngữ có tác dụng liên kết đoạn văn ?. Hñ 4: Luyeän taäp * Đọc bt 1 -> phát hiện a. Noùi nhö vaäy: Quan heä toång keát b. Theá maø: Töông phaûn c. cuõng: noái tieáp, lieät keâ Tuy nhieân: töông phaûn. * GV neâu yeâu caàu baøi taäp 2. * Xác định yêu cầu -> điền từ (câu). II Luyeän taäp: 1. a. Noùi nhö vaäy: Quan heä toång keát b. Theá maø: Töông phaûn c. cuõng: noái tieáp, lieät keâ Tuy nhieân: töông phaûn 2. a. Từ đó b. Noùi toùn laïi c. Tuy nhieân d. Thật khó trả lời. 4. Daën doø hS chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: - Học thuộc ghi nhớ SGK. - Làm tiếp bài tập 3 vào vở bài tập. - Chuẩn bị bài “Tóm tắt văn bản tự sự”. .. IV. Ruùt kinh nghieäm, boå sung: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>