Giáo án Ngữ văn 8 kì I

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Bµi 1 TiÕt 1,2 V¨n b¶n T«i ®i häc Thanh TÞnh A.Môc tiªu - Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña t¸c gi¶. B. ChuÈn bÞ : GV: So¹n + TLTK HS: §äc vµ so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y I. kiÓm tra bµi cò: II. Các hoạt động : * Giới thiệu : Trong cuộc đời mỗi chúng ta, hầu hết ai cũng được cắp sách đến trường, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ lâu bền trong trí nhớ. Các em đều thuộc bài hát “ Ngày đầu tiên đi học”. Đó chính là kỉ niệm đáng nhớ về buổi đến trường đầu tiên. H«m nay, mét lÇn n÷a chóng ta sÏ t×m l¹i nh÷ng kØ niÖm khã quªn Êy qua truyÖn ng¾n “ T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh I. T×m hiÒu chung HS đọc * 1. T¸c gi¶( 1911- 1988 - Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ T/ gi¶? - Tõng d¹y häc, lµm v¨n, viÕt th¬. - S¸ng t¸c + §Ëm chÊt tr÷ t×nh. + Toát lên vẻ đẹp đằm th¾m, nhÑ nhµng, t/ c¶m ªm dÞu, trong trÎo. + Năm 1913, đi làm, dạy học và sáng tác văn chương. Trong sù nghiÖp s¸ng t¸c, T/ gi¶ cã mÆt trªn kh¸ nhiÒu lÜnh vùc: tr.ng¾n, truyÖn dµi, th¬, CDao, bót kÝ VHäc…. Nh­ng thµnh c«ng h¬n c¶ lµ tr,ng¾n, th¬. - VB ®­îc in trong tËp truyÖn nµo? 2. T¸c phÈm + §©y lµ tr.ng¾n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, kh«ng thuéc lo¹i tr.ng¾n - In trong tËp Quª mÑ( XB- 1941) chứa đựng nhiều sự kiện, n/ vật, những xung đột XH. Toàn bộ T/ phẩm là những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường qua hồi tưởng của n/ vật tôi. Qua dòng hồi tưởng ấy, T/ giả diÔn t¶ c¶m gi¸c, t©m tr¹ng theo tr×nh tù cña buæi tùu trường. Những rung động tinh tế ấy của n/ vật được T/ giả thể hiện rất sống động nhờ sự đan xen hợp lí giữa tự sự, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - XÐt vÒ mÆt thÓ lo¹i VB, cã thÓ xÕp bµi nµy vµo kÓu lo¹i VB nµo? - ThÓ lo¹i: VB biÓu c¶m. - Bè côc cña VB nµy ntn? - Bè côc: 2 phÇn + tõ ®Çu….rén r·. Kh¬i nguån nçi nhí. +Cßn l¹i . T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña n/ vËt t«i trong ngµy tựu trường đầu tiên II. §äc- hiÓu VB * Giäng: chËm, h¬i buån, l¾ng s©u; chó ý nh÷ng c©u nãi cña n/ vật tôi; người mẹ và ông đốc cần đọc với giọng phù hợp.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 2 HS đọc 4 câu đầu. 1. Kh¬i nguån nçi nhí. - Nỗi nhớ buổi tựu trường của T/ giả được khơi nguồn từ - Thời điểm: cuối thu- thời điểm thêi ®iÓm nµo? khai trường. - C¶nh thiªn nhiªn: l¸ rông, m©y bµng b¹c. - C¶nh sinh ho¹t: mÊy em bÐ rôt rè cùng mẹ đến trường . - T©m tr¹ng cña n/ vËt t«i khi nhí l¹i kØ niÖm cò ntn?  T©m tr¹ng: n¸o nøc, m¬n man, t­ng bõng, rén r·. - Em cã NX g× vÒ nh÷ng tõ diÔn t¶ t©m tr¹ng cña n/ vËt t«i?  Tõ l¸y gîi t¶ c¶m xóc. - PT gi¸ trÞ biÓu c¶m cña 4 tõ l¸y trªn? + Nh÷ng tõ l¸y trªn diÔn t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc cña t«i khi nhớ lại kỉ niệm tựu trường. Đó là những cảm giác trong s¸ng n¶y në trong lßng. - Những cảm xúc ấy có trái ngược , mâu thuẫn với nhau không? Vì sao? + Những cảm xúc ấy không trái ngược, mâu thuẫn với nhau mµ cßn gÇn gòi, bæ sung cho nhau nh»m diÔn t¶ mét c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng vµ c¶m xóc cña t«i khi nhí l¹i kØ niÖm buæi tựu trường. Các từ láy trên đã góp phần rút ngắn k/ cách gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. chuyÖn x¶y ra bao n¨m mµ nh­ míi võa x¶y ra h«m qua, h«m kia. HS đọc từ “ Buổi mai…. Trên ngọn núi” 2. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña n/ vËt t«i. a.Trên đường tới trường -T/ giả viết “Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần. Nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vËt chung quanh t«i đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.”. Tâm trạng thay đổi đó cụ thể ntn? - Con ®­êng, c¶nh vËt: quenthÊy l¹. - Lòng thay đổi: Đi học + Kh«ng léi qua s«ng. +Không ra đồng nô đùa. + Lần đầu tiên n/ vật tôi được đến trường đi học, được bước vào một TG mới lạ, được tập làm người lớn, không nô đùa, rong chơi thả diều ngoài đê, ngoài đồng như thằng Quý, th»ng S¬n n÷a. ChÝnh ý nghÜ Êy lµm t«i c¶m thÊy m×nh + ThÌm:tù nhiªn, nhÝ nh¶nh. trang trọng và đứng đắn. - Những chi tiết, cử chỉ trong hành động và lời nói của n/ + Cầm 2 quyển vở: nặng bặm vËt t«i khiÕn em chó ý? V× sao?  gh×  xãc lªn n¾m muốn cầm bút, thước. + Những chi tiết, cử chỉ trong hành động và lời nói của n/ vật tôi là tâm trạng và cảm giác rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên được đến trường. Những ĐT: thèm, bặm ghì, …được sử dụng đúng chỗ khiến người đọc hình dung tư thế, cử chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ, đáng yêu của chú bé. - Trong những cảm nhận mới mẻ trên đường đến trường, n/  Yªu viÖc häc, yªu b¹n bÌ vµ vật tôi đã bộc lộ đức tính gì? mái trường quê hương. b. Khi đến trường. HS đọc “ Trước sân trường… trong các lớp” - Cảnh sân trường Mĩ Lí lưu lại trong tâm tư T/ giả có gì - Sân trường dày đặc người:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3 đáng nhớ? - Cảnh tượng đó có ý nghĩa gì? - Cảm nhận về ngôi trường có gì đặc biệt? -B.ph¸p NT nµo ®­îc sö dông vµ cã ý nghÜa g×?. + QuÇn ¸o s¹ch sÏ. + Gương mặt vui tươi sáng sủa.  Không khí đặc biệt của ngày hội khai trường. - Ngôi trường: + Xinh x¾n. + Oai nghiêm như đình làng.  So s¸nh: diÔn t¶ c¶m xóc trang nghiªm.. + B.pháp so sánh được sử dụng để so sánh lớp học với đình làng- nơi thiêng liêng cất giữ những điều bí ẩn đồng thời diễn tả cảm xúc trang nghiêm của T/ giả về mái trường và đề cao tri thức. - Chính những cảm nhận về ngôi trường làm cho chú bé có - Tâm trạng t©m tr¹ng ntn? + Lo sî vÈn v¬. + Bì ngì, nÐp. + NgËp ngõng, e sî. + ThÌm vông, ­íc ao. + Ch¬ v¬, lóng tóng, run run. + Từ tâm trạng háo hức trên đường tới trường chuyển sang t©m tr¹ng lo sî vÈn v¬…kh«ng cßn lµ c¶m gi¸c rôt rÌ n÷a mµ lµ sù chuyÓn biÕn rÊt hîp quy luËt t©m lÝ trÎ. N/ nh©n chính là cảnh trường Mĩ Lí xinh xắn oai nghiêm, cảnh mọi người dày đặc, ai cũng mặc đẹp nhất là nhìn thấy mấy cậu häc trß míi còng nh­ m×nh. c. Khi nghe gäi tªn vµ rêi mÑ HS đọc “ Ông đốc… chút nào hết’’. vµo líp. - Tâm trạng của tôi khi nghe ông đốc đọc bản danh sách HS - thấy như tim ngừng đập. - Quên: mẹ đứng sau. míi ntn? - Gäi tªn:giËt m×nh, lóng tóng + §©y lµ giê phót hÖ träng khi chó bÐ trë thµnh mét HS cña trường. Và đây cũng là giờ phút mà chú bé và các bạn được mọi người ngắm nhìn nhiều hơn hết “ Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp ắt hiền từ và cảm đông. Mấy cậu học trò lớp ba còng ®ua nhau quay ®Çu nh×n ra. Vµ ngoµi ®­êng còng cã mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. trong những phút nàychúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy, đã lúng túng chúng tôi lại càng lúng túng hơn.” - Rêi mÑ vµo líp: + Khãc nøc në. +ThÊy xa mÑ. + Bàn tay mẹ là gia đình, lớp là trường học. Chú bé đã bước qua ngưỡng cửa của gia đình để bước vầo trường học từ giờ phót nµy. Lµm sao kh«ng l­u luyÕn ®­îc! C¶m gi¸c l¹ lïng thÊy xa mÑ, xa nhµ ch­a bao giê cã nh­ lÇn nµy, nã kh¸c hẳn với những buổi đi chơi suốt ngày với lũ bạn ngoài đồng. - Em cã suy nghÜ g× vÌ tiÕng khãc cña nh÷ng cËu häc trß bÐ nhá khi xÕp hµng vµo líp? §ã cã ph¶i lµ thÓ hiÖn sù yÕu ®uèi kh«ng? +Khóc:- Phần vì lo sợ do phải tách rời người thân để bước vào môi trường hoàn toàn mới lạ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 4 - Phần vì sung sướng vì lần đầu tiên được tự mình học tập - báo hiệu sự trưởng thành về nhận thức và tình cảm. - Theo dâi phÇn cuèi cña VB? - Tâm trạng và cảm giác của tôi khi bước ngồi lạ lùng ntn?. - H/ ảnh “Một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao” có phải đơn thuần chØ cã ý nghÜa thùc kh«ng? V× sao? +H/ ¶nh trªn gîi nhí, gîi tiÕc nh÷ng ngµy trÎ th¬ ch¬i bêi tù do đã chấm dứt để bước vào một g/ đoạn mới của cuộc đời. H/ ảnh này không chỉ đơn thuần có ý nghĩa thực như một sự tình cờ mà có dụng ý NT, có ý nghĩa tượng trưng rõ ràng. - Dßng ch÷: T«i ®i häc kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g×?. - Em cã NX g× vÒ c¸ch kÕt thóc nµy?. d. Trong líp häc. - Xa l¹, gÇn gòi: + Hình trên tường: lạ, hay hay + Chç ngåi: l¹m nhËn +B¹n míi: ch­a quen nh­ng kh«ng xa l¹.. - Nh÷ng kØ niÖm cò sèng l¹i - TiÕng phÊn cña thÇy  N/ vËt t«i: tù tin, nghiªm trang bước vào giờ học đầu tiên. - Dßng ch÷ kÕt thóc truyÖn: + KhÐp l¹i bµi v¨n. +Më ra mét TG míi, mét khong gian, thêi gian míi, mét t©m tr¹ng, t/ c¶m míi, mét g/ ®o¹n mới trong c/ đời của trẻ. + Thể hiện chủ đề của tr.ngắn  C¸ch kÕt thóc tù nhiªn bÊt ngê. 3. Nh÷ng nh©n vËt kh¸c.. - Em có cảm nhận gì về cử chỉ, thái độ của người lớn đối víi c¸c em bÐ lÇn ®Çu ®i häc? - Phô huynh: + chuẩn bị chu đáo. + Đưa con đến trường. + Tr©n träng tham dù buæi lÔ Hä chia sÎ lo l¾ng, håi hép - H/ ảnh mái trường gắn với n/ vật nào qua hồi ức của tôi? với con mình. N/ vËt nµy hiÖn lªn víi nh÷ng chi tiÕt nµo? - Ông đốc: + Nhìn: hiền từ, cảm động. + Nhẹ nhàng đọc tên, căn dặn, - T/ giả nhớ tới ông đốc bằng tình cảm nào? động viên, khích lệ Người thầy mẫu mực, độ lượng, bao dung. - Thầy giáo trẻ: tươi cười, đón các me trước cửa lớp.  Tất cả những n/ vật trong truyện đã thể hiện khá rõ sự quan tâm của gia đình, nhà trường dành cho thế hệ trẻ. - Những nét đặc sắc về NT của truyện ngắn? + PT biểu đạt: Tự sự xen miêu tả và biểu cảm. + ĐT đặc tả tâm trạng. + tõ l¸y diÔn t¶ c¶m xóc. + So s¸nh. + Hồi tưởng. * Ghi nhí( SGK- 9) - ND cña truyÖn ng¾n? HS đọc ghi nhớ. *LuyÖn tËp. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 5 III. Cñng cè. IV. HDHB: - Häc bµi. - Lµm phÇn luyÖn tËp, So¹n: Trong lßng mÑ. TiÕt 3. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.. A.Môc tiªu: - HS hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và Mqh về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. - RÌn t­ duy trong viÖc nhËn thøc Mqh gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. B. ChuÈn bÞ: GV; So¹n + b¶ng phô HS: §äc + tr¶ lêi c©u hái. C.TiÕn tr×nh d¹y häc I.KiÓm tra bµi cò. II. Các hoạt động: * Giới thiệu: ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa. Hãy lấy VD về từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa? ( HS tự lấy VD theo nhóm từ) GV hái: Em cã NX g× vÒ Mqh ng÷ nghÜa gi÷a c¸c tõ ng÷ trong 2 nhãm tõ trªn? ( Gợi ý trả lời: Các từ có Mqh bình đẳng về ngữ nghĩa: + Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thể thay thế cho nhau trong một câu văn cụ thể. + Các từ trái nghĩa trong nhóm có thể loại trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu.) I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp. Quan sát sơ đồ dưới đây và trả lời câu hỏi. động vật. thó. chim. C¸. Voi, hươu,… Tu hó, s¸o,… C¸ r«, c¸ thu,… a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸. V× ph¹m nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸? V× sao? vi nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa cña 3 tõ trªn. b. NghÜa cña tõ thó réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña b. - NghÜa cña tõ thó réng h¬n nghÜa các từ voi, hươu? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay của các từ voi, hươu. Vì phạm vi nghĩa hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ tu hó, s¸o? NghÜa cña tõ c¸ cña tõ thó bao hµm nghÜa cña 2 tõ trªn. réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ c¸ r«, c¸ - NghÜa cña tõ chim réng h¬n nghÜa thu? V× sao? cña c¸c tõ tu hó, s¸o. V× ph¹m vi nghÜa cña tõ chim bao hµm nghÜa cña 2 tõ trªn - NghÜa cña tõ c¸ réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ c¸ r«, c¸ thu. V× ph¹m vi nghÜa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 6 c. NghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ réng h¬n nghÜa cña cña tõ c¸ bao hµm nghÜa cña 2 tõ trªn. c. NghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ réng những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa của từ nào? hơn nghĩa của những từ: voi, hươu, tu + Nghĩa của các từ thú, chim, cá có cả nghĩa rộng và hú, sáo, cá rô, cá thu, đồng thời hẹp nghÜa hÑp. hơn nghĩa của từ động vật. - ThÕ nµo lµ tõ cã nghÜa réng? Tõ cã nghÜa hÑp?  + Tõ cã nghÜa réng: Ph¹m vi nghÜa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. +Tõ cã nghÜa hÑp: Ph¹m vi nghÜa của từ ngữ đó được bao hàm trong * BT nhanh: Cho c¸c tõ: C©y, cá, hoa. H·y t×m c¸c tõ ng÷ cã ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n 3 tõ trªn vµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n 3 tõ đó? Ghi nhí(SGK- 10) HS đọc. II. LuyÖn tËp BT 1( SGK- 10,11): Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ trong mỗi nhóm từ ngữ sau đây( theo mẫu sơ đồ trong bài học). a. b. Y phôc Vò khÝ. QuÇn. Quần đùi Quần dài. Sóng. ¸o ¸o dµi. áo sơ mi Súng trường. §¹i b¸c. Bom. Bom ba cµng. Bom bi. BT 2( SGK-11) T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n so víi nghÜa cña c¸c tõ ng÷ trong mçi nhãm sau ®©y: a. X¨ng, dÇu, ho¶,( khÝ) ga, ma dót, cñi, than.  Chất đốt. b. Héi ho¹, ©m nh¹c, v¨n häc, ®iªu kh¾c.  NghÖ thuËt. c. Canh, nem, rau xµo, thÞt luéc, t«m rang, c¸ r¸n.  Thøc ¨n. d. LiÕc, ng¾m, dßm, ngã.  Nh×n. e.Đấm, đá, thụi, bịch, tát.  §¸nh. BT 3( SGK- 11) T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mçi tõ ng÷ sau ®©y: a.Xe cé: Xe đạp, xe máy, ô tô…… b.Kim loại: Sắt, thép, đông, nhôm, kẽm….. c. Hoa qu¶: Xoµi, mÝt, na,….. d. Hä hµng: C«, d×, chó, b¸c…. e. Mang: V¸c, g¸nh, khiªng…. BT 4( SGK- 11) ChØ ra nh÷ng tõ ng÷ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ ng÷ sau ®©y: a.Thuèc ch÷a bÖnh: ¸t-xpi-rin, ¨m-pi-xi-lin, pª-li-xi-nin, thuècgiun, thuèc lµo  Thuèc lµo. b. Gi¸o viªn: thÇy gi¸o, c« gi¸o, thñ quü.  Thñ quü. c. Bót: bót bi, bót m¸y,bót ch×, bót ®iÖn, bót l«ng.  Bót ®iÖn. d.Hoa: hoa hồng, hoa lay-ơn, hoa tai, hoa thược dược.  Hoa tai. BT 5*( SGK- 11) Ba ĐT cùng thuộc một phạm vi nghĩa trong đó có một từ nghĩa rộng và hai từ cã nghÜa hÑp h¬n : Khãc : nøc në, sôt sïi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 7 III. Cñng cè IV. HDHB: - Häc ghi nhí. - Lµm BT. - Xem bµi míi.. TiÕt 4 Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. A. Môc tiªu: - HS nắm được chủ đề của VB, tính thống nhất về chủ đề của VB. - Biết viết một VB đảm bảo tính thống nhất về chủ đề; biết xác định và duy trì đối tượng tr×nh bµy, lùa chän, s¾p xÕp c¸c phÇn sao cho VB tËp trung, nªu bËt ý kiÕn vµ c¶m xóc cña m×nh. B. ChuÈn bÞ GV: So¹n +TL HS: §äc kÜ vµ xem l¹i VB “T«i ®i häc”. C. TiÕn tr×nh d¹y häc. I. KiÓm tra bµi cò. II. Các hoạt động: I. Chủ đề của VB. HS đọc VB “ Tôi đi học” của Thanh Tịnh. * VB “ T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. - T/ gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi 1. T/ gi¶ nhí l¹i kØ niÖm s©u s¾c: th¬ Êu cña m×nh? Ngày tựu trường đầu tiên. - Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng - ấn tượng: + Con đường đến trường. T/ gi¶? + Không khí ngày khai trường đầu tiên. + Lóc gäi tªn vµo líp. +Buæi häc ®Çu tiªn víi bµi tËp viÕt: T«i ®i häc. - T/ giả viết VB trên nhằm mục đích gì? - Mục đích: Bày tỏ ý kiến, cảm xúc của mình về kỉ niệm sâu sắc thưở thiÕu thêi. - Theo em, chủ đề của VB trên là gì? 2. Chủ đề: Kỉ niệm buổi tựu trường ®Çu tiªn. - Vậy chủ đề của VB là gì? 3. Chủ đề của VB: Là đối tượng và vấn đề chính mà VB biểu đạt + Chủ đề của VB: Là những vấn đề chủ chốt, những ý kiÕn, nh÷ng c¶m xóc cña T/ gi¶ ®­îc thÓ hiÖn nhÊt qu¸n trong VB. II. Tính thống nhất về chủ đề của VB. - Căn cứ vào đâu em biết VB trên nói lên những kỉ - Nhan đề: Tôi đi học có ý nghĩa niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên? tường minh. - Nhan đề có ý nghĩa gì? + Nhan đề giúp ta hiểu nội dung của VB nói về chuyện ®i häc. - Các câu, các từ ngữ trong VB viết về những kỉ niệm - Các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học, đại từ tôi được lÆp ®i lÆp nhiÒu lÇn. của buổi tựu trường đầu tiên dược sử dụng ntn? - Các câu văn đều nhắc tới kỉ niệm của buổi tựu trường. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 8 - Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đến - Tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường trường, T/ giả đã sử dụng các từ ngữ, chi tiết NT nào? ®Çu tiªn. + Trªn ®­êng ®i häc: - C¶m nhËn vÒ con ®­êng - Thay đổi hành vi. + Trên sân trường: - Cảm nhận về ngôi trường. - C¶m gi¸c bì ngì, lóng tóng khi xÕp hang vµo  Các chi tiết, phương tiện ngôn từ trong VB đều tập lớp. + Trong líp häc: C¶m thÊy xa mÑ, nhí nhµ. trung kh¾c ho¹, t« ®Ëm c¶m gi¸c cña nh©n vËt t«i. - Vậy thế nào là tính thống nhất về chủ đề của VB?  Là sự nhất quán về ý đồ, ý kiến, cảm xúc của T/ gi¶ ®­îc thÓ hiÖn trong VB. - Tính thống nhất được thể hiện ở những phương diện nào? Thể hiện: - Hình thức: Nhan đề của VB. - Néi dung: M¹ch l¹c trong quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña VB, c¸c tõ ng÷ quan träng lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn. - Đối tượng được T/ giả nói đến trong VB. * Ghi nhí (SGK- 12) HS đọc III. LuyÖn tËp( SGK-13, 14) BT 1: VB “ Rõng cä quª t«i” a. Hãy cho biết VB trên viết về đối tượng nào và về vấn a. – Nhan đề: Rừng cọ quê tôi. đề gì? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự nào? - Các đoạn: giới thiệu rừng cọ, tả cây cọ, t/ dụng cña cay cä, t×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä. - Các ý được sắp xếp hợp lí, không nên thay đổi. - Theo em, có thể thay đổi trật tự sắp xếp này được không? Vì sao? b. Nêu chủ đề của VB trên? b. Chủ đề của VB: + Rừng cọ quê tôi.( đối tượng) + Sự gắn bó giữa người dân sông Thao với rừng cọ( vấn đề chính) c. HS dựa vào VB để CM. c. HS tù lµm. d. Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề d. Các từ ngữ thể hiện chủ đề của VB: rừng cọ, cây cña VB? cä, th©n cä, bóp cä, l¸ cä, …. Các câu thể hiện chủ đề của VB: Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ; Người sông thao đi đâu rồi cũng nhí vÒ rõng cä quª m×nh. BT 2 : Nªn bá 2 ý: b, d. BT 3: - Có những ý lạc chủ đề: c, g. - Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề: b, e. a. Cø mïa thu vÒ,……..xèn xang.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 9 b.C¶m thÊy con ®­êng ®i l¹i l¾m lÇn tù nhiªn thÊy lạ, cảnh vật thay đổi. c. Muèn …..thùc sù. d. Ngôi trường cũng có nhiều biến đổi. e. Thấy gần gũi, thân thương với lớp học và những người bạn mới. III. Cñng cè. IV. HDHB: -Häc ghi nhí, lµm BT, Xem bµi míi Bµi 2 TiÕt 5,6 V¨n b¶n. Trong lßng mÑ ( TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu). Nguyªn Hång. A. Môc tiªu Gióp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng thấm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. B. ChuÈn bÞ GV: So¹n + TLTK. HS: §äc kÜ + so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh d¹y häc I. KiÓm tra bµi cò: 1. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña viÖc thÓ hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i trong tryÖn ng¾n T«i ®i häc lµ biÖn ph¸p NT so s¸nh. H·y t×m 3 so s¸nh hay trong VB vµ nªu t¸c dông cña nã? + Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. +ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi. +Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngõng e sî.  Các so sánh đều dùng những hình ảnh cụ thể để cụ thể hoá những sự vật, tâm trạng, ý nghĩ còn trừu tượng; góp phần làm tăng chất trữ tình ngọt ngào, nhẹ nhàng của kỉ niệm và cảm xúc cña t«i ngµy ®Çu tiªn ®i häc. II. Các hoạt động. * Giíi thiÖu: Trong c¸c nhµ v¨n ViÖt Nam, cã lÏ Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n có tuổi thơ thật cay đắng. Kỉ niện ấy được nhà văn viết lại trong tập tiểu thuyết tự thuật “Những ngày thơ ấu”. Kỉ niệm về người mẹ đáng thương qua cuộc trò chuyện với bà cô và cuộc gặp gỡ bất ngờ với mẹ là một trong những chương truyện cảm động nhất. HS đọc * - Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ T/ gi¶?. Lop8.net. I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶( 1918- 1982) - Lµ nhµ v¨n lín trong VHVN hiÖn đại..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 10 + Do hoµn c¶nh sèng cña m×nh, N.H sím thÊm thÝa nỗi cơ cực và gần gũi với những người nghèo khổ. Ông được coi là nhà văn của những người LĐ cùng khổ- lớp người dưới đáy XH. Viết về TG nhân vật ấy, ông bộc lộ niềm yêu thương sâu sắc mãnh liệt, long trân trọng những vẻ đẹp đáng quý. + V¨n xu«i cña N.H giµu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi dµo d¹t nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã là văn của một trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động đến cực điểm của nỗi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người. 2. T¸c phÈm. - Những ngày thơ ấu: 9 chương. Mỗi chương kể một kỉ niệm sâu sắc + Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp håi kÝ viÕt vÒ tuæi th¬ cay đắng của T/ giả. Từ cảnh ngộ và tâm sự của chú bé Hång- nh©n vËt chÝnh- T/ gi¶ cßn cho thÊy bé mÆt thật lạnh lùng của XH chỉ coi trọng đông tiền, đầy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen,độc ác của đám thị dân tiểu tư sản khiến cho tình máu mủ ruột thÞt còng thµnh kh« hÐo. - §o¹n trÝch thuéc kiÓu VB nµo?. - §o¹n trÝch: + Chương IV + ThÓ lo¹i: håi kÝ.. + TiÓu thuyÕt tù thuËt( tù truyÖn), kÕt hîp: tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m . Víi thÓ v¨n håi kÝ, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× ®©y lµ ®o¹n văn cho người đọc thấy một nét riêng độc đáo trong phong c¸ch NT cña T/ gi¶. + Người kể xưng tôi- kể chuyện cuộc đời mìnhtrung thực, chân thành. - Xác định bố cục của VB? + Từ đầu….đến chứ? Cuộc đối thoại giữa bà cô và Hồng, ý nghĩ, cảm xúc của chú về người mẹ bất h¹nh. +Cßn l¹i: Cuéc gÆp gì bÊt ngê ví mÑ vµ c¶m gi¸c vui sướng của Hồng khi được sống trong lòng mẹ. - ND cña ®o¹n trÝch?. + Bè côc: 2 phÇn.. + ND: Tâm địa độc ác của bµ c« vµ t×nh yªu m·nh liÖt cña Hång với người mẹ bất hạnh II. §äc- hiÓu VB. * Giäng: chËm, t×nh c¶m; chó ý nh÷ng tõ ng÷, c¸c h/ ¶nh thể hiện cảm xúc thay đổi của n/ vật tôi qua cuộc trò chuyÖn víi bµ c« vµ qua ®o¹n t¶ Hång n»m trong lßng mÑ. HS đọc phần 1 1. Nh©n vËt bµ c«. - N/ vËt nµy cã quan hÖ ntn víi Hång? + C« ruét- quan hÖ ruét thÞt. - N/ vật này hiện lên qua các chi tiết, lời nói điển - Gọi,cười hỏi “ Mày có muốn vào. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 11 hình nào trong cuộc đối thoại với Hồng? Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng ?” + Người cô cười hỏi chứ không phải là lo lắng hỏi, nghiªm nghÞ hái, l¹i cµng kh«ng ph¶i ©u yÕm hái.LÏ thường câu hỏi đó sẽ được trả lời rằng “ Có”- nhất là đối với chú bé vốn dĩ thiếu thốn tình thương ấp ủ. Nhưng vốn nhạy cảm, nặng tình thương yêu và lòng kÝnh mÕn mÑ chó bÐ Hång lËp tøc “ nhËn ra ý nghÜa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất Rất kịch: giả dối. kịch” của người cô. Vì thế, chú cúi đầu không đáp. + Không để tình thương yêu và lòng kính mến mẹ lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến, Hồng đẫ ứng đối rất thông minh và đầy tự tin :“ Không! Cháu kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng về.” Cuộc đối thoại tưởng chừng sẽ chấm dứt ở đó. - Nh­ng bµ c« cã bu«ng tha cho Hång kh«ng? - Hái lu«n, giäng vÉn ngät “ Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã như dạo trước đâu!  M¾t long lanh, ch»m chÆp nh×n + Cïng víi giäng nãi ngät, b×nh th¶n mµ mØa mai lµ hai con m¾t long lanh ch»m chÆp ®­a nh×n chó bÐ. Điều này chứng tỏ bà cô cứ muốn kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác đẫ dàn tính sẵn. Dù chú đã im lặng, cúi đầu xuống đất, khoé mắt đã cay cay bµ ta vÉn tiÕp tôc tÊn c«ng. - Vỗ vai, cười nói: “ Mày dại quá, cứ vµo ®i, tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo mµ b¾t mî mµy may v¸ s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø.” +Cử chỉ vỗ vai, cười nói mới giả dối, độc ác làm sao. Đến câu này người nói không chỉ lộ rõ sự ác ý mà chuyển hướng châm chọc, nhục mạ  Ch©m chäc, nhôc m¹ - Hai tiÕng “ em bД ng©n dµi ra thËt ngät cña bµ c« thÓ hiÖn ®iÒu g×? + Hai tiÕng Êy cø xo¾n chÆy lÊy t©m can cña chó bÐ. Vì không gì cay đắng, đau khổ bằng khi vết thương lòng bị người khác cứ săm soi hành hạ. - Vẫn tươi cười kể về hoàn cảnh của mẹ Hång: + Ăn vận rách rưới. + MÆt mµy xanh bñng. + người gầy rạc. - NX về thái độ của bà cô?  Thái độ: vô cảm, thích thú  Đó là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê rợn, khi kể đến tình cảnh túng quẫn của mẹ chú bé thì bà cô đã miêu t¶ mét c¸ch tØ mØ víi vÎ thÝch thó râ rÖt. - §æi giäng, vç vai, nh×n, nghiÖm nghÞ nãi: “ VËy mµy hái….sao?” - Bà cô đổi giọng có phải là sự xót thương với người ch¸u téi nghiÖp kh«ng? Thùc chÊt lµ g×?  Thay đổi: làm khổ chú bé. + Việc thay đổi giọng điệu làm ra nghiêm nghị thực sự là thay đổi đấu pháp tấn công. Dường như đã đánh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 12 đến miếng đòn cuối cùng khi thấy cháu tức tưởi, phẫn uất đến đỉnh điểm, bà ta mới hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi, thương xót người đã mất. đến đây sự giả dối, thâm hiểm, mà trơ trẽn của bà cô đã phơi bày toµn bé. - Ngậm ngùi, thương xót thầy tôi  Gi¶ dèi. - Em cã NX g× vÒ c¸ch x­ng h« cña bµ c« víi Hång? - Qua cuộc trò chuyện, bà cô hiện lên là người ntn?  Lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. +§ã lµ mét h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o hang người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà trong XH thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê. TÝnh cách tàn nhẫ đó là sản phẩm của những định kiến đối víi phô n÷ trong XH cò. HS đọc phần chữ in nhỏ đầu VB. 2. Nh©n vËt bÐ Hång. - Hoµn c¶nh sèng cña Hång lóc nµy ra sao? + Bè ch¬i bêi, nghiÖn ngËp, mÊt sím. + Mẹ xa con nhỏ tha hương cầu thực, gần năm trời kh«ng cã tin tøc g×. Hång ph¶i sèng víi bµ c« l¹nh lùng, thâm hiểm trong sự cô đơn, tủi buồn. - Qua cuéc trß chuyÖn, t©m tr¹ng cña Hång ntn? a. Tâm trạng khi đối thoại với bà cô. - Trước những lời lẽ của bà cô, Hồng đã tỏ thái độ - Nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng g×? nãi, nÐt mÆt.  Im lặng, không đáp. Cười, đáp lại. + Trước câu hỏi ngọt nhạt đầu tiên của bà cô, Hồng đã toan trả lời có nhưng rồi lại cúi đầu không đáp. Vì sao vËy? V× døa bÐ nµo ch¼ng muèn cã mÑ ë bªn. Nhưng em đã sớm nhận ra sự giả dối trong giọng nói của bà cô. Im lặng, cúi đầu là để suy nghĩ, tìm kiếm một câu trả lời, một cách đối phó. + Và em đã tìm được cách ứng xử thích đáng: Em cũng cười và từ chối dứt khoát, lại còn nói rõ lí do một cách rất có lí tại sao dám từ chối lời đề nghị tốt đẹp của bậc bề trên: “ Không! Cháu không muốn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ.” - ë nh÷ng lÇn hái sau Hång cã t©m tr¹ng ntn? - Lßng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay: + Nước mắt ròng ròng. + Cười dài trong tiếng khóc. + NghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng.  Nỗi đau đớn, tủi cực, căm giận buéc ph¶i nÐn l¹i. - Không hề bị dao động: “ Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mÑ t«i l¹i bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn - V× sao Hång l¹i khãc? xâm phạm đến…” + Khóc vì thương mẹ, vì căm giận những cổ tục đã đày đoạ mẹ. - Tâm trạng của Hồng dâng đến cực điểm khi nào? - Suy nghĩ: “ Giá những cổ tục đã đày. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 13 ®o¹ mÑ t«i….míi th«i.” - Em cã NX g× vÒ c¸ch dïng tõ cña T/ gi¶ trong ®o¹n  §T m¹nh: vå, c¾n, nhai, v¨n nµy? nghiÕn:Lßng c¨m tøc. + Khi nghe bà cô cứ tươi cười kể về tình cảnh tội nghiệp của mẹ mình thì nhân vật đã bộc lộ lòng căm tøc tét cïng ë nh÷ng gi©y phót nµy b»ng c¸c chi tiÕt ấn tượng, lời văn dồn dập, các ĐT mạnh mẽ. - Từ sự căm tức đó , Hồng có suy nghĩ gì? NX gì về  Tình cảm thương yêu, tha thiết sự suy nghĩ đó của Hồng? m·nh liÖt víi mÑ. + Tình thương mẹ của Hồng không chỉ là ý nghĩ tỉnh t¸o mµ lµ c¶m xóc lín lao, m·nh liÖt d©ng trµo, mét cảm giác hạnh phúc tyuệt vời đã xâm chiếm toàn bộ c¬ thÓ, t©m hån cña chó bÐ.  Đoạn đối thoại được T/ giả miêu tả theo hình thức t¨ng tiÕn vµ diÔn ra theo tr×nh tù thêi gian khiÕn cho c¸c nh©n vËt béc lé hÕt tÝnh c¸ch cña m×nh. HS đọc “ Nhưng đến ngày giỗ đầu thầy tôi….sa b. Tâm trạng khi bất ngờ gặp mẹ m¹c” - Thoáng trông thấy một người giống mẹ Hồng đã có - Thoáng thấy một người giống mẹ: + §uæi theo. biÓu hiÖn g×? T©m tr¹ng ra sao? + Gäi bèi rèi. - Nếu người ngồi trên xe không phải là mẹ Hồng thì theo em ®iÒu g× sÏ x¶y ra? - Lòng khao khát được gặp mẹ được thể hiện qua - Khao khát được gặp mẹ như người hình ảnh nào? T/ giả đã sử dụng B.pháp NT nào? Có bộ hành đi trên sa mạc có được dòng T/ dông g×? nước mát.  So s¸nh: T×nh c¶m víi mÑ thËt xóc động và thấm thía. + TiÕng gäi “ Mî ¬i! Mî ¬i” vang lªn gi÷a ®­êng thÓ hiÖn kh¸t khao t×nh mÑ, gÆp mÑ. C¸i hay vµ hÊp dÉn cña v¨n N.H lµ ë nh÷ng so s¸nh, nh÷ng gi¶ thiÕt mµ T/ giả tự đặt ra để cực tả xúc động tâm trạng của mình trong một tình huống hay hoàn cảnh nào đó. C¸i hay cña B.ph¸p so s¸nh lµ míi l¹ vµ hÕt søc phï hîp t©m tr¹ng cña Hång. - BÊt ngê ®­îc gÆp mÑ: HS đọc “ Xe chạy chầm chậm… đến hết VB. - Cử chỉ, hành động, tâm trạng của Hồng khi bất ngờ + oà khóc- nức nở. + NhËn thÊy: gặp đúng mẹ mình ntn? * Gương mặt mẹ tươi sáng,đôi mắt sáng, nước da mịn, má hồng. * H¬i quÇn ¸o, h¬i thë th¬m tho l¹ thường. + §o¹n v¨n t¶ c¶nh bÐ Hång bÊt ngê gÆp mÑ trªn ®­êng, ®­îc mÑ xèc n¸ch lªn xe vµ h¹nh phóc n»m trong lßng mÑ, quªn hÕt nh÷ng tñi h¹n, ­u phiÒn, tho¶ nçi nhí mong bÊy lau xa c¸ch lµ mét ®o¹n truyÖn ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, mét bµi ca tuyÖt vêi vÒ t×nh mÑ con võa gÇn gòi võa thiêng liêng. Đoạn tả những hành động vội vã, cuống. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 14 cuång ®uæi theo xe mÑ, thë hång héc, rÝu c¶ ch©n l¹i, oµ khãc nøc në…nhÞp v¨n nhanh gÊp mõng vui, hên tñi vÉn rất trẻ con nũng nịu, nhỏ bé trước tình mẹ bao la. - ë trong lßng mÑ, Hång cã c¶m gi¸c ntn? -Trong lßng mÑ: + Sung sướng: “ Phải bé lại… vô cïng” + Quªn hÕt nh÷ng tñi hËn, ­u phiÒn. + Khao kh¸t ®­îc gÆp mÑ giê ®É ®­îc tho¶ nguyÖn, niÒm sung sướng vô bờ khi được nằm trong lòng mẹ được cảm nhạn bằng tất cả các giác quan, đặc biệt là khứu giác. Đó là giây phút thần tiên hạnh phúc đẹp nhất của con người. Người mẹ với đứa con thật vĩ đại, cao cả mà thân thương, gÇn guÞ biÕt bao. Trong lßng mÑ, trong h¹nh phóc d¹t dµo, tÊt c¶ nh÷ng phiÒn muén, nh÷ng sÇu ®au tñi hæ còng chØ nh­ bät bong bãng xµ phßng, nh­ c¸i chíp m¾t, nh­ ¸ng m©y  C¶m xóc m·nh liÖt, niÒm h¹nh qua, còng quªn ph¾t ®i mµ th«i. phúc tột đỉnh. + Đoạn trích đặc biệt là phần cuối này, là bài ca chân thành và cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. - Vậy bé Hồng là người ntn?  Hång lµ mét chó bÐ giµu t×nh c¶m vµ tù träng. - Qua VB, em hiÓu thÕ nµo lµ håi kÝ? + Hồi kí là một thể của kí, ở đó người kể viết lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chøng kiÕn. - Qua ®o¹n trÝch h·y CM: V¨n N.H giµu chÊt tr÷ t×nh. + ở chương này, có thể thấy chất trữ tình thấm đượm ở ND c©u chuyÖn ®­îc kÓ, ë nh÷ng c¶m xóc c¨m giËn, xót xa và yêu thương thống thiết đến cao đọ và ở cách thÓ hiÖn trong giäng ®iÖu, lêi v¨n…cña t¸c gi¶. Cô thÓ: * Tình huống và ND câu chuyện: hoàn cảnh đáng thương của Hồng; câu chuện về một người mẹ phải âm thầm chịu đựng nhiều cay đắng, nhiều thành kiến tàn ác; lòng thương yêu cùng sự tin cậy mà chú bé dành cho người mẹ của mình. * dßng c¶m xóc phong phó cña Hång còng chÝnh lµ mạch kết cấu cơ bản của chương hồi ký. Trong quá trình diễn biến này, người đọc bắt gặp niềm xót xa tủi nhôc, lßng c¨m giËn s©u s¾c, quyÕt liÖt, t×nh yªu thương nồng nàn, thắm thiết. * c¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ còng gãp phÇn quan träng tạo lên chất trữ tình của chương hồi ký: + kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ víi béc lé c¶m xóc. + các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các so sánh đều gây ấn tượng và giàu sức gợi cảm + Lời văn- nhất là ở phần cuối chương- nhiều khi mê say khác thường như được viết trong dòng cảm xúc m¬n man, d¹t dµo - Qua đoạn trích, em hãy CM nhận định; N.H là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 15 + N.H là nhà văn viết nhiều về phụ nữ và nhi đồng. đây là những con người xuất hiện nhiều trong TG nh©n vËt cña ¤ng. + N.H dành cho họ tấm lòng chan chứa thương yêu và thái độ nâng niu trân trọng: * Nhµ v¨n diÔn t¶ thÊm thÝa nh÷ng nçi c¬ cùc, tñi nhục mà phụ nữ và nhi đồng phải gánh chịu thời trước. * Nhà văn thấu hiểu, vô cùng trân trọng vẻ đẹp tâm hồn, đức tính cao quý của họ. + Nh÷ng t×nh c¶m cña N.H qua ®o¹n trÝch dµnh cho chú bé Hồng và người mẹ bất hạnh của chú. HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí ( SGK- 21) III. Cñng cè: §äc tµi liÖu vÒ Nguyªn Hång. IV. HDHB: - Häc ghi nhí vµ ph©n tÝch. - Lµm BT: Häc xong VB, em cã c¶m nhËn g× vÒ tuæi th¬ cña chó bÐ Hång. H·y viÕt bài văn ngắn để chia sẻ với chú bé. - Xem kĩ và soạn VB: Tức nước vỡ bờ. TiÕt 7 trường từ vựng A. Môc tiªu Gióp HS: - Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường từ vựng. - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá,…giúp ích cho việc học văn và làm văn. B. ChuÈn bÞ GV: so¹n+ b¶ng phô. HS: xem trước bài và trả lời câu hỏi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y I. KiÓm tra bµi cò: 1) ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa réng? Cho VD. 2) BT 3, 4, 5 (SGK- 11). II. Các hoạt động I.Thế nào là trường từ vựng? HS đọc VD (SGK- 21) * VD (SGK-11) - C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch sau cã nÐt chung 1. C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch: nµo vÒ nghÜa? mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng đều có một nét chung vÒ nghÜa: chØ bé phËn cña c¬ thÓ của con người. - NÕu tËp hîp nh÷ng tõ in ®Ëm thµnh mét nhãm tõ th× * Ghi nhí (SGK- 21) ta có một trường từ vựng. Vậy trường từ vựng là gì? HS đọc. + Cơ sở để hình thành trường là đặc điểm chung về nghĩa. Không có đặc điểm chung về nghĩa thì không có trường. * BT nhanh: Cho nhãm tõ: cao, thÊp, lïn, lßng khßng, lªu nghªu, gÇy, bÐo, x¸c ve, bÞ thÞt,…. Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả người thì trường từ vùng cña nhãm tõ lµ g×? Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> 16 + Chỉ hình dáng con người. 2. L­u ý. a. Một trường từ vựng có thể bao ( Tính hệ thống của trường từ vựng) gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. - Trường từ vựng “ mắt” bao gồm những trường từ VD: trường từ vựng “ mắt” có v­ng nhá nµo? Cho VD. những trường nhỏ sau đây: + Bé phËn cña m¾t: lßng ®en, lßng trắng, con ngươi, lông mi,…… + §Æc ®iÓm cña m¾t: toÐt, mï loµ,.. +C¶m gi¸c cña m¾t: chãi, qu¸ng,.. + BÖnh vÒ m¾t: cËn thÞ, viÔn thÞ,… + Hoạt động của mắt: nhìn, thấy,.. b. Một trường từ vựng có thể bao gồm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i ( Đặc điểm ngữ pháp của các từ cùng trường) - Một trường từ vựng có thể tập hợp những từ thuộc từ VD: lo¹i kh¸c nhau kh«ng? V× sao? +DTừ chỉ sự vật: con ngươi, lông mi,…. + ĐT chỉ hoạt động: nhìn, liếc,… + TT chỉ tính chất: lờ đờ, tinh anh,. c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. VD:Lưới +Trường dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lưới,nơm, câu vó. + Trường đồ dùng cho chiến sĩ: lưới B40, b¹t, vâng,… + Trườngcác hoạt động săn bắt của con người: lưới, bẫy, bắn, đâm,… ( Mqh giữa trường từ vựng với các biện pháp tu từ từ d. Cách chuyển trường từ vựng trong th¬ v¨n vµ cuéc sèng hµng ngµy cã t¸c vùng.) dông lµm t¨ng tÝnh gîi c¶m.. VD: Từ trường từ vựng về người chuyển sang trường từ vựng về động vật( để nhân hoá) + Suy nghĩ của con người: tưởng, ngỡ, nghĩ,… + Hoạt động của con người: mừng, chực( lảng đi),… + Ccáh xưng hô của con người: cậu, cậu Vàng, «ng,… II. LuyÖn tËp(SGK-23,24) BT 1. Các từ thuộc trường từ vựng “ người ruột thịt” trong VB Trong lòng mẹ của Nguyên Hång: ThÇy (t«i), mÑ (t«i), c« (t«i), em (t«i), anh em t«i),… BT 2: a. lưới, nơm, câu vó.  Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản. b. tủ, rương, hòm, va li, chai, lọ.  Dụng cụ để đựng. c. đá, đạp, sẫm, xéo.  Hoạt đông của chân. d. buån, vui, phÊn khëi, sî h·i.  Tr¹ng th¸i t©m lÝ. e. hiền lành, độc ác, cởi mở.  TÝnh c¸ch. g. bót m¸y, bót bi, phÊn, bót ch×.  Dụng cụ để viết. BT 3: Các từ in đậm: hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính mến, rắp tâm thuộc trường từ vựng “ thái độ”. BT 4: Khøu gi¸c: mòi, th¬m, ®iÕc, thÝnh. ThÝnh gi¸c: tai, nghe, râ, ®iÕc, thÝnh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 17 BT 5: Lạnh: + trường thời tiết và nhiệt độ: nóng, lạnh, ẩm, mát. + trường tính chất của thực phẩm: lạnh( đồ lạnh). +trường tính chất tâm lí hoặc tình cảm của con người: lạnh( anh ấy hơi lạnh) Tấn công:+ trường từ vựng chỉ hoạt động chiến lược: tấn công( địch). + trường từ vựng chỉ phương pháp hoạt động : ( phải) tấn công. + trường từ vựng chỉ hoạt động của máy móc: vi rút tấn công máy tính. BT 6: Trong đoạn thơ, T/ giả đã chuyển những từ in đậm từ trường “quân sự” sang trường “ nông nghiệp”. BT 7: HS tù viÕt. Đoạn văn có trường từ vựng “ trường học” : trường, lớp, sân trường, phòng thí nghiệm; thầy, cô, bạn bè; bảng, phấn, bàn, ghế, sách, vở; hướng dẫn, dạy, giảng, kiểm tra,… Đoạn văn có trường từ vựng “ môn bóng đá”: thủ môn, tiền đạo, hậu vệ, trung vệ, trọng tài, giám biên, trọng tài chính, trợ lí trọng tài; sút, phát, chuyền, đá, tâng bóng, đánh đầu,… * BT bổ trợ: Lập các trường từ vựng nhỏ về người. + bộ phận của người: đầu, thân, cổ, + h×nh d¸ng: cao, thÊp,… + giíi tÝnh: nam, n÷. + hoạt động: cười, nói, đi, ngồi,… + tuæi t¸c: giµ, trÎ.. + phÈm chÊt trÝ tuÖ: th«ng minh, s¸ng suèt,… + quan hÖ hä hµng: c«, d×, chó, b¸c,… + đặc điểm về tâm lí tính cách: nóng nảy, vị tha, + quan hÖ XH: th©n, s¬, chiÕn h÷u,…. + đặc điểm về thể chất: khoẻ mạnh, ốm yếu, + chức vụ: giám đốc, hiệu trưởng,… + bÖnh tËt: c¶m cóm, sèt rÐt,…. III. Cñng cè. IV. HDHB: - häc ghi nhí, lµm BT. - xem bµi míi. TiÕt 8 bè côc cña v¨n b¶n A. Môc tiªu Giúp HS: - Nắm được bố cục của VB, đặc biệt là cách sắp xếp các ND trong phần thân bài. - Biết xây dựng bố cục VB mạch lạc, phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc. B. ChuÈn bÞ GV: so¹n bµi. HS: xem kÜ vµ tr¶ lêi c©u hái. C. TiÕn tr×nh d¹y häc. I. Kiểm tra bài cũ: 1) Chủ đề của VB là gì? Nêu chủ đề BT 1? 2) Tính thống nhất về chủ đề của VB được thể hiện ở những phương diện nµo? II. Các hoạt động. HS đọc. - VB cã thÓ chia m¸y phÇn? chØ ra c¸c phần đó? - Nªu nhiÖm vô cña tõng phÇn trong VB trªn?. - PT mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong VB trªn?. Lop8.net. I. Bè côc cña VB VB: Người thầy đạo cao đức trọng. 1. VB chia 3 phÇn: 2. §1: giíi thiÖu vÒ Chu V¨n An. - §2,3: c«ng lao, uy tÝn, tÝnh c¸ch cña thÇy Chu V¨n An. - Đ4: tình cảm của mọi người với thầy Chu V¨n An. 3. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong VB: - Gắn bó, chặt chẽ, phần trước là tiền đề.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 18. - Bè côc cña VB lµ g×? - Bè côc cña VB gåm mÊy phÇn? N/ vô tõng phÇn? C¸c phÇn quan hÖ víi nhau ntn?. -HS xem lại VB đã học. - PhÇn TB cña VB “T«i ®i häc” kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo? C¸c sù kiÖn Êy ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo?. -VB “Trong lßng mÑ” chñ yÕu tr×nh bµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña chó bÐ Hång. H·y chØ ra nh÷ng diÔn biÕn t©m tr¹ng cña cËu bÐ trong phÇn TB? - Khi tả người, vật, con vật, phong cảnh,… em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào? Hãy kể một số trình tự thường gặp mà em biết. -Phần TB của VB “ Người thầy đạo cao đức trọng” nêu các sự việc để thẻ hiện chủ đề. Hãy cho biÕt c¸ch s¾p xÕp nh÷ng sù viÖc Êy.. cho phÇn sau, phÇn sau tiÕp nèi phÇn trước. - Đều tập trung làm rõ chủ đề của VB: Người thầy đạo cao đức trọng.  Lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n thÓ hiÖn chñ đề của VB. 3 phÇn: + MB: nêu chủ đề của VB. + TB: cã mét sè ®o¹n nhá, tr×nh bµy c¸c khía cạnh của chủ đề. +KB: tổng kết chủ đề của VB. C¸c phÇn cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, tập trung làm rõ chủ đề của VB. II.C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp ND phÇn th©n bµi cña VB. 1. VB “ T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh - Sắp xếp theo sự hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả. Các c¶m xóc l¹i ®­îc ghi l¹i theo thø tù thêi gian: trên đường đến trường, khi bước vào líp häc. - Sắp xếp theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên. 2. VB “Trong lßng mÑ”cña Nguyªn Hång T©m tr¹ng cña bÐ Hång - Tình yêu thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đày đoạ mẹ mình khi nghe bµ c« cè t×nh bÞa chuyÖn nãi xÊu mÑ em. -Niềm vui sướng khi được ở trong lòng mẹ. 3. Tr×nh tù miªu t¶: - Kh«ng gian: t¶ phong c¶nh. - Chỉnh thể- bộ phận: tả người, vật, con vật. - Tình cảm- cảm xúc: tả người. 4. Phần TB của VB “người thầy đạo cao đức trọng” nêu 2 sự việc: - Chu Văn An là người tài cao. - Chu Văn An là người đạo đức, được học trß kÝnh träng. 5. C¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn TB:. - Tõ c¸c BT trªn, h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn TB cña VB? *HS th¶o luËn: - Việc sắp xép nội dung phần TB tuỳ thuộc vào + Kiểu bài, chủ đề, ý đồ giao tiếp. yÕu tè nµo? - Các ý trong phần TB thường được sắp xếp theo + Trình tự: - Thời gian, không gian. - Sù ph¸t triÓn cña sù vËt. nh÷ng tr×nh tù nµo? - Theo m¹ch suy luËn.  phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc. HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí( SGK-25) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 19 III. LuyÖn tËp( SGK- 26,27) BT 1. PT c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c ®o¹n trÝch sau: a. Tr×nh bµy ý theo thø tù kh«ng gian: - Giới thiệu đàn chim từ xa đến gần, đến tận nơi- đi xa dần. - Miêu tả đàn chim bằng những quan sát mắt thấy tai nghe. - Xen với miêu tả là cảm xúc và những liên tưởng so sánh. b. Tr×nh bµy ý theo thø tù thêi gian: vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n. c. Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần CM. BT 2. C¸ch s¾p xÕp vµ tr×nh bµy ý: - Những ý nghĩ, cảm xúc của chú bé khi trả lời người cô. - Cảm giác sung sướng cực điểm của chú bé khi được ở trong lòng mẹ. BT 3: Đưa phần giải thích câu tục ngữ lên trước phần CM, tính đúng đắn của câu tục ngữ xuèng sau. III. Cñng cè. IV. HDHB - Häc ghi nhí. - Lµm BT. - Xem bµi míi.. Bµi 3 TiÕt 9. v¨n b¶n. tức nước vỡ bờ ( trích tắt đèn) Ng« TÊt Tè. A. Môc tiªu Gióp HS: - Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ XH đương thời và tình cảnh đáng thương của người nông dân cùng khổ trong XH ấy; cảm nhận được cái quy luật của hiện thực: có áp bức có đấu tranh; thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. - Thấy được những nét đặc sắc trong NT viết truyện của tác giả. B. ChuÈn bÞ GV: so¹n+ TLTK HS: đọc kĩ+ soạn bài. C. TiÕn tr×nh d¹y häc I. KiÓm tra bµi cò: 1) PT t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ®­îc sèng trong lßng mÑ? II. Các hoạt động * Giới thiệu: Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát thành câu tục ngữ “ Tức nước vỡ bờ”. Trong XH, đó là quy luật có áp bức có đấu tranh. Quy luật ấy được CM rất hùng hồn trong chương XVIII của tiểu thuyết “ Tắt đèn” của Ngô Tất Tố. I. T×m hiÓu chung. HS đọc * 1. T¸c gi¶( 1983- 1954) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> 20 - Lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n xuÊt s¾c nhất của trào lưu VH hiện thực trước CM. + ¤ng næi tiÕng trªn nhiÒu lÜnh vùc: kh¶o cøu triÕt häc cổ đại Trung Hoa và VH cổ Việt Nam, viết báo, phóng sù,tiÓu thuyÕt, dÞch thuËt VH,… + Hoạt động báo chí: được coi là “ một tay ngôn luận xuất sắc trong đám nhà nho”, có mặt trên nhiều tờ báo trong cả nước với hàng chục bút danh , khối lượng sáng tác nhiều, đề cập nhiều vấn đề thời sự, XH, chính trị, văn hoá, NT,…. Là một nhà báo có lập trường dân chủ tiến bộ, lối viết sắc sảo, điêu luyện, giàu tính chiến đấu, nhiều bµi lµ nh÷ng tiÓu phÈm ch©m biÕm cã gi¸ trÞ v¨n häc cao. + Sáng tác VH: là cây bút phóng sự và là nhà tiểu thuyết nổi - Thành công về đề tài nông thôn “ là tiÕng. Cã thÓ gäi NTT lµ “ nhµ v¨n cña n«ng d©n”. nhµ v¨n cña n«ng d©n”. 2. T¸c phÈm HS đọc phần chữ in nhỏ đầu VB. - Tiểu thuyết “ Tắt đèn”: + Lµ T/ phÈm tiªu biÓu nhÊt cña trµo lưu VH hiện thực trước CM. + Lấy đề tài từ một vụ thuế ở một làng quª §BBB. + §©y lµ T/ phÈm tiªu biÓu trong sù nghiÖp VH cña NTT. + Lấy đề tài từ một vụ thuế ở làng quê ĐBBB- thuế thân- thứ thuế dã man đánh voà đầu người dân đinh, một di tích còn sót lại từ thời trung cổ, qua đó p/ ánh XH nông thôn đương thời + Là một bức tranh thu nhỏ của nông một cách tập trung, điển hình nhất. Chính trong vụ thuế, bộ thôn Việt Nam trước CM, là bản án mặt tàn ác bất nhân của CĐTDPK và tình trạng thống khổ của đanh thép đối với trật tự XH tàn bạo. người nông dân đã bộc lộ đầy đủ hơn bao giờ hết. T/ phẩm có søc kh¸i qu¸t XH cao. + Nhân vật tiêu biểu hiện lên sinh động: * Tầng lớp PK: từ vợ chồng lão địa chủ keo kiệt, bất nhân đến bọn cường hào tham lam hống hách, từ một ông quan phụ mẫu oai vệ mà bỉ ổi đến tên tay sai đầu trâu mặt ngựa hung hãn…, chúng mỗi đứa mỗi vẻ nhưng đều giống nhau ở bản chất tàn ác và tư cách đê tiện, tất cả dều không có chút tình người. *Nông dân: chị Dậu- hình tượng điển hình về người phô n÷ nong d©n ®­¬ng thêi. Qua n/ vËt nµy, T/ gi¶ ch¼ng nh÷ng ®i s©u miªu t¶ mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m động số phận muôn vàn khổ cực của người nông dân L§ bÞ ¸p bøc, mµ cßn kh¸m ph¸ vµ thÓ hiÖn nh©n phÈm cao đẹp của họ rất chân thực, đầy thuyết phục, ngay cả khi hä bÞ vïi dËp trong bïn ®en. - Đoạn trích “ Tức nước vỡ bờ” trích trong chương XVIII của tác phẩm . II. §äc- hiÓu VB. * Giọng: làm rõ không khí hồi hộp, khẩn trương, căng thẳng ở ®o¹n ®Çu; bi hµi, s¶ng kho¸i ë ®o¹n cuèi; chó ý thÓ hiÖn sù tương phản, đối lập giữa các n/ vật qua ngôn ngữ đối thoại của từng người Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>