Giáo án Địa lí 7 (năm 2007 - 2008) - Phan Thị Thanh Thuỷ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Thø 5 ngµy 30 th¸ng 8 n¨m 2007 Phần I: Thành phần nhân văn của môi trường. TiÕt 1 Bµi 1: D©n sè I. Môc tiªu bµi häc Sau bµi häc häc sinh cÇn: - Có những hiểu biết căn bản về: dân số và tháp tuổi; dân số là nguồn lao động của một địa phương; tình hình nguyên nhân của sự gia tăng dân số, hậu quả của bùng nổ dân số đối với các nước ®ang ph¸t triÓn. - Hiểu và nhận xét được sự gia tăng dân số và bùng nổ dân số qua các biểu đồ dân số. Mặt khác rèn luyện kĩ năng đọc và khai thác thông tin từ các biểu đồ dân số và tháp tuổi II. Các phương tiện dạy học - Biểu đồ gia tăng dân số thế giới từ công nguyên đến năm 2050 (phóng to từ SGK) - Biểu đồ gia tăng dân số địa phương nếu có. - Tranh vÏ 3 d¹ng th¸p tuæi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi míi 2.1 Më bµi Số người trên Trái Đất không ngừng tăng lên và tăng nhanh trong thế kỉ XX, trong khi đó diện tích của Trái Đất thì không ngừng bị thu hẹp. Vì thế đây là một trong những vấn đề toàn cầu của xã hội loài người. Vậy ngay bây giờ chúng ta phải làm gì? để hiểu rõ hơn về hiện trạng và thách thức của dân số đối với xã hội loài người chúng ta sẽ tìm hiểu ở tiết 1, bài 1: Dân số 2.2 Hoạt động dạy học. Hoạt động dạy học của GV, HS Hoạt động 1: HS làm việc cá nhân tìm hiểu làm thế nào để biết được dân số của một địa phương và cách thể hiện số dân. ? Bằng cách nào để biết dân số của một địa phương ? Trong điều tra dân số người ta cho biÕt ®­îc ®iÒu g× ? Dân số thường được thể hiện ra sao ? C¸c em cã tr«ng thÊy "th¸p tuæi" nh­ trong bµi nµy bao giê ch­a?ë ®©u vËy? Tháp tuổi này dùng để làm gì? Hoạt động 2 : HS đọc và phân tích tháp tuæi ? Quan s¸t 2 h×nh th¸p tuæi ë h×nh 1.1 cho biÕt: + Trong tæng sè trÎ em tõ khi míi sinh ra cho đến 4 tuổi ở mỗi tháp, ước tính có bao nhiªu bÐ trai, bao nhiªu bÐ g¸i? + H×nh d¹ng cña 2 th¸p tuæi kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? th¸p tuæi cã h×nh d¹ng nh­ thế nào thì tỉ lệ người trong độ tuổi lao động cao? GV hướng dẫn học sinh cách đọc và. Néi dung bµi häc 1. Dân số, nguồn lao động - Điều tra dân số -> tổng số người - Dân số thường được thể hiện bằng tháp tuổi. - Qua th¸p tuæi chóng ta cã thÓ biÕt ®­îc: . Là biểu hiện cụ thể về dân số của một địa phương . Tháp tuổi cho biết các độ tuổi của dân số, số nam nữ, số người trong độ tuổi dưới tuổi lao động(màu xanh lá cây), trong độ tuổi lao động(màu xanh biển) và số người trên tuổi lao động(màu cam). . Cho biết nguồn lao động hiện tại và tương lai của địa phương. . H×nh d¸ng th¸p tuæi cho ta biÕt c¬ cÊu d©n sè trÎ(th¸p thø nhÊt) hay c¬ cÊu d©n sè giµ(th¸p thø 2). Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> nhËn xÐt th¸p tuæi. + Sè bÐ trai(bªn tr¸i) vµ bÐ g¸i(bªn phải) của tháp tuổi thứ nhất đều khoảng 5,5 triÖu.ë th¸p tuæi thø 2, cã kho¶ng 4,5 triÖu bÐ trai vµ gÇn 5 triÖu bÐ g¸i. + Nhận xét: Tháp tuổi thứ nhất có đáy tháp rộng, thân tháp thon dần, đỉnh tháp nhọn.Tháp tuổi thứ hai có đáy tháp thu hÑp l¹i, th©n th¸p ph×nh réng ra => sè người trong độ tuổi lao động(tô màu xanh biÓn) ë th¸p tuæi thø 2 nhiÒu h¬n ë th¸p tuæi thø nhÊt. KÕt luËn: Th¸p tuæi cã h×nh d¸ng thân rộng đáy hẹp như tháp tuổi thứ 2 có số người trong độ tuổi lao động nhiều hơn tháp tuổi có hình dạng đáy rộng thân hẹp nh­ th¸p tuæi thø nhÊt. - Từ 2 tháp tuổi, GV dẫn dắt HS đến hiểu biÕt th¸p tuæi cho biÕt nh÷ng th«ng tin g×? 2. D©n sè thÕ giíi t¨ng nhanh trong thÕ kØ XIX vµ * Liên hệ: ? Theo em các nước phát triển, thế kỉ XX các nước đang phát triển có tháp dân số - Gi¶i thÝch thuËt ng÷: tương ứng với tháp nào mà chúng ta đã + TØ lÖ sinh t×m hiÓu. + TØ lÖ tö + Gia t¨ng d©n sè tù nhiªn Hoạt động 3: HS tìm hiểu các thuật ngữ. + Gia t¨ng d©n sè c¬ giíi - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu trang 4 vµ trang 188 SGK. - T×nh h×nh t¨ng d©n sè thÕ giíi ? Em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ: + D©n sè thÕ giíi b¾t ®Çu t¨ng nhanh tõ n¨m 1804 + TØ lÖ sinh + T¨ng vät vµo n¨m 1960 do sù tiÕn bé trong c¸c + TØ lÖ tö lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi vµ y tÕ. + Gia t¨ng d©n sè tù nhiªn + Gia t¨ng d©n sè c¬ giíi Hoạt động 4 : HS làm việc với biểu đồ H1.2 t×m hiÓu t×nh h×nh t¨ng d©n sè thÕ giíi. ? Quan s¸t H1.2, nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh t¨ng d©n sè thÕ giíi tõ ®Çu thÕ kØ XX. ? V× sao d©n sè thÕ giíi cã sù t¨ng vät nh­ vËy. * Liªn hÖ víi thùc tiÔn - GV tæng kÕt t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè 3. Sù bïng næ d©n sè thÕ giíi vµ gi¶i thÝch lÝ do d©n sè t¨ng chËm vµo nh÷ng n¨m ®Çu c«ng nguyªn vµ - bïng næ d©n sè: lµ tØ lÖ gia t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m cña d©n sè thª giíi lªn trªn møc t¨ng nhanh trong 2 thÕ kØ gÇn ®©y. Hoạt động 5 : HS đọc và phân tích biểu đồ H1.3 và H1.4.. - Gia tăng dấn sô ở 2 nhóm nước + Các nước phát triển: . TØ lÖ sinh t¨ng ®Çu thÕ kØ XIX sau gi¶m m¹nh.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Quan s¸t H1.3 vµ H1.4, so s¸nh 2 biÓu đồ về tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên của các nước phát triển và các nước đang phát triển từ năm 1800 đến năm 2000 dưới đây cho biÕt: Trong giai ®o¹n 1950->2000 nhóm nước nào có TLGT dân số cao hơn? t¹i sao? GV dẫn dắt HS quan sát bản đồ 1.3 và 1.4 để tự rút ra được nhận xét. GV gi¶i thÝch thÕ nµo lµ "bïng næ d©n số" và yêu cầu HS đọc trên biểu đồ xem tỉ lệ sinh năm 2000 ở các nước đang phát triÓn vµ ph¸t triÓn lµ bao nhiªu. - GV cho HS biÕt tõ kho¶ng n¨m 1950 thÕ giới bước vào bùng nổ dân số . ? V× sao trªn thÕ giíi l¹i cã sù bïng næ d©n sè. HS quan sát TLS trên các biểu đồ 1.3 vµ 1950 t×m ra nguyªn nh©n ? Đối với các nước có nền kinh tế còn ®ang ph¸t triÓn mµ tØ lÖ sinh qu¸ cao th× hËu qu¶ sÏ nh­ thÕ nµo? HS trả lời,kết quả cần đạt: => HËu qu¶: - K×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ - §êi sèng chËm c¶i thiÖn - Tác động tiêu cực đến tài nguyên, môi trường ? Theo c¸c em cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p nào để hạn chế và chấm dứt bùng nổ dân sè HS trả lời, kết quả cần đạt: BiÖn ph¸p: - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè - Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi => n©ng cao nhận thức của người dân…. GV chèt l¹i. . Sù gia t¨ng d©n sè tr¶i qua 2 giai ®o¹n . Giai ®o¹n 1(1970 -1950) t¨ng nhanh . Giai ®o¹n 2(sau 1950 - 2000) gi¶m nhanh + Các nước đang phát triển . Tỉ lệ sinh giữ ổn định ở mức cao trong trong 1 thời gian dài trong cả hai thế kỉ XIX và XX, đã sụt giảm nhanh chãng tõ sau 1950 nh­ng cßn ë møc cao.Trong khi đó, tỉ lệ tử lại giảm rất nhanh đẩy các nước đang phát triển bùng vào bùng nổ dân số khi đời sống và ®iÒu kiÖn y tÕ ®­îc c¶i thiÖn. => Sự gia tăng dân số không đồng đều trên thế giới: dân số đang sụt giảm ở các nước phát triển và bùng nổ ở các nước đang phát triển. 210/00, møc bïng næ d©n sè.. 2.3 Cñng cè ? Tháp tuổi cho ta biết những đặc điểm gì của dân số. ? Bùng nổ dân số xảy ra khi nào? nêu nguyên nhân hậu quả và phương hướng giải quyết. IV. DÆn dß VÒ nhµ HS: - Häc bµi cò + lµm bµi tËp 2 - Nghiên cứu trước bài mới. Tiết 2, bài 2: Sù ph©n bè c¸c d©n c­ C¸c chñng téc trªn thÓ giíi.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Thø 6 ngµy 31 th¸ng 8 n¨m 2007 TiÕt 2 - Bµi 2:. Sù ph©n bè d©n c­ C¸c chñng téc trªn thª giíi. I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Biết được sự phân bố dân cư không đồng đều và những vùng đông dân trên thế giới. Đồng thời nhËn biÕt sù kh¸c nhau vµ sù ph©n bè cña 3 chñng téc chÝnh trªn thÕ giíi. - Rèn luyện kĩ năng đọc bản đồ phân bố dân cư, rèn luyện kĩ năng nhận biết được 3 chủng tộc chÝnh trªn thÕ giíi qua ¶nh vµ trªn thùc tÕ. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ phân bố dân cư thế giới - Bản đồ tự nhiên thế giới - Tranh ¶nh vÒ c¸c chñng téc trªn thÕ giíi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò ? Tháp tuổi cho ta biết những đặc điểm gì của dân số. ? Bùng nổ dân số thế giới xảy ra khi nào? Nêu nguyên nhân, hậu quả, phương hướng giải quyÕt. 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: Loài người xuất hiện trên Trái Đất cách đây hàng triệu năm. Ngày nay con người đã sinh sống ở hầu khắp mọi nơi trên Trái Đất với 3 chủng tộc chính. Có nơi dân cư tập trung đông, nhưng cũng nhiều nơi rất thưa vắng người. Điều đó phụ thuộc vào điều kiện sống và khả năng cải tạo tự nhiên của con người. Bài học hôm nay của chúng ta là: Tiết 2. bài 2: Sự phân bố dân cư. các chủng tộc trên thế giíi 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS GV gọi một HS đọc thuật ngữ " Mật độ d©n sè" trang 187 GV yªu cÇu HS nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp 2, GV cïng HS kh¸i qu¸t c«ng thøc tÝnh mËt độ dân số ở một nơi. ? Quan s¸t h×nh 2.1, cho biÕt: - Những khu vực tập trung đông dân - Hai khu vực có mật độ dân số cao nhất GV hướng dẫn HS cách khai thác trên lược đồ các thông tin cần thiết: + mỗi chấm đỏ = 500000 người + nơi có:chấm đỏ dày: đông dân chấm đỏ ít hoặc không: thưa người - GV treo bản đồ tự nhiên thế giới, HS lên. Néi dung bµi häc 1. Sù ph©n bè d©n c­ - ThuËt ng÷ : Mật độ dân số: Số cư dân trung bình sinh sống trên một đơn vị diện tích lãnh thổ(đơn vị người/ km2) - Công thức tính mật độ dân số Dân số(người) = MĐDS(người/km2) 2 DiÖn tÝch(km ) - Ph©n bè: + Những khu vực đông dân: Đông á, Đông Nam ¸, Nam ¸, Trung §«ng, T©y Phi, T©y ¢u vµ Trung ¢u, §«ng B¾c Hoa k×, §«ng nam Braxin + Hai khu vực có mật độ dân số cao nhất §«ng ¸ vµ Nam ¸. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> bảng vừa trả lời vừa chỉ trên bản đồ về sự ph©n bè d©n c­ trªn thÕ giíi. - Th¶o luËn líp :? Sù ph©n bè d©n c­ trªn thế giới có mối quan hệ với các đặc điểm tự nhiªn kh«ng? Gi¶i thÝch. HS thảo luận,sau đó GV cùng HS đi đến c¸c nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè d©n c­ trªn thÕ giới và nguyên nhân của sự phân bố đó.. ? Em cã nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè d©n c­ trªn thÕ giíi nh­ thÕ nµo. GV chốt lại: Ngày nay với phương tiện giao thông và kỉ thuật hiện đại, con người có thÓ sinh sèng ë bÊt k× n¬i nµo trªn Tr¸i §Êt.. - Nguyªn nh©n: + Những khu vực đông dân là nơi có điều kiện tù nhiªn thuËn lîi, kinh tÕ ph¸t triÓn nh­: . Những thung lũng và đồng bằng của các con s«ng lín nh­ Hoµng Hµ, S«ng Ên - H»ng, s«ng Nin… . Nh÷ng khu vùc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cña c¸c ch©u lôc: T©y ¢u va Trung ¢u, §«ng B¾c Hoa K×, §«ng Nam Braxin, T©y Phi + Nh÷ng khu vùc th­a d©n do §KTN kh«ng thuËn lîi cho sù sèng vµ sù ph¸t triÓn cña con người: các hoang mạc, vùng cực và gần cực, vïng nói cao. => Sù ph©n bè d©n c­ trªn thÕ giíi kh«ng đồng đều.. 2. C¸c chñng téc - Chủng tộc là tập hợp những người có những GV yêu cầu HS đọc thuật ngữ: "chủng tộc" đặc điểm hình thái bên ngoài giống nhau, di trang 186 truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang c¸c thÕ hÖ kh¸c nh­: mµu da, tãc, m¾t mòi…. ? Em h·y cho biÕt c¸ch nhËn biÕt sù kh¸c - C¸ch nhËn biÕt: mµu da, tãc, mÆt mòi… nhau gi÷a c¸c chñng téc. - §Æc ®iÓm h×nh th¸i bªn ngoµi vµ sù ph©n bè ? Quan s¸t h×nh 2.2 vµ nghiªn cøu SGK d©n c­ cña 3 chñng téc chÝnh trªn thÕ giíi. h·y cho biÕt sù kh¸c nhau vÒ h×nh th¸i bªn ngoµi vµ sù ph©n bè d©n c­ cña 3 chñng téc chÝnh trªn thÕ giíi. GV hướng dẫn HS dựa vào cách nhận biết các chủng tộc trên thế giới để rút ra đặc điểm kh¸c nhau vÒ h×nh th¸i bªn ngoµi cña 3 chñng téc. GV và HS cùng rút ra đặc điểm khác nhau gi÷a c¸c chñng téc. GV sö dông b¶ng phô: §Æc ®iÓm h×nh th¸i bªn ngoµi vµ sù ph©n bè d©n c­ cña 3 chñng téc trªn thÕ giíi. §Æc ®iÓm h×nh th¸i Chñng téc M«ng«l«it (Ch©u ¸) Nªgr«it (Ch©u Phi) ¥r«pª«Ýt (Ch©u ©u). Da. Tãc. M¾t. Mòi. Vµng §en. ®en vµ dµi xo¨n ng¾n n©u hoÆc vµng. ®en ®en vµ to. thÊp thÊp vµ réng. xanh hoÆc n©u. cao hoÆc hÑp. Tr¾ng. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - GV chèt l¹i: + Sù kh¸c nhau gi÷a c¸cchñng téc chØ lµ về hình thái bên ngoài. mọi người đều có cấu t¹o c¬ thÓ nh­ nhau. + Sự khác nhau đó chỉ bắt đầu xảy ra cách đây 50.000 năm, khi loài người còn lệ thuộc vµo thiªn nhiªn. Ngµy nay sù kh¸c nhau vÒ h×nh th¸i bªn ngoµi lµ do di truyÒn.. + chóng ta cã thÓ nhËn biÕt c¸c chñng téc dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ mµu da, tãc… - GV nhÊn m¹nh t×nh h×nh sù ph©n bè d©n c­ hiÖn nay cña 3 chñng téc: Ngµy nay 3 chủng tộc đã chung sống, làm việc ở tất cả c¸c ch©u lôc vµ quèc gia trªn thÕ giíi 3.3 Cñng cè: ? Dân cư trên thế giới thường sinh sống chủ yếu những khu vực nào? tại sao? ? Căn cứ vào đâu mà người ta chia dân cư thê giới ra thành các chủng tộc? Các chủng tộc này sinh sèng chñ yÕu ë ®©u. IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò + lµm bµi tËp sè 2 - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 3, bài 3 - Quần cư. Đô thị hoá. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Thø 6 ngµy 31 th¸ng 8 n¨m 2007. QuÇn c­. §« thÞ ho¸. TiÕt 3 - Bµi 3:. I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Nắm được những đặc điểm cơ bản của quần cư nông thôn và quần cư đô thị. - Biết được vài nét về sự lịch sử phát triển đô thị và sự hình thành các siêu đô thị. - Nhận biết được quần cư đô thị hay quần cư nông thôn qua ảnh chụp hoặc trên thực tế. - Nhận biết được sự phân bố của các siêu đô thị đông dân nhất trên thế giới. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ phân bố dân cư thế giới có thể hiện các đô thị - Tranh ảnh về các đô thị ở Việt nam hoặc thế giới III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò ? Sù ph©n bè d©n c­ trªn thÕ giíi nh­ thÕ nµo? + ChÊm vë bµi tËp 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: Trước đây con người sống hoàn toàn lệ thuộc vào thiên nhiên. Sau đó, con người đã biết sống tụ tập, quây quần bên nhau để tạo nên sức mạnh và chế ngự thiên nhiên. Trải qua một lịch sử phát triển lâu dài các làng mạc và các đô thị dần hình thành trên bề mặt Trái Đất và hiện nay hình thành các quần cư khác nhau, một phần là do sự ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá. Cụ thể các vấn đề này nh­ thÕ nµo TiÕt 3 bµi 3: QuÇn c­. §« thÞ ho¸ sÏ giíi thiÖu cho chóng ta. 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS. Néi dung bµi häc. GV yêu cầu một HS đọc thuật ngữ " quần c­ " trang 188. ? Quan sát hai ảnh dưới đây và dựa vào sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết mật độ d©n sè, nhµ cöa, ®­êng x¸ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? HS trả lời, GV mô tả lại sự khác nhau đó: + Sù kh¸c nhau gi÷a quang c¶nh n«ng th«n và quang cảnh đô thị ( H3.1 và H3.2) * H3.1: Nhà cửa nằm giữa ruộng đồng phân t¸n => M§DS thÊp * H3.2: Nhµ cöa tËp trung gåm c¸c kiÓu nhµ èng, nhµ cao tÇng…san s¸t nhau t¹o thµnh phè x¸ => M§DS cao. ? Em h·y cho biÕt sù kh¸c nhau vÒ ho¹t động kinh tế giữa hai kiểu quần cư trên? HS tr¶ lêi GV cïng HS tæng hîp so s¸nh sù kh¸c nhau và rút ra đặc điểm của hai kiểu quần cư.. 1. Quần cư nông thôn và quần cư đô thị. - ThuËt ng÷ : QuÇn c­ §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña hai kiÓu quÇn c­ §Æc ®iÓm KiÓu. QuÇn c­ n«ng th«n. QuÇn c­ đô thị. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net. C¸ch tæ chøc sinh sèng Nhµ cöa qu©y quÇn thµnh th«n, xãm, lµng b¶n.. Nhµ cöa qu©y quÇn thµnh phè x¸ víi c¸c kiÓu nhµ èng, nhµ cao tÇng… san s¸t nhau. Hoạt động kinh tÕ chñ yÕu N«ng nghiÖp ( N«ng, l©m, ng­ nghiÖp) C«ng nghiÖp vµ dÞch vô.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GV sö dông b¶ng phô - GV nhÊn m¹nh: Xu thÕ lµ ngµy cµng cã nhiều người sống trong các đô thị. - GV cho HS đọc trong SGK đoạn "Các đô thị đã xuất hiện …trên thế giới" ? §« thÞ xuÊt hiÖn trªn Tr¸i §Êt vµo thêi k× nµo? HS tr¶ lêi, GV diÔn gi¶ng thªm ? §« thÞ ph¸t triÓn m¹nh nhÊt khi nµo? HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c. - GV khái quát: Quá trình phát triển đô thị gắn liền với quá trình phát triển thương nghiÖp,thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp ? Xu hướng dân số thế giới sống trong các đô thÞ nh­ thÕ nµo? HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c. ? Quan s¸t H3.3, cho biÕt: + Có bao nhiêu siêu đô thị trên thế giới có từ 8 triÖu d©n trë lªn. + Châu lục nào có nhiều siêu đô thị có từ 8 triÖu d©n trë lªn. + Đọc tên các siêu đô thị có từ 8 triệu dân trë lªn ë ch©u ¸. + Tìm trên lược đồ số siêu đô thị có từ 8 triệu dân trở lên ở các nước phát triển và đang phát triển. Qua đó em có nhận xét gì? - GV cho HS đọc phần "Năm 1950… đang phát triển " để kết lại ý này - GV cho HS biÕt sù t¨ng nhanh tù ph¸t cña dân số đô thị và các siêu đô thị đã để lại nhiều hậu quả cho môi trường, cho sức khoẻ con người. -GV s¬ kÕt bµi häc.. 2. Đô thị hoá. Các siêu đô thị * §« thÞ ho¸ - §« thÞ xuÊt hiÖn trªn Tr¸i §Êt tõ rÊt sím trong thêi Cæ §¹i: Trung Quèc, Ên §é, Ai Cập, Hi Lạp, La Mã… là lúc đã có trao đổi hµng ho¸. - §« thÞ ph¸t triÓn m¹nh vµo thÕ kØ XIX, lµ lóc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. - Xu hướng dân số thế giới sống trong các đô thÞ ngµy cµng t¨ng cao. ThÕ kØ XVIII: 5% Năm 2001: 46% ( 2,5 tỉ người) Dự kiến năm 2025: 5 tỉ người * Siêu đô thị - Trên thế giới có 23 đô thị có số dân trên 8 triệu người - Tập trung chủ yếu ở các nước đang phát triÓn cña Ch©u ¸ + Các nước đang phát triển: chiếm 16/ 23 đô thÞ + Châu á có 12/ 23 đô thị + Các nước đang phát triển ở Châu á 10/ 23 đô thị. 3.3 Cñng cè: ? Nêu sự khác nhau cơ bản giữa quần cư đô thị và quần cư nông thôn. IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò + lµm bµi tËp sè 2 - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 4, bài 4 - Thực hành Phân tích lược đồ dân số và tháp tuổi Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Thø 2 ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2007. Thùc hµnh Phân tích lược đồ dân số và tháp tuổi TiÕt 4 - Bµi 4:. I. Môc tiªu cña bµi häc Qua tiÕt thùc hµnh, cñng cè cho HS: - Khái niệm mật độ dân số và sự phân bố dân số không đồng đều trên thế giới. - Các khái niệm đô thị, siêu đô thị và sự phân bố các siêu đô thị ở Châu á. - Củng cố và nâng cao thêm một bước các kỉ năng sau: + Nhận biết một số cách thể hiện mật độ dân số, phân bố dân số và các đô thị trên lược đồ dân sè. + Đọc và khai thác các thông tin trên lược đồ dân số. + Đọc sự biến đổi kết cấu dân số theo độ tuổi một địa phương qua tháp tuổi, nhận dạng tháp tuæi. Qua các bài tập thực hành, HS được củng cố kiến thức, kĩ năng đã học của toàn chương và biết vận dụng vào việc tìm hiểu thực tế dân số Châu á, dân số một số địa phương. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ hành chính Việt Nam - Bản đồ tự nhiên Châu á - Lược đồ mật độ dân số tỉnh Thái Bình (năm 2000) - Th¸p tuæi thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 1989 vµ 1999 - Lược đồ phân bố dân cư Châu á. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò ? Nêu những đặc điểm khác nhau cơ bản giữa quần cư đô thị và quần cư nông thôn. + KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi thùc hµnh cña HS. 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: Số lượng người trên Trái Đất không ngừng tăng lên và tăng nhanh trong thế kỉ XX, có sự phân bố dân cư không đều; trong đó Châu á là khu vực có dân số đông nhất và phân bố không đều giữa các khu vực. Xét về phạm vi lãnh thổ nhỏ hơn thì Việt Nam là một quốc gia đông dân và có sự phân bố dân cư không đều. Bài thực hành hôm nay chúng ta sẽ xem xét các vấn đề trên : Bài 4, Thực hành : Phân tích lược đồ dân số và tháp tuổi 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS GV yêu cầu một HS xác định yêu cầu bài thùc hµnh. - HS hoạt động cá nhân. Néi dung bµi häc I, Yªu cÇu bµi thùc hµnh - Đọc lược đồ mật độ dân số của tỉnh Thái Bình (n¨m 2000) -Ph©n tÝch vµ so s¸nh th¸p tuæi cña TP Hå ChÝ Minh n¨m 1989 vµ 1999. - Đọc và phân tích lược đồ phân bố dân cư Châu ¸. II. C¸ch thøc tiÕn hµnh. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë bµi tËp 1 GV hướng dẫn HS đọc lần lượt theo trình tù sau: + Đọc tên bản đồ. + Đọc bản chú giải trong lược đồ. + Tìm màu có mật độ dân số cao nhất trong b¶n chó gi¶i. §äc tªn nh÷ng huyÖn hay thÞ x· có mật độ dân số cao nhất. + Tìm màu có mật độ dân số thấp nhất trong bản chú giải. Đọc tên những huyện có mật độ d©n sè thÊp nhÊt. - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp2 GV hướng dẫn HS tiến hành phân tích so s¸nh hai th¸p tuæi theo tr×nh tù: + So sánh nhóm dưới tuổi lao động ở tháp tuổi năm 1989 và 1999 để thấy sự thay đổi. + So sánh nhóm tuổi lao động ở tháp tuổi năm 1989 và 1999 để thấy nhóm tuổi này ở th¸p nµo cao h¬n? Nãi lªn ®iÒu g×?. Bµi tËp 1: - Nơi có mật độ dân số cao nhất là TX Thái Bình trên 3000 người/ km2 - Nơi có mật độ dân số thấp nhất là huyện Tiền Hải dưới 1000 người/ km2 => Phân bố dân cư không đều.. Bµi tËp 2: Th¸p tuæi thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 1989 vµ 1999 - Hình dạng tháp có sự thay đổi: Đáy tháp có xu hướng thu hẹp năm 1989, đặc biệt là độ tuổi từ 0 - 4 tuæi. Nhãm tuæi 1989 1999 0-4 8,8% 8,1% => Sau 10 năm, dân số TP HCM đã "già đi" - Cơ cấu dân số theo độ tuổi( nhóm tuổi) + Nhãm tuæi t¨ng vÒ tØ lÖ lµ 15-19 tuæi( th©n th¸p ph×nh réng ra) + Nhóm tuổi giảm về tỉ lệ là 0-14 tuổi( đáy tháp thu hÑp) => d©n sè TP HCM cã sù gi¶m vÒ tØ lÖ sinh. Bài tập 3: Phân bố dân cư và các đô thị lớn ở Ch©u ¸. - Khu vực tập trung đông dân ở châu á: Đông ¸, Nam ¸, §«ng Nam ¸ - Các đô thị lớn ở châu á thưòng phân bố ở dọc ven biÓn hay däc c¸c con s«ng lín.. - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë bµi tËp 3 GV hướng dẫn HS làm bài tập 3: Lặp lại đúng tiến trình như ở bài tập 1 và GV dẫn dắt HS từng bước: + Đọc tên lược đồ + Đọc các kí hiệu trong bản chú giải để hiểu ý nghĩa và giá trị của chấm trên lược đồ. + Tìm trên lược những nơi tập trung các chấm nhỏ (500.000 người dày đặc), đặc điểm nµy nãi lªn ®iÒu g× vÒ M§DS? C¸c chÊm nhá nµy ph©n bè ë khu vùc nµo? + Tìm trên lược đồ những nơi có chấm tròn (các siêu đô thị) từ đây xác định nơi phân bố. -GV yêu cầu HS đối chiếu lược đồ H.4.4 và H.2.1, H.3.3 để thấy rõ hơn sự phân bố dân cư và các đô thị ở châu á 3.3 Củng cố, đánh giá: - GV kÕt luËn - GV đánh giá kết quả làm việc của HS, cho điểm thưởng đối với HS trả lời đúng nhiều câu hỏi IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Hoµn thµnh bµi thùc hµnh vµo vë - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 5 Bài 5: Đới nóng. Môi trường xích đạo ẩm Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Thø 2 ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2007 Phần hai: Các môi trường địa lí Chương I: Môi trường đới nóng. Hoạt động kinh tế của con người đới nóng. Tiết 5 - Bài 5: Đới nóng. Môi trường xích đạo ẩm I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Xác định được vị trí đới nóng trên thế giới và các kiểu môi trường trong đới nóng. - Trình bày được đặc điểm của môi trường xích đạo ẩm( nhiệt độ và lượng mưa cao quanh năm, có rừng rậm thường xanh quanh năm). - Đọc được biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của môi trường xích đạo ẩm và sơ đồ lát cắt rừng rậm xích đạo xanh quanh năm. - Nhận biết được môi trường xích đạo ẩm qua một số đoạn văn miêu tả và một số ảnh chụp. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ khí hậu thế giới hay bản đồ các miền tự nhiên thế giới. - Tranh ¶nh rõng rËm xanh quanh n¨m vµ rõng s¸c(rõng ngËp mÆn) - Phóng to các biểu đồ, lược đồ trong SGK. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò GV chÊm vë bµi tËp thùc hµnh cña 5 HS 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: GV giới thiệu: Trên thế giới có 3 môi trường địa lí được phân bố thành 5 vành đai bao quanh Trái Đất: 1 đai môi trường đới nóng, 2 đai môi trường đới ôn hoà và 2 đai môi trường đới lạnh. GV hướng dẫn HS đọc lược đồ 5.1 để nhận biết một cách dễ dàng hơn. GV giới thiệu tổng quát về đới nóng nhằm khêu gợi sự chú ý của HS vào bài học : Tiết 5 - Bài 5: Đới nóng. Môi trường xích đạo ẩm 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS. Néi dung bµi häc. ? Quan sát lược đồ H.5.1, em hãy xác định vị trí đới nóng. GV hướng dẫn HS dựa vào 2 đường vĩ tuyến 300B và 300N hay 2 đường chí tuyến để xác định ? Với vị trí trên đới nóng có nhiệt độ như thế nµo? Cã lo¹i giã g×? ? So sánh diện tích đới nóng với diện tích đất næi trªn thÕ giíi, em cã nhËn xÐt g×? ? Giới thực, động vật đới nóng có đặc điểm nh­ thÕ nµo? HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc ? Dựa vào H.5.1, nêu các kiểu môi trường của đới nóng - GV cho HS biết: môi trường hoang mạc có cả ở đới nóng và đới ôn hoà nên sẽ học riêng.. I. §íi nãng -VÞ trÝ: n»m ë kho¶ng gi÷a 2 chÝ tuyÕn nªn cßn gọi là đới nóng"nội chí tuyến" -Nhiệt độ cao -Giã: TÝn phong §«ng B¾c TÝn phong §«ng Nam -Đới nóng chiếm một phần khá lớn diện tích đất næi trªn thÕ giíi -Giới thực, động vật đa dạng và phong phú -Các kiểu môi trường đới nóng: + Môi trường xích đạo ẩm + Môi trường nhiệt đới + Môi trường nhiệt đới gió mùa + Môi trường hoang mạc. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ? Xác định vị trí của MTXĐA trên hình 5.1 - GV xác định vị trí của Xin-ga-po trên lược đồ ? Quan sát biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Xin-ga-po (vĩ độ 10B) và nhận xét: + §­êng biÓu diÔn trung b×nh c¸c th¸ng trong năm cho thấy nhiệt độ của Xin-ga-po có đặc ®iÓm g×? + Lượng mưa cả năm khoảng bao nhiêu? Sự phân bố lượng mưa trong năm khoảng ra sao? Sự chênh lệch giữa lượng mưa tháng thấp nhất vµ th¸ng cao nhÊt kho¶ng bao nhiªu milimÐt? GV dẫn dắt cho HS rút ra nhận xét về đặc điểm cơ bản khí hậu xích đạo ẩm qua biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Xin-ga-po - GV nhắc cho HS nhớ hình dạng biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Xin-ga-po để sau này có thể xác định nhanh được tính chất khí hậu một địa phương ở môi trường xích đạo ẩm. ? Quan s¸t ¶nh vµ h×nh vÏ l¸t c¾t rõng rËm xanh quanh n¨m, cho biÕt: Rõng cã mÊy tÇng chÝnh? T¹i sao rõng ë ®©y l¹i cã nhiÒu tÇng? ? Giới thực vật, động vật ở đây như thế nào?. II. Môi trường xích đạo ẩm 1. KhÝ hËu * NhËn xÐt H.5.2 - Đường nhiệt độ ít dao động và ở mức cao trên 250C : Nãng quang n¨m - Cét m­a th¸ng nµo còng cã vµ ë møc trªn 170mm: m­a nhiÒu vµ th¸ng nµo còng cã m­a (Sự chênh lệch giữa lượng mưa tháng thấp nhất và th¸ng cao nhÊt lµ 80mm). * Đặc điểm cơ bản của khí hậu xích đạo ẩm: - Về nhiệt độ: + Nhiệt độ trung bình từ 250 C - 280 C + Chênh lệch nhiệt độ giữa mùa hạ và mùa đông (B§NN) thÊp: 30C + Nãng nhiÒu quanh n¨m - Về lượng mưa: + M­a nhiÒu quanh n¨m, trung b×nh tõ 1500mm2500 + Lượng mưa hàng tháng từ: 170mm - 250mm =>Nãng Èm(m­a) quanh n¨m 2. Rõng rËm xanh quanh n¨m + Rõng rËm r¹p cã nhiÒu tÇng c©y tõ trªn cao xuống đến mặt đất có các tầng cây chính: . Tầng cây vượt tán . TÇng c©y gç cao . TÇng c©y gç cao trung b×nh . TÇng c©y bôi . TÇng cá quyÕt + Rõng xanh quanh n¨m + Cã nhiÒu loµi chim thó sinh sèng.. 3.3 Cñng cè: GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp 3 SGK . IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 6, bài 6. Môi trường nhiệt đới. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Thø 2 ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2007 TiÕt 6 - Bµi 6:. Môi trường nhiệt đới. I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Nắm được đặc điểm của môi trường nhiệt đới(nóng quanh năm và có thời kì khô hạn) và của khí hậu nhiệt đới(nóng quanh năm và lượng mưa thay đổi: càng về gần chí tuyến càng giảm dần và thêi k× kh« h¹n cµng kÐo dµi) . - Nhận biết được cảnh quan đặc trưng của môi trường nhiệt đới là xa van hay đồng cỏ cao nhiệt đới - Củng cố và rèn luyện kĩ năng đọc biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa cho HS - Củng cố kĩ năng nhận biết môi trường địa lí cho HS qua ảnh chụp. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ khí hậu thế giới. - Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của môi trường nhiệt đới - ảnh Xa van hay trảng cỏ nhiệt đới và các động vật trên Xa van Châu Phi, Ô- xtrây-li-a. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò Tr¶ lêi c©u 4 trong SGK 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: Khí hậu môi trường nhiệt đới so với môi trường xích đạo ẩm có gì khác nhau? Các đặc điểm tự nhiên khác ở đây như thế nào? Để trả lời câu hỏi đó ta vào bài mới tìm hiểu: Tiết 6 - Bài 6 : Môi trường nhiệt đới 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS. Néi dung bµi häc. ? Xác định vị trí của môi trường nhiệt đới trên H.5.1 (Từ khoảng vĩ tuyến 50 đến đường chí tuyến ở c¶ hai b¸n cÇu) - GV yêu cầu HS xác định vị trí của các điểm Ma-la-can(Xu - ®¨ng) vµ Gia-mª-na(S¸t) < Ma-la-can(Xu - ®¨ng) : 90B Gia-mª-na(S¸t) : 120B > ? Quan sát các biểu đồ dưới đây, nhận xét về sự thay đổi nhiệt độ và lượng mưa trong năm của khí hậu nhiệt đới. HS trả lời, kết quả cần đạt: * Nhận xét biểu đồ: + Đường nhiệt độ: dao động mạnh từ 220C đến 340C vµ cã 2 lÇn t¨ng cao trong n¨m vµo kho¶ng th¸ng 3- 4 vµ th¸ng 9-10 (c¸c th¸ng cã Mặt trời đi qua thiên đỉnh). + Các cột mưa chênh lệch nhau từ Omm đến 250mm gi÷a c¸c th¸ng cã m­a vµ c¸c th¸ng khô hạn, lượng mưa giảm dần về phía 2 chí tuyÕn vµ thêi k× kh« h¹n còng t¨ng lªn(tõ th¸ng. 1. KhÝ hËu *Đặc điểm của khí hậu môi trường nhiệt đới: - Về nhiệt độ: + Nhiệt độ trung bình năm đều trên 220C + Biên độ nhiệt năm càng gần chí tuyến càng cao: đến hơn 100C => lớn + Có hai lần nhiệt độ tăng cao lúc Mặt Trời đi qua thiên đỉnh - Về lượng mưa: + Lượng mưa trung bình năm từ 500->1500mm, gi¶m dÇn vÒ phÝa 2 chÝ tuyÕn. + Cã 2 mïa râ rÖt: mét mïa m­a vµ mét mïa kh« h¹n, cµng vÒ 2 chÝ tuyÕn thêi k× kh« h¹n càng kéo dài (từ 3 đến 8-9 tháng ) =>Khí hậu nhiệt đới có dặc điểm là nóng và lượng mưa tập trung vào một mùa. Càng gần 2 chÝ tuyÕn thêi k× kh« h¹n cµng kÐo dµi vµ B§NN cµng lín.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 8-9). Từ đó GV yêu cầu HS rút ra nhận xét về đặc điểm khí hậu nhiệt đới và những khác biệt so với khí hậu xích đạo ẩm. GV bổ sung, chuẩn kiÕn thøc. 2. Các đặc điểm khác của môi trường ? So s¸nh Xa van ë Kª-ni-a vµ Xa van ë Céng Hoµ Trung Phi vµo mïa m­a th«ng qua H.6.3 vµ H.6.4, em cã nhËn xÐt g×? (Xa van ë Kª-ni-a Ýt m­a h¬n vµ kh« h¹n h¬n Céng Hoµ Trung Phi, nªn c©y cèi Ýt h¬n, cá còng kh«ng xanh tèt b»ng). - GV kết luận: ở MTNĐ, lượng mưa và thời gian khô hạn có ảnh hưởng đến thực vật, đến con người và thiên nhiên. Xa van hay đồng cỏ cao nhiệt đới là thảm thực vật tiêu biểu của môi trường nhiệt đới. -GV: Từ sự thay đổi lượng mưa trong năm theo -Thiên nhiên thay đổi theo mùa: mïa ë MTN§ theo em: + Thùc vËt: mùa mưa: cây cỏ tốt tươi ? Cây cối biến đổi như thế nào trong một năm? mïa kh«: c©y cá óa vµng ? Mực nước sông thay đổi như thế nào trong + §éng vËt: mïa m­a: chim thó linh ho¹t mét n¨m? mïa kh«: chim thó di c­. ? Đất đai sẽ như thế nào khi mưa tập trung vào + Sông ngòi có 2 mùa nước: mùa lũ và mùa cạn. mét mïa? + Đất Fe ra lít đỏ vàng. ? Cây cối sẽ thay đổi như thế nào trong khi - Cµng vÒ gÇn 2 chÝ tuyÕn c©y cèi cµng nghÌo chúng ta đi từ xích đạo về 2 chí tuyến? nàn khô cằn: Rừng thưa -> đồng cỏ cao nhiệt HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc đới (xa van)->vùng cỏ mọc thưa thớt, vài đám ? Tại sao khí hậu nhiệt đới có 2 mùa mưa và bôi gai. kh« h¹n râ rÖt l¹i lµ mét trong nh÷ng khu vùc -Khí hậu thích hợp với nhiều loại cây lương thực đông dân trên thế giới? và cây nông nghiệp => khu vực đông dân của ? T¹i sao diÖn tÝch xa van ®ang ngµy cµng ®­îc thÕ giíi. më réng? -DiÖn tÝch xa van vµ nöa hoang m¹c ngµy cµng (do lượng mưa ít và do xa van, cây bụi bị phá më réng. đi để làm nương rẫy, lấy củi….) 3.3 Cñng cè: HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm Câu 1: Hãy điền vào chỗ trống từ thích hợp: Môi trường nhiệt đới nằm ở khoảng từ vĩ tuyến …. đến ….. ë c¶ 2 b¸n cÇu. Câu 2: Điền Đ vào ô trống ý em cho là đúng. Đặc điểm của môi trường nhiệt đới là:  Thiên nhiên thay đổi theo mùa rõ rệt (có một mùa mưa và một mùa khô.  Trong năm có đủ 4 mùa  Mùa mưa cây cối tươi tốt, sông đầy nước  Thời kì khô hạn nước sông giảm.  Hình thành đất Fe ra lít do chất Ô xít sắt, nhôm tích tụ gần mặt đất IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò + lµm bµi tËp 4 - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 7, bài 7 : Môi trường nhiệt đới gió mùa. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Thø 2 ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2007 TiÕt 7 - Bµi 7: Môi trường nhiệt đới gió mùa. I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Nắm được sơ bộ nguyên nhân hình thành gió mùa đới nóng và đặc điểm của gió mùa mùa hạ, gió mùa mùa đông. - Nắm được 2 đặc điểm cơ bản của môi trường nhiệt đới gió mùa( nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió, thời tiết diễn biến thất thường). Đặc điểm này chi phối đến thiên nhiên và hoạt động của con người theo nhịp điệu của gió mùa. - Hiểu được môi trường nhiệt đới gió mùa là môi trường đặc sắc và đa dạng ở đới nóng. - Rèn luyện cho HS kĩ năng đọc bản đồ, ảnh địa lí, biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa, nhận biết khí hậu nhiệt đới gió mùa qua biểu đồ. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ khí hậu Việt Nam. - Biểu đồ khí hậu châu á hoặc thế giới - Các tranh ảnh về các loại cảnh quan nhiệt đới gió mùa ở nước ta(nếu có). III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò ? Nêu đặc điểm của khí hậu nhiệt đới. ? Từ sự thay đổi lượng mưa trong năm theo mùa ở môi trường nhiệt đới theo em thiên nhiên ở đây có sự thay đổi như thế nào? 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: Trong đới nóng, có một khu vực tuy cùng vĩ độ với các môi trường nhiệt đới và hoang mạc nhưng thiên nhiên có nhiều nét đặc sắc đó là vùng nhiệt đới gió mùa. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu nét đặc sắc của môi trường nhiệt đới gió mùa qua bài: Tiết 7- Bài 7:Môi trường nhiệt đới gió mïa. 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS. Néi dung bµi häc. ? Xác định vị trí của môi trường nhiệt đới gió mïa trªn h×nh 5.1. - GV: nét đặc sắc của MTNĐGM được thể hiện ë khÝ hËu, ®iÓn h×nh ë Nam ¸,§«ng Nam ¸ (§N¸) ? Quan s¸t c¸c H7.1 vµ H7.2, nhËn xÐt vÒ hướng gió thổi vào mùa hạ và mùa đông ở khu vùc Nam ¸ vµ §N¸. Gi¶i thÝch t¹i sao c¸c khu vực này lại có sự chênh lệch lớn giữa mùa đông vµ mïa h¹? GV hướng dẫn HS đọc kí hiệu và hiểu kí hiệu trong 2 lược đồ. HS nhËn xÐt vµ bæ sung; GV bæ sung, chuÈn kiÕn thøc.. 1. KhÝ hËu - Nam ¸ vµ §«ng Nam ¸ lµ c¸c khu vùc ®iÓn hình của môi trường nhiệt đới gió mùa. + Vào mùa hạ: gió thổi từ ấn Độ Dương, Thái Bình Dương tới đem theo không khí mát mẻ của biển và gây mưa lớn cho đất liền. + Vào mùa đông: Thổi từ lục địa châu á ra, ®em theo kh«ng khÝ kh« vµ l¹nh, Ýt g©y m­a.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ? Quan sát các biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa - §Æc ®iÓm khÝ hËu + Về nhiệt độ: của Hà Nội và Mum-bai (ấn Độ) qua đó nêu Nhiệt độ trung bình năm > 200C nhận xét nhiệt độ lượng mưa trong năm của khí Biên độ nhiệt độ năm khoảng 80C hậu nhiệt đới gió mùa. Diễn biến nhiệt độ Nãng nhiÒu trong n¨m ë Hµ Néi cã g× kh¸c ë Mum-bai? ? ? + Về lượng mưa: ? Cho biết biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Lượng mưa trung bình hàng năm >1000mm khí hậu nhiệt đới và khí hậu nhiệt đới gió mùa Cã 2 mïa: mïa m­a:T 5 - 10 -> m­a nhiÒu cã sù kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? mïa kh«: T11 - 4 -> m­a Ýt (Khí hậu nhiệt đới: có thời kì khô hạn kéo dài => KhÝ hËu nhiÖt đới gió mùa có nhiệt độ, không mưa, lượng mưa trung bình ít hơn 1500mm còn khí hậu nhiệt đới gió mùa: lượng lượng mưa thay đổi theo mùa gió. Thời tiết diễn biến thất thường. m­a trung b×nh nhiÒu h¬n 1500mm vµ kh«ng cã thêi k× kh« h¹n kÐo dµi ) - GV chøng minh thêi tiÕt cña khÝ hËu nhiÖt đới gió mùa có sự diễn biến thất thường (liên quan đến Việt Nam). 2. Các đặc điểm của môi trường - Môi trường nhiệt đới gió mùa là môi trường đa ? Nhận xét về sự thay đổi của cảnh sắc thiên d¹ng vµ phong phó nhiªn qua 2 ¶nh H.7.5 vµ H.7.6. - Thiên nhiên nhiệt đới gió mùa biến đổi theo (vào mùa mưa: rừng cây cao su lá xanh tươi không gian tuỳ thuộc vào lượng mưa và sự phân mượt mà còn vào mùa khô: lá rụng đầy, cây bố lượng mưa trong năm, với các cảnh quan: kh« l¸ vµng) GV cùng HS khẳng định: Qua H.7.5 và H.7.6. rừng mưa xích đạo, rừng nhiệt đới gió mùa, rừng ngập mặn, đồng cỏ cao nhiệt đới. cho thấy sự thay đổi của MTNĐGM theo thời gian(theo mïa) ? Về thời gian, cảnh sắc thiên nhiên thay đổi theo mïa, cßn vÒ kh«ng gian th× theo c¸c em cảnh sắc thiên nhiên có thay đổi từ nơi này đến n¬i kh¸c kh«ng? ? Cã sù kh¸c nhau vÒ thiªn nhiªn gi÷a n¬i m­a nhiÒu vµ n¬i m­a Ýt kh«ng? Gi÷a miÒn B¾c vµ miền Nam nước ta không? - Khí hậu nhiệt đới gió mùa thích hợp cho việc ? Với đặc điểm về khí hậu như vậy, theo em môi trường nhiệt đới gió mùa thuận lợicó gì ? trồng cây lương thực (đặc biệt là lúa nước) và c©y c«ng nghiÖp. 3.3 Cñng cè: ? Nêu đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa. ? Nhịp điệu mùa đã ảnh hưởng tới thiên nhiên của môi trường nhiệt đới gió mùa như thế nào? IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 8, bài 8. Các hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Thø 2 ngµy 17 th¸ng 9 n¨m 2007 TiÕt 8 - Bµi 8: Các hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng. I. Môc tiªu cña bµi häc Sau bµi häc, HS cÇn: - Nắm được các hình thức canh tác trong nông nghiệp: làm rẫy, thâm canh lúa nước, sản xuất theo quy m« lín. - Nắm được mối quan hệ giữa canh tác lúa nước và dân cư. - Nâng cao kĩ năng phân tích ảnh địa lí và lược đồ địa lí. - Rèn luyện cho HS kĩ năng lập sơ đồ các mối quan hệ. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ dân cư và bản đồ nông nghiệp châu á hoặc Đông Nam á. - ảnh 3 hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng. - ảnh về thâm canh lúa nước. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi cò KiÓm tra 15 phót. 3. Bµi míi 3.1 Më bµi: §íi nãng lµ khu vùc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp sím nhÊt cña nh©n lo¹i. ë ®©y cã nhiÒu h×nh thøc canh tác khác nhau, mỗi hình thức phù hợp với đặc điểm địa hình, khí hậu và tập quán sản xuất của mỗi địa phương. Bài học hôm nay chúng ta tìm hiểu về vấn đề đó: Tiết 8 - Bài 8:Các hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng. 3.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học của GV, HS. Néi dung bµi häc. ? Quan s¸t H.8.1, H.8.2, nªu mét sè biÓu hiÖn cho thấy sự lạc hậu của hình thức sản xuất nương rẫy. (H.8.1: §èt rõng lµm rÉy- Ph¸ mét v¹t rõng hay xa van có giá trị cao hơn để làm nương rẫy trồng cây lương thực(khoai) ít có giá trị hơn H.8.2: RÉy khoai sä trªn xa van ch©u Phi. Dông cô s¶n xuÊt cÇm tay th« s¬) ? Víi h×nh thøc canh t¸c nµy, theo em n¨ng suÊt c©y trồng như thế nào? Tài nguyên, môi trường sẽ ra sao? HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc. ? Theo em hình thức làm nương rẫy phát triển ở địa h×nh nµo? - GV gọi một HS đọc đoạn đầu của mục 2: "Trong khu vực ….thâm canh lúa nước" ? Dựa vào H… và thông tin SGK, hãy cho biết để phát triển lúa nước cần những điều kiện gì? ? Tại sao nói ruộng bậc thang (H.8.6) và đồng ruộng cã bê vïng, bê thöa lµ c¸ch khai th¸c n«ng nghiÖp cã hiệu quả và góp phần bảo vệ môi trường.. 1. Làm nương rẫy. - C¸ch thøc s¶n xuÊt + Đốt rừng, xa van để làm nương rẫy. + Đất bị khai thác triệt để(sau 2-3 vụ) ít ch¨m sãc, dÔ b¹c mµu. - C«ng cô s¶n xuÊt: th« s¬, l¹c hËu. - N¨ng suÊt c©y trång: thÊp. - ảnh hưởng TN, MT: diện tích rừng, xa van bÞ thu hÑp nhanh chãng => H×nh thøc canh t¸c l¹c hËu.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net. 2. Làm ruộng, thâm canh lúa nước. * ®iÒu kiÖn thuËn lîi - §iÒu kiÖn tù nhiªn. + Khí hậu nhiệt đới gió mùa: nắng nhiÒu, m­a nhiÒu => nguån nhiÖt Èm dåi dào cho nên chủ động tưới tiêu..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> ( Có tác dụng giữ nước để đáp ứng nhu cầu tăng + Sông ngòi dày đặc + §Êt phï sa réng lín mµu më trưởng của cây lúa nước, chống xói mòn, rửa trôi đất mµu). - Điều kiện xã hội: nguồn lao động dồi GV đúc kết lại các điều kiện cần thiết cho canh tác dào lúa nước. GV giải thích thêm tại sao khu vực nhiệt đới gió mïa Nam ¸ vµ §«ng Nam ¸ l¹i thuËn lîi cho canh tác lúa nước( diện tích đất phù sa, hệ thống các con s«ng lín, khÝ hËu). ? Quan s¸t H 8.4 vµ so s¸nh H 4.4, em cã nhËn xÐt g×? ( Những vùng trồng lúa nước ở châu á cũng là những vùng đông dân nhất châu á , thâm canh lúa nước cần nhiều lao động nhưng cây lúa nước lại được trồng nhiều vụ, có thể nuôi sống nhiều người). ? Em h·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc th©m canh lóa Thâm canh lúa nước nước. ? Tình hình sản xuất lương thực ở đới nóng như thế nµo? T¨ng vô T¨ng GV diÔn gi¶ng thªm. n¨ng suÊt Tăng sản lượng 3. S¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ theo quy m« lín - GV m« t¶ vµi nÐt vÒ ¶nh 8.5 SGK Hình thức trang trại, đồn điền ? Qua ¶nh 8.5, h·y ph©n tÝch vµ rót ra nhËn xÐt. - ¦u ®iÓm. ( Quy m« s¶n xuÊt: diÖn tÝch canh t¸c réng lín + Quy m« s¶n xuÊt: réng lín. Tæ chøc s¶n xuÊt: Tæ chøc khoa häc h¬n( c¸c hµng + Tæ chøc s¶n xuÊt: Tæ chøc khoa häc điều thẳng tắp trong từng lô đất) nhiều máy móc(hệ h¬n, nhiÒu m¸y mãc, c¸c kh©u s¶n xuÊt thèng ®­êng x¸), c¸c kh©u s¶n xuÊt ®­îc hoµn thiÖn (trồng-> thu hoạch-> chế biến đều sử dụng máy móc) được hoàn thiện, chuyên môn hoá. VÒ s¶n phÈm lµm ra nhiÒu h¬n cã gi¸ trÞ cao, tÝnh chÊt + S¶n phÈm lµm ra nhiÒu h¬n cã gi¸ trÞ cao. hµng ho¸ lín( xuÊt khÈu)). + TÝnh chÊt hµng ho¸ lín(xuÊt khÈu). GV chèt l¹i phÇn ­u ®iÓm cña h×nh thøc s¶n xuÊt trªn. ? Theo em hình thức sản xuất đồn điền, trang trại có nhược điểm gì không? - Nhược điểm ? §ån ®iÒn, trang tr¹i cho thu ho¹ch nhiÒu n«ng s¶n. §ßi hái diÖn tÝch réng lín, nhiÒu vèn, Tại sao người ta không lập nhiều đồn điền? nhiÒu m¸y mãc, kÜ thuËt canh t¸c khoa häc, phô thuéc vµo thÞ tr­ßng tiªu thô. 3.3 Cñng cè: GV s¬ kÕt bµi häc IV. DÆn dß HS vÒ nhµ: - Häc bµi cò + lµm bµi tËp - Nghiên cứu trước bài mới: Tiết 9, bài 9 Hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đới nãng.. Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Hä tªn:…………………………… Líp:………7……………………… §iÓm. Thø ….. ngµy….. th¸ng…..n¨m 2007 KiÓm tra 15 phót M«n: §Þa lÝ Lêi nhËn xÐt cña gi¸o viªn. PhÇn tr¾c nghiÖm Câu 1. Khoanh tròn chữ cái đứng đầu ý em cho là đúng. 1. Sù bïng næ d©n sè sÏ xÈy ra khi: a. TØ lÖ gia t¨ng d©n sè hµng n¨m trªn 2,1% b. Dân số đông c. D©n sè t¨ng vät d. C¶ a vµ c 2. Hai khu vực có mật độ dân số cao nhất của thế giới : a. Nam ¸ , §«ng Nam ¸ b. §«ng ¸ , §«ng Nam ¸ c. §«ng ¸ , Nam ¸ d. T©y nam ¸, §«ng Nam ¸ 3. Châu lục có nhiều siêu đô thị từ 8 triệu dân trở lên nhất: a. Ch©u ¢u b. Ch©u ¸ c. Ch©u Phi d. Ch©u MÜ 4. Môi trường có khí hậu đặc sắc ở đới nóng: a. Nhiệt đới gió mùa b. Nhiệt đới c. Xích đạo ẩm d. Hoang m¹c 5. Rừng rậm xanh quanh năm thuộc môi trường : a. Nhiệt đới b. Nhiệt đới gió mùa c. Xích đạo ẩm d. Hoang m¹c 6. Nước ta nằm trong khu vực có khí hậu: a. Nhiệt đới b. Nhiệt đới gió mùa c. Xích đạo ẩm d. Hoang m¹c C©u 2. H·y nèi c¸c ý cña cét A phï hîp víi cét B. 1. Khí hậu xích đạo ẩm a. Nóng và lương mưa tập trung vào một mùa, càng gần hai chí tuyến, thời kì khô hạn càng kéo dài và biên độ nhiÖt n¨m cµng lín. 2. Khí hậu nhiệt đới b. Nhiệt độ và lượng mưa thay đổi theo mùa gió, thời tiết diễn biến thất thường. 3. Khí hậu nhiệt đới gió mùa c. N¾ng nãng vµ m­a nhiÒu quanh n¨m 1->…….. 2->…….. 3->……… PhÇn tù luËn Câu 3. Tại sao rừng ở môi trường xích đạo ẩm lại có nhiều tầng? ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. Câu 4. Tại sao đất feralit ở môi trường nhiệt đới lại có màu đỏ vàng? ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Biểu điểm và đáp án PhÇn tr¾c nghiÖm Câu 1. Khoanh tròn chữ cái đứng đầu ý em cho là đúng( 3 điểm). a b c 1 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x. d x. C©u 2. H·y nèi c¸c ý cña cét A phï hîp víi cét B. (1.5 ®iÓm) 1-> c 2-> a 3-> b PhÇn tù luËn Câu 3. Tại vì: Môi trường xích đạo ẩm có nhiệt độ và độ ẩm cao nên tạo điều kiện cho rừng c©y ph¸t triÓn rËm r¹p.(2 ®iÓm) Câu 4. Tại vì: Vào mùa mưa nước thấm sâu xuống đất đến mùa khô nước di chuyển lên mang theo ôxit sắt và nhôm, ôxit sắt và nhôm tích tụ gần mặt đất nên làm cho đất có màu đỏ vµng.(3.5 ®iÓm). Phan ThÞ Thanh Thuû - THCS HXH - Gi¸o ¸n §Þa lÝ 7(2007-2008) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>