Tiếp cận những đặc điểm cơ bản của con người Việt Nam truyền thống

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

TI˜P CŠN NHÚNG C IšM CÌ BƒN

CÕA CON NGìI VIT NAM TRUYN THẩNG

Nguyạn BĂ Cữớng

Trữớng Ôi hồc Sữ phÔm H Nởi

1. M Ưu

Trong thới Ôi ton cƯu hõa hiằn nay, nguỗn lỹc con ngữới chẵnh l nhƠn tè

º méi quèc gia kh¯ng ành và th¸ v  sùc mÔnh cừa mẳnh trản trữớngquốc tá. Do

con ngữới vứa l chừ th vứa l sÊn phâm cừa lch sỷ nản con ngữới Viằt Nam

hiằn nay văntiáp nhên (mởt cĂch tỹgiĂc hoc tỹ phĂt)nhỳng disÊn truyÃn thống

tữ tững,ỵ thực, tƠm lẵ, Ôo ực, lốisống cừa con ngữới Viằt Namtrữợc Ơy. Xt

trản phữỡngdiằn lẵ luênvthỹc tiạn thẳ viằc lmrónhỳngyáu tốtruyÃn thống â

l  nhi»m vư cõa c¡c ng nh khoahåc x¢ hëi - nhƠn vônnõi chung v cừa triát hồc

nõi riảng. Trong phÔm vi bi viát ny, chúng tổi tiáp cên nhỳng c im cỡ bÊn

vợi ỵ nghắa l nhỳng nt chung, phờ bián cừa con ngữới Viằt Nam truyÃn thống

-con ngữớiViằt Nammangtrong mẳnhnhỳng giĂtrtinh thƯn trÊiqua lchsỷ phĂt

trin cừa dƠn tởc (c im tẵch cỹc) cƯn phĂt huy v cÊ nhỳng mt hÔn chá (c

imtiảu cỹc)cƯn khưc phửc. LmrócĂc vĐnÃõscõỵ nghắanhĐtnhvÃmt

nhênthực vthỹc tiạntrong quĂtrẳnhxƠydỹng con ngữớiViằtNammợi, Ăpựng

yảu cƯu phĂt trin v hởinhêp quốc tá cừa Đt nữợc.

2. Nởi dung nghiản cựu

2.1. Nhỳng c im tẵch cỹc trong con ngữới Viằt Nam truyÃn

thống

2.1.1. Tinh thƯn yảu nữợc

Conngữới ViằtNamtruyÃn thốngluổn cõtinh thƯn yảu nữợc. õl mởtc

imnờibêt, lgiĂtrựngƯubÊng giĂtrtinhthƯncừangữớiViằtNam [4;15],

lmởt truyÃn thống quỵ bĂu cừa dƠn tởcta [6;6,171].

Xt và phữỡng diằn lch sỷ, tinh thƯn yảu nữợc l sÊn phâm cừa mởt cởng

ỗng ngữới, l tữ tững, tẳnh cÊm v thĂi ở cừa con ngữới ối vợi cởng ỗng, l

tữ tững, tẳnh cÊm và lỏngtrung thnh v yảu mán Tờ quốc. Xt trản phữỡngdiằn

lẵ luên, yảu nữợc l ỵ thực trĂch nhiằm và cởng çng, v· gièng nái, v· d¥n tëc,...

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

ph¡p Đu tranh giÊiphõng dƠn tởc, và ởng lỹcv khÊ nông ginh lÔilÂnh thờ v

xƠy dỹngĐt nữợc, và quan hằ giỳadƠn tởcvợidƠn tởc,...Chúng tổichorơng, bÊn

chĐt con ngữới Viằt Nam bởc lở ró rng nhĐt, têp trung hỡn bĐt cự chộ no khĂc

chẵnh l tinh thƯn yảu nữợc. Tinh thƯn õ ữủc úc kát thnh triát lẵ x hởi v

nhƠn sinh, thnh "chừ nghắa yảu nữợcViằt Nam.

TrÊi qua hỡn nghẳn nôm Bưc thuởc, ngữới dƠn Viằt Nam khổng bỗng hoĂ

bidƠn tởcHĂn. Khổng nhỳngthá, ngữới Viằt bÊn a hoĂ nhỳng tữtững Đy.

Tinh thƯn yảu nữợc lÔi quêt cữớng bi sực mÔnh cừa con ngữới Viằt Nam khổng

phƠn biằt gi,tr, gĂi,trai,...Lchsỷ ÂsÊn sinh ranhỳngcon ngữới vắ Ôimtản

tuời cừa hồtiảu biu cho dƠn tởc ViằtNam anh hũng nhữ B Trững, B Triằu, Lỵ

Nam á, Phũng Hững, Ngổ QuyÃn,... Trong mộihnh ởng vẳ dƠn vẳ nữợccừa hồ,

tinh thƯnyảu nữợcÂquyằn cht vợilỵ tữnggiÊiphõngcon ngữới,giÊiphõngdƠn

tởc."Ơy l mởt trữớng hủp thnh cổng duy nhĐt trong nhõm BĂch Viằt v cụng

l trữớnghủp hiám cõ trong lchsỷ thá giợi [1;60].

Suốt chiÃu dilchsỷĐt nữợc,ktứ khibữợcvo knguyản ởclêpmợi(tứ

nôm 938 tr và sau), nhƠn dƠn Viằt Nam luổn phÊi tián hnh nhiÃu cuởc khĂng

chián ton dƠn cựu nữợc: chống Tống, chống Mổng Nguyản, chống Minh, chống

Thanh, chốngPhĂp, chốngM,... Qua mộicuởckhĂng chián chốnggic ngoÔixƠm,

tinh thƯn yảu nữợc cừa ngữới ViằtNam lÔicng ngy quêt khi,kiảncữớng.

é thá k XX, tinh thƯn yảu nữợc Viằt Nam tiáp tửc ữủc phĂt huy v nƠng

lản mởt bữợc phĂt trin mợi và chĐt mang tƯm thới Ôi, phÊn Ănh sƠu sưc ỵ chẵ

quyát tƠm cừa nhƠn dƠn ta: "Ton th dƠn tởc Viằt Nam quyát em cÊ tinh thƯn

vlỹclữủng, tẵnh mÔng v cừa cÊi giỳvỳng quyÃn tỹdovởclêpĐy [6;4].

Tinh thƯnyảu nữợccừa conngữới ViằtNamtruyÃn thốngkhổng chth hiằn

trong sỹ nghiằp giỳ nữợc, ginh ởc lêp dƠn tởc m cỏn ữủc biu hiằn cÊ trong

chừtrữỡng chẵnh trnhƠn nghắaxƠy dỹng triÃuÔi, cừng cốvphĂt trin kinhtá

-x hởi cừa Đt nữợc: Yảu nữợcphÊi thỹc hiằn ữủc chừ trữỡnglm cho "vên nữợc

lƠudi, phongtửc phỗnthnh",..."mữutoan nghiằplợn,tẵnh kámuổn ớichocon

chĂu (Lỵ Cổng Uân); phÊi xƠy dỹng"mởt x hởihỏa" "lm chokhưp nỡithổn

cũng xõmvưng khổngcõtiánghớn giên,oĂn sƯu",phÊi "trứởc,trứ tham,trứ bÔo

ngữủc"(Nguyạn TrÂi),...

Nhữ vêy, tinh thƯn yảu nữợc cừa ngữới Viằt Nam chẵnh l ỵ thực dƠn tởc,

tinh thƯn ởclêp, ỵ chẵtỹlêp, tỹcữớngcao mnởidung cỡbÊnl coiởclêpdƠn

tởc,chừquyÃn quốcgia,ton vàn lÂnh thờllủiẵchtốicao,lthiảngliảng, bĐtkhÊ

xƠm phÔm [1;62]. Tinh thƯn yảu nữợc con ngữới Viằt Namhiằn nay khổng phÊi

l mởt sỹ trứu tữủng trống rộng m chẵnh l chuân mỹc cao nhĐt cừa Ôo lẵ Viằt

Nam, ữủc biu hiằn trong måi gi¡ trà, trong méi h nh vi, trong c¡ch ựng xỷ cừa

mội cĂnhƠn, mộicởng ỗng x hởi. Tinh thƯn yảu nữợc ữủckhng nh lphâm

chĐt ữủcĂnh giĂcao nhĐt, ựng Ưu trong hằ thống cĂc phâm chĐt Ôo ực chừ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

2.1.2. ị thực cởng ỗng dƠn tởc

ịthựccởng ỗngcừa ngữớiViằtNamlnhỳngtữtững,quan im,cĂchcữ

xỷ,ựngxỷ,... th hiằntinhthƯn onkát, thữỡngyảu, trĂchnhiằm,giúpùtữỡng

trủnhautrong cuởcsống cởngỗngxÂhởi, trongcổngcuởcdỹngnữợcvgiỳnữợc.

Trong ỵthực cởng ỗngth hiằn rómốiquan hằ giỳa cĂnhƠnvtêp th (giaẳnh,

dỏng hồ, lng, nữợc,...).

ị thực cởng ỗng thuởc hẳnh thĂi ỵ thực x hởi mang tẵnh nhƠn loÔi. ối

vợi ngữới Viằt Nam, ỵ thực cởng ỗng cõ v trẵ c biằt quan trång trong h» gi¡

tràtruy·n thèng, l  n²t nêi trëi, phê bi¸n v  °c s­c cõa truy·n thèng Vi»t Nam

[1;62]. â l sÊn phâm cừa quĂ trẳnh cũng chung sống, cố kát nhau tÔo nản sực

mÔnh on kát chống chồi vợi thiản tai, Ănh uời ngoÔi xƠm, bÊo vằ v giỳ gẳn

ởclêpchừ quyÃn quốcgia.ị thựccởng ỗngcừa ngữới ViằtNamngycng ữủc

khng nh l sực mÔnh trữớng tỗn v lởng lỹc chừ yáu thúc ây sỹ phĂt trin

cừa Đt nữợc.

NgữớiViằt Nam thữớngquan niằm cƠy cõ cởi, nữợccõ nguỗn, chimcõ tờ,

ngữớicõ tổng nản ỵ thực cởng ỗng và nguỗn gốctờ tiản dƠn tởcữủc lữu truyÃn

v gẳn giỳ tứ ới ny qua ới khĂc. Nữợc Viằt Nam cõ nhiÃu dƠn tởc (hiu theo

nghắa l tởc ng÷íi - ethnic, nh÷ ng÷íi Kinh, ng÷íi Dao, ng÷íi T y, ngữới Nũng,

ngữớiChôm,...)vcụng cõnhiÃutruyÃn thuyátvÃnguỗngốctờtiản dƠntởcmẳnh.

NhữngốivợitonthdƠntởcViằtNam(hiutheonghắaquốcgiadƠntởc-nation)

thẳ ỵ thực cởng ỗng và nguỗn gốc tờtiản dƠn tởc Ãu cõim chung, õl nguỗn

gốc:Con LÔcchĂu Hỗng (cũngchung dỏng mĂu LÔc Hỗng).iÃuny khng nh

tinh thƯn cố kát trong tẳnh cốt nhửc v trong nghắa ỗng bo cừa con ngữới Viằt

NamtruyÃn thống.

ối vợi con ngữới Viằt Nam truyÃn thống, ỵ thực cởng ỗng cỏn ữủc biu

hiằn trong mối quan hằ vợi lng xõm, quả hữỡng bÊn quĂn (Đt lÃ, quả thõi).

Nhỳng ngữới tiực, hiÃn hêu, tẳnh nghắa ữủc cởng ỗng lng x tổn trồng, quỵ

mán.Ngữủc lÔi,nhỳngkgian trĂ, bÔc Ăcthẳb dƠnlng khinh b, thêm chẵkhổng

thứa nhên l thnh viản cừa lng xÂ. Qua cĂch ựng xỷ nhữ thá cho thĐy tĂc dửng

giĂodửc Ôo ực luƠn lẵ mởt cĂchhiằu quÊtrong cởng ỗng lng x ViằtNam.

NgữớiViằtNamluổn thĐmnhuƯn Ôo lẵuốngnữợcnhợ nguỗn,ôn quÊnhợ

ngữớitrỗng cƠy,... nản thữớnglĐynÃn náp giaphong lmniÃm tỹho. HƯuhát

ngữới Viằt Nam Ãu tin theo tẵn ngữùng thớ cúng Tờ tiản (ngữới MiÃn Nam gồi

lÔo ặng B) mHũng Vữỡng l Quốc Tờ. Cõ nhiÃu hồcgiÊ Ã ngh nh nữợc

cổng nhên tẵn ngữùng truyÃn thống ny l Quốc Ôo. Thổng qua tẵn ngữùng dƠn

tởcny mỵ thực cởngỗng cừa con ngữớiViằt NamtruyÃn thốngữủc biuhiằn

mởtcĂchtêptrungvsƠu sưc.Ngoira,ngữớiViằtNamtrồngngygiộ(ngy mĐt)

hỡnngysinh. NgygiộtữngniằmngữớiÂkhuĐt ữủctờchực dũ lrĐtỡngiÊn

những trang nghiảm v  bao gií cơng óng dàp (ch¿ câ thº gié trữợc - giộõn, chự

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

ỗng thới l cỡ hëi, i·u ki»n º g­n k¸t sü b·n ch°t cõa gia ẳnh, hồ hng, dỏng

tởc, lng xõm,... Vợi viằc duy trẳ tẵn ngữùng dƠn tởc ny trản phữỡng diằn tƠm

linhcừa con ngữới ViằtNamcõtĂc dửng hiằu quÊtrong giĂodửc truyÃn thống ối

vợi cĂc thá hằ sau.

2.1.3. Tẳnh yảu thữỡng con ngữới

Tẳnh yảu thữỡng con ngữới, hay tinh thƯn nhƠn Ăi, nhƠn vôn l mởt trong

nhỳng giĂ trtruyÃn thống nờibêt cừa con ngữới Viằt NamtruyÃn thống. iÃu õ

ữủcbiuhiằntữtữngÃcaovaitrỏcừa conngữớivnhƠncĂchconngữớitrong

thỹc tiạn ới sống x hởi.

TruyÃn thống dƠn tởcViằt NamthữớnglĐy nhƠntƠm, tẳnh ngữới lcỡs

cừa mồimốiquan hằ chung sống vợi nhau.Do quan niằm coicon ngữới l vốn quỵ

giĂnhĐt nảnngữớiViằt NamnƠngiÃunhƠn nghắa lảnthnhchuân mỹcÔo ực

cao nhĐt.Nhỳng ngữới nhƠn nghắa, hiÃn lnh ữủc x hởi trƠn trồng, ữủc bĂo Ăp:

é cõ nhƠn, mữới phƯn chng khốn; é hiÃn thẳ lÔi gp lnh,/Nhỳng ngữới nhƠn

ực trới dnh phƯn cho; Cõ ực, mc sực m ôn,... NhƠn nghắa yảu thữỡng con

ngữới khổng cõ sỹphƠn biằt:Thữỡng ngữới nhữth thữỡngthƠn;LĂlnh ũmlĂ

rĂch; V tẳnh v nghắa, ai v ắa xổi Ưy; Trồng ngữới, ngữới lÔi trồng thƠn,...

Mcdũ NhogiĂocoinhƠnnghắalphÔmtrũ cỡbÊn,lphâmchĐt Ôo ựccao quỵ

cừa ngữới quƠn tỷ. Những NhogiĂo, nhƠnnghắa biu hiằn tẳnh yảu thữỡngngữới

thƠn, yảu ngữới cõ phƠn biằt thƠn sỡ, khổng thứa nhên nhƠn nghắa cõ ngữới dƠn

laoởng.Ơychẵnh limkhĂc biằtcừanhƠn nghắaNhogiĂovợitẳnhyảuthữỡng

trong con ngữới Viằt NamtruyÃn thống.

éngữớiViằtNam,nhƠnnghắa,nhƠn Ăiữủcmrởng dƯntứtẳnhyảuthữỡng

nhỳng ngữới thƠn thuởc (cha mà, vủ chỗng, anh em, con chĂu,...) án tẳnh yảu

thữỡng ngữới trong hồ tởc, ngữới trong lng, ngoi nữợc v rởng hỡn cÊ l yảu

thữỡngỗng bo,nhƠn loÔi.õ chẵnhl Ôolẵcao cÊtrongcon ngữớitruyÃn thống

Viằt Nam.

Tẳnhyảu thữỡngcon ngữớicừangữớiViằtNambưtnguỗntứtẳnhyảuthữỡng

ngữới thƠn trong giaẳnh: cha mà (cổng cha nghắa mà,...), anh ch em(ch ngÂ

em nƠng,mổihrông lÔnh,...),vủ chỗng (tẳnh chỗng nghắa vủ, mởt ngy nản

nghắa vủ chỗng,...), con chĂu (con chĂu thÊo hiÃn,...) rỗi án tẳnh yảu thữỡng

bÔn b(bÔnblnghắatữỡngthƠn,/Khõkhôn thuênlủiƠncƯncõnhau,...),tẳnh

thƯy trỏ(cổngcha, nghắamà,ỡnthƯy,...),tẳnhnghắaỗng bo(ngữớitrongmởt

nữợc thẳ thữỡng nhau cũng,...). Trong tĐtcÊ cĂc mối quan hằ k trản, tuy cõ sỹ

phƠn biằt và mực ở tẳnh cÊm những dũ trong mối quan hằ no, tẳnh yảu thữỡng

con ngữới Ãu l biu hiằn xuyản suốt, l tiảu chẵ khng nh giĂ tr lmngữới

vluổn ữủc ngữớiViằt NamnƠng niu trƠntrồng.

Tẳnh yảu thữỡng con ngữớicừa ngữớiViằtNamcỏn th hiằn cÊtruyÃn thống

khoan dung, nhƠn Ôo. Ngay cÊ ốivợi k thũ xƠm lữủc, khi  Ưu h ng ho°c bà

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

ngay trong c¡c cuëc kh¡ng chián chống gic Minh, Thanh, PhĂp, M,... án thới

Ôi ngy nay, tẳnh yảu thữỡng con ngữới cừa ngữới Viằt Nam truyÃn thống ữủc

tiáp tửc phĂt trin. Hỗ Chẵ Minh l biu tữủng vắ Ôi nhĐt cừa truyÃn thống yảu

thữỡngcon ngữới cừa dƠn tởc ViằtNam. Cõ th khng nh rơng, tẳnh yảu thữỡng

con ngữới cừa ngữới Viằt Nam truyÃn thống chẵnh l nguỗn mÔch cừa chừ nghắa

nhƠn Ôo, nhƠn vônViằt Namhiằn Ôi.

2.1.4. CƯn cũ, sĂng tÔo, linh hoÔt

Con ngữới Viằt Nam truyÃn thống cõ tẵnh cƯn cũ, linh hoÔt trong thỹc tiạn

sÊn xuĐt v ới sống. iÃu ny ữủc quy nh bi chẵnh iÃu kiằn sinh sống cừa

ngữới ViằtNam.

Ngay tứ khi buời Ưu dỹng nữợc, ngữới Viằt Nam  ỵ thực ữủc vai trỏ v

sực mÔnh cừalaoởng. Khổng chtintững vthƯn thĂnh hoĂ sực mÔnhlao ởng

cừacon ngữới:thƯn osổng,thƯnxƠy núi,thƯnlĐpbin,thƯn trửtrới,thƯnchống

thiản tai,... m ngữới ViằtNam cỏn à cao khÊnông sĂng tÔo v trẳnh ởchá tĂc

cổng cử phửc vử sÊn xuĐt, chá tĂc vụ khẵ, ưp thnh lu giỳ nữợc. Mt khĂc,

ngữới ViằtNamtruyÃn thống cụngà cao sỹ hihỏa v nông lỹcchinh phửc thiản

nhiản. Cõ th k ranhỳng hẳnh mău tiảu biu trong truyÃn thuyát nhữ: Sỡn Tinh,

ThĂnhGiõng, Lang Liảu, Mai An Tiảm,ThÔch Sanh,...

ối vợi con ngữới Viằt Nam truyÃn thống, sỹ cƯn cũ gưn liÃn vợi sỹ thổng

minh v sĂng tÔo. iÃu ny thº hi»n rã trong làch sû x¥y düng v  ph¡t trin Đt

nữợc.Ton bởớisống vêtchĐt v ớisống tinhthƯn mnhƠn dƠntÔo dỹng ữủc

trong quĂ trẳnh laoởng sÊn xuĐt Ãu l nhỳng bơng chựng cho truyÃn thống cƯn

cũ, thổng minh, sĂng tÔo cừa ngữới ViằtNam.

Ngữới Viằt Nam cõ truyÃn thống sĂng tÔo, dạ thẵch ựng vợi hon cÊnh, dạ

dung hủp nhỳng yáu tố bản ngoi (bián cĂi cừa ngữới thnh cừa mẳnh, bƯu thẳ

trỏn, ống thẳ di,...). Nhỳng c im õ cỏn ữủc biu hiằn trong cĂc cuởc

khĂngchiánchống gic ngoÔixƠm,bÊovằnÃn ởclêptỹchừcừa dƠntởc.Chẵnhvẳ

thá, ngữớiViằtNamcõ mởtnÃn nghằ thuêt quƠn sỹdƠn tởc ởcĂo mkhián cho

bĐtcựmởt kthũnocụngphÊikhiápsủvẳtẵnhsĂngtÔokhõlữớng cừanõ.Ngoi

ra,nghằ thuêt ngoÔi giaocừa ngữới ViằtNam trong lch sỷÂ ữủckhng nh l

mởt nÃn ngoÔi giao mÃm, ngoÔi giaosĂng tÔo, ởc Ăo Ôt án nh cao cừa mồi

thới Ôi. Nhỳngdi sÊn tữtững,vônkiằnngoÔi giaomNguyạn TrÂi,Phũng Khưc

Khoan, Lả Quỵ ổn, Ngổ Thẳ Nhêm,... lÔi l nhỳng minh chựng xuĐt sưc vÃ

tẵnh sĂng tÔo cừa con ngữớiViằt Nammkhõ cõ dƠn tởc no sĂnh ữủc.

KhổngchsĂng tÔo trong laoởng, trongsỹ nghiằpbÊo vằ Tờquốc mngữới

ViằtNamcỏn cõsỹsĂng tÔoởcĂo trongsĂng tĂcnghằ thuêt, trongkhoahồc xÂ

hởi-nhƠn vôn. NhiÃu disÊn vôn hõa (vêtth v phi vêt th)cừa dƠn tởcữủcthá

giợicổng nhên l nhỳng kiằt tĂc vôn hõa Ôidiằn cừa nhƠn loÔi.NhiÃu danhnhƠn

vôn hõa ữủc lữu danh sỷ sĂch m nhỳng di sÊn tinh thƯn cừa hồ lÔi chựng

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

bêt cừa trẵ tuằ Viằt Nam ữủc misưc v ¤t ¸n ¿nh cao nhí kinh nghi»m thüc

t¸ nhi·u íichi¸n Đu vchiánthưng [2;293].

NgoiracỏnphÊi kán lốisốnggiÊn d,hỏahủp, phõngkhoĂng vlÂngmÔn

cừa conngữới ViằtNamtruyÃn thống.NgữớiViằtNamkhổng ữahẳnhthựccƯu ký,

lạ nghi phực tÔp m luổn nhÔy cÊm vợi cĂi mợi, dạ chĐp nhên cĂi mợi, dung hủp

vcÊitÔo cĂimợi,thĐy cĂigẳhủp,thuên, tiằn thẳ lm. NgữớiViằtNam cụngtrồng

tẵnh hiằu quÊ thỹc tá hỡn l lẵ thuyát cao sƠu, thiản và dũng sđn cĂi  cõ (trản

cỡ s cÊi tÔo nõ) hỡn l sĂng tÔo ra cĂi mợi hon ton. Cụng chẵnh vẳ thá, trong

ựng xỷ,ngữới Viằt Namcụng Ăp dửng chẵnh cĂinhẳn thỹc tá, linhhoÔt (nhêp gia

tũytửc, sổngcõkhúc, ngữớicõlúc,lũimởtbữợc,tián haibữợc,...).Tuynhiản,

tronghoÔtởngsĂngtÔo,ngữớiViằtNamthữớngchừyáuquan tƠmánnghằthuêt

vônthỡhỡn lsĂng tÔo khoahồck thuêt, trongớisốngthữớng chútrồng hỡnvÃ

luƠn lẵ Ôo ực vlốiựng xỷvônhõa,...

Nhữ vêy, con ngữới Viằt Nam truyÃn thống, sỹ cƯn cũ, tẵnh sĂng tÔo, linh

hoÔt lnhỳngcimcỡbÊn cõth ựngsaucĂc cimvÃtinhthƯnyảu nữợc,

ỵ thực cởngỗng, tẳnh yảu thữỡngcon ngữới. Trong mởtgiợihÔn nhĐt nh,chúng

tổichữacõiÃukiằn nhêndiằntonbởcimcỡbÊncừaconngữớiViằtNam

truyÃn thống m ch nảu lản nhỳng nt phĂc hồa bữợc Ưu v s tiáp tửc hữợng

theo à tiny bi ỵ nghắa lẵluên vgiĂ trthỹc tiạn cừa nõ.

2.2. Nhỳng c im tiảu cỹc trong con ngữới Viằt Nam truyÃn

thống cƯn khưc phửc

Trong con ngữới Viằt Nam truyÃn thống, cõ nhiÃu c im tiảu cỹc tn dữ

cƯn phÊi khưc phửc, loÔibọ trong quĂ trẳnh xƠy dỹng con ngữới Viằt Nam mợi

Ăp ựng yảu cƯu phĂt trin v hởinhêp quốc tácừa Đt nữợcta.

Nhữ trản  nõi, trong con ngữới Viằt Nam truyÃn thống mang êm ỵ thực

cởng ỗngnhững vẳ quĂÃ cao cởngỗng (theo kiua sốthưngthiu số, tƠmlẵ

Ăm ổng) nản dăn tợi tƠm lẵ phừnh hoc nn cĂ tẵnh sĂng tÔo v ỵ thực tỹ

docĂ nhƠn,thiáu tổn trồngsỹkhĂc biằt,... Chẵnhvẳ thá chừnghắa bẳnh quƠn, cửc

bở,b phĂi ữủchẳnh thnh v tỗn tÔidai dng.

Trong con ngữới Viằt Nam truyÃn thống cõ thiản hữợng tẳnh cÊm chừ nghắa

cho nản coi thữớng tữ duy lẵ tẵnh, thiáu khĂch quan, dƠn chừ v tinh thƯn phĂp

luêt,... Trong suy nghắ thữớng mang nng mu sưc cÊm tẵnh khi Ănh giĂ con

ngữới: ẵtivoxemxt bÊn chĐt ẵchthỹc hay kh£n«ng thüc süv  hi»uqu£ cỉng

vi»c m  ch¿ xem x²t düa tr¶n h nh vi, ùng xû, quan h» v  íi sèng cĂ nhƠn cừa

mộingữới. iÃuny phÊn Ănh c im tữduyhữợng nởicừa con ngữớiViằt Nam

truyÃn thống(thữớng hữợngvovtứbảntrongnhênthựcvÃthá giợibảnngoi,

theo cĂch:tứbửngtasuyrabửngngữới,...).Bi thánhiÃukhicon ngữớibnhẳn

nhên mởt cĂch sailằch cõtẵnh chĐt chừ quan, phi lẵtrẵ.

Ngữới Viằt Nam truyÃn thống thữớng trồng kinh nghiằm nản nÊy sinh tữ

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

tinhthƯnvtẳnhcÊmcụngkhián choconngữớiViằtNamtruyÃn thốngthữớngxem

nhà yáu tố vêtchĐt, dăn án chừ quan duyỵ chẵ, bĐt chĐp quy luêt khĂch quan.

Nhỳngyáu tốtiảucỹc vÃtẵnhcĂch cừacon ngữớiViằtNamtruyÃn thốngcỏn

ữủc th hiằn tƠm lẵ v lối suy nghắ tiu nổng, hÔn hàp và tƯm nhẳn - ch nghắ

gƯn mkhổng dĂmnghắ xa, dạ chĐp nhên vchu ỹng,coitrồng tẳnhnghắa hỡn lẵ

l,dạ dung hỏa v thọahiằp, tũytiằn, n nang, hàp hỏi, ốk,... NgữớiViằtNam

truyÃn thống thữớng trồng sỹ khỉn kh²o hìn tr½ tu». Khỉn kh²o thº hi»n tø cĂch

nghắ ôn i trữợc, lởi nữợc i sau án hnh ởng thỹc dửng, giỳmẳnh, xu thới,

lỹacĂigẳ vứa phÊi,hủp vợi mẳnh v lủicho mẳnh,...

Con ngữớiViằt NamtruyÃn thốngcõ c tẵnh cƯn cũ, chu khõ,hay lamhay

lmnhữngvăntheolốilmônnôngnht cht b,kiántha lƠuƯy tờ,... Vẳthá,

khổng dĂm mÔnh dÔn lm to,lmlợn, lmmởt cĂch tĂo bÔo. iÃu ny cụngphÊn

Ănh sỹchêm ờimợi, khổng sđn sng xõa bọ cĂicụ, bờsung cĂimợi,... Tẵnhthỹc

tá hay linh hoÔt cừa ngữới Viằt Nam truyÃn thống cụng ch trong phÔm vi khuổn

măucừachuânmỹcxÂhởi,ÊmbÊotrongsỹchophp cừadữ luên,cừathõiquen

cởng ỗng chự ch÷a tho¡t ra khäisü r ng buëc truy·n thèng º thº hiằn bÊn chĐt

sĂngtÔo ởcĂo cừa cĂnhƠnchừ thlaoởng.Nõi cĂch khĂc,cƯn cũ, thỹctá, linh

hoÔt cừa con ngữới Viằt Nam truyÃn thống ch Ăp ựng nhu cƯu trữợc mưt, nhĐt

thới mthổi.

Trongcon ngữớiViằtNamhiằn nay, nhỳngcim truyÃn thốngmangtẵnh

tiảu cỹc, hÔn chá ữủcnhên diằn trản Ơy văncỏn tĂc ởng rĐtnng nà trong mội

lợpquanhằ, trongmộiiÃukiằnsốngvlmviằc.XÂhởiphĂttrin mangtẵnhquy

luêt nản nhỳng c im tiảu cỹc õ nhĐt thiát s b loÔibọ những phÊi xĂc nh

rơngõ lmởt quĂtrẳnh lƠudi. iÃuquan trồng ltrongthỹc tiạn phĂttrin Đt

nữợchiằnnay,cƯn phÊi chú trồnggiÊiphõngsực sĂngtÔo, phĂt huymồitiÃm nông

v giĂ tr vôn hõa truyÃn thống cừa con ngữới Viằt Nam, quan tƠm c biằt án

viằc khưc phửc nhỳng c im tiảu cỹc, hÔn chá nguỗn nhƠn lỹc cừa Đt nữợc

thỹc sỹ phĂt trin khọe mÔnh ton diằn theo úng nghắa cÊ và th lỹc, trẵ lỹc v

tƠm lỹc.

3. Kát luên

Con ngữới Viằt Nam truyÃn thống cõ tinh thƯn yảu nữợc nỗng nn, biát hy

sinh lủi ẵch v tẵnh mÔng bÊn thƠn bÊo vằ Tờ quốc v nÃn ởc lêp, tỹ chừ cừa

dƠntởc.TinhthƯnyảu nữợctrongthới Ôingy naycng cƯn thiátphÊi ữủc phĂt

huy trản mồi phữỡng diằn cũng hữợng tợi mởt mửc tiảu cao nhĐt: DƠn giu,

nữợcmÔnh,xÂhởicổngbơng,dƠn chừ, vônminh.ịthực cởngỗngcừa con ngữới

Viằt Nam cƯn phÊi tiáp tửc phĂt huy ữủc sực mÔnh Ôi on kát ton dƠn tởc,

kiảnquyátvữủtquamồikhõkhôn, trngÔi vợitinh thƯnTờ quốcltrản hát, V

thá Đt nữợcl sốMậT ViằtNamthỹc sỹ sĂnhvaicũng cĂc cữớng quốc nôm

chƠu. TinhthƯn nhƠnÔo, nhƠnvôntruyÃn thốngcƯn phÊitiáp tửc khỡidỏng cho

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

rởng mtĐmlỏng, ngữớivợingữớisống yảunhau.V phĂthuynhỳngphâm

chĐt tốt àp nhữ cƯn cũ, thỹc tá, linh hoÔt, sĂng tÔo, cƯn tiáp tửc xƠy dỹng mổi

trữớngsống,iÃukiằnlmviằcvquan hằxÂhởitốtàp mộingữớithỹcsỹthĐy

mẳnh cõ ẵch, ữủc trồng dửng, ữủc phĂt trin hát sực và ti nông, trẵ tuằ, nhƠn

cĂch vbÊn lắnh cừa con ngữới ViằtNam.Mt khĂc, trongquĂ trẳnh xƠy dỹng con

ngữới Viằt Nam mợi nhĐt thiát phÊi khưc phửc v xõa bọ nhỳng c im mang

tẵnh tiảu cỹc,hÔn chá cừa con ngữớitruyÃn thống.Ch khimộichúng taỵ thực sƠu

sưc ữủc rơng náu khổng thay ời, khổng chừ ởng hởinhêp thẳ tỹ chúng ta Ănh

mĐt cỡ hởi khng nh bÊn lắnh, v thá v sực mÔnh cừa mẳnh. Suyrởng ra, ối

vợitonth dƠntởcViằtNam,náu khổngbiát nhênróbÊnchĐt cừa chẵnhmẳnh

biát mẳnh, hiu mẳnh thẳ khổng th nưm chưc phƯn thưng lủi trong quĂ trẳnh phĂt

trin.

TI LIU THAM KHO

[1] Chữỡng trẳnh khoa hồc cổng nghằ cĐp nh nữợc KX-07, Ã t i

KX-07-02,1996. C¡c gi¡ trà truy·n thèng v  con ng÷íi Viằt Nam hiằn nay (BĂo cĂo tờng

kát). GSPhan Huy Lả(Chừ nhiằmà ti), HNởi.

[2]PhÔm NhữCữỡngchừ biản,1978. Và vĐn à xƠydỹng conngữới mợi.Nxb

Khoa hồc XÂ hởi, H Nởi.

[3] Nguyạn BĂ Cữớng, 2009. Tiáp cên triát lẵ và con ngữới trong lch sỷ tữ

tững Viằt Nam. TÔpchẵ khoahồc, Trữớng HSP H Nởi,số 2,tr. 42- 50.

[4]TrƯnVônGiu,1983.Trongdỏngchừ lữu cừa vônhồc ViằtNam: Tữtững

yảu nữợc. Nxb Vôn nghằ TP. HỗChẵ Minh.

[5] PhÔm Minh HÔc chừ biản, 1996. VĐn à con ngữới trong sỹ nghiằp cổng

nghiằp hoĂ, hiằn Ôi hoĂ.Nxb Chẵnh tr Quốc gia,H Nởi.

[6]Hỗ Chẵ Minh, 1995.Ton têp,t.4, t.6. Nxb Chẵnh trQuốcgia,H Nởi.

[7]Nguyạn TiThữ, 1997.nh hững cừa cĂc hằ tữ tững v tổn giĂoối vợi

con ngữới Viằt Nam hi»n nay. Nxb Ch½nh tràQuèc gia,H  Nëi.

[8] Vi»n Khoa hồc x hởi QuƠn sỹ Viằt Nam, 2006. Chuân mỹc Ôo ực con

ngữới Viằt Nam hiằn nay. Nxb QuƠn ởiNhƠn d¥n, H  Nëi.

ABSTRACT

To approach the basic characteristics of traditional Vietnamese people

This paper mentions the issues of approaching the striking and basic

char-acteristics of the traditional Vietnamese people, giving both positive and negative

sides. Theauthorconsiders thatinordertodevelop the countryfirmly inprocess of

development and integration, every Vietnamese needs to know how to inherit and

uphold the positive features valuable in cultural traditions of this Nation, at the

same time, needing torecognize completelythe negative featuresof their own ways

and tointegrateactivelyinthe international arenaandcontributetoenhancing the

</div>

<!--links-->