Giáo án Ngữ văn 11 - CT Chuẩn - GV thực hiện: Cao Thái Hoàng Huân

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 1 TiÕt 1, 2. Vµo phñ chóa trÞnh (Trích Thượng kinh kí sự - Lê Hữu Trác). Ngµy so¹n: 16/8/2009 Ngµy d¹y: 17/8/2009. I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Hiểu được đặc điểm của thể loại kí sự trong văn học trung đại. - Thấy được giá trị hiện thực sâu sắc và nhân cách thanh cao của Hải Thượng Lãn Ông, Lê Hữu Trác. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh (HS) đọc tiểu dẫn sách giáo khoa (SGK). Hs tãm t¾t ®o¹n ®Çu, nªu néi dung chÝnh. NhËn xÐt, bæ sung. Dùa vµo ®o¹n 2, nªu vµi nÐt chung nhÊt vÒ tác phẩm “Thượng kinh kí sự” ?. Yêu cầu cần đạt 1. T¸c gi¶: Lª H÷u Tr¸c (1724 - 1791) hiÖu lµ H¶i Thượng Lãn Ông  Không chỉ là một danh y mà còn soạn sách và mở tường dạy học. 2. T¸c phÈm: a. ThÓ lo¹i: KÝ (SGK) b. Đại ý: Tác phẩm tả quang cảnh ở kinh đô, cuộc sống xa hoa n¬i phñ chóa - nh÷ng ®iÒu mµ t¸c gi¶ m¾t thÊy tai nghe trong chuyến đi từ Hương Sơn ra chữa bệnh cho ThÕ tö TrÞnh C¸n vµ chóa TrÞnh S©m.. II. §äc - hiÓu: Học sinh đọc văn bản. GV lần lượt nêu câu hỏi và hướng dẫn học 1. Phủ chúa Trịnh: a. Quang c¶nh phñ chóa: sinh tr¶ lêi: C©u hái 1: SGK - §©u ®©u còng c©y cèi um tïm …cã nh÷ng c¸i c©y l¹ Quang c¶nh vµ sinh ho¹t n¬i phñ chóa ? lùng, hòn đá kì lạ … một cái nhà lớn thật cao và rộng …cột đều sơn son thếp vàng … b. Cung c¸ch sinh ho¹t: Ai muèn ra vµo ph¶o cã thÎ …xung quanh cã phi tÇn chÇu chùc … m©m vµng chÐn b¹c …phong vÞ cña nhµ đại gia … Hs nhËn xÐt:  Xa hoa, cÇu k×, xa l¹ víi cuéc sèng cña d©n chóng. Lê Hữu Trác đã tả thực bằng thái độ ngạc nhiên pha chút mĩa mai coi thường. Học sinh đọc và thảo luận câu hỏi 2 (SGK) 2. Gi¸ trÞ hiÖn thùc cña t¸c phÈm: Chi tiÕt nµo cã t¸c dông lµm næi bËt gi¸ trÞ - C¶nh c¨n phßng phñ chóa. hiÖn thùc cña t¸c phÈm ? - Phßng trµ cña th¸i tö.  c¶nh sèng xa hoa nh­ng l¹c lâng. C©u hái 3: DiÔn biÕn t©m lÝ ? Lª H÷u Tr¸c lµ 3. Nh©n c¸ch, phÈm chÊt thÇy thuèc Lª H÷u Tr¸c: người như thế nào ? - §o¸n ®­îc chÝnh x¸c c¨n bÖnh cña th¸i tö vµ chóa Trịnh  Định dùng phương thuốc hoà hoãn  nói rõ c¨n bÖnh, nguyªn nh©n vµ c¸ch ch÷a => khẳng định tấm lòng nhân đức, tài năng và y đức của người thầy thuốc coi thường danh lợi. C©u hái 4: 4. NghÖ thuËt: Bút pháp kí sự của tác giả có gì đặc sắc ? Bút pháp tả thực: Tác giả đã ghi chép chân thực, tỉ mỉ cuéc sèng n¬i phñ chóa qua con m¾t nh×n vµ nh©n c¸ch Học sinh đọc ghi nhớ (Sgk) của một con người thanh cao, lỗi lạc. GV cñng cè kh¾c s©u 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. 3. Cñng cè: §Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i kÝ sù. Gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c vµ nh©n c¸ch thanh cao cña t¸c gi¶. 4. Dặn dò: Nắm nội dung bài học. Chuẩn bị “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân”cho tiết học sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 1 TiÕt 3. Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân. Ngµy so¹n: 16/8/2009 Ngµy d¹y: 19/8/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc biÓu hiÖn cña c¸i chung trong ng«n ng÷ cña x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi cña c¸ nh©n, mối tương quan giữa chúng. - Nâng cao năng lực lĩnh hội những nét riêng trong ngôn ngữ của cá nhân, đồng thời rèn luyện để hình thµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, biÕt ph¸t huy phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n khi sö dông ng«n ng÷ chung. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: T×m mét sè c©u ca dao, tôc ng÷ nãi vÒ lùa chän tõ ng÷ khi nãi n¨ng ? 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS Yêu cầu cần đạt I. Ng«n ng÷ - tµi s¶n chung cña x· héi: - Học sinh đọc SGK. GV nhận xét. - Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña mét d©n téc, mét céng - Tóm tắt nội dung phần này : Tại sao nói đồng xã hội. ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña x· héi ? - Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng.  Mçi c¸ nh©n ph¶i tÝch luü vµ biÕt sö dông ng«n ng÷ chung của cộng đồng xã hội. TÝnh chung cã nh÷ng biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? * TÝnh chung: Nªu vÝ dô ? 1. Cã tÝnh chung cho tÊt c¶ méi c¸ nh©n trong céng đồng. Bao gồm các âm và thanh, các tiếng, các từ, các ngữ cố định. VÝ dô: SGK 2. Tính chung còn thể hiện ở các quy tắc và phương thức chung trong việc cấu tạo và sử dụng các đơn vị Gv nhËn xÐt vµ bæ sung vÝ dô nÕu cÇn. ng«n ng÷.VÝ dô SGK.  Chúng có tính chất phổ biến và bắt buộc đối với mọi cá nhân khi tạo ra lời nói để thực hiện giao tiếp. II. Lêi nãi - s¶n phÈm riªng cña c¸ nh©n. - Cá nhân sử dụng ngôn ngữ chung để tạo ra lời nói Học sinh dọc SGK và tóm tắt nội dung đáp ứng nhu cầu giao tiếp. chÝnh. - Lêi nãi: c¸i chung + S¾c th¸i riªng. - BiÓu hiÖn cña s¾c th¸i riªng: 1. Giäng nãi c¸ nh©n. 2. Vèn tõ ng÷ c¸ nh©n: phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. 3. Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ chung, quen thuéc. GV gióp häc sinh ph©n tÝch vÝ dô SGK vµ bæ 4. ViÖc t¹o ra tõ míi. 5. ViÖc vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o quy t¾c chung, sung các ví dụ khác để làm rõ phương thức chung. 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn.  Phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n. Cñng cè: Ghi nhí SGK VÝ dô: SGK 2 Học snh đọc - Ghi nhí: SGK LuyÖn tËp Häc sinh tiÕn hµnh luyÖn tËp c¸c bµi tËp SGK Th«i: ®­îc dïng víi nghÜa míi: Bµi tËp 1: Vốn có nghĩa chung: chấm dứt, kết thúc một hoạt động nào đó  chấm dứt, kết thúc cuộc đời. Nguyễn Khuyến đã sáng tạo nghĩa mới cho từ thôi. §·o ng÷: danh tõ trung t©m + danh tõ chØ lo¹i; vÞ ng÷ Bµi tËp 2: + chñ ng÷.  Tạo âm hưởng mạnh cho câu thơ, tô đậm các hình tượng thơ Bµi tËp 3: - Quan hÖ gi÷a gièng loµi - c¸ thÓ. Hướng dẫn học sinh tìm thêm các ví dụ - Quan hÖ gi÷a m« h×nh thiÕt kÕ chung víi s¶n phÈm cô thÓ. 3. Cñng cè: C¸i chung cña ng«n ng÷ x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi c¸ nh©n. 4. DÆn dß: N¾m néi dung bµi häc. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp. ChuÈn bÞ «n tËp kiÓm tra. So¹n bµi “Tù t×nh” cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 1 TiÕt 4. Bµi viÕt sè 1. Ngµy so¹n: 16/8/2009 Ngµy kiÓm tra:. I. Mục tiêu cần đạt: - Kiểm tra chất lượng học sinh đầu năm, từ đó xác định, điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy thÝch hîp. - Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học về văn nghị luận, viết được bài văn nghị luận xã hội có nội dung sát thực tế đời sống và học sinh trường phổ thông. II. Đề và đáp án: Có đính kèm.. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 2 TiÕt 5. Tù t×nh (bµi 2) Hồ Xuân Hương. Ngµy so¹n: 20/8/2009 Ngµy d¹y: 24/8/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẩn uất trước tình cảnh éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. - Thấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm Hồ Xuân Hương. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Trình bày bức tranh phủ chúa, qua đó rút ra nhận xét về thái độ Lê Hữu Trác khi miªu t¶ bøc tranh nµy ? 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh đọc tiểu đẫn SGK, tóm tắt nội dung chÝnh cña phÇn nµy: - VÒ t¸c gi¶ ? - VÒ t¸c phÈm ?. II. §äc - hiÓu: Học sinh đọc bài thơ, GV nhận xét, đọc lại. C©u hái 1: Kh«ng gian vµ thêi gian gîi cho em suy nghĩ gì ? Ta có ấn tượng gì về thân phËn n÷ sÜ ?. C©u hái 2: c¶nh vËt nh­ thÕ nµo ? T©m trạng, thái độ gì của tác giả ? C©u hái 3: nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt ? Qua 2 câu thơc cho ta biết gì về thân phận người phô n÷ ?. Cñng cè: Ghi nhí SGK. Học sinh đọc. Yêu cầu cần đạt 1. T¸c gi¶: - Hồ Xuân Hương (? - ?) quê ở làng Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An. Cuộc đời, tình duyên có nhiều Ðo le, ngang tr¸i. - S¸ng t¸c c¶ ch÷ N«m vµ ch÷ H¸n. HiÖn cßn kho¶ng 40 bài thơ Nôm, tập “Lưu hương kí”  Hỗ Xuân Hương là nhà thơ nữ viết về phụ nữ … 2. T¸c phÈm: - XuÊt xø: lµ bµi th¬ sè 2 trong chïm bµi “Tù t×nh”. - ThÓ lo¹i: ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt 1. Bèn c©u ®Çu: - Thêi gian: Canh khuya. - Kh«ng gian: Yªn lÆng.  Đây là khoảng thời gian để con người sống với chÝnh m×nh, suy nghÜ vÒ m×nh. - Th©n phËn n÷ sÜ: Trơ: Cái hồng nhan >< nước non lẻ loi, cô độc. VÇng tr¨ng bãng xÕ khuyÕt ch­a trßn  Kh«ng viªn m·n trµn ®Çy.  Mượn chén rượu để tiêu sầu, qua đó ta bắt gặp một khao kh¸t t×nh duyªn, kh¸t väng h¹nh phóc. 2. Hai c©u tiÕp: Xiên ngang, đâm toạc  Động từ mạnh, đão ngữ: Cảnh như mang nỗi niềm phẩn uất của con người, ngÇm chøa mét sù ph¶n kh¸ng quyÕt liÖt. 3. Hai c©u cuèi: - Ng¸n: ch¸n ng¸n. Xu©n ®i xu©n l¹i l¹i  sù tuÇn hoµn cña tù nhiªn: tuæi xuân con người một đi không trở lại  buồn chán ng¸n. M¶nh t×nh: san sÎ  con con: t¨ng tiÕn: cµng xãt xa téi nghiÖp.  Nỗi niềm của người phụ nữ trong xã hội cũ còn nhiều ngang trái. Trong buồn tủi, người phụ nữ cố gắng vươn lên nhưng cuối cùng vẫn rơi vào bi kịch.. 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. 3. Củng cố: Tâm trạng thái độ Hồ Xuân Hương và số phận người phụ nữ trong xã hội cũ. 4 DÆn dß: Häc thuéc bµi th¬, ph©n tÝch hoµn chØnh dùa vµo c¸c gîi ý. ChuÈn bÞ “C©u c¸ mïa thu” cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 2 TiÕt 6. C©u c¸ mïa thu (Thu ®iÕu) NguyÔn KhuyÕn. Ngµy so¹n: 21/8/2009 Ngµy d¹y: 24/8/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam vùng Đồng bằng Bắc bé. - Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân: tấm lòng yêu thiên nhiên, quê hương đất nước, tâm trạng thời thế. - ThÊy ®­îc tµi n¨ng th¬ N«m nguyÔn KhuyÕn víi bót ph¸p nghÖ thuËt t¶ c¶nh t¶ t×nh, nghÖ thuËt gieo vÇn, sö dông tõ ng÷. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc bµi th¬, chän chi tiÕt tiªu biªu, ph©n tÝch lµm nçi bËt t©m tr¹ng Hå Xu©n Hương trong bài thơ. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh đọc tiểu đẫn SGK, tóm tắt nội dung chÝnh cña phÇn nµy: - Nªu vµi nÐt chung vÒ t¸c gi¶ NguyÔn KhuyÕn.. Sù nghiÖp s¸ng t¸c ? Néi dung th¬ v¨n NguyÔn KhuyÕn ?. XuÊt xø ? ThÓ lo¹i ? II. §äc - hiÓu: Học sinh đọc bài thơ, GV nhận xét, đọc mÉu. - Ph©n tÝch t×m hiÓu bµi th¬ theo bè côc: Câu hỏi 1: Điểm nhìn thu có gì đặc sắc ? Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao quát cảnh thu nh­ thÕ nµo ?. Yêu cầu cần đạt 1. T¸c gi¶: a. NguyÔn KhuyÕn (1835 - 1909) hiÖu: QuÕ S¬n. - Sinh t¹i quª ngo¹i, x· Hoµng X¸, ý Yªn, Nam §Þnh, lín lªn vµ sèng chñ yÕu ë quª néi, lµng Vµ, Yªn §ç, Bình lục, Hà Nam. Xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghÌo. 1871  Tam nguyªn Yªn §ç. - NK: là người tài năng, cốt cách thanh cao, yêu nước thương dân. b. S¸ng t¸c: - Gåm c¶ ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m, hiÖn cßn kho¶ng trªn 800 bµi chñ yÕu lµ th¬. - Néi dung: SGK - §ãng gãp lín vÒ m¶ng th¬ N«m, th¬ vÒ lµng quª, th¬ trµo phóng. 2. T¸c phÈm: - XuÊt xø: chïm th¬ thu (3 bµi) - ThÓ lo¹i: ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt.. 1. C¶nh thu: - Điểm nhìn để cảm nhận mùa thu của tác giả: ThuyÒn c©u  ao  bÇu trêi  ngâ tróc  ao thu, thuyÒn c©u  Tõ mét khung ao hÑp, kh«ng gian mïa thu, cảnh sắc mùa thu mở ra nhiều hướng thật sinh động. 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. - C¶nh thu: Câu hỏi 2: Cảnh thu được miêu tả như thế + Màu sắc: nước trong veo, sóng biếc, trời xanh ngắt. nµo ? + Đường nét. chuyển động: sóng “hơi gợn tí”, lá vàng “khÏ ®­a vÌo”, tÇng m©y “l¬ löng”. + Âm thanh: vắng teo, tiếng cá đớp mồi. C©u hái 3: NhËn xÐt vÒ kh«ng gian thu trong  Kh«ng khÝ mïa thu ®­îc gîi lªn tõ sù dÞu nhÑ, bµi th¬ ? thanh sơ của cảnh vật, cảnh thu là cảnh đẹp nhưng tĩnh lÆng vµ ®­îm buån.  NÐt riªng cña lµng quª b¾c bé, c¸i hån d©n d· ®­îc gîi lªn tõ khung ao hÑp, tõ c¸nh bÌo, tõ ngâ tróc quanh co. T©m tr¹ng cña nhµ th¬ thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo 2. T×nh thu: Cá đâu đớp động dưới chân bèo  âm thanh phá tan trong c©u th¬ cuèi ? bÇu kh«ng khÝ tÜnh lÆng. §©u: - §©u cã. - Đâu đó.  Lấy động để nói tĩnh: nhà thơ thực ra đang trãi mình ra để đón nhận trời thu, cảnh thu và chất chứa một nỗi niềm sâu kín: tình yêu quê hương đát nước và tâm sự thêi thÕ. C©u hái 4: - Ngôn ngữ giản dị trong sáng, đậm đà tính dân tộc có khả năng diễn đạt những biểu hiện tinh tế của sự vật, §Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬: cña nh÷ng uÈn khóc t©m tr¹ng. - C¸ch gieo vÇn ? - Vần “eo”  góp phần biểu đạt nội dung: không gian v¾ng lÆng. Thu nhá dÇn, phï hîp víi t©m tr¹ng. Cñng cè: Ghi nhí SGK. - Lấy động nói tĩnh. Học sinh đọc 3. Củng cố: Cảnh thu đặc trưng vùng đồng bằng chiêm trũng và tâm trạng của Nguyễn Khuyến thể hiÖn trong bµi th¬. 4 DÆn dß: Häc thuéc bµi th¬, ph©n tÝch hoµn chØnh dùa vµo c¸c gîi ý. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp. ChuÈn bị “Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghi luận” cho tiết học sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 2 TiÕt 7. Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận. Ngµy so¹n: 21/8/2009 Ngµy d¹y: 26/8/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm vững cách phân tích và xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài viết. - Có ý thức và thói quen phân tích đề và lập dàn ý trước khi làm bài. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: TiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh lªn líp. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS Yêu cầu cần đạt I. Phân tích đề: Học sinh đọc SGK, thảo luận nhóm các câu 1. hái: - Đề 1: có định hướng cụ thể, nêu rõ các yêu cầu về nội 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn 1. Đề nào có định hướng cụ thể, đề nào đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai ? 2. Vấn đề cần nghị luận ở mỗi đề là gì ?. dung, giíi h¹n dÉn chøng. - §Ò 2, 3: §Ò më. 2. §Ò 1: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. Đề 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài thơ Tự t×nh. §Ò 3: Bµi th¬ C©u c¸ mïa thu cña NguyÔn KhuyÕn vÒ vẻ đẹp của nó. 3. Đề 1: Người Việt Nam vừa có điểm mạnh, vừa có điểm 3. Phạm vi bài viết đến đâu ? Dẫn chứng, tư yếu. Phải biết khắc phục điểm yếu, phát huy điểm liệu thuộc lĩnh vực đời sống xã hội hay văn mạnh là thiết thực chuẩn bị hành trang … Khi viết häc ? dïng dÉn chøng x· héi lµ chñ yÕu. §Ò 2: C¶m nghÜ cña b¶n th©n vÒ t©m sù vµ diÔn biÕn tâm trạng Hồ Xuân Hương trong bài thơ. Dùng dẫn chứng từ thơ Hồ Xuân Hương là chính. Đề 3: Thấy được vẻ đẹp của bức tranh thu, tình thu và nghÖ thuËt bµi th¬. Dïng dÉn chøng tõ bµi th¬ vµ th¬ cña NguyÔn khuyÕn lµ chñ yÕu. Củng cố: Ghi nhớ 1 - SGK. Học sinh đọc. II. LËp dµn ý: Nh¾c l¹i kiÕn thøc cò vÒ lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn: - SGK. LËp dµn ý lµ g× ? - Các bước lập dàn ý: Các bước lập dàn ý ? 1. Xác định luận điểm. 2. X¸c lËp luËn cø. 3. S¾p xÕp luËn ®iÓm, luËn cø. Củng cố: Ghi nhớ 2 - SGK. Học sinh đọc. Học sinh chọn 1 trong 3 đề để thực hành phân tích đề, lập dàn ý. III. LuyÖn tËp: §Ò 1: Häc sinh tiÕn hµnh c¸c bµi tËp SGK 1. Phân tích đề: có định hướng. Căn cứ bài học để phân tích đề. Vấn đề cần nghị luận: Giá trị hiện thực sâu sắc của ®o¹n trÝch. Ph¹m vi dÉn chøng: trong ®o¹n trÝch, t¸c phÈm. 2. LËp dµn ý: Xác định các ý cho bố cục 3 phần. Mở bài: Đặt vấn đề. Th©n bµi: - Bức tranh cụ thể, sinh động về cuộc sống xa hoa nhưng thiếu sinh khí của những người trong phủ chúa TrÞnh. - Thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía của tác gi¶. Kết bài: Kết thúc vấn đề. 3. Củng cố: Cách phân tích và xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài viết. 4 DÆn dß: Hoµn thµnh bµi tËp 1, lµm bµi tËp 2 ë nhµ. ChuÈn bÞ “Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch” cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 2 TiÕt 8. Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch. Ngµy so¹n: 22/8/2009 Ngµy d¹y: 26/8/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm vững mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích. - Biết cách phân tích một vấn đề chính trị xã hội hoặc văn học. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Trình bày các bước lập dàn ý, nêu ví dụ minh hoạ. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận ph©n tÝch: Học sinh đọc SGK, thảo luận nhóm các câu hái: 1. Xác định nội dung ý kiến đành giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh ? 2. C©u hái 2:. Yêu cầu cần đạt Ph©n tÝch: SGK.. 1. Sở khanh là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, đại diện cho sự đồi bại trong xã hội truyện Kiều. 2. T¸c gi¶ tr×nh bµy c¸c lu©n cø: - Sống bằng nghề đồi bại, bất chính. - Sở Khanh là kẻ đồi bại nhất trong những kẻ làm cáI nghề đồi bại, bất chính đó: … 3. C©u hái 3: 3. Ph©n tÝch  Tæng hîp, kh¸i qu¸t. Cã sù kÕt hîp chÆt Câu hỏi 4: hướng dẫn học sinh tìm thêm ví chẽ. dô. 4. c©u hái 4: Cñng cè 4. Khi phân tích cần làm rõ đặc điểm về nội dung và Ghi nhớ 1 - SGK. Học sinh đọc. h×nh thøc, cÊu tróc vµ c¸c mèi quan hÖ bªn trong, bªn ngoài của của đối tượng. II. C¸ch ph©n tÝch: Học sinh đọc các văn bản SGK Xác định cách thức phân tích: - Ph©n tÝch c¨n cø vµo quan hÖ néi bé cña Ng÷ liÖu 1: đối tượng? - Nội bộ đối tượng. - Ph©n tÝch theo c¸c mèi quan hÖ kh¸c ? - Ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi tæng hîp kh¸i qu¸t.  Ph©n tÝch cÇn dùa vµo c¸c mèi quan hÖ. Ng÷ liÖu 1 (II): - Ph©n tÝch theo quan hÖ nh©n qu¶. - Ph©n tÝch lu«n g¾n liÒn víi tæng hîp: Søc m¹nh cña đồng tiền, thái độ, cách hành xử của các tầng lớp xã hội đối với đồng tiền, thái độ của Nguyễn Du. Ng÷ liÖu 2 (II): - Ph©n tÝch theo mèi quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶: Bùng nổ dân số  ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống con người. - Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng: các ảnh hưởng xấu của việc tăng dân số đến con người: + Thiếu lương thực, thực phẩm. + Suy dinh dưỡng, suy thoái nòi giống. + ThiÕu viÖc lµm, thÊt nghiÖp. Củng cố: Ghi nhớ SGK, học sinh đọc. - Ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi ph©n tÝch tæng hîp. III. LuyÖn tËp: Häc sinh lµm bµi tËp 1 (SGK) a. Quan hệ nội bộ của đối tượng: diễn biến các cung bËc t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu (§au xãt, quÈn quanh vµ 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. hoµn toµn bÕ t¾c) b. Quan hệ giữa đối tượng này với đối tượng khác có liªn quan: Bµi th¬ lêi kÜ n÷  Tú bµ hµnh. 3. Củng cố: Mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích. 4 Dặn dò: Hoàn thành phân tích các ngữ liệu, bài tập 1, làm bài tập 2 ở nhà. Chuẩn bị “Thương vợ” cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 3 TiÕt 9, 10. Thương vợ Trần Tế Xương. Ngµy so¹n: 29/8/2009 Ngµy d¹y: 01/9/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận được hình ảnh bà Tú: vất vả, đảm đang, thương yêu và lặng lẽ hi sinh vì chồng con. - Thấy được tình cảm yêu thương, quý trọng của tác giả dành cho vợ. Tháy được nhân cách của nhà th¬. - N¾m ®­îc nh÷ng thµnh c«ng vÒ mÆt nghÖ thuËt cña bµi th¬. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc bµi th¬ “C©u c¸ mïa thu” vµ ph©n tÝch bøc tranh thu, t×nh thu thÓ hiÖn trong t¸c phÈm. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh đọc tiểu đẫn SGK, tóm tắt nội dung chÝnh cña phÇn nµy: - Nªu hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ TrÇn Tế Xương. Sù nghiÖp s¸ng t¸c ? Nội dung thơ văn Tú Xương ? XuÊt xø ? ThÓ lo¹i ? II. §äc - hiÓu: Học sinh đọc bài thơ, GV nhận xét, đọc mÉu. C©u hái 1: H×nh ¶nh bµ Tó qua 4 c©u th¬ ®Çu ?. Yêu cầu cần đạt 1. T¸c gi¶: Trần Tế Xương (1780 - 1907) Thường gọi là Tú Xương, quê làng Vị Xuyên, Huyện Mỹ Lộc (Nay thuéc VÞ Hoµng, thµnh phè Nam §Þnh). Sống 37 năm, không đỗ đạt cao nhưng sự nghiệp thơ văn đã trở thành bất tử Thơ văn: Khoảng trên 100 bài tập trung ở 2 mảng đề tài: trào phúng và trữ tình đều bắt nguồn từ tâm huyết của nhà thơ đối với dân, với nước, với đời. 2. T¸c phÈm: - §Ò tµi: bµ Tó. - ThÓ lo¹i: ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt. 1. Hình ảnh bà Tú qua nỗi lòng thương vợ của ông Tú: + Nçi vÊt v¶ gian tru©n cña Bµ Tó: - Quanh n¨m: suèt n¨m, tõ n¨m nµy sang n¨m kh¸c. - Mom sông: khoảng đất nhô ra phía lòng sông. 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. C©u th¬ më ®Çu nh­ lêi giíi thiÖu hoµn c¶nh vµ h×nh ảnh bà Tú tần tảo, tất bật ngược xuôi: LÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng Eo sèo mặt nước buổi đò đông Con cß: h×nh ¶nh trong ca dao: gîi sù nhá bÐ yÕu ít của kiếp người lam lũ  Thân cò Khi qu·ng v¾ng: thêi gian, kh«ng gian v¾ng lÆng, heo hót, rîn ngîp, chøa ®Çy lo ©u nguy hiÓm. Buổi đò đông: chứa đầy gian nan, bất trắc.  Nghệ thuật đối, cách đảo ngữ nhấn mạnh nỗi vất vả, gian tru©n cña bµ Tó, gîi nçi ®au th©n phËn. Câu hỏi 2: phân tích những câu thơ thể hiện + Đức tính cao đẹp của bà Tú: đức tính cao đẹp của bà Tú ? Nuôi đủ năm con với một chồng  Đảm đang tháo vát, chu đáo với chồng con. Tiếng cười tự trào, tự chua xót của tác giả khi trở thành gánh nÆng cho vî. Một duyên hai nợ âu đành phận Năm nắng mười mưa dám quản công Duyªn mét mµ nî hai nh­ng bµ d¸m qu¶n c«ng lÆng lÏ chÊp nhËn kh«ng mét lêi phµn nµn. Năm nắng mười mưa: vừa nói lên sự vất vả gian truân, vừa thể hiện đức tính chịu thương chịu khó, hết lòng vì chång v× con. 2. Hình ảnh ông Tú qua nỗi lòng thương vợ: - Tình thương vợ sâu nặng của Tú Xương thể hiện qua sự thấu hiểu nỗi vất vả gian truân và những đức tính Câu hỏi 3: Lời chửi trong hai câu cuối có ý cao đẹp của bà Tú. Hơn thể nữa là sự tri ân: nghÜa g× ? Nuôi đủ năm con với một chồng  Đằng sau tiếng cười khôi hài là cả một tấm lòng. - Lêi tù tr¸ch: Cha mẹ thói đời ăn ở bạc Cã chång hê h÷ng còng nh­ kh«ng Ông Tú không dựa vào duyên số để trút bỏ trách nhiệm. Tú Xương tự coi mình là cái nợ đời mà bà Tú Häc sinh tù tæng kÕt néi dung bµi häc. ph¶i g¸nh chÞu. Sù hê h÷ng cña «ng còng lµ biÓu hiÖn §Æc s¾c néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬: của thói đời bạc bẽo. Mét nhµ Nho d¸m sßng ph¼ng víi b¶n th©n, víi cuéc Cñng cè: Ghi nhí SGK. đời dám tự nhận khiếm khuyết  một nhân cách đẹp. Học sinh đọc  Thói đời là một nguyên nhân sâu xa khiến bà Tú nói riêng, người phụ nữ trong xã hội cũ nói chung phải khổ  tiÕng nãi lªn ¸n x· héi. . 3. Củng cố: Hình ảnh bà Tú vất vả, đảm đang và tình cảm của ông Tú đối với bà Tú. 4 DÆn dß: Ph©n tÝch hoµn chØnh bµi th¬ dùa trªn nh÷ng gäi ý. ChuÈn bÞ cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 3 TiÕt 11 §äc thªm. khóc dương khuê NguyÔn KhuyÕn vịnh khoa thi hương Trần Tế Xương. Ngµy so¹n: 29/8/2009 Ngµy d¹y: 03/9/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: Tự đọc thêm để nắm được nét đặc sắc của các tác phẩm: về nội dung, về nghệ thuật. Tiếp tục rèn luyện kĩ năng đọc - hiểu tác phẩm văn chương, nhất là kĩ năng phân tích cảm nhận cẩm xóc mµ t¸c gi¶ gëi g¾m. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc bài thơ “Thương vợ” và phân tích nêu bật chủ đề của tác phẩm. 2. Bài mới: Trả lời các câu hỏi hướng dẫn đọc thêm SGK: I. Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến: 1. Bè côc: - 2 c©u ®Çu: C¶m xóc cña t¸c gi¶ khi nhËn ®­îc tin d÷. - 14 câu tiếp: những kí ức đẹp đẽ thời trai trẻ. - Cßn l¹i: T©m tr¹ng ®au xãt cña nhµ th¬. 2. Nỗi đau đớn khi nhận được tin dữ  nhắc lại kĩ niệm  nỗi trống vắng khi bạn mất: Tình bạn thắm thiết, thuỷ chung sâu nặng giữa hai người bạn. Chú ý đến những kỉ niệm sâu sắc, đẹp đẽ giữa hai người và tâm trạng đau xót của tác giả khi nghê tin b¹n mÊt. 3. NghÖ thuËt: - Nói giảm: thôi  chết: được nói giảm nhẹ để tránh nỗi đau. - §iÖp: BiÕt th«i, th«i thÕ th× th«i míi lµ Kh«ng, ai  nhÊn m¹nh nçi ®au. - Nãi qu¸: tay ch©n rông rêi: tét cïng nçi ®au. - §¹i tõ phiÕm chØ: ai. II. Vịnh khoa thi hương - Trần Tế Xương: 1. LÉn: Chung Lén xén  k× thi kh«ng cßn vÎ trang nghiªm cña mét k× thi Nho häc, th¸nh hiÒn. 2. Hình ảnh sĩ tử, quan trường càng làm rõ cho tính chất của kì thi đó: lôi thôi, ậm oẹ  cả trường thi như có một sự thay đổi lớn. Nghệ thuật đão ngữ  nhấn mạnh. 3. Quan sứ, bà đầm: khác nhất trong kì thi Nho học truyền thống phương Đông bị xâm phạm. Sự lai căng đáng buồn của xã hội đang biến đổi  phê phán. 4. Nhân tài đất Bắc nào ai đó Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà  Đau đớn, nhục nhã trước cảnh trường thi, lời kêu gọi ở cuối bài thơ như một lời đánh động, lời cảnh tỉnh đối với lòng yêu nước, tự tôn dân tộc. 3. Cñng cè: VÒ néi dung, nghÖ thuËt cña hai bµi th¬. 4. DÆn dß: Häc thuéc hai bµi th¬, ph©n tÝch hoµn chØnh dùa vµo c¸c c©u hái gîi ý. ChuÈn bÞ “Tõ ng«n ngữ chung đến lời nói cá nhân”cho tiết học sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung. 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 3 TiÕt 12. Ngµy so¹n: 29/9/2009 Ngµy d¹y: 03/9/2009 Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân (Tiếp theo). I. Môc tiªu bµi häc: - Xem môc tiªu chung ë tiÕt 3. - Tiếp tục nâng cao năng lực lĩnh hội những nét riêng trong ngôn ngữ của cá nhân, rèn luyện để hình thµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, biÕt ph¸t huy phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n khi sö dông ng«n ng÷ chung. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. KiÓm tra bµi cò: TÝnh chung cña ng«n ng÷ vµ tÝnh riªng cña lêi nãi c¸ nh©n cã nh÷ng biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo ? Nªu vÝ dô minh ho¹ ? 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS III. Quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n: - Học sinh đọc SGK. GV nhận xét. - Tãm t¾t néi dung phÇn nµy: Tr×nh bµy mèi quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n ?. Yêu cầu cần đạt. Gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n cã mèi quan hÖ hai chiÒu: - Ngôn ngữ chung là cơ sở để mỗi cá nhân tạo ra lời nãi c¸ nh©n trong giao tiÕp. - Lêi nãi c¸ nh©n lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña ng«n ng÷ chung. Lêi nãi c¸ nh©n lµ sù hiÖn thùc ho¸ nh÷ng quy t¾c vµ phương thức chung của ngôn ngữ chung. Đồng thời, ngôn ngữ chung được biến đổi và phát triển trong quá Giáo viên hướng dẫn học sinh lấy thêm ví trình mỗi cá nhân dùng ngôn ngữ chung để giao tiếp. dô vµ ph©n tÝch vÝ dô. Củng cố: Ghi nhớ SGK - học sinh đọc. Ghi nhí: SGK LuyÖn tËp Häc sinh tiÕn hµnh luyÖn tËp c¸c bµi tËp SGK Nách: chỉ góc tường  chuyển nghĩa: từ nghĩa chỉ vị Bµi tËp 1: trí trên thân thể con người sang nghĩa chỉ vị trí giao nhau giữa hai bức tường tạo nên một góc. Riêng ND - Chung của phương thức chuyển nghĩa: ẩn dô. Xu©n: Bµi tËp 2: a. Võa chØ mïa xu©n, vïa chØ søc sèng vµ nhu cÇu t×nh c¶m cña tuæi trÎ. b. Vẻ đẹp của người con gáI trẻ tuổi. c. ChÊt men say, søc sèng d¹t dµo cña t×nh b¹n. d. Mùa. Sức sống mới, tươi đẹp. a. nghÜa gèc nh­ng dïng víi biÖn ph¸p nh©n ho¸. Bµi tËp 3: b. Lí tưởng cách mạng. c. 1. NghÜa gèc. 2. ẩn dụ: chỉ đứa con trai. a. Män m»n: ®­îc s¸ng t¹o dùa trªn quy t¾c cÊu t¹o tõ Bµi tËp 4: láy: nhỏ nhặt, tầm thường, không đáng kể. b. Giái gi¾n: rÊt giái (cã s¾c th¸i thiÖn c¶m, mÕn mé) c. Nội soi: phương thức ghép chính phụ: soi bên trong. Hướng dẫn học sinh tìm thêm các ví dụ. 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. 3. Cñng cè: Quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸c nh©n. 4. DÆn dß: N¾m néi dung bµi häc. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp. ChuÈn bÞ cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 4 TiÕt 13,14. Bài ca ngất ngưởng NguyÔn C«ng Trø. Ngµy so¹n: 06/9/2009 Ngµy d¹y: 12/9/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®­îc phong c¸ch sèng cña NguyÔn C«ng Trø víi tÝnh c¸ch mét nhµ Nho vµ hiÓu v× sao cã thÓ coi đó là một sự biểu hiện bản lĩnh cá nhân mang ý nghĩa tích cực. - Hiểu đúng nghĩa khái niệm “Ngất ngưởng” để không nhầm lẫn với lối sống lập dị của một số người hiện đại. - N¾m ®­îc nh÷ng Tri thøc vÒ thÓ h¸t nãi, lµ thÓ th¬ d©n téc b¾t ®Çu phæ biÕn réng r·I tõ thÕ kØ XIX. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc bài thơ “Vịnh khoa thi hương”, phân tích làm rõ ý nghĩa phê phán của bµi th¬ ? 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS Yêu cầu cần đạt I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh đọc tiểu đẫn SGK, tóm tắt nội 1. Tác giả: dung chÝnh cña phÇn nµy: - NguyÔn C«ng Trø (1778 - 1858) tù lµ Tån ChÊt, hiÖu - Nªu hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ Ngé Trai, biÖt hiÖu Hi V¨n, xuÊt th©n trong mét gia NguyÔn C«ng Trø. đình Nho học. Quê: làng Uy Viễn, Nghi Xuân, Hà tÜnh. 1819 thi đỗ giải nguyên được bổ làm quan. Là người tài năng, nhiệt huyết trên nhiều lĩnh vực hoạt động xã hội nhưng con đường làm quan không bằng ph¼ng. Sù nghiÖp s¸ng t¸c ? - NguyÔn C«ng Trø s¸ng t¸c hÇu hÕt b»ng ch÷ N«m, thÓ lo¹i ­a thÝch lµ ca trï. H¸t nãi (Ca trï) lµ mét thÓ th¬ thuÇn d©n téc, kh¸ phæ biến ở các thế kỉ trước, nhất là cuối thế kỉ XVIII. II. §äc - hiÓu: Học sinh đọc bài thơ, GV nhận xét, đọc Tác phẩm: - ThÓ lo¹i: H¸t nãi (SGK) mÉu. Câu hỏi 1: anh (chị) hãy xác định nghĩa của 1. Ngất ngưởng: Cao; Không chắc chắn, khác người. “Ngất ngưởng” Cá tính, bản lĩnh, vượt ra ngoài khuôn khổ, coi thường lễ.  Ngất ngưởng là phong cách sống của Nguyễn Công Trø khi lµm quan vµ c¶ khi vÒ h­u, trë vÒ cuéc sèng đời thường: - Khi lµm quan: “Vò trô néi m¹c … Phñ do·n Thõa Thiªn”  hµng lo¹t nh÷ng tõ H¸n ViÖt trang träng chØ c¸c chức vị, lĩnh vực mà Nguyễn Công Trứ đã làm  NgyÔn C«ng Trø lµ mét tµi n¨ng trªn nhiÒu lÜnh vùc, 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. C©u hái 2: NguyÔn C«ng Trø biÕt r»ng lµm quan lµ “vµo lång”, t¹i sao NguyÔn C«ng Trø vÉn lµm ?. C©u hái 3: V× sao «ng l¹i tù cho m×nh lµ “ngất ngưởng”, ông đánh giá sự ngất ngưởng của mình như thế nào ?. Häc sinh ph©n biÖt víi lèi sèng lËp dÞ Häc sinh tù tæng kÕt néi dung bµi häc. §Æc s¾c néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬:. Cñng cè: Ghi nhí SGK. Học sinh đọc. có nhiều đóng góp cho đời theo chí nam nhi. - Khi về với đời thường: “Đô môn giải tổ … cũng nực cười ông ngất ngưởng”  Chủ trương một lối sống khác người: cưỡi bò vàng, đeo đạc ngựa, đem các cô gái trẻ lên chơi chùa,…  Ông có quyền ngất ngưởng (Không phải là lối sống lập dÞ) 2. Vµo lång: bã buéc, mÊt tù do. NguyÔn C«ng Trø biÕt r»ng lµm quan lµ “vµo lång” nh­ng «ng vÉn vµo lång v×: “Vò tô néi m¹c phi phËn sù”  kh«ng g× kh«ng ph¶I lµ phận sự của ta. Làm quan là phương tiện để ông thể hiện tài năng và hoài bão của mình theo đạo của nhà Nho ch©n chÝnh. 3. Ông đã cống hiến hết tài năng, tâm huyết cho đời, nghĩa vua tôi đã vẹn đạo sơ chung  ông có quyền “ngất ngưởng” Tóm lại, ngất ngưởng thực chất là một phong cách sèng t«n träng sù trung thùc, t«n träng c¸ tÝnh, kh«ng chÊp nhËn sù rµng buéc. NguyÔn C«ng Trø tù thuËt, tù kÓ vÒ chÝnh m×nh: mét con người sòng phẳng, thẳng thắn và có ý thức rõ ràng vÒ phong c¸ch sèng cña m×nh. 4. NghÖ thuËt: - Ng«n ng÷ trong s¸ng, mÉu mùc. Th¬ lµ lêi tù thuËt tù nhiªn kh«ng gß bã. - Tù do vÒ vÇn, nhÞp. Ghi nhí SGK. 3. Cñng cè: phong c¸ch sèng cña NguyÔn C«ng Trø víi tÝnh c¸ch mét nhµ Nho: sèng hÕt m×nh, kh«ng chịu vòng cương toả, cái tôi thách thức xã hội. 4 DÆn dß: Ph©n tÝch hoµn chØnh bµi th¬ dùa trªn nh÷ng gîi ý. ChuÈn bÞ “Bµi ca ng¾n ®i trªn b·i c¸t”cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. 14 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 5 TiÕt 15. Bµi ca ng¾n ®I trªn b·I c¸t Cao B¸ Qu¸t. Ngµy so¹n: 15/9/2009 Ngµy d¹y: 19/9/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm được tinh thần phê phán của ông đối với học thuật và sự bảo thủ trì trệ của chế độ nhà Nguyễn nãi chung. - ThÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc bài thơ “Bài ca ngất ngưởng”, phân tích làm rõ con người Nguyễn Công Trø qua bµi th¬ ? 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - T×m hiÓu: Học sinh đọc tiểu đẫn SGK, tóm tắt nội dung chÝnh cña phÇn nµy: - Nªu hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ Cao B¸ Qu¸t ?. - Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ ?. Phan chia bố cục của bài thơ và nêu nội dung từng phần ?. Học sinh đọc bài thơ: Hãy tìm những chi tiết trong bản dịch thơ miêu tả bãi cát ? - Trực tiếp miêu tả bãi cát : câu 1,11;17. - Gián tiếp miêu tả bãi cát : 2; 15;16.. Yêu cầu cần đạt I. Đọc - Tìm hiểu: 1.Tác giả Cao Bá Quát (1809 – 1855): - Là một nhà thơ có tài năng và bản lĩnh, hy sinh trong cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ phong kiến nhà Nguyễn. - Phần lớn sáng tác của Cao Bá Quát là thơ chữ Hán. Ông để lại cho đời 1400 bài thơ , hơn hai chục bài văn xuôi và một số bài phú Nôm và hát nói. - Nội dung thơ Cao Bá Quát phê phán mạnh mẽ sự bảo thủ, lạc hậu của chế độ phong kiến nhà Nguyễn. Đồng thời thơ ông còn thể hiện tư tưởng đổi mới và phản ánh nhu cầu đổi mới của xhViệt Nam giữa thế kỷ XIX. 2. Bài thơ : - Hoàn cảnh sáng tác: + Cao Bá Qúat đậu cử nhân năm 1831 tại trường thi Hà Nội. Sau đó nhiều lần ông vào kinh đô Huế để thi Hội nhưng không đỗ. + Bài thơ được hình thành và ra đời từ những lần nhà thơ đi thi Hội qua các tỉnh miền Trung đầy cát trắng như Qủang Bình, Qủang Trị. - Thể loại: + Viết bằng chữ Hán, chứa nhiều biểu tượng mang ý nghĩa triết lý sâu sắc. + Thể ca có nét phóng túng, khoáng đạt trong cách biểu đạt ngôn từ, hình tượng. - Bố cục: 3 phần : + Đọan 1: 4 câu đầu - Tâm trạng của người đi đường. + Đoạn 2 : 6 câu tiếp - thực tế cuộc đời và tâm trạng của nhà thơ. + Đoạn 3 : Còn lại - Đường cùng của kẻ sĩ và tâm trạng bi phẫn của nhà thơ. II. Đọc - hiểu: 1. Hình tượng “bãi cát dài”: - Hình ảnh bãi cát được miêu tả trong bài có đặc điểm + Dài. + Nối tiếp nhau như vô tận. 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn.  Đây là con đường khó đi. Phải vượt qua những con đường như vậy, bất cứ ai cũng cảm thấy gian nan, mệt mỏi và thậm chí chán nản. - Việc đi trên cát được khắc hoạ: + “Đi một bước như lùi một bước”. Đi trên cát khó hơn, mệt mỏi hơn, dùng sức+ nhiều hơn đi trên đường đất bình thường. - Hình ảnh bãi cát dài là ẩn dụ cho cuộc đời mênh mông, rộng lớn, đầy khó khăn, gian khổ. Từ hình ảnh bãi cát trong bài thơ, nhà thơ -Đường đi trên cát phải chăng là hình ảnh của con muốn ẩn dụ điều gì ? “đường đời” không bằng phẳng mà lại lắm chông gai. Trước Cao Bá Quát, đã xuất hiện nhiều hình => đây chính là dụng ý nghệ thuật của nhà thơ để gửi ảnh bãi cát trong thơ ca. Ví dụ: gắm các ý nghĩa về triết lý nhân sinh . - Trong “Chinh phụ ngâm” có câu : - Hình tượng bãi cát dài trong bài “Sa hành đoản ca” là Ôm yên gối trống đã chồn một sáng tạo riêng, mới mẻ, độc đáo, bắt nguồn từ Nằm vùng cát trắng, ngủ cồn rêu xanh. chính cuộc sống hiện thực của Cao Bá Quát . Vùng cát trắng diễn tả sự gian khổ của người chinh phu. - Trong “Truyện Kiều” cũng có câu ; Bốn bề bát ngát xa trông Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia . Cát vàng diễn tả nỗi buồn và tâm trạng cô đơn của nàng Kiều. Hình ảnh bãi cát được miêu tả trong bài thơ có đặc điểm gì ? Từ đặc điểm ấy cho biết điều gì về con đường mà khách phải đi qua? Không chỉ miêu tả bãi cát dài mà nhà thơ còn khắc hoạ việc đi trên cát như thế nào? Nó có khác gì với đi trên đường đất bình thường ?. So sánh với các câu thơ trên,em có nhận xét gì về cách miêu tả hình ảnh bãi cát trong bài thơ của Cao Bá Quát ? Theo em, nhân vật “khách” ở trong bài thơ là ai? Người đi đường đã nói điều gì qua đoạn thơ: “Xưa nay, phương danh lợi Tất tả trên đường đời Đầu gió hơi men thơm quán rượu Người say vô số, tỉnh bao người” ? Cách nói của người đi đường nhằm mục đích gì? Từ đó, nhân vật “khách” trong bài thơ có tâm trạng gì ? Vì sao nhân vật lại có tâm trạng ấy ?. 2. Hình tượng “khách”: - Là người đang đi trên con đường cát. - Là một kẻ sĩ đang đi tìm chân lý giữa cuộc đời mờ mịt. Cuộc đời đầy bọn danh lợi chen chúc,chỉ biết tranh nhau mưu sinh và hưởng thụ một cách say sưa . + Làm rõ sự đối lập giữa mình với đông đảo kẻ chạy theo danh lợi. + Khẳng định rõ mình không thể hoà trộn với kẻ chạy theo danh lợi, cho dù phải cô độc. Khinh thường phường danh lợi. - Tâm trạng của nhân vật “khách” ngao ngán, mệt mỏi, vì : + Đường đi dài, lại khó khăn. + Mặt trời lặn mà vẫn phải tất tả đi. + Chán ngán cảnh mưu cầu danh lợi tầm thường. - Nhà thơ chán nản và miễn cưỡng đi thi bởi: + Nhận thấy được sự xuống cấp của học thuật, khoa cử của triều đại nhà Nguyễn. + Phê phán, bất hợp tác với triều đình nhà Nguyễn. - Tác giả đặt ra câu hỏi: Đi tiếp hay dừng lại 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. Tại sao nhà thơ lại tỏ ra chán nản, miễn cưỡng, không hào hứng khi phải lên kinh đô ứng thi ?. Trước tình cảnh ấy, người đi đường đã bộc lộ suy nghĩ gì ? Tóm lại, mượn hình tượng bãi cát và việc đi trên cát, Cao Bá quát muốn thể hiện tâm trạng và thái độ gì ? Tầm tư tưởng của tác giả qua tâm trạng ấy ? Cñng cè: Ghi nhí SGK. Học sinh đọc. “Bãi cát dài,bãi cát dài ơi ! Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt. Tâm trạng đầy mâu thuẫn: học để thi; nhưng thi đỗ làm quan lại như phường danh lợi; thế thì học thi để làm gì? - Suy nghĩ của nhà thơ thể hiện mâu thuẫn: + Khát vọng sống cao đẹp + Xông pha trên con đường tìm lý tưởng >< với thái độ và động cơ cầu an hưởng lạc. Hãy nghe ta hát khúc đường cùng Phía Bắc núi Bắc, núi muôn trùng Phía nam núi Nam, sóng dào dạt Anh đứng làm chi trên bãi cát Tiếp tục đi hay dừng lại đều khó khăn.Người đi đành đứng chôn chân trên bãi cát. => Người đi đường cảm thấy mình thật cô độc và bế tắc không tìm thấy lối thoát trên đường đời - Tâm trạng và thái độ của nhà thơ : + Chán ghét đối với con đường mưu cầu danh lợi tầm thường. + Phê phán học thuật, khoa cử và chính sự của nhà Nguyễn. Tầm tư tưởng của tác giả : Nhận thấy rõ tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, con đường công danh theo lối cũ, sự bảo thủ, trì trệ của xã hội đương thời. Từ đó nhà thơ khát khao một sự đổi mới tích cực hơn. Những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ - Hình tượng thơ độc đáo, thể hiện sự sáng tạo ( bãi cát dài…) - Hình ảnh thơ vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. - Thể thơ cổ thể, tự do về kết cấu, vần , điệu; cấu trúc câu dài ngắn khác nhau; cách ngắt nhịp của mỗi câu tạo nên nhịp điệu của bài ca. - Âm điệu bi tráng bởi nó vừa buồn nhưng cũng có những phản kháng âm thầm… III. Ghi nhớ ( sgk).. 3. Củng cố: Tinh thần phê phán của Cao bá Quát đối với học thuật và sự bảo thủ trì trệ của chế độ nhà NguyÔn nãi chung. 4 DÆn dß: - Ph©n tÝch hoµn chØnh bµi th¬ dùa trªn nh÷ng gîi ý. - ChuÈn bÞ cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. 17 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn TuÇn 5 TiÕt 16. LuyÖn tËp Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch. Ngµy so¹n: 16/9/2008 Ngµy d¹y: 19/9/2009. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm vững mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích. - Rèn luyện kĩ năng phân tích một vấn đề chính trị xã hội hoặc văn học. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Trình bày khái niệm, mục đích và các yêu cầu của thao tác lập luận phân tích. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS Nhác lại kiến thức cũ về thao tác lập luận phân tích Hướng dẫn học sinh luyện tập theo hướng dẫn SGK: Chú ý các thao tác phân tích đề, tìm ý trong văn nghị luận. Học sinh thảo luận theo nhóm, cử đại diện trình bày. Cả lớp góp ý kiến hoàn chỉnh nội dung.. Yêu cầu cần đạt Luyện Tập 1. Tự ti và tự phụ là hai thái độ trái ngược nhau nhưng đều ảnh hưởng không tốt đến kết quả học tập và công tác. Hãy phân tích hai căn bệnh trên. a. Phân tích đề: Đây là dạng đề mở Phân tích những biểu hiện của thái độ tự ti và tự phụ Phân tích tác hại của tự ti và tự phụ; Khẳng định một thái độ sống hợp lý Yêu cầu phương pháp: P/tích, c/m, b/luận Phạm vi d/c: thực tế đời sống xã hội b. Lập dàn ý: - Tự ti và tự phụ là 2 thái độ ta có thể gặp ở rất nhiều người - Nhận thức được những ảnh hưởng không tốt của tự ti và tự phụ có vai trò quan trọng để mỗi người tự hoàn thiện mình. * Mở bài: * Thân bài: (I) Thái độ tự ti của con người: (1) Giải thích khái niệm: Tự ti là tự đánh giá thấp mình nên không tin tưởng vảo bản thân Chú ý: Phân biệt tự ti với khiêm tốn (Khiêm tốn là có ý thức và thái độ đúng mực trong việc đánh giá bản thân, không tự kiêu tự mãn) Như vậy tự ti là điểm tiêu cực hạn chế, còn khiêm tốn là mặt tích cực (2) Những biểu hiện của thái độ tự ti: + Không tin tưởng vào năng lực, sở trường, hiểu biết, ... Của mình + Nhút nhát, luôn tránh những chỗ đông người + Không dám mạnh dạn đảm nhận những nhiệm vụ được giao (3) Tác hại của thái độ tự ti: 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. + Hiện lên là một con người hèn nhát, yếu đuối + Trong mọi việc, người tự ti sẽ là người luôn thất bại Tự ti là một nhược điểm của con người (II) Thái độ tự phụ của con người: (1) Giải thích khái niệm: Tự phụ là thái độ đề cao bản thân, tự đánh giá cao tài năng và thành tích của mình hơn mức mình có đến mức coi thường người khác Chú ý: Phân biệt tự phụ với tự tin: - Tự tin là sự tin tưởng vào bản thân mình không đến mức tự cao tự đại Tự phụ là điểm hạn chế, tính xấu - Tự tin là mặt tích cực, là ưu điểm (2) Những biểu hiện của thái độ tự phụ: + Luôn đề cao quá mức bản thân mình + Luôn tự cho mình là đúng + Khi làm được việc gì đó lớn lao sẽ tỏ ra coi thường người khác, huênh hoang, phô trương, khoe mẽ bản thân. (3) Tác hại của tự phụ: + Nhìn nhận đánh giá sai lầm, lệch lạc giá trị bản thân + Khi đề cao quá mức bản thân, trong nhiều công việc cũng sẽ gặp thất bại, không được sự giúp sức của mọi người Tự phụ là mặt hạn chế của con người. * Kết bài: Nêu ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xác định thái độ hợp lý qua phân tích hai căn bệnh trên 2. 1. Phân tích đề: Đây là dạng đề có định hướng Yêu cầu nội dung: Phân tích nghệ thuật sử dụng từ. Phân tích biện pháp đảo ngữ Phân tích hình ảnh: “Vai đeo lọ” của sĩ tử, “Miệng thét loa” của quan trường Yêu cầu phương pháp: phân tích, bình, so sánh Phạm vi dẫn chứng: Hai câu thơ và một số bài thơ khác về cảnh trường thi của Tú Xương (Giễu người thi đỗ) 2. Lập dàn ý: A. Mở bài: Giới thiệu bài thơ: Tác giả - hoàn cảnh sáng tác - chủ đề Nêu nội dung hai câu thơ: chân dung hai nhân vật chính của trường thi B. Thân bài: Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình tượng và cảm xúc qua các từ: lôi thôi, ậm ọe – vai đeo lọ , miệng thét 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> GV thùc hiÖn: Cao Th¸i Hoµng Hu©n. Gi¸o ¸n 11 - CT ChuÈn. loa. Đảo trật tự cú pháp: nhằm nhấn mạnh vào dáng điệu và hành động của sĩ tử và quan trường NT đối lập sĩ tử - quan trường đã khái quát quang cảnh trường thi thiếu sự nghiêm túc lại rất hài hước,lố lăng,nhếch nhác đến thảm hại Thái độ của Tú Xương: mỉa mai, chua xót, phê phán trực diện tinh thần dân tộc. Nêu cảm nghĩ chung về thi cử và trường ốc xưa. C. Kết bài: Cái hay của câu thơ (về nội dung và nghệ thuật) Thấy được tài năng và tình cảm của Tú Xương 3. Cñng cè: C¸c thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch. 4 DÆn dß: Hoµn thµnh bµi tËp 1, lµm bµi tËp 2 SGK. ChuÈn bÞ cho tiÕt häc sau. * Rót kinh nghiÖm bæ sung:. TuÇn 6 TiÕt 17,18. Ngµy so¹n: 20/9/2009 Ngµy d¹y: 22/9/2009. lẽ ghét thương TrÝch Lôc V©n Tiªn - NguyÔn §×nh ChiÓu. I. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nhận thức được tình cảm yêu ghét phân minh, mãnh liệt và tấm lòng thương dân sâu sắc của Nguyễn §×nh ChiÓu. - Hiểu được đặc trưng cơ bản của bút pháp trữ tình Nguyễn Đình Chiểu: cảm xúc trữ tình - đạo đức nồng đậm sâu sắc; vẻ đẹp bình dị, chân chất của ngôn từ. - Rút ra bài học đạo đức về tình cảm yêu ghét chính đáng. II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 1. Kiểm tra bài cũ: Trình bày các bước lập dàn ý, nêu ví dụ minh hoạ. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV - HS I. §äc - t×m hiÓu: Học sinh đọc phần tiểu dẫn SGK và tóm tắt c¸c ý chÝnh giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm Lôc V©n Tiên và đoạn trích lẽ ghét thương:. Yêu cầu cần đạt 1. T¸c phÈm Lôc V©n Tiªn: - TruyÖn Lôc V©n Tiªn ®­îc s¸ng t¸c kho¶ng ®Çu nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kØ XX. - Cốt truyện: xoay quanh cuộc xung đột giữa cái thiện và cái ác, nhằm đề cao tinh thần nhân nghĩa, thể hiện khát vọng lí tưởng của tác giả và của nhân dân đương thời về một xã hội tốt đẹp. - ThÓ lo¹i: truyÖn N«m. 2. §o¹n trÝch: 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>