Giáo án Ngữ văn khối 11 - Tiết 1 đến tiết 12

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày giảng: 11B1: 11B5: 11B7:. Sĩ số: Vắng: Sĩ số: Vắng: Sĩ số: Vắng: Tiết 1,2 – §äc v¨n Vµo phñ chóa trÞnh (Trích “Thượng kinh kí sự” – Lê Hữu Trác) I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Bức tranh chân thực, sinh động về cuộc sống xa hoa, đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh và thái độ, tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào phủ chúa Trịnh Cán. - Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Ông: lương ý, nhà nho thanh cao, coi thường danh lîi. - Những nét đặc sắc của bút pháp kí sự: tài quan sát, miêu tả sinh động những sự việc có thật; lối kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn; chọn lựa chi tiết đặc sắc; đan xen văn xuôi và th¬. 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu thể kí (kí sự) trung đại theo đặc trưng thể loại. 3. Thái độ: Có cái nhìn đúng về giai cấp thống trị trong XHPK Việt Nam thế kỉ XVIII. Liªn hÖ víi cuéc sèng hiÖn nay ... II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (5phót): Kh«ng thùc hiÖn Lµm quen víi h/s; nh¾c nhë, yªu cÇu vÒ SGK, vë ghi, vë so¹n 2. Bài mới (36 phót): TiÕt thø nhÊt Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1(10 phút): Hướng dẫn h/s tìm I/ Tiểu dẫn hiÓu tiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ HS: §äc phÇn tiÓu dÉn, SGK, tr3. - Lê Hữu Trác (1724-1791) hiệu là Hải Thượng GV: Hãy cho biết phần tiểu dẫn Lãn Ông (ông già lười ỏ đất Thượng Hồng), quê trình bày những nội dung gì? Nêu ở làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng cô thÓ tõng néi dung? Hồng, trấn Hải Dương. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. - ¤ng lµ mét danh y, nhµ v¨n, nhµ th¬ lín nöa cuèi thÕ kØ XVIII, t¸c gi¶ cña bé s¸ch y häc næi GVMR: Thể kí sự và giới thiệu vắn tiếng Hải Thượng y tông tâm lĩnh. t¾t t/p. 2. T¸c phÈm - Lµ tËp kÝ sù b»ng ch÷ H¸n, hoµn thµnh n¨m 1783, xếp ỏ cuối bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh. - Ghi lại việc t/g được triệu vào phủ chúa để khám bệnh kê đơn cho thế tử ngày 12 tháng giêng năm Nhâm Dần (1782) cho đến lúc xong việc về tới nhà ở Hương Sơn ngày 2 tháng 11.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> HĐ2 (16 phút): Hướng dẫn h/s đọc – hiÓu v¨n b¶n HS: §äc VB GV: Nhận xét cách đọc L­u ý h/s mét sè tõ khã: GV: H·y tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh trong ®o¹n trÝch? HS: Th¶o luËn nhãm, thêi gian 5 phút, cử đại diện trả lời. C¸c nhãm nhËn xÐt, bæ xung. GV: NhËn xÐt, chèt kiÕn thøc HĐ3 (10 phút): Hướng dẫn h/s đọc – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n GV: Nh×n l¹i con ®­êng theo ch©n t/g vào phủ chúa, em có ấn tượng gì vÒ quang c¶nh n¬i phñ chóa? C¶nh phñ chóa ®­îc miªu t¶ ntn? Nh©n xÐt cña em? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.. 3. §o¹n trÝch - Vị trí: Tác giả lên đến kinh đô, được dẫn vào phñ chóa TrÞnh. II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. Gi¶i nghÜa tõ khã (sgk) - “thánh”-> người tài trí siêu phàm, chỉ vua: thánh chỉ, thánh thượng, thánh thể. - ... 3. Tãm t¾t ®o¹n trÝch Th¸nh chØ (s¸ng 1/2) -> vµo cung (cöa sau) -> nhiều lần cửa -> vườn cây -> hành lang quanh co -> ®iÕm “HËu m· qu©n tóc trùc” -> cöa lín -> hµnh lang phÝa t©y -> §¹i ®­êng, QuyÒn bæng, g¸c tÝa, phßng trµ -> trë ra ®iÕm “HËu m·” ¨n cơm -> mấy lần trướng gấm -> hậu cung: hầu mạch, dâng đơn -> về nơi trọ. III/ §äc – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Quang c¶nh vµ cung c¸ch sinh ho¹t trong phñ chóa a) Quang c¶nh trong phñ chóa: + Vµo phñ chóa ph¶i qua nhiÒu lÇn cöa víi nh÷ng d·y hµnh lang quanh co nèi nhau liªn tiÕp, mỗi cửa đều có lính canh gác, ... + Vườn hoa trong phủ: câu cối um tùm ... + Trong phñ lµ nh÷ng nhµ §¹i ®­êng, QuyÓn bæng, g¸c t¸i víi kiÖu son, vâng ®iÒu, ... + §å dïng: m©m vµng, chÐn b¹c + Néi cung cña thÕ tö: chèn th©m cung -> Quang c¶nh tr¸ng lÖ, t«n nghiªm, léng lÉy. Màu sắc chủ đạo là màu đỏ vàng rực rỡ đua nhau lấp lánh. Không khí ngột ngạt tù đọng, chỉ thấy hơi người, hơi phấn sáp, đèn nến, hương hoa.. 3. Củng cố (3 phút): Hải Thượng Lãn Ông là một danh y, nhà văn, nhà thơ lớn nửa cuèi thÕ kØ XVIII. - T/p: tập kí sự bằng chữ Hán, ghi lại việc t/g được triệu vào phủ chúa để khám bệnh kê đơn cho thế tử. 4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Học bài; Soạn tiếp bài.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngày giảng: 11B1: 11B5: 11B7:. Sĩ số: Vắng: Sĩ số: Vắng: Sĩ số: Vắng: Tiết 1,2 – §äc v¨n Vµo phñ chóa trÞnh (Trích “Thượng kinh kí sự” – Lê Hữu Trác) I. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Bức tranh chân thực, sinh động về cuộc sống xa hoa, đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh và thái độ, tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào phủ chúa Trịnh Cán. - Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Ông: lương ý, nhà nho thanh cao, coi thường danh lîi. - Những nét đặc sắc của bút pháp kí sự: tài quan sát, miêu tả sinh động những sự việc có thật; lối kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn; chọn lựa chi tiết đặc sắc; đan xen văn xuôi và th¬. 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu thể kí (kí sự) trung đại theo đặc trưng thể loại. 3. Thái độ: Có cái nhìn đúng về giai cấp thống trị trong XHPK Việt Nam thế kỉ XVIII. Liªn hÖ víi cuéc sèng hiÖn nay ... II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (5 phót): H·y tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh trong ®o¹n trÝch Vµo phñ chóa TrÞnh? 2. Bài mới (36 phót): TiÕt thø hai Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1(30 phút): Hướng dẫn h/s đọc III/ Đọc – hiểu chi tiết văn bản – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Quang c¶nh vµ cung c¸ch sinh ho¹t trong phñ chóa a) Quang c¶nh trong phñ chóa: b) Cung c¸ch sinh ho¹t trong phñ chóa “thực khác hẳn người thường” GV: LÇn ®Çu tiªn vµo phñ chóa t/g + §Õn phñ chóa ph¶i cã th¸nh chØ, cã thÎ míi đã nhận xét cảnh sống ở đây “thực được vào, có người dẫn đường (tên đầy tớ), lính khác hẳn người thường” Em có thấy đi đón (chạy như ngựa lồng) điều đó qua cung cách sinh hoạt + Phủ chúa có cả một guồng máy phục vụ đông trong phñ chóa? đúc tấp nập: người giữ của, thị vệ quân sĩ, quan HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. truyÒn chØ, ... + Lời xưng hô bẩm tấu đều phải rất kính cẩn, lễ phÐp + ViÖc kh¸m bÖnh cho thÕ tö ph¶i tu©n theo mét loạt phép tắc, quy định:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -> Cung c¸ch sinh ho¹t nghi lÔ khu«n phÐp => Sự cao sang, quyền uy cùng c/s hưởng thụ cực ®iÓm cña nhµ chóa. 2. Cách nhìn, thái độ và tâm trạng của tác giả GV: Hãy cho biết cách nhìn, thái độ khi vào phủ chúa cña t/g khi vµo phñ chóa? a) Cách nhìn, thái độ: HS: Trao đổi theo bàn, trả lời - ThÓ hiÖn gi¸n tiÕp qua viÖc miªu t¶ ghi chÐp tØ mỉ, đầy đủ con đường vào phủ chúa -> Sự xa hoa trong bøc tranh hiÖn thùc ®­îc miªu t¶ tù nã ph¬i bµy. - ThÓ hiÖn trùc tiÕp qua c¸ch quan s¸t, lêi b×nh, những suy nghĩ của t/g: “thực khác hẳn người thường”, làm một bài vịnh – câu kết, “tôi bây giờ mới biết phong vị nhà đại gia” -> Thái độ dửng dưng trước những quyến rũ vật chất, ko đồng tình trức c/s quá no đủ, tiện nghi nh­ng thiÕu khÝ trêi vµ ko khÝ tù do. GV: Tâm trạng của t/g khi kê đơn b) Tâm trạng của t/g khi kê đơn cho thế tử: cho thÕ tö? - C¸ch lËp luËn vµ lÝ gi¶i vÒ c¨n bÖnh cña thÕ tö HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. kh¸c h¼n víi c¸c thÇy thuèc kh¸c vµ quan ch¸nh ®­êng (c¨n bÖnh cã nguån gèc tõ c¸i xa hoa, no đủ, hưởng lạc nơi phủ chúa). - Chữa bệnh thế nào là một cuộc đấu tranh giằng co bên trong con người t/g: Hiểu rõ bệnh, có cách ch÷a – sî ch÷a khái sÏ bÞ danh lîi rµng buéc; Chữa bệnh cầm chừng – nghĩ đến y đức, trách nhiệm nghề nghiệp, lương tâm => Nói thẳng, ch÷a thËt. GV: Tõ viÖc t×m hiÓu®o¹n trÝch nhÊt là đoạn bắt mạch, kê đơn của LHT, => Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách LHT: em thấy LHT là người ntn? + Một thầy thuốc giỏi, giàu kinh nghiệm, y đức HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. cao. + Một con người xem thường danh lợi, quyền quý, yêu tự do và nếp sống thanh đạm. 3. Vµi nÐt nghÖ thuËt vµ ý nghÜa cña ®o¹n GV: Có người cho rằng “TKKS” là trích cuèn sæ tay c¸ nh©n ghi chÐp c¸c t­ liệu về chuyến lên kinh chữa bệnh - Nhận xét đó là chưa đánh giá đúng giá trị của cho cha con thÕ tö cña LHT. ý kiÕn t/p. cña em ntn? + Qua nh÷ng ghi chÐp thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch HS: Thảo luận nhóm, thời gian 5 đã phản ánh bức tranh hiện thực nơi phủ chúa, sự phút, cử đại diện trả lời. lÊn ¸t quyÒn vua cña nhµ chóa – mÇm mèng ®­a tíi c¨n bÖnh thèi n¸t cña XHPK ViÖt Nam. GV: NhËn xÐt, chèt kiÕn thøc.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> HĐ2 (6 phút): Hướng dẫn h/s ghi nhí vµ luyÖn tËp HS: §äc ghi nhí, sgk GV: Hướng dẫn h/s luyện tập: Đọc l¹i s¸ch Ng÷ v¨n 9; nhËn xÐt vÒ c¸ch phản ánh hiện thực, thái độ của t/g; so s¸nh ®iÓm gièng nhau, kh¸c nhau VÒ lµm ë nhµ.. + Béc lé c¸i t«i cña LHT: mét nhµ nho, nhµ th¬, danh y coi thường danh lợi, quyền quý. + Bút pháp kí sự đặc sắc: sự quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả cảnh sinh động, có nhiều chi tiết đặc săc; lối kể hấp dẫn, hài hước, chân thực; ®an xen th¬ ca lµm cho kÝ sù ®Ëm chÊt tr÷ t×nh. IV/ Ghi nhí vµ LuyÖn tËp 1. Ghi nhí (sgk) 2. LuyÖn tËp So s¸nh v¨n b¶n víi v¨n b¶n “ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh” (trÝch “Vò trung tuú bót” cña Ph¹m §×nh Hæ, sgk NV9). 3. Cñng cè (3 phót): - Bøc tranh hiÖn thùc phñ chóa. - Tài năng và tấm lòng y đức của Lê Hữu Trác 4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Học bài; làm BT * Gièng nhau: Gi¸ trÞ hiÖn thùc Thái độ của t/g trước hiện thực * Kh¸c nhau: C¸ch ghi chÐp ph¶n ¸nh hiÖn thùc (nghÖ thuËt) + NV9: ghi chÐp t¶n m¹n, chñ quan, ko gß bã + NV10: ghi chép theo trật tự thời gian, thái độ t/g ẩn kín (bộc lộ gián tiếp qua c¸ch miªu t¶, trùc tiÕp qua lêi b×nh nhËn xÐt) Soạn tiếp bài “Phân tích đề và lập dàn ý cho bài văn nghị luận”. Ngày giảng: 11B1: 11B5: 11B7:. Sĩ số: Sĩ số: Sĩ số:. Vắng: Vắng: Vắng: Tiết 3 – Lµm v¨n Phân tích đề và lập dàn ý cho bài văn nghị luận I/ Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Các nội dung cần tìm hiểu trong một đề văn nghị luận - C¸ch x¸c lËp luËn ®iÓm, luËn cø cho bµi v¨n nghÞ luËn. - Yªu cÇu cña mçi phÇn trong dµn ý cña mét bµi v¨n nghÞ luËn. - Một số vấn đề xã hội, văn học 2. KÜ n¨ng: - Phân tích đề văn nghị luận. - LËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Tạo ý thức và thói quen thực hiện thao tác phân tích đề và lập dàn ý trước khi viÕt bµi. II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: K 2. Bài mới (41 phót): Hoạt động của thầy và trò HĐ1(10 phút): Hướng dẫn h/s phân tích đề GV: nhắc lại yêu cầu bài tập ở SGK HS: tiến hành thảo luận trên cơ sở đã chuẩn bị bài tập ở nhà. Kiến thức cơ bản I/ Phân tích đề 1. Bài tập: a) Đề 1: Là dạng đề định dạng rõ các nội dung nghị luận - Vấn đề cần nghị luận: Việc chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới (Điểm mạnh, điểm chưa mạnh của người Việt…) - Phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận bình luận, giải thích,chứng minh. - Nội dung: + Người VN có nhiều điểm mạnh: + Người VN cũng ko ít điểm yếu: + Ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu lµ thiÕt thùc chuÈn bÞ hµnh trang vµo TKXXI. - Phạm vi dẫn chứng: Thực tế xã hội b) Đề 2: Là dạng đề mở (chưa định hướng rõ đó là tâm sự gì) - Vấn đề cần nghị luận: tõm sự của HXH trong bài thơ Tự tình - Phương pháp: Phân tích, nêu cảm nghĩ - Phạm vi dẫn chứng: bài Tự tình II GV: chốt lại kiến thức bằng cách 2. Kết luận: nêu câu hỏi, Hs trả lời: Phân tích đề - Phân tích đề là xác định yêu cầu của đề ra: hình thức, nội dung, phạm vi tư liệu, dẫn chứng là gì? Các thao tác phân tích đề? - Muốn xác định đúng yêu cầu của đề, cần phải đọc kỹ đề, chú ý những từ ngữ then chốt, mối quan hệ giữa những từ ngữ ấy. HĐ2 (15 phút): Hướng dẫn h/s lập II/ Lập dàn ý dµn ý 1. Khái niệm GV: Củng cố khái niệm dựa vào câu hỏi: Lập dàn ý là gì? Vai trò của - Lập dàn ý là sắp xếp các ý theo trình tự lôgic, việc lập dàn ý trong quá trình viết giúp người viết tránh được tình trạng thiếu ý, lặp bài văn? ý… - Trước khi lập dàn ý (sắp xếp ý) phải tiến hành xác lập luận điểm, luận cứ (Tìm ý) 2. Bài tập - Các nhóm trình bày dàn ý đã chuẩn a) Lập dàn ý cho đề bài 1:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> bị sẵn (Đề1,2). Cả lớp cùng thảo + Mở bài: + Thân bài: luận, bổ sung để hoàn chỉnh. - Điểm mạnh của người Việt nam: - Điểm yếu của người VN - Suy nghĩ của bản thân về việc chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới: Khắc phục điểm yếu, phát huy điểm mạnh ... + Kết bài: b) Lập dàn ý cho đề 2 (Thân bài) - Nỗi cô đơn, chán chường - Khát vọng hạnh phúc - Sự bất lực trước thực tại H§3 (16 phót): LuyÖn tËp III. LuyÖn tËp Phân tích đề và lập dàn ý cho đề bài §Ò 1: sau: Cảm nghĩ của anh (chị) về giỏ a) Phân tích đề. trị hiện thực sõu sắc của đoạn trớch - Đề bài này thuộc dạng đề định hướng rõ về nội dung vµ thao t¸c nghÞ luËn. “Vào phủ chúa Trịnh” HS: Lµm viÖc c¸ nh©n khi ph©n tÝch - Yªu cÇu vÒ néi dung: Gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c đề và trao đổi theo bàn để lập dàn ý, của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh. - Yêu cầu về hình thức: Đây là đề bài thuộc kiểu tr¶ lêi. bµi nghÞ luËn v¨n häc (ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ hiÖn thùc cña v¨n b¶n). DÉn chøng chñ yÕu GV: NhËn xÐt, chèt kiÕn thøc. lÊy trong ®o¹n trÝch Vµo phñ chóa TrÞnh. b) LËp dµn ý. - Bức tranh hiện thực sinh động về cuộc sống xa hoa n¬i phñ chóa: + Quang c¶nh n¬i phñ chóa hiÖn lªn cùc k× xa hoa, tr¸ng lÖ vµ kh«ng kÐm phÇn th©m nghiªm. C¶nh nãi lªn uy quyÒn tét bËc cña nhµ chóa. + Cïng víi sù xa hoa trong quang c¶nh lµ cung c¸ch sinh ho¹t ®Çy kiÓu c¸ch. - Từ bức tranh này, ta nhận thấy thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía của tác giả, đồng thời dự c¶m ®­îc sù suy tµn cña giai cÊp thèng trÞ Lª TrÞnh thÕ kØ XVIII ®ang tíi gÇn. §Ò 2 (lµm ë nhµ phÇn lËp dµn ý) GV gợi ý đề2: Phân tích đề: - Dạng đề định hướng rõ về nội dung và thao tác nghÞ luËn. - ND: Ng«n ng÷ d©n téc trong hai bµi th¬ B¸nh trôi nước và Tự tình của Hồ Xuân Hương. - H×nh thøc: Ph¹m vi d/c lµ nh÷ng tõ ng÷ gi¶n dÞ, thuÇn ViÖt, nh÷ng c©u th¬ s¸ng t¹o thµnh ng÷, ca. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> dao trong hai bµi th¬. Thao t¸c nghÞ luËn lµ ph©n tÝch, c¶m nghÜ, kh¸i qu¸t. 3. Củng cố(3 phút): HS đọc ghi nhớ, sgk 4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Học bài; Làm đề 2; Soạn tiếp bài “Tự tình”. Ngày giảng: 11B1: 11B5: 11B7:. Sĩ số: Sĩ số: Sĩ số:. Vắng: Vắng: Vắng: Tiết 4 – §äc v¨n Tù t×nh ( Bài II - Hồ Xuân Hương). I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Tâm trạng, bi kịch, tính cách, bản lĩnh Xuân Hương. - Khả năng Việt hoá thơ Đường: dùng từ ngữ độc đáo, sắc nhọn; tả cảnh sinh động; đưa ngôn ngữ đời thường vào thơ ca. 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. 3. Thái độ: Đồng cảm với thân phận, cuộc sống của người phụ nữ trong XH cũ. Liên hệ với cuộc sống của người phụ nữ hiện nay ... II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): Qua đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”, em thấy gì về con người Lê Hữu Trác? 2. Bài mới (38 phót): Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1 (7 phút): Hướng dẫn h/s tìm I/ Tiểu dẫn hiÓu tiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ (chưa rõ năm sinh, năm mất) HS: §äc phÇn tiÓu dÉn, SGK. - Đi nhiều nơi – thân thiết với nhiều danh sĩ (như GV: H·y cho biÕt phÇn tiÓu dÉn NguyÔn Du) tr×nh bµy nh÷ng néi dung g×? Nªu - Cuộc đời, tình duyên nhiều éo le, ngang trái. cô thÓ tõng néi dung? - Sáng tác: Gồm chữ Nôm, chữ Hán HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. + Khoảng 40 bài thơ Nôm + Tập Lưu hương Kí (phát hiện 1964, gồm 24 bài chữ Hán và 26 bài chữ Nôm) + Viết về phụ nữ, trào phúng mà trữ tình; đề tài, cảm hứng đến ngôn ngữ, hình tượng đậm chất VHDG.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> + Thơ Nôm: Tiếng nói thương cảm, là sự khẳng định đề cao vẻ đẹp và khát vọng của người phụ nữ. Được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”. 2. T¸c phÈm GVMR: Giíi thiÖu qua vÒ bµi Tù - Nằm trong chùm thơ Tự tình (gồm 3 bài) t×nh I, Tù t×nh III II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n HĐ2 (7 phút): Hướng dẫn h/s đọc 1. §äc – hiÓu v¨n b¶n HS: §äc VB 2. Nhan đề và thÓ lo¹i bài thơ GV: Nhận xét cách đọc a) Nhan đề: - Tự: cách trữ tình - Tình: nội dung trữ tình GV: Em hiểu gì về nhan đề và thể => Tự tình: thuật kể nỗi lòng mình lo¹i bµi th¬? b)ThÓ lo¹i: HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. - Thơ N«m thÊt ng«n b¸t có Đường luật: Đề GV giới thiệu cho HS có hai cách Thực – Luận – Kết - Theo mạch cảm xúc tâm trạng nhân vật trữ tiếp cận bài thơ tình: Buồn tủi, xót xa (4 câu đầu); phẫn uất trước duyên phận (2 câu tiếp); nỗi đau thân phận (2 câu cuối). HĐ3 (20 phút): Hướng dẫn h/s đọc III/ Đọc – hiểu chi tiết văn bản 1. Hai câu đề – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n GV: H·y cho biÕt nh©n vËt tr÷ t×nh - Thêi gian, ko gian: đêm khuya ®ang ë trong hoµn c¶nh nµo? (kh«ng - ¢m thanh “Trống canh dồn”: Cái nhịp gấp gáp liên hồi của trống canh vừa là sự cảm nhận vừa gian, thêi gian, ©m thanh) là sự thể hiện bước đi dồn dập của thời gian và HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. sự rối bời của tâm trạng. - Cảm nhận sự bẽ bàng của duyên phận: GV: Nghệ thuật lấy động tả tĩnh. + Trơ: đặt ở đầu câu nhằm nhấn mạnh sự tủi hổ, bẽ bàng về cái hồng nhan thật rẻ rúng, vô GVMR: Đuốc hoa để đó mặc nàng nghĩa, vụ duyờn. n»m tr¬ (TruyÖn KiÒu), §¸ vÉn tr¬ + Trơ – (cái) Hồng nhan – (với) Nước non gan cïng tuÕ nguyÖt (Th¨ng Long (Nhịp:1/3/3): cái hồng nhan trơ với nước non thµnh hoµi cæ) không chỉ là dầu dãi mà còn là cay đắng, nỗi xót xa càng thấm thía, càng ngẫm lại càng đau. -> Có sự >< giữa cái cá nhân cô đơn nhỏ bé với XH, cuộc đời – Nỗi cô đơn khủng khiếp của con người. => Hai câu thơ với âm điệu riết róng đã tạc vào thời gian canh khuya, tạc vào không gian non nước hình tượng một người đàn bà trầm uất đang đối diện với bản thân mình, phát hiện ra số phận. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c©u 3, 4? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. GVMR: Khi tỉnh rượu lúc tàn canh .... GV: Em có ấn tượng gì về thiên nhiên được miêu tả trong hai câu luận? Các biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng ở hai câu thơ này? HS: Trao đổi theo bàn, trả lời.. GV: Cách sử dụng từ ngữ và các biện pháp tu từ trong hai câu thơ đã làm nên nét riêng gì ở hồn thơ HXH? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. GV chú ý cho HS thấy Việt hóa thể thơ Đường luật của HXH GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ 2 c©u th¬ cuèi? (Nêu ý nghĩa của việc sử dụng các từ ngữ: Ngán, Xuân, Lại; và nghệ thuật tăng tiến của câu thơ: Mảnh tình san sẻ tí con con?) HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.. oái ăm, trớ trêu của mình. 2. Hai c©u thùc - Câu 3: Tìm quên trong chén rượu thì say rồi lại tØnh -> C¸i vßng luÈn quÈn, trë ®i trë l¹i, cµng c¶m nhËn râ nçi ®au th©n phËn. - C©u 4: Gîi ý niÖm vÒ sù dë dang, muén mµng. Mối tương quan giữa vầng trăng với thân phận của nữ sĩ: Trăng sắp tàn (bóng xế) mà vẫn khuyết chưa tròn – Mình sắp già mà hạnh phúc vẫn xa vời, thiếu hụt; phận hẩm hiu, tình duyên cọc cạch, lẻ loi. -> Hình ảnh đẹp nhưng buồn bởi nó chứa đụng trong đó bi kịch (bi kịch từ chính c/đ HXH) => Tâm trạng cô đơn, thực tại vừa đau đớn phủ phàng vừa như giễu cợt nhà thơ khi đối diện với chính mình. 3. Hai c©u luËn - Thiên nhiên chuyển động quẫy đạp mạnh mẽ, quyết liệt và mang hàm ý so sánh + Biện pháp đảo ngữ: xiên ngang mặt đất – rêu từng đám đâm toạc chân mây – đá mấy hòn =>Làm nổi bật sự phẫn uất của thân phận đất đá, cỏ cây, cũng là sự phẫn uất của tâm trạng. + Những động từ mạnh: xiên, đâm được kết hợp với bổ ngữ: ngang, toạc độc đáo thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh, không chỉ phẫn uất mà còn là phản kháng. - Cách sử dụng từ ngữ “xiên ngang”, “đâm toạc” thể hiện phong cách rất HXH. Tác giả rất tài năng khi sử dụng các định ngữ và bổ ngữ đã làm cho cảnh vật trong thơ của mình bao giờ cũng sinh động và căng đầy sức sống – một sức sống mãnh liệt ngay cả trong tình huống bi thương. 4. Hai c©u kÕt + Ngán: ngán nỗi đời éo le, bạc bẽo + Xuân: mùa xuân; tuổi xuân + Lại lại (xuân đi xuân lại lại): từ “lại” thứ nhất là thêm một lần nữa, từ “lại” thứ hai nghĩa là trở lại. -> Sự trở lại của mùa xuân đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi xuân. T¹o ho¸ xoay vßng luÈn quÈn.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> GV: Em có suy nghĩ gì về hình tượng thiên nhiên (hàm ý so sánh) ở hai câu luận với hình tượng con người ở hai câu kết?. HĐ4 (4 phút): Hướng dẫn tổng kết GV: Hãy nêu khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.. => Hình ảnh một người đàn bà tù túng, bức bối trong dòng thời gian dằng dặc buồn bã đang cay đắng chán chường nhìn hương sắc đời mình tàn tạ hiện lên làm rợn buốt lòng người đọc. - Thủ pháp nghệ thuật tăng tiến: Mảnh tình (đã bé) – (lại) san sẻ - tí (ít ỏi) – con con => càng xót xa, tội nghiệp. - Thiên nhiên đối sánh tương phản với con người: Rêu (từng đám) – “xiên ngang mặt đất”, Đá (mấy hòn) – “đâm toạc chân mây” mà “mảnh tình” của con người thì lại “san sẻ tí con con” => Nhận thức về khát vọng tình yêu của HXH thì ôm trùm trời đất, tạc vào vũ trụ nhưng dòng thời gian vô tận, tạo nên nghịch cảnh trớ trêu, tạo nên nỗi uất ức chán chường và một niềm đau khổ, một cô đơn đã hằn in vào tâm thức người phụ nữ trong xã hội cũ. IV/ Tæng kÕt - Về nội dung: + Qua lời tự tình, bài thơ nói lên cả bi kịch và khát vọng hạnh phúc của HXH. + Ý nghĩa nhân văn của bài thơ: Trong buồn tủi, người phụ nữ gắng vượt lên trên số phận, khát vọng hạnh phúc chân chính; tiếng nói phản kháng xã hội phong kiến. - Về nghệ thuật: Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc (trơ, xiên ngang, đâm toạc, tí con con…), hình ảnh giàu sức gợi cảm (trăng khuyết chưa tròn, rêu xiên ngang, đá đâm toạc…) để diễn tả các biểu hiện phong phú, tinh tế của tâm trạng. Việt hóa thể thơ Đường luật.. 3. Củng cố (3 phút): HS đọc ghi nhớ. 4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Học thuộc lòng bài thơ, làm BT Gîi ý: - VÒ mÆt h×nh thøc, c¶ hai bµi th¬ cïng cho thÊy tµi n¨ng sö dông tiÕng Việt sắc sảo, tài hoa của Hồ Xuân Hương, nhất là khả năng sử dụng độc đáo các định ng÷ vµ bæ ng÷ nh­: mâ th¶m, chu«ng sÇu, tiÕng rÒn rÜ, duyªn mâm mßm, giµ tom (Tù tình, bài I), xiên ngang, đâm toạc (Tự tình, bài II). Hồ Xuân Hương cũng rất thành công khi sử dụng một cách điêu luyện các biện pháp nghệ thuật như: đảo ngữ, tăng tiÕn,.... Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Nét riêng: ở bài Tự tình I, yếu tố phản kháng, thách đố duyên phận mạnh mẽ hơn, gÊp g¸p h¬n. Cã vÎ nh­ bµi th¬ nµy ®­îc viÕt khi t¸c gi¶ ch­a tr¶i qua nhiÒu biÕn cè vÒ duyªn phËn nh­ khi t¸c gi¶ viÕt bµi Tù t×nh II ch¨ng? So¹n tiÕp bµi “C©u c¸ mïa thu” Ngày giảng: 11B1: Sĩ số: Vắng: 11B5: Sĩ số: Vắng: 11B7: Sĩ số: Vắng: Tiết 5 – §äc v¨n C©u c¸ mïa thu ( Thu ®iÕu – NguyÔn KhuyÕn) I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Vẻ đẹp của bức tranh mùa thu ở nông thôn đồng bằng Bắc bộ; tình yêu thiên nhiên, đất nước và tâm trạng của tác giả. - Sù tinh tÕ, tµi hoa trong nghÖ thuËt t¶ c¶nh vµ trong c¸ch sö dông ng«n tõ cña NguyÔn KhuyÕn. 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. - Ph©n tÝch, b×nh gi¶ng th¬. 3. Thái độ: Có tình yêu đối với thiên nhiên từ đó có ý thức, hành động bảo vệ thiên nhiên - môi trường sống. II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): Đọc thuộc lòng bài thơ Tự Tình của Hồ Xuân Hương và nêu cảm nhận của em về người phụ nữ trong xã hội cũ? 2. Bài mới (38 phót): Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1 (5 phút): Hướng dẫn h/s tìm I/ Tiểu dẫn hiÓu tiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ (1835-1909) HS: §äc phÇn tiÓu dÉn, SGK. - Hiệu: Quế Sơn, quê ở làng Yên Đæ, huyện Bình GV: H·y cho biÕt phÇn tiÓu dÉn Lục, tỉnh Hà Nam tr×nh bµy nh÷ng néi dung g×? Nªu - Xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghèo, cô thÓ tõng néi dung? NK đã từng đỗ đâù 3 kì thi nên được gọi là Tam HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. Nguyên Yên Đæ -> NK là người có tài năng, có cốt cách thanh GVMR: Thời đại NK sống là thời đại cao, có tấm lòng yêu nước thương dân nh­ng bÊt XH VN trải qua nhiều biến động: TD lực trước thời cuộc. Pháp đến xâm lược nước ta, triều đình đầu hàng giặc, đất nước rơi vào tình cảnh nô * Sù nghiÖp: - Trên 800 bài gồm cả chữ Hán lẫn chữ Nôm theo lệ.  NK ra làm quan trong thời gian ngắn rồi các thể loại: Thơ, văn, câu đối  Nổi bật là thơ. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> cáo quan về ở ẩn. - Nội dung thơ: Thể hiện tình yêu quê hương đất nước, tấm lòng gắn bó với cảnh và người thôn quê; châm biếm đả kích bọn thực dân phong kiến và những hiện tượng nhố nhăng trong xã hội. -> Nhµ th¬ cña d©n t×nh lµng c¶nh ViÖt Nam 2. T¸c phÈm - Nằm trong chùm 3 bài th¬ thu HĐ2 (5 phút): Hướng dẫn h/s đọc II/ Đọc - hiểu văn bản – hiÓu v¨n b¶n 1. §äc HS: §äc VB GV: Nhận xét cách đọc 2. ThÓ lo¹i vµ bè côc bài thơ -ThÓ lo¹i: Thơ N«m thÊt ng«n b¸t có Đường luật: GV: Em h·y cho biÕt thÓ lo¹i vµ bè Đề - Thực – Luận – Kết côc bµi th¬? - Theo mạch cảm xúc tâm trạng nhân vật trữ HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. tình: C¶nh thu (6 c©u th¬ ®Çu) vµ t×nh thu (2 c©u th¬ cuèi HĐ3 (20 phút): Hướng dẫn h/s đọc III/ §äc – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. C¶nh mïa thu (6 c©u th¬ ®Çu) GV: §iÓm nh×n c¶nh thu cña t¸c gi¶ - §iÓm nh×n: tõ trªn thuyÒn c©u nh×n ra mÆt ao, có gì đặc sắc? Từ điểm nhìn ấy nhà nh×n lªn bÇu trêi, nh×n tíi ngâ v¾ng, nh×n trë vÒ thơ đã bao quát cảnh thu như thế víi ao thu. nµo? -> Cảnh thu được đón nhận từ gần -> cao xa -> HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. gần. Cảnh sắc thu nhìn theo nhiều hướng thật GV: Nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo gîi sinh động. lªn ®­îc nÐt riªng cña c¶nh s¾c mïa thu? Hãy cho biết đó là cảnh thu ở - C¶nh s¾c thu: miÒn quª nµo? + Mµu s¾c: Trong veo, sãng biÕc, xanh ng¾t, l¸ HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. vµng -> Mµu s¾c thu VN GV: So sánh với “thu vịnh”; đặc + Đường nét, chuyển động: Hơi gợn tí, khẽ đưa ®iÓm vïng quª B×nh Lôc – nhiÒu vÌo, m©y l¬ löng. -> nhÑ nhµng, chËm (NT. lÊy động tả tĩnh) làm tăng thêm sự tĩnh lặng. ao; thi ph¸p cæ "C¸i thó vÞ cña bµi “Thu ®iÕu” ë c¸c ®iÖu xanh, xanh ao, xanh bê, xanh sãng, xanh tróc, xanh trêi, xanh bÌo" ( Xu©n DiÖu). GV: H·y nhËn xÐt vÒ kh«ng gian thu trong bµi th¬ qua c¸c chuyÓn động, màu sắc, hình ảnh, âm thanh? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.. -> Mang nÐt riªng cña c¶nh s¾c mïa thu cña lµng quê nông thôn Bắc bộ đẹp nhưng tĩnh lặng và ®­îm buån.. + Không gian tĩnh, vắng người, vắng tiếng + Các chuyển động rất nhẹ, rất khẽ, ko đủ để tạo ©m thanh (V¾ng teo, trong veo, khÏ ®­a vÌo, h¬i gîn tÝ, ...) + Đặc biệt câu thơ cuối tạo được một tiếng động Cá đâu hiểu: + đâu có ->phủ định duy nhất: Cá đâu đớp động dưới chân bèo -> + đâu đó ->khẳng định không phá vỡ cái tĩnh lặng, mà ngược lại nó càng. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> -> HiÓu theo c¸ch 2 - thñ ph¸p quen thuéc cña th¬ §­êng. GV: Qua bức tranh tả cảnh thu được miêu tả, em cảm nhận được điều 1. gì về con người NK? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. 2. 3. GV: Tâm trạng nhà thơ được thể hiện như thế nào trong hai câu cuối của tác phẩm? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. GVMR: + Cê dang dë cuéc kh«ng cßn. lµm t¨ng sù yªn ¾ng, tÜnh mÞch cña c¶nh vËt -> Thủ pháp lấy động tả tĩnh. => TÊm lòng tha thiết gắn bó với quê hương làng cảnh Việt Nam của nhà thơ.. 2. T×nh thu (t©m tr¹ng cña nhµ th¬) – Cá đâu đớp động  âm thanh mơ hồ. Nãi chuyện câu cá nhưng lại ko để ý đến việc câu cá. Đi câu thực chất là đón nhận trời thu, cảnh thu vµo lßng. => Tâm trạng nhà thơ: Chìm trong suy tưởng, nước. Bạc chửa thôi canh đã chạy làng không chuyên tâm đến việc câu cá  Nỗi ưu + §Ò vµo mÊy ch÷ trong bia thời mẫn thế, nỗi buồn trước tình cảnh nước mất Rằng: quan nhà Nguyễn đã về từ lâu. nhà tan.=> Tấm lòng yêu nước của nhà thơ. HĐ4 (2 phút): Hướng dẫn tổng kết IV/ Tæng kÕt GV: Hãy nêu khái quát giá trị nội 4. - Bài thơ miêu tả cảnh đẹp thanh sơ, buồn vắng, dung và nghệ thuật của bài thơ? đầy sức gợi cảm của mùa thu nông thôn Bắc bộ. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. Qua đó ta thấy rõ tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, tha thiết gắn bó với quê hương của NK. - Ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị, bút phám chấm phá tài tình, thủ pháp lấy động tả tĩnh, cách gieo vần độc đáo…Đó là những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. H§5 (6 phót): LuyÖn tËp V/ LuyÖn tËp - C©u c¸ mïa thu thµnh c«ng nhiÒu mÆt vÒ nghÖ HS th¶o luËn nhãm: Phân tích cái hay của nghệ thuật sử thuật trong đó độc đáo nhất là cách gieo vần. Vần "eo" lµ mét vÇn khã luyÕn l¸y, khã vËn, thÕ nh­ng nã l¹i dông tõ ng÷ trong bµi th¬? ®­îc NguyÔn KhuyÕn sö dông mét c¸ch rÊt thÇn t×nh. VÇn "eo" hîp ë tÊt c¶ c¸c c©u b¾t buéc (c©u 1, 2, 4, 6 vµ c©u 8). Nã gãp phÇn diÔn t¶ rÊt râ c¸i c¶m gi¸c s¾c, nhän, c¶m gi¸c vÒ mét kh«ng gian thu nhá hÑp dÇn vµ khÐp kÝn l¹i, t¹o nªn sù hµi hoµ rÊt mùc víi víi t©m tr¹ng ®Çy uÈn khóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh.. - Bµi th¬ cßn rÊt thµnh c«ng trong nghÖ thuËt lÊy động để tả tĩnh. Để gợi ấn tượng sâu đậm về cái yên ¾ng, c¸i tÜnh lÆng cña t©m tr¹ng, t¸c gi¶ xen vµo mét ®iÖu "vÌo" cña l¸ vµ b©ng khu©ng ®­a vµo mét ©m thanh nh­ có như không của tiếng cá "đớp động dưới chân bèo".. - C¸i hay cña viÖc sö dông ng«n ng÷ trong bµi th¬ cßn ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc sö dông c¸c tÝnh tõ: trong veo, biếc, xanh ngắt và các động từ: gợn tí, khẽ đưa, lơ lửng để làm nổi bật cảnh thu thanh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> s¬, dÞu nhÑ mµ thÊm ®Ëm hån thu xø ViÖt. 3. Củng cố (3 phút): HS đọc ghi nhớ.4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Học thuộc lũng bài thơ. Phân tích tình và cảnh được thể hiện trong tác phẩm. ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 1. Ngày giảng: 11B2: Sĩ số: Vắng: 11B4: Sĩ số: Vắng: 11B5: Sĩ số: Vắng: Tiết 6,7 – Lµm v¨n Bµi viÕt sè 1 (Thêi gian: 90 phót) I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Củng cố kiến thức về văn nghị luận đã học ở lớp 10. - ViÕt ®­îc bµi nghÞ luËn x· héi cã néi dung s¸t víi thùc tÕ cuéc sèng vµ häc tËp cña HS THPT. 2. KÜ n¨ng: Rèn luyện kĩ năng viết văn bản nói chung và văn bản nghị luận nói riêng. 3. Thái độ: Tạo ý thức trung thực, nghiờm tỳc trong kiểm tra. II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, ChuÈn kiÕn thøc, đề bài, đáp án. HS: giấy, bút. III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: Kh«ng thùc hiÖn 2. Bài mới (89 phót): HĐ1: GV đọc và chép đề lên bảng §Ò bµi: Đọc truyện Tấm Cám, em suy nghĩ gì về cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay? H§2: GV thu bµi khi trèng hÕt giê. Yêu cầu, đáp án và biểu điểm: * Yêu cầu, đáp án: - KÜ n¨ng: BiÕt c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn. Bµi viÕt cã bè côc râ rµng, kÕt cÇu chÆt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp. - Nội dung: Về sự chiến thắng của cái thiện đảm bảo được các ý: - Giới thiệu về những quan niệm đạo đức truyền thống liên quan đến thiện - ác trong v¨n häc, nhÊt lµ v¨n häc d©n gian. - Giới thiệu truyện cổ tích Tấm Cám và bài học đạo đức về sự chiến thắng của cái thiện. - B×nh luËn: + Miªu t¶ l¹i m©u thuÉn gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c trong truyÖn TÊm C¸m. + Cái ác đã chà đạp lên cái thiện như thế nào? (Cám giết Tấm mấy lần? Vì sao?) + Cái thiện đã vùng lên đấu tranh với cái ác ra sao? (từ thụ động đến chủ động, từ phản ứng yếu ớt đến mạnh mẽ, quyết liệt như thế nào?) + Từ câu chuyện, rút ra bài học gì: cái thiện vượt qua được cái ác không thể chỉ bằng những nhường nhịn một cách yếu hèn mà phải đấu tranh quyết liệt với nó, diệt. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> trừ nó. Nó không thể chỉ là một cuộc đấu tranh về tinh thần được. Câu chuyện dân gian còn là bài học răn dạy về cách sống, về con đường hướng thiện tránh ác của con người. Nó cũng giúp mỗi chúng ta biết cách nhường nhịn như thế nào và đấu tranh như thế nào trong mỗi hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống. * BiÓu ®iÓm: §iÓm 9,10 : §¸p øng ®­îc yªu cÇu nªu trªn. Bµi viÕt cã c¶m xóc, s¸ng t¹o. Diễn đạt lưu loát, bố cục rõ ràng. Có thể mắc một vài sai sót nhỏ. Điểm 7, 8: Nêu đủ ý, bài viết có cảm xúc, bố cục rõ ràng, sai không quá 3 loại lçi vÒ chÝnh t¶, ng÷ ph¸p vµ dïng tõ. Điểm 5 - 6: Có thể thiếu 1 ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt tương đối sai kh«ng qu¸ 5 lo¹i lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p vµ dïng tõ. Điểm 4: bài thiếu ý, diễn đạt không lưu loát, sai không quá 7 loại lỗi về chính t¶, ng÷ ph¸p, dïng tõ. §iÓm 2-3 : Bµi viÕt s¬ sµi, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p, dïng tõ. Điểm 1:Bài viết không đề cập tới các ý trong đề hoặc lạc đề. §iÓm 0: Bá giÊy tr¾ng phÇn nµy. 3. Hướng dẫn học bài (1 phút): Soạn tiếp bài “Thao tỏc lập luận phõn tớch” Ngày giảng: 11B2: 11B4: 11B5:. Sĩ số: Sĩ số: Sĩ số:. Vắng: Vắng: Vắng: Tiết 8 – Lµm v¨n thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch. I/ Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Thao tác ph©n tích và mục đích của phân tích. - Yêu cầu và một số cách phân tích trong văn nghị luận. 2. KÜ n¨ng: - Nhận diện và chỉ ra sự hợp lí, nét đặc sắc của các cách phân tích trong các văn bản. - Viết các đoạn văn phân tích phát triển một ý cho trước. - Viết bài văn phân tích một vấn đề xã hội hoặc văn học. 3. Thái độ: Tạo ý thức sử dụng thao tác phân tích trong khi viết bài. II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: K 2. Bài mới (41 phót):. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Hoạt động của thầy và trò HĐ1(11 phút): Hướng dẫn tìm hiểu môc I HS: đọc to bài tập 1 ở SGK GV: lần lượt nêu các câu hỏi theo yêu cầu ở SGK để HS trả lời: ? Nội dung ý kiến đánh giá của tác giả về nhân vật SK là gì? ? Để làm nổi bật bản chất ấy của SK, tác giả đã phân tích những khía cạnh nào? ? Chỉ ra sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn văn? HS trình bày hiểu biết của mình về mục đích, đối tượng của thao tác phân tích. ? Em hiểu thế nào là lập luận phân tích trong văn nghị luận? Những yêu cầu của thao tác này là gì? ? Tại sao phân tích luôn gắn liền với tổng hợp?Chỉ ra mối quan hệ giữa hai thao tác này.. HĐ2 (20 phút): Hướng dẫn tìm hiểu c¸ch ph©n tÝch - HS hoạt động nhóm (3 nhóm - mỗi nhóm tìm hiểu 1 đoạn văn). ? Mỗi ngữ liệu được trích dẫn, tác giả đã phân tích dựa trên cơ sở nào? mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp thể hiện trên mỗi đoạn? - Đại diện các nhóm phát biểu ý kiến, lớp thảo luận, GV chốt lại vấn. Kiến thức cơ bản I/ Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận ph©n tÝch 1. Tìm hiểu ngữ liệu - ND chính (luận điểm bao trùm): Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, tàn nhẫn.. - Những khía cạnh (Luận cứ) được phân tích: + SK vờ làm nhà Nho, vờ làm hiệp khách, vờ yêu… + SK lừa Kiều rồi bỏ trốn để Kiều bị đánh đập tơi tả, bị ném vào lầu xanh + SK dẫn mặt mo đến mắng át Kiều, toan đánh Kiều - Sự kết hợp giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn văn: + Cái trò lừa bịp…tay nổi tiếng bạc tình. + Nhân vật SK hoàn thành bức tranh về nhà chứa. Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong XH này. 2. Mục đích, yêu cầu của thao tác LL phân tích - Phân tích là chia nhỏ đối tượng ra thành từng yếu tố, từng khía cạnh để xem xét một cách kỹ càng nội dung, hình thức, mối quan hệ bên trong, bên ngoài của chúng - Yêu cầu: Phân tích bao giờ cũng gắn liền với tổng hợp. (Nếu phân tích mà không tổng hợp thì sự phân tích đó sẽ mất đi nhiều ý nghĩa. Tổng hợp, khái quát mà không phân tích thì sẽ thiếu đi cơ sở vững chắc) II/ C¸ch ph©n tÝch 1. Tìm hiểu ngữ liệu - Ngữ liệu1 (Mục I, tr.25): + Phân tích dựa trên quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng: Những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu, bần tiện của Sở Khanh. + Phân tích kết hợp chặt chẽ với tổng hợp - Ngữ liệu 1 (II, tr.26) + Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng: Tác dụng tốt, xấu của đồng tiền + PT theo quan hệ kết quả, nguyên nhân (vì tiền. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> đề.. H§3 (10 phót): LuyÖn tËp HS: Trao đổi theo bàn làm BT GV: NhËn xÐt, chèt kiÕn thøc.. mà…vì tiền mà…Đồng tiền cơ hồ đã trở thành một thế lực vạn năng) + Phân tích theo quan hệ nhân quả: Phân tích sức mạnh tác quái của đồng tiền Thái độ phê phán, khinh bỉ của tác giả… - Ngữ liệu 2 (II, tr27) + PT theo quan hệ nguyên nhân - kquả + PT theo qhệ nội bộ của đối tượng- các ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến con người: thiếu lương thực; suy dinh dưỡng, suy thoái nòi giống; thiếu việc làm, thất nghiệp + PT kết hợp chặt chẽ với khái quát tổng hợp: bùng nổ d/số -> ảnh hưởng đến nhiều mặt của c/s con người -> d/s càng tăng nhanh thì … 2. Kết luận Có nhiều cách phân tích: - Phân tích dựa trên quan hệ nội bộ của đối tượng - PT trên quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng có liên quan (nhân – quả; kết quả - n. nhân…) - Thái độ, sự đánh giá của người phân tích với đối tượng được phân tích. III/ LuyÖn tËp a. Gîi ý: Trong ®o¹n v¨n trªn, quan hÖ ®­îc lÊy làm cơ sở để phân chia đối tượng phục vụ cho việc lập luận phân tích là quan hệ nội bộ của đối tượng (diễn biến, các cung bậc tâm trạng bàn hoàn của Thuý Kiều), đó là các cung bậc tâm tr¹ng: ®au xãt, quÈn quanh vµ hoµn toµn bÕ t¾c cña nµng KiÒu. b. Gîi ý: Quan hÖ lµm c¬ së cho lËp luËn ph©n tích trong đoạn văn trên là quan hệ giữa đối tượng này với các đối tượng khác có liên quan: Bµi th¬ Lêi kÜ n÷ cña Xu©n DiÖu víi bµi T× bµ hµnh cña B¹ch C­ DÞ.. 3. Củng cố (3 phút): HS đọc ghi nhớ. 4. Hướng dẫn học bài (1 phút): Làm bài tập 2T.28; Soạn bài : “Thương vợ ”. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Ngày giảng: 11B2: 11B4: 11B5:. Sĩ số: Sĩ số: Sĩ số:. Vắng: Vắng: Vắng: Tiết 9 – §äc v¨n Thương vợ (Trần Tế Xương). I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: - Hình ảnh người vợ tần tảo, đảm đang, giàu đức hi sinh và ân tình sâu nặng cùng tiếng cười tự trào của Tú Xương. - Phong cách thơ Tú Xương: cảm xúc chân thành, lời thơ giản dị àm sâu sắc, kết hợp gi÷a tr÷ t×nh vµ trµo phóng. 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. Ph©n tÝch, b×nh gi¶ng bµi th¬. 3. Thái độ: Đồng cảm với cuộc sống g/đ của người phụ nữ trong XH cũ. Liên hệ với cuéc sèng g/® hiÖn nay ... II. Phương tiện thực hiện: GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc HS: SGK, vở ghi, vở soạn, III.Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): §äc thuéc lßng bµi th¬ C©u c¸ mïa thu cña NguyÔn KhuyÕn vµ nªu c¶m nhËn cña em hai c©u th¬ cuèi? 2. Bài mới (38 phót): Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1 (7 phút): Hướng dẫn h/s tìm I/ Tiểu dẫn hiÓu tiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ HS: §äc phÇn tiÓu dÉn, SGK. - Trần Tế Xương ( 1870 – 1907 ), quê ở làng Vị GV: H·y cho biÕt phÇn tiÓu dÉn Xuyên, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định. trình bày những nội dung gì? Nêu - Cuộc đời ngắn ngủi, nhiều gian truân và một sự cô thÓ tõng néi dung? nghiÖp th¬ ca bÊt tö HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. - Sáng tác của ông gồm hai mảng: trào phúng và trữ tỡnh, đều bắt nguồn từ tâm huyết của ông với dân, với nước, với đời. 2. T¸c phÈm Đề tài người vợ. Ông có một đề tài về bà Tú. Bà Tú thường chịu nhiều vất vả gian truân trong cuộc đời. Bà đã đi vào thơ ông với tất cả niềm yêu thương, trân trọng của chồng. HĐ2 (5 phút): Hướng dẫn h/s đọc. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> – hiÓu v¨n b¶n HS: §äc VB GV: Nhận xét cách đọc. II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. §äc. 2. ThÓ lo¹i vµ bè côc bài thơ GV: Em h·y cho biÕt thÓ lo¹i vµ bè - ThÓ lo¹i: Thơ N«m thÊt ng«n b¸t có Đường côc bµi th¬? luật: Đề - Thực – Luận – Kết HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. - Theo mạch cảm xúc tâm trạng nhân vật trữ tình: H×nh ¶nh bµ Tó vµ h×nh ¶nh «ng Tó HĐ3 (24 phút): Hướng dẫn h/s đọc III/ Đọc – hiểu chi tiết văn bản – hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Hình ảnh bà Tú Lưu ý Hs: Tình thương vợ sâu nặng - Câu mở đầu nói lên hoàn cảnh làm ăn, buôn của ông Tú thể hiện qua sự thấu bán của bà Tú: tần tảo, tất bật ngược xuôi. hiểu nỗi vất vả, gian truân và những + Thêi gian Quanh năm: vòng thời gian vô kì đức tính cao đẹp của bà Tú. hạn GV: H×nh ¶nh bµ Tó hiÖn lªn qua + §Þa ®iÓm Mom sông: phần đất ở bờ sông nhô c©u th¬ ®Çu ntn? (ko gian, thêi gian ra phía lòng sông. địa điểm làm việc của bà Tú?)  Cả thời gian lẫn không gian như hùa nhau làm HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi. nặng thêm cái gánh nặng đang đè trên vai bà Tú. GV: Em có nhận xét gì về cách - Câu 2: Để “nuôi đủ năm con với một chồng” dùng từ, đặt câu trong câu thơ thứ 2? Qua đó em thấy bà Tú là người ntn? Và t/cảm của ông Tú đối với vợ? HS: Th¶o luËn theo bµn, tr¶ lêi.. GV: Nghệ thuật gì được sử dụng trong hai câu thực? Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? Gv giảng: + “ Lặn lội thân cò”: bao gồm trong đó cái thân hèn, sức mọn, cả nỗi lẻ loi, đơn độc. + “ Quãng vắng”: Gợi không gian trống trãi, diệu vợi xa ngái, đầy bất trắc như canh vắng dặm trường, hoàn toàn thiếu. Sự thường C¤NG. Khác thường ¥N (t¸ch riªng) -> Cách nói đặc biệt, nhà thơ tự hạ mình xuống ngang hàng với con, chưa đủ, hạ xuống hơn nữa ë cuèi hµng, t¸ch ra 1 chót (chång chØ lµ kÎ ¨n ké, ăn bám theo con) -> Tiếng cười hài hước, hóm hỉnh rất T.X đồng thời thể hiện sự hối hận ¨n n¨n cña nhµ th¬. + Từ chỉ số lượng, số đếm: gợi ko khí g/đ đông đúc. => Bà Tú là người vợ người mẹ đảm đang, tháo v¸t; Lßng biÕt ¬n, ca ngîi vai trß trô cét, c«ng lao nuôi nấng bảo đảm c/s vật chất và tinh thần cña bµ Tó víi g/®. - Cuộc sống tảo tần, buôn bán ngược xuôi của bà Tú được thể hiện rõ hơn qua 2 câu thực. + Mượn hình ảnh “con cò lặn lội” đảo ngữ, thay con cò bằng thân cò nhấn mạnh nỗi vất vả, gian truân của bà Tú, gợi nỗi đau thân phận. + Khi quãng vắng: thể hiện được cả thời gian, không gian heo hút, rợn ngợp, chứa đầy lo âu. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>