Giáo án Ngữ văn 11 tiết 105: Về luân lí xã hội ở nước ta (Trích “Đạo đức và luân lí Đông Tây”) ( Phan Châu Trinh )

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Sở GD – ĐT Thành Phố Đà Nẵng Trường THPT Ngô Quyền GVHD: Thân Đức Vân. Ngày soạn: 9/03/2010. SVTT : Dương Thị Vân. Ngày dạy: 13/03/2010. Đọc văn: Tiết 105. VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI Ở NƯỚC TA (Trích “Đạo đức và luân lí Đông Tây”) ( Phan Châu Trinh ). I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS: - Hiểu và nắm được tinh thần yêu nước và mối quan tâm đặc biệt của Phan Trâu Trinh tới vấn đề dân trí khi kêu gọi nhân dân gây dựng nền luân lí xã hội ở nước ta - Thấy được sức thuyết phục của bài diễn thuyết qua đoạn trích - Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản chính luận - Giáo dục tinh thần đoàn kết, yêu nước II. PHƯƠNG TIỆN VÀ CÁCH THỨC TIẾN HÀNH 1. Phương tiện - Sgk, Sgv, Sách tham khảo - Thiết kế bài học 2. Cách thức tiến hành Kết hợp phát vấn – gợi mở - nêu vấn đề - thuyết giảng . III . TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới * Giới thiệu bài mới : Vào những năm cuối thề kỉ XIX đầu thế kỉ XX, xã hội nước ta lâm vào tình trạng trì trệ và yếu kém về mọi mặt, do chính sách ngu dân mà thực dân Pháp áp đặt. Trong hoàn cảnh đó, nhiều người con ưu tú của dân tộc đã có tư tưởng canh tân đất nước. một trong số đó là nhà yêu nước Phan Châu trinh. Tinh thần yêu nước nồng nàn của ông đã được thể hiện trong bài Đạo đức và luân lí Đông Tây mà tiêu biểu là đoạn trích về luân lí xã hội ở nước ta.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của Giáo viên và Học sinh HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung. Yêu cầu cần đạt I . Tìm hiểu chung. Bước 1: Tìm hiểu về tác giả TT1: Gọi HS đọc tiểu dẫn Gv phát vấn: - Dựa vào tiểu dẫn hãy cho biết vài nét về 1. Tác giả tác giả PCT ?. a. Cuộc đời. TT2: HS trả lời. - Phan Châu Trinh ( 1872-1926), hiệu Tây. TT3: GV nhận xét, bổ sung.. Hồ, Hi Mã - Tây Lộc, Tiên Phước, Tam Kì, Quảng Nam -1901 đỗ phó bảng, làm quan một thời gian sau cáo về ở ẩn - Chủ trương bãi bỏ chế độ quân chủ, thực hiện chế độ dân chủ, khai thông dân trí, mở mang công thương nghiệp, lợi dụng chiêu bài “khai hoá” của Pháp để đấu tranh hợp pháp. -1908 ông bị bắt, bị đày đi Côn Đảo, ba năm sau được thả tự do -1925 bị ốm nặng, mất ngày 24-3-1926, lễ truy điệu ông trở thành một phong trào vận động ái quốc rộng khắp b. Sáng tác chính. Ông viết cả chữ Hán, Nôm, Quốc ngữ - Chủ yếu là văn chính luận có tính hùng biện, có lập luận đanh thép - “ Đầu Pháp chính phủ thư” (1906), “ Tỉnh quốc hồn ca I, II ” (1907, 1922)…. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bước 2: Tìm hiểu về tác phẩm. .2, Về tác phẩm:. TT1: Gv phát vấn: - Hãy cho biết đoạn trích thuộc tác phẩm - Đạo đức và luân lí Đông Tây gồm 5 nào và vị trí của đoạn trích?. phần chính. TT2: Hs trả lời. - Vị trí đoạn trích. TT3: Gv nhận xét, bổ sung. Phần 3 của tác phẩm 1872-” -Ông viết cả chữ Hán,. Hoạt động 2: Hướng dẫn Hs đọc hiểu ,II . Đọc – hiểu 1 , Bố cục – chủ đề đoạn trích. văn bản Bước 1: GV hướng dẫn Hs tìm hiểu bố. a. Bố cục :. cục, chủ đề của đoạn trích. * Đoạn 1: Từ đầu đến “từ lâu rồi”. TT1: GV gọi 2 HS đọc. - Khái niệm về luân lí xã hội và khẳng. Sau khi đọc đoạn trích GV hướng dẫn HS định ở nước ta chưa có luân lí xã hội , phân chia bố cục và nội dung cơ bản từng chưa có ý niệm về luân lí xã hội . đoạn.. * Đoạn 2 : Từ “Cái XHCN…cũng vì thế”. TT2: Hs trả lời. - Nguyên nhân mà luân lí xã hội ở VN. TT3: Gv nhận xét, bổ sung. hiện thời chưa có . * Đoạn 3 : Còn lại - Muốn nước VN độc lập thì phải tuyên truyền, phải thành lập đoàn thể và phải biết lo cho nhau . b. Chủ đề tư tưởng Vạch trần thực trạng đen tối của xã hội đương thời , đề cao tư tưởng đoàn thể và sự tiến bộ hướng về ngày mai tươi sáng của đất nước.. Bước 2: Phân tích tác phẩm: Tìm hiểu 2. Phân tích tác phẩm những vấn đề được nêu trong bài viết:. 1. Luân lí xã hội. * Hướng dẫn Hs tìm hiểu về luân lí xã * Luân lí xã hội mà tác giả nêu ra ở đoạn hội ở nước ta.. trích này là:. TT1: Gv phát vấn:. - Ý thức tương trợ lẫn nhau giữa các cá. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Luân lí xã hội mà tác giả nêu ra trong đoạn nhân trong xã hội trích này là gì?. - Là “cái nghĩa vụ mỗi người trong. TT2: Hs trả lời. nước” - tức là ý thức công dân mà mỗi. TT3: Gv nhận xét, bổ sung. người phải có - Là “cái nghĩa vụ mà loài người ăn ở với loài người” – tinh thần hợp tác của con người vượt lên trên các ranh giới dân tộc và lãnh thổ. => Đó là ý thức sẵn sàng làm việc chung, sẵn sàng giúp đỡ nhau và tôn trọng quyền lợi của người khác.. * Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu về tình 2. Tình trạng luân lí ở nước ta trạng luân lí ở nước ta. Những biểu hiện được nêu trong bài. TT1: Gv phát vấn:. chứng tỏ nước ta tuyệt nhiên không có. Những biểu hiện nào được nêu trong bài luân lí xã hội: chứng tỏ nước ta tuyệt nhiên không có luân + Dân ta “ phải ai tai nấy, ai chết mặc lí xã hội? Thái độ của tác giả?. ai…sợ sệt, ù lì, trơ tráo”. TT2: Hs trả lời. + Dân “ không biết đoàn thể, không trọng. TT2: Gv nhận xét, bổ sung. công ích” + Người này đối với kẻ kia đều “ ngó theo sức mạnh ”, thấy quyền thế thì chạy theo, quỵ luỵ, nhờ vả. + Vua quan mặc sức bóp nặn dân chúng, chỉ biết vơ vét, coi sự dốt nát của dân là điều kiện tốt để củng cố quyền lực và lòng tham của mình - Thái độ của tác giả: vừa phê phán nghiêm khắc, vừa đau lòng, thấy cần phải chỉ ra sự hèn kém của dân mình, nước mình.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Tìm hiểu nguyên nhân. ác cá nhân trong xã hội. TT1: Gv phát vấn:. -Nguyên nhân: Đó là sự phản động, dốt. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng nước nát của lũ quan trường. ta tuyệt nhiên không có luân lí xã hội?. Vì thế từ đây tác giả hướng mũi nhọn đả. TT2: Hs trả lời. kích vào bọn chúng:. TT3: Gv nhận xét, bổ sung. + Những cách gọi tên như: “bọn học trò”, “kẻ mang đai đội mũ”, “kẻ áo rộng khăn đen”, “bọn quan lại”,” bọn thượng lưu”…Thái độ căm ghét cao độ của Phan Châu Trinh đối với tầng lớp quan lại Nam triều. + Trong mắt ông, chế độ vua quan chuyên chế vô cùng tồi tệ, cần phải phur định triệt để “có kẻ mang đai độ mũ, ngất ngưởng ngồi trên, có kẻ áo rộng khăn dài lúc nhúc lạy dưới”- đó là một lũ “ăn cướp có giấy phép”. * Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu về những g3. Những cải cách cần thiết để có luân cải cách cần thiết để có luân lí xã hội. lí xã hội. TT1: Gv phát vấn Theo tác giả, muốn có luân lí xã hội thì - Muốn có luân lí xã hội thì: phải làm gì? Ý nghĩa của lời đề nghị đó đối + Phải biết gây dựng đoàn thể để hỗ trợ với xã hội đương thời? TT2: Hs trả lời nhau trong cuộc sống và để tự bảo vệ TT3: Gv nhận xét, bổ sung quyền lợi của mình. + Phải bỏ thói dựa dẫm vào quyền thế, chấm dứt tệ mua danh bán tước hòng có được vị trí “ ngồi trên ăn trước”. + Phải đánh đổ chế độ vua quan thối nát làm bại hoại luân lí xã hội, khiến tư tưởng cách mạng không thể nảy nở và nước ta không có được tự do độc lập.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ý nghĩa: Đó là vấn đề rất cấp thiết đối với xã hội nước ta. Muốn có độc lập phải giải quyết trước hết vấn đề dân * Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu trạng thái 4. Trạng thái cảm xúc và phẩm chất cảm xúc và phẩm chất của người diễn của người diễn thuyết thuyết. Những câu cảm thán:. TT1: Gv phát vấn:. + “ Thương hại thay!”. Những câu cảm thán trong đoạn trích giúp +” Người mình thì phải ai tai nấy, ai chết chúng ta hiểu gì về trạng thái cảm xúc và mặc ai!” phẩm chất của người diễn thuyết?. +” Dân khôn mà chi! Dân ngu mà chi! Dân lợi mà chi! Dân hại mà chi! Dân càng nô lệ,ngôi vua càng lâu dài, bọn quan lại càng phú quý! ” + “ Quan lại đời xưa đời nay của ta là thế đấy!.... Ở nước ta thế đấy!” + “ Những kẻ như thế mà vẫn không ai khen chê, không ai khinh bỉ, thật cũng lạ thay! Thương ôi! ” + “Ôi! Một dân tộc như thế thì tư tưởng cách mạng nảy nở trong óc chúng làm sao được!g =>Ý nghĩa: Tác giả không chỉ phát biểu chính kiến bằng lí trí tỉnh táo mà còn bằng trái tim tràn trề cảm xúc, chan chứa niềm xót xa cùng nỗi đau về tình trạng đình trệ thê thảm của xã hội.. - Nhận xét về phẩm chất của người diễn - Phẩm chất trung thực, cứng cỏi, quyết thuyết ?. liệt của một nhà cách mạng toàn tâm, toàn. TT2: Hs trả lời TT3: Gv nhận xét, bổ sung. trí đấu tranh vì dân chủ, vì tiến bộ xã hội.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hoạt động 3: Tổng kết. III. Tổng kết. TT1: GV phát vấn:. - Đoạn trích đã thể hiện được tấm lòng. Nhận xét về giá trị nội dung và nghệ thuật yêu nước của Phan Châu Trinh khi ông của văn bản?. vạch ra những thực trạng đáng buồn của. TT2: Hs trả lời TT3: Gv nhận xét, bổ sung. xã hội nước ta lúc bấy giờ, một xã hội không có luân lí và một bè lũ quan lại đục khoét của dân. - Bài viết thể hiện khá rõ cốt lõi làm nên sức thuyết phục của văn diễn thuyết: +Lập luận sáng sủa, khúc triết. -+ Tình cảm tràn đầy, bộc lộ qua lời cảm thán thống thiết + Lập trường đánh đổ chế độ quân chủ luôn được tuyên bố công khai, dứt khoát + Kế hoạch hàng động được vạch cụ thể, rõ ràng IIIh uiiiuuII”(1907, 1922)…19ff hiệu Ttjjjã. sCỦNG CỐ I. Tiểu dẫn II. Đọc hiểu văn bản 1. Luân lí xã hội 2. Tình trạng luân lí xã hội ở nước ta 3. Những cải cách cần thiết để có luân lí xã hội 4. Trạng thái cảm xúc và phẩm chất của người diễn thuyết III. Tổng kết Dặn dò: -. Về nhà học bài cũ. -. Chuẩn bị bài: Luyện tập về câu nghi vấn tu từ. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GVHD: Thân Đức Vân. SVTT : Dương Thị Vân. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>