Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 124, 125: Hướng dẫn ôn tập thi lại trong hè

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 Tuaàn: Tieát ppct:126,127 Ngày soạn: /10 Ngaøy daïy: /10. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN. HƯỚNG DẪN ÔN TẬP THI LẠI TRONG HÈ - K11 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức đã học về tác phẩm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài ở hai phương diện nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. 2. Kĩ năng: Trọng tâm là văn học Việt Nam: Hệ thống hoá kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm theo quá trình vận động lịch sử trong các giai đoạn cuối cùng của thời kì thơ mới, hiểu được tài năng sáng tạo của ông cha ta để đưa văn học dân tộc đạt tới những giá trị đỉnh cao về nghệ thuật. 3. Thái độ: Có thái độ tập trung học tập nghiêm túc, tự giác, vận dụng kiến thức làm bài tập. C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại… D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2 . Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. 3 . Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY I. GIỚI THIỆU CHUNG - Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ A. Caùc baøi oân taäp chính. sung, ghi chép. Học sinh thảo luận 1. Suy nghĩ về lời giục giã sống hết mình, quý trọng thời nhóm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhân để trả lời câu hỏi theo định gian tuoåi treû cuûa Xuaân Dieäu qua baøi thô Voäi vaøng ? hướng của GV. 2. Cảm nhận về bức tranh phong cảnh và tâm trạng của - Giáo viên hỏi học sinh, boå sung cho taùc giaû qua baøi thô Ñaây thoân Vó Daï ? đầy đu ûchốt ý chính bổ sung cho đầy 3. Vẻ đẹp tâm hồn Bác qua bài thơ Mộ ? đủchốt ý chính 4. Suy nghĩ về lối sống trong bao của “ người trong bao” - GV: Yêu cầu các em làm việc (Seâ Khoáp)… nhanh, thảo luận nhóm.. Giáo viên hỏi B. GV höông daãn Hoïc sinh tìm yù chính caûm nhaän baøi thô: học sinh. GV: chốt ý chính, chia 4 nhóm: các nhóm trao đổi thảo luận, ẹaõy thoõn Vú Daù, Voọi vaứng, (Tieỏt 1) Moọ, ngửụứi trong bao”… trả lời câu hỏi cử người trình bày trước (Tieỏt 2). líp- GV chuÈn kiÕn thøc. - Hµn MÆc Tö (1912-1940) ; Teân thaät: Nguyeãn Troïng Trí. - Các tổ trình bày xong, lớp góp ý , - Cuộc đời bất hạnh, tình yêu trắc trở. Làm thơ từ năm 16 tuổi GV nhận xét. Tìm những nét chung với nhiều bút danh: Minh Duệ Thị, Phong Trần, Lệ Thanh, rồi trong noọi dung tử tửụỷng caực taực Haứn Maởc Tửỷ với các bài thơ Đường luật; sau đó ông chuyển hẳn sang th¬ míi l·ng m¹n phaåm. - Tấm bưu thiếp của người bạn gái (Hoàng Thị Kim Cúc) từ xứ - Hµn MÆc Tö (1912-1940) ; Teân Huế đã gợi cảm hứng về vùng quê mà ông đã từng sống. Hàn thaät: Nguyeãn Troïng Trí, sinh taïi Mặc Tử đã viết bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” tại trại Quy Hòa, Quảng Bình nhưng lớn lên ở Quy Quy Nhôn Nhôn trong gia ñình coâng giaùo nghèo. Quª: lµng LƯ MÜ, Tỉng Vâ X¸, * Chủ đề: Thông qua bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật và con huyÖn Phong Léc nay thuéc §ång người xứ Huế, bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước Híi, Qu¶ng B×nh. Cha lµ mét viªn tha thiết, bộc lộ tình yêu thầm lặng sâu kín, mênh mang, mờ chøc nghÌo mÊt sím, «ng ë víi mÑ t¹i aûo nhö söông khoùi cuûa nhaø thô .( Miªu t¶ thiªn nhiªn vµ t×nh Quy Nh¬n, häc trung häc ë HuÕ. Tèt người thôn Vĩ để bộc lộ lòng thương nhớ đến bâng khuâng, da nghiÖp trung häc, Hµn MÆc Tö ®i lµm diết, đắm say và nỗi buồn chia li, ước mơ nhưng tràn ngập hoài 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 ở sở đạc điền Bình Định, rồi vào Sài Gßn lµm b¸o; n¨m 1936 (24 tuæi) «ng m¾c c¨n bƯnh hiĨm nghÌo- bị chứng beänh nan y - bÖnh phong. «ng vÒ ë h¼n t¹i Quy Nh¬n vµ mÊt t¹i nhµ thương Quy Hoà -Quy Nhơn năm 1940 (28 tuæi) + Thô Ñieân: C¶m xóc chÝnh cña tËp thơ là đau thương, thaỏt voùng, laứ noói đau đớn tột cùng về thân xác và nội tâm con người Th¬ “§iªn” (1938) §iªn kh«ng ph¶i tr¹ng th¸i bÖnh thÇn kinh, mµ lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn s¸ng t¹o: miªn man, m·nh liÖt, mét quan niÖm thÈm mÜ cña Hµn MÆc Tö với những đặc trưng cơ bản sau: Nhân vËt tr÷ t×nh tù ph©n th©n thµnh nhiÒu nh©n vËt kh¸c T¹o nhiÒu h×nh ¶nh k× dị. Mạch thơ đứt, nối đầy bất ngờ. Từ ngữ đặc tả ( Bài Đây thôn Vĩ Dạ tiêu biểu cho những đặc trưng trên của tËp th¬ ®iªn) = >Th¬ Hµn MÆc Tö thÓ hiện một tình yêu đến đau đớn hướng về cuộc đời trần thế. - Hướng dẫn HS rút ra kết luận sau khi yeâu caàu caùc em neâu noäi dung, nghệ thuật cảu một số tác phẩm đã hoïc. - Làm việc theo nhúm trao đổi thảo luËn trình bày kiến thức cũ. Trả lời câu hỏi của GV. - Vẽ sơ đồ, gọi HS điền các kiến thức vào ô phù hợp. HS rút ra kết luaän sau khi yeâu caàu caùc em neâu noäi dung, ngheä thuaät caûu moät soá taùc phẩm đã học. HS chuẩn bị các nội dung theo yeâu caàu caâu hoûi trong SGK. Lµ em? lµ chÝnh thi sÜ mong ®­îc ho¸ thành khách đường xa để thoả lòng mình? là người thi sĩ hướng tới? khao kh¸t ­íc mong vµ hi väng, h­ ¶o chËp chờn “Sương khói mờ nhân ảnh”. C¶nh thËt xø HuÕ - Tø th¬: ý chÝnh, ý lín lµm ®iÓm tùa cho cảm xúc thơ vận động xung quanh +Tø th¬ cña bµi th¬: h×nh ¶nh thiªn. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN nghi kh«ng hi väng). 1. Khổ 1 : Cảnh vườn tược và con người thôn Vĩ “Sao anh kh«ng vÒ ch¬i th«n VÜ” => Lêi cña ai? c« g¸i? hay mình tự hỏi mình? nhân vật trữ tình tự phân thân, đem đến cho lời hái nhiÒu c¶m xóc (mêi mäc, tr¸ch mãc nhÑ nhµng)- béc lé nçi lòng thương nhớ đến bâng khuâng! - Caõu hoỷi tu tửứ tạo cảm xúc đa chiều, chứa đựng cả những uẩn khóc trong lßng (bµi th¬ ®­îc viÕt trong lóc t¸c gi¶ l©m bÖnh nặng). Khẳng định cảm xúc mãnh liệt: tình yêu cuộc sống và con người! => lụứi mụứi hoà hụỷi, haứo hửựng nhửng kớn ủaựo tha thieỏt (cách mời rất Huế). lời trách móc dịu dàng lại vừa hàm ý tiếc nuối nhẹ nhàng, gợi lại những hình ảnh trong ký ức tác giả  Cách giới thiệu khéo léo, tạo ngạc nhiên thích thú, thắc thỏm trong lòng người - Cảnh vườn tược: “Nắng hàng cau – nắng mới lên”. Điệp từ “nắng” bừng sáng, đầy sức sống  cảnh đẹp, sinh động. C©u thơ sắp xếp khá đặc biệt: Nắng- hàng cau-nắng. Hình ảnh nắng ban mai: tinh kh«i, thanh khiÕt - “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”. Nghệ thuật so sánh, caựch duứng tửứ gụùi caỷm– Mướt: gợi mềm mại, mượt mà, mỡ màng, m¬n mën cđa l¸ non! non tơ, gợi sự tươi tốt  Cảnh hiện lên rất đẹp, nhà thơ như thốt lên tiếng reo vui, thích thú C©u th¬ chØ gợi chứ không tả. Hoà với nắng là sắc màu: “vườn ai mướt quá xanh nh­ ngäc” - Con người thôn Vĩ: + “Lá trúc” _ hình ảnh mảnh mai, thanh tuù . Thiªn nhiªn nh­ mêi gäi, biÓu hiÖn nçi lßng khao kh¸t muèn trë vÒ th«n VÜ- n¬i cã mét t×nh yªu Êp ñ trong lßng! + “Mặt chữ điền” _ nét đẹp dịu dàng phúc hậu của con người + “Lá trúc che ngang” _ hình ảnh duyên dáng, gợi vẻ đẹp kín đáo, e ấp, tình tứ của con người khuất sau khóm vườn xinh xắn  Hình ảnh vừa thực vừa có phần hư ảo (vườn ai)  Chỉ mấy nét vẽ đơn sơ, tác giả đã làm hiện rõ lên một thôn Vĩ vừa mượt mà, óng ả, vừa đằm thắm thơ mộng _ một thôn Vĩ của thơ, của tình yêu và hoài niệm 2. Khổ 2: Cảnh mây trời, sông nước xứ Huế - Thieân nhieân voán giao hoøa (gioù thoåi chieàu naøo, maây troâi theo chiều ấy) nhưng ở đây, gió cứ thổi, mây cứ bay, nước cứ trôi, gợi nỗi buồn xa cách, chia lìa của đôi lứa Cái buồn phơn phớt, nhè nhẹ nhưng thấm vào tận đáy lòng - “Dòng nước buồn thiu” _ nghệ thuật nhân hóa, gợi dòng sông Hương lặng lờ, buồn hiu hắt - “Hoa bắp lay” _ cảnh tuy động nhưng chỉ nhẹ khẽ của hoa bắp khiến cảnh trở nên tĩnh lặng hơn, đìu hiu và ảm đạm hơn  Hai câu thơ bộc lộ một cách kín đáo khát vọng về một tình yêu đằm thắm, kín đáo, thiết tha, đầy mộng ảo. Cảnh thực chuyển dần sang địa hạt mờ ảo, mơ hồ. Khổ thơ đã phác họa 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN nhiên và con người Vĩ Dạ; Cảm xúc ủuựng caựi hoàn veỷ ủeùp huyeàn aỷo, nhũp ủieọu khoan thai cuỷa xửự vận động xung quanh tứ thơ ấy là nỗi Hueỏ, gụùi tỡnh yeõu dũu daứng, kớn ủaựo vaứ saõu xa roọng mụỷ lòng thương nhớ bâng khuâng, là hi 3. Khổ 3; Tình người xứ Huế – niềm khao khát của thi väng, tin yªu nh­ng ®Çy uÈn khóc vµ nhaân mÆc c¶m! - “Mơ” _ đắm chìm trong thế giới tâm linh, mờ ảo; “Khách - T¶ thùc, l·ng m¹n, tr÷ t×nh. C¶nh thôn Vĩ (tả thực), nhưng trí tưởng đường xa” _ điệp ngữ để nói đến xa lâu chưa gặp, hình ảnh tượng dầy thơ mộng (lãng mạn) không rõ ràng, không cụ thể, hình tượng con người trong cõi xa Thiên nhiên và tình người thôn Vĩ (tả xôi mộng tưởng. thùc), diÔn t¶ nçi lßng b©ng khu©ng, - Hai câu cuối: hình ảnh người thiếu nữ “áo trắng quá” dường thương nhớ, da diết đắm say như tan loãng trong sương khói xứ Huế, chỉ thấy bóng người (tr÷ t×nh), ­íc m¬ (l·ng m¹n), hoµi nghi, kh«ng hi väng (hiƯn thùc). T©m mờ ảo, lung linh “mờ nhân ảnh” tr¹ng t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong ba khæ - “Ai bieỏt tỡnh ai?” Những đêm trăng? thiên nhiên diễn tả những thơ: ao ước đắm say=> hoài vọng phấp uẩn khúc trong lòng thi sĩ để bật tiếp câu hỏi: “ai biết tình ai có phỏng => mơ tưởng hoài nghi. đậm đà” - Tâm trạng của Hàn Mặc Tử thể hiện + Đại từ phiếm chỉ “ai”, câu hỏi tu từ cực tả nỗi băn khoăn ở ba khổ thơ theo diễn biến: Ao ước không biết “tình ai” có bền chặt hay cũng mờ ảo như sương đắm say  hoài vọng phấp phỏng  mơ tưởng hồi nghi. Thiết tha và gắn khói (sự hoài nghi tình cảm người khác và tình cảm của chính mình). bó với cuộc sống không phải biểu + Hai từ “ai” vừa bộc lộ yêu thương vừa khao khát được yêu hiện qua lối xuôi chiều mà đầy uẩn khúc của thi sĩ. Cảnh sắc thiên nhiên thương nhưng cũng chất chứa vô vọng của nhà thơ không tuân thủ theo tính liên tục của  Khoå thô cuoái theå hieän tình yeâu thaàm kín, say ñaém, lung linh, thời gian và tính duy nhất của không huyền ảo chơi vơi đầy hụt hẫng trong tâm hồn nhà thơ  thế gian. Nhiều hình ảnh độc đáo, ngôn giới mộng mơ nhưng chan chứa cảm xúc tình người ngữ gây ấn tượng, giàu sức liên => Bằng việc chắt lọc ngôn ngữ tinh tế, sử dụng hình ảnh đầy tưởng. Bài thơ là bức họa đẹp, là sức biểu cảm, Hàn Mặc Tử đã dựng nên một bức tranh xứ Huế tiếng lòng một người thiết tha với đầy thơ mộng. Qua đó, ta cũng thấy lộ lên một Hàn Mặc Tử cuộc sống. * Chiều tối- Hồ Chí Minh. Tình yêu đầy sầu não với một khát vọng sống, khát vọng tình yêu mãnh thieân nhieân, yeâu cuoäc soáng, yù chí lieät. vươn lên hoàn cảnh khắc nghiệt của III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC người tù cộng sản. Bài thơ thể hiện - Học sinh về làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo tinh thaàn laïc quan cuûa Baùc. Baøi thô hệ thống câu hỏi GV cho. - HS về nhà Làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất là sự kết hợp giữa vẻ đẹp cổ điển theo hệ thống câu hỏi. mà hiện đại. Mạch thơ có sự vận động mạnh mẽ. * Voäi vaøng (Xuaân Dieäu) Noäi dung Ngheä thuaät Voäi vaøng - Sự giao cảm hết mình với thiên nhiên, - Giọng điệu say mê sôi nổi, có nhiều (Xuân Diệu) với thiên nhiên, với con người, với cái đẹp sáng tạo về ngôn ngữ và hình ảnh. Kết của thiên nhiên, con người=> Quan niệm hợp cảm xúc và mạch luận lí. ý thức cá …………… mới mẻ về nhân sinh, nỗi buồn về thời nhân trỗi dậy mạnh mẽ, quan niệm mới gian đi không trở lại, đời người hữu hạn,=> mẻ về nhân sinh, về cuộc đời, về thời Soáng voäi vaøng….. gian……… D. Rút kinh nghiệm……………………………………………………………………………………….. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>