Giáo án Sinh học 11 - Chủ đề: Tiêu hóa ở động vật

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PHẦN B – CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT CHỦ ĐỀ: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT Giáo viên: Lớp:. Ngày soạn:............................... Ngày dạy: ………………….. Tiết:. I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm tiêu hóa và ý nghĩa của nó - Nêu được hình thức tiêu hóa thức ăn ở động vật chưa có ống tiêu hóa, ở động vật có túi tiêu hóa và ở động vật có ống tiêu hóa. - Nắm được chiều hướng tiến hóa của hệ tiêu hóa ở động vật 2. Kĩ năng: - Kĩ năng làm việc độc lập với SGK - Kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trình bày nội dung trước nhóm, tổ, lớp. - Kĩ năng lắng nghe tích cực. 3. Thái độ: - Có thái độ học tập tích cực - Có hứng thú với khoa học tự nhiên và môn Sinh học - Áp dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống. II. Chuẩn bị của GV và HS: 1. chuẩn bị của GV:  Phương pháp: - Vấn đáp – tìm tòi bộ phận - Quan sát tranh tìm tòi bộ phận  Phương tiện: - SGK - Hình 15.1, 2, 3, 4, 5, 6 SGK - Video 2. Chuẩn bị của HS: - SGK - Đọc bài trước ở nhà III. Tiến trình bài dạy: 1. Ổn định lớp: 1 phút 2. Kiểm tra bài cũ: - Không kiểm tra bài cũ vì bài trước là bài thực hành 3. Bài mới: Qua phần A: chuyển hóa vật chất và năng lượng ở thực vật chúng ta biết rằng cây xanh tồn tại được là nhờ thường xuyên trao đổi chất với môi trường thông qua quá trình hút nước, muối khoáng ở rễ và quá trình quang hợp diễn ra ở lá. Vậy đối với con người và động vật dị dưỡng muốn tồn tại và phát triển thì cũng cần phải có quá trình trao đổi. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> chất với môi trường ngoài cụ thể ở đây là thức ăn, làm thế nào để thức ăn có thể chuyển hóa được thành các chất dinh dưỡng đáp ứng được các nhu cầu của động vật đó là nhờ vào quá trình tiêu hóa. Vậy tiêu hóa là gì? và nó diễn ra như thế nào? Đối với các ngành động vật khác nhau thì quá trình tiêu hóa có diễn ra khác nhau hay không? Chúng ta sẽ tìm hiểu chủ đề đầu tiên trong phần chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật đó là CHỦ ĐỀ: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT. Hoạt động 1: I. Tiêu hóa là gì? HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG BÀI HỌC - Theo các em các chất như - Chúng là những chất có cấu I. Tiêu hóa là gì? protein, glucide, lipid...là trúc phức tạp và cơ thể khó - Tiêu hóa: là quá trình biến những chất có cấu trúc đơn hấp thụ được. đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành các chất giản hay phức tạp? Cơ thể chúng ta có dễ dàng hấp thụ đơn giản mà cơ thể hấp thụ được. được không? Lưuý:protein,glucide,lipid...là - Các hình thức tiêu hóa: + Tiêu hóa nội bào: tiêu hóa thành phần chính trong thức ở bên trong tế bào ăn chúng có cấu trúc phức tạp + Tiêu hóa ngoại bào: tiêu cơ thể chúng ta không thể hấp thụ được vì vậy cơ thể chúng hóa ở bên ngoài tế bào trong túi tiêu hóa và ống tiêu hóa. ta cần có 1 quá trình biến đổi các chất này thành những chất có cấu trúc đơn giản hơn mà khi đó cơ thể có thể hấp thụ được, quá trình đó được gọi là quá trình tiêu hóa. - Yêu cầu HS làm phần bài - HS tự mình làm bài tập trang 61 SGK. - Gọi HS đứng lên trả lời - Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được. Lưu ý: Ở các nhóm động vật khác nhau thì cơ quan tiêu hóa khác nhau dẫn đến cơ chế và đặc điểm tiêu hóa cũng khác nhau - Theo em có mấy hình thức - Có 2 hình thức tiêu hóa: tiêu hóa? Kể tên? Tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào. - Kết luận khái niệm tiêu hóa - Chú ý lắng nghe và ghi chép. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> và cho HS biết có 2 hình thức tiêu hóa Hoạt động 2: II. Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG BÀI HỌC - Kể tên những động vật chưa - Đơn bào: trùng giày, trùng II. Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa? roi, trùng biến hình... có cơ quan tiêu hóa: - Dựa vào hình 15.1 các em - Hình thức tiêu hóa: Tiêu hãy làm bài tập trong SGK. hoá chủ yếu là nội bào. - Gọi HS giải phần bài tập - Câu B - Đại diện: động vật đơn trong SGK - Em hãy cho biết hình thức - Động vật chưa có cơ quan bào: trùng giày, trùng roi, tiêu hóa ở động vật chưa có tiêu hoá: Tiêu hoá chủ yếu trùng biến hình,... cơ quan tiêu hóa? là nội bào. - Kết luận và cho HS ghi bài Hoạt động 3: III. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG BÀI HỌC - Kể tên những động vật có - Các loài ruột khoang (thủy III. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa? tức) và giun dẹp. túi tiêu hóa: - Túi tiêu hóa được cấu tạo - Túi tiêu hóa có hình túi và - Hình thức tiêu hóa: Thức như thế nào? được cấu tạo từ nhiều tế bào ăn được tiêu hoá ngoại bào - Xoang cơ thể có lỗ thông ra ngoài vừa là miệng, vừa là nhờ các enzim tiết ra từ các tế bào tuyến tiêu hoá trên hậu môn - Trên thành tế bào có nhiều thành túi và tiêu hoá nội tuyến tiết enzim tiêu hóa vào bào. lòng túi tiêu hóa. - Cấu tạo cơ quan tiêu hóa: * Lưu ý: Do cấu tạo có hình + Túi tiêu hóa có hình túi và túi nên mức độ trộn lẫn thức được cấu tạo từ nhiều tế bào ăn và chất thải cao. + Xoang cơ thể có lỗ thông ra - Hãy mô tả quá trình tiêu hóa - Thức ăn sau khi vào túi tiêu ngoài vừa là miệng, vừa là thức ăn trong túi tiêu hóa? hóa qua lỗ miệng thì các tế hậu môn bào trên thành túi sẽ tiết ra + Trên thành tế bào có nhiều enzim tiêu hóa thức ăn, sau đó tuyến tiết enzim tiêu hóa vào thức ăn đang tiêu hóa dang dở lòng túi tiêu hóa. sẽ tiếp tục được tiêu hóa nội - Đại diện: các loài ruột bào. khoang (thủy tức) và giun Lưu ý: Qua quá trình tiêu dẹp. hóa ta thấy ở động vật có túi tiêu hóa có cả tiêu hóa ngoại bào và tiêu hóa nội bào. - Tại sao trong túi tiêu hóa, - Nhằm tạo ra các hợp chất thức ăn sau khi được tiêu hóa đơn giản cơ thể dễ dàng hấp ngoại bào lại tiếp tục tiêu hóa thụ hơn.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nội bào?. Hoạt động 4: IV. Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS - Kể tên những động vật có - Động vật có xương sống ống tiêu hóa? và nhiều loài động vật không xương sống - Hãy kể tên những bộ phận - Miệng, thực quản, dạ dày, của ống tiêu hóa ở người? ruột non, ruột già - Ống tiêu hóa của một số - Điểm khác là: có diều. Để động vật như châu chấu, dự trữ thức ăn… giun đất, chim có bộ phận Ngoài ra ở chim còn có dạ nao khác với ống tiêu hóa ở dày cơ : có tác dụng nghiền người? Các bộ phận đó có thức ăn dạng hạt chức năng gì? - Em hãy nêu hình thức tiêu - Tiêu hóa ngoại bào hóa ở động vật có ống tiêu hóa? - Cho HS xem video - HS xem video - Điền vào bảng 15 quá - HS làm bài trình tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hóa ở người? ( Phiếu học tập) - Cho HS làm câu trắc - HS trả lời: đáp án D nghiệm: Việc phân hóa ống tiêu hóa thành nhiều bộ phận có tác dụng gì? A. Mỗi bộ phận có chức năng chuyên hóa. B. Sự chuyên hóa về chức năng giúp quá trình tiêu hóa đạt hiệu quả cao. C. Mỗi bộ phận tiêu hóa một số loại thức ăn nên đạt hiệu quả cao D. Mỗi bộ phận có chức năng chuyên hóa. Sự chuyên hóa về chức năng giúp quá trình tiêu hóa đạt hiệu quả cao.. Lop11.com. NỘI DUNG BÀI HỌC IV. Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa: - Hình thức tiêu hóa: +Tiêu hóa ngoại bào, nhờ enzim thủy phân tiết ra từ các tế bào tuyến tiêu hóa. +Thức ăn đi qua ống tiêu hóa sẽ được biến đổi cơ học và hóa học thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu. + Các chất không được tiêu hóa sẽ được tạo thành chất thải rắn và thải ra ngoài. - Đặc điểm: + Ống tiêu hóa có sự phân chia thành các bộ phận, mỗi bộ phận có chức năng chuyên hóa. +Tiêu hóa thức ăn có kích thước lớn.Hiệu quả tiêu hóa cao - Đại diện: động vật có xưong sống và nhiều loài động vật không xương sống có ống tiêu hóa. BỘ PHẬN. MIỆNG. TIÊU HÓA CƠ HỌC. TIÊU HÓA HÓA HỌC. CHỨC NĂNG. . . Nghiền nhỏ thức ăn, thấm nước bọt chứa ezim amilaza.. THỰC QUẢN. . DẠ DÀY. . RUỘT NON. . RUỘT GIÀ. . Co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày. . . Co bóp nghiền thức ăn, trộn t/ăn với dịch vị chứa pepsin. Co bóp, trộn t/ăn cùng với dịch tụy, dịch ruột làm biến đổi t/ăn thành chất đơn giản. Co bóp, hấp thu lại nước, m. khoáng, tống chất cặn bã ra.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ngoài. 4. củng cố Học sinh hãy nêu chiều hướng tiến hóa của hệ tiêu hóa ở động vật? - Cấu tạo càng ngày càng phức tạp: Từ chưa có cơ quan tiêu hóa  túi tiêu hóa ống tiêu hóa. - Sự chuyên hóa về chức năng ngày càng rõ rệt: mỗi bộ phận đảm nhiệm một chức năng riêng - Cơ chế tiêu hóa: Tiêu hóa nội bào đến tiêu hóa ngoại bào. 5. Dặn dò: - Trả lời các câu hỏi cuối bài - Đọc trước bài mới và trả lời các câu hỏi sau: + Ống tiêu hóa ở thú ăn thịt khác với thú ăn cỏ ở những điểm nào? + Quá trình biến đổi thức ăn ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật khác nhau ra sao? IV. Rút kinh nghiệm ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................ ... ................................................................................................................................. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>