Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 52, 53: Chí phèo - Nam Cao

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 Tuaàn:13 Tieát ppct:52,53 Ngày soạn:01/11/10 Ngaøy daïy:03/11/10. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN. CHÍ PHÈO - Nam Cao A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác của tác gỉa qua việc phân tích các nhân vật (Chí Phèo). Thấy được một số nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Hiểu và phân tích được các nhân vật chính, đặc biệt là nhân vật Chí Phèo, qua đó thấy được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo mới mẻ của tác phẩm . 2. Kĩ năng: Tóm lược hệ thống luận điểm của bài về tác giả văn học. Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại. 3. Thỏi độ: Hiểu được nghệ thuật xây dựng cốt truyện, cách miêu tả tâm lí nhân vật, lói kể chuyện đặc sắc của tác giả. Thấy đựơc số phận khốn cùng, bi thảm của người nông dân nghèo trong xã hội cũ qua hình tượng Chí Phèo và niềm thương cảm thông trân trọng của Nam Cao đối với họ. C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hái gợi mở. Đàm thoại… D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. 3. Bài mới: Qua hình tượng Chí Phèo tố cáo tội ác của bè lũ thực dân PK bằng những chính sách cai trị độc ác hà khắc đã khiến nhiều người lao động lâm vào cảnh lầm than khổ cực dẫn đến sự thay đổi nhân tính, nhân hình. Ca ngợi vẻ đẹp nhân phẩm của người nông dân - tinh thần nhân đạo. Thấy được một số nét nghệ thuật độc đáo cña t/phÈm nh­: ®iÓn h×nh hãa nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ, nghÖ thuËt trÇn thuËt, ng«n ng÷ nghÖ thuËt thuËt x©y dùng cốt truyện, cách miêu tả tâm lí nhân vật, lói kể chuyện đặc sắc của tác giả. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY I. GIỚI THIỆU CHUNG - Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ 1. XuÊt xø t¸c phÈm: xuÊt b¶n n¨m 1941 – nhµ xu¸t b¶n §êi míi. sung, ghi chép. Học sinh thảo luận - Từ một câu chuyện có thật ở làng Đại Hoàng quê hương nhà văn được nhóm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhµ v¨n h­ cÊu l¹i nªn mang tÝnh ®iÓn h×nh cao. nhân để trả lời câu hỏi theo định - Ban ®Çu nhµ v¨n dÆt tªn lµ : “C¸i lß g¹ch cò” nh»m nhÊn m¹nh sù ra hướng của GV. đời của Chí - nơi bắt đầu mọi thống khổ của nhân vật này. => sự luẩn - Giáo viên hỏi học sinh, boå sung quÈn, bÕ t¾c. cho đầy đu ûchốt ý chính bổ sung - Nhà xuất bản đổi thành Đôi lứa xứng đôi là để nhấn mạnh mối tình cho đầy đủchốt ý chính Chí Phèo, Thị Nở mục đích cho phù hợp thị hiếu đương thời. Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo - 1946 xuất bản lại trong tập “ Luống cày” tác giả đổi thành Chí Phèo cách kết hợp các phương pháp: đọc nhan đề này thể hiện bao trùm toàn bộ chủ đề tư tưởng của tác phẩm, s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt nhÊn m¹nh nh©n vËt ChÝ PhÌo. C¬ së cña truyÖn: “ChÝ PhÌo” lµ chuyÖn trình, kết hợp với các hình thức trao về người thật, việc thật ở làng Đại Hoàng- quê tác giả đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. 2. Chủ đề: Phản ánh hiện thực tối tăm, ngột ngạt cùng những bi kịch - GV gọi hs đọc phần tiểu dẫn trong đau đớn, cảnh ngộ cùng quẫn, bi đát trong cái xã hội thực dân nửa sách giáo khoa sau đó tóm tắt ý phong kiến Việt Nam trước Cách Mạng Tháng Tám 1945. chÝnh 3. Bè côc: 3 phÇn: - GV hướng dẫn Hs đọc một số + Đoạn 1: từ đầu đến “Cả làng Vũ Đại không ai biết” => Nhân vật CP ®o¹n. Nªu c¸c yªu cÇu chung khi xuÊt hiÖn cïng tiÕng chöi. đọc truyện + Đoạn 2: tiếp đó đến “Hồi đấy hắn đâu mới 27,28” => Kể về nguồn - T×m hiÓu bè côc GV ph¸t vÊn HS gốc của CP từ lúc được sinh ra đến khi hắn đi tù về và bị BK lợi dụng. tr¶ lêi + Đoạn 3: còn lại => Sự thức tỉnh và bi kịch không được làm người. - H×nh ¶nh lµng Vò §¹i ®­îc t¸c gi¶ II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN miªu t¶ nh­ thÕ nµo?Em cã nhËn xÐt 1. Đọc g×? Nªu xuÊt xø t¸c phÈm? 2. Tìm hiểu văn bản Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 - HS chia nhóm nhỏ, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi cử người trình bày trước lớp - N¾m ®­îc gi¸ trÞ to lín vÒ gi¸ trÞ néi dung còng nh­ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. - ThÊy ®­îc nh÷ng s¸ng tạo độc đáo, mới mẻ của tác giả về hình tượng người nông dân. - Mỗi lần đổi tên cho ta thấy điều gì ë viÖc tiÕp nh©n t¸c phÈm? Nªu chñ đề tác phẩm? - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo cách kết hợp các phương pháp: đọc sáng tạo, gợi tìm, tái hiện, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thức trao đổi thảo luận, trả lời các c©u hái. + GV giảng: CP ngật ngưỡng xuất hiÖn ngay tõ trang ®Çu cña truyÖn. Đây là cách vào truyện rất độc đáo cña Nam Cao. T¸c gi¶ tËp trung sù chú ý của độc giả vào nhân vật. - GV hướng dẫn Hs đọc một số ®o¹n. Nªu c¸c yªu cÇu chung khi đọc truyện - H×nh ¶nh lµng Vò §¹i ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo?Em cã nhËn xÐt gì ? Con đường hoàn lương của Chí PhÌo ? - HS chia nhãm nhá, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi cử người trình bày trước lớp - LHBVMT: Môi trường thiếu tình thương của làng Vũ Đại đã dẩy con người vào con đường lưu manh.Cánh cửa tình người duy nhất-Thị Nở vừa hé mở đã bị đóng sËp. ChÝ PhÐo tuyÖt väng bÕ t¾c vµ kết cụcbi thảm. MôI trường có thể cứu vớ con người song cũng có thể vùi lấp con người - H×nh ¶nh lµng Vò §¹i- h×nh ¶nh thu nhỏ của nông thôn VN trước CM th¸nh 8.1945 ? Nh©n vËt ChÝ PhÌo sau khi ®i tï vÒ? ChÝ PhÌo trước khi đi tù? Số phận bất hạnh. cña ChÝ PhÌo?. - ChÝ PhÌo khi ®i tï vÒ? - Kh«ng nh÷ng h¾n kh«ng tr¶ thï ®­îc BK mµ h¾n cßn trë thµnh c«ng cụ gây tội ác trong tay kẻ thù trước d©n lµnh “ ®Ëp n¸t biÕt bao c¶nh yên vui, làm chảy máu và nước mắt biết bao người lương thiện”. + Nhân tính: “về hôm trước hôm. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN 2. 1. Nh©n vËt ChÝ PhÌo sau khi ®i tï vÒ: a. Chí Phèo trước khi đi tù. Số phận bất hạnh của Chí Phèo - Hoàn cảnh xuất thân: Cuộc đời của CP là một con số 0 tròn trĩnh (không cha, không mẹ, không tấc đất cắm dùi, khôn nhà không cửa”. +Ngay từ lúc được sinh ra, CP đã bị bỏ rơi (đời con hoang), đi ở hết nhà này đến nhà khác. Nghèo khổ cày thuê cuốc mướn để nuôi thân, lớn lên làm canh điền cho Bá Kiến. –một địa chủ khét tiếng gian ác. Tõng m¬ ­íc: mét ng«i nhµ nho nhá.... - Năm 20 tuổi: đi ở cho nhà Bá Kiến. Bị bà ba Bá Kiến gọi lên đấm l­ng, bãp ch©n xoa bông..ChÝ chØ thÊy nhôc chø yªu ®­¬ng g× - biÕt ph©n biÖt t×nh yªu ch©n chÝnh vµ ý thøc ®­îc nh©n phÈm, ph©n biÖt ®­îc t×nh yªu vµ nhôc dôc thÊp hÌn, thãi d©m dôc xÊu xa, v× lßng ghen b¹o chóa cña BK nªn h¾n ph¶i ®i ë tï c¸i lÝ thuéc vÒ kÎ m¹nh. => 20 năm đầu của cuộc đời Chí Phèo là một anh canh điền hiền lành, chất phác, có lòng tự trọng nhưng vì ghen tuông Bá Kiến đã đẩy anh canh ®iÒn hiÒn lµnh vµ chÊt ph¸c Êy vµo nhµ tï. b. ChÝ PhÌo khi ®i tï vÒ: - §i biÖt 7,8 n¨m ChÝ PhÌo lï lï lÇn vÒ tr«ng kh¸c h¼n: + Nh©n h×nh: “®Çu c¹o träc lèc, r¨ng c¹o tr¾ng hín, c¸i mÆt ®en mµ rất cơng cơng, hai mắt gờm gờm “.Mọi người không ai nhân ra đó là h¾n “míi ®Çu ch¼ng ai biªt h¾n lµ ai” - Nhà văn đặc tả khuôn mặt Chí Phèo bằng những từ ngữ giàu hình ảnh, bằng những lời nhận xét trông gớm chết làm nổi bật sự thay đổi của Chí PhÌo sau khi ë tï vÒ. - Sự thay đổi này của Chí đã báo hiệu sự thay đổi về nhân tính, Chí Phèo hiện lên trước con mắt của dân làng Vũ Đại là một tên côn đồ ai trông cũng thấy sợ. Nhà văn đã cho mọi người thấy tội ác của nhà tù thực dân. suốt ngày say và đập phá cướp giật (bản chất thay đổi)”. - Kh«ng nh÷ng h¾n kh«ng tr¶ thï ®­îc BK mµ h¾n cßn trë thµnh c«ng cụ gây tội ác trong tay kẻ thù trước dân lành “ đập …lương thiện”. + Nhân tính, Chí hiền lành đã trở thành một thằng sau rượu - CP từ một chàng thanh niên đôi mươi lành như đất, coi trọng nhân phẩm bây giờ đã trở thành quỷ dữ, nỗi kinh hoàng của dân làng Vũ Đại. Tội lỗi đó chính là do bọn TD&PK gây ra. - Chí Phèo chửi Bá Kiến bởi Chí biết Bá Kiến là kẻ đã làm y thay đổi, Chí cất tiéng chửi để đòi lại nhân hình, nhân tính của mình đã bị nhà tù cướp mất mà Bá Kiến là kẻ đã đem y bỏ tù. Vậy sau khi ở tù về đã tha hoá trở thành kẻ côn đồ, nhưng Chí Phèo vẫn biết trả thù và vẫn trả thù đúng hướng Chí còn nhận ra kẻ thù của mình là Bá Kiến. - Trận chửi và đánh nhau giữa Chí Phèo với lý Cường đã nói lên một điều khi bị áp bức người nông dân cũng biết chống trả mặc dù họ chỉ chèng tr¶ mét c¸ch tù ph¸t. - §èi mÆt víi B¸ KiÕn, trë thµnh con quû: ChÝ PhÌo khi B¸ kiÕn xuÊt hiÖn th× “n»m dµi, kh«ng nhóc nhÝch, rªn khÏ nh­ gÇn chÕt, nghe nh÷ng lê ngät nh¹t cña B¸ KiÕn long ChÝ PhÌo “ thÊy ngu«i ngu«i vµ thÕ lµ c¸i thói hám danh, hám lợi, cái nhẹ dạ của người bị áp bức lại gặp phải cái xảo quyệt của kẻ thù Chí Phèo đã rơi vào tay bá Kiến lần nữa, lần này th× ChÝ PhÌo mÊt tÊt c¶ nh©n h×nh, nh©n tÝnh trë thµnh tay sai cho B¸ Kiến đàn áp dân lành, trở thành con quỷ của làng Vũ Đại ai cũng phải khiÕp sî. => Nam cao đã chỉ ra tận nguồn gốc sự tha hoá của Chí qua đó tố cáo bọn cường hào ác bá đã vùi dập con người cướp cả nhân hình nhân tính của người nông dân. Đòng thời nhà văn cũng bênh vực cho Chí, Chí chỉ là nạn nhân của cái xã hội độc ác này.. Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 sau thấy ngồi ở chợ uống rượu thịt chó suốt từ trưa đến xế chiều + “xách vỏ chai đến nhà Bá Kiến gäi tËn tªn tôc ra mµ chöi, bé ®iÖu hung hăng, chửi mới sướng miệng lµm sao, ngoa ngo¾t lµm sao. - Phân tích hình ảnh Chí Phèo trước khi ®i tï - HS chia nhóm nhỏ, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi cử người trình bày trước lớp - Em cã nhËn xÐt g× vÒ CP trong 20 năm đầu của cuộc đời? GV phát vÊn HS tr¶ lêi - Cuéc gÆp gì gi÷a ChÝ PhÌo vµ ThÞ Në diÔn ra nh­ thÕ nµo? ý nghÜa cña cuộc gặp gỡ đó đối với cuộc đời ChÝ? - Tình thế nào dẫn đến việc CP giết chết BK rồi tự sát? Qua đó nhà văn NC muèn nãi ®iÒu g×? - GV hướng dẫn HS tìm hiểu về nh©n vËt - Nªu vµ nhËn xÐt nh÷ng nÐt nghÖ thuật đặc sắc? - Anh (chÞ) h·ydùa vµi néi dung cña truyện ngắn cho biết bố cục chủ đề cña truyÖn ? - Anh (chÞ ) cho biÕt ChÝ PhÌo ®­îc sinh ra trong hoµn c¶nh ? V× sao anh lại phải đi ở tù ? ở tù về CP là người nh­ thÕ nµo? Anh (chÞ) suy nghÜ g× về hiện tượng đó ? - C¸ch vµo truyÖn cña t¸c gi¶ cã g× độc đáo ? Hãy nêu ý nghĩa của tiếng chöi cña CP ? - Anh (chÞ) cã suy nghÜ g× c¸i chÕt cña CP ? - Anh(chÞ) h·y cho biÕt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn ng¾n ? GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi - Anh (chị) hãy cho biết tư tưởng nhân đạo của truyện? nét mới trong t¸c phÈm cña Nam Cao ? GV chuÈn kiÕn thøc. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN => Chí phèo bị vùi dập cả thể xác lẫn linh hồn, nhà tù thực dân đã tiếp tay lão cường hào thâm độc giết chết phần người trông con người chí. Hiện tượng bi thảm ấy khá phổ biến và có tính qui luật trong xã hội đương thời.Nhà văn đã nêu ra một vấn đề mới trong số phận tăm tối của người nông dân: bị tàn phá về tâm hồn, bị huỷ diệt cả nhân tính c. Con đường hoàn lương của Chí Phèo: - TiÕng chöi: thÌm giao tiÕp mµ kh«ng thÓ ®­îc giao tiÕp ChÝ ph¶i chöi. TiÕng chöi v« cïng s©u s¾c, ý nghÜa cña tiÕng chöi: * Chöi trêi: ChÝ nhËn thÊy c¸i bi kÞch cña sè phËn vµ xem bi kÞch nµy lµ do trời, do định mệnh làm nên. * Chửi đời: nhận thức rõ ràng hơn một chút: bi kịch của đời mình là do đời, do cái xã hội này làm nên. * Chửi làng Vũ Đại : nơi nó sinh ra nơi nó bị vứt bỏ nơi nó từ con người thµnh ra con quû, n¬i cã kÎ thï cña nã mµ nã kh«ng thÓ chèng l¹i. * Chửi cái đứa không chửi nhau với hắn: Chí biết Chí đã bị đẩy ra khỏi xã hội loài người và thèm được chấp nhận những không ai công nhận sự cã mÆt cña ChÝ. * Chửi cái đứa đẻ ra thân hắn: Cái đứa đẻ ra Chí, và Chí Phèo, hắn đang ®i t×m v× ®©u, vÝ ai mµ h¾n l¹i khæ thÕ nµy. => Tiếng chửi mở đầu truyện gây một sự bất ngờ đối với độc giả. Thoạt nghe tiếng chửi đó thật vu vơ mơ hồ nhưng thực ra nó rất tỉnh táo. CP mượn rượu để chửi đời, chửi cái XH đểu cáng đã sinh ra CP và cướp mất phần người trong anh. Trong đó tác giả sử dụng ngôn ngữ của lời nói nửa trực tiếp, nó như mở mang, gợi tìm cho người đọc. - Tiếng chửi tưởng như vô thức nhưng thật ra rất có ý nghĩa: chí dùng tiếng chửi đẻ thông báo là y có mặt, để muốn mọi người cong nhận y. Chí Chửi là Chí đang tìm kẻ nào gây nên cái bi kịch cuộc đời này của Chí. Tiếng Chửi là một phản kháng lại con quỷ để tìm về con người của Chí. Vậy tiếng chửi của Chí cũng là hành trình tìm về nhân cách đã mất cña nã. - Con đường hoàn lương: Nguyên nhân gặp Thị Nở, bị ốm, tỉnh rượu chí bắt đầu hoàn lương. - Chí nhận biết thế giới và cuộc sống bình thường xung quanh y sau mấy chục năm chìm trong rượu đập phá, chém giết:… VD*5 - lµm lßng ChÝ PhÌo sèng l¹i mét qu¸ khø xa x«i ngµy y vÉn lµ y víi những ước mơ bình dị một gia đình nho nhỏ chồng cuốc mướn.. + Chí bắt đầu có lại những cảm xúc của một con người: “hắn buâng khu©ng, lßng m¬ hå buån”, khi nhËn ra thÕ giíi víi cuéc sèng b×nh yªn của mọi người lòng hắn cuộn lên nỗi buồn “chao ôi là buồn” đặc biệt là Chí sợ rượu con người ngày xưa đã trở về trong Chí. + Chí tự nhận thức về mình: “ Hắn già rồi… Hình dung tương lai: “thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc… Chí ý thức rõ ràng về cuộc đời của hắn, Chí đã có những suy nghĩ, cảm xúc của con người. + Chí biết yêu thương và được nhận tình yêu: “Ngạc nhiên, mắt hình nh­ ­¬n ­ít…h¾n nh×n b¸t ch¸o bèc khãi mµ lßng b©ng khu©ng h¾n thÊy võa vui võa buån h¾n rñ thÞ Në hay lµ m×nh sang ®©y ë víi tí mét nhµ cho vui + Chí muốn có cuộc sống như tất cả mọi người: “giống như là ăn năn” Chí ăn năm về tội ác của mình chứng tỏ Chí đã trở lại là con người như xưa. Hắn muuốn làm hoà với mọi người và Thị Nở sẽ giúp hắn, “Thị Nở sẽ mở đường cho hắn “ mọi người sẽ nhận hắn vào cái xã hội b»ng ph¼ng, th©n thiÖn T©m lý cña chÝ PhÌo thay dæi tõ tõ vµ ChÝ dang ®i trªn con ®­êng trë l¹i. - Sau khi ë tï vÒ ChÝ PhÌo cã sù thay đổi như thế nào? Qua đó nhà v¨n NC muèn nãi ®iÒu g×? - HS chia nhóm nhỏ, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi cử người trình bày trước lớp. - PhÇn tiÓu dÉn SGK tr×nh néi dung g× ? Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 +Nhân hình:( Hs lần lượt trình bày) + Nhân tính: (Hs lần lượt trình bày) - HS chia 6 nhóm trao đổi thảo luận cử người trình bày trước lớp - HS tr¶ lêi b»ng phiÕu häc tËp GV kiểm tra sau đó chốt lại VD*5 +“Mặt trời ngoài kia đã lên cao, vµ n¾ng bªn ngoµi ch¸c lµ rùc rì l¾m… tiÕng chim rÝu rÝt bªn ngoµi…tiÕng anh thuyÒn cha× gâ mái chèo đuổi cá, tiếng người đi chợ về những âm thanh thường nhật mà lÇn ®Çu tiªn ChÝ PhÌo míi nghe thÊy VD*6+ ChÝ tù nhËn thøc vÒ m×nh: “ Hắn già rồi…chịu đụng bao nhiêu là chất độc, đày đoạ cực nhọccơ thê đã hư hỏng nhiều + Hình dung tương lai: “thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau . - Anh (chÞ) h·y cho biÕt cuéc gÆp gì cña CP víi TN cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i chän vµ miªu t¶ TN xÊu “ma chª quû hên” ? - Anh (chÞ) cho biÕt bi kÞch cù tuyÖt quyền làm người được thể hiện như thÕ nµo? H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng cña CP khi chøng kiÕn TN thay lêi bà cô khước từ TY và xỉ vả hắn ? - “Thị Nở sẽ là chiếc cầu để đưa hắn trở về với XH bằng phẳng và lương thiện ấm áp tình người.” - TN “trề cái môi vĩ đại trot tất cả lời bà cô lên Chí”. Bản thân Chí đã lột xác làm người nhưng ai nhận ra ? XH kia kh«ng ai hiÓu anh bëi tõ l©u hä quen nh×n anh nh­ mét kÎ bá ®i, đáng sợ.. * H×nh ¶nh lµng Vò §¹i- h×nh ¶nh thu nhá cña n«ng th«n VN trước CM thánh 8.1945 - Toµn bé truyÖn CP diÔn ra ë lµng Vò §¹i. §©y chÝnh lµ kh«ng gian nghÖ thuËt cña t¸c phÈm - Lµng nµy d©n “kh«ng qu¸ hai ngh×n, xa phñ, xa tØnh” n»m trong. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN làm người cho dù con đường đó đối với Chí thật khó khăn và dài biết bao. Nhà văn thấy được cái bản chất tốt đẹp của ngườ lương thiện không hề bị mất đi mà nó chỉ bị vùi dập khi có cơ hội nó lại trỗi dậy đó là nét đẹp ở người lao động. Nhà văn tin vào con người, tin vào sự hoàn lương. c. Cuéc gÆp gì gi÷a ChÝ PhÌo vµ ThÞ Në (Tieát 53) - Hoàn cảnh gặp gỡ: Tình yêu thương mộc mạc chân thành của người đàn bà xấu xí ấy đã khiến bản chất lương thiện của Chí Phèo thức dậy. - LÇn ®Çu tiªn CP nhËn ra sù hiÖn h÷u cña m×nh, nhËn ra t×nh tr¹ng bÕ tắc của thân phận mình. Khi thấy Thị Nở bưng bát cháo hành đến hắn “Rất ngạc nhiên” và hết sức xúc động... Hắn thấy thèm lương thiện, muốn làm hoà với mọi người biết bao - Cuộc gặp gỡ diệu kì, tạo ra bước ngoặt trong cuộc đời của CP. Tình yêu của TN đã làm thức tỉnh lương tri trong con người u mê, tội lỗi của CP, kéo CP từ kiếp sống của loài cầm thú trở lại cuộc sống con người. Tác giả đã dùng phép “nhiệm màu” của TY để “cải não” cho CP. Nam Cao với tấm lòng nhân đạo đã cho những con người lầm lỗi có cơ hội trở lại làm người. Đó cũng là khát vọng hướng thiện. + Nhân vật TN là một sự lựa chọn thích hợp, người đàn bà thừa tiêu chuẩn ế chồng để đến với CP: Nghèo – Xấu – Dở hơi. Cuộc gặp gỡ ban đầu chỉ là mang tính chất sinh lí, sau đó nhờ có sự chăm sóc ân cần - bát cháo hành - Cả hai đã sống những giờ phút tỉnh táo nhất, đẹp nhất trong cuộc đời của mình. => Linh hồn Chí Phèo đã trở về. Lần đầu tiên sau bao năm bán linh hồn cho quỷ dữ, CP nhận ra những thay đổi trong con người của mình và cuộc sống: Hắn thấy mình già và cô độc. Cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống giản dị, ấm tình người. - Tác giả đã nhập thân vào tâm trạng của nhân vật để miêu tả, để nói hé : “Buæi s¸ng h«m nµo ch¶ thÕ. Nh­ng h«m nay lÇn…”. CP r­ng r­ng vì hối hận, vì xót xa cho quãng đời quá khứ đầy bất hạnh. CP hồi tưởng về quá khứ và hi vọng ở tương lai. Nam Cao phát hiện ở những mảnh đời tăm tối tưởng như không bao giờ tìm thấy hạnh phúc sự loé sáng của những ước mơ, hi vọng và lòng khao khát hướng thiện đổi đời. d. Tình thế bi kịch dẫn đến việc giết chết Bá Kiến rồi tự sát của ChÝ PhÌo - Bi kịch cự tuyệt quyền làm người. Cánh cửa TY, chiếc cầu nối của CP với cuộc đời đã khép lại, CP đã chết trên ngưỡng trong sự kháo khát cháy bỏng có thể trở về làm người sau đúng 5 ngày anh sống trong h¹nh phóc. - C¸i nh×n cña bµ c« TN lµ thµnh kiÕn chung cña XH thèi n¸t ®­¬ng thời. Chí ngạc nhiên - Chí hiểu ra. Quá trình này: Thức tỉnh -> hi vọng > thất vọng -> đau đớn -> phẫn uất - > tuyệt vọng. + Chí “ôm mặt khóc rưng rức”. Chí phèo uống rượu, càng uống càng tỉnh, đầu anh chỉ nghĩ đến trả thù, sai đường nhưng đúng hướng, lưỡi dao của Chí vung lên lần cuối để đâm chết kẻ thù và tự kết liễu chính anh vì anh không thể tiếp tục đội lốt quỷ dữ, Chí đã chết như một con người, điều mà cả làng Vũ Đại và XH đương thời không thể hiểu. - CP đến nhà Bá Kiến, giết chết Bá kiến và sau đó chỉ còn một cách là tù s¸t -> khi ý thøc trë vÒ CP kh«ng b»ng lßng trë l¹i cuéc sèng thó vËt như trước nữa và CP đã chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống => Tình trạng xung đột giai cấp ở nông thôn hết sức gay gắt không gì có thể xoa dịu dược. Cái chết của Chí đầy bất ngờ nhưng mạng tính tất yếu vì con đường quay về với cái thiện đã bị chặn đứng, CP chết để đoạn tuyệt với quá khứ bất lương để bảo toàn phẩm giá. Anh đã chết. Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 thÕ “ quÇn ng­ tranh thùc” - Cã t«n ti trËt tù thËt nghiªm ngÆt: cao nhÊt lµ cô tiªn chØ B¸ KiÕn “ bèn đời làm tổng lí”, uy thế nghiêng trời rồi đến đám cường hào, chúng kết thµnh bÌ c¸nh, mçi c¸nh kÕt thµnh bè đảng xung quanh một người. Sau nữa là những người nông dân thấp cổ bé họng suốt đời bị đè nén, áp bøc - M©u thuÉn giai cÊp gay g¾t, ©m thÇm mµ quyÕt liÖt, kh«ng khÝ t¨m tèi, ngét ng¹t. H×nh ¶nh thu nhá của nông thôn VN trước CM. GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN đúng vào lúc bản thân đang khao khát sống nhất. Cái chết thảm khốc trước ngưỡng cửa trở về với cuộc đời có ý nghĩa tố cáo sâu sắc. 2. 2. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm - Ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng mét bé phËn n«ng d©n bÞ tha ho¸, m©u thuÉn gi÷a nông dân và địa chủ, giữa các thế lực ác bá ở địa phương. - Cảm thương sâu sắc trước tình cảnh người nông dân cố cùng bị lăng nhục. Phát hiện và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ngay khi họ bị biến thành thú dữ. Niềm tin vào bản chất tốt đẹp của con người. 2.3. Nhân vật Bá Kiến: Bốn đời làm tổng lí “Uy thế nghiêng trời”. Diện mạo bên ngoài: tiếng quát “ rất sang”, “ cái cười Tào Tháo” + Bá Kiến :”cất tiếng hỏi rất sang” để trấn áp mọi người, trấn áp cả Chí Phèo. Bá Kiến xua đuổi mọi người “về đi thôi chứ”  để cô lập Chí Phèo, làm giảm cơn hăng máu khi được đám đông chứng kiến của Chí. Đồng thời cũng để cụ dễ bề khóng chế anh chàng say rượu bằng ngón vâ cña m×nh. + Cô b¸ b¾t ®Çu chinh phôc ChÝ b»ng sù mÒm dÎo, hái han ©n cÇn “ vÒ - Tham khảo phần ghi nhớ trong bao giờ thế? Sao không vào tôi chơi” Cụ đánh vào tâm lý của những SGK. anh cố cùng hám danh “ai Chứ anh với nó còn có họ kia đấy, làm thế người ngoài biết mang tiếng cả, đánh vào cái hám lợi làm một bữa cơm 3. Tổng kết: Truyện ngắn CP của rượu, cho thêm đồng bạc về boi thuốc Bá Kiến dã mua đứt Chí Phèo Nam Cao thể hiện đầy đủ ba nội “cụ Bá biết mình đã thắng” dung thường biểu hiện cho tư - Nhân vật độc thoại phơi ra những suy nghĩ, tính toán thuộc về phương tưởng nhân đạo: Miêu tả số phận châm chính sách cùng những âm mưu thâm độc trong việc đàn áp thống bÊt h¹nh vµ sù c¶m th«ng chia sÎ trị nhân dân. Bản chất gian hùng thể hiện đầy đủ nhất trong cái cách sâu sắc của tác giả đối với những hắn đối xử với CP. Là một lão già háo sắc và ghen tuông đến thẩm hại. người cùng khổ. Khẳng định phẩm BK tiêu biểu cho giai cấp thống trị: có quyền lực, gian hùng, nham chất tốt đẹp của họ. Lên án hành vi hiểm. vô nhân đạo. Điều mới mẻ ở tác 2. 4. Nét đặc sắc nghệ thuật: Cách xây dựng nhân vật điển hình. Sở phÈm cña Nam Cao lµ: Ph¸t hiÖn trường miêu tả và phân tích diễn biến tâm lí nhân vật. Ngôn ngữ tự và phản ánh phẩm chất tốt đẹp của nhiên, sống động, sử dụng khẩu ngữ quần chúng. Ngôn ngữ kể chuyện con người ngay cả khi họ đã từng võa lµ ng«n ng÷ t¸c gi¶ võa lµ ng«n ng÷ nh©n vËt... lµ quû d÷. - X©y dùng vµ miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt mét c¸ch s¾c s¶o, tinh tÕ. - Kết cấu truyện hiện đại, độc đáo, lời kể tự nhiên, đặc biệt là ngôn ngữ độc thoại kết hợp giữa lời nói gián tiếp và nửa trực tiếp. 3. Tổng kết: III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - VÒ nhµ lµm bµi phÇn LuyÖn TËp SGK Tr 156. D. Rút kinh nghiệm……………………………………………………………………………………….. Cha con nghÜa nÆng A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được tình cha con nghĩa nặng qua tâm trạng và hành động. Nắm được tình huống truyện và khả năng thúc đầy sự kiện của lời thoại, ngôn ngữ và tính cách nhân vật mang đậm sắc thái Nam Bộ. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Tình cha con nghĩa nặng. Lời thoại của cha và con thúc đẩy mâu thuẫn của truyện. 2. Kĩ năng: Đọc – hiểu đoạn trích theo đặc trưng thể loại. 3. Thỏi độ: Thấy đựơc số phận khốn cùng, bi thảm của người nông dân nghèo trong xã hội cũ C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hái gợi mở. Đàm thoại… D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN 3. Bài mới: Một số nét nghệ thuật độc đáo của t/phẩm như: điển hình hóa nhân vật, miêu tả tâm lí, nghệ thuật trần thuật, ngôn ngữ nghệ thuật thuật xây dựng cốt truyện, cách miêu tả tâm lí nhân vật, lói kể chuyện đặc sắc của t¸c gi¶. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY - Dùa vµo tiÓu dÉn h·y giíi thiÖu I. GIỚI THIỆU CHUNG những nét cơ bản về cuộc đời tác 1. T¸c gi¶ (SGK Tr 164) giả và đóng góp của ông cho nên - Hồ Biểu Chánh (1885 - 1958), tên thật là Hồ Văn Trung, quê ở Gò tiÓu thuyÕt ViÖt Nam? Tãm t¾t t¸c C«ng, TiÒn Giang. Thña nhá cã häc ch÷ Nho, sau häc quèc ng÷. N¨m phÈm? 1909 b¾t ®Çu sù nghiÖp s¸ng t¸c, thµnh c«ng ë thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt hiÖn - Chủ đề đoạn trích? Cảnh cha đại. Ông để lại 64 cuốn tiểu thuyết đậm dấu ấn Nam Bộ. con gÆp nhau ®­îc thÓ hiÖn nh­ 2. V¨n b¶n : §o¹n trÝch n»m ë phÇn cuèi cña t¸c phÈm. thÕ nµo ? 3. Bè côc: (1) ©m tr¹ng tuyÖt väng cña TrÇn V¨n Söu trªn cÇu Mª Tøc. - Tình huống truyện đó làm được (2) Cuộc gặp gỡ và trò chuyện của hai cha con. ®iÒu gi? (3) Hai cha con trë lªn Phó Tiªn - Néi t©m cña TrÇn V¨n Söu ®­îc II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN thÓ hiÖn nhu thÕ nµo? 1. Đọc - C¶nh cha con gÆp gì ®­îc miªu 2. Tìm hiểu văn bản t¶ nh­ thÕ nµo? ThÓ hiÖn ®iÒu g×? 2.1. Tình nghĩa cha con, Về người cha : Đã gần 11 năm biệt tích sau Nªu nh÷ng néi dung chÝnh? lÇn ngé s¸t vî… Muèn gÆp l¹i con nh­ng gÆp c¶nh tr¸i lßng… M©u - Anh (chị) giới thiệu qua tác giả, thuẫn: hạnh phúc của con > < mong ước được gặp… Quyết định hi sinh tác phẩm, vị trí đoạn trích ? Tình tình cảm vì hạnh phúc của con… Trần Văn Sửu là người cha chân thành, cảm của người cha đối với con chất phác, rất thương vợ và con. ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? - Tình cha với con: Trần Văn Sửu là người cha bất hạnh nặng tình với các - Tình cảm của Tý đối với cha con.Suèt trong nh÷ng n¨m lñi trèn xa Söu kh«ng khi nµo ngu«i nçi nhí m×nh ra sao ? BiÓu hiÖn qua sù lùa nhµ, nhí c¸c con, lo cho c¸c con. Kh«ng qu¶n hiÓm nguy lÎn vÒ th¨m con chän nµo ? nhưng sợ làm khó và ảnh hưởng đến các con nên lại bấm bụng ra đi, định - HS chia nhóm nhỏ, trao đổi thảo nhảy xuống sông tự tử. luận trả lời câu hỏi cử người trình - Về người con: Bi kịch gia đình xảy ra khi Tý còn nhỏ, lớn lên Tý hiểu bày trước lớp. và thương cha, ngầm trách mẹ. Nghe lén được câu chuyện giữa cha và - Cho HS đọc tiểu dẫn SGK Tr ông ngoại. Trong anh nảy sinh mâu thuẫn: hạnh phúc cá nhân > < tình 164 mÉu tö. Tý kh«ng cÇm lßng ®­îc, ®uæi theo cha. Anh s½n lßng hi sinh - Nghệ thuật của đoạn trích? Tác hạnh phúc cá nhân để giữ trọn đạo làm con. phÈm ? - Cội rễ của hành động xuất phát từ tình thương chứ không phải đơn ThÓ hiÖn t×nh nghÜa cha con s©u thuÇn v× nghÜa vô. nặng, đó là đạo lý ngàn đời của - Tình con đối với cha: Ngầm theo dõi câu chuyện của ông ngoại với cha, người Việt Nam. hiểu và càng thương cha.Khi thấy cha bỏ chạy ra sức đuổi theo mong gặp - Ngôn ngũ bình dị đời thường cha.Ôm chầm lấy cha trò chuyện ân cần, quyết bỏ nhà theo cha để làm mang màu sắc phương ngữ Nam lụng nuôi cha.Trần Văn Tí quả là đứa con hiếu nghĩa, đáng thương, đáng bé. träng. - x©y dùng ®­îc t×nh huæng truyÖn 2.2. T×nh huèng truyÖn giµu kÞch tÝnh: qua đó để nhân vật thể hiện tính - TVS sau hơn chục năm xa con, bí mật về gặp nhưng không được lại phải c¸ch đi ngay trong đêm vì thương con.Cuộc chạy đuổi trong đêm của hai cha Vẫn còn những hạn chế như ngôn con.Cuộc gặp gỡ cảm động trên cầu Mê Tức. ngữ tường thuật một chiều, tâm lý - Đoạn trích được xem như màn kịch ngắn có mở - thắt nút. Tác giả tạo nh©n vËt ch­a ®­îc kh¾c ho¹ s©u tình huống giàu kịch tính, sử dụng ngôn ngữ đời thường mộc mạc mang s¾c. ®Ëm dÊu Ên Nam Bé 2.3. NghÖ thuËt: NghÖ thuËt kÓ chuyÖn:Theo tr×nh tù thêi gian - Miêu tả nhân vật: Chú ý nhiều đến lời nói và hành động. Ngôn ngữ giàu mµu s¾c Nam Bé 3. Tổng kết: Hs đọc ghi nhớ Sgk. III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Gv chốt lại những nội dung cơ bản của bài học. Gv hướng dẫn hs luyện tËp, chuÈn bÞ cho tiÕt trả bài Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11 GV: NGUYỄN NGỌC LIÊN D. Rút kinh nghiệm………………………………………………………………………………………………… * Cha con t×m nhau: - Tình Huống truyện: Sau nhiều năm trốn tránh, quá nhớ thương các con, Trần văn sửu tìm con nhưng không được gặp vì ông ngoại thằng Tý không muốn liên luỵ đến các cháu, Trần Văn Sửu ra đi, thằng Tý biết được đuổi theo t×m cha. - Cuộc rượt đuổi đầy kịch tính: cha chạy để thoát thân chạy thật nhanh con chạy đuổi theo cha nên cũng gắng sức chạy thật nhanh. Cuộc con tìm cha thành một cuộc rợt đuỏi gay cấn. Cha cùng đường định nhảy xuống sông tự vẫn con đến kịp cứu cha tình nghĩa cha con được bộc lộ một cách thật sự cảm động. - Nội tâm của Trần Văn Sửu: tưởng tượng cảnh sum họp ngày trước mà đau lòng. Nghĩ đến cái chết khủng khiếp của vợ do mình gây ra, ân hận. Nghĩ đến các con sắp được sung sướng, hạnh phúc nên an lòng.  quyết định tìm đến cái chết để giải thoát cho mình và để các con không bị liên luỵ, người cha đã định hy sinh bản thân cho hạnh phóc cña c¸c con. * Cha con gặp gỡ: Thằng tý: Hỏi phấp phỏng “Phải cha đó hôn cha, chạy lại nắm tay cha dòm sát vo mặt mà nhìn rồi ôm cứng trong lòng mà nói. Tình cảm cha con sau bao ngày gặp lại thật cảm động vô cùng. - Thằng Tý bàn tính theo giúp đỡ cha: Thể hiện đạo lý: Trần Văn Sửu giải thích cho con hiểu nông nỗi của cha mẹ và tự nhận tất cả lỗi về mình “Má con làm quấy thì sự chết đó đã chuộc cái quấy rồi; bây giờ quấy về phần cha chú má con hết quấy nữa”  là cái nhìn nhận của đạo lý của tình người. Tình con dành cho cha: nghe lời cha không uất giận mẹ nữa. Tìm cách giúp đỡ cha “hễ cha đi đâu con theo đó, theo làm để nuôi cha - Tình cảm của Trần Văn Sửu: mười năm nay cha đau lòng cực xác không sao kể xiết giờ được vui lòng rồi. Vì con đã hiểu lòng cha, vì các con đã trưởng thành.. Đừng phung phí thời gian vì chất liệu của cuộc sốLop11.com ng đước làm bằng thời gian. Fran klin. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>