Giáo án Ngữ văn khối 11 - Tiết 84: Tập làm văn: Trả bài viết số 5. ra đề số 6 (về nhà)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Người soạn: Nguyễn Thị Hồng Lương So¹n ngµy: TiÕt Gi¶ng: 11 thø… ngµy…. th¸ng … n¨m 11 thø…ngµy…. th¸ng…..n¨m I- Môc tiªu: Gióp h/s hiÓu II- ChuÈn bÞ: Phương tiện:sgk, sgv, giáo án ThiÕt bÞ: kh«ng. III- TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1- Tæ chøc: SÜ sè 11 :…………………….. 11:…………………….. 2- KiÓm tra: 3- Bµi míi: Hoạt động của T. Hoạt động của H. 4- Cñng cè: 5- Hướng dẫn về nhà:: -. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Người soạn : Nguyễn Thị Hồng Lương So¹n ngµy TiÕt 84 TËp lµm v¨n Trả bài viết số 5. Ra đề số 6 (Về nhà) Gi¶ng: I- Môc tiªu: Gióp h/s hiÓu - ¤n tËp vµ cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn nãi chung, nghÞ luËn v¨n häc nãi riªng. - §¸nh gi¸ kÜ n¨ng vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn vµo bµi viÕt cô thÓ. - Nhận xét về những ưu, nhược điểm của bài viết và chỉ ra hướng khắc phục cho bµi sau. II- ChuÈn bÞ: Phương tiện:sgk, sgv, giáo án ThiÕt bÞ: kh«ng. III- TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1- Tæ chøc: SÜ sè 2- KiÓm tra: - KÕt hîp trong giê. 3- Bµi míi: Hoạt động của T- H. Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n. 4- Cñng cè: - C¸ch viÕt bµi nghÞ luËn v¨n häc 5- Hướng dẫn về nhà:: - VÒ nhµ tËp viÕt l¹i. - ChuÈn bÞ TiÕt 85: ChiÒu tèi (Hå CHÝ Minh). Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Người soạn: Nguyễn Thị Hồng Lương So¹n ngµy: TiÕt 85 §äc v¨n ChiÒu tèi (Hå ChÝ Minh) Gi¶ng: 11 thø… ngµy…. th¸ng … n¨m 11 thø…ngµy…. th¸ng…..n¨m I- Môc tiªu: Gióp h/s hiÓu II- ChuÈn bÞ: Phương tiện:sgk, sgv, giáo án ThiÕt bÞ: kh«ng. III- TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1- Tæ chøc: SÜ sè 11 :…………………….. 11:…………………….. 2- KiÓm tra: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - §äc thuéc lßng bµi th¬ “§©y th«n VÜ D¹” cña Hµn MÆc Tö vµ ph©n tÝch khæ th¬ cuèi. 3- Bµi míi: Hoạt động của T Hoạt động 2: Dẫn vào bài. Hoạt động của H * DÉn vµo bµi: Th¬ vµo buæi chiÒu- hoµng h«n rÊt nhiÒu “Mïa gieo h¹t buæi chiÒu” (Huy g«), “ChiÒu xu©n” (Anh Th¬), “ChiÒu thu”, “Tràng Giang” (Huy Cận), “Tương tư chiều” (Xuân Diệu), “Tèng biÖt hµnh” (Th©m t©m)… Nh­ng “Mé) (ChiÒu tèi) cña Hồ Chí Minh có nhiều chỗ đặc biệt dù viết về đề tài này. Trước hết nó là bài thơ để giải khuây, để di dưỡng tinh thần trong những ngày Người bị Tưởng Giới Thạch bắt giam và giải đi,. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> giam gi÷ trong 30 nhµ tï thuéc 13 huyÖn tØnh Qu¶ng t©y tõ mùa thu tháng 9/1942 đến đầu mùa đông tháng 10/ 1943. Hoạt động 3: Tìm hiểu khái quát I- Tiểu dẫn: tËp th¬ “Ngôc trung nhËt kÝ” vµ * Hoµn c¶nh s¸ng t¸c tËp th¬ “Ngôc trung nhËt kÝ” (NhËt kÝ hoàn cảnh ra đời bài thơ. trong tï): -8- 1942, với danh nghĩa là đại biểu của Việt nam độc lập đồng CH: Nh÷ng ý chÝnh tr×nh bµy minh hội và phân bộ quốc tế phản xâm lược ở Việt Nam, Hồ trong phÇn tiÓu dÉn. Chí Minh sang trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ của thế giới. Người đã bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cí. - Trong suốt 13 tháng tuy bị đày ải khổ cực trong tù nhưng người vẫn làm thơ. - TËp th¬ “Ngôc trung nhËt kÝ” gåm 134 bµi th¬ viÕt b»ng ch÷ H¸n, ®­îc dÞch ra tiÕng ViÖt, in lÇn ®Çu tiªn 1960. * Bµi th¬ ‘ChiÒu tèi” (Mé) lµ bµi thø 31cña tËp th¬, c¶m høng bµi th¬ ®­îc gîi lªn trªn ®­êng chuyÓn lao cña Hå ChÝ Minh từ Tĩnh Tây đến đến Thiên Bảo vào cuối thu 1942. II- §äc- HiÓu: A- §äc- hiÓu kh¸i qu¸t: 1- §äc diÔn c¶m: T: Nêu yêu cầu đọc diễn cảm - Yêu cầu diễn cảm: đúng nhịp thơ, chậm rãi, bình tĩnh, thoáng bµi th¬. phút vui, ấm ở câu thơ cuối, từ “hồng” đọc hơi to và kéo dài. T- H đọc phiên âm chữ Hán và dÞch nghÜa 1 lÇn, dÞch th¬: 3-4 lÇn. 2- Tõ khã: Chó thÝch ch©n trang. 3- ThÓ th¬ vµ bè côc: - ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt: + L­u ý mét sè tõ ch­a dÞch hÕt ý. - VÒ bè côc: + 2 c©u ®Çu: c¶m nhËn thiªn nhiªn. + 2 câu sau: Cảm nhận cuộc sống con người. Hoạt động 4: Hướng dẫn tìm B- §äc- hiÓu chi tiÕt: hiÓu chi tiÕt bµi th¬. 1- C¶nh thiªn nhiªn chiÒu tèi qua c¶m nhËn cña nhµ th¬: - ChiÒu tèi lµ thêi kh¾c cuèi cïng cña mét ngµy. Víi HCM khi Thời điểm buổi chiều thường ấy là chặng đường cuối cùng của một ngày đày ải. Thời gian và đến với người tù nư Bác là thời hoµn c¶nh nh­ vËy dÔ g©y t©m tr¹ng mÖt mái, buån ch¸n. ThÕ ®iÓm nµo? mà cảm hứng thưo lại đến với Bác thật tự nhiên. Nhưng cảm hứng thơ lại đến Ngẫu nhiên ngước lên bầu trời they chòm mây nhè nhẹ, lơ với Người, điều đó chứng tỏ long, và cảnh chim đang mải miết bay về tổ ấm.=> đó l;à cảnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> phẩm chất gì ở con người HCM? C¶nh thiªn nhiªn chiÒu tèi ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? V× sao nãi bøc tranh thuû mÆc ®Ëm phong vÞ §­êng thi rÊt râ ë hai c©u nµy?. thực và cũng là cảnh thơ thường gặp trong thơ cổ. Bút pháp chän läc, chem. Ph¸, kh«ng t¶ mµu s¾c, ©m thanh mµ ngwoif đọc vẫn có thể hình dung cảnh chiều muộn nơi rừng núi âm u, v¾ng vÎ, hiu qu¹nh. - C¸nh chim chiÒu võa mang ý nghÜa kh«ng gian, võa mang ý nghÜa thêi gian; kh«ng ph¶i lµ c¸nh chim bay mµ lµ c¸nh chim mỏi trong sự cảm thông và liên tưởng của cái tôi trữ tình :Chim bay vÒ nói tèi råi (ca dao), Chim h«m thoi thãp vÒ rõng (KiÒu), Chim nghiªng c¸nh nhá bãng chiÒu sa (HuyCËn), M©y vÈn tong kh«ng chim bay ®i (Xu©n DiÖu), Mu«n c¸nh chim t×m vÒ tổ ấm (Văn Cao). Cội nguồn của tình thương ấy chính là tình thương yêu mênh mông cho cả non sông, cho cả mọi sự sống trên đời. - Chßm m©y tr«i nhÑ nhÑ, chËm chem. gi÷a bÇu trêi gîi nhí h×nh ¶nh nh÷ng c©u th¬ x­a: trong th¬ Th«i HiÖu (Ngµn n¨m m©y tr¾ng b©y giê cßn bay) hoÆc th¬ NguyÔn KhuyÕn (TÇng mây lơ long trời xanh ngắt…) nhưng đây không phải là đám m©y vÜnh h»ng ngµn n¨m hoÆc l¬ löng, kh¾c kho¶i cña con người trước hư không mà là chòm mây quen thuộc trên trời cao gîi c¶m gi¸c cao réng, trong trio,ªm ¶ cña buæi chiÒu thu n¬i rõng nói Qu¶ng T©y. Víi chßm m©y Êy, thêi gian nh­ ngõng tr«i, kh«ng gian nh­ mªnh m«ng. Ph¶i cã t©m hån th­ th¸i ung dung, làm chủ hoàn cảnh lắm, người tù mới có thư vthái theo dâi mét c¸nh chim, mét chßm m©y nh­ thÕ. Chßm m©y còng được phả hồn người cũng mang nặng cô đơn, lặng lẽ mang nỗi buån cña c¶nh chia l×a. Hai c©u th¬ l¹i gîi nhí 2 c©u trong bµi §éc to¹ KÝnh §×nh sơn của Lí Bạch “Chúng điểu cao phi tận- Cô vân độc khứ nhµn” (DÞch: BÇy chim mét lo¹t bay cao- L­ng trêi th¬ thÈn đám mây một mình) Nh­ng c¸nh chim cña LÝ b¹ch bay mÊt hót vµo kh«ng gian v« tËn, cßn c¸nh chim Hå ChÝ Minh bay vÒ tæ Êm, vÒ rõng c©y t×m chốn ngủ; cánhchim giữa đời thường. Chòm mây trong thơ Lí thoát tục, chòm mây trong thơ HCM như tương thông với hoàn cảnh và tâm trạng của người tù. * Tóm lại: Hai câu thơ đầu buồn, cô đơn, phù hợp với tâm trạng. Nói khác đi, đó cũng là tâm cảnh. Vẻ đẹp cổ diển của nó thể hiệnở bản lĩnh kiên cường của người chiến sĩ. Bởi nếu kh«ng cã ý chÝ nghÞ lùc rÊt cao, kh«ng cã phong th¸i ung dung. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> tù chñ vµ sù tù do hoµn toµn vÒ tinh thÇn th× kh«ng thÓ cã nh÷ng c©u th¬ c¶m nhËn thiªn nhiªn s©u s¾c tinh tÕ trong hoµn cnảh tù đày như thế. 2- Hai câu kết: Cảm nhận cuộc sống con người: T¸c gi¶ chuyÓn ®iÓm nh×n nh­ - DiÓm nh×n cña t¸c gi¶ chuyÓn dÞch tõ ®iÓm nh×n cao, xa thÕ nµo? Vai trß cña c©u 3?ý xuènggÇn, thÊp, tõ bøc tranh thiªn nhiªn nghiªng vÒ ­íc lÖ tuy nghÜa vµ t¸c dông cña ®iÖp tõ vẫn gần với hiện thực sang bức tranh cuộc sống con người gần ma bao tóc- bao tóc ma? gòi, ch©n thùc mµ vÉn cã tho¸ng ý nghÜa biÓu tr­ng. Trung t©m Ph©n tÝch tõ hang trong nguyªn cña bøc tranh chiÒu tèi kh«ng ph¶i lµ bÇu trêi hay c¸nh chim t¸c vµ b¶n dÞch th¬? mµ lµ h×nh ¶nh c« g¸i xãm nói ®ang say ng«, mét c«ng viÖc vÊt Nhận xét về mạch hướng vận v¶, nÆng nhäc. động của hình ảnh thơ, tứ thơ? - C©u thø 3 miªu t¶ mét c¸ch ch©n thËt, gi¶n dÞ h×nh ¶nh sù thËt mà Bác nhìn thấy: Hình ảnh người phụ nứ lao động nghèo Trung hao trong buæi chiÒu n¬i xãm nói heo hót. Nã ®­a l¹i cho người đi đường chút hơi ấm của sự sống, chút niềm vui và hạnh phúc trong lao động vất vả mà tự do. - §iÖp ngø b¾c cÇu: v¾t tõ c©u 3 sang c©u 4 ma bao tóc- bao tóc ma (hoµn) cã thÓ gîi ra nh÷ng ý nghÜa sau: + Diễn tả động tác lao động nặng nhọc, đều đều của cô gái ®ang xay ng«. + Sự kiên nhẫn, bền bỉ lam làm, đời sống vất vả, cần cù của cô gái lao động TQ. + Sù thu nhá kh«ng gian tõ bÇu trêi tõ bÇu trêi cao, réng thu vµo c¶nh bÕp löa hång. + Sù chuyÓn vËn cña thêi gian tù nhiªn tõ chiÒu sang tèi qua sù vËn chuyÓn cña nh÷ng vßng quay cèi xay ng«. + Mang lại chút hơi ấm cuộc sống con người cho người tù cả ngµy vÊt v¶. - Nguyªn v¨n kh«ng cã tõ tèi mµ vÉn they bang tèi dÇn dÇn, chÇm chËm thay thÕ ¸nh s¸ng chiÒu muén. Thêi gian cø tr«i, cứ quay đi mãi… đến khi dừng lại thì lò đã rực hồng- Trời tối th× lß than rùc lªn (Lª TrÝ ViÔn). - Cô gái say ngô bên bếp lửa hồng gợi cảnh gia đình cuộc sèng b×nh yªn, sum häp, thÊp tho¸ng m¬ ­íc thÇm kÝn cña những người xa nhà, xa nước vì công việc lớn. Tâm hồn người cách mạng đã vươn lên, vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt để đồng cảm với niềm vui chung, đời thường của người dân nwocs b¹n. - Bài thơ vận động từ buổi chiều âm u, tăm tối đến ánh lửa. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kÕt, luyÖn tËp.. T: Hướng dẫn làm bài tập.. hồng ấm áp, từ nỗi buồn nhớ đến niềm vui. Đó là tình cảm lạc quan, yêu đời và tình yêu thương nhân dân, nâng niu tất cả chỉ quên mình của người tù vĩ đại. - Ch÷ hång cuèi bµi th¬ ®­îc Hoµng Trung Th«ng xem nh­ con m¾t- nh·n tù cña bµi th¬ nµy. Nã c©n l¹i víi 27 ch÷ trªn, dầu nặng đến mấy chăng nữa. Có ai cảm thấy nặng nề , mệt mỏi, nhọc nhằn nữa, chỉ they màu đỏ đã nhuốm đêm, cả thân hình, cả lao động của cô gái đáng yêu kia? III- Tæng kÕt- luyÖn tËp A- Tæng kÕt: 1- Nội dung: tình yêu thiên nhiên cuộc sống; ý chí vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt của người chiến sĩ Cộng sản Hồ Chí Minh. 2- Nghệ thuật: Cổ điển và hiện đại. * Ghi nhí sgk t42. B- LuyÖn tËp 1- Sự vận động tâm trạng trong bài thơ: - Hình ảnh luôn luôn từ bóng tối hướng đến ánh sáng, hướng tới tương lai. => Tâm trạng từ buồn -> vui, từ cô đơn -> lạc quan 2- Nh÷ng h×nh ¶nh tËp trung thÓ hiÖn t©m hån Hå ChÝ Minh: - HÝnh ¶nh c¸nh chim, chßm m©y, lß than rùc hång… 3- VÒ nhµ lµm bµi tËp 3: Gợi ý: chất thép: ý chí, nghị lực của người chiến sĩ Cộng sản.. 4- Cñng cè - Sự vận động hình ảnh thơ -> sự vận động tâm trạng nhà thơ. 5- Hướng dẫn về nhà:: - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ ph©n tÝch. - ChuÈn bi TiÕt 86 Tõ Êy.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>