Giáo án Vật lí lớp 10 Tiết 23 Bài 14: Lực hướng tâm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN TIẾT 23 - BAØI 14. LỰC HƯỚNG TÂM -----    ----I. Muïc tieâu: Kiến thức:  Phát biểu được định nghĩa và viết được công thức của lực hướng tâm.  Phân tích vài ví dụ về lực hướng tâm trong chuyển động tròn. Kyõ naêng:  Giải thích được lực hướng tâm giữ cho 1 vật chuyển động tròn đều.  Xác định được lực hướng tâm giữ cho 1 vật chuyển động tròn đều trong 1 số trường hợp đơn giản. II. Chuaån bò: Nội dung giảm tải: Mục II. Lực li tâm Giaùo vieân:  Một vài hình vẽ miêu tả lực hướng tâm. Hoïc sinh:  Ôn lại kiến thức về chuyển động tròn đều, gia tốc hướng tâm và Định luật II NewTon III. Tieán trình daïy hoïc:  Ổn định lớp – kiểm tra sĩ số (1 phút)  Hoạt động 1: Vào bài (4 phút) HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA GV NOÄI DUNG HS Trước khi vào bài học hôm nay. Mời các em đi du lịch qua một số hình aûnh sau ñaây HS quan saùt hình aûnh (GV trình chieáu caùc slide hình aûnh caùc ñòa danh noåi tieáng, 1 soá hình ảnh cho thấy trái đất đang chịu ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu, 1 số hình ảnh về chủ quyền biển đảo nước ta.) -Do caùc veä tinh nhaân - Haõy cho bieát thieát bò naøo cho taïo chúng ta những hình ảnh này? -Chuyển động tròn - Các vệ tinh này chuyển động như. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> quanh trái đất. theá naøo? Mỗi ngày những vệ tinh này những vệ tinh này chuyển động tòn xung quanh trái đất và ghi lại những hình ảnh trên bề mặt trái đất giúp các nhà khoa học nghiên cứu và kiểm soát các vấn đề sắp xảy ra hay đơn giản là ghi lại những hình ảnh đẹp mà con người không thể nhìn thấy được. Vì thế vệ tinh nhân tạo đóng vai trò rất quan trọng trong một số lĩnh vực như khoa học, quân sự, dự báo thời tiết, du lòch,…. Vaäy veä tinh nhaân taïo chuyển động tròn quanh trái đất được là nhờ yếu tố nào. Baøi hoïc hoâm nay coâ vaø caùc em seõ tìm hiểu giữ cho vệ tinh nhân tạo chuyển động trên quĩ đạo của nó. TIEÁT 23-BAØI 14: Đó là bài: LỰC HƯỚNG TÂM HƯỚNG -Nội dung bài học hôm nay gồm có LỰC - Để các em nắm được kiến thức TÂM mới, cô và các em sẽ nhắc lại 1 số kiến thức cũ, tiếp theo sẽ nghiên cứu 1 số đặc trưng và nghiên cứu 1 vài ví dụ về lực hướng tâm.  Hoạt động 2: Nhắc lại kiến thức cũ (5 phút) HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV - Cá nhân suy nghĩ, nhớ lại kiến -Trả lời 2 câu hỏi sau: thức đã học, trao đổi với các bạn trong nhóm để trả lời câu hoûi Câu hỏi 1: Nêu những Câu 1: - Đặc điểm: Gia tốc. Lop10.com. NOÄI DUNG.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> trong chuyển động tròn đều luôn hướng vào tâm của quỹ đạo nên gọi là gia tốc hướng tâm.. v2 2 - Công thức: aht  r  r.. đặc điểm và viết công thức tính gia tốc hướng tâm trong chuyển động tròn đều?. Câu 2: Gia tốc của một vật cùng Câu hỏi 2: Phát biểu và hướng với lực tác dụng lên vật. viết hệ thức của định luật Độ lớn của gia tốc tỉ lệ thuận với II Niu – Tơn? độ lớn của lực và tỉ lệ nghịch với F khối lượng của vật. a. m. Độ lớn:. a. F  F  m.a m. -Chuù yù vaø neâu nhaän xeùt. . - Goïi hoïc sinh khaùc nhận xét câu trả lời và biểu thức của bạn - Như vậy để phát sinh gia tốc hướng tâm thì phải có lực hoặc hợp lực gây ra gia tốc đó. Lực hoặc hợp lực đó được gọi là lực hướng tâm Hoạt động 3: Tìm hiểu định nghĩa và công thức lực hướng tâm (7 phút). HOẠT ĐỘNG CỦA HS - HS moâ taû vecto a ht. HOẠT ĐỘNG CỦA GV NOÄI DUNG - Trình chiếu slide, hình I. LỰC HƯỚNG TÂM moät chaát ñieåm chuyeån động trên một quỹ đạo troøn. Yeâu caàu HS xaùc định gia tốc hướng tâm. - HS quan saùt hình veõ, - Goïi hs khaùc nhaän xeùt nhaän xeùt. - Moät vaät thu gia toác - Có lực tác dụng. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> khi naøo? - Nêu định nghĩa lực - Ñònh nghóa : Lực (hay hợp lực của các hướng tâm. lực) tác dụng vào 1 vật chuyển động tròn đều và gaây ra cho vaät gia toác hướng tâm gọi là gia tốc hướng tâm. - HS ghi baøi - Theo ĐL II Newton - Công thức tính lực thì: hướng tâm?. a ht . Fht  m. 1. Ñònh nghóa : Lực (hay hợp lực của các lực) tác dụng vào 1 vật chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm gọi là gia tốc hướng tâm. 2. Công thức :. Fht  m.a ht mv 2 Fht   m 2 r r. Trong đó: Fht: Lực hướng tâm (N) Fht  m.a ht m: Khối lượng của vật 2 mv (kg) Fht   m 2 r - Giải thích các đại v: Tốc độ dài (m/s) r lượng trong công thức? : Tốc độ góc (rad/s) Fht: Lực hướng tâm (N) r: Bán kính quỹ đạo (m) m: Khối lượng của vật (kg) v: Tốc độ dài (m/s) : Tốc độ góc (rad/s) r: Bán kính quỹ đạo (m) - Để hiểu rõ hơn về lực - HS ghi baøi hướng tâm ta tìm hiểu 1 soá ví duï sau ñaây. . Hoạt động 4: Tìm hiểu 1 số ví dụ về lực hướng tâm (13 phút). HOẠT ĐỘNG CỦA HS. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. - Nêu ví dụ về lực hướng tâm. Hoạt động nhóm - Phaùt phieáu hoïc taäp 1 cho caùc - Hoïc sinh thaûo luaän nhoùm, yeâu caàu hs veõ leân phieáu nhóm, phân tích lực và khi thực hiện xong dán lên. Lop10.com. NOÄI DUNG 3. Ví dụ.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> hướng tâm trong một bảng. soá ví duï veà vaät a)Tại sao vệ tinh nhân tạo bay chuyển động tròn (5 được vịng quanh Trái Đất? - Vệ tinh nhân tạo chuyển động phuùt). tròn đều quanh Trái Đất thì lực nào đã gây ra gia tốc hướng tâm cho vệ tinh ? - Lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm? b)Cái gì giữ cho quả tạ chuyển động tròn ? c)Chuyển động của một vật. a) Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vệ tinh nhân tạo. . b) Nối vật với dây (hoặc lò xo), cho vật quay tròn trong mặt phẳng nằm ngang, lực căng dây (lực đàn hồi). đóng vai trò là  lực được đặt trên bàn quay. Khi c) Hình 14.2 (sgk), hướ vật còn ở trên bàn quay thì lực lực ma sát nghỉ ng giữa vật và bàn tâm. nào giữ cho vật chuyển động quay . - Caùc nhoùm trình baøy keát quaû leân baûng. - HS ghi baøi - Lực hấp dẫn, lực ma sát, lực đàn hồi. - Lực hướng tâm không phải là loại lực mới. - HS ghi baøi . tròn trên mặt bàn? d)Tại sao ở những đoạn đường cong mặt đường phải làm nghiêng? Khi xe chuyển động trên mặt đường nghiêng lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm? -GV trình chieáu keát quaû vaø nhaän xeùt baøi laøm cuûa caùc nhoùm.(3 phuùt) - Trình chieáu nhaän xeùt. - Ta đã học những loại lực cơ học nào? - Lực hướng tâm có phải là một loại lực mới không? - GV neâu nhaän xeùt.. Hoạt động 5: Cũng cố bài (13 phút) HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GV. Lop10.com. d) Hình 14.3 (sgk), hợp lực của phản lực N và trọng lực P khi xe qua đoạn đường cong . Lực hướng tâm không phải là loại lực mới, mà chỉ là một trong các lực: hấp dẫn, đàn hồi, ma sát hay hợp lực của các lực đó. Vì nó gây ra gia tốc hướng tâm nên gọi là lực hướng tâm.. NOÄI DUNG.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> CUÛA HS Học sinh hoạt động nhóm, làm phieáu hoïc taäp soá 2 Nhoùm 1 vaø 2, moãi nhoùm laøm 2 baøi 1,3. Nhoùm 3 vaø 4, moãi nhoùm laøm 2 baøi 2,4. Hoạt động nhóm Phiếu học tập số 2 BÀI 1: BÀI 1: Cho m= 1 tấn; r=150m, vận tốc xe Cho m= 1 tấn; r=150m, vận tốc xe v=15m/s. Tính Fht v=15m/s. Tính Fht Giaûi: 2. 2. 𝑣 15 𝐹ℎ𝑡 = 𝑚. = 1000. = 1500𝑁 𝑟 150. BÀI 2: BÀI 2: Cho m= 1 kg; r = 20cm, tốc độ góc Cho m= 1 kg; r = 20cm, tốc độ góc 10rad/s. Tính Fht 10rad/s. Tính Fht Giaûi: 2. 2. 𝐹ℎ𝑡 = 𝑚.𝜔 .𝑟 = 1.10 .0,2 = 20𝑁. BÀI 3 Cho m= 0,1 kg; r = 20cm, tốc BÀI 3 Cho m= 0,1 kg; r = 20cm, tốc độ dài độ dài của vật 0,5m/s. Tính Fht của vật 0,5m/s. Tính Fht Giaûi: 2. 2. 𝑣 0,5 𝐹ℎ𝑡 = 𝑚. = 0,1. = 0,125𝑁 𝑟 0,2. BÀI 4 BÀI 4 Cho m= 0,5 kg; r = 25cm, tốc Cho m= 0,5 kg; r = 25cm, tốc độ độ góc 20rad/s. Tính Fht góc 20rad/s. Tính Fht Giaûi: 2. 2. 𝐹ℎ𝑡 = 𝑚.𝜔 .𝑟 = 0,5.20 .0,25 = 50𝑁. O. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Caùc nhoùm daùn keát Goïi hoïc sinh nhaän xeùt keát quaû quaû leân baûng cuûa nhoùm khaùc. Hoïc sinh ghi baøi  Hoạt động 6: Giao nhiệm vụ về nhà (2 phút) Đọc phần “Em có biết” tìm hiểu ý tưởng của Newton về phóng vệ tinh nhân taïo. Laøm BT 4,5,6 SGK Xem lại các kiến thức về các lực cơ học. Xem lại kiến thức về rơi tự do và chuyển động thẳng đều. Đọc trước bài 15 tìm hiểu bài toán chuyển động của vật bị ném ngang.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>