Giáo án Ngữ văn lớp 10 tiết 13 Làm văn: Lập dàn ý bài văn tự sự

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 13/09/2009 Ngµy gi¶ng: 15/09/2009 TiÕt 13.Lµm v¨n. LËp dµn ý bµi v¨n tù sù A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS - Biết cách dự kiến đề tài và cốt truyện cho một bài văn tự sự. - N¾m ®­îc kÕt cÊu vµ biÕt c¸ch lËp dµn ý bµi v¨n tù sù. - Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lập dàn ý để có thói quen lập dàn ý trước khi viết 1 bài văn tự sự nói riêng, các bài văn khác nói chung. B. Phương pháp và phương tiện: 1. Phương pháp: Quy n¹p. 2. Phương tiện: Sgk.Sgv NV10(T1) + Gi¸o ¸n. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi: Giới thiệu bài: Cha ông ta xưa nay từng răn dạy con cháu: " Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói" . Nghĩa là phải suy nghĩ cho kĩ trước khi nói hay làm bất cứ 1 điều gì. Làm 1 bài văn cũng vậy phải có dàn ý, có sự sắp xếp các ý, các sự kiện tương đối hoµn chØnh. §Ó thÊy râ vai trß cña dµn ý, chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc "LËp dµn ý bµi v¨n tù sù ". I. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện. Gọi 2 HS đọc đoạn trích. HS đọc ? Trong phÇn trÝch, nhµ v¨n 1. Nhµ v¨n Nguyªn Ngäc kÓ vÒ qu¸ tr×nh suy Nguyªn Ngäc nãi vÒ viÖc g×? nghĩ chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn "Rừng xà nu". Hs tr¶ lêi. 2. Qua lêi kÓ cña nhµ v¨n, kinh nghiÖm rót ra: + §Ó chuÈn bÞ viÕt mét bµi v¨n tù sù, cÇn h×nh ? Qua lêi kÓ cña nhµ v¨n, anh (chÞ) thµnh ý tưởng, dự kiến cốt truyện < có thể dự kiến häc tËp ®­îc ®iÒu g× trong qu¸ tr×nh hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện phần mở đầu và kết thúc truyện>; sau đó suy để chuẩn bị lập dàn ý cho bài văn tự nghĩ, tưởng tượng về các nhân vật theo những mối quan hệ nào đó và nêu những sự việc, chi tiết tiêu sù? biểu, đặc sắc tạo nên cốt truyện. Hs tr¶ lêi. + Tiếp theo là bước lập dàn ý, gồm 3 phần: Mở. 40 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> bµi, th©n bµi,kÕt bµi. II. LËp dµn ý: 1. Gọi HS đọc tình huống và yêu cầu - Nhan đề: HS lập dàn ý cho 2 đề bài. + Đề bài 1: Sau cái đêm ấy, ánh sáng.. ( HS chia 2 nhãm th¶o luËn) + Đề bài 2: Người đậy nắp hầm bem.. HS đọc và chia nhóm thảo luận và cö 2 HS lËp dµn ý theo Sgk trªn bảng.- Đặt nhan đề cho bài viết - LËp dµn ý theo bè côc 3 phÇn Bè côc Më bµi. §Ò bµi 1 - ChÞ DËu hít h¶i ch¹y khái nhµ tªn quan cụ theo hướng làng mình trong đêm tối - Về tới nhà, trời đã khuya thấy 1 người l¹ ®ang nãi chuyÖn víi chång. - Vî chång gÆp nhau mõng mõng tñi tñi.. Th©n bµi. - Người khách lạ là cán bộ Việt Minh tìm đến hỏi thăm tình cảnh gia đình chị - Từng bước giảng giải cho vợ chồng chÞ DËu nghe v× sao d©n m×nh khæ, muèn hÕt khæ ph¶i lµm g×? Nh©n d©n xung quanh vùng đã làm được gì, như thÕ nµo? - Người khách lạ thỉnh thoảng ghé thăm gia đình anh Dậu, mang tin mới, khuyÕn khÝch chÞ DËu. - Chị Dậu đã vận động những người xung quanh. - Cuéc tæng khëi nghÜa th¸ng t¸m næ ra, khÝ thÕ c¸ch m¹ng s«i sôc, chÞ DËu dẫn đầu đoàn biểu tình lên huyện cướp chÝnh quyÒn, ph¸ kho thãc cña NhËt chia cho người nghèo…. KÕt bµi. - ChÞ DËu vµ bµ con xãm lµng chuÈn bÞ đến mừng ngày tổng khởi nghĩa. - Chị Dậu đón cái Tý trở về, gia đình xum häp.. §Ò bµi 2 - ChÞ DËu ch¹y khái nhµ quan cô, trë vÒ lµng cïng chång con tiÕp tôc lµm ¨n. - Cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p næ ra. Tuy lµng §«ng X¸ bÞ địch chiếm nhưng hằng đêm vẫn xuÊt hiÖn mét, hai c¸n bé c¸ch mạng hoạt động bí mật. - Chị và gia đình khác được vận động đi theo Cách mạng. gia đình có hầm bí mật để nuôi giấu cán bộ và chị Dậu trở thành 1 người tận t×nh víi c¸ch m¹ng. - Qu©n Ph¸p cµn quÐt, truy lïng c¸n bé g¾t gao. - Kh«ng khÝ trong lµng trë nªn hÕt sức căng thẳng. Nhiều người vô cïng ho¶ng sî vµ lo l¾ng. ChÞ DËu vẫn bình tĩnh hướng dẫn cán bộ xuèng hÇm bÝ mËt… - Sau những đợt càn quét của địch, được sự vận động của chị Dậu và c¸c c¸n bé, toµn bé lµng §«ng X¸ trë thµnh thµnh tr× v÷ng ch¾c cho c¸n bé C¸ch m¹ng cïng nh©n d©n chuÈn bÞ khëi nghÜa. - C¸ch m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng. Làng Đông Xá trở thành địa phương đi đầu trong việc đứng lên khởi nghiã - cướp chính quyền. - Gia đình chị xum họp.. ? Qua viÖc lËp dµn ý trªn, h·y 2. cho biết để lập được dàn ý bài văn + Trước khi lập dàn ý, cần suy nghĩ để chọn đề tài, xác đinh chủ đề của bài viết. tù sù ta cÇn lµm nh÷ng g×? + Từ đề tài, chủ đề, người viết phải tưởng Hs tr¶ lêi. 41 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tõ ý kiÕn cña HS. GV tãm t¾t. yêu cầu HS đọc ghi nhớ. Hs đọc.. tượng và phác ra những nét chính của cốt truyÖn. Cèt truyÖn nªn dùa vµo "m« h×nh" cÊu tróc truyÒn thèng cña t¸c phÈm tù sù: tr×nh bµy - Khai đoạn - phát triển - đỉnh điểm - kết thúc. + Tiếp đó, có thể phác ra 3 phần của 1 dàn ý.  Më bµi ( phÇn tr×nh bµy)  Th©n bµi (phÇn khai ®oan, ph¸t triển, đỉnh điểm)  KÕt bµi ( phÇn kÕt thóc) + Dùa vµo dµn ý, cÇn suy nghÜ t×m c¸c yÕu tè cÊu thµnh 1 bµi v¨n nh­: sù viÖc x¶y ra, t©m tr¹ng cña nh©n vËt, c¶nh thiªn nhiªn…. * Ghi nhí: Sgk.46 III. LuyÖn tËp: Yêu cầu HS đọc đề tài. GV gợi Bài tập 1: ý cho HS lµm viÖc theo c¸ nh©n. a, §Ò tµi: Mét HS vèn cã b¶n chÊt tèt, nh­ng Gọi 2 em đứng dậy đọc bài của do một hoàn cảnh nào đó xô đẩy mà phạm sai m×nh. lầm, sau đó đã kịp thời tỉnh ngộ và vươn lên. b, Lập dàn ý: Có thể xây dựng cốt truyện đảo ngược thời gian. - Mở bài: Kể một sự việc đã từng sa ngã, sai lÇm v× " nh÷ng phót yÕu mÒm" cña nh©n vËt. - Th©n bµi: kÓ mét sè viÖc: + Nhân vật hồi tưởng về bản chất tốt đẹp của m×nh. + Nhân vật tự đấu tranh và được người thân, thầy, bạn bè giúp đỡ, dần dần tỉnh ngộ… + Một sự việc về sự vươn lên của nhân vật. - KÕt bµi: Suy ngÉm, råi rót ra bµi häc triÕt lÝ… cã thÓ mượn lời Lê-nin để kết thúc câu chuyện: "Tôi kh«ng sî khã, kh«ng sî khæ… vÎ vang nhÊt". 4. Cñng cè - NhËn xÐt: - HÖ thèng néi dung: Theo yªu cÇu bµi häc. - NhËn xÐt chung. 5. DÆn dß: Häc bµi: Lµm bµi tËp (2). So¹n bµi "Uy-lÝt-x¬ trë vÒ". 42 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>