Giáo án Ngữ văn 10 tiết 50: Đọc - Văn: Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - Nguyễn Trãi )

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 14/12/2006 TiÕt theo PPCT: 50 Ký duyÖt:. §äc - v¨n:. c¶nh ngµy hÌ ( B¶o kÝnh c¶nh giíi - NguyÔn Tr·i ). A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận được tư tưởng, tình cảm yêu đời, yêu thiên nhiênvà ước vọng cao đẹp của tác giả. - Thấy được Nt sử dụng từ ngữ đặc sắc, giàu sức gợi tả và ý thức của NTrãi trong viÖc t×m tßi, s¸ng t¹o mét thÓ th¬ viÕt b»ng TiÕng ViÖt. - Rèn kĩ năng đọc - hiểu văn bản VH - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, đất nước. B. phương tiện thực hiện - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc. - Gi¸o ¸n C. C¸CH THøC TIÕN HµNH GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo , gợi tìm , kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi: Nguyễn Trãi không chỉ là một tác gia nổi tiếng với " Bình Ngô đại cáo "áng thiên cổ hùng văn - mà còn là người tạo ra bông hoa đầu mùa rực rỡ nhất của thơ Nôm với " Quốc âm thi tập ". Trong đó phải kể đến bài thơ tiêu biểu " Cảnh ngµy hÌ " (B¶o kÝnh c¶nh giíi , sè 43). Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt I. Giíi thiÖu chung: ( HS đọc tiểu dẫn ) - NguyÔn Tr·i ( 1380 - 1442 ) 1. NguyÔn Tr·i Nêu những nét chính về tác giả? - Anh hùng DT, nhà văn hoá lớn, để lại di sản phong phú đồ sộ. - Sù nghiÖp s¸ng t¸c: Ch÷ H¸n + N«m * TËp th¬ " Quèc ©m thi tËp " ( ch÷ N«m) gåm 254 bµi + VÞ trÝ: TËp th¬ n«m cæ nhÊt, hay nhÊt + Nội dung: Vẻ đẹp tâm hồn của NTrãi, lí tưởng nhân nghĩa, tình yêu TN, con người; Khát vọng về một cuộc sèng thanh b×nh, HP cho ND + H×nh thøc: Chñ yÕu lµ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có xen lôc ng«n -> C¸ch t©n. 2. Bµi th¬: Nêu xuất xứ và ý nghĩa nhan đề - Xuất xứ : Thuộc chùm thơ " Bảo kính cảnh giới " ( 61 bµi) thuéc " Quèc ©m thi tËp " cña bµi th¬? Tên bài thơ " Cảnh ngày hè " - Do người biên soạn đặt - Nhan đề: " Bảo kính cảnh giới "- Gương báu răn m×nh, nh­ng nhiÒu bµi th¬ kh«ng hÒ r¨n d¹y ai mµ chØ là khúc tâm tình, tâm sự của nhà thơ về con người, cuéc sèng, b¶n th©n. - Hoàn cảnh ra đời: Căn cứ vào nội dung có lẽ lúc tác gi¶ kh«ng ®­îc vua tin dïng, cuéc sèng nhµn dËt. II. §äc - hiÓu kh¸i qu¸t ( HS đọc diễn cảm bài thơ) - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt 1. ThÓ th¬ Nh­ng c©u 1 vµ c©u 8 : S¸u tiÕng { C¸ch t©n Bµi th¬ thuéc thÓ th¬ nµo? ng¾t nhÞp linh ho¹t -> Câu 1 và 8 trở thành câu độc lập ( Bình thường trong th¬ §­êng luËt c©u 1 ph¶i g¾n víi c©u 2, thµnh mét " liªn " chØnh thÓ ) 2. Bè côc - Bè côc: Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy + S¸u c©u th¬ ®Çu : C¶nh ngµy hÌ phÇn? + Hai c©u cuèi : T©m tr¹ng thi nh©n III. §äc - hiÓu chi tiÕt 1. C¶nh ngµy hÌ - C©u 1: C©u th¬ mét giíi thiÖu hoµn + " Rồi "- Rỗi rãi, nhàn nhã, không vướng bận điều gì c¶nh t¸c gi¶ ng¾m c¶nh nh­ thÕ -> NhÞp 1/2/3 nhÊn m¹nh hoµn c¶nh nhµn nh· vÒ thêi nµo? gian ( t©m kh«ng nhµn) + " Hãng m¸t "- T©m hån th­ th¸i, thanh th¶n, th¶ hån víi thiªn nhiªn. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> C¶nh ngµy hÌ ®­îc miªu t¶ víi chi tiÕt nµo? ThÓ hiÖn søc sèng nh­ thÕ nµo? ( Ph©n tÝch søc gîi t¶ cña c¸c tÝnh tõ , §T, tõ l¸y trong việc biểu hiện hình tượng vµ c¶m høng ). Nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt Êy thÓ hiÖn c¶m nhËn cña t¸c gi¶ vÒ thiªn nhiªn, cuéc sèng nh­ thÕ nµo?. + " Ngày trường" - ngày dài, {-> Câu 1 đã giới thiệu hoàn cảnh, tâm trạng, thanh thản, thư thái trước thiên nhiên - N¨m c©u th¬ tiÕp: + §ïn dïn: Tõ l¸y, §T m¹nh - dån dËp tu«n ra + Giương( ĐT): giương rộng ra, tán cây toả rộng che rợp mặt đất + ( HoÌ) lôc: Xanh thÉm + Phun: §T m¹nh + TiÔn: Ng¸t, nøc hương + Lao xao chợ cá: Âm thanh bình thường của chợ cá Từ láy + đảo ngữ = nhộn nhịp + D¾ng dái: Tõ l¸y- l¶nh l¶nh, tiÕng kªu liªn tôc vang déi " Cầm ve" - ẩn dụ: Tiếng ve nghe như tiếng đàn - du dương, rộn rã, đầy đử giai điệu + Tịch dương: trời chiều => Bøc tranh c¶nh vËt vµ cuéc sèng cuèi hÌ, cuèi ngµy với đầy đủ màu sắc hương vị, âm thanh. Bức tranh sinh động, giản dị tràn đầy sức sống, vui tươi, rộn ràng Nhà thơ cảm nhận không chỉ bằng những giác quan thông thường mà bằng cả tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, giao c¶m m·nh liÖt víi cuéc sèng => T×nh yªu TN, cuéc sèng tha thiÕt m·nh liÖt ( So s¸nh: + Bức tranh TN trong thơ cổ thường Tĩnh, nhưng ë ®©y §éng + C¶nh ngµy hÌ: Gîi nãng nùc Ngày nắng chang chang lưỡi chó lè - Hồng đức Quốc âm thi tập Ai xui con quốc gọi hè Cái nắng nung người nóng nóng ghê - Tõ DiÔn §ång -). 2. T©m sù cña nhµ th¬ Bµi th¬ thÓ hiÖn t©m tr¹ng, mong ­íc g× cña t¸c gi¶?. - Ngu cÇm: §iÓn tÝch ( SGK) - DÏ cã: LÏ ra nªn cã - ­íc mong - Dân giàu đủ khắp đòi phương: Không giới hạn một DT, mét quèc gia nµo mµ ND, nh©n lo¹i -> Hai c©u kÕt cã 2 c¸ch hiÓu: + C©u 1: Ca ngîi sù th¸i b×nh. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Chó ý hoµn c¶nh ng¾m c¶nh lµ nhàn, nhưng đích cuối cùng không là cảnh TN mà là người d©n-> Ng¾m c¶nh kh«ng thô động IV. KÕt luËn: §¸nh gi¸ chung vÒ bµi th¬?. V. Bµi tËp n©ng cao: ( HS th¶o luËn). + Câu 2: Ước mong ND giàu có no đủ Cách hiểu này cũng thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Nthơ: Tha thiết gắn bó với ND đất nước. Ước mong khát vọng của dân giàu nước mạnh là tình cảm thường trực sâu nặng. Liªn hÖ: " Bui mét tÊc lßng ­u ¸i cò..." -> Yêu nước thương dân - Bài thơ là bức tranh phong cảnh ngày hè đặc trưng, giản dị, quen thuộc và sinh động, vui tươi, giàu sức sống - Thể hiện vẻ đẹp tâm hồn vui sống, tươi trẻ, yêu tha thiÕt TN, cuéc sèng, chan hoµ víi TN vµ canh c¸nh nçi niÒm ­u ¸i, kh¸t väng HP cho ND - NT: S¸ng t¹o vÒ h×nh thøc th¬, sö duÞng tõ l¸y tµi t×nh, sö dông §T, tÝnh tõ giµu gi¸ trÞ t¹o h×nh, biÓu c¶m. - Quan hệ giữa cảnh và tình trong bài thơ: Hài hoà Cảnh để biểu hiện tình, tình khiến cảnh thêm đẹp.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>